Stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich z UE

Decyzja o stowarzyszeniu zamorskim została przyjęta w listopadzie 2013 r. i weszła w życie dnia 1 stycznia 2014 r. Dotyczy ona stosunków Unii Europejskiej z krajami i terytoriami zamorskimi, które są powiązane z krajami UE.

AKT

Decyzja Rady 2013/755/UE z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską („decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”) (Dziennik Urzędowy L 344 z 19.12.2013)

STRESZCZENIE

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ), od momentu ich powstania, są stowarzyszone z UE. Do krajów i terytoriów zamorskich należy 25 wysp leżących na Oceanie Atlantyckim, Oceanie Antarktycznym, Oceanie Arktycznym, Oceanie Indyjskim, Oceanie Spokojnym oraz w regionie Karaibów. Nie są one suwerennymi państwami, ale mają związki konstytucyjne z czterema krajami UE, a mianowicie z Danią, Francją, Niderlandami i ze Zjednoczonym Królestwem (1).

Stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich z UE jest oparte na wspomnianych relacjach konstytucyjnych z wymienionymi czterema krajami UE.

Decyzja o stowarzyszeniu zamorskim z 2013 r. ma na celu unowocześnienie stosunków UE z KTZ oraz uwzględnienie zmieniających się modeli globalnego handlu, jak również takich kwestii, jak zmiana klimatu i ochrona środowiska. Jej celem jest wyjście poza współpracę na rzecz rozwoju i tworzenie relacji opartej na wzajemnych interesach i wspólnych wartościach w ramach dążenia do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju.

Główne cele stowarzyszenia:

• ustanowienie bliższych stosunków gospodarczych, w szczególności poprzez poprawę uzgodnień w zakresie handlu, na przykład ułatwienie dostępu do rynku UE,
• pomoc KTZ w zakresie wzmocnienia odporności i zmniejszenia podatności na zagrożenia (na przykład w odniesieniu do zmiany klimatu oraz modeli globalnego handlu),
• zwiększenie konkurencyjności KTZ, przy odzwierciedleniu strategii Europa 2020 na rzecz stworzenia inteligentnej i zrównoważonej gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu,
• wspieranie współpracy KTZ z innymi krajami partnerskimi nienależącymi do UE,
• szerzenie wartości, standardów i interesów UE w świecie za pośrednictwem KTZ.

Choć prawo UE nie obowiązuje w KTZ, w decyzji o stowarzyszeniu zamorskim określono szczegółowe przepisy i procedury dotyczące stowarzyszenia.

Unowocześniony system handlu

Nowa decyzja o stowarzyszeniu zamorskim wyznacza początek nowego systemu handlu, który ma być korzystny dla otoczenia handlowego KTZ. W nowym systemie kraje i terytoria zamorskie uzyskują status partnerów handlowych z klauzulą najwyższego uprzywilejowania, lepsze warunki handlu usługami i prowadzenia działalności oraz bezcłowy i bezkwotowy dostęp do unijnego rynku towarów. W ramach decyzji zrewidowano też warunki dostępu do rynku UE, stwarzając krajom i terytoriom zamorskim większe możliwości eksportu.

Wsparcie finansowe

• Zgodnie z decyzją o stowarzyszeniu zamorskim Unia Europejska przyznaje wsparcie finansowe na strategie KTZ na rzecz rozwoju. Całkowita kwota finansowania UE dla KTZ na lata 2014-2020 w ramach 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju wynosi 364,5 mln euro.
• Grenlandia otrzymuje środki z budżetu ogólnego UE na podstawie umowy partnerstwa między UE, Danią i Grenlandią (217,8 mln euro na lata 2014-2020). Grenlandia kwalifikuje się również do finansowania w ramach regionalnego celu tematycznego 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju.
• Kraje i terytoria zamorskie kwalifikują się też do udziału w programach finansowanych z budżetu ogólnego UE oraz do otrzymywania finansowania w ramach tych programów (na przykład w zakresie badań, edukacji, innowacji i konkurencyjności, kultury, mediów).

AKTY POWIĄZANE

Decyzja Rady 2014/137/UE z dnia 14 marca 2014 r. w sprawie stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony (Dziennik Urzędowy L 76 z 15.3.2014, s. 1-5)

Ostatnia aktualizacja: 21.09.2015

---

(1) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).