UZASADNIENIE

1.           KONTEKST WNIOSKU

Ustawianie wyników zawodów sportowych uznaje się powszechnie za jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla współczesnego sportu. Proceder ten naraża na szwank podstawowe wartości leżące u podstaw sportu, takie jak uczciwość, zasada fair play i szacunek dla innych. Wiąże się on z ryzykiem stopniowego odchodzenia fanów i kibiców od zorganizowanych form sportu. Ponadto ustawianiem wyników zawodów sportowych często zajmują się zorganizowane sieci przestępcze prowadzące działalność na skalę globalną. Problem ten jest obecnie traktowany priorytetowo przez organy publiczne, przedstawicieli ruchu sportowego i organy ścigania na całym świecie. Aby odnieść się do tych wyzwań, latem 2012 r. Rada Europy zaprosiła strony Europejskiej konwencji kulturalnej do rozpoczęcia negocjacji dotyczących konwencji Rady Europy w celu walki z manipulowaniem wynikami sportowymi. Negocjacje rozpoczęły się w październiku 2012 r. podczas pierwszego posiedzenia grupy redakcyjnej Rady Europy.

W dniu 13 listopada 2012 r. Komisja przyjęła „zalecenie dotyczące decyzji Rady upoważniającej Komisję Europejską do uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach w sprawie międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki z manipulowaniem wynikami sportowymi”[1]. Zalecenie Komisji przekazano Grupie Roboczej Rady ds. Sportu w dniu 15 listopada 2012 r. Po przeprowadzeniu dyskusji na forum Grupy Roboczej Rady Rada podzieliła projekt decyzji Rady na dwie oddzielne decyzje z uwagi na dodanie przez Radę materialnych podstaw prawnych, w tym podstawy prawnej mającej swoje źródło w części 3 tytuł V TFUE[2]. W dniu 10 czerwca 2013 r. Rada przyjęła pierwszą z tych decyzji, która dotyczyła kwestii związanych z zakładami sportowymi[3]. Druga decyzja w sprawie kwestii dotyczących współpracy w sprawach karnych i współpracy policyjnej została przyjęta przez Radę w dniu 23 września 2013 r.[4].

Zgodnie z przepisami odpowiednich decyzji Rady Komisja wzięła udział w negocjacjach, których zwieńczeniem było przyjęcie przez Delegatów Ministrów Rady Europy konwencji w sprawie zwalczania manipulacji zawodami sportowymi w dniu 9 lipca 2014 r.[5]. Konwencja została następnie otwarta do podpisu w dniu 18 września 2014 r. podczas konferencji ministrów właściwych do spraw sportu Rady Europy. Zgodnie z art. 32 ust. 3 konwencji konwencja jest otwarta do podpisu przez Unię Europejską. Od tego czasu konwencję podpisało szereg stron, w tym niektóre państwa członkowskie.

Biorąc pod uwagę międzynarodowy wymiar ustawiania wyników zawodów sportowych, do konwencji mogą przystąpić również państwa spoza Europy. Jest to zasadnicza kwestia z uwagi na znaczenie ogólnoświatowej współpracy na rzecz skutecznego zwalczania transnarodowych sieci przestępczości zorganizowanej zajmujących się ustawianiem wyników zawodów sportowych i prowadzących działalność na różnych kontynentach; w taką współpracę należy zaangażować w szczególności te państwa, w których zakłady sportowe są powszechne, takie jak państwa Azji Południowo-Wschodniej. W opinii Komisji konwencja może stanowić skuteczny instrument w walce z ustawianiem wyników zawodów sportowych.

Artykuł 165 TFUE stanowi, że działanie Unii zmierza do rozwoju europejskiego wymiaru sportu przez m.in. popieranie uczciwości i dostępności we współzawodnictwie sportowym oraz współpracy między podmiotami odpowiedzialnymi za sport. Ponadto w art. 165 TFUE wzywa się Unię i państwa członkowskie do sprzyjania współpracy z organizacjami międzynarodowymi właściwymi w dziedzinie sportu, zwłaszcza z Radą Europy. Podejmowanie przez UE działań w tym obszarze może ułatwić rozwiązywanie problemów o charakterze transnarodowym, z którymi boryka się sport w Europie, takimi jak ustawianie wyników zawodów sportowych, i które wymagają podejmowania uzgodnionych wysiłków i stosowania ściśle skoordynowanego podejścia.

Jednym z głównych celów konwencji jest promowanie współpracy na szczeblu krajowymi i międzynarodowym – w rozdziale III zawarto szereg postanowień służących usprawnieniu wymiany informacji między wszystkimi zainteresowanymi stronami. Zwalczanie ustawiania wyników zawodów sportowych wymaga ścisłej współpracy między przedstawicielami ruchu sportowego, rządami, operatorami zakładów sportowych, organami ścigania i organizacjami międzynarodowymi. Z tak szerokim spektrum zainteresowanych stron wiążą się odrębne wyzwania; UE może ułatwić nawiązanie współpracy między tymi stronami i zapewnić skoordynowane podejście do problemu.

Działania w obszarze zwalczania ustawiania wyników zawodów sportowych w poszczególnych państwach członkowskich znajdują się na różnym etapie zaawansowania. Transnarodowy charakter procederu ustawiania wyników zawodów sportowych będzie prawdopodobnie wymagał współpracy z państwami członkowskimi o zróżnicowanym poziomie doświadczenia w tym obszarze, co z kolei będzie wiązało się z koniecznością wymiany dobrych praktyk i rozwijania kompetencji. Unia Europejska ma do odegrania istotną rolę właśnie na tym polu poprzez budowanie zdolności, sprzyjanie współpracy i ostatecznie pomoc we wdrażaniu konwencji.

Doprowadzenie do podpisania tej konwencji powinno stanowić jedno z działań Komisji na rzecz udziału w zwalczaniu ustawiania wyników zawodów sportowych, w powiązaniu z innymi narzędziami, takimi jak planowana inicjatywa Komisji w zakresie ustawiania wyników zawodów sportowych w związku z zakładami sportowymi opracowana zgodnie z treścią komunikatu Komisji z 2012 r. w sprawie gier hazardowych on-line[6], działalność unijnej grupy ekspertów ds. ustawiania wyników zawodów sportowych oraz działania przygotowawcze i projekty dotyczące ustawiania wyników zawodów sportowych[7].

Zgodnie z decyzjami Rady upoważniającymi Komisję do rozpoczęcia negocjacji przystąpienie przez Unię do konwencji powinno być poprzedzone analizą kompetencji: „charakter prawny tej konwencji i podział uprawnień między państwami członkowskimi a Unią zostaną ustalone odrębnie pod koniec negocjacji na podstawie analizy dokładnie określonego zakresu stosowania poszczególnych postanowień”.

Wspomniana analiza kompetencji została opisana poniżej.

Charakter i zakres kompetencji Unii

Zgodnie z art. 1 konwencji służy ona „zwalczaniu manipulacji zawodami sportowymi w celu zapewnienia ochrony uczciwości sportu oraz etyki sportowej zgodnie z zasadą autonomii sportu”. Nadrzędnym celem konwencji jest zatem „ochrona uczciwości zawodów sportowych oraz etyki sportowej”. Konwencja realizuje ten cel za pomocą szeregu środków służących zapobieganiu przypadkom manipulacji zawodami sportowymi, ich wykrywaniu i karaniu. Z tego względu konwencja wspiera również współpracę międzynarodową oraz ustanawia mechanizm monitorowania w celu zapewnienia, aby stosowano się do jej postanowień.

Tym samym konwencja urzeczywistnia wieloaspektowe podejście do problemu manipulacji zawodami sportowymi. Oznacza to również, że podejmowane środki mają różny charakter i wywierają wpływ na różne dziedziny prawa, przy czym środki prewencyjne są najbardziej powszechne[8]. Inne istotne dziedziny prawa obejmują prawo karne materialne, współpracę wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, ochronę danych oraz przepisy regulujące kwestie związane z zakładami sportowymi.

Zapobieganie (rozdziały II–III, art. 4–14)

Większość postanowień konwencji dotyczących zapobiegania mogłaby zostać objęta art. 165 ust. 4 tiret pierwsze TFUE dotyczącym środków wspierających w dziedzinie sportu[9]. Zakres takiej kompetencji jest jednak ograniczony, ponieważ wyklucza ona wszelką harmonizację przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich. W art. 165 TFUE wspomina się o środkach „wspierających”, środkach na rzecz „współpracy” oraz środkach „zachęcających”. W rezultacie kompetencje Unii nie zastępują kompetencji państw członkowskich w tym zakresie[10].

Natomiast środki związane z usługami w zakresie zakładów sportowych mogą naruszać swobody związane z prowadzeniem działalności na rynku wewnętrznym, w tym prawo przedsiębiorczości i swobodę świadczenia usług, w zakresie, w jakim operatorzy zakładów sportowych prowadzą działalność gospodarczą. Odnosząc się w szczególności do art. 3 ust. 5 lit. a) i art. 11 konwencji, definicja „nielegalnych zakładów sportowych” obejmuje wszystkie zakłady sportowe, w przypadku których ich rodzaj lub operator je oferujący nie został dopuszczony na mocy przepisów prawa właściwego w jurysdykcji państwa będącego stroną konwencji, w którym hazardzista się znajduje. Termin „prawo właściwe” obejmuje również przepisy prawa UE. Oznacza to konieczność wzięcia pod uwagę także wszelkich praw przysługujących danej osobie na mocy prawa UE oraz uwzględnienia faktu, że prawo krajowe państw członkowskich musi być zgodne z prawem UE, w szczególności w odniesieniu do przepisów dotyczących rynku wewnętrznego.

W art. 9–11 przewidziano środki, których zastosowanie może przyczynić się do częściowego zbliżenia przepisów w tym zakresie. Na przykład w art. 9 konwencji przedstawiono orientacyjny wykaz środków, które odpowiednie organy regulacyjne ds. zakładów sportowych mogą, „w stosownych przypadkach”, zastosować w celu zwalczania manipulacji zawodami sportowymi na potrzeby zakładów sportowych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 konwencji „każda ze Stron przyjmuje wszelkie środki ustawodawcze lub inne środki, jakie uzna za konieczne w celu zapobieżenia wystąpieniu konfliktu interesów oraz w celu przeciwdziałania niewłaściwemu wykorzystywaniu informacji wewnętrznych przez osoby fizyczne lub prawne zaangażowane w oferowanie zakładów sportowych (...)” (podkreślenie własne). Artykuł 10 ust. 3 konwencji, którego celem jest ustanowienie obowiązków sprawozdawczych, stanowi: „każda ze Stron przyjmuje środki ustawodawcze lub inne środki, które uzna za konieczne w celu zobowiązania operatorów zakładów sportowych do niezwłocznego zgłaszania nieprawidłowych lub podejrzanych zakładów organowi regulacyjnemu ds. zakładów sportowych (...)” (podkreślenie własne). Postanowienia art. 11 konwencji dotyczące nielegalnych zakładów sportowych przyznają stronom konwencji jeszcze większy zakres swobody w tym zakresie. Artykuł ten stanowi: „każda ze Stron analizuje najwłaściwsze metody zwalczania operatorów oferujących nielegalne zakłady sportowe i rozważa przyjęcie, zgodnie z przepisami prawa właściwego w danej jurysdykcji, m.in. następujących środków (...)”.

Z przedstawionych powyżej informacji wynika, że postanowienia art. 9, art. 10 ust. 1 i art. 10 ust. 3 konwencji zapewniają możliwość harmonizacji przepisów zgodnie z przepisami art. 114 TFUE w zakresie, w jakim operatorzy zakładów sportowych prowadzą działalność gospodarczą. W art. 11, którego brzmienie jest jeszcze bardziej elastyczne, także przewidziano możliwość pewnego zbliżenia przepisów, przez co można uznać, że również ten artykuł jest objęty przepisami art. 114 TFUE dotyczącymi ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Ponadto postanowienia art. 11 konwencji mogą również wywierać wpływ na usługi świadczone przez operatorów z państw trzecich. Przedmiotowe środki, które dotyczą bezpośrednio „udostępniania” takich usług, mogą być objęte wspólną polityką handlową Unii zgodnie z art. 207 TFUE.

Postanowienia art. 14 konwencji dotyczącego ochrony danych podlegają kompetencji Unii zgodnie z art. 16 TFUE.

Egzekwowanie prawa (rozdziały IV–VI; art. 15–25)

Rozdział IV dotyczy prawa karnego i współpracy w obszarze egzekwowania prawa (art. 15–18). W art. 15 konwencji nie przewidziano ogólnej odpowiedzialności karnej z tytułu manipulowania zawodami sportowymi, lecz jedynie w związku z niektórymi formami takiego manipulowania (wiążącymi się z korupcją, wymuszeniem lub oszustwem). Można uznać, że postanowienia tego artykułu są objęte przepisami art. 83 ust. 1 TFUE w zakresie, w jakim odnoszą się do działań zorganizowanych grup przestępczych lub praktyk korupcyjnych[11]. Zakres art. 15 nie ogranicza się jednak wyłącznie do przestępczości zorganizowanej, lecz obejmuje również przypadki wymuszenia i oszustw, którym nie towarzyszą żadne zachowania o charakterze korupcyjnym. W tym kontekście stosowny dorobek prawny UE podlega ograniczeniu.

Artykuł 16 dotyczy prania pieniędzy. Na szczeblu unijnym kwestie związane z praniem pieniędzy zostały uregulowane w przepisach decyzji ramowej Rady 2001/500/WSiSW[12] oraz w przepisach dyrektywy 2014/42/UE[13]. Postanowienia art. 16 ust. 3 konwencji podlegają kompetencji UE i są objęte przepisami art. 114 TFUE; przepisy dyrektywy 2005/60/WE w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy i finansowania terroryzmu opierają się na postanowieniach art. 114 TFUE[14]. Ponieważ wspomniana dyrektywa nie odnosi się w szczególności do zawodów sportowych, nie wywiera wpływu na przepisach art. 16 ust. 3 konwencji, który dotyczy wyłącznie „operatorów zakładów sportowych”. Kompetencje do podejmowania działań, o których mowa w art. 17, 18, 22 i 23 (w rozdziałach IV i VI), są powiązane z kompetencjami przewidzianymi w art. 15 i 16 konwencji.

Postanowienia zawarte w rozdziale V dotyczącym jurysdykcji, postępowania karnego i środków egzekucyjnych oraz w rozdziale VI dotyczącym sankcji i powiązanych z nimi środków uzupełniają postanowienia z zakresu prawa karnego materialnego zawarte w art. 15–18 konwencji. Artykuł 19 konwencji (jurysdykcja) zawiera dodatkowe postanowienia dotyczące ustanawiania przepisów karnych. W art. 20, 21 i 25 konwencji (środki dochodzeniowe, środki ochronne, zajęcie i konfiskata) przedstawiono środki przymusu procesowego w postępowaniu karnym, które mogą być objęte przepisami art. 82 ust. 2 TFUE (lit. a) i b)).

Współpraca międzynarodowa (rozdział VII; art. 26–28)

Rozdział VII dotyczy międzynarodowej współpracy sądowej oraz współpracy międzynarodowej w innych kwestiach. Należy podkreślić, że w konwencji nie ustanowiono żadnego systemu prawnego zastępującego obowiązujące obecnie przepisy, dlatego też pozostaje ona bez uszczerbku dla już istniejących instrumentów prawnych w obszarze wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych i ekstradycji[15]. W tym obszarze ustanowiono już kompleksowy zbiór instrumentów prawnych obowiązujących na szczeblu europejskim, które ułatwiają współpracę wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i które miałyby zastosowanie w przypadku stosowania różnych metod ustawiania wyników zawodów sportowych albo w przypadku kryminalizacji ustawiania wyników zawodów sportowych jako nowego rodzaju przestępstwa w ramach krajowego porządku prawnego państw członkowskich[16]. Opisane kwestie są przedmiotem art. 26 konwencji.

W art. 27 i 28 konwencji zawarto ogólne postanowienia w zakresie współpracy, które odpowiadają przepisom art. 165 TFUE.

Wnioski

Niektóre rodzaje przestępstw nie są obecnie objęte przepisami art. 83 ust. 1 TFUE. Unia jest kompetentna w odniesieniu do pozostałych rodzajów przestępstw, ale posiada kompetencje wyłączne tylko w odniesieniu do dwóch artykułów – art. 11 (w zakresie, w jakim ma on zastosowanie do usług świadczonych przez podmioty z państw trzecich oraz usług świadczonych na rzecz podmiotów w państwach trzecich) oraz art. 14 dotyczącego ochrony danych (częściowo)[17]. Pozostałe kompetencje są kompetencjami dzielonymi lub kompetencjami „wspomagającymi”.

2.           ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU

Jeżeli chodzi o podstawę prawną wniosku, istnieje ugruntowane orzecznictwo, zgodnie z którym wyboru podstawy prawnej dla środka UE należy dokonywać w oparciu o obiektywne czynniki podlegające kontroli sądowej; takie przesłanki obejmują cel i treść środka[18]. Jeżeli analiza środka unijnego wykaże, że służy on realizacji dwóch celów lub że składa się z dwóch elementów, i jeżeli jeden z tych celów/elementów zostanie uznany za główny lub przeważający cel lub element, podczas gdy drugi jedynie za pomocniczy, taki środek należy ustanowić w oparciu o jedną podstawę prawną, tj. w oparciu o podstawę właściwą dla głównego lub przeważającego celu lub elementu. W drodze wyjątku w przypadku stwierdzenia, że dany środek służy realizacji szeregu celów, które są ze sobą nierozerwalnie powiązane i z których żaden nie jest drugorzędny ani pośredni względem innego, taki środek należy ustanowić w oparciu o różne właściwe podstawy prawne[19].

Za podstawy prawne, które mogą być istotne w tym kontekście, uznaje się: art. 16 TFUE (ochrona danych), art. 82 ust. 1 i 2 TFUE (współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych), art. 83 ust. 1 TFUE (prawo karne materialne), art. 114 TFUE (ustanowienie i funkcjonowanie rynku wewnętrznego), art. 165 TFUE (sport) i art. 207 TFUE (wspólna polityka handlowa).

Ogólnie rzecz biorąc, cel polegający na zwalczaniu manipulacji zawodami sportowymi zawiera elementy działań zapobiegawczych i działań na rzecz współpracy objętych głównie przepisami art. 165 TFUE, a także elementy związane ze współpracą i zbliżaniem przepisów objęte przepisami art. 114 (w przypadku przepisów innych niż przepisy prawa karnego), art. 207 TFUE (w zakresie, w jakim przepisy te dotyczą dostępu operatorów zakładów sportowych z państw trzecich) i art. 82 ust. 1 oraz art. 83 TFUE (w kwestiach karnych).

Jeżeli chodzi o usługi zakładów sportowych, mogą one podlegać przepisom art. 114 i 207 TFUE w zależności od tego, czy mają one charakter „wewnątrzunijny”, czy też nie. Wydaje się, że aspekt związany z rynkiem wewnętrznym jest silniej zaznaczony w konwencji rozumianej jako całość, natomiast aspekt dotyczący wspólnej polityki handlowej wydaje się występować jedynie w art. 11 konwencji. Jednak nawet w przypadku, gdyby art. 207 TFUE nie został wskazany i uznany za pomocniczy względem aspektów związanych z rynkiem wewnętrznym, państwa członkowskie nie są kompetentne w kwestii istotnych aspektów związanych ze wspólną polityką handlową.

Jeżeli chodzi o ochronę danych, problematyka ta nie stanowi przedmiotu konwencji, a postanowienia w tym zakresie mają wyłącznie dodatkowy charakter. Obecnie w wielu konwencjach Rady Europy przypomina się o konieczności zapewnienia ochrony danych, nawet jeżeli obowiązki w tym zakresie zostały już ustanowione w innych konwencjach (takich jak konwencja nr 108 o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych), ponieważ strony poszczególnych konwencji mogą nie być identyczne.

W związku z powyższym, aby UE mogła wykonywać swoje kompetencje w odniesieniu do całości konwencji (z wyjątkiem tych elementów, w przypadku których UE nie posiada kompetencji), za główne podstawy prawne uznaje się art. 82 ust. 1, art. 83 ust. 1, art. 114 i art. 165 TFUE.

Z uwagi na ścisłe powiązanie postanowień konwencji z innymi instrumentami oraz z uwagi na fakt, że w konwencji odniesiono się do kompetencji, które mogą być kompetencjami wyłącznymi UE, oraz do kompetencji nieprzyznanych UE, nie jest możliwe, aby Unia lub państwa członkowskie zawarły konwencję osobno.

2015/0043 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie podpisania w imieniu Unii Europejskiej konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji zawodami sportowymi w odniesieniu do kwestii związanych z prawem karnym materialnym i ze współpracą wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 82 ust. 1 i art. 83 ust. 1 w związku z art. 218 ust. 5,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)       W dniu 10 czerwca 2013 r. Rada upoważniła Komisję do uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach dotyczących konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji zawodami sportowymi (zwanej dalej „konwencją”), z wyłączeniem kwestii dotyczących współpracy w sprawach karnych i współpracy policyjnej.

(2)       W dniu 23 września 2013 r. Rada po raz drugi upoważniła Komisję do uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach dotyczących konwencji w odniesieniu do współpracy w sprawach karnych i współpracy policyjnej[20].

(3)       Negocjacje zakończyły się sukcesem, a ich zwieńczeniem było przyjęcie konwencji przez Komitet Ministrów Rady Europy w dniu 9 lipca 2014 r.

(4)       W art. 15 konwencji nie przewidziano ogólnej odpowiedzialności karnej z tytułu manipulacji zawodami sportowymi, lecz jedynie w związku z niektórymi formami takiej manipulacji (wiążącymi się z korupcją, wymuszeniem lub oszustwem). Czyn polegający na manipulacji zawodami sportowymi jest tylko częściowo objęty dziedzinami przestępczości wskazanymi wprost w art. 83 ust. 1 TFUE, a mianowicie wówczas gdy wiąże się z przestępczością zorganizowaną lub praktykami oszukańczymi[21].

(5)       Zgodnie z art. 16 konwencji strony są zobowiązane do podjęcia środków niezbędnych do uznania zachowania wiążącego się z praniem pieniędzy za przestępstwo, jeżeli przestępstwo źródłowe, które prowadzi do osiągnięcia zysku, jest jednym z przestępstw wymienionych w art. 15 i 17 konwencji, „oraz każdorazowo w przypadku wymuszenia, korupcji i oszustwa”. O „praniu pieniędzy” wspomina się w art. 83 ust. 1 TFUE. Na szczeblu unijnym kwestie związane z praniem pieniędzy zostały uregulowane w przepisach decyzji ramowej Rady 2001/500/WSiSW[22].

(6)       Kompetencje do podejmowania działań, o których mowa w art. 17, 18, 22 i 23 (w rozdziałach IV i VI) konwencji, są powiązane z kompetencjami przewidzianymi w art. 15 i 16 konwencji.

(7)       Postanowienia zawarte w rozdziale V dotyczącym jurysdykcji, postępowania karnego i środków egzekucyjnych oraz w rozdziale VI dotyczącym sankcji i powiązanych z nimi środków uzupełniają postanowienia z zakresu prawa karnego materialnego zawarte w art. 15–18 konwencji. Artykuł 19 konwencji (jurysdykcja) zawiera dodatkowe postanowienia dotyczące siedziby sprawcy przestępstwa.

(8)       Rozdział VII dotyczy międzynarodowej współpracy sądowej oraz współpracy międzynarodowej w innych kwestiach. Należy podkreślić, że w konwencji nie ustanowiono żadnego systemu prawnego zastępującego obowiązujące obecnie przepisy, dlatego też pozostaje ona bez uszczerbku dla już istniejących instrumentów prawnych w obszarze wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych i ekstradycji[23]. W tym obszarze istnieje już kompleksowy zbiór instrumentów prawnych na szczeblu europejskim, które ułatwiają współpracę wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i które miałyby zastosowanie w przypadku stosowania różnych metod manipulacji zawodami sportowymi albo w przypadku kryminalizacji czynu polegającego na manipulacji zawodami sportowymi jako nowego rodzaju przestępstwa w ramach krajowego porządku prawnego państw członkowskich[24].

(9)       Unia Europejska popiera podpisanie konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji zawodami sportowymi, ponieważ wnosi ona wkład w działania na rzecz zwalczania manipulacji zawodami sportowymi w celu zapewnienia ochrony uczciwości takich rozgrywek oraz etyki sportowej zgodnie z zasadą autonomii sportu.

(10)     W związku z tym konwencję należy w imieniu Unii Europejskiej podpisać, z zastrzeżeniem jej zawarcia w późniejszym terminie,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Niniejszym zatwierdza się podpisanie konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji zawodami sportowymi w imieniu Unii, z zastrzeżeniem zawarcia tej konwencji.

Tekst konwencji do podpisania został załączony do niniejszej decyzji.

Artykuł 2

Sekretariat Generalny Rady ustanawia instrument przekazujący pełne uprawnienia do podpisania konwencji, z zastrzeżeniem jej zawarcia, osobie wskazanej lub osobom wskazanym przez negocjatora konwencji.

Artykuł 3

Niniejsza decyzja wchodzi w życie [...] dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono w Brukseli dnia  r.

                                                                       W imieniu Rady

                                                                       Przewodniczący

[1]       COM(2012) 655 final.

[2]       Komisja wydała oświadczenie w sprawie protokołu posiedzenia Rady, w którym sprzeciwiła się wprowadzeniu materialnej podstawy prawnej – zob. dokument Rady nr 10509/13.

[3]       Decyzja Rady 2013/304/UE z dnia 10 czerwca 2013 r. upoważniająca Komisję Europejską do uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach w sprawie międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki z manipulowaniem wynikami sportowymi, z wyłączeniem kwestii dotyczących współpracy w sprawach karnych i współpracy policyjnej, Dz.U. L 170 z 22.6.2013, s. 62.

[4]       Decyzja Rady upoważniająca Komisję Europejską do uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach w sprawie międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki z manipulowaniem wynikami sportowymi w zakresie kwestii dotyczących współpracy w sprawach karnych i współpracy policyjnej, dokument Rady nr 10180/13.

[5]       Malta opowiedziała się przeciwko konwencji i w dniu 11 lipca 2014 r. przedłożyła wniosek do Trybunału Sprawiedliwości o wydanie opinii w sprawie konwencji zgodnie z art. 218 ust. 11 TFUE (opinia 1/14).

[6]       http://ec.europa.eu/internal_market/gambling/communication/index_en.htm

[7]       Na przykład ostatnio: http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/financing/fundings/security-and-safeguarding-liberties/other-programmes/cooperation-between-public-private/index_en.htm

[8]       Działania prewencyjne są przedmiotem rozdziału II i III oraz art. 27 i 28 konwencji.

[9]       Dotyczy to w szczególności art. 4, art. 5 ust. 1, art. 6 i art. 7 konwencji, w których zachęca się organizacje sportowe do podejmowania określonych działań, a także art. 8 konwencji i niektórych postanowień art. 9, art. 10 ust. 2, art. 12 i art. 13 konwencji.

[10]      Zob. art. 2 ust. 5 TFUE: „w niektórych dziedzinach i na warunkach przewidzianych w Traktatach Unia ma kompetencję w zakresie prowadzenia działań w celu wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań państw członkowskich, nie zastępując jednak ich kompetencji w tych dziedzinach”.

[11]      Decyzja ramowa Rady 2003/568/WSiSW w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym, Dz.U. L 192 z 31.7.2003, s. 54.

[12]      Decyzja ramowa Rady 2001/500/WSiSW w sprawie prania brudnych pieniędzy oraz identyfikacji, wykrywania, zamrożenia, zajęcia i konfiskaty narzędzi oraz zysków pochodzących z przestępstwa, Dz.U. L 182 z 5.7.2001, s. 1.

[13]      Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/42/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących do popełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa w Unii Europejskiej.

[14]      W dyrektywie ustanowiono ramy służące zapewnieniu ochrony solidności, uczciwości i stabilności instytucji kredytowych i finansowych oraz zaufania do całego systemu finansowego przed zagrożeniami związanymi z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.

[15]      §21 sprawozdania wyjaśniającego.

[16]      Akt Rady z dnia 29 maja 2000 r. ustanawiający Konwencję o wzajemnej pomocy w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej, Dz.U. C 197 z 12.7.2000, s. 1; decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 20; decyzja ramowa Rady 2003/577/WSiSW w sprawie wykonania w Unii Europejskiej postanowień o zabezpieczeniu mienia i środków dowodowych, Dz.U. L 196 z 2.8.2003, s. 45; decyzja ramowa Rady 2006/783/WSiSW w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do nakazów konfiskaty; decyzja ramowa Rady 2008/978/WSiSW w sprawie europejskiego nakazu dowodowego, Dz.U. L 350 z 30.12.2008; decyzja ramowa Rady 2009/948/WSiSW w sprawie zapobiegania konfliktom jurysdykcji w postępowaniu karnym i w sprawie rozstrzygania takich konfliktów, Dz.U. L 328 z 15.12.2009, s. 42; dyrektywa 2014/41/UE w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych, Dz.U. L 130 z 1.5.2014, s.1; dyrektywa 2014/42/UE w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących do popełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa w Unii Europejskiej, Dz.U. L 127 z 29.4.2014, s. 39).

[17]      Odnośne akty ustawodawcze mogą obejmować dyrektywę 95/46/WE w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31), rozporządzenie (WE) nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1) oraz decyzję ramową 2008/977/WSiSW w sprawie ochrony danych osobowych przetwarzanych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (Dz.U. L 350 z 30.12.2008, s. 60).

[18]      Wyrok w sprawie C-377/12 Komisja przeciwko Radzie, pkt 34.

[19]      Ibid., pkt 34 wyroku.

[20]             Dokument Rady nr 10180/13.

[21]             Decyzja ramowa Rady 2003/568/WSiSW w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym, Dz.U. L 192 z 31.7.2003, s. 54.

[22]             Dz.U. L 182 z 5.7.2001, s. 1; zob. również dyrektywa 2005/60/WE w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, Dz.U. L 309 z 25.11.2005, s. 15.

[23]             §21 sprawozdania wyjaśniającego.

[24]             Akt Rady z dnia 29 maja 2000 r. ustanawiający Konwencję o wzajemnej pomocy w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej, Dz.U. C 197 z 12.7.2000, s. 1; decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 20; decyzja ramowa Rady 2003/577/WSiSW w sprawie wykonania w Unii Europejskiej postanowień o zabezpieczeniu mienia i środków dowodowych, Dz.U. L 196 z 2.8.2003, s. 45; decyzja ramowa Rady 2006/783/WSiSW w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do nakazów konfiskaty; decyzja ramowa Rady 2008/978/WSiSW w sprawie europejskiego nakazu dowodowego, Dz.U. L 350 z 30.12.2008; decyzja ramowa Rady 2009/948/WSiSW w sprawie zapobiegania konfliktom jurysdykcji w postępowaniu karnym i w sprawie rozstrzygania takich konfliktów, Dz.U. L 328 z 15.12.2009, s. 42; dyrektywa 2014/41/UE w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych, Dz.U. L 130 z 1.5.2014, s.1; dyrektywa 2014/42/UE w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących do popełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa w Unii Europejskiej, Dz.U. L 127 z 29.4.2014, s. 39).

                                                                       

Seria traktatów Rady Europy – nr 215

Konwencja Rady Europy

w sprawie zwalczania manipulacji

zawodami sportowymi

Magglingen/Macolin, 18.IX.2014

                   Preambuła

                   Państwa członkowskie Rady Europy i pozostali sygnatariusze niniejszej Konwencji,

                   Zważywszy, że celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności jej członków;

                   Biorąc pod uwagę plan działania przyjęty podczas trzeciego szczytu szefów państw i rządów Rady Europy (Warszawa, 16–17 maja 2005 r.), w którym zarekomendowano kontynuowanie działań Rady Europy pełniących funkcję punktów odniesienia w obszarze sportu;

                   Zważywszy na konieczność dalszego rozbudowywania wspólnych europejskich i światowych ram na rzecz rozwoju sportu w oparciu o wartości demokracji pluralistycznej, zasadę rządów prawa, a także obowiązek poszanowania praw człowieka i etyki sportowej;

                   Mając świadomość, że manipulowanie zawodami sportowymi może dotyczyć każdego państwa i każdej dyscypliny sportu na świecie, i podkreślając, że zjawisko to, jako globalne zagrożenie dla uczciwości sportu, wymaga odpowiedzi na szczeblu globalnym, która musi również uzyskać poparcie państw niebędących państwami członkowskimi Rady Europy;

                   Wyrażając zaniepokojenie udziałem działalności przestępczej, a w szczególności przestępczości zorganizowanej, w manipulowaniu zawodami sportowymi oraz międzynarodowym charakterem takiej działalności;

                   Przywołując Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (1950, Seria traktatów Rady Europy nr 5) oraz protokoły do tej konwencji, Europejską konwencję w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, a w szczególności meczów piłki nożnej (1985, Seria traktatów Rady Europy nr 120), Konwencję antydopingową (1989, Seria traktatów Rady Europy nr 135), Prawnokarną konwencję o korupcji (1999, Seria traktatów Rady Europy nr 173), a także Konwencję Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu (2005, Seria traktatów Rady Europy nr 198);

                   Przywołując Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (2000) oraz protokoły do tej konwencji;

                   Przywołując również Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji (2003);

                   Podkreślając znaczenie skutecznego prowadzenia bez zbędnej zwłoki dochodzeń w sprawach przestępstw popełnianych w danej jurysdykcji;

                   Zwracając uwagę na kluczową rolę Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej (Interpolu) w usprawnianiu skutecznej współpracy między organami ścigania niezależnie od współpracy sądowej;

                   Podkreślając, że organizacje sportowe są odpowiedzialne za wykrywanie przypadków manipulowania zawodami sportowymi przez podległe im osoby oraz za nakładanie stosownych sankcji z tego tytułu;

                   Uwzględniając rezultaty, które udało się już uzyskać w kontekście zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi;

                   Wyrażając przekonanie, że skuteczna walka z manipulowaniem zawodami sportowymi wymaga prowadzenia szerokiej, sprawnej, zrównoważonej i prawidłowo funkcjonującej współpracy na szczeblu krajowym i międzynarodowym;

                   Biorąc pod uwagę zalecenia Komitetu Ministrów skierowane do państw członkowskich Rec(92)13rev w sprawie zmienionej Europejskiej Karty Sportu; CM/Rec(2010)9 w sprawie zmienionego Kodeksu Etyki Sportowej; Rec(2005)8 w sprawie zasad dobrego rządzenia w sporcie oraz CM/Rec(2011)10 w sprawie promowania uczciwości sportu w celu zwalczania przypadków manipulowania wynikami zawodów sportowych, w szczególności w formie ustawiania wyników zawodów sportowych;

                   W świetle prac przeprowadzonych i wniosków sformułowanych podczas następujących konferencji:

                   –       11. konferencji ministrów właściwych ds. sportu Rady Europy, która została zorganizowana w Atenach w dniach 11–12 grudnia 2008 r.;

                   –       18. nieformalnej konferencji ministrów właściwych ds. sportu Rady Europy (Baku, 22 września 2010 r.) dotyczącej promowania uczciwości sportu w kontekście manipulowania wynikami zawodów sportowych (ustawiania wyników zawodów sportowych);

                   –       12. konferencji ministrów właściwych ds. sportu Rady Europy (Belgrad, 15 marca 2012 r.) dotyczącej w szczególności opracowania nowego międzynarodowego instrumentu prawnego służącego przeciwdziałaniu manipulowaniu wynikami zawodów sportowych;

                   –       5. międzynarodowej konferencji UNESCO ministrów i urzędników wyższego szczebla właściwych ds. wychowania fizycznego i sportu (MINEPS V);

                   Wyrażając przekonanie, że prowadzenie dialogu i współpracy między organami publicznymi, organizacjami sportowymi, organizatorami zawodów sportowych i operatorami zakładów sportowych na szczeblu krajowym i międzynarodowym zgodnie z zasadą wzajemnego szacunku i zaufania jest konieczne w celu wypracowania skutecznej, wspólnej odpowiedzi na wyzwania związane z problemem manipulowania zawodami sportowymi;

                   Przyznając, że z uwagi na fakt, iż przebieg zawodów sportowych w duchu uczciwego i sprawiedliwego współzawodnictwa jest siłą rzeczy nieprzewidywalny, należy skutecznie i z całą stanowczością eliminować wszelkie nieetyczne praktyki i zachowania w obszarze sportu;

                   Wyrażając głębokie przekonanie, że spójne stosowanie zasad dobrego rządzenia oraz zasad etycznych w sporcie stanowi istotny czynnik przyczyniający się do wyeliminowania korupcji, przypadków manipulowania zawodami sportowymi oraz innych przypadków zaniedbywania obowiązków w sporcie;

                   Przyznając, że zgodnie z zasadą autonomii sportu odpowiedzialność za kwestie sportowe spoczywa na organizacjach sportowych, które są zobowiązane do podejmowania środków samoregulacyjnych i dyscyplinarnych w zakresie zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi, jednakże prawo do podejmowania działań na rzecz ochrony uczciwości sportu przysługuje również w stosownych przypadkach organom publicznym;

                   Przyznając, że coraz większa popularność zakładów sportowych, w szczególności nielegalnych zakładów sportowych, zwiększa ryzyko wystąpienia tego rodzaju przypadków manipulacji;

                   Uznając, że manipulowanie zawodami sportowymi może, ale nie musi, być powiązane z zakładami sportowymi i może, ale nie musi, stanowić przestępstwo, oraz że stosowne działania w tym zakresie należy podejmować niezależnie od tego, czy manipulowanie jest powiązane z zakładami sportowymi lub czy stanowi ono przestępstwo;

                   Biorąc pod uwagę margines swobody przysługujący poszczególnym państwom, w ramach prawa właściwego, w zakresie podejmowania decyzji w sprawach polityki dotyczącej zakładów sportowych,

                   Uzgadniają, co następuje:

                   Rozdział I – Cel, zasady przewodnie, definicje

                   Artykuł 1 – Cel główny i najważniejsze cele szczegółowe

       1.       Celem niniejszej Konwencji jest zwalczanie manipulowania zawodami sportowymi w celu zapewnienia ochrony uczciwości zawodów sportowych oraz etyki sportowej zgodnie z zasadą autonomii sportu.

       2.       W związku z tym za najważniejsze cele szczegółowe tej Konwencji uznaje się:

                   a)      przeciwdziałanie manipulowaniu krajowymi i międzynarodowymi zawodami sportowymi na szczeblu krajowym lub międzynarodowym oraz wykrywanie przypadków takiego manipulowania i nakładanie sankcji z tego tytułu;

                   b)      wspieranie krajowej i międzynarodowej współpracy na rzecz zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi między odpowiednimi organami publicznymi oraz organizacjami zajmującymi się sportem i zakładami sportowymi.

                   Artykuł 2 – Zasady przewodnie

       1.       W ramach zwalczania manipulowania zawodami sportowymi zapewnia się poszanowanie między innymi następujących zasad:

                   a)      praw człowieka.

                   b)      zasady legalności;

                   c)      zasady proporcjonalności;

                   d)      zasady ochrony prywatności i danych osobowych.

                   Artykuł 3 – Definicje

                   Do celów niniejszej Konwencji:

       1)      „zawody sportowe” oznaczają wszelkie imprezy sportowe organizowane zgodnie z zasadami ustanowionymi przez organizacje sportowe figurujące na liście sporządzonej przez Komitet Monitorujący ds. Konwencji zgodnie z art. 31 ust. 2 i uznane przez międzynarodową organizację sportową lub, w stosownych przypadkach, przez inne właściwe organizacje sportowe;

 

       2)      „organizacja sportowa” oznacza każdą organizację zajmującą się sportem lub jedną określoną dyscypliną sportową, która figuruje na liście sporządzonej przez Komitet Monitorujący ds. Konwencji zgodnie z art. 31 ust. 2, a także, w stosownych przypadkach, organizacje powiązane z tą organizacją na szczeblu kontynentalnym i krajowym;

       3)      „organizator zawodów sportowych” oznacza każdą organizację sportową lub inną osobę zajmującą się organizowaniem zawodów sportowych, niezależnie od jej formy prawnej;

       4)      „manipulowanie zawodami sportowymi” oznacza umyślne zaaranżowanie sytuacji, działanie lub zaniechanie mające na celu wypaczenie wyniku lub przebiegu zawodów sportowych w celu całościowego lub częściowego wyeliminowania elementu nieprzewidywalności związanego z tymi zawodami sportowymi, które ma doprowadzić do uzyskania nienależnej korzyści przez osobę dopuszczającą się takiego manipulowania lub przez inne osoby;

       5)      „zakłady sportowe” oznaczają każdy przypadek postawienia określonej kwoty pieniężnej w celu jej ewentualnego pomnożenia wskutek wystąpienia przyszłego, niemożliwego do przewidzenia wydarzenia związanego z zawodami sportowymi. W szczególności:

                   a)      „nielegalne zakłady sportowe” oznaczają wszelkiego rodzaju zakłady sportowe, w przypadku których ich rodzaj lub operator je oferujący nie został dopuszczony na mocy przepisów prawa właściwego w jurysdykcji, w której znajduje się konsument;

                   b)      „nieprawidłowe zakłady sportowe” oznaczają wszelkiego rodzaju zakłady sportowe niezgodne ze zwyczajowymi lub oczekiwanymi praktykami stosowanymi na rynku zakładów sportowych lub zakłady dotyczące zawodów sportowych o nietypowym przebiegu;

                   c)      „podejrzane zakłady sportowe” oznaczają wszelkiego rodzaju zakłady sportowe, które na podstawie wiarygodnych i spójnych dowodów wydają się być związane z manipulowaniem zawodami sportowymi będących ich przedmiotem;

       6)      „osoba zainteresowana wynikiem zawodów” oznacza jakąkolwiek osobę fizyczną lub prawną należącą do jednej z następujących kategorii:

                   a)      „sportowiec” oznacza każdą osobę lub grupę osób biorącą udział w zawodach sportowych;

                   b)      „personel wspierający sportowców” oznacza szkoleniowców, trenerów, managerów, agentów, osoby z obsługi drużyny oraz członków personelu medycznego lub paramedycznego pracujących ze sportowcami lub leczących sportowców biorących udział w zawodach sportowych lub przygotowujących się do zawodów sportowych, a także wszelkie inne osoby pracujące ze sportowcami;

                   c)      „oficjalny przedstawiciel” oznacza każdą osobę będącą właścicielem, udziałowcem, członkiem kadry zarządzającej lub pracownikiem podmiotów organizujących i promujących zawody sportowe, a także sędziów, członków jury i inne upoważnione osoby. Termin ten obejmuje również kadrę zarządzającą i pracowników międzynarodowych organizacji sportowych lub, w stosownych przypadkach, innych właściwych organizacji sportowych, które zatwierdziły organizację zawodów;

 

       7)      „informacje wewnętrzne” oznaczają informacje dotyczące jakichkolwiek zawodów, którymi dana osoba dysponuje z uwagi na funkcję, jaką sprawuje w odniesieniu do danej dyscypliny sportowej lub w ramach określonych zawodów, z wyjątkiem informacji, które zostały już opublikowane, są powszechnie znane, łatwo dostępne dla zainteresowanych osób lub zostały ujawnione zgodnie z zasadami i przepisami regulującymi przebieg odnośnych zawodów sportowych.

Rozdział II – Zapobieganie, współpraca i inne środki

                   Artykuł 4 – Koordynacja na szczeblu krajowym

       1.       Każda ze Stron koordynuje politykę i działania wszystkich właściwych organów publicznych w obszarze zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi.

       2.       Każda ze Stron, w ramach swojej jurysdykcji, zachęca organizacje sportowe, organizatorów zawodów sportowych i operatorów zakładów sportowych do współpracy na rzecz zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi, powierzając im, w stosownych przypadkach, odpowiedzialność za wdrażanie odpowiednich postanowień niniejszej Konwencji.

                   Artykuł 5 – Ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem

       1.       Każda ze Stron – w stosownych przypadkach we współpracy z organizacjami sportowymi, operatorami zakładów sportowych, organizatorami zawodów sportowych i innymi odpowiednimi organizacjami – identyfikuje, analizuje i ocenia ryzyko związane z manipulowaniem zawodami sportowymi.

       2.       Każda ze Stron zachęca organizacje sportowe, operatorów zakładów sportowych, organizatorów zawodów sportowych i wszelkie inne właściwe organizacje do ustanawiania procedur i zasad sprzyjających zwalczaniu manipulowania zawodami sportowymi i podejmuje, w stosownych przypadkach, wszelkie środki ustawodawcze lub inne środki niezbędne do osiągnięcia tego celu.

                   Artykuł 6 – Kształcenie i podnoszenie świadomości

       1.       Każda ze Stron zachęca do podejmowania działań na rzecz podnoszenia świadomości, kształcenia oraz prowadzenia szkoleń i badań w celu wspierania walki z manipulowaniem zawodami sportowymi.

                   Artykuł 7 – Organizacje sportowe i organizatorzy zawodów sportowych

       1.       Każda ze Stron zachęca organizacje sportowe i organizatorów zawodów sportowych do przyjmowania i wdrażania zasad przyczyniających się do zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi, a także zasad dobrego rządzenia dotyczących m.in.:

                   a)      zapobiegania konfliktom interesów, w tym poprzez:

                            –       wprowadzenie zakazu zawierania zakładów dotyczących zawodów sportowych przez osoby zainteresowane wynikiem zawodów powiązane z tymi zawodami;

                            –       wprowadzenie zakazu niewłaściwego wykorzystywania lub rozpowszechniania informacji wewnętrznych;

                   b)      wywiązywania się przez organizacje sportowe i powiązane z nimi organizacje członkowskie ze wszystkich spoczywających na nich zobowiązań umownych lub innego rodzaju zobowiązań;

                   c)      zobowiązania osób zainteresowanych wynikami zawodów do bezzwłocznego zgłaszania wszelkich podejrzanych działań, zdarzeń, przypadków nakłaniania lub metod działania, które można uznać za naruszające zasady przeciwdziałania manipulowaniu zawodami sportowymi.

       2.       Każda ze Stron zachęca organizacje sportowe do przyjmowania i wdrażania stosownych środków w celu zapewnienia:

                   a)      szeroko zakrojonego i skutecznego monitorowania przebiegu zawodów sportowych narażonych na ryzyko manipulacji;

                   b)      ustanowienia mechanizmu umożliwiającego bezzwłoczne zgłaszanie przypadków wykrycia podejrzanych działań w zakresie manipulowania zawodami sportowymi właściwym organom publicznym lub krajowej platformie;

                   c)      ustanowienia skutecznych mechanizmów sprzyjających ujawnianiu wszelkich informacji o możliwych lub faktycznych przypadkach manipulowania zawodami sportowymi, które gwarantują objęcie osób zgłaszających przypadki naruszenia odpowiednią ochroną;

                   d)      podnoszenia świadomości osób zainteresowanych wynikiem zawodów, w tym również młodych sportowców, w zakresie ryzyka związanego z manipulowaniem zawodami sportowymi i podejmowania wysiłków na rzecz zwalczania tego procederu poprzez prowadzenie działań w obszarze kształcenia, szkolenia i rozpowszechniania informacji;

                   e)      wyznaczania odpowiednich oficjalnych przedstawicieli, którzy mają wziąć udział w danych zawodach sportowych, w szczególności sędziów i arbitrów, na możliwie najpóźniejszym etapie.

       3.       Każda ze Stron zachęca swoje organizacje sportowe, a co za tym idzie powiązane z nimi międzynarodowe organizacje sportowe, do stosowania konkretnych, skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji i środków o charakterze dyscyplinarnym w odniesieniu do przypadków naruszenia przepisów ich regulaminów wewnętrznych dotyczących przeciwdziałania przypadkom manipulowania zawodami sportowymi, w szczególności tym, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz do zapewnienia wzajemnego uznawania i egzekwowania sankcji nałożonych przez inne organizacje sportowe, zwłaszcza przez organizacje sportowe z innych państw.

       4.       Pociągnięcie sprawcy naruszenia do odpowiedzialności dyscyplinarnej przez organizacje sportowe nie zwalnia takiego sprawcy z odpowiedzialności karnej, cywilnej lub administracyjnej z tytułu takiego naruszenia.

                   Artykuł 8 – Środki dotyczące finansowania organizacji sportowych

       1.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki ustawodawcze lub inne środki, jakie uzna za konieczne do zapewnienia odpowiedniego poziomu przejrzystości w kwestii finansowania organizacji sportowych, które otrzymują wsparcie finansowe od Strony.

       2.       Każda ze Stron uwzględnia możliwość wsparcia organizacji sportowych w walce z manipulowaniem zawodami sportowymi, również poprzez finansowanie odpowiednich mechanizmów.

       3.       Każda ze Stron w stosownych przypadkach uwzględnia możliwość wstrzymania wsparcia finansowego lub zwrócenia się do organizacji sportowych o wstrzymanie się od korzystania ze wsparcia finansowego zapewnianego przez osoby zainteresowane wynikami zawodów, na które nałożono sankcje z tytułu manipulowania wynikami zawodów sportowych, na czas trwania takich sankcji.

       4.       W stosownych przypadkach każda ze Stron podejmuje kroki w celu wstrzymania części lub całości wsparcia finansowego lub innego wsparcia związanego ze sportem udzielanego przez jakiekolwiek organizacje sportowe, które nie stosują przepisów w zakresie zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi w skuteczny sposób.

                   Artykuł 9 –    Środki odnoszące się do organu regulacyjnego ds. zakładów sportowych lub innego odpowiedzialnego organu / innych odpowiedzialnych organów

       1.       Każda ze Stron wyznacza jeden lub większą liczbę odpowiedzialnych organów, którym zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym powierza zadanie wdrażania przepisów dotyczących zakładów sportowych oraz stosowania odpowiednich środków służących zwalczaniu przypadków manipulowania zawodami sportowymi w związku z zakładami sportowymi, obejmujących w stosownych przypadkach:

                   a)      prowadzenie terminowej wymiany informacji z innymi właściwymi organami lub z krajową platformą ds. nielegalnych, nieregularnych lub podejrzanych zakładów sportowych oraz zgłaszanie przypadków naruszenia przepisów, o których mowa w niniejszej Konwencji lub które zostały ustanowione zgodnie z niniejszą Konwencją;

                   b)      ograniczanie podaży usług zakładów sportowych w porozumieniu z krajowymi organizacjami sportowymi i operatorami zakładów sportowych, w szczególności podaży zakładów dotyczących zawodów sportowych:

                            –       przeznaczonych dla osób poniżej 18 roku życia; lub

                            –       których warunki organizacji lub ranga sportowa są nieodpowiednie do tego, by mogły one być przedmiotem zakładu;

                   c)      przekazywanie informacji o rodzajach i przedmiotach zakładów sportowych organizatorom zawodów z odpowiednim wyprzedzeniem, aby wspierać ich wysiłki w obszarze identyfikowania ryzyka związanego z manipulowaniem wynikami danych zawodów i zarządzania takim ryzykiem;

                   d)      monitorowanie przypadków regularnego wykorzystywania w zakładach sportowych środków płatniczych zapewniających możliwość dokonywania przepływów finansowych, których wartość przekracza próg ustalony przez każdą ze Stron, w szczególności śledzenie podmiotów wysyłających takie przepływy, ich odbiorców oraz kwot takich przepływów;

                   e)      stosowanie mechanizmów, we współpracy z organizacjami sportowymi oraz w stosownych przypadkach operatorami zakładów sportowych, uniemożliwiających osobom zainteresowanym wynikiem zawodów zawieranie zakładów dotyczących zawodów sportowych, które naruszają przepisy regulujące określoną dyscyplinę sportową lub mające zastosowanie przepisy prawa;

                   f)       zawieszanie, zgodnie z obowiązującym prawem krajowym, możliwości zawierania zakładów dotyczących zawodów, w odniesieniu do których wydano odpowiednie ostrzeżenie.

       2.       Każda ze Stron przekazuje Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy nazwy i dane adresowe organu lub organów wyznaczonych zgodnie z postanowieniami ust. 1 niniejszego artykułu.

                   Artykuł 10 – Operatorzy zakładów sportowych

       1.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki ustawodawcze lub inne środki, jakie uzna za konieczne w celu zapobieżenia wystąpieniu konfliktu interesów oraz w celu przeciwdziałania niewłaściwemu wykorzystywaniu informacji wewnętrznych przez osoby fizyczne lub prawne zaangażowane w oferowanie zakładów sportowych, w szczególności poprzez ograniczanie możliwości:

                   a)      zawierania przez osoby fizyczne lub prawne zajmujące się świadczeniem usług zakładów sportowych oferowanych przez siebie zakładów;

                   b)      nadużywania pozycji sponsora lub współwłaściciela organizacji sportowej w celu ułatwiania manipulowania zawodami sportowymi lub niewłaściwego wykorzystywania informacji wewnętrznych;

                   c)      udziału osób zainteresowanych wynikiem zawodów w sporządzaniu kursów zakładów dotyczących zawodów, z którymi osoby te są powiązane;

                   d)      oferowania przez jakiegokolwiek operatora zakładów sportowych sprawującego kontrolę nad organizatorem zawodów lub nad osobą zainteresowaną wynikiem zawodów, a także przez jakiegokolwiek operatora zakładów sportowych kontrolowanego przez takiego organizatora zawodów lub osobę zainteresowaną wynikiem zawodów zakładów dotyczących zawodów, z którymi dany organizator zawodów lub osoba zainteresowana wynikiem zawodów są powiązani.

       2.       Każda ze Stron zachęca swoich operatorów zakładów sportowych, a za ich pośrednictwem również międzynarodowe organizacje operatorów zakładów sportowych do podnoszenia świadomości ich właścicieli i pracowników w zakresie konsekwencji manipulowania zawodami sportowymi i działań na rzecz zwalczania tego procederu poprzez ich kształcenie i szkolenie oraz rozpowszechnianie stosownych informacji.

       3.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki ustawodawcze lub inne środki, jakie uzna za konieczne w celu zobowiązania operatorów zakładów sportowych do niezwłocznego zgłaszania nieprawidłowych lub podejrzanych zakładów organowi regulacyjnemu ds. zakładów sportowych, innemu odpowiedzialnemu organowi lub innym odpowiedzialnym organom lub krajowej platformie.

                   Artykuł 11 – Zwalczanie nielegalnych zakładów sportowych

       1.       W celu zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi każda ze Stron analizuje najwłaściwsze metody zwalczania operatorów oferujących nielegalne zakłady sportowe i uwzględnia przyjęcie, zgodnie z przepisami prawa właściwego w danej jurysdykcji, m.in. następujących środków:

                   a)      zamknięcie lub bezpośrednie i pośrednie ograniczenie dostępu do operatorów oferujących nielegalne zakłady sportowe na odległość oraz zamknięcie operatorów oferujących nielegalne zakłady sportowe na terytorium podlegającym jurysdykcji danej Strony;

                   b)      blokowanie przepływów finansowych między operatorami oferującymi nielegalne zakłady sportowe a konsumentami;

                   c)      wprowadzenie zakazu reklamowania operatorów oferujących nielegalne zakłady sportowe;

                   d)      podnoszenie świadomości konsumentów w zakresie ryzyka związanego z zawieraniem nielegalnych zakładów sportowych.

Rozdział III – Wymiana informacji

                   Artykuł 12 – Wymiana informacji między właściwymi organami publicznymi, organizacjami sportowymi i operatorami zakładów sportowych

       1.       Nie naruszając postanowień art. 14, każda ze Stron usprawnia wymianę informacji między właściwymi organami publicznymi, organizacjami sportowymi, organizatorami zawodów, operatorami zakładów sportowych i krajowymi platformami na szczeblu krajowym i międzynarodowym zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi. W szczególności każda ze Stron zobowiązuje się do ustanowienia mechanizmów wymiany odpowiednich informacji, jeżeli takie informacje mogą okazać się pomocne w przeprowadzaniu oceny ryzyka, o której mowa w art. 5, oraz do przekazywania informacji o rodzajach i przedmiocie zakładów sportowych organizatorom zawodów z odpowiednim wyprzedzeniem, a także do wszczynania i prowadzenia dochodzeń lub postępowań dotyczących przypadków manipulowania zawodami sportowymi.

       2.       Zgodnie z obowiązującym prawem krajowym odbiorca takich informacji jest zobowiązany, na wniosek organizacji lub organu, które przekazały mu te informacje, do niezwłocznego poinformowania takiej organizacji lub takiego organu o działaniach następczych podejmowanych w związku z otrzymanymi informacjami.

       3.       Każda ze Stron bada możliwe do zastosowania metody rozwijania lub rozszerzania współpracy i wymiany informacji w kontekście zwalczania nielegalnych zakładów sportowych zgodnie z art. 11 niniejszej Konwencji.

                   Artykuł 13 – Krajowa platforma

       1.       Każda ze Stron ustanawia krajową platformę ds. manipulowania zawodami sportowymi. Działając zgodnie z przepisami prawa krajowego, krajowa platforma jest m.in. zobowiązana do:

                   a)      pełnienia funkcji centrum informacji służącego gromadzeniu i rozpowszechnianiu informacji mających istotne znaczenie w kontekście zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi wśród właściwych organizacji i organów;

                   b)      koordynowania działań w obszarze zwalczania przypadków manipulowania zawodami sportowymi;

                   c)      odbierania, gromadzenia na szczeblu centralnym i analizowania informacji o nieprawidłowych i podejrzanych zakładach dotyczących zawodów sportowych organizowanych na terytorium danej Strony i, w stosownych przypadkach, do wydawania ostrzeżeń;

                   d)      przekazywania informacji dotyczących domniemanych przypadków naruszenia prawa lub postanowień regulaminów sportowych, o których mowa w niniejszej Konwencji, organom publicznym lub organizacjom sportowym lub operatorom zakładów sportowych;

                   e)      prowadzenia współpracy ze wszystkimi organizacjami i właściwymi organami na szczeblu krajowym i międzynarodowym, w tym z krajowymi platformami ustanowionymi w innych państwach.

       2.       Każda ze Stron przekazuje Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy nazwę i dane adresowe swojej krajowej platformy.

                   Artykuł 14 – Ochrona danych osobowych

       1.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki prawne i innego rodzaju środki, jakie uzna za konieczne do zapewnienia, aby wszystkie działania służące zwalczaniu manipulowania zawodami sportowymi były zgodne z odpowiednimi krajowymi i międzynarodowymi aktami prawnymi i normami w zakresie ochrony danych osobowych, w szczególności przy prowadzeniu wymiany informacji, o której mowa w niniejszej Konwencji.

       2.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki prawne lub innego rodzaju środki, jakie uzna za konieczne do zapewnienia podjęcia przez organy publiczne i organizacje objęte postanowieniami niniejszej Konwencji środków niezbędnych do tego, aby zapewnić należyte poszanowanie zasady praworządności, adekwatności, istotności i prawidłowości przy gromadzeniu, przetwarzaniu i prowadzeniu wymiany danych osobowych, niezależnie od charakteru takiej wymiany, a także należytą ochronę danych i praw osób, których dane dotyczą.

       3.       Każda ze Stron nakłada w swoich przepisach krajowych na organy publiczne i organizacje objęte postanowieniami niniejszej Konwencji obowiązek zapewnienia ograniczenia wymiany danych do celów niniejszej Konwencji do minimum niezbędnego do osiągnięcia celów tej wymiany.

       4.       Każda ze Stron zwraca się do różnych organów publicznych i organizacji objętych postanowieniami niniejszej Konwencji o zapewnienie wymaganych środków technicznych zapewniających bezpieczeństwo wymienianych danych oraz o zagwarantowanie ich wiarygodności i integralności, a także dostępności i integralności systemów wymiany danych oraz możliwości zidentyfikowania ich użytkowników.

Rozdział IV – Prawo karne materialne i współpraca w zakresie egzekwowania prawa

                   Artykuł 15 – Przestępstwa związane z manipulowaniem zawodami sportowymi

       1.       Każda ze Stron zapewnia, aby przepisy jej prawa krajowego umożliwiały nałożenie sankcji karnych z tytułu manipulowania zawodami sportowymi, jeżeli takie manipulowanie wiąże się ze stosowaniem przymusu, korupcją albo oszukańczymi praktykami zdefiniowanymi w prawie krajowym.

                   Artykuł 16 – Pranie zysków pochodzących z przestępstw związanych z manipulowaniem zawodami sportowymi

       1.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki prawne lub innego rodzaju środki, jakie uzna za konieczne do uznania czynu, o którym mowa w art. 9 ust. 1 i 2 Konwencji Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu (2005, Seria traktatów Rady Europy nr 198), art. 6 ust. 1 Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (2000) lub art. 23 ust. 1 Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji (2003), za przestępstwo na mocy swojego prawa krajowego, zgodnie z postanowieniami przywołanych konwencji, jeżeli przestępstwo źródłowe prowadzące do uzyskania zysku będzie stanowiło jedno z przestępstw wymienionych w art. 15 i 17 niniejszej Konwencji oraz każdorazowo w przypadku wymuszenia, korupcji lub oszustwa.

       2.       Przy podejmowaniu decyzji w sprawie zakresu przestępstw, które mają zostać uznane za przestępstwa źródłowe, o których mowa w ust. 1, każda ze Stron może ustalić, zgodnie ze swoim prawem krajowym, kryteria służące zdefiniowaniu takich przestępstw oraz określeniu charakteru wszelkich określonych elementów, które sprawiają, że należy uznać je za poważne przestępstwa.

       3.       Każda ze Stron uwzględnia możliwość włączenia manipulowania zawodami sportowymi do stosowanych przez siebie ram przeciwdziałania praniu pieniędzy, zobowiązując operatorów zakładów sportowych do stosowania należytej staranności w odniesieniu do klientów i do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz nakładając na nich zobowiązania w zakresie sprawozdawczości.

                   Artykuł 17 – Pomocnictwo

       1.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki prawne lub innego rodzaju środki, jakie uzna za konieczne do uznania pomocnictwa w popełnieniu któregokolwiek z przestępstw wskazanych w art. 15 niniejszej Konwencji za przestępstwo na mocy swojego prawa krajowego.

                   Artykuł 18 – Odpowiedzialność karna osób prawnych

       1.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki prawne lub innego rodzaju środki, jakie uzna za konieczne do zapewnienia pociągnięcia osób prawnych do odpowiedzialności z tytułu przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, popełnionych na ich korzyść przez jakąkolwiek osobę fizyczną działającą samodzielnie albo jako członek organu należącego do osoby prawnej, która zajmowała stanowisko kierownicze w ramach takiej osoby prawnej, na mocy:

                   a)      upoważnienia do reprezentowania osoby prawnej;

                   b)      upoważnienia do podejmowania decyzji w imieniu osoby prawnej;

                   c)      upoważnienia do sprawowania kontroli w ramach tej osoby prawnej.

       2.       Z zastrzeżeniem zasad prawnych obowiązujących dla danej Strony odpowiedzialność osoby prawnej może mieć charakter karny, cywilny lub administracyjny.

       3.       Poza przypadkami już przewidzianymi w ust. 1 każda ze Stron podejmuje niezbędne środki w celu zapewnienia pociągnięcia osoby prawnej do odpowiedzialności w przypadku, gdy brak nadzoru lub kontroli ze strony osoby fizycznej, o której mowa w ust. 1, umożliwił popełnienie jednego z przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, na korzyść danej osoby prawnej przez osobę fizyczną działającą z jej upoważnienia.

       4.       Taka odpowiedzialność pozostaje bez uszczerbku dla odpowiedzialności karnej osób fizycznych, które dopuściły się przestępstwa.

Rozdział V – Jurysdykcja, postępowanie karne i środki egzekucyjne

                   Artykuł 19 – Jurysdykcja

       1.       Każda ze Stron przyjmuje takie środki prawne lub innego rodzaju środki, jakie uzna za konieczne do ustanowienia swojej jurysdykcji w odniesieniu do przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, jeżeli takie przestępstwo zostało popełnione:

                   a)      na jej terytorium; lub

                   b)      na pokładzie statku pod jej banderą; lub

                   c)      na pokładzie statku powietrznego zarejestrowanego zgodnie z jej prawem; lub

                   d)      przez jej obywatela lub przez osobę mającą miejsce zwykłego pobytu na jej terytorium.

       2.       Każde z państw lub Unia Europejska mogą, w momencie składania podpisu lub aktu ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia, przekazać Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy oświadczenie, że zastrzega sobie prawo do niestosowania postanowień dotyczących jurysdykcji ustanowionych w ust. 1 lit. d) niniejszego artykułu lub do ich stosowania wyłącznie w wyjątkowych okolicznościach lub w nadzwyczajnych warunkach.

       3.       Każda ze Stron podejmuje środki prawne lub innego rodzaju środki konieczne do ustanowienia jurysdykcji w odniesieniu do przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, w przypadku gdy domniemany sprawca przestępstwa przebywa na jej terytorium i nie może zostać ekstradowany na terytorium innej Strony z uwagi na posiadane przez niego obywatelstwo.

       4.       Jeżeli więcej niż jedna Strona zgłosi, że posiada jurysdykcję w odniesieniu do domniemanego przestępstwa, o którym mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, zaangażowane Strony w stosownych przypadkach konsultują się ze sobą w celu ustalenia jurysdykcji, która będzie najodpowiedniejsza do celów ścigania.

       5.       Nie naruszając ogólnych przepisów prawa międzynarodowego, postanowienia niniejszej Konwencji nie uniemożliwiają Stronie sprawowania jakiejkolwiek jurysdykcji w sprawach karnych, cywilnych i administracyjnych zgodnie z przepisami jej prawa krajowego.

                   Artykuł 20 – Środki służące zabezpieczeniu dowodów elektronicznych

       1.       Każda ze Stron przyjmuje środki prawne lub innego rodzaju środki służące zabezpieczeniu dowodów elektronicznych przy prowadzeniu dochodzeń dotyczących przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, m.in. poprzez podejmowanie działań ułatwiających zabezpieczanie przechowywanych danych komputerowych, ułatwiających zabezpieczanie i ujawnianie danych o ruchu i zleceń produkcyjnych, przeszukiwanie i zajmowanie przechowywanych danych komputerowych, gromadzenie danych o ruchu w czasie rzeczywistym oraz przechwytywanie danych dotyczących treści zgodnie z przepisami prawa krajowego.

                   Artykuł 21 – Środki ochronne

       1.       Każda ze stron uwzględnia możliwość przyjęcia takich środków prawnych, jakie uzna za konieczne do zapewnienia skutecznej ochrony:

                   a)      osobom, które w dobrej wierze i w oparciu o uzasadnione przesłanki przekazują informacje o przestępstwach, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, lub w inny sposób współpracują z organami prowadzącymi dochodzenie lub organami ścigania;

                   b)      świadkom składającym zeznania dotyczące tych przestępstw;

                   c)      w stosownych przypadkach, członkom rodzin osób, o których mowa w lit. a) i b).

Rozdział VI – Sankcje i środki

                   Artykuł 22 – Sankcje karne nakładane na osoby fizyczne

       1.       Każda ze Stron podejmuje niezbędne środki prawne lub innego rodzaju środki w celu zapewnienia nałożenia na osoby fizyczne skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, w tym sankcji pieniężnych, z tytułu popełnienia przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, biorąc pod uwagę powagę tych przestępstw. Wspomniane sankcje obejmują kary, w tym karę pozbawienia wolności, które mogą stanowić podstawę do ekstradycji zgodnie z przepisami prawa krajowego.

                   Artykuł 23 – Sankcje nakładane na osoby prawne

       1.       Każda ze Stron podejmuje niezbędne środki prawne lub innego rodzaju środki w celu zapewnienia nałożenia na osoby prawne pociągnięte do odpowiedzialności zgodnie z art. 18 skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, w tym sankcji pieniężnych, oraz ewentualnie innych sankcji, takich jak:

                   a)      wydanie czasowego lub stałego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej;

                   b)      objęcie nadzorem sądowym;

                   c)      wydanie sądowego nakazu likwidacji.

                   Artykuł 24 – Sankcje administracyjne

       1.       Każda ze Stron przyjmuje, w stosownych przypadkach, takie środki prawne lub innego rodzaju środki względem czynów uznanych za karalne na mocy jej prawa krajowego, jakie uzna za stosowne w celu wymierzenia kary z tytułu dopuszczenia się naruszeń stwierdzonych zgodnie z niniejszą Konwencją poprzez nałożenie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji i środków po przeprowadzeniu postępowania wszczętego przez organy administracyjne, których orzeczenie może prowadzić do wszczęcia postępowania przed sądem właściwym.

       2.       Każda ze Stron zapewnia stosowanie środków administracyjnych. Odpowiedzialność za zapewnienie stosowania takich środków można powierzyć organowi regulacyjnemu ds. zakładów sportowych lub innemu odpowiedzialnemu organowi lub innym odpowiedzialnym organom zgodnie z przepisami prawa krajowego.

                   Artykuł 25 – Zajęcie i konfiskata

       1.       Każda ze Stron podejmuje konieczne środki prawne lub innego rodzaju środki przewidziane w jej prawie krajowym w celu umożliwienia zajęcia i konfiskaty:

                   a)      towarów, dokumentów i innych instrumentów, które zostały wykorzystane lub miały zostać wykorzystane do popełnienia przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji;

                   b)      zysków pochodzących z tych przestępstw lub składników majątku, których wartość odpowiada wysokości tych zysków.

Rozdział VII – Międzynarodowa współpraca sądowa oraz współpraca międzynarodowa w innych kwestiach

         Artykuł 26 – Środki na rzecz międzynarodowej współpracy w sprawach karnych

       1.       Strony współpracują ze sobą zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji i zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami międzynarodowych i regionalnych aktów prawnych oraz zgodnie z ustaleniami przyjętymi na podstawie jednolitego lub wzajemnie obowiązującego prawodawstwa, a także zgodnie z przepisami prawa krajowego w najszerszym możliwym zakresie do celów prowadzenia dochodzeń, ścigania i prowadzenia postępowań sądowych w odniesieniu do przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, uwzględniając współpracę w zakresie zajęcia i konfiskaty.

       2.       Strony prowadzą możliwie najszerszą współpracę w przedmiocie przestępstw, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji, zgodnie z odpowiednimi postanowieniami mających zastosowanie międzynarodowych, regionalnych i dwustronnych traktatów o ekstradycji i wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych, a także zgodnie z ich prawem krajowym.

       3.       Jeżeli w kontekście współpracy międzynarodowej uzna się, że zachodzi konieczność pociągnięcia danej osoby do podwójnej odpowiedzialności karnej, kryteria uprawniające do zastosowania takiego środka uznaje się za spełnione niezależnie od tego, czy zgodnie z prawem państwa rozpatrującego wniosek dane przestępstwo należy do tej samej kategorii przestępstw, co w państwie występującym z wnioskiem lub czy państwo rozpatrujące wniosek stosuje ten sam termin do zdefiniowania danego przestępstwa, co państwo występujące z wnioskiem, o ile zachowanie leżące u podstaw przestępstwa, w związku z którym wystąpiono z wnioskiem o wzajemną pomoc prawną lub z wnioskiem o ekstradycję, stanowi przestępstwo na mocy przepisów stosowanych przez obydwie Strony.

       4.       Jeżeli Strona uzależniająca wyrażenie zgody na ekstradycję lub udzielenie wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych od istnienia stosownego traktatu w tym zakresie otrzyma wniosek o ekstradycję lub pomoc prawną w sprawach karnych od Strony, z którą nie zawarła takiego traktatu, może, działając w pełni zgodnie ze zobowiązaniami spoczywającymi na niej na mocy prawa międzynarodowego oraz z warunkami przewidzianymi w jej prawie krajowym, uznać niniejszą Konwencję za podstawę prawną do wyrażenia zgody na ekstradycję lub udzielenia pomocy prawnej w sprawach karnych w związku z przestępstwami, o których mowa w art. 15–17 niniejszej Konwencji.

                   Artykuł 27 – Inne środki międzynarodowej współpracy w obszarze zapobiegania

       1.       Każda ze Stron podejmuje wysiłki na rzecz włączenia, w stosownych przypadkach, prowadzonych przez siebie działań na rzecz zapobiegania manipulowaniu zawodami sportowymi i zwalczania takiego manipulowania do programów pomocy skierowanych do państw trzecich.

                   Artykuł 28 – Współpraca międzynarodowa z międzynarodowymi organizacjami sportowymi

       1.       Każda ze Stron, działając zgodnie z przepisami swojego prawa krajowego, prowadzi współpracę z międzynarodowymi organizacjami sportowymi na rzecz zwalczania manipulowania zawodami sportowymi.

Rozdział VIII – Działania następcze

                   Artykuł 29 – Przekazywanie informacji

       1.       Każda ze Stron przekazuje Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy w jednym z języków urzędowych Rady Europy wszystkie istotne informacje dotyczące środków prawnych i innego rodzaju środków, jakie podjęła w celu zapewnienia zgodności z postanowieniami niniejszej Konwencji.

                   Artykuł 30 – Komitet Monitorujący ds. Konwencji

       1.       Do celów niniejszej Konwencji ustanawia się Komitet Monitorujący ds. Konwencji.

       2.       Każda ze Stron może być reprezentowana w Komitecie Monitorującym ds. Konwencji przez jednego lub większą liczbę delegatów, uwzględniając przedstawicieli organów publicznych właściwych ds. sportu, organów ścigania lub organów regulacyjnych ds. zakładów sportowych. Każdej Stronie przysługuje jeden głos.

       3.       Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy oraz inne istotne komitety międzyrządowe Rady Europy powołują po jednym przedstawicielu do Komitetu Monitorującego ds. Konwencji, aby wnieść swój wkład w wypracowywanie wielosektorowego i multidyscyplinarnego podejścia. Komitet Monitorujący ds. Konwencji może, w razie konieczności i w drodze jednomyślnej decyzji, zwrócić się do dowolnego państwa niebędącego Stroną Konwencji lub do dowolnej organizacji międzynarodowej lub organu międzynarodowego o wyznaczenie przedstawiciela, który będzie brał udział w jej posiedzeniach jako obserwator. Przedstawiciele powołani zgodnie z postanowieniami niniejszego ustępu biorą udział w posiedzeniach Komitetu Monitorującego ds. Konwencji bez prawa głosu.

       4.       Posiedzenia Komitetu Monitorującego ds. Konwencji zwołuje Sekretarz Generalny Rady Europy. Pierwsze posiedzenie komitetu zwołuje się w najbliższym rozsądnym terminie, ale nie później niż w ciągu jednego roku od daty wejścia Konwencji w życie. Kolejne posiedzenia zwołuje się każdorazowo na wniosek co najmniej jednej trzeciej Stron lub Sekretarza Generalnego.

       5.       Z zastrzeżeniem postanowień niniejszej Konwencji Komitet Monitorujący ds. Konwencji opracowuje i przyjmuje w drodze konsensusu swój własny regulamin wewnętrzny.

       6.       Przy wypełnianiu powierzonych mu obowiązków Komitet Monitorujący ds. Konwencji korzysta ze wsparcia Sekretariatu Rady Europy.

                   Artykuł 31 – Rola Komitetu Monitorującego ds. Konwencji

       1.       Komitet Monitorujący ds. Konwencji jest odpowiedzialny za działania następcze podejmowane w związku z wdrożeniem niniejszej Konwencji.

       2.       Komitet Monitorujący ds. Konwencji przyjmuje listę organizacji sportowych, o których mowa w art. 3 pkt 2, i wprowadza zmiany na takiej liście, zapewniając jej odpowiednią publikację.

       3.       Komitet Monitorujący ds. Konwencji może w szczególności:

                   a)      kierować do Stron zalecenia dotyczące środków, jakie powinny podjąć w celu wypełnienia postanowień Konwencji, ze szczególnym uwzględnieniem środków w zakresie współpracy międzynarodowej;

                   b)      w stosownych przypadkach, po opublikowaniu dokumentacji wyjaśniającej i po przeprowadzeniu wcześniejszych konsultacji z przedstawicielami organizacji sportowych i przedstawicielami operatorów zakładów sportowych, kierować do Stron zalecenia dotyczące w szczególności:

                            –       kryteriów, jakie organizacje sportowe i operatorzy zakładów sportowych muszą spełnić, aby móc korzystać z wymiany informacji, o której mowa w art. 12 ust. 1 niniejszej Konwencji;

                            –       innych metod rozszerzania zakresu współpracy operacyjnej między właściwymi organami publicznymi, organizacjami sportowymi i operatorami zakładów sportowych zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji;

                   c)      przekazywać właściwym organizacjom międzynarodowym i opinii publicznej aktualne informacje o działaniach podejmowanych w ramach niniejszej Konwencji;

                   d)      przygotować opinię dla Komitetu Ministrów na wniosek państwa niebędącego państwem członkowskim Rady Europy w kwestii możliwości zaproszenia takiego państwa przez Komitet Ministrów do podpisania Konwencji zgodnie z postanowieniami art. 32 ust. 2.

       4.       W celu wykonywania powierzonych mu obowiązków Komitet Monitorujący ds. Konwencji może z własnej inicjatywy zwołać posiedzenie ekspertów.

       5.       Komitet Monitorujący ds. Konwencji organizuje wizyty na terytorium Stron po uzyskaniu wcześniejszej zgody odpowiednich Stron.

Rozdział IX – Postanowienia końcowe

                   Artykuł 32 – Podpisanie Konwencji i jej wejście w życie

       1.       Niniejsza Konwencja jest otwarta do podpisu dla państw członkowskich Rady Europy, innych państw-stron Europejskiej konwencji kulturalnej, Unii Europejskiej oraz państw niebędących państwami członkowskimi, które brały udział w opracowywaniu Konwencji lub które posiadają status obserwatora w Radzie Europy.

       2.       Niniejsza Konwencja jest również otwarta do podpisu dla wszelkich innych państw niebędących państwami członkowskimi Rady Europy, które zostaną zaproszone do jej podpisania przez Komitet Ministrów. Decyzję o zaproszeniu państwa niebędącego państwem członkowskim do podpisania Konwencji podejmuje się większością przewidzianą w art. 20 lit. d) Statutu Rady Europy oraz w drodze jednomyślnej decyzji przedstawicieli umawiających się państw upoważnionych do brania udziału w posiedzeniach Komitetu Ministrów podejmowanej po zasięgnięciu opinii Komitetu Monitorującego ds. Konwencji, gdy tylko zostanie utworzony.

       3.       Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu. Akt ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia składa się Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy.

       4.       Niniejsza Konwencja wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od dnia, w którym pięciu sygnatariuszy, w tym co najmniej trzy państwa członkowskie Rady Europy, wyraziło swoją zgodę na przystąpienie do niniejszej Konwencji zgodnie z postanowieniami ust. 1, 2 i 3.

       5.       W odniesieniu do każdego państwa-sygnatariusza lub Unii Europejskiej, które w późniejszym terminie wyrażą zgodę na przystąpienie do tej Konwencji, Konwencja wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od dnia wyrażenia zgody danego sygnatariusza na przystąpienie do Konwencji zgodnie z postanowieniami ust. 1, 2 i 3.

       6.       Umawiająca się Strona niebędącą członkiem Rady Europy wnosi wkład w finansowanie prac Komitetu Monitorującego ds. Konwencji w sposób określony przez Komitet Ministrów po przeprowadzeniu konsultacji z tą Stroną.

                   Artykuł 33 – Skutki Konwencji i jej związek z innymi instrumentami międzynarodowymi

       1.       Niniejsza Konwencja nie narusza praw ani obowiązków Stron wynikających z wielostronnych konwencji międzynarodowych poświęconych określonym zagadnieniom. W szczególności niniejsza Konwencja nie wywiera wpływu na prawa ani obowiązki Stron wynikające z innych, wcześniej zawartych umów dotyczących zwalczania dopingu, które są zgodne z przedmiotem i celem niniejszej Konwencji.

       2.       Niniejsza Konwencja uzupełnia w szczególności, w stosownych przypadkach, mające zastosowanie postanowienia wielostronnych lub dwustronnych traktatów zawartych między Stronami, w tym postanowienia:

                   a)      Europejskiej konwencji o ekstradycji (1957, Seria traktatów Rady Europy nr 24);

                   b)      Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych (1959, Seria traktatów Rady Europy nr 30);

                   c)      Konwencji o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa (1990, Seria traktatów Rady Europy nr 141);

                   d)      Konwencji Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu (2005, Seria traktatów Rady Europy nr 198).

       3.       Strony Konwencji mogą zawierać między sobą dwustronne lub wielostronne traktaty w kwestiach będących przedmiotem niniejszej Konwencji w celu uzupełnienia lub wzmocnienia jej postanowień lub usprawnienia stosowania ustanowionych w niej zasad.

       4.       Jeżeli dwie lub większa liczba Stron zawarły już traktat dotyczący kwestii będących przedmiotem niniejszej Konwencji lub w inny sposób nawiązały stosunki w tym zakresie, takie Strony są również uprawnione do stosowania postanowień takiego traktatu lub do odpowiedniego uregulowania charakteru takich stosunków. Jeżeli jednak Strony nawiążą stosunki dotyczące kwestii będących przedmiotem niniejszej Konwencji w sposób odmienny od postanowień Konwencji, działania podejmowane w ramach tych stosunków nie mogą być niezgodne z celami i zasadami ustanowionymi w Konwencji.

       5.       Żadne postanowienia niniejszej Konwencji nie wywierają wpływu na inne prawa, ograniczenia, obowiązki i zobowiązania Stron.

                   Artykuł 34 – Warunki i gwarancje

       1.       Każda ze Stron zapewnia objęcie środków służących ustanowieniu, wdrażaniu i stosowaniu uprawnień i procedur przewidzianych w rozdziałach II–VII warunkami i gwarancjami przewidzianymi w jej prawie krajowym, które zapewniają odpowiednią ochronę praw człowieka i wolności, w tym praw wynikających z zobowiązań nałożonych na Stronę na mocy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych Organizacji Narodów Zjednoczonych z 1966 r. oraz innych mających zastosowanie międzynarodowych instrumentów dotyczących praw człowieka, i które wprowadzają zasadę proporcjonalności do jej krajowego porządku prawnego.

       2.       Stosownie do charakteru danej procedury lub uprawnienia takie warunki i gwarancje obejmują m.in. nadzór sądowy i inne formy niezależnego nadzoru, przesłanki uzasadniające ich zastosowanie, a także ograniczenia zakresu i czasu trwania danego uprawnienia lub procedury.

       3.       O ile jest to zgodne z interesem publicznym, w szczególności z zasadą prawidłowego wymierzania sprawiedliwości, każda ze Stron uwzględnia wpływ uprawnień i procedur ustanowionych w tych rozdziałach na prawa, obowiązki i uzasadnione interesy osób trzecich.

                   Artykuł 35 – Terytorialny zakres stosowania

       1.       Każde państwo lub Unia Europejska może w momencie podpisywania lub składania aktu ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia wskazać terytorium lub terytoria, które mają podlegać postanowieniom niniejszej Konwencji.

       2.       Każda ze Stron może, w drodze oświadczenia skierowanego do Sekretarza Generalnego Rady Europy w dowolnym późniejszym terminie, rozszerzyć zakres stosowania niniejszej Konwencji na jakiekolwiek inne terytorium wskazane w oświadczeniu, jeżeli jest odpowiedzialna za kształtowanie stosunków międzynarodowych tego terytorium lub jeżeli terytorium to upoważniło ją do podejmowania zobowiązań. W odniesieniu do takiego terytorium Konwencja wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od daty przyjęcia oświadczenia przez Sekretarza Generalnego.

       3.       Każde oświadczenie złożone na mocy dwóch ustępów poprzedzających może zostać wycofane w odniesieniu do każdego terytorium wymienionego w takim oświadczeniu za pośrednictwem powiadomienia skierowanego do Sekretarza Generalnego Rady Europy. Wycofanie staje się skuteczne pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od daty przyjęcia powiadomienia przez Sekretarza Generalnego.

                   Artykuł 36 – Klauzula federalna

       1.       Państwo federalne może zastrzec sobie prawo do przyjęcia zobowiązań ustanowionych w rozdziałach II, IV, V i VI niniejszej Konwencji zgodnie ze swoimi podstawowymi zasadami regulującymi charakter stosunków między instytucjami rządowymi na szczeblu centralnym a państwami związkowymi lub innymi podobnymi jednostkami terytorialnymi, pod warunkiem że jest ono jeszcze w stanie prowadzić współpracę zgodnie z postanowieniami rozdziału III i VII.

       2.       Dokonując zastrzeżenia na mocy ust. 1, państwo federalne nie może wykorzystać warunków takiego zastrzeżenia w celu wyeliminowania lub istotnego ograniczenia spoczywającego na nim zobowiązania do przyjęcia środków przewidzianych w rozdziałach III i VII. Ogólnie rzecz biorąc, państwo musi zapewnić możliwość szerokiego i skutecznego stosowania tych środków.

       3.       Jeżeli chodzi o postanowienia niniejszej Konwencji, których stosowanie podlega jurysdykcji poszczególnych krajów związkowych lub innych podobnych jednostek terytorialnych, które na mocy systemu konstytucyjnego federacji nie są zobowiązane do podejmowania środków prawnych, rząd federalny przekazuje właściwym organom takich krajów informacje o treści wspomnianych postanowień wraz ze swoją przychylną opinią na ich temat, zachęcając je do podjęcia odpowiednich działań w celu wprowadzenia ich w życie.

                   Artykuł 37 – Zastrzeżenia

       1.       Każde państwo lub Unia Europejska może w momencie podpisywania lub składania aktu ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia oświadczyć w drodze pisemnego powiadomienia skierowanego do Sekretarza Generalnego Rady Europy, że zamierza skorzystać z zastrzeżenia przewidzianego w art. 19 ust. 2 oraz w art. 36 ust. 1. Nie dopuszcza się możliwości zgłaszania żadnych innych zastrzeżeń.

       2.       Strona, która zgłosiła zastrzeżenie zgodnie z ust. 1, może wycofać je w całości lub w części, przekazując stosowne powiadomienie Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy. Wycofanie takie staje się skuteczne w dniu doręczenia powiadomienia Sekretarzowi Generalnemu. Jeżeli w powiadomieniu wskazano datę, z upływem której wycofanie zastrzeżenia ma stać się skuteczne, a data ta przypada później niż data doręczenia powiadomienia Sekretarzowi Generalnemu, wycofanie staje się skuteczne z upływem tej późniejszej daty.

       3.       Strona, która zgłosiła zastrzeżenie, wycofuje swoje zastrzeżenie, w całości lub w części, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.

       4.       Sekretarz Generalny Rady Europy może okresowo zwracać się do Stron, który zgłosiły jedno lub większą liczbę zastrzeżeń, o udzielenie szczegółowych informacji na temat planów wycofania takiego zastrzeżenia (takich zastrzeżeń).

                   Artykuł 38 – Zmiany

       1.       Prawo do wystąpienia z wnioskiem o zmianę artykułów niniejszej Konwencji przysługuje każdej ze Stron, Komitetowi Monitorującemu ds. Konwencji oraz Komitetowi Ministrów Rady Europy.

       2.       Wszelkie wnioski o zmianę kierowane są do Sekretarza Generalnego Rady Europy, który przekazuje je Stronom, państwom członkowskim Rady Europy i państwom niebędącym państwami członkowskimi Rady Europy, które brały udział w opracowywaniu niniejszej Konwencji lub które posiadają status obserwatora w Radzie Europy, Unii Europejskiej, wszystkim państwom zaproszonym do podpisania niniejszej Konwencji oraz Komitetowi Monitorującemu ds. Konwencji co najmniej na dwa miesiące przed datą posiedzenia, na którym takie wnioski mają zostać rozpatrzone. Komitet Monitorujący ds. Konwencji przekazuje Komitetowi Ministrów swoją opinię na temat proponowanych zmian.

       3.       Komitet Ministrów bierze pod uwagę wnioski dotyczące zmiany i wszelkie opinie przekazane przez Komitet Monitorujący ds. Konwencji i może przyjąć zmianę większością przewidzianą w art. 20 lit. d) Statutu Rady Europy.

       4.       Tekst wszelkich zmian przyjętych przez Komitet Ministrów zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu przekazuje się Stronom do zatwierdzenia.

       5.       Każda zmiana przyjęta zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie jednego miesiąca od daty poinformowania Sekretarza Generalnego przez wszystkie Strony o przyjęciu przez nie zmiany zgodnie ze ich odpowiednimi procedurami wewnętrznymi.

       6.       Jeżeli Komitet Ministrów przyjął zmianę, ale zmiana ta nie weszła jeszcze w życie zgodnie z ust. 5, dane państwo lub Unia Europejska nie może wyrazić zgody na związanie się postanowieniami Konwencji bez jednoczesnego przyjęcia tej zmiany.

                   Artykuł 39 – Rozstrzyganie sporów

       1.       Komitetowi Monitorującemu ds. Konwencji, który prowadzi ścisłą współpracę z odpowiednimi komitetami międzyrządowymi Rady Europy, przekazuje się informacje o wszelkich problemach związanych z interpretacją i stosowaniem postanowień niniejszej Konwencji.

       2.       W przypadku jakiegokolwiek sporu między Stronami w kwestii interpretacji lub stosowania postanowień niniejszej Konwencji Strony dążą do jego rozstrzygnięcia w drodze negocjacji, postępowania pojednawczego lub postępowania polubownego lub w inny wybrany przez siebie pokojowy sposób.

       3.       Komitet Ministrów Rady Europy może ustanowić procedury rozstrzygania sporów, z których mogą skorzystać Strony sporu, o ile wyrażą one na to zgodę.

                   Artykuł 40 – Wypowiedzenie

       1.       Każda ze Stron może w dowolnym momencie wypowiedzieć niniejszą Konwencję, przekazując Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy stosowne powiadomienie.

       2.       Wypowiedzenie takie staje się skuteczne pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od daty przyjęcia powiadomienia przez Sekretarza Generalnego.

                   Artykuł 41 – Powiadomienia

       1.       Sekretarz Generalny Rady Europy powiadamia Strony, państwa członkowskie Rady Europy, inne państwa-strony Europejskiej konwencji kulturalnej, państwa niebędące państwami członkowskimi Rady Europy, które brały udział w opracowywaniu niniejszej Konwencji lub które posiadają status obserwatora w Radzie Europy, Unię Europejską oraz wszystkie państwa zaproszone do podpisania niniejszej Konwencji zgodnie z postanowieniami art. 32 o:

                   a)      każdym przypadku podpisania Konwencji;

                   b)      złożeniu jakiegokolwiek aktu ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia;

                   c)      wszelkich datach wejścia niniejszej Konwencji w życie zgodnie z art. 32;

                   d)      wszelkich przypadkach wniesienia i wycofania zastrzeżenia zgodnie z art. 37;

                   e)      wszelkich oświadczeniach złożonych zgodnie z art. 9 i 13;

                   f)       wszelkich innych działaniach, powiadomieniach lub komunikatach odnoszących się do niniejszej Konwencji.

                   W dowód czego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni, podpisali niniejszą Konwencję.

                   Sporządzono w Magglingen/Macolin dnia 18 września 2014 roku w językach angielskim i francuskim, przy czym oba teksty są na równi autentyczne, w jednym egzemplarzu, który zostaje złożony w archiwum Rady Europy. Sekretarz Generalny Rady Europy przekazuje kopie Konwencji poświadczone za zgodność z oryginałem każdemu państwu członkowskiemu Rady Europy, państwom niebędącym państwami członkowskimi Rady Europy, które brały udział w opracowywaniu niniejszej Konwencji lub które posiadają status obserwatora w Radzie Europy, Unii Europejskiej oraz wszystkim państwom zaproszonym do podpisania niniejszej Konwencji.