29.9.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 256/31

(1)

Rozporządzenie (WE) nr 246/2009 upoważnia Komisję do stosowania w drodze rozporządzenia art. 81 ust. 3 Traktatu do pewnych kategorii porozumień, decyzji i praktyk uzgodnionych między przedsiębiorstwami żeglugi liniowej (konsorcja), dotyczących wspólnego świadczenia usług przewozów liniowych, które, w wyniku współpracy przedsiębiorstw żeglugi będących ich stronami, mogą ograniczać konkurencję na wspólnym rynku i wpływać na handel między państwami członkowskimi, w związku z czym może mieć do nich zastosowanie zakaz ustanowiony w art. 81 ust. 1 Traktatu.

(2)

Komisja skorzystała ze swoich kompetencji przyjmując rozporządzenie Komisji (WE) nr 823/2000 z dnia 19 kwietnia 2000 r. w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do określonych grup porozumień, decyzji i praktyk uzgodnionych między towarzystwami żeglugi liniowej (konsorcja) (3), które traci moc w dniu 25 kwietnia 2010 r. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń Komisji można stwierdzić, że nadal zachodzą przesłanki uzasadniające wyłączenie grupowe dla konsorcjów przedsiębiorstw żeglugi liniowej. Należy jednak wprowadzić pewne zmiany w celu usunięcia odesłań do rozporządzenia Rady (EWG) nr 4056/86 z dnia 22 grudnia 1986 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 85 i 86 Traktatu do transportu morskiego (4), które pozwalało przedsiębiorstwom ustalać ceny i ładowność, lecz zostało uchylone. Zmiany są konieczne również w celu zapewnienia większej spójności z innymi obowiązującymi rozporządzeniami w sprawie wyłączeń grupowych w zakresie współpracy horyzontalnej z uwzględnieniem obecnych praktyk na rynku żeglugi liniowej.

(3)

Poszczególne porozumienia o ustanowieniu konsorcjum znacznie się od siebie różnią, począwszy od porozumień o wysokim stopniu zintegrowania i wymagających znacznych inwestycji np. ze względu na zakup lub czarter przez jego członków statków wyłącznie w celu utworzenia konsorcjum i tworzenie centrów wspólnej działalności, po elastyczne porozumienia o wymianie pomieszczeń na statku. Na potrzeby niniejszego rozporządzenia porozumienie o ustanowieniu konsorcjum składa się z jednego lub kilku odrębnych, ale powiązanych porozumień między przedsiębiorstwami żeglugi liniowej, na podstawie których strony wspólnie świadczą wspólną usługę. Forma prawna tych porozumień odgrywa mniejszą rolę niż stanowiące ich podstawę realia ekonomiczne, polegające na wspólnym świadczeniu przez strony określonej usługi.

(4)

Przywilej wyłączenia grupowego powinien być ograniczony do tych porozumień, w przypadku których można z wystarczającą pewnością założyć, że spełniają one warunki określone w art. 81 ust. 3 Traktatu. Nie można jednak założyć, że konsorcja, które nie korzystają z niniejszego rozporządzenia, wchodzą w zakres stosowania art. 81 ust. 1 Traktatu lub – jeśli wchodzą w ten zakres – że nie spełniają warunków określonych w art. 81 ust. 3 Traktatu. Strony takich konsorcjów, przeprowadzając ocenę zgodności swoich porozumień z postanowieniami art. 81 Traktatu, mogą uwzględnić specyficzne cechy rynków o małym wolumenie przewożonego ładunku lub sytuacje, w których próg udziału w rynku przekroczono wskutek obecności w konsorcjum małego przewoźnika niedysponującego istotnymi zasobami, którego udział w zwiększeniu całego udziału rynkowego konsorcjum jest niewielki.

(5)

Konsorcja, zgodnie z definicją zawartą w niniejszym rozporządzeniu, zasadniczo pomagają zwiększyć wydajność i jakość dostępnych usług żeglugi liniowej ze względu na ich wkład w racjonalizację działań swoich członków oraz efekt skali w eksploatacji statków i wykorzystaniu urządzeń portowych. Wspierają one również postęp techniczny i gospodarczy przez ułatwienie i promowanie większego wykorzystania kontenerów oraz bardziej efektywnego wykorzystania ładowności statków. Istotną cechą charakteryzującą konsorcjum, konieczną w celu ustanowienia i świadczenia wspólnych usług, jest zdolność dostosowywania ładowności do zmian podaży i popytu. Natomiast nieuzasadnione ograniczenia ładowności i sprzedaży oraz wspólne ustalanie opłat przewozowych lub podział rynku i klientów z reguły nie przynoszą poprawy wydajności. Dlatego też porozumienia o ustanowieniu konsorcjum zawierające tego typu postanowienia nie powinny korzystać z wyłączenia przewidzianego w niniejszym rozporządzeniu bez względu na pozycję rynkową stron porozumienia.

(6)

Słuszna część zysku osiągniętego dzięki poprawie efektywności powinna stać się udziałem użytkowników transportu. Użytkownicy usług żeglugowych świadczonych przez konsorcja mogą skorzystać z poprawy wydajności, jaką konsorcja są w stanie przynieść. Korzyści te mogą również przybrać formę zwiększenia częstotliwości wyjść z portów i zawinięć do nich lub poprawy planowania rozkładów, jak również wyższej jakości i bardziej zindywidualizowanych usług przez wykorzystanie bardziej nowoczesnych statków i innego sprzętu, w tym urządzeń portowych.

(7)

Użytkownicy mogą odnosić efektywne korzyści z konsorcjów tylko w przypadku istnienia dostatecznej konkurencji na właściwych rynkach, na których konsorcja te działają. Warunek ten powinno się uznać za spełniony, jeżeli udział konsorcjum w rynku nie przekracza określonego progu i w związku z tym można przyjąć, że musi ono sprostać faktycznej lub potencjalnej konkurencji ze strony przewoźników nienależących do konsorcjum. Aby ustalić właściwy rynek, należy uwzględnić nie tylko bezpośredni handel między portami obsługiwanymi przez konsorcjum, ale również każdą formę konkurencji ze strony innych usług żeglugi liniowej z portów, które mogą być zastąpione przez porty obsługiwane przez konsorcjum, oraz, w stosownych przypadkach, inne rodzaje przewozu.

(8)

Wyłączeniu na podstawie niniejszego rozporządzenia nie powinny podlegać porozumienia zawierające ograniczenia konkurencji, które nie są niezbędne do osiągnięcia celów uzasadniających takie wyłączenie. W tym celu przywilej wyłączenia przewidzianego w niniejszym rozporządzeniu nie powinien obejmować ograniczeń szczególnie antykonkurencyjnych (najpoważniejszych ograniczeń konkurencji) dotyczących ustalania cen obowiązujących osoby trzecie, ograniczania ładowności lub sprzedaży oraz podziału rynku i klientów. Wyłączenie przewidziane w niniejszym rozporządzeniu, oprócz działań wyraźnie nim objętych, powinno obejmować tylko działalność o charakterze pomocniczym, bezpośrednio związaną z działaniem konsorcjum, konieczną do jego ustanowienia i proporcjonalną do tego działania.

(9)

Próg udziału konsorcjum w rynku i inne warunki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu, jak również nieobjęcie niektórych zachowań wynikającymi z niego przywilejami powinny zwykle być gwarantem tego, że porozumienia, do których stosuje się wyłączenie grupowe, nie dadzą przedsiębiorstwom, będącym ich stronami, możliwości wyeliminowania konkurencji w znacznej części danego właściwego rynku.

(10)

Aby ocenić, czy konsorcjum spełnia warunek dotyczący udziału w rynku, należy dodać do siebie wszystkie udziały w rynku członków konsorcjum. Udział rynkowy każdego członka powinien obejmować całkowity wolumen, jaki obsługuje on w ramach konsorcjum i poza nim. W tym drugim przypadku należy wziąć pod uwagę całkowity wolumen obsługiwany przez członka w ramach innego konsorcjum lub w ramach wszelkich usług świadczonych przez niego indywidualnie na statkach własnych lub należących do strony trzeciej na mocy umów, takich jak czarter pomieszczeń na statku.

(11)

Ponadto przywilej wyłączenia grupowego powinien uwzględniać prawo każdego członka konsorcjum do wystąpienia z niego pod warunkiem zachowania odpowiedniego okresu wypowiedzenia. W przypadku konsorcjów o wysokim stopniu zintegrowania należy jednak przewidzieć dłuższy termin wypowiedzenia i dłuższy wstępny okres trwałego związania umową w celu uwzględnienia wyższych nakładów inwestycyjnych poniesionych przy ich tworzeniu oraz koniecznej szerzej zakrojonej reorganizacji spowodowanej wystąpieniem członka.

(12)

W szczególnych przypadkach, w których porozumienia wchodzące w zakres niniejszego rozporządzenia będą jednak miały skutki niezgodne z art. 81 ust. 3 Traktatu, Komisja może wycofać przywilej wyłączenia grupowego na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (5). Szczególnie istotne są w tym kontekście te negatywne skutki, których przyczyną mogą być powiązania między konsorcjum lub jego członkami a innymi konsorcjami lub przewoźnikami żeglugi linowej na tym samym właściwym rynku.

(13)

Ponadto w przypadku porozumień powodujących skutki niezgodne z art. 81 ust. 3 Traktatu na terytorium państwa członkowskiego lub jego części o cechach odrębnego rynku geograficznego rozporządzenie (WE) nr 1/2003 upoważnia organ ochrony konkurencji tego państwa do wycofania przywileju wyłączenia grupowego dla tego terytorium.

(14)

Niniejsze rozporządzenie nie narusza stosowania przepisów art. 82 Traktatu.

(15)

Mając na względzie wygaśnięcie rozporządzenia (WE) nr 823/2000, właściwe jest przyjęcie nowego rozporządzenia odnawiającego wyłączenie grupowe,

1)

„konsorcjum” oznacza porozumienie lub zbiór powiązanych ze sobą porozumień zawartych między dwoma lub więcej przewoźnikami eksploatującymi statki, którzy świadczą usługi międzynarodowej żeglugi liniowej wyłącznie w celu przewozu ładunku w jednym lub więcej sektorach handlu, a przedmiotem takiego porozumienia jest nawiązanie współpracy w formie wspólnego świadczenia usług przewozów morskich oraz usprawnienie usługi, które w przypadku braku konsorcjum członkowie oferowaliby indywidualnie, w celu racjonalizacji ich działalności przy pomocy środków technicznych i ustaleń operacyjnych lub handlowych;

2)

„żegluga liniowa” oznacza przewóz towarów na zwykłych zasadach na określonym szlaku żeglugowym między portami oraz zgodnie z rozkładami i datami rejsów statku ogłaszanymi wcześniej, dostępny, nawet sporadycznie, dla wszystkich użytkowników transportu w zamian za opłatę;

3)

„użytkownik transportu” oznacza każde przedsiębiorstwo (takie jak załadowca, odbiorca lub spedytor), które zawarło lub zamierza zawrzeć umowę z jednym z członków konsorcjum na przewóz towarów;

4)

„rozpoczęcie świadczenia usługi” oznacza datę rejsu pierwszego statku w ramach świadczenia usługi.

1)

wspólnego świadczenia usług przewozów w żegludze liniowej, w tym któregokolwiek z wymienionych działań:

2)

dostosowań ładowności do zmian podaży i popytu;

3)

wspólnego prowadzenia lub wykorzystywania terminali portowych oraz związanych z tym usług (takich jak usługi lichtowania lub sztauowania);

4)

wszelkich innych działań o charakterze pomocniczym w stosunku do działań określonych w pkt 1), 2) i 3), które są konieczne dla ich realizacji, takich jak:

1)

ustalanie cen świadczenia usług przewozów liniowych osobom trzecim;

2)

ograniczenie ładowności lub sprzedaży, z wyjątkiem dostosowań ładowności, o których mowa w art. 3 pkt 2);

3)

podział rynków lub klientów.

a)

w ramach danego konsorcjum;

b)

w ramach innego konsorcjum, którego członek jest stroną; lub

c)

poza konsorcjum, na własnych statkach członka lub statkach należących do osób trzecich.