This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Controle op concentraties van ondernemingen (oude verordening)
1) DOELSTELLING
De Commissie in staat stellen zich ervan te vergewissen dat de concentraties de mededinging, die van wezenlijk belang is voor de interne markt, niet in gevaar brengen. Terwijl de Commissie in het verleden slechts bevoegd was om achteraf de gevolgen van bepaalde fusies/concentraties op de markt te onderzoeken, kunnen de onder de werkingssfeer van de verordening vallende fusies/concentraties nu door de Commissie vooraf worden geëvalueerd. De mogelijkheid scheppen om snel beslissingen te nemen binnen een voor de industrie duidelijk juridisch kader. Vermijden dat meerdere nationale regelingen worden toegepast op een en dezelfde concentratie met grote dimensie die zich op het grondgebied van verschillende lidstaten afspeelt.
2) MAATREGEL
Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad van 21 december 1989 betreffende de controle op concentraties van ondernemingen. [Publicatieblad L 395 van 30.12.1989].
Rectificatie: Publicatieblad L 257 van 21.09.1990.
Gewijzigd bij het volgende besluit:
Verordening (EG) nr. 1310/97 van de Raad van 30 juni 1997 [Publicatieblad L 180 van 09.07.1997].
3) SAMENVATTING
De verordening is van toepassing op alle concentraties die een communautaire dimensie hebben, dat wil zeggen wanneer:
- de totale omzet die over de gehele wereld door alle betrokken ondernemingen te zamen is behaald, meer dan 5 miljard ecu bedraagt en,
- de totale omzet die, elk afzonderlijk, in de Gemeenschap door ten minste twee der betrokken ondernemingen is behaald, meer dan 250 miljoen ecu bedraagt,
tenzij elk van de betrokken ondernemingen meer dan twee derde van haar totale omzet binnen de Gemeenschap in een en dezelfde lidstaat behaalt.
Een concentratie die niet voldoet aan de voornoemde drempels, wordt evenwel beschouwd als een concentratie van communautaire dimensie wanneer:
- de totale omzet die over de gehele wereld door alle betrokken ondernemingen tezamen is behaald, meer dan 2,5 miljard ecu bedraagt,
- de totale omzet die door alle betrokken ondernemingen in elk van ten minste drie lidstaten is behaald, meer dan 100 miljoen ecu bedraagt,
- de totale omzet die door ten minste twee van de betrokken ondernemingen elk afzonderlijk is behaald, in elk van tenminste drie lidstaten meer dan 25 miljoen ecu bedraagt, en
- de totale omzet die in de Gemeenschap door ten minste twee van de betrokken ondernemingen elk afzonderlijk is behaald, meer dan 100 miljoen ecu bedraagt, tenzij elk van de betrokken ondernemingen meer dan twee derde van haar totale omzet in de Gemeenschap in eenzelfde lidstaat behaalt.
De concentraties worden getoetst op hun verenigbaarheid met de gemeenschappelijke markt. Concentraties die een machtspositie in het leven roepen of versterken die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op significante wijze wordt belemmerd, worden onverenigbaar verklaard met de gemeenschappelijke markt. Dit geldt tevens voor de oprichting van een gemeenschappelijke onderneming die een concentratie vormt en de coördinatie beoogt of tot stand brengt van het concurrentiegedrag van ondernemingen die onafhankelijk blijven.
Een concentratie komt tot stand wanneer:
- twee of meer voorheen onafhankelijke ondernemingen fuseren;
- een of meer personen (die reeds zeggenschap over ten minste een onderneming bezitten) of een of meer ondernemingen zeggenschap over een of meer andere ondernemingen verkrijgen.
Concentraties van communautaire dimensie moeten bij de Commissie worden aangemeld binnen een week na de fusieovereenkomst.
De totale omzet omvat in beginsel de bedragen met betrekking tot de verkoop van goederen en het leveren van diensten door de betrokken ondernemingen tijdens het laatste boekjaar in het kader van de normale bedrijfsuitoefening, onder aftrek van kortingen, alsmede van rechtstreeks met de omzet samenhangende belastingen.
De Commissie onderzoekt de aanmelding meteen na ontvangst:
- indien de aangemelde concentratie niet binnen het toepassingsgebied van deze verordening valt, stelt zij dat bij beschikking vast;
- indien zij constateert dat de aangemelde concentratie weliswaar binnen het toepassingsgebied van de verordening valt, maar er geen ernstige twijfel bestaat over de verenigbaarheid ervan met de gemeenschappelijke markt, verklaart zij haar verenigbaar met de gemeenschappelijke markt;
- indien de aangemelde concentratie binnen het toepassingsgebied van deze verordening valt en er ernstige twijfel bestaat over haar verenigbaarheid met de gemeenschappelijke markt, beslist zij de procedure in te leiden, en kan zij, nadat de betrokken ondernemingen wijzigingen hebben aangebracht, de concentratie verenigbaar verklaren met de gemeenschappelijke markt.
Deze beschikkingen moeten uiterlijk binnen een maand worden genomen. Indien wordt beslist tot een grondig onderzoek over te gaan, wordt voor de definitieve beschikking een bijkomende termijn toegekend van maximum vier maanden.
Het voornaamste criterium bij de beoordeling of een concentratie al dan niet verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt, ligt in de gevolgen van de fusie voor de mededinging in de markten waarop de gefuseerde ondernemingen aanwezig zijn.
Een concentratie met communautaire dimensie kan in beginsel niet tot stand worden gebracht alvorens zij is aangemeld en een periode van drie weken na de aanmelding is verstreken. Die automatische opschortende werking kan worden verlengd of opgeheven.
De Commissie kan een aangemelde concentratie naar de bevoegde autoriteiten van de betrokken lidstaat verwijzen indien deze concentratie:
- een machtspositie dreigt te doen ontstaan of te versterken waardoor de daadwerkelijke mededinging aanzienlijk zal worden belemmerd op een markt in die lidstaat die alle kenmerken vertoont van een afzonderlijke markt, of
- nadelige gevolgen heeft voor de mededinging op een markt in die lidstaat die alle kenmerken vertoont van een afzonderlijke markt en geen substantieel deel van de gemeenschappelijke markt vormt.
De Commissie kan bij de ondernemingen en ondernemersverenigingen alle noodzakelijke verificaties laten uitvoeren door daartoe door haar gemachtigde functionarissen. Zij kan ook alle voor haar onderzoek noodzakelijke inlichtingen inwinnen.
Een adviescomité, samengesteld uit vertegenwoordigers van de autoriteiten van de lidstaten, moet door de Commissie worden geraadpleegd voor iedere beschikking waarbij de verenigbaarheid, de onverenigbaarheid of een boete wordt vastgesteld.
Alleen de Commissie is bevoegd om de beschikkingen te geven. De lidstaten passen hun nationale mededingingswetgeving niet toe op concentraties met communautaire dimensie.
Indien de Commissie, op verzoek van een lidstaat, constateert dat een concentratie zonder communautaire dimensie tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op het grondgebied van de betrokken lidstaat op significante wijze zou worden belemmerd, kan de Commissie uitzonderlijk zelf optreden.
Deze verordening is niet van toepassing op concentraties die tot stand zijn gekomen voor de datum van inwerkingtreding van deze verordening.
De verordening voorziet in de mogelijkheid van een herziening op twee belangrijke punten: de omzetdrempels (artikel 1, lid 3) en de verwijzing naar de bevoegde nationale autoriteiten (artikel 9, lid 10).
Vóór 1 juli 2000 brengt de Commissie aan de Raad verslag uit over de toepassing van de in de verordening vastgestelde drempels en criteria, welke vervolgens door de Raad kunnen worden gewijzigd.
Verordening (EEG) nr. 4064/89 is vervangen door Verordening (EG) nr. 139/2004 met ingang van 1 januari 2004.
|
Besluit |
Datum vaninwerkingtreding |
Uiterste datum voor omzetting in de lidstaten |
|
Verordening 4064/89/EEG |
21.9.1990 |
- |
|
Verordening 1310/97/EG |
1.3.1998 |
- |
4) uitvoeringsmaatregelen
1) HOOFDBEGRIPPEN
In de loop der jaren heeft de Commissie een hele reeks mededelingen gepubliceerd die tot doel hadden voor de ondernemingen te verduidelijken onder welke voorwaarden een concentratie een probleem kan doen rijzen op het gebied van de mededinging.
Mededeling - Publicatieblad C 372 van 9.12.1997 Mededeling van de Commissie inzake de bepaling van de relevante markt voor het gemeenschappelijke mededingingsrecht.
De relevante markt is een combinatie van de productmarkt (dat wil zeggen de markt van alle producten en/of diensten die door de consument als onderling verwisselbaar of substitueerbaar worden beschouwd) en de geografische markt (dat wil zeggen het gebied waarbinnen de betrokken ondernemingen een rol spelen in de het aanbod van goederen of diensten, waarbinnen de concurrentievoorwaarden voldoende homogeen zijn en dat van aangrenzende gebieden kan worden onderscheiden).
Mededeling - Publicatieblad C 66 van 2.3.1998 Mededeling van de Commissie inzake het begrip volwaardige gemeenschappelijke onderneming in de zin van Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad.
Gemeenschappelijke ondernemingen zijn ondernemingen die onder de gezamenlijke zeggenschap van twee of meer andere ondernemingen staan. In de praktijk heeft dit begrip echter betrekking op een groot aantal verschillende soorten operaties, van het type "fusie" tot het type "samenwerking" met het oog op goed omschreven activiteiten, zoals onderzoek en ontwikkeling, productie of distributie. Er is sprake van een gemeenschappelijke onderneming wanneer die duurzaam alle functies van een zelfstandige economische eenheid vervult.
Mededeling - Publicatieblad C 66 van 2.3.1998 Mededeling van de Commissie betreffende het begrip "concentratie" in Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad.
Concentratie kan het resultaat zijn van fusie tussen voordien onafhankelijke ondernemingen of van het verwerven van een uitsluitende of gezamenlijke zeggenschap over een onderneming of van zeggenschap over een aandeelhouder. Er zijn echter drie gevallen waarin het verwerven van een controlerende invloed geen "concentratie" inhoudt, namelijk: a) de verwerving van effecten door ondernemingen, tot de normale werkzaamheden waarvan de verhandeling van effecten behoort; b) wanneer de zeggenschap wordt verkregen door een lasthebber van de overheid krachtens de wetgeving van een lidstaat; c) wanneer een participatiemaatschappij zeggenschap krijgt over een onderneming, mits deze participatiemaatschappij geen stemrechten verwerft.
Mededeling - Publicatieblad C 66 van 2.3.1998 Mededeling van de Commissie betreffende het begrip "betrokken onderneming" in Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad.
Betrokken ondernemingen zijn de rechtstreekse deelnemers aan een fusie of een verwerving van zeggenschap. In de mededeling worden de betrokken ondernemingen omschreven in verschillende types van operaties, zoals fusies, het verkrijgen van uitsluitende zeggenschap, het verkrijgen van gezamenlijke zeggenschap, het verkrijgen van zeggenschap door een gemeenschappelijke onderneming, de overgang van gezamenlijke zeggenschap naar alleenzeggenschap, de wijziging in het aandeelhouderschap, de verwerving van zeggenschap door individuele personen, de verwerving van zeggenschap door een overheidsonderneming of via "management buy-outs".
Mededeling - Publicatieblad C 66 van 2.3.1998 Mededeling van de Commissie betreffende de berekening van de omzet in de zin van Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad.
De omzet omvat in beginsel de bedragen met betrekking tot de verkoop van goederen of de levering van diensten die door de ondernemingen zijn ontvangen in het afgelopen boekjaar en overeenstemmend met hun normale activiteiten, na aftrek van kortingen op de verkoop en rechtstreeks met de omzet samenhangende belastingen. In de mededeling wordt ook nagegaan wat de effecten zijn van een bepaalde omzet op de geografische markt en welke elementen in rekening moeten worden gebracht om de omzet te bepalen van financiële en bank- of verzekeringsactiviteiten.
Mededeling - Publicatieblad C 66 van 2.3.1998 Mededeling van de Commissie - Mededeling betreffende de beoordeling van volwaardige gemeenschappelijke ondernemingen volgens de mededingingsbepalingen van de Europese Gemeenschap.
Volwaardige gemeenschappelijke ondernemingen zijn ondernemingen die een communautaire dimensie hebben, die coördinatie beogen van het concurrentiegedrag op de markt zonder hun zelfstandigheid op te geven.
2) PROCEDURES VOOR DE BEHANDELING VAN CONCENTRATIES
Concentraties met een communautaire dimensie zijn onderworpen aan een formele concentratieprocedure. In bepaalde gevallen verkiest de Commissie echter een vereenvoudigde procedure die van toepassing is op bepaalde concentraties en bepaalde beperkingen die "rechtstreeks verband houden met en noodzakelijk zijn voor" de totstandkoming van concentraties. Eventueel kunnen de betrokken ondernemingen ook hun goede wil aantonen ten opzichte van de Commissie door corrigerende maatregelen te treffen die bedoeld zijn om de machtspositie van de bij de concentratie betrokken ondernemingen te verminderen, de totstandbrenging van een machtspositie te voorkomen en zo de voorwaarden voor een echte mededinging te herstellen.
Verordening (EG) nr. 447/98 - Publicatieblad L 61 van 2.3.1998 Verordening van de Commissie van 1 maart 1998 betreffende de aanmeldingen, de termijnen en het horen van betrokkenen en derden overeenkomstig Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad.
Concentraties met een communautaire dimensie moeten aan de Commissie worden gemeld binnen een termijn van één week na de sluiting van de overeenkomst, de publicatie van het overnamebod of het verwerven een belang dat zeggenschap verleent. De aanmelding moet gebeuren op een CO-formulier dat in bijlage bij de verordening wordt gegeven. En concentratie kan niet tot stand worden gebracht voordat zij is aangemeld en voordat zij als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt is verklaard. Bij een inbreuk kan de Commissie een boete opleggen. De Commissie geeft de aanmeldende partijen die daarom in hun schriftelijke aanmelding hebben verzocht, de gelegenheid hun argumenten te presenteren in een formele hoorzitting. De betrokken partijen kunnen de Commissie, binnen een termijn van drie weken na de datum van ontvangst van de aanmelding, verbintenissen voorstellen waardoor de concentratie verenigbaar wordt. Het CO-formulier, de bij te voegen aanvullende informatie en de mededeling betreffende de verbintenissen moeten worden afgegeven op of per aangetekend schrijven worden toegezonden naar het op het formulier vermelde adres.
Mededeling - Publicatieblad C 217 van 29.7.2000 Mededeling van de Commissie betreffende een vereenvoudigde procedure voor de behandeling van bepaalde concentraties krachtens Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad.
De door de Commissie ingevoerde vereenvoudigde procedure is van toepassing op de volgende categorieën concentraties: a) de omzet van de gemeenschappelijke onderneming en/of de omzet van de ingebrachte bedrijfsactiviteiten bedraagt minder dan 100 miljoen euro; b) de bij een fusie of het verwerven van de uitsluitende of gezamenlijke zeggenschap over een andere onderneming betrokken partijen verrichten geen bedrijfsactiviteiten op dezelfde productmarkt en/of geografische markt; c) het gezamenlijke marktaandeel van de partijen die betrokken zijn bij een fusie of het verwerven van de uitsluitende of gezamenlijke zeggenschap over een andere onderneming bedraagt minder dan 15% bij horizontale banden en minder dan 25% bij verticale banden. De partijen in kwestie moeten de relevante productmarkten en geografische markten omschrijven. Wanneer het moeilijk is de markten in kwestie te omschrijven, wordt de vereenvoudigde procedure niet toegepast. Wanneer de genoemde voorwaarden verenigd zijn, neemt de Commissie binnen één maand vanaf de datum van aanmelding een beschikking in verkorte vorm aan. Die beschikking wordt in het Publicatieblad bekendgemaakt.
Mededeling - Publicatieblad C 68 van 2.3.2001 Mededeling van de Commissie betreffende op grond van Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad en Verordening (EG) nr. 447/98 van de Commissie aanvaardbare corrigerende maatregelen.
Aanvaardbare corrigerende maatregelen zijn wijzigingen die aan een concentratie worden aangebracht met als doel de markmacht van de fuserende partijen te verminderen en de voorwaarden te herstellen voor een daadwerkelijke mededinging, welke anders was verstoord door de fusie die een machtspositie in het leven zou roepen. Daarbij geeft de Commissie de voorkeur aan het afstoten van activiteiten, hoewel ook andere methoden die bedoeld zijn om de marktstructuur te wijzigen, kunnen worden aanvaard (de beëindiging van exclusieve overeenkomsten, het afgeven van knowhow voor een essentiële productietechnologie, enz.). Het is echter denkbaar dat geen enkele concurrerende maatregel de mededingingsproblemen daadwerkelijk kan oplossen. In een dergelijk geval is de enige mogelijke oplossing het verbod van de concentratie.
Mededeling - Publicatieblad C 188 van 4.7.2001 Mededeling van de Commissie betreffende beperkingen die rechtstreeks verband houden met en noodzakelijk zijn voor de totstandkoming van concentraties.
Deze mededeling vervangt de mededeling van de Commissie betreffende nevenrestricties bij concentraties (Publicatieblad C 203 van 14.08.1990) en is een onderdeel van het coherente kader voor de vereenvoudigde procedure voor de behandeling van bepaalde concentraties (Mededeling, gepubliceerd in het Publicatieblad C 217 van 29.07.2000). Bij overeenkomsten die rechtstreeks verband houden met en noodzakelijk zijn voor de totstandkoming van concentraties, dat wil zeggen zonder welke de concentratie niet tot stand kan worden gebracht, is de Commissie niet verplicht om formeel op te treden.
Bij overdracht van een onderneming zijn de overeenkomsten die rechtstreeks verband houden met en noodzakelijk zijn voor de totstandkoming van concentraties, de volgende: concurrentieverboden die aan de verkoper worden opgelegd; licenties voor octrooien, vergelijkbare rechten of knowhow; afname- en leveringsverplichtingen die betrekking hebben op vaste hoeveelheden.
Bij het verwerven van de zeggenschap over een of meer andere ondernemingen door middel van een openbaar bod op aandelen zijn de overeenkomsten die rechtstreeks verband houden met en noodzakelijk zijn voor de totstandkoming van concentraties, de volgende: bepalingen die erop gericht zijn ervan af te zien een afzonderlijk concurrerend bod uit te brengen; regelingen die erop gericht zijn de activa van de verworven onderneming te verdelen; regelingen om een opsplitsing mogelijk te maken.
Bij de oprichting van een gemeenschappelijke onderneming, zijn de overeenkomsten die rechtstreeks verband houden met en noodzakelijk zijn voor de totstandkoming van concentraties, de volgende: concurrentieverboden, licentieovereenkomsten en afname- en leveringsverplichtingen tussen de moedermaatschappijen en een gemeenschappelijke onderneming.
Mededeling - Publicatieblad C 203 van 14.8.1990 Mededeling van de Commissie betreffende concentraties en samenwerkingsovereenkomsten overeenkomstig Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad.
De mededelingen die zijn bekendgemaakt in Publicatieblad C 385 van 31.12.1994 zijn niet meer van toepassing.
5) verdere werkzaamheden
Op 31 januari 1996 heeft de Commissie een Groenboek goedgekeurd betreffende de herziening van verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad betreffende de controle op concentraties van ondernemingen [COM(96) 19 def. - Publicatieblad C 58 van 28.2.1996]. Dit document schetst de situatie inzake de controle op concentraties in de Gemeenschap en stelt een aantal opties voor om de werking ervan te verbeteren.
Verslag van de Commissie aan de Raad over de toepassing van de drempels van de concentratieverordering [COM(2000) 399 def.]. Overeenkomstig de verordening moest de Commissie vóór 1.7.2000 verslag uitbrengen bij de Raad over de toepassing van de drempels en criteria van artikel 1, lid 2 en 3.
In dit verslag moest worden nagegaan of de drempels het mogelijk maken te bepalen welke concentraties een communautaire dimensie hebben. De toepassing van de gebruikte drempels wordt bekeken in het licht van de ervaring die is opgedaan door de Commissie, de nationale mededingingsautoriteiten en de Europese ondernemingen. De verzamelde gegevens hebben vooral betrekking op de periode van maart 1998 tot december 1999.
Er kan worden geconcludeerd dat de criteria van artikel 1, lid 3, en wellicht zelfs van artikel 1, lid 2, ten gevolge hebben dat een aanzienlijk aantal transacties met significante grensoverschrijdende gevolgen, die derhalve een communautair belang vertonen, buiten de toepassing van de communautaire regels inzake concentratiecontrole blijven. Daarom is de Commissie van oordeel dat een grondiger onderzoek moet plaatsvinden naar het meest geschikte systeem om de communautaire bevoegdheid in concentratiezaken af te bakenen. In dit stadium lijkt het er ook op dat enige wijziging in de concentratieverordening om deze onevenwichtigheid weg te werken, een significante wijziging zal vergen in het bestaande systeem voor de toewijzing van zaken tussen de Commissie en de nationale mededingingsautoriteiten, alsook de inzet van aanzienlijke extra middelen door de Commissie voor de behandeling van alle concentraties met significante Europese grensoverschrijdende gevolgen en een grondiger onderzoek, niet alleen van de bestaande omzetdrempels, maar ook van andere materiële en procedurele bepalingen inzake concentratiecontrole.
Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad van 20 januari 2004 betreffende de controle op concentraties van ondernemingen [Publicatieblad L 24 van 29.1.2004].
Laatste wijziging: 07.07.2005