De niet-geschreven bronnen van het Europees recht: subsidiair recht

 

SAMENVATTING VAN:

Artikel 19 van het Verdrag betreffende de Europese Unie

WAT IS HET DOEL VAN ARTIKEL 19 VAN HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE?

• Artikel 19 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) beschrijft de rol en samenstelling van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ).
• Het vormt de juridische basis van het subsidiair recht, omdat het HvJ is aangewezen als de hoogste rechterlijke instantie die moet toezien op de juiste uitlegging en toepassing van het EU-recht, hetzij op rechtstreeks ingestelde vorderingen, hetzij op verzoeken om prejudiciële verwijzingen* (voor meer informatie zie de samenvatting van Prejudiciële procedures).

KERNPUNTEN

Wat houdt het subsidiair recht in?

• Bij het subsidiair recht worden de niet-geschreven bronnen van het EU-recht aangewezen in plaats van de primaire en afgeleide bronnen.
• Het HvJ hanteert deze bronnen als rechtsnorm om leemten in het primaire en afgeleide recht op te vullen.

Wat zijn de subsidiaire rechtsbronnen?

• De subsidiaire bronnen omvatten de jurisprudentie* van het HvJ, internationaal recht* en de algemene rechtsbeginselen. Deze drie bronnen overlappen elkaar.
• De jurisprudentie van het HvJ
  • Bij de interpretatie van het EU-recht moet het HvJ vaak creatief zijn om de leemten in het primaire en/of afgeleide recht op te vullen.
  • De arresten van het Hof geven een officiële en juridisch bindende interpretatie van het EU-recht en worden als zodanig (ook door het HvJ zelf) een rechtsbron genoemd.
• Internationaal recht
  • Het internationaal recht (met inbegrip van internationale overeenkomsten die door de EU en EU-landen worden gesloten) wordt door het HvJ gebruikt bij de ontwikkeling van de jurisprudentie, voor zover de regels van toepassing zijn op de EU en niet onverenigbaar zijn met de specifieke structuur van de EU.
  • Naast de juridische verbintenissen van de EU en EU-landen is internationaal recht ook een bron van inspiratie voor het HvJ bij het opstellen van algemene rechtsbeginselen.
• De algemene rechtsbeginselen
  • Op basis van zijn jurisprudentie kon het Hof regels formuleren op verschillende gebieden ten aanzien waarvan de Verdragen zich niet uitspreken.
  • Algemene beginselen van het EU-recht kunnen gemeenschappelijk zijn voor alle nationale rechtsstelsels van de EU-landen en verenigbaar met EU-doelstellingen, of specifiek voor de EU, ook al zijn ze geïnspireerd op beginselen die alleen in bepaalde nationale rechtsstelsels zijn vastgelegd.

Grondrechten

• Grondrechten (Artikel 6 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU)) vormen een bijzondere rechtsbron:
  • gedeeltelijk primair — Artikel 6, lid 1, VEU erkent dat het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie dezelfde rechtswaarde heeft als de Verdragen;
  • gedeeltelijk subsidiair — Artikel 6, lid 3, VEU erkent als algemene beginselen van het EU-recht uitdrukkelijk „de grondrechten zoals die worden gewaarborgd door het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden en zoals deze uit de gemeenschappelijke constitutionele tradities van de lidstaten voortvloeien”.

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de Europese Unie — Titel III — Bepalingen ten aanzien van de instellingen — Artikel 19 (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 27)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Eerste deel — Beginselen — Titel I — Categorieën en gebieden van bevoegdheden van de Unie — Artikel 6 (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 52–53)

Laatste bijwerking 12.03.2018