12.6.2013

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 166/8

---

Bekendmaking van een aanvraag overeenkomstig artikel 50, lid 2, onder a), van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad inzake kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten en levensmiddelen

2013/C 166/05

Deze bekendmaking verleent het recht om op grond van artikel 51 van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad (1) bezwaar aan te tekenen tegen de aanvraag.

ENIG DOCUMENT

VERORDENING (EG) Nr. 510/2006 VAN DE RAAD

inzake de bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen  (2)

„STAKLIŠKĖS”

EG-nummer: LT-PGI-0005-0819-27.07.2010

BGA ( X ) BOB ( )

1.   Naam

„Stakliškės”

2.   Lidstaat of derde land

Litouwen

3.   Beschrijving van het landbouwproduct of levensmiddel

3.1.   Productcategorie

Categorie 1.8.

Andere in bijlage I bij het Verdrag genoemde producten (specerijen, enz.)

3.2.   Beschrijving van het product waarvoor de in punt 1 vermelde naam van toepassing is

„Stakliškės” mede is een heldere, amberkleurige alcoholische drank die op traditionele wijze wordt gemaakt door middel van natuurlijke gisting van mede samen met plantaardige additieven (hop, lindebloesem, jeneverbessen). De samenstelling van de honing en de kruiden en specerijen geeft de drank zijn kenmerkende uitgesproken honingsmaak met een zoetzuur tintje en een pikant aroma. Alle ethanol in de mede wordt uitsluitend door natuurlijke gisting verkregen. Bij de productie van de mede worden geen suiker of andere zoetstoffen, kleurstoffen, smaakstoffen of conserveringsmiddelen gebruikt en de sterkte ervan wordt niet gecorrigeerd door de toevoeging van ethanol.

Fysisch-chemische eigenschappen van „Stakliškės” mede:

—	ethanolgehalte — 12 ± 1 volumeprocent,

—	suikergehalte — 160 ± 8 g/dm3,

—	titreerbare zuren, uitgedrukt als citroenzuur — 7 ± 0,5 g/dm3,

—	totaal extractiestoffen — 180 ± 8 g/dm3,

—	vluchtige zuren, uitgedrukt als azijnzuur — niet meer dan 1,5 g/dm3,

—	het ijzergehalte mag niet meer zijn dan 10 mg/dm3,

—	het totale gehalte aan zwaveldioxide en sulfiet mag niet meer dan 200 mg/dm3 bedragen.

3.3.   Grondstoffen (alleen voor verwerkte producten)

Grondstoffen:

—

water,

—	natuurlijke honing die voldoet aan de volgende vereisten: — gehalte aan reducerende suiker (totaal van fructose en glucose): niet minder dan 60 g/100 g, — sacharosegehalte: niet meer dan 5 g/100 g, — watergehalte: niet meer dan 20 %, — diastase-index (Schade-schaal): niet minder dan 8,

—	het gehalte aan ondergistende brouwersgist bedraagt maximaal 5 % van de most,

—	kruiden/specerijen (3,5 g/liter): — hop, — lindebloesem, — jeneverbessen.

„Stakliškės” medemost wordt bereid door gelijke gewichtsdelen honing en water te mengen, d.w.z. één deel honing op één deel water.

3.4.   Diervoeders (alleen voor producten van dierlijke oorsprong)

—

3.5.   Specifieke onderdelen van het productieproces die in het afgebakende geografische gebied moeten plaatsvinden

I.	Oplossen van de honing, decanteren van de vloeibare honing en verwijderen van eventueel schuim en onzuiverheden.

II.	Afkoken van hop en andere kruiden/specerijen; afkoelen, zeven en doseren van het afkooksel.

III.	Overpompen van de vloeibare honing, de vereiste hoeveelheid water en het afkooksel naar een pasteurisatieketel. Pasteurisatie van de medemost.

IV.	Overpompen en afkoelen van de medemost.

V.	Gisting van de medemost.

VI.	Klaring van de mede.

VII.	Rijping van de mede gedurende ten minste negen maanden.

VIII.

Filteren en bottelen van de mede.

3.6.   Specifieke voorschriften betreffende het in plakken snijden, het raspen, het verpakken enz.

„Stakliškės” mede moet worden gebotteld in glas, keramiek of andere souvenirverpakkingen van verschillende vormen en volumes en wel onmiddellijk na het rijpen en filteren, aangezien blootstelling aan de lucht tijdens vervoer of tijdelijke opslag leidt tot een risico van oxidatie, die negatieve gevolgen zou hebben voor de specifieke organoleptische kenmerken van deze mede. Ook zou door blootstelling aan de lucht de mogelijkheid van besmetting met azijnzuurbacteriën of andere micro-organismen kunnen ontstaan, wat zou leiden tot een voor het product schadelijke gisting.

3.7.   Specifieke voorschriften betreffende de etikettering

—

4.   Beknopte omschrijving van de afbakening van het geografische gebied

Het geografische gebied is de gemeente Stakliškės.

5.   Verband met het geografische gebied

5.1.   Specificiteit van het geografische gebied

De geografische aanduiding „Stakliškės” wordt gevormd door de naam van de plaats waar de mede wordt gemaakt, die gelegen is in een door heuvels en bossen omgeven dal. De locatie heeft gunstige omstandigheden voor het houden van bijen en voor het produceren van de andere grondstoffen die voor het maken van mede worden gebruikt, aangezien 60 % van het gebied uit landbouwgrond bestaat, 23 % uit bos en 17 % bedekt is met water of voor andere doeleinden wordt gebruikt.

Geschiedenis

De naam van de plaats Stakliškės werd voor het eerst in 1375 vermeld in de kronieken van de Duitse Orde en is afgeleid van het woord „Stokielyšek”. Het verhaal gaat dat enkele edellieden tijdens een jacht een woordenwisseling hadden over wie 100 glazen mede kon drinken. Een van de edellieden dronk ze allemaal leeg en riep verbaasd uit „Stokielyšek” („honderd glazen”) en daarom wordt de plaats nu Stokielyček, oftewel Stakliškės, genoemd.

De vroegste schriftelijk vastgelegde informatie over de consumptie van mede in het land van de Balten is te vinden in het verhaal van de reis van Wulfstan en dateert van ongeveer 890. Deze reiziger en koopman bezocht de landen langs de kusten van de Oostzee, waarbij hij uit de eerste hand kennis opdeed van de overvloed aan honing en het feit dat van honing een drank werd gemaakt. Koningen en edelen dronken merriemelk, terwijl arme mensen en slaven mede dronken. De Aesti brouwden geen bovengegist bier, omdat er een overvloed aan mede was. Aan het begin van de 14e eeuw schreef Peter van Duisburg, de kroniekschrijver van de Duitse Orde, dat de voorvaderen van de Litouwers gewoon water, honingwijn (bekend staande als mede) en merriemelk dronken, maar dat ze de drank altijd eerst inzegenden.

Mede werd een soort legende en aan het begin van de 20e eeuw werden pogingen gedaan om de drank nieuw leven in te blazen, maar pas na de Tweede Wereldoorlog begon de procesingenieur Aleksandras Sinkevičius, van de medemakerij in Stakliškės, met het opnieuw creëren van het recept voor een mede die in het verleden (van de 15e tot de 18e eeuw) was gemaakt van wilde honing en diverse kruiden en specerijen, om aldus een nieuwe impuls te geven aan de productie van een traditionele, natuurlijke, niet-alcoholische mede, die op dat moment niet meer werd geproduceerd in Litouwen of de naburige landen.

Binnen het maatschappelijke systeem van die tijd moest Aleksandras Sinkevičius een moeilijke weg afleggen, voordat hij in 1957 een vergunning kreeg voor het produceren van mede. Op 8 september 1958 werden de eerste 700 liter mede opgekookt in de oude kookruimte van de brouwerij in Stakliškės. Vanaf dat moment werd „Stakliškės” mede industrieel geproduceerd. Echter, zoals Aivaras Ragauskas schreef in zijn boek Aleksandras Sinkevičius (1908–1989). Trečdalis gyvenimo paskirto lietuviškam midui (Aleksandras Sinkevičius (1908–1989). Een derde van een leven gewijd aan Litouwse mede) (Vilnius, 2008): „Het was moeilijk om de plannen uit te voeren. In 1964 bijvoorbeeld was het productieplan voor slechts 91 % uitgevoerd. Aangezien er geen relevante historische productiegegevens en geen laboratorium beschikbaar waren, was het niet gemakkelijk om de consistente kwaliteit van de mede te waarborgen, vooral omdat veel mensen niet beter wisten.” Als gevolg hiervan leed de productie van mede grote verliezen in 1963. Pas op 12 januari 1967, na een lang proces van aanpassingen aan het recept, de verhouding van de kruiden en specerijen en het productieproces, schreef Aleksandras Sinkevičius het volgende aan de openbare aanklager, Viktoras Galinaitis, en andere ambtenaren in brief nr. 24 LTSR (medeproductiearchief van Stakliškės): „In uiterst primitieve omstandigheden heb ik producten gemaakt die niet door mechanische fabrieken kunnen worden vervaardigd en daarom zijn ze van hoge kwaliteit.”

Op 18 januari 1967 werd de eerste technische handleiding voor de productie van deze mede opgesteld, met een beschrijving van de grondstoffen en het gehele productieproces van de mede, en in 1968 werden de specificaties uitgewerkt waaraan de hedendaagse „Stakliškės” mede nog steeds voldoet.

De faam van de „Stakliškės” mede wordt bevestigd door de gestaag toenemende vraag ernaar, met een productie van 60 000 liter „Stakliškės” in 1977 en 80 000 liter in 1978. In 1989 werden de eerste partijen van deze mede uitgevoerd naar het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten en op dit moment wordt de mede uitgevoerd naar Polen, België, Letland, China, Israël en andere landen.

Tot op de dag van vandaag waarborgen de traditionele productiemethode van „Stakliškės” mede en de van generatie op generatie overgeleverde beroepsvaardigheden van de producenten in dit geografische gebied de authenticiteit van deze lang rijpende drank met een subtiele smaak en aroma. Dit wordt aangetoond door het feit dat de Litouwse Stichting voor culinair erfgoed de „Stakliškės” mede in 2002 de status van culinair erfgoed verleende en daarbij bevestigde dat de mede wordt gemaakt van traditionele ingrediënten met gebruikmaking van traditionele technieken, en door het feit dat het ministerie van Landbouw in 2010 een certificaat uitreikte ten bewijze dat de mede een nationaal erfgoedproduct is, waarmee tevens wordt bevestigd dat „Stakliškės” mede een traditioneel product is dat de eeuwenoude, authentieke, traditionele productkenmerken, samenstelling en productiemethode belichaamt.

5.2.   Specificiteit van het product

„Stakliškės” mede krijgt zijn kenmerkende uitgesproken honingsmaak, met een zoetzuur tintje en pikant aroma, dankzij de evenwichtige suiker/zuur-verhouding en de traditionele productiemethode, d.w.z. de lange natuurlijke gisting (tot 90 dagen) en lange rijping (ten minste negen maanden) alsmede het traditionele recept, op basis waarvan de mede met gebruikmaking van uitsluitend natuurlijke honing en kruiden en specerijen (hop, lindebloesem en jeneverbessen) wordt gemaakt. „Stakliškės” mede verschilt van de soorten mede die in de omliggende gebieden worden gemaakt vanwege het feit dat het ethanolgehalte volledig wordt verkregen door natuurlijke gisting en niet wordt gecorrigeerd door het toevoegen van ethanol en door het feit dat de honing niet kan worden vervangen door suiker, soortgelijke zoetstoffen of honingdestillaat.

De specificiteit en de faam van het product worden gestaafd door een in 2007 door het marktanalyse en -onderzoeksbedrijf UAB RAIT uitgevoerde enquête, waaruit bleek dat „Stakliškės” mede verschilt van andere soortgelijke dranken vanwege de hoge kwaliteit ervan (onderkend door 70 % van de respondenten), de aangename smaak (onderkend door 59 % van de respondenten) en het zeer prettige aroma (onderkend door 51 % van de respondenten). Andere eigenschappen die vaak aan deze drank werden toegeschreven waren: een sterke smaak (genoemd door 39 % van de respondenten), aantrekkelijke verpakking (genoemd door 36 % van de respondenten), bedoeld voor oudere mensen (genoemd door 36 % van de respondenten) en een dure drank (genoemd door 40 % van de respondenten).

5.3.   Causaal verband tussen het geografische gebied en de kwaliteit of de kenmerken van het product (voor een BOB) dan wel van een bepaalde hoedanigheid, de faam of een ander kenmerk van het product (voor BGA)

De beschermde geografische aanduiding voor „Stakliškės” mede is gebaseerd op de geschiedenis van het product dat de in punt 5.2 vermelde kenmerken heeft, de van generatie op generatie overgeleverde vaardigheid van de bevolking om de specifieke productiekenmerken te behouden en de faam van het product.

De faam van „Stakliškės” mede is gegroeid, omdat het een traditioneel product is. In het boek Lietuviškas midus (Litouwse mede) (Kaunas 1969), dat in 1969 werd gepubliceerd, wordt „Stakliškės” mede omschreven als „een karakteristieke nationale drank die in het verre verleden werd bereid. Het is een licht alcoholische, enigszins zure, maar zeer aromatische, delicate en vitaminerijke drank, die genoemd is naar de plaats die het centrum van de medeproductie in Litouwen is. De drank heeft een heldere amberkleur. Bij het uitschenken in een glas geurt de mede als een weide vol veldbloemen.”

Een illustratie van de faam van „Stakliškės” mede wordt gevormd door de gouden medaille die de drank won tijdens de internationale beurs AgroBalt’98 en door het diploma dat werd toegekend tijdens Degustalit, een proeverij van Litouwse voedingswaren en dranken die in 2004 werd georganiseerd door het Litouwse Agentschap voor de regulering van de markten voor landbouwproducten en levensmiddelen, en waarbij deze mede werd erkend als de drank met de beste smaak.

De waardering voor en populariteit van „Stakliškės” mede wordt bevestigd door artikelen die regelmatig in de regionale en nationale pers alsmede in informatieve publicaties en op het internet verschijnen: „Stakliškių midus” (Stakliškės mede) (Mūsų sodai, 1964, nr. 5); „Kur Stakliškių auksas ir sidabras” (Waar is het goud en zilver van Stakliškės?) (Švyturys, 1968, nr. 24); „Stakliškių midus” (Stakliškės mede) (Laisvė, 25 november 1983); „Metai, kaip lietuviškas midus” (Een jaar als Litouwse mede) (Kooperatininkas, 1988, nr. 9); „Stakliškės” (Šiaurės Atėnai, 2003, nr. 646); „AgroBalt: pirmoji lietuviškų maisto produktų ir gėrimų degustacija” (AgroBalt: eerste proeverij van Litouwse voedingsmiddelen en dranken) (Elta, 9 juni 2004); „„Ida Basar“ Europos Parlamente išlaikė pirmąjį lietuviškų vaišių egzaminą” („Ida Basar” slaagt voor eerste test bij proeverij van Litouwse delicatessen in het Europees Parlement) (meniu.lt, 11 oktober 2004); „„Lietuviškas midus“ degtinės gaminti nesirengia” („Lietuviškas midus” is niet van plan wodka te gaan produceren) (BNS, 14 april 2006).

Litouwers associëren de naam van de plaats Stakliškės uitsluitend met deze drank. „Stakliškės” heeft bijgedragen aan het behoud van de Litouwse identiteit tijdens de sovjetperiode en is op dit moment een perfecte „ambassadeur” voor Litouwen in het buitenland. Het is een symbool voor Litouwen; wie een souvenir of cadeau uit Litouwen zoekt, kiest altijd deze drank, samen met amber of šakotis (een traditioneel Litouws gebak). Sinds 2011 organiseert „UAB Lietuviškas midus” rondleidingen, waarbij bezoekers geïnformeerd worden over de eeuwenoude methode van het bereiden van mede en zij de gelegenheid hebben om deze en diverse andere dranken te proeven en beoordelen. De bezoekers houden het meeste van „Stakliškės” mede, vanwege de smaak en de naam, die ze associëren met de plaats die ze hebben bezocht. In 2011 waren er 1 040 bezoekers en in 2012 zal hun aantal oplopen tot ongeveer 1 800, wat eveneens de faam van „Stakliškės” mede bevestigt.

Verwijzing naar de bekendmaking van het productdossier

(Artikel 5, lid 7, van Verordening (EG) nr. 510/2006 (3))

http://www.zum.lt/l.php?tmpl_into=middle&tmpl_id=2702

---

(1)  PB L 343 van 14.12.2012, blz. 1.

(2)  PB L 93 van 31.3.2006, blz. 12. Vervangen door Verordening (EU) nr. 1151/2012.

(3)  Vgl. voetnoot 2.

---