32002D0823

Beschikking van de Commissie

van 3 april 2002

betreffende de staatssteun die Duitsland ten gunste van ILKA MAFA Kältemaschinenbau GmbH heeft verleend

(Kennisgeving geschied onder nummer C(2002) 1190)

(Slechts de tekst in de Duitse taal is authentiek)

(Voor de EER relevante tekst)

(2002/823/EG)

DE COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, inzonderheid op artikel 88, lid 2,

Gelet op de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, inzonderheid op artikel 62, lid 1, onder a),

Na alle belanghebbenden overeenkomstig de genoemde artikelen te hebben aangemaand hun opmerkingen te maken(1),

Overwegende hetgeen volgt:

I. PROCEDURE

(1) Bij schrijven van 27 maart 1998 heeft Duitsland de Commissie in kennis gesteld van een herstructureringsmaatregel ter ondersteuning van de privatisering en overname van ILKA MAFA Kältemaschinenbau GmbH (hierna "ILKA MAFA" genoemd) door de firma Carrier. Op 31 december 1998 heeft Carrier zich echter uit de privatiseringsovereenkomst teruggetrokken.

(2) Op 30 december 1999 heeft Duitsland opnieuw herstructureringssteun aangemeld voor de privatisering van ILKA MAFA; koper was het concern GEA AG. Bij schrijven van 3 april 2000 heeft Duitsland de Commissie aanvullende inlichtingen verstrekt.

(3) Bij schrijven van 1 augustus 2000 heeft de Commissie Duitsland in kennis gesteld van haar besluit de procedure van artikel 88, lid 2, van het EG-Verdrag in te leiden ten aanzien van de steunverlening aan ILKA MAFA.

(4) Het besluit van de Commissie tot inleiding van de procedure is in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen bekendgemaakt(2). De Commissie heeft de belanghebbenden uitgenodigd hun opmerkingen over de betrokken steunmaatregel te maken.

(5) De Commissie heeft van de belanghebbenden geen opmerkingen terzake ontvangen.

(6) ILKA MAFA is de rechtsopvolger(3) van het voormalige Ilka Mafa Kältetechnik GmbH (hierna "Ilka-alt" genoemd). Ilka-alt maakt deel uit van een groep van acht voormalige DDR-bedrijven, waaruit bij de eerste privatisering in 1994 de EFBE Verwaltungs GmbH & Co. Management KG, thans Lintra Beteiligungsholding GmbH, is voortgekomen. Na het mislukken van de eerste privatiseringsoperatie in december 1996 besloot de Bundesanstalt für vereinigungsbedingte Sonderaufgaben (BvS) in januari 1997 om de herstructurering van de potentieel levensvatbare dochterondernemingen van de Lintra-groep voort te zetten met het doel deze bedrijven door te verkopen. Gezien het feit dat Ilka-alt reeds steun had ontvangen die tezamen met de andere aangemelde herstructureringsmaatregelen nog ter beoordeling voorlag, werd de desbetreffende maatregel als niet-aangemelde steun geregistreerd. Het eindoordeel over de steun die via Lintra Beteiligungsholding GmbH aan Ilka-alt is uitgekeerd, is vervat in Beschikking 2001/673/EG van de Commissie(4) over de steunverlening aan EFBE Verwaltungs GmbH & Co Management KG/ Lintra Beteiligungsholding GmbH.

II. GEDETAILLEERDE BESCHRIJVING VAN DE STEUNMAATREGEL

(7) ILKA MAFA is eind 1997 voortgekomen uit Ilka-alt met het oog op een verdere privatisering van het bedrijf, nadat de privatiseringsoperatie onder leiding van Lintra Beteiligungsholding GmbH was mislukt. Vanaf 11 december 1997 werd Ilka-alt voortgezet onder de naam Dipa-Industrie- und Vermögensverwaltungsgesellschaft (hierna "Dipa" genoemd). Op 1 januari 2000 werd voor Dipa de procedure wegens insolventie ingeleid.

(8) In 1997 werd een privatiseringsovereenkomst gesloten met de firma Carrier, die zich evenwel op 31 december 1998 uit ILKA MAFA terugtrok. In een poging een vervangende investeerder te vinden nam de BvS contact op met tien binnen- en buitenlandse bedrijven op het gebied van koelsystemen en koeltechniek. Als enige toonde GEA AG belangstelling voor overname van ILKA MAFA.

(9) Op 27 september 1999 werd tussen BvS, Dipa en GEA AG een privatiseringsovereenkomst gesloten in verband met de overname van ILKA MAFA. Dipa ontving hiervoor een prijs van 500000 DEM.

(10) ILKA MAFA is gevestigd in Döllnitz bij Halle, in Saksen-Anhalt. Het bedrijf houdt zich bezig met de productie, verkoop, assemblage, inbouw en het onderhoud van koelsystemen (milieuvriendelijke vloeistofkoelers op ammoniakbasis). Vloeistofkoelers worden gebruikt in de levensmiddelensector, de chemische industrie, industriële productieprocessen alsmede in klimaatbeheersingssystemen in gebouwen en sportaccommodaties.

(11) De investeerder van de tweede herstructureringsoperatie is GEA AG, de managementholding van de Duitse GEA-groep, waartoe wereldwijd zo'n 150 werkmaatschappijen behoren. Het concern telt in totaal 14000 werknemers en haalde in 1999/2000 een omzet van 2,3 miljard EUR.

(12) Het herstructureringsplan beoogt met name een kostenbesparing door benutting van synergie-effecten die binnen een groot concern te behalen zijn, bijvoorbeeld door een centrale inkoop. Daarnaast dient de verkoop van producten via het wereldwijde verkoopnet van het concern te geschieden en wordt de bedrijfsadministratie uit kostenoogpunt door de dochteronderneming Grasso RT Berlin overgenomen.

(13) Het bedrijf zal zich in de toekomst op de kernactiviteit gaan toeleggen, namelijk de fabricage en assemblage van vloeistofkoelers in diverse formaten en capaciteitsklassen, die louter op bestelling van de klant worden vervaardigd. Daarnaast zijn vervangings- en moderniseringsinvesteringen voorzien en worden de gezamenlijke O& O-activiteiten geïntensiveerd.

(14) De investeerder zal gemiddeld 45 volledige arbeidsplaatsen kunnen bieden voor een periode van drie jaar vanaf november 1999. De bedrijfsactiviteiten worden ten minste tot 31 december 2004 voortgezet.

(15) Zoals al in overweging 7 is aangegeven, werd ILKA MAFA in december 1997 opgericht met het oog op een privatisering en overname door Carrier. De herstructureringsperiode zou zich uitstrekken van 1 december 1997 tot 31 december 2001. Zoals eerder gezegd heeft Carrier zich eind 1998 uit de onderneming teruggetrokken. De herstructureringsperiode met de huidige investeerder GEA AG begon op 1 oktober 1999 en liep op 31 december 2001 af. Als herstructureringsperiode voor Ilka-alt was in de aanmelding de gehele periode vanaf eind 1997 opgegeven, omdat de herstructurering al vóór de terugtrekking van Carrier in gang was gezet en ook in 1998/1999 werd voortgezet, voordat het bedrijf aan GEA AG werd verkocht.

(16) Volgens de prognoses van het herstructureringsplan zal het bedrijf in 2002 bij een omzet van 16,2 miljoen DEM een kleine nettowinst van 14000 DEM behalen. Voor 2003 worden een omzet van 17,4 miljoen DEM en een nettowinst van 670000 DEM verwacht, voor 2004 een omzet van 18,2 miljoen DEM en een nettowinst van 1,1 miljoen DEM.

(17) De door de Commissie bij de inleiding van de procedure beoordeelde herstructurering zou als volgt worden gefinancierd:

>RUIMTE VOOR DE TABEL>

(18) Naast het in de tabel aangegeven financieringsplan deed Duitsland mededeling van een bijdrage van 2,760 miljoen DEM in de vorm van een loonkostenbesparing. Deze bijdrage bestond uit een loonoffer van 12,5 % op jaarbasis dat de werknemers van ILKA MAFA gedurende de herstructureringsoperatie zouden brengen.

(19) Bij de inleiding van de procedure stelde de Commissie het overheidsaandeel in de financiering van de herstructurering vast op 28,198 miljoen DEM, wat neerkomt op 77 % van de totale kosten. De bijdrage van de investeerder zou uitkomen op 8,381 miljoen DEM, ofwel 23 % van de totale kosten. De Commissie betwijfelde dan ook of de bijdrage van de investeerder kon worden aangemerkt als belangrijk in de zin van de communautaire richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden(5) (hierna "richtsnoeren" genoemd).

(20) Daarnaast constateerde de Commissie dat van de 9,8 miljoen DEM die de investeerder volgens het herstructureringsplan voor investerings- en herstructureringsmaatregelen zou uittrekken, 1,1 miljoen DEM zou worden gebruikt voor de oprichting van verkoopkantoren in Scandinavië en Japan en voor de opbouw van een verkoopnet in Zuid-Amerika. Aangezien de verkooptaken van ILKA MAFA zouden worden overgenomen door het moederconcern, betwijfelde de Commissie of het gedeelte van de steun dat verband hield met deze investeringen, werkelijk ten goede kwam aan ILKA MAFA, of deze investeringen zonder meer noodzakelijk waren voor het herstel van de levensvatbaarheid van de onderneming en of de steun tot het strikte minimum werd beperkt.

(21) Voorts memoreerde de Commissie dat uit de eindbeschikking in zaak C 41/99 betreffende Lintra Beteiligungsholding GmbH nog bijkomende vorderingen op het voormalige Ilka-alt zouden kunnen voortvloeien, die zouden moeten worden opgeteld bij de kosten van het huidige herstructureringsplan. Het precieze bedrag van deze vorderingen stond ten tijde van de inleiding van de procedure nog niet vast, maar zou wel blijken uit de eindbeschikking in zaak C 41/99 - Lintra Beteiligungsholding GmbH. Deze bijkomende vorderingen zouden bij de beoordeling van de evenredigheid van de steun in aanmerking moeten worden genomen.

III. OPMERKINGEN VAN DUITSLAND

(22) Ten aanzien van de door de Commissie geuite bedenkingen in verband met de geringe investeerdersbijdrage stelt Duitsland dat bij de bepaling van dit bedrag rekening zou moeten worden gehouden met het feit dat de huidige investeerder pas op 1 oktober 1999 is ingestapt, terwijl de hele herstructureringsoperatie al in december 1997 in gang was gezet. De totale financiering was aanvankelijk dan ook hoger dan de bijdrage van de nieuwe investeerder.

(23) Wanneer alleen de herstructureringskosten voor de periode 1 oktober 1999 tot en met 31 december 2001 in ogenschouw zouden worden genomen, zou de bijdrage van de investeerder en ILKA MAFA uitkomen op 52 % en daarmee een aanzienlijk aandeel innemen in de totale kosten van het herstructureringsplan.

(24) Ten aanzien van de twijfels van de Commissie over de noodzaak 1,1 miljoen DEM te bestemmen voor de oprichting van verkoopkantoren voert Duitsland aan dat een ontoereikende afzetstructuur nog steeds een van de grootste knelpunten is voor veel bedrijven uit de nieuwe deelstaten. Met name in mondiaal opererende bedrijfstakken, zoals de koeltechniek en klimaatbeheersing, is een wijdvertakt, goed functionerend mondiaal verkoopnet een van de basisvoorwaarden voor het welslagen van de betrokken onderneming op lange termijn.

(25) Door de nauwe samenwerking met de andere bedrijven van de divisie koeltechniek binnen het GEA-concern krijgt ILKA MAFA, aldus Duitsland, gratis toegang tot een wijdvertakt verkoopnet dat tegen weinig kosten verder uit te breiden is. Het beoogde bedrag van 1,1 miljoen DEM maakt slechts een klein deel uit van de totale investeringen die de GEA-divisie koeltechniek in nieuwe verkoopkanalen pleegt. Bovendien zal ILKA MAFA alleen meebetalen aan de opzet van nieuwe verkoopkanalen die specifiek voor de afzet van de eigen producten van belang zijn.

(26) Ten aanzien van mogelijke bijkomende vorderingen op Ilka-alt in het kader van de onderhavige procedure verwijst Duitsland naar zijn opmerkingen in procedure C 41/99 betreffende Lintra Beteiligungsholding GmbH. Het ging daarbij om een vordering van Lintra op Ilka-alt ten belope van 1787586 DEM, die uit de opbrengst van de liquidatie van Dipa werd voldaan.

IV. BEOORDELING VAN DE STEUN

(27) Overeenkomstig artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt, voorzover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. Volgens vaste rechtspraak van de Europese gerechtelijke instanties wordt aan de voorwaarde van ongunstige beïnvloeding van het handelsverkeer voldaan, zodra de begunstigde onderneming een economische activiteit uitoefent die gepaard gaat met handel tussen de lidstaten.

(28) De Commissie stelt vast dat de aangemelde steun uit overheidsmiddelen aan een individuele onderneming werd toegekend, die bevoordeeld werd doordat de kosten werden verminderd die zij normaliter had moeten dragen om het aangemelde herstructureringsproject te kunnen uitvoeren. Het begunstigde bedrijf, ILKA MAFA, houdt zich bezig met de ontwikkeling, fabricage en assemblage van vloeistofkoelers, waarin handel wordt gedreven tussen de lidstaten. Er is dan ook sprake van steunverlening in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag.

(29) Het aangemelde project betreft de herstructurering van de onderneming volgens het door de investeerder ingediende herstructureringsplan. De Commissie werd voor het eerst op 27 maart 1998 van de herstructurering in kennis gesteld. Zij wijst erop dat herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden aan de terzake geldende richtsnoeren wordt getoetst. In het kader van deze richtsnoeren kan reddings- en herstructureringssteun overeenkomstig artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag bijdragen tot de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid, zonder het handelsverkeer zodanig te veranderen dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad, wanneer wordt voldaan aan de in de richtsnoeren omschreven voorwaarden.

(30) De Commissie wijst erop dat de thans vigerende richtsnoeren op 9 oktober 1999 in werking zijn getreden. Overeenkomstig punt 7.5 van deze richtsnoeren zijn zij uitsluitend van toepassing op steunmaatregelen of delen daarvan die na de inwerkingtreding ervan zijn toegekend. Aangezien een gedeelte van de herstructureringssteun blijkens de aanmelding na deze datum wordt toegekend, vallen de aangemelde herstructureringsmaatregelen onder de richtsnoeren van 1999.

(31) Volgens punt 2.1 van de richtsnoeren blijken de moeilijkheden van een onderneming gewoonlijk uit een teruglopende rentabiliteit of toenemende verliezen, een dalende omzet, een geringe cash flow en een lage nettowaarde van de activa. De Commissie stelt vast dat zowel Ilka-alt als ILKA MAFA sinds 1994 met verlies draaien. Ten tijde van de eerste aanmelding beliepen de verliezen 6,687 miljoen DEM, bij de aanmelding van het onderhavige herstructureringsplan 1,8 miljoen DEM. Het betrokken bedrijf kan dan ook worden aangemerkt als een onderneming in moeilijkheden, zodat de herstructureringssteun aan de hand van de richtsnoeren wordt beoordeeld.

(32) Op grond van de richtsnoeren komen pas opgerichte ondernemingen niet voor reddings- en herstructureringssteun in aanmerking, zelfs niet wanneer hun aanvankelijke financiële positie onzeker is. Dit geldt met name voor nieuwe ondernemingen die na de liquidatie of overname van de activa van een andere onderneming zijn opgericht. In voetnoot 10 van de richtsnoeren is het volgende bepaald: "De enige uitzondering op deze regel vormen de eventuele gevallen die door de Bundesanstalt für vereinigungsbedingte Sonderaufgaben worden behandeld in het kader van zijn privatiseringsopdracht en andere soortgelijke gevallen in de nieuwe deelstaten, en wel met betrekking tot ondernemingen die na een liquidatie of een overname van activa die vóór 31 december 1999 zijn geschied, zijn opgericht". ILKA MAFA was eigendom van de BvS en is in een van de nieuwe deelstaten gevestigd. Het bedrijf werd in 1997 opgericht met het oog op een verdere privatisering en nam de activa van Ilka-alt over vóór het verstrijken, op 31 december 1999, van de hiervoor gestelde termijn. Dit betekent derhalve dat ILKA MAFA voor reddings- en herstructureringssteun in aanmerking kan komen.

(33) Overeenkomstig punt 3.2.3 van de richtsnoeren mag herstructureringssteun slechts eenmaal worden verleend. Op grond van voetnoot 25 van de richtsnoeren geldt dit echter niet voor steunmaatregelen ten gunste van bedrijven in de voormalige DDR, die vóór 31 december 2000 werden aangemeld. Aangezien de steun voor ILKA MAFA werd aangemeld vóór het verstrijken van de in de richtsnoeren gestelde termijn, is een tweede herstructureringssteun toegestaan.

(34) Overeenkomstig de richtsnoeren moet de steun in verhouding staan tot de kosten en baten van de herstructurering. In punt 3.2.2, onder d), van de richtsnoeren is bepaald dat de steun moet worden beperkt tot het voor de uitvoering van de herstructurering strikt noodzakelijke minimum en in verhouding moet staan tot de voordelen die daarvan voor de Gemeenschap worden verwacht. De begunstigden van de steun dienen uit eigen middelen een belangrijke bijdrage aan het herstructureringsplan te leveren. De steun mag niet worden gebruikt voor de financiering van nieuwe investeringen die voor het herstel van de levensvatbaarheid niet zonder meer noodzakelijk zijn.

(35) Bij de inleiding van de procedure betwijfelde de Commissie of de bijdrage van de investeerder ten belope van 23 % kon worden aangemerkt als belangrijk in de zin van de richtsnoeren. Voorts vroeg zij zich af of de voorgenomen investering van 1,1 miljoen DEM in het verkoopnet wel noodzakelijk was voor het herstel van de levensvatbaarheid van het bedrijf.

(36) Bij brief van 20 juli 2001 heeft Duitsland mededeling gedaan van een wijziging van het oorspronkelijke herstructureringsplan op drie specifieke punten. Zo werd de herstructureringsperiode verlengd, de investeerdersbijdrage verhoogd en de investering in het verkoopnet geschrapt.

(37) De verlengde termijn voor de uitvoering van het door GEA AG opgestelde herstructureringsplan strekt zich thans uit over de periode 1999-2003. Volgens Duitsland is het in 1999 geboekte balansresultaat, dat beter was dan aanvankelijk verwacht, toe te schrijven aan boekwinsten, die het volgende jaar tot extra lasten zouden leiden. Het boekjaar 2000 omvat vanwege de vereiste aanpassing aan de andere ondernemingen binnen de GEA-groep slechts negen maanden. De streefcijfers voor bedrijfsresultaat en omzet werden niet gehaald, aangezien de orderportefeuille aan het begin van het jaar weinig gevuld was. In 2001 werd de omzetprognose weliswaar bijna bereikt, maar bleef het bedrijfsresultaat achter bij de verwachtingen. Dit kwam door een opgelopen vertraging van een jaar bij de ontwikkeling van half-hermetische compressoren. De besparingen op de materiaalkosten konden daarom niet volgens plan worden gerealiseerd. Een verbetering van de financiële positie van het bedrijf wordt niet eerder dan in 2002-2003 verwacht, terwijl een positief bedrijfsresultaat pas in 2004, in plaats van 2002, mogelijk wordt geacht.

(38) Op verzoek van de Commissie gaf Duitsland bij brief van 14 november 2001 technische redenen op voor het ontstaan van deze vertragingen en het veronachtzamen van dit aspect in het oorspronkelijke herstructureringsplan. Hiermee was aanvankelijk geen rekening gehouden, omdat de investeerder, GEA, bij de overname van ILKA MAFA nog niet volledig bekend was met alle technische details van het productassortiment. Na de overname werd een werkgroep bestaande uit personeelsleden van ILKA MAFA en de GEA-groep opgericht, die de respectieve productenpakketten zou doorlichten. Deze werkgroep kwam tot de conclusie dat de door ILKA MAFA gebruikte compressoren technisch verouderd waren en vervangen dienden te worden om een concurrerend product te kunnen afleveren. Bovendien waren de materiaalkosten voor het oude product veel te hoog.

(39) Aangezien de constructie van de compressoren onverwachts aanpassing behoefde, werd volgens Duitsland besloten de twee betrokken productiefaciliteiten eind 2001 te vervangen. Wegens technische problemen liep dit project een klein jaar uit en zal pas eind september 2002 zijn afgerond. Zonder deze vertraging zouden de beoogde kostenbesparingen eerder zijn bereikt, aangezien de materiaalkosten voor de nieuwe producten aanzienlijk lager zijn. Anders gezegd: het bedrijf moet de relatief hoge productiekosten een jaar langer dragen dan aanvankelijk was voorzien, wat is af te lezen aan de financiële resultaten van de onderneming.

(40) De verhoging van de investeerdersbijdrage houdt volgens Duitsland verband met de beschikbaarstelling van een kredietfaciliteit van 3,2 miljoen DEM(6) door de investeerder van ILKA MAFA teneinde mogelijke aansprakelijkheids- en garantieclaims van afnemers te dekken. Ook ten aanzien van de investeringen in computersystemen en -netwerken, die 0,5 miljoen DEM hoger uitvielen dan voorzien, heeft de investeerder zijn bijdrage met hetzelfde bedrag verhoogd. Hiermee komt de bijdrage van de investeerder uit op in totaal 3,7 miljoen DEM.

(41) De Commissie neemt er kennis van dat de investering van 1,1 miljoen DEM in het verkoopnet uit het investeringsplan is geschrapt. Het vrijgekomen bedrag zal worden besteed ter dekking van:

- een meerprijs van 0,7 miljoen DEM voor testinstallaties voor vloeistofkoelers;

- een meerprijs van 150000 DEM voor renovatie en bouw van kantoorruimte;

- een meerprijs van 150000 DEM voor productie-installaties;

- opslag- en logistieke kosten ten bedrage van 100000 DEM.

(42) Ook in het herziene herstructureringsplan blijft de financiering voor de periode voorafgaande aan de verkoop aan de GEA-groep (1 december 1997 tot 30 september 1999) onveranderd. De totale kosten over deze periode ten bedrage van 12,8 miljoen DEM komen voor rekening van de staat (BvS en de deelstaat Saksen-Anhalt). Ook de steun voor de herstructurering door de GEA-groep vanaf 1 oktober 1999 blijft onveranderd en gehandhaafd op 8,948 miljoen DEM, zodat de financiering uit openbare middelen en daarmee ook het steunbedrag uitkomt op in totaal 28,198 miljoen DEM. Dit bedrag komt overeen met dat in het oorspronkelijke plan. De aanpassing van het herstructureringsplan heeft dan ook niet geleid tot een hoger steunbedrag.

(43) Zoals in overweging 40 wordt toegelicht, werd de bijdrage van de investeerder in het nieuwe plan met 3,7 miljoen DEM verhoogd. Hieraan ten grondslag liggen een verhoging van de directe investeringsbijdrage met 500000 DEM en een kredietfaciliteit van 3,2 miljoen DEM om mogelijke garantieclaims van afnemers af te dekken. De financiering van het gewijzigde plan kan als volgt worden uitgesplitst:

>RUIMTE VOOR DE TABEL>

(44) Ten aanzien van de werknemersbijdrage aan de herstructurering ten belope van 2,760 miljoen DEM stelt de Commissie vast dat dit bedrag in de herstructureringskosten is meegenomen, omdat het gaat om een daadwerkelijke tegemoetkoming in de kosten van de herstructurering. Toch kan dit bedrag niet als een bijdrage van de investeerder worden aangemerkt, omdat het niet door de investeerder noch door ILKA MAFA is gefinancierd(7).

(45) Ten aanzien van de twijfels die bij de inleiding van de procedure bestonden over de herstructureringsbijdrage van de investeerder, stelt de Commissie vast dat deze in het gewijzigde plan is verhoogd met in totaal 3,7 miljoen DEM en thans een aandeel van 28 % beslaat. Volgens de gedragslijn die in het verleden steeds is gevolgd voor herstructureringssteun in de nieuwe deelstaten kan deze bijdrage worden aangemerkt als belangrijk in de zin van de richtsnoeren(8).

(46) Ten aanzien van de twijfels over de investering in het verkoopnet neemt de Commissie nota van het feit dat deze investering werd vervangen door directe investeringen in productiefaciliteiten van ILKA MAFA. De door haar geuite twijfels of ILKA MAFA wel de werkelijke en/of enige begunstigde van dit bijstandsonderdeel was, zijn daarmee uit de weg geruimd.

(47) De herstructureringsperiode werd evenwel met twee jaar verlengd. Duitsland heeft in dit verband gewezen op de plotseling noodzakelijk geworden vervanging van een aantal bijkomende productie-installaties en de daarbij opgetreden technische problemen.

(48) Het door Duitsland in 1999 ingediende herstructureringsplan had grotendeels betrekking op de vervanging en modernisering van productiefaciliteiten en op de ontwikkeling van nieuwe producten. Bij de inleiding van de procedure zei de Commissie niet te twijfelen aan de geschiktheid van het plan om de levensvatbaarheid van het bedrijf te herstellen.

(49) De vervanging van een extra productie-installatie waartoe werd besloten na een uitvoerige analyse van het productassortiment van ILKA MAFA, strookt met het oorspronkelijke herstructureringsplan en behelst geen inhoudelijke veranderingen en ook geen andere strategieën of maatregelen dan die welke reeds in het oorspronkelijke plan waren voorzien. Wanneer deze extra vervanging volgens plan en zonder vertraging had kunnen worden gerealiseerd, was het tijdschema voor het behalen van een positief bedrijfsresultaat volgens de verstrekte informatie niet overschreden. De vertragingen wegens technische problemen bij de uitvoering van de werkzaamheden, werken door in het bedrijfsresultaat, zodat het langer duurt voordat het bedrijf rendabel wordt. Desalniettemin wordt het herstructureringsplan uitgevoerd als was voorzien. Ondanks de verlenging van de herstructureringsperiode wegens technische problemen bij de uitvoering van het plan acht de Commissie het nog steeds geschikt om het bedrijf weer levensvatbaar te maken.

(50) Overeenkomstig de richtsnoeren moet het herstructureringsplan de levensvatbaarheid op lange termijn van de onderneming binnen een redelijk tijdsbestek herstellen. Volgens de verstrekte gegevens zal het door de genoemde vertraging twee jaar langer duren voordat de onderneming rendabel wordt. Gezien het feit dat de herstructureringsperiode met de huidige investeerder aanvankelijk slechts twee jaar bestreek (1999-2001), valt het tijdspad voor het herstel van de levensvatbaarheid ondanks de twee jaar vertraging nog binnen het redelijk tijdsbestek als bedoeld in de richtsnoeren.

(51) Volgens het in punt 3.2.3 van de richtsnoeren opgenomen beginsel van de eenmalige steun ("one time last time") mag herstructureringssteun slechts eenmaal worden toegekend. Hernieuwde steun kan alleen in uitzonderlijke en onvoorziene situaties waarop de onderneming geen invloed heeft, worden verleend. De verlenging van de oorspronkelijke herstructureringsperiode leidt in het onderhavige geval echter niet tot een verhoging van het steunbedrag. De bijdrage van de investeerder werd daarentegen zelfs verhoogd tot een bedrag dat als aanzienlijk in de zin van de richtsnoeren kan worden aangemerkt.

(52) Om toezicht te kunnen houden op de uitvoering van het gewijzigde herstructureringsplan, wordt Duitsland ertoe verplicht jaarlijks een verslag op te stellen over het verdere verloop van de herstructureringsoperatie in de periode 2001-2004. Het jaarlijkse verslag moet vóór eind maart van het daaropvolgende jaar worden overgelegd en dient alle terzake dienende gegevens te bevatten die de Commissie nodig acht om de uitvoering van het goedgekeurde herstructureringsplan, de uitkering van de steun aan de onderneming en de financiële positie van het bedrijf te kunnen controleren. Verdere wijzigingen in het herstructureringsplan worden overeenkomstig punt 3.2.4 van de richtsnoeren beoordeeld.

(53) Bij de inleiding van de procedure heeft de Commissie een voorbehoud gemaakt ten aanzien van haar standpunt over eventuele bijkomende vorderingen op Ilka-alt in het kader van procedure C 41/99 inzake Lintra Beteiligungsholding GmbH.

(54) Op 28 maart 2001 heeft de Commissie een eindbeschikking (2001/673/EG) gegeven inzake steunmaatregel C 41/99(9). Bij brief van 17 september 2001 heeft Duitsland de Commissie meegedeeld dat de bij die beschikking als onrechtmatig aangemerkte steun ten gunste van de voormalige ILKA MAFA Kältetechnik GmbH ten bedrage van 1787586 DEM inclusief interesten, wat neerkomt op een totaal van 2235114 DEM, teruggevorderd was. Aan de Commissie werd een betalingsbewijs van 6 september 2001 overgelegd. De onrechtmatig verleende steun werd terugbetaald door het in staat van faillissement verkerende Dipa Industrie und Vermögensverwaltung GmbH(10).

V. CONCLUSIE

(55) Duitsland heeft, in strijd met artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag, een steunbedrag van 14,417 miljoen EUR aan ILKA MAFA Kältemaschinenbau GmbH verleend. De steunverlening is derhalve onrechtmatig. De Commissie acht de steun echter verenigbaar met het bepaalde in artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag, aangezien zij strookt met de communautaire richtsnoeren van 1999 voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden,

HEEFT DE VOLGENDE BESCHIKKING GEGEVEN:

Artikel 1

De staatssteun die Duitsland ten gunste van ILKA MAFA Kältemaschinenbau GmbH ten bedrage van 14417000 EUR (28198000 DEM) heeft verleend, is overeenkomstig artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag met de gemeenschappelijke markt verenigbaar.

Artikel 2

Duitsland brengt de Commissie jaarlijks verslag uit over de voortgang van de herstructurering in de periode 2001-2004. Het jaarlijkse verslag moet vóór eind maart van het daaropvolgende jaar worden overgelegd en dient alle terzake dienende gegevens te bevatten die de Commissie nodig acht om de uitvoering van het goedgekeurde herstructureringsplan, het tijdstip van de betalingen aan de onderneming en de financiële positie van het bedrijf te kunnen controleren.

Artikel 3

Deze beschikking is gericht tot de Bondsrepubliek Duitsland.

Gedaan te Brussel, 3 april 2002.

Voor de Commissie

Mario Monti

Lid van de Commissie

(1) PB C 278 van 30.9.2000, blz. 9.

(2) Zie voetnoot 1.

(3) Dit betreft een "Auffanggesellschaft".

(4) PB L 236 van 5.9.2001, blz. 3.

(5) PB C 288 van 9.10.1999, blz. 2.

(6) "Avalrahmen".

(7) Zie Beschikking 2002/186/EG van de Commissie (steunmaatregel C 66/00 - Zemag) (PB L 62 van 5.3.2002, blz. 44).

(8) Zie onder meer Beschikking 1999/339/EG van de Commissie (steunmaatregel C 24/97 Chemieanlagenbau Stassfurt AG) (PB L 130 van 26.5.1999, blz. 20) (25 %) alsmede de beschikkingen voor de steunmaatregelen NN 49/98 Hydraulik Seehausen (26 %) en NN 100/97 KAB Kraftwerks (25 %).

(9) Zie voetnoot 4.

(10) Voorheen ILKA MAFA Kältemaschinenbau GmbH.