19.1.2011   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 18/44

3.1.1

Sensiela ta' fatturi jistgħu jwasslu biex joħorġu fid-dieher forom “ġodda” ta' ħaddiema indipendenti, jew fi kliem ieħor, ħaddiema li jaħdmu f'oqsma tax-xogħol li mhux bilfors ikunu integrati fil-kategoriji tradizzjonali tax-xogħol indipendenti bħall-biedja u l-professjonijiet liberi (2). Nistgħu nsemmu għadd ta' fenomeni hawnhekk:

3.1.2

Fil-kuntest ta' dawn il-bidliet, il-letteratura akkademika, ibbażata fuq ir-riċerka empirika, iffokat fuq l-identifikar ta' diversi kategoriji ta' ħaddiema li jaħdmu għal rashom. L-iktar kategoriji li jintużaw huma (3):

3.1.3

Flimkien ma' dawn id-definizzjonijiet, fit-tfassil tal-istampa tal-istatistika tal-impjieg indipendenti, l-Istħarriġ tal-EUROSTAT dwar is-Suq tax-Xogħol jiddistingwi bejn dawn il-gruppi ta' ħaddiema indipendenti:

3.1.4

L-identifikazzjoni tal-fenomenu tax-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti toħloq problemi reali ħafna. Huwa biss f'dawk il-pajjiżi li rrikonoxxew b'mod legali din il-kategorija l-ġdida, li teżisti approssimazzjoni iktar preċiża ta' dawk li minkejja li jaħdmu għal rashom huma ekonomikament dipendenti. Madankollu, nistgħu nassumu li proporzjon tal-ħaddiema klassifikati fl-istatistika bħala persuni li jaħdmu għal rashom fil-fatt ekonomikament jiddependu fuq klijent jew prinċipal.

3.1.5

Għalhekk, jekk wieħed jara d-data Ewropea disponibbli fuq l-iskala tal-impjieg indipendenti (5), din turi li fl-2007, il-ħaddiema indipendenti mingħajr l-ebda impjegat kienu jirrappreżentaw mill-inqas 50 % tal-ħaddiema indipendenti kollha f'kull Stat Membru. F'xi Stati Membri, din ir-rata kienet saħansitra ogħla (70 % jew iktar). Dan kien il-każ fir-Repubblika Ċeka, il-Litwanja, il-Portugall, is-Slovakkja u r-Renju Unit. Fid-dawl tal-bidliet ekonomiċi u soċjali li wasslu għall-forom ġodda ta' impjieg indipendenti u l-esperjenza tal-pajjiżi li rregolaw dawn l-istess forom ta' xogħol, ikun raġonevoli li wieħed jassumi li proporzjon sinifikanti ta' dan il-grupp imdaqqas ta' “own account workers” qed jaħdmu f'sitwazzjoni ta' dipendenza ekonomika.

3.1.6

Tul l-aħħar għexieren ta' snin, it-tendenzi juru li fl-Ewropa għadd dejjem ikbar ta' ħaddiema indipendenti qed isiru parti mis-sistema formali tal-impjieg, filwaqt li hemm żieda fil-forom ta' xogħol dipendenti permezz ta' mezzi legali barra s-sistema tal-impjieg. Għaldaqstant, hemm bżonn li jiġu identifikati l-kriterji li jiddefinixxu din id-dipendenza ekonomika u jiġu stabbiliti mekkaniżmi ta' statistika li jkejlu l-għadd ta' persuni li jaħdmu b'dan il-mod.

3.2.1

Il-protezzjoni tal-ħaddiema li jaħdmu għal rashom ilha kwistjoni ta' tħassib għall-UE għal bosta snin. Hawnhekk nistgħu nsemmu r-Rakkomandazzjoni 2003/134/KE tal-Kunsill tat-18 ta' Frar 2003 (6) dwar it-titjib tal-protezzjoni tas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol tal-ħaddiema li jaħdmu għal rashom. L-isfidi li jinħolqu mill-protezzjoni tal-ħaddiema li jaħdmu għal rashom huma riflessi wkoll fid-dibattitu li għaddej dwar il-proposta għal direttiva ġdida dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju tal-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa li jaħdmu għal rashom.

3.2.2

Barra minn hekk, id-distinzjoni bejn l-impjegati u l-persuni li jaħdmu għal rashom tinsab fil-qalba tad-diskussjoni li għaddejja dwar l-evalwazzjoni tad-Direttiva 2002/15/KE dwar l-organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol ta' ħaddiema li jwettqu attivitajiet mobbli tat-trasport bit-triq.

3.2.3

Il-kwistjoni tax-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti ġiet indirizzata espliċitament fil-livell tal-Unjoni Ewropea f'diversi okkażjonijiet. Pereżempju, ir-rapport ta' Alain Supiot li tressaq lill-Kummissjoni Ewropea fl-2000 (7) irrikonoxxa l-eżistenza ta' “ħaddiema li ma jistgħux jiġu deskritti bħala impjegati, iżda li huma ekonomikament dipendenti fuq klijent uniku”, bl-argument li għandhom ikunu intitolati għad-“drittijiet soċjali” ġustifikati minn din id-dipendenza.

3.2.4

Fil-Green Paper tal-2006 dwar l-immodernizzar tal-liġi dwar ix-xogħol (8), il-Kummissjoni Ewropea nnotat li “L-impjiegi ta' min jaħdem għal rasu ukoll huma mezz ta' kif wieħed ilaħħaq mal-istrutturar, inaqqas l-ispejjeż tax-xogħol diretti jew indiretti u jimmaniġġja r-riżorsi b'mod aktar flessibbli bi tweġiba għal ċirkostanzi ekonomiċi mhux previsti. Dan jirrifletti wkoll il-mudell tan-negozju li huwa orjentat lejn is-servizz u twassil ta' proġetti sħaħ għall-klijenti. F'ħafna każijiet dan jirrifletti l-għażla ħielsa għal xogħol indipendenti minkejja livelli aktar baxxi ta' ħarsien soċjali b'paragun ma' kontroll aktar dirett fuq il-kondizzjonijiet tax-xogħol u l-ħlas.” Fuq din il-bażi, il-Kummissjoni ressqet l-argument ukoll li, “Il-kunċett ta' ‘xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti’ ikopri sitwazzjonijiet li jaqgħu bejn iż-żewġ kunċetti stabbiliti ta' impjegar subordinat u ħaddiema għal rashom indipendenti. Dawn il-ħaddiema m'għandhomx kuntratt tax-xogħol. Jistgħu ma jkunux koperti b'liġi tax-xogħol minħabba li jokkupaw żona mhux ċara bejn il-liġi tax-xogħol u l-liġi kummerċjali. Għalkemm formalment ‘jaħdmu għal rashom’, ekonomikament jibqgħu dipendenti fuq klijent/min iħaddem wieħed, jew wieħed prinċipali [sic], għad-dħul tagħhom. Dan il-fenomenu għandu jiġi distint b'mod ċar mill-klassifikazzjoni ħażina apposta ta' dawk li jaħdmu għal rashom.”

3.2.5

Din il-kwistjoni tqajmet ukoll fl-Opinjoni tal-KESE dwar il-Green Paper (9).

4.1.1

It-tip ta' approċċ li l-liġi tieħu lejn ix-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti jista' jwassal sabiex dan jitqies bħala kategorija intermedja bejn l-impjieg b'paga u l-impjieg indipendenti.

4.1.2

Sal-lum, hemm għadd żgħir ta' Stati Membri li jirrikonoxxu b'mod speċifiku l-kunċett ta' ħaddiema indipendenti ekonomikament dipendenti, għalkemm f'forom differenti u f'livelli differenti, u jipprovaw jiddefinixxuh. L-eżistenza ta' din il-kategorija intermedja ta' ħaddiem, bejn ħaddiem indipendenti u impjegat, tirriżulta fil-ħolqien ta' forom ġodda ta' impjieg, għalkemm l-ambitu u l-kontenut tiegħu jvarjaw minn pajjiż għal ieħor. L-eżempji prinċipali jinkludu l-Awstrija, il-Ġermanja, l-Italja, il-Portugall, Spanja u r-Renju Unit. Għalhekk, fl-Italja, l-idea tal-parasubordinazzjoni tapplika għal dawk il-persuni impjegati f'“relazzjonijiet kuntrattwali kontinwi u koordinati” u għall-“ħaddiema ta' proġetti”. Fir-Renju Unit insibu kategorija separata ta' “ħaddiem”, li huwa differenti minn “impjegat”. Il-“ħaddiem” (worker) huwa distint minn impjegat (employee) fis-sens li jagħmel ix-xogħol mingħajr ma jkun taħt l-awtorità ta' persuna li tħaddem. Fl-Awstrija jeżistu forom speċifiċi ta' kuntratti, rikonoxxuti fil-leġislazzjoni, fejn wieħed jista' jara indikazzjonijiet ta' tħassib ġenerali dwar ix-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti, b'mod partikolari fil-każ tal-“free service contracts”. Dawk li qed jaħdmu b'dan it-tip ta' kuntratt huma differenti mill-impjegati fis-sens li, għalkemm fil-biċċa l-kbira taż-żmien jaħdmu għal klijent uniku, skont skeda fissa, ir-relazzjoni tax-xogħol mhijiex waħda ta' subordinazzjoni. Fil-Ġermanja nsibu l-kunċett ta' “persuna bħal impjegat” (“arbeitnehmerähnliche Person”). Din il-kategorija ta' ħaddiema, trattata separatament mill-impjegati fil-leġislazzjoni tax-xogħol, tikklassifika lil dawk li b'kuntratt kummerċjali jew ta' servizz, jagħmlu x-xogħol ikkonċernat personalment u direttament, mingħajr ma jingaġġaw impjegati, u li jiddependu fuq klijent uniku għal iktar minn 50 % tad-dħul tagħhom. Spanja għandha l-iktar definizzjoni reċenti u l-iktar waħda kompluta tax-xogħol ekonomikament dipendenti. L-istatus tal-ħaddiema indipendenti, adottat fl-2007 jagħti definizzjoni ta' ħaddiem ekonomikament dipendenti skont għadd ta' kriterji. Dan it-tip ta' ħaddiem huwa dak li s-soltu jwettaq attività ekonomika jew professjonali, personalment u direttament, bi skop ta' qligħ u għal klijent wieħed biss, li mingħandu jaqla' mill-inqas 75 % tad-dħul tiegħu. Dan l-istatus mhuwiex kompatibbli ma' kumpanija ċivili jew kummerċjali (10).

4.1.3

Jistgħu jinġabru għadd ta' konklużjonijiet mill-osservazzjoni tas-sistemi nazzjonali li jkunu rikonoxxew l-eżistenza ta' kategorija legali ġdida fil-liġi. L-ewwel nett, fil-każijiet kollha qed naraw il-ħolqien ta' kategorija totalment ġdida, distinta minn dik ta' impjegat u minn dik ta' ħaddiem indipendenti, u, a fortiori, minn dik ta' intraprenditur ġenwin. Għaldaqstant, l-objettiv li jrid jintlaħaq fid-diversi pajjiżi mhuwiex li l-ħaddiema li jaħdmu għal rashom imma li huma ekonomikament dipendenti jinbidlu f'impjegati, iżda li jagħtihom status speċifiku bid-dritt għal protezzjoni speċifika fuq il-bażi tad-dipendenza ekonomika tagħhom. Għalhekk, fid-diversi każijiet ikkwotati hawn fuq, l-istatus tal-ħaddiem indipendenti ekonomikament dipendenti ma jiddependix fuq l-eżistenza ta' relazzjoni ta' subordinazzjoni legali, fejn din tal-aħħar hija element fid-definizzjonijiet legali ta' impjegati fil-maġġoranza kbira tal-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea. B'hekk, impjegat huwa xi ħadd li jaħdem taħt id-direzzjoni u s-superviżjoni ta' persuna oħra, li mbagħad jiġi kklassifikat bħala min iħaddem, sitwazzjoni li hi stess tiġi determinata skont bosta fatturi, jiġifieri, l-obbligu li wieħed jipprovdi x-xogħol għalih innifsu, li jaħdem għal entità waħda biss għal tul ta' żmien speċifiku, li ma jkunux responsabbli għar-riskji finanzjarji tal-kumpaniji u x-xogħol li jsir f'isem ħaddieħor. Filwaqt li l-impjegati kollha huma ekonomikament dipendenti, ħarsa lejn dan il-kriterju turi li l-ħaddiema indipendenti ekonomikament dipendenti mhux bilfors ikunu impjegati.

4.1.4

Madankollu, hemm bżonn li jiġu stabbiliti kriterji li jiddistingwu d-dipendenza ekonomika. Dan huwa kompitu kumpless, iżda mhux impossibbli, hekk kif juru d-diversi regolamenti nazzjonali li jeżistu f'dan il-qasam. L-ewwel tip ta' kriterju li jista' jintuża huwa relatat mal-ħaddiem stess. Għalhekk (pereżempju fi Spanja), ħaddiem indipendenti li jkun ekonomikament dipendenti jista' jiġi definit bħala xi ħadd li jagħmel ix-xogħol ikkonċernat personalment, mingħajr ma jingaġġa impjegati. Kriterji oħrajn, li jintużaw b'mod konġunt mal-ewwel wieħed, huma relatati mal-istat tad-dipendenza ekonomika nnifisha. Wieħed mill-fatturi li jistgħu jintużaw hawnhekk huwa l-proporzjon tad-dħul minn klijent wieħed (li jekk ikun il-każ, il-kwistjoni sussegwenti tkun li jiġi determinat il-proporzjon eżatt tad-dħul li jikkwalifika d-dipendenza ekonomika, jew it-tul tar-relazzjoni bejn il-ħaddiem u l-klijent: iktar ma tkun twila r-relazzjoni, ikbar tkun id-dipendenza ekonomika fuq il-klient). L-Italja tuża dan l-aħħar fattur biex tiddetermina l-eżistenza ta' “relazzjoni kontrattwali kontinwa u koordinata”. Fl-aħħar nett, l-esperti li jaħdmu f'dan il-qasam f'xi każijiet issuġġerixxew kriterju addizzjonali. Għaldaqstant, il-Professur Perulli (11) jqis li ħaddiem jista' jiġi kkwalifikat bħala ekonomikament dipendenti biss jekk il-mod li bih jorganizza l-produzzjoni jiddependi fuq l-attività tal-klijent. Fi kliem ieħor, il-ħaddiem għandu jkun f'pożizzjoni li ma jistax jaċċessa s-suq minħabba li l-organizzazzjoni globali produttiva (b'mod partikolari, il-materjal u t-teknoloġija użati) ikollha l-objettiv li taqdi l-ħtiġijiet ta' klijent wieħed biss.

4.2.1

Fil-pajjiżi li jirrikonoxxu kategorija intermedja bejn l-istatus ta' impjegat u dak ta' ħaddiem indipendenti, id-dipendenza ekonomika hija l-bażi tad-drittijiet speċifiċi li ma jingħatawx lill-ħaddiema indipendenti, iżda tkun inqas estensiva mid-drittijiet li jingħataw lill-impjegati. Id-drittijiet tal-ħaddiem indipendenti li jkun ekonomikament dipendenti jistgħu jkunu wkoll marbuta mal-ħarsien soċjali. Dawn jistgħu jkunu bbażati wkoll fuq il-garanziji offerti lill-ħaddiema mil-leġislazzjoni tax-xogħol. F'dan ir-rigward, jistgħu japplikaw għar-relazzjonijiet individwali bejn il-ħaddiem u l-klijent tiegħu (dħul minimu, ħin tax-xogħol, eċċ), iżda dan iwassal ukoll għar-rikonoxximent li l-ħaddiema indipendenti ekonomikament dipendenti għandhom id-dritt li jorganizzaw ruħhom u li jaġixxu b'mod kollettiv biex jiddefendu u jfittxu l-interessi professjonali tagħhom. Dan juri l-idea li d-dipendenza, għalkemm ekonomika u mhux legali, tiġġustifika protezzjoni partikolari.

4.2.2

B'rabta mal-protezzjoni soċjali, fil-pajjiżi kkonċernati jista' jkun hemm livell intermedju ta' protezzjoni soċjali, ogħla minn dak offrut lill-“ħaddiema indipendenti ordinarji”. Fl-Italja, dan japplika għal dawk ingaġġati bħala “ħaddiema ta' proġetti”, li jkunu intitolati għal garanziji f'każ ta' tqala, mard, inċidenti relatati max-xogħol u l-pensjoni li qed isiru dejjem iktar simili ta' dawk li jingħataw lill-impjegati. L-istess jgħodd għar-Renju Unit, fejn il-“workers” ikunu intitolati għal paga statutorja meta jkunu morda.

4.2.3

Rigward ir-regoli li jirregolaw l-eżerċizzju tal-attività professjonali tagħhom, għalkemm mhumiex impjegati, il-ħaddiema indipendenti ekonomikament dipendenti, ġeneralment ikunu intitolati għal parti mill-protezzjoni offruta lill-impjegati.

4.2.4

Naturalment, jekk inħarsu iktar fil-fond minn din l-istampa ġenerali, il-kopertura tal-protezzjoni li tingħata lill-ħaddiema indipendenti ekonomikament dipendenti tvarja b'mod konsiderevoli minn pajjiż għal ieħor. Fir-Renju Unit, il-“workers” huma intitolati għall-protezzjoni marbuta mal-paga minima, is-sigħat tax-xogħol u l-ġranet franka. Fi Spanja, l-approċċ huwa ħafna iktar ambizzjuż, fejn l-Istatut tal-2007 jagħti d-drittijiet li ġejjin lill-ħaddiema ekonomikament dipendenti:

4.2.5

B'konformità mar-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tat-18 ta' Frar 2003, lil hinn mill-protezzjoni mmirata lejn il-ħaddiema indipendenti ekonomikament dipendenti, livell minimu ta' protezzjoni soċjali (pereżempju fil-qasam tas-sigurtà soċjali, it-taħriġ vokazzjonali jew l-aċċess għall-prevenzjoni tar-riskji fuq il-post tax-xogħol) għandu jkopri lill-ħaddiema indipendenti kollha fl-UE. Dan għandu jiżgura li l-protezzjoni soċjali bażika tingħata lill-ħaddiema kollha, irrispettivament mill-istatus legali tax-xogħol li jagħmlu.

5.1.1

Kif rajna, numru żgħir biss ta' Stati Membri tal-UE jirrikonoxxu l-kategorija ta' ħaddiem indipendenti ekonomikament dipendenti fil-leġislazzjoni tagħhom. Lil hinn mir-realtà ekonomika u soċjali li tvarja fid-diversi pajjiżi, din tirrifletti wkoll ir-riservi leġittimi rigward l-istatuses intermedji ta' dan it-tip. Hemm ġustifikazzjoni għall-biża' li, anke bil-kjarifika tal-kategoriji legali, ir-rikonoxximent tax-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti jwassal biex il-persuni li s'issa kienu definiti bħala impjegati jiġu trasferiti għall-kategorija ta' xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti, b'rabta, pereżempju, mal-istrateġiji ta' esternalizzazzjoni tal-impjiegi mill-kumpaniji. Sa ċertu punt, l-esperjenza tal-Italja turi evidenza ta' dan ir-riskju. Meta l-gvern Taljan introduċa kuntratti ta' kollaborazzjoni ta' proġett fl-2003, l-għan kien li jiġi żgurat li dawk li taparsi jaħdmu għal rashom jiġu trasferiti għal xogħol b'paga. Madankollu, bejn l-2003 u l-2005 fil-fatt kien hemm żieda qawwija fl-għadd ta' ħaddiema “parasubordinati”. Dan it-tħassib jista' jispjega għalfejn, f'bosta Stati Membri, jew il-gvern jew l-imsieħba soċjali huma opposti ferm għall-ħolqien ta' kwalunkwe status ta' impjieg intermedju bejn dak ta' impjegat u l-impjieg indipendenti. Pereżempju, fil-kungress tiegħu tal-2009, it-TUC Ingliż adotta mozzjoni li tirrakkomanda li għandu jkun hemm biss żewġ tipi ta' ħaddiema fir-Renju Unit: l-impjegati u dawk li jaħdmu għal rashom.

5.1.2

Huwa minnu li l-analiżi tar-rikonoxximent tax-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti ma tistax tinfired għalkollox mill-kwistjonijiet tax-“xogħol taparsi indipendenti”. Din hija realtà li hija evidenti f'numru ta' pajjiżi tal-UE. Huwa evidenti b'mod partikolari f'setturi bħall-bini, fejn din il-prattika illegali tant hija mifruxa li ġġustifikat l-adozzjoni reċenti ta' pożizzjoni komuni mill-imsieħba soċjali Ewropej ta' dan is-settur. Mingħajr l-ebda dubju, jeżistu każijiet ta' ħaddiema li formalment jaħdmu għal rashom (fejn iż-żewġ partijiet jiddefinixxu r-relazzjoni tagħhom f'dawn it-termini) iżda li jaħdmu taħt l-istess kondizzjonijiet bħall-impjegati. Dawn il-każijiet għandhom tendenza li jaqblu mal-ipotesi li min iħaddem jikkwalifika x-xogħol bħala impjieg indipendenti biex jevita l-applikazzjoni tal-leġislazzjoni tax-xogħol u/jew tas-sigurtà soċjali. Fil-konfront ta' din is-sitwazzjoni, ir-rakkomandazzjoni Nru 198 tal-ILO (12) titlob lill-gvernijiet biex jadottaw kriterji ċari fil-leġislazzjoni tagħhom biex issir distinzjoni bejn ir-relazzjoni tal-impjieg sabiex jiġi miġġieled ix-xogħol taparsi indipendenti. Mingħajr l-ebda dubju, din hija kwistjoni kruċjali, iżda hija distinta mix-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti. Fil-fatt, għadha qed tiġi distinta b'mod ċar fil-liġi mix-xogħol b'paga, inkluż f'dawk il-pajjiżi li jirrikonoxxu dan it-tip ta' impjieg. Fi kliem ieħor, ix-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti jista' jeżisti biss bħala status jekk ikun distint b'mod ċar mix-xogħol b'paga. M'hemmx dubju li l-kriterju tas-subordinazzjoni legali għandu rwol ċentrali x'jaqdi f'dan ir-rigward. Jekk xi ħadd ikun qed jaħdem taħt kondizzjonijiet li jikkwalifikawh bħala impjegat, m'għandux ikun possibbli li jiġi kategorizzat bħala ekonomikament dipendenti. Naturalment, dan jiddependi minn jekk ix-xogħol b'paga jkunx definit bl-iktar mod ċar u preċiż fil-liġi nazzjonali, skont ir-rakkomandazzjoni tal-ILO. Fi kliem ieħor, għandna nkunu nistgħu nagħmlu distinzjoni bejn ix-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti u x-xogħol b'paga, u sabiex dan isir, kull kunċett għandu jkun definit b'mod ċar. Jeħtieġ ukoll li l-miżuri li jiżguraw il-konformità mal-liġi jkunu effettivi. Huwa biss jekk jiġu sodisfati dawn il-kondizzjonijiet li r-rikonoxximent tal-istatus tal-ħaddiem indipendenti ekonomikament dipendenti jkun jista' jikkomplementa l-istatus tal-impjegat u jagħti protezzjoni aħjar lil dawk il-ħaddiema ġenwinament indipendenti minn dawk li taparsi jaħdmu għal rashom.

5.1.3

Barra minn hekk, billi x-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti huwa rikonoxxxut, wieħed jista' jistenna wkoll li r-relazzjoni kummerċjali bejn klijent u ħaddiem indipendenti ekonomikament dipendenti ma tkunx daqshekk twila b'tali mod li jirriżulta li l-ħaddiem ekonomikament indipendenti, fil-prattika jkun qed jaħdem b'mod permanenti għall-klijent tiegħu. F'dan il-każ, anke jekk ir-relazzjoni inizjalment tkun waħda ġenwinament kummerċjali, meta din tkompli għaddejja għal perijodu relattivament twil, għandhom jiġu kkunsidrati l-kondizzjonijiet u l-mezzi li jippermettu lill-ħaddiem indipendenti ekonomikament dipendenti jikseb l-istatus ta' impjegat ta' dak li qabel kien il-klijent u wara sar iħaddmu.

5.2.1

Fl-Istati Membri kollha li adottawh, ir-rikonoxximent tal-istatus tal-ħaddiem indipendenti ekonomikament dipendenti kien mezz li bih ġiet estiża iktar protezzjoni legali għall-ħaddiema li mhumiex impjegati iżda ġenwinament jaħdmu għal rashom, għalkemm f'sitwazzjoni fejn ma jistgħux jieħdu vantaġġ mill-protezzjoni ekonomika li kienu jingħataw kieku setgħu jaħdmu għal numru ta' klijenti differenti. F'dan ir-rigward, minbarra l-estensjoni tal-protezzjoni rigward is-sigurtà soċjali u l-istatus professjonali, ir-rikonoxximent tax-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti jista' jkun ukoll mezz ta' tisħiħ tal-intraprenditorija u l-libertà tal-kummerċ. Għalhekk, il-ħaddiem indipendenti ekonomikament dipendenti jista' japprofitta minn appoġġ speċifiku relatat max-xogħol (parir, għajnuna finanzjarja) li tippermettilu jiżviluppa l-intrapriża tiegħu u fl-aħħar mill-aħħar joħroġ mis-sitwazzjoni ta' dipendenza ekonomika.

5.2.2

Fl-aħħar nett, ir-riflessjoni fuq ix-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti għandha tqis ukoll l-interess tal-konsumatur. L-għoti tas-servizzi lill-konsumaturi ħafna drabi jkun akkumpanjat mill-ħolqien ta' ktajjen ta' sottokuntrattar, li jinvolvi kemm il-ħaddiema indipendenti kif ukoll il-ħaddiema li jaħdmu għal rashom iżda li jkunu ekonomikament dipendenti. Pereżempju, meta konsumatur jikkuntattja lil kumpanija kbira għal installazzjoni (ta' gass, elettriku, telefon jew TV diġitali) jew għal kontroll jew tiswija ta' tagħmir, ħafna drabi jkun ħaddiem indipendenti li jiġi biex jagħmel il-biċċa xogħol f'isem il-kumpanija u li jkun kompletament responsabbli għall-għoti ta' servizz sodisfaċenti. Il-pożizzjoni dominanti tas-suq tal-kumpaniji l-kbar fil-kuntest ta' oligopolija tippermettilhom jimponu kondizzjonijiet iebsa ħafna fir-rigward tal-prezzijiet li jħallsu lis-sottokuntrattur, li jobbliga lil dan tal-aħħar jaċċetta marġni ta' profitt ferm inqas minn tas-soltu għas-servizz ikkonċernat. F'dan ix-xenarju, il-ħaddiem li jaħdem għal rasu għandu żewġ għażliet: jew ma jagħmel l-ebda qligħ u l-ebda telf, jew li jipprovdi servizz ta' kwalità. F'dan il-kuntest, ir-rikonoxximent tax-xogħol indipendenti ekonomikament dipendenti biex ikun hemm bilanċ bejn ir-relazzjoni kuntrattwali li torbot lill-ħaddiem u l-prinċipal għandu jnaqqas il-pressjoni ekonomika fuq il-ħaddiem u jgħin jiżgura kwalità aħjar tas-servizz lill-konsumatur aħħari.

5.3.1

Il-firxa ta' statuses ta' impjieg fis-seħħ bħalissa fid-diversi Stati Membri tal-UE bilfors tolqot il-mod kif jitħaddem is-suq Ewropew, b'mod partikolari fejn jidħlu s-servizzi transkonfinali. Dan huwa minnu b'mod partikolari meta s-servizz jingħata f'pajjiż minn ħaddiem indipendenti minn pajjiż ieħor billi dan il-ħaddiem, li ma jkunx impjegat, ser jaqa' taħt ir-regolamenti li japplikaw fil-pajjiż tal-oriġini tiegħu (13). Din is-sitwazzjoni hija sfida verament Ewropea.

5.3.2

B'mod iktar ġenerali, l-analiżi konġunta tal-imsieħba soċjali Ewropej (14), ippubblikata f'Ottubru 2007 tikkonferma li l-impjiegi għandhom tendenza li jkunu kkonċentrati fis-settur tas-servizzi b'riżultat tal-bidliet li jolqtu l-organizzazzjonijiet tal-produtturi. Minn din l-analiżi nistgħu naslu għall-konklużjoni li l-metodi moderni ta' kif jiġu organizzati x-xogħol u l-produzzjoni għandhom iwasslu għal evalwazzjoni tal-idea stess tar-relazzjoni subordinata fix-xogħol bejn l-impjegat u min iħaddem lil hinn mill-kunċett legali tas-subordinazzjoni.

—

hija rikonoxxuta l-koeżistenzatal-ħaddiema indipendenti u l-impjegati fuq l-istess post tax-xogħol (punti 4 u 5);

—

jingħad li, bħala regola ġenerali, il-ħaddiema li jwettqu l-attività tax-xogħol tagħhom b'mod li ma jinvolvix relazzjoni ta' impjieg ma' xi ħadd li jħaddem mhumiex koperti jew protetti (punt 5);

—

huwa osservat li s-saħħa tal-ħaddiema indipendenti tista' tkun soġġetta għal riskji simili għal dawk li jgħaddu minnhom l-impjegati (punt 6);

—

ir-rakkomandazzjonijiet finali jsemmu l-bżonn li jittieħdu miżuri mmirati lejn is-sensibilizzazzjoni ta' ħaddiema indipendenti permezz tal-organizzazzjonijiet li jirrappreżentawhom.