25.9.2010   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 251/35

(1)

Is-suq waħdieni tal-UE għas-servizzi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi, u b’mod partikolari l-iżvilupp ta’ servizzi ta’ broadband b’veloċità għolja ħafna, huwa ta’ importanza ewlenija sabiex jinħoloq tkabbir ekonomiku u jintlaħqu l-miri tal-istrateġija “Ewropa 2020”. Ir-rwol fundamentali tal-użu tat-telekomunikazzjonijiet u tal-broadband f’termini ta’ investiment, ħolqien ta’ impjiegi u rkupru ekonomiku ġenerali tal-UE ġie sottolinjat b’mod partikolari mill-Kunsill Ewropew fil-konklużjonijiet tal-laqgħa tiegħu ta’ Marzu 2009. Waħda mis-seba’ inizjattivi prinċipali ta’ Ewropa 2020 hija l-iżvilupp tal-“Aġenda Diġitali għall-Ewropa”, li kienet ippreżentata f’Mejju 2010.

(2)

L-Aġenda Diġitali għall-Ewropa tistabbilixxi miri għall-użuużu u l-assorbiment ta’ broadband b’veloċità għolja u għolja ħafna, u tipprevedi għadd ta’ miżuri sabiex tippromwovi l-użu ta’ Netwerks ta’ Aċċess tal-Ġenerazzjoni li Jmiss (NGA) ibbażati fuq il-fibrottika u biex isostnu l-investimenti sostanzjali li huma meħtieġa fis-snin li ġejjin. Ir-Rakkomandazzjoni preżenti, li għandha titqies f’dan il-kuntest, tfittex li tippromwovi l-investiment u l-innovazzjoni effiċjenti f’infrastruttura ġdida u mtejba, filwaqt li tikkunsidra r-riskji li jġorru l-impriżi kollha li jinvestu u l-ħtieġa li tinżamm kompetizzjoni effettiva, li hija xprun importanti għall-investiment matul iż-żmien.

(3)

L-Awtoritajiet Regolatorji Nazzjonali (ARN) taħt l-Artikolu 16(4) tad-Direttiva 2002/21/KE qegħdin jiżviluppaw risposti regolatorji għall-isfidi maħluqa mit-tranżizzjoni min-netwerks ibbażati fuq ir-ram għan-netwerks ibbażati fuq il-fibrottika. Is-swieq rilevanti f’dan ir-rigward huma s-swieq għall-aċċess għall-infrastruttura tan-netwerk bl-ingrossa (Suq 4) u l-aċċess għall-broadband bl-ingrossa (Suq 5). Il-konsistenza tal-approċċi regolatorji adottati mill-ARN hija ta’ importanza fundamentali sabiex tiġi evitata distorsjoni fis-suq waħdieni u sabiex tinħoloq ċertezza legali għall-impriżi kollha li jinvestu. Għalhekk huwa xieraq li tiġi pprovduta gwida lill-ARN bil-għan li tkun evitata kwalunkwe diverġenza mhux f’waqtha bejn l-approċċi regolatorji, filwaqt li tippermetti lill-ARN li tqis sew iċ-ċirkustanzi nazzjonali meta tfassal rimedji xierqa. Il-firxa xierqa ta’ rimedji imposti minn ARN għandha tirrifletti applikazzjoni proporzjonata tal-gradwalità tal-prinċipju tal-investiemnt.

(4)

L-ambitu ta’ din ir-Rakkomandazzjoni jkopri prinċipalment ir-rimedji li għandhom jiġu imposti fuq operaturi meqjusa li għandhom Saħħa Sinifikanti fis-Suq (SMP) fuq il-bażi ta’ proċedura ta’ analiżi tas-suq imwettqa skont l-Artikolu 16 tad-Direttiva 2002/21/KE. Madankollu, fejn ikun ġustifikat minħabba li d-duplikazzjoni tal-infrastruttura tkun ekonomikament ineffiċjenti jew fiżikament mhux prattikabbli, l-Istati Membri jistgħu jimponu wkoll obbligi ta’ kondiviżjoni reċiproka tal-faċilitajiet fuq impriżi li jkunu qed joperaw netwerk ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi skont l-Artikolu 12 ta’ dik id-Direttiva li jkunu adattati sabiex jiġu megħluba ostakoli fl-infrastruttura tal-inġinerija ċivili u s-segmenti ta’ terminazzjoni.

(5)

Il-kundizzjonijiet tad-domanda u l-provvista huma mistennija li jinbidlu b’mod sinifikanti kemm fil-livell bl-ingrossa kif ukoll f’dak bl-imnut wara li jibdew jintużaw in-netwerks tal-NGA. Għaldaqstant jista’ jkun hemm bżonn li jiġu imposti rimedji ġodda, u tista’ tkun meħtieġa kombinazzjoni ġdida ta’ rimedji attivi u passivi għall-aċċess fuq is-Swieq 4 u 5.

(6)

Iċ-ċertezza regolatorja hija fundamentali għall-promozzjoni ta’ investimenti effiċjenti mill-operaturi kollha. L-applikazzjoni ta’ approċċ regolatorju konsistenti maż-żmien hija importanti sabiex tagħti lill-investituri l-fiduċja għat-tfassil tal-pjanijiet kummerċjali tagħhom. Sabiex tittaffa l-inċertezza assoċjata mal-valutazzjonijiet perjodiċi tas-suq, l-ARN għandhom jikkjarifikaw kemm jista’ jkun possibbli kif il-bidliet prevedibbli fiċ-ċirkustanzi tas-suq jistgħu jaffettwaw ir-rimedji.

(7)

Fejn netwerks ġodda tal-fibra jiġu installati fuq siti f’żoni ġodda, l-ARN għandhom jirrevedu u, jekk ikun meħtieġ, jaġġustaw l-obbligi regolatorji eżistenti sabiex jassiguraw li dawn japplikaw indipendentement mit-teknoloġija tan-netwerk li tintuża.

(8)

L-użu ta’ netwerks NGA huwa probabbli li jwassal għal bidliet importanti fl-ekonomiji tal-forniment tas-servizz u s-sitwazzjoni kompetittiva.

(9)

F’kuntest bħal dan, l-ARN għandhom jeżaminaw bir-reqqa l-kundizzjonijiet emerġenti ta’ kompetizzjoni li jirriżultaw mill-użu tal-NGAs. L-ARN għandhom jiddefinixxu swieq ġeografiċi subnazzjonali skont ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2007/879/KE tas-17 ta’ Diċembru 2007 dwar is-swieq rilevanti tal-prodotti u tas-servizzi fi ħdan is-settur tal-komunikazzjonijiet elettroniċi li huma suxxettibbli għal regolazzjoni ex ante skont id-Direttiva 2002/21/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar kwadru regolatorju komuni għan-netwerks ta’ komunikazzjonijiet u servizzi elettroniċi (2) jekk huma jkunu jistgħu jidentifikaw b’mod sostanzjali u oġġettiv kundizzjonijiet differenti ta’ kompetizzjoni li jkunu stabbli maż-żmien. F’sitwazzjonijiet fejn ma jkunx jista’ jiġi konkluż li l-kundizzjonijiet differenti ta’ kompetizzjoni jiġġustifikaw id-definizzjoni ta’ swieq ġeografiċi subnazzjonali, jista’ xorta waħda jkun xieraq għall-ARN li jirrispondu għall-kundizzjonijiet kompetittivi diverġenti bejn żoni differenti fi ħdan suq definit ġeografikament, pereżempju minħabba l-preżenza ta’ diversi infrastrutturi alternattivi jew operaturi bbażati fuq l-infrastruttura, billi jimponu rimedji u prodotti ta’ aċċess differenzjati.

(10)

It-tranżizzjoni minn netwerks ibbażati fuq ir-ram għal netwerks ibbażati fuq il-fibra tista’ tbiddel il-kundizzjonijiet tal-kompetizzjoni f’żoni ġeografiċi differenti u tista’ tkun teħtieġ valutazzjoni tal-ambitu ġeografiku tas-Suq 4 u 5 jew tar-rimedji tas-Suq 4 u 5 f’każijiet fejn dawn is-swieq jew rimedji jkun ġew segmentati fuq il-bażi ta’ kompetizzjoni minn local loop unbundling (LLU).

(11)

Fejn tinstab SMP fi ħdan is-Suq 4, għandu jkun applikat sett xieraq ta’ rimedji.

(12)

L-aċċess għall-infrastruttura tal-inġinerija ċivili huwa kruċjali għall-użu ta’ netwerks tal-fibra paralleli. Għalhekk huwa importanti li l-ARN jiksbu l-informazzjoni neċessarja sabiex jivvalutaw jekk humiex disponibbli kanali u loop facilities lokali oħra għall-iskop tal-użu użuta’ netwerks NGA. L-ARN għandhom jużaw is-setgħat tagħhom skont id-Direttiva 2002/21/KE sabiex jiksbu l-informazzjoni kollha rilevanti dwar il-pożizzjoni, il-kapaċità u d-disponibbiltà ta’ dawn il-faċilitajiet. Operaturi alternattivi għandu jkollhom idealment il-possibbiltà li użaw in-netwerks tal-fibra tagħhom fl-istess ħin li jagħmel hekk l-operatur SMP, filwaqt li jaqsmu l-ispejjeż tax-xogħlijiet tal-inġinerija ċivili.

(13)

Il-mandat tal-aċċess għall-inġinerija ċivili se jkun effettiv biss jekk l-operatur SMP jipprovdi aċċess bl-istess kundizzjonijiet lill-fergħa downstream tiegħu stess u lil partijiet terzi li jfittxu aċċess. L-ARN għandhom jibnu fuq l-esperjenza tagħhom fl-iżvilupp ta’ proċeduri u għodod għal-LLU sabiex jistabbilixxu l-proċessi kummerċjali neċessarji fir-rigward tal-ordnar u l-aċċess operattiv għall-faċilitajiet tal-inġinerija ċivili. L-awtorizzar tal-pubblikazzjoni mill-operatur SMP ta’ offerta ta’ referenza adegwata, mill-aktar fis possibbli wara li tkun ġiet mitluba minn min ifittex l-aċċess, hija proporzjonata mal-mira li jkunu mħeġġa l-investiment effiċjenti u l-kompetizzjoni tal-infrastruttura. Din l-offeta ta’ referenza għandha tispeċifika il-kundizzjonjiet u l-proċeduri tal-aċċess għall-infsrastruttura tal-inġinerija ċivili, fosthom il-prezzijiet tal-aċċess.

(14)

Il-prezzijiet orjentati lejn l-ispejjeż jimplikaw qligħ raġonevoli fuq il-kapital użat. Meta investimenti f’assi fiżiċi mhux replikabbli bħalma hija l-infrastruttura tal-inġinerija ċivili ma jkunux speċifiċi għall-użu ta’ netwerks NGA (u ma jinvolvux livell simili ta’ riskju sistematiku), il-profil tar-riskju tagħhom m’għandux jitqies bħala differenti minn dak tal-infrastruttura tar-ram eżistenti.

(15)

Fejn ikun possibbli, l-ARN għandhom jaħdmu sabiex jassiguraw li l-faċilitajiet tal-operatur SMP li jinbnew ġodda ikunu ddisinjati b’mod li jippermettu li diversi operaturi jkunu jistgħu jużaw il-linji tal-fibra tagħhom.

(16)

F’kuntest ta’ Fibra sad-Dar (FTTH), id-duplikazzjoni tas-segment ta’ terminazzjoni tal-loop tal-fibra normalment tkun għalja u mhux effiċjenti. Sabiex ikun hemm kompetizzjoni sostenibbli tal-infrastruttura, għaldaqstant huwa neċessarju li jiġi pprovdut aċċess għas-segment ta’ terminazzjoni tal-infrastruttura tal-fibra użata mill-operatur SMP. Sabiex ikun assigurat dħul effiċjenti, huwa importanti li jingħata aċċess fil-livell tan-netwerk tal-operatur SMP li jippermetti lil dawk li jidħlu jiksbu livell minimu ta’ effiċjenza sabiex isostnu kompetizzjoni effettiva u sostenibbli. Fejn ikun hemm bżonn jistgħu jkunu meħtieġa interfaċċji speċifiċi sabiex jassiguraw aċċess effiċjenti.

(17)

Huma meħtieġa obbligi ta’ trasparenza u nondiskriminazzjoni sabiex jassiguraw l-effettività tal-aċċess għas-segment ta’ terminazzjoni. Meta tintalab, il-pubblikazzjoni ta’ offerta ta’ referenza adegwata mill-operatur SMP fi żmien qasir hija neċessarja sabiex tippermetti lil dawk li jkunu qegħdin ifittxu aċċess jagħmlu għażliet ta’ investiment.

(18)

L-ARN iridu jassiguraw li l-prezzijiet tal-aċċess jirriflettu l-ispejjeż li fil-fatt jagħmel l-operatur SMP, fosthom konsiderazzjoni xierqa tal-livell tar-riskju tal-investiment.

(19)

Netwerks ibbażati fuq linji ta’ fibra multipli jistgħu jintużaw bi prezz marġinalment ogħla min-netwerks ta’ fibra waħda, filwaqt li operaturi alternattivi jitħallew jikkontrollaw il-kollegament tagħhom stess sal-utent finali. Dawn aktarx li jwasslu għal kompetizzjoni sostenibbli fit-tul skont il-miri tal-qafas regolatorju tal-UE. Għaldaqstant huwa mixtieq li l-ARN jużaw is-setgħat tagħhom sabiex jiffaċilitaw l-użu ta’ linji ta’ fibra multipli fibri multipli fis-segment ta’ terminazzjoni, waqt li jiġu kkunsidrati b’mod partikolari d-domanda u l-ispejjeż involuti.

(20)

L-operaturi alternattivi, li xi wħud minnhom diġà qed jużaw in-netwerks tagħhom stess sabiex jaqbdu mal-unbundled loop ibbażat fuq ir-ram tal-operatur SMP, jeħtiġilhom jiġu pprovduti bi prodotti ta’ aċċess xierqa sabiex ikomplu jikkompetu f’kuntest ta’ NGA. Għall-FTTH dawn jistgħu jikkonsistu f’aċċess għall-infrastruttura tal-inġinerija ċivili, għas-segment ta’ terminazzjoni, għall-unbundled loop tal-fibra (inkluża fibra skura) jew f’aċċess għall-broadband bl-ingrossa, skont kif ikun il-każ. Fejn ir-rimedji imposti fuq is-Suq 4 iwasslu għal kompetizzjoni effettiva fis-suq downstream korrispondenti, fis-suq sħiħ jew f’ċerti żoni ġeografiċi, jistgħu jiġu rtirati rimedji oħra fis-suq jew fiż-żoni kkonċernati. Irtirar bħal dan ikun ideali, pereżempju, jekk minħabba l-impożizzjoni b’suċċess ta’ rimedji fiżiċi għall-aċċess, tispiċċa l-ħtieġa tar-rimedji bitstream addizzjonali. Barra minn hekk, f’ċirkustanzi eċċezzjonali, l-ARN jistgħu joqogħdu lura milli jimponu aċċess unbundled għal-loop tal-fibra f’żoni ġeografiċi fejn il-preżenza ta’ diversi infrastrutturi alternattivi, bħal netwerks FTTH u/jew bil-kejbil, flimkien ma’ offerti kompetittivi ta’ aċċess fuq il-bażi ta’ unbundling, aktarx li twassal għal kompetizzjoni effettiva fil-livell downstream.

(21)

L-obbligi imposti bl-Artikolu 16 tad-Direttiva 2002/21/KE huma bbażati fuq in-natura tal-problema identifikata, mingħajr ma jitqiesu t-teknoloġija jew l-arkitettura implimentata minn operatur SMP. Għalhekk il-fatt jekk operatur SMP jużax topoloġija ta’ netwerk ta’ punt għal punti multipli jew ta’ punt għal punt, m’għandux bħala tali jaffettwa l-għażla tar-rimedji, meta wieħed iqis id-disponibbiltà tat-teknoloġiji ġodda ta’ unbundling sabiex jindirizzaw il-problemi tekniċi li jista’ jkun hemm f’dan ir-rigward. L-ARN għandhom ikun jistgħu jadottaw miżuri għal-perjodu tranżizzjonali li jawtorizzaw prodotti alternattivi tal-aċċess li joffru l-eqreb ekwivalenti li jikkostitwixxi sostitut għall-unbundling fiżiku, sakemm dawn ikunu flimkien mal-aktar salvagwardji xierqa sabiex jiżguraw l-ekwivalenza għall-aċċess u kompetizzjoni effettiva (3). Fi kwalunkwe każ, l-ARN għandhom f’dawn il-każijiet jawtorizzaw unbundling fiżiku hekk kif ikun teknikament u kummerċjalment vijabbli.

(22)

Fejn ikun impost aċċess unbundled għal-loop tal-fibra, l-offerta ta’ referenza eżistenti ta’ LLU għandha tiġi emendata sabiex tinkludi l-kundizzjonijiet ta’ aċċess kollha rilevanti fosthom il-kundizzjonijiet finanzjarji relattivi mal-unbundling tal-loop tal-fibra, skont l-Anness II għad-Direttiva 2002/19/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4). Emenda bħal din għandha tiġi ppubblikata mingħajr dewmien bla bżonn sabiex jinħoloq il-livell neċessarju ta’ trasparenza u s-sigurtà tal-ippjanar għal dawk li jkunu qegħdin ifittxu aċċess.

(23)

L-użu ta’ FTTH normalment jinvolvi riskji konsiderevoli, minħabba l-ispejjeż kbar tal-użu tiegħu għal kull dar u l-għadd li preżentement għadu baxx ta’ servizz bl-imnut li jeħtieġu karatteristiċi mtejba (bħal throughput ogħla) li jistgħu jitwasslu biss permezz ta’ fibra. L-amortizzazzjoni tal-investimenti fil-fibra jiddependu fuq l-adozzjoni ta’ servizzi ġodda pprovduti fuq netwerks ta’ NGA fil-perjodu qasir u medju. L-ispejjeż tal-kapital tal-operatur SMP għall-iskop ta’ stabbiliment tal-prezzijiet tal-aċċess għandhom jirriflettu r-riskju akbar tal-investiment meta mqabbel mal-investiment fin-netwerks preżenti bbażati fuq ir-ram.

(24)

Id-diversifikazzjoni tar-riskju tal-użu tista’ twassal għal użu aktar malajr u effettiv tan-netwerks NGA. L-ARN għalhekk għandhom jivvalutaw l-iskemi tal-prezzijiet proposti mill-operatur SMP sabiex jiddiversifika r-riskju tal-investiment.

(25)

Fejn l-operaturi SMP joffru prezzijiet ta’ aċċess aktar baxxi għall-unbundled loop tal-fibra bi tpattija għal impenji bil-quddiem fuq kuntratti fit-tul jew fi kwantità, dawn m’għandhomx jitqiesu bħala diskriminatorji żżejjed fejn l-ARN ikunu sodisfatti li l-prezzijiet aktar baxxi jirriflettu b’mod xieraq tnaqqis reali fir-riskju tal-investiment. Madankollu, l-ARN għandhom jassiguraw li tali arranġamenti tal-prezzijiet ma jwasslux għal pressjoni fuq il-marġini li timpedixxi dħul effiċjenti fis-suq.

(26)

Tista’ tiġi ppruvata pressjoni fuq il-marġini billi jintwera li l-operazzjonijiet downstream tal-operatur SMP innifsu ma setgħux jinnegozjaw b’mod profittabbli fuq il-bażi tal-prezz upstream mitluba lill-kompetituri tiegħu mill-fergħa operattiva upstream tal-operatur SMP (test tal-“kompetitur effiċjenti b’mod ugwali”). Inkella, tista’ tiġi ppruvata wkoll pressjoni fuq il-marġini billi jintwera li l-marġini bejn il-prezz mitlub lill-kompetituri fuq is-suq upstream għall-aċċess u l-prezz li l-fergħa downstream tal-operatur SMP tiċċarġja fis-suq downstream ma jkunx suffiċjenti sabiex jippermetti li fornitur ta’ servizz, fis-suq downstream u li jkun raġonevolment effiċjenti, jaqla’ qligħ normali (test tal-“kompetitur raġonevolment effiċjenti”). Fil-kuntest speċifiku ta’ kontrolli ex ante tal-prezzijiet li jfittxu li jżommu kompetizzjoni effettiva bejn operaturi li ma jgawdux mill-istess ekonomiji ta’ skala u ambitu u li jkollhom spejjeż tal-unità għan-netwerk differenti, normalment ikun aktar xieraq “test tal-kompetitur raġonevolment effiċjenti”. Barra minn hekk il-valutazzjoni ta’ kwalunkwe pressjoni fuq il-marġini għandha ssir fuq qafas ta’ żmien xieraq. Sabiex jippromwovu l-previdibbiltà, l-ARN għandhom jispeċifikaw sewwa minn qabel il-metodoloġija li jkunu se jsegwu sabiex jidentifikaw it-test tal-imputazzjoni, il-parametri li għandhom jintużaw u l-mekkaniżmi ta’ rimedju f’każ li tiġi stabbilita pressjoni fuq il-marġini.

(27)

In-netwerks ibbażati fuq linji tal-fibra multipli jassiguraw li dawk li jfittxu aċċess ikunu jistgħu jiksbu kontroll sħiħ fuq il-linji tal-fibra, mingħajr ma jkollhom jirrepetu investimenti li jiswew il-flus jew jirriskjaw trattament diskriminatorju f’każ ta’ unbundling impost fuq fibra waħda. In-netwerks ibbażati fuq linji tal-fibra multipli għalhekk aktarx li jwasslu għal kompetizzjoni aktar f’waqtha u aktar qawwija fis-suq downstream. Il-koinvestiment f’netwerks ta’ NGA jista’ jnaqqas kemm l-ispejjeż kif ukoll ir-riskju li ġġarrab l-impriża li tinvesti, u għalhekk jista’ jwassal għal użu aktar estensiv ta’ FTTH.

(28)

L-arranġamenti għal koinvestiment f’FTTH ibbażat fuq linji tal-fibra multipli jistgħu f’ċerti kundizzjonijiet jwasslu għal sitwazzjoni ta’ kompetizzjoni effettiva fiż-żoni ġeografiċi koperti mill-koinvestiment. Dawn il-kundizzjonijiet jirrigwardaw b’mod partikolari l-għadd ta’ operaturi involuti, l-istruttura tan-netwerk ikkontrollat b’mod konġunt u arranġamenti oħra bejn il-koinvestituri li jfittxu li jassiguraw kompetizzjoni effettiva fis-suq downstream.’ F’sitwazzjoni bħal din, jekk il-kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni fiż-żoni kkonċernati jkunu sostanzjalment u oġġettivament differenti minn dawk li jkun hemm f’postijiet oħra, dan jista’ jiġġustifika d-definizzjoni ta’ suq separat fejn, wara l-analiżi tas-suq skont l-Artikolu 16 tad-Direttiva 2002/21/KE ma jinstab l-ebda SMP.

(29)

L-ARN għandhom jivvalutaw l-ispejjeż tas-subloop unbundling. Fejn ikun xieraq, l-ARN għandhom jorganizzaw konsultazzjoni bil-quddiem ma’ operaturi alternattivi li jistgħu jkunu interessati li jikkondividu l-kabinetti tat-toroq, u fuq din il-bażi jistabbilixxu fejn għandhom jiġu addattati l-kabinetti tat-toroq u kif għandhom jiġu allokati l-ispejjeż.

(30)

Meta jiġu imposti rimedji ta’ subloop unbundling, l-ARN għandhom jadottaw miżuri xierqa ta’ backhaul sabiex dawn ir-rimedji jkunu effettivi. Dawk li jfittxu aċċess għandhom ikunu jistgħu jagħżlu s-soluzzjoni li taqdi bl-aħjar mod il-ħtiġijiet tagħhom, sew jekk tkun fibra skura (u fejn ikun rilevanti ram), backhaul tal-Ethernet jew aċċess permezz ta’ kanal. L-ARN jistgħu, fejn ikun meħtieġ, jieħdu miżuri li jirrigwardaw id-daqs adegwat tal-kabinetti tat-triq proprjetà tal-operatur SMP.

(31)

It-trasparenza tal-kundizzjonijiet tal-aċċess għas-subloops tista’ tiġi żgurata l-aħjar bl-inklużjoni tagħhom fl-Offerta ta’ Referenza eżistenti ta’ LLU. Huwa importanti li dan ir-rekwiżit tat-trasparenza japplika għall-affarijiet kollha meħtieġa għall-forniment ta’ subloop unbundling, fosthom il-backhaul u s-servizzi anċillari sabiex jippermettu l-kontinwità tal-offerti kompetittivi eżistenti. L-offerta ta’ referenza għandha tinkorpora l-kundizzjonijiet kollha tal-ipprezzar sabiex dawk li jidħlu jkunu jistgħu jikkalkulaw il-każ kummerċjali għal subloop unbundling.

(32)

Konsistenti mal-ipprezzar tal-local loop unbundling, l-ipprezzar tal-affarijiet kollha neċessarji għall-forniment ta’ subloop unbundling irid ikun orjentat lejn l-ispejjeż u skont il-metodoloġiji kurrenti użati għall-ipprezzar tal-aċċess għall-unbundled loop tar-ram. Is-sostituzzjoni tar-ram bil-fibra sa punt ta’ distribuzzjoni intermedju jirrapreżenta investiment importanti li jinvolvi ċertu riskju, anki jekk ir-riskju huwa meqjus aktar baxx milli għan-netwerks FTTH, tal-anqas f’żoni b’popolazzjoni densa, minħabba l-ispejjeż relattivi tal-użu għal kull dar involuta u l-inċertezza tad-domanda għal servizzi mtejba jew avvanzati.

(33)

L-ARN għandhom japplikaw prinċipji mhux diskriminatorji sabiex jevitaw kwalunkwe vantaġġ ta’ żmien tal-kummerċ għall-fergħa bl-imnut tal-operatur SMP. Dan tal-aħħar għandu jkun obbligat li jaġġorna l-offerta bitstream tiegħu bl-ingrossa qabel ma jniedi servizzi bl-imnut ġodda bbażati fuq il-fibra sabiex jippermetti lill-operaturi kompetituri li jgawdu aċċess, perjodu raġonevoli sabiex jirreaġixxu għat-tnedija ta’ dawn il-prodotti. Sitt xhur huma kkunsidrati bħala perjodu raġonevoli sabiex isiru l-aġġustamenti meħtieġa, sakemm ma jeżistux salvagwardji effettivi oħra li jiggarantixxu n-nondiskriminazzjoni.

(34)

Huwa mistenni li l-prodotti ta’ aċċess għall-broadband bl-ingrossa, ibbażati fuq il-fibra, jistgħu jkunu konfigurati teknikament b’modi li jippermettu aktar flessibbiltà u karatteristiċi ta’ servizzi mtejba meta pparagunati ma’ prodotti bitstream ibbażati fuq ir-ram. Sabiex tkun promossal-kompetizzjoni fil-prodotti bl-imnut, huwa importanti li tali karatteristiċi differenti tas-servizz ikunu riflessi f’diversi prodotti rregolati bbażati fuq NGA, inklużi s-servizzi ta’ livell kummerċjali.

(35)

Prodotti bitstream differenti, li jistgħu jintgħarfu downstream f’termini pereżempju tal-medda ta’ frekwenzi, l-affidabbiltà, il-kwalità tas-servizzi jew parametri oħra, jistgħu jitwasslu permezz ta’ netwerk NGA partikolari.

(36)

Rimedji ġodda għall-aċċess iridu jiġu speċifikati b’attenzjoni, pereżempju fir-rigward tal-protokolli u l-interfaċċji tekniċi li jaqdu l-interkonnessjoni tan-netwerks ottiċi jew l-ambitu u l-karatteristiċi tar-rimedji bitstream ġodda. L-ARN għandhom jikkooperaw ma’ xulxin, ma’ korpi internazzjonali għall-istandards u mal-partijiet interessati tal-industrija sabiex jiżviluppaw standards tekniċi komuni f’dan ir-rigward.

(37)

Fejn tiġi applikata regolazzjoni ex ante tal-prezzijiet, il-prezzijiet tal-aċċess bitstream bl-ingrossa għandhom jiġu derivati permezz ta’ orjentazzjoni lejn l-ispejjeż. L-ARN jistgħu jużaw metodoloġiji tal-kontroll tal-prezzijiet xierqa oħra fosthom eż. bl-imnut imnaqqsa, meta jkun hemm biżżejjed diffikultajiet kompetittivi min-naħa tal-bejgħ downstream tal-operatur SMP. L-ARN għandhom jistabbilixxu prezzijiet differenti għal prodotti bitstream differenti sakemm tali differenzi fil-prezzijiet jistgħu jiġu ġġustifikati mill-ispejjeż sottostanti tal-forniment tas-servizz sabiex l-operaturi kollha jkunu jistgħu jibbenefikaw minn differenzazzjoni sostnuta fil-prezzijiet kemm fil-livell bl-ingrossa kif ukoll f’dak bl-imnut. Ir-riskju mġarrab mill-operatur SMP għandu jiġi kkunsidrat sewwa fl-iffissar tal-prezz tal-aċċess.

(38)

Rimedji effettivi għall-aċċess fiżiku jistgħu, f’ċerti żoni, jirrendu l-impożizzjoni ta’ obbligu ta’ aċċess għall-broadband bl-ingrossa li ma jkunux meħtieġa sabiex tinkiseb kompetizzjoni effettiva fis-suq downstream. B’mod partikolari, fejn l-operatur SMP ikun qed juża netwerk FTTH u jkun hemm aċċess effettiv għall-unbundled loop tal-fibra għal operaturi alternattivi (b’mod partikolari f’użui ta’ punt għal punt), ARN tista’ tikkunsidra li aċċess bħal dan ikun biżżejjed sabiex jassigura kompetizzjoni effettiva fis-suq downstream, speċjalment f’żoni popolati densament. Li wieħed joqgħod lura milli jimponi obbligu ta’ aċċess għall-broadband bl-ingrossa f’ċirkustanzi simili jista’ jwassal għal inċentivi aħjar ta’ investiment għall-operaturi kollha u jippromwovi użu f’waqtu.

(39)

Fejn ikun hemm rekord ippruvat li s-separazzjoni funzjonali jew arranġamenti simili jkunu wasslu għal aċċess ekwivalenti sħiħ għal netwerks NGA minn operaturi alternattivi u l-fergħa downstream tal-operatur SMP, u fejn ikun hemm restrizzjonijiet kompetittivi suffiċjenti fuq il-fergħa downstream tal-operatur SMP, l-ARN għandhom aktar flessibbiltà meta jfasslu rimedji għall-aċċess għall-broadband bl-ingrossa. B’mod partikolari, il-prezz tal-prodott bitstream jista’ jitħalla għas-suq. Madankollu, monitoraġġ bir-reqqa u t-twettiq ta’ test xieraq tal-pressjoni fuq il-marġini jkunu essenzjali sabiex jiġu evitati riżultati antikompetittivi.

(40)

L-operaturi li bħalissa jgawdu aċċess għandhom interess leġittimu li jkollhom żmien xieraq sabiex jippreparaw għall-bidliet li jaffettwaw sostanzjalment l-investimenti tagħhom u l-każ kummerċjali tagħhom. Fin-nuqqas ta’ ftehim kummerċjali, l-ARN għandhom jassiguraw li jkun hemm passaġġ xieraq ta’ migrazzjoni. Tali passaġġ ta’ migrazzjoni għandu jkun trasparenti u żviluppat fil-livell ta’ dettall neċessarju sabiex l-operaturi li bħalissa jgawdu aċċess ikunu jistgħu jippreparaw għall-bidliet, fosthom regoli għal kwalunkwe xogħol konġunt li jkun meħtieġ minn dawk li jfittxu aċċess u l-operatur SMP kif ukoll għall-modalitajiet eżatti tal-punti ta’ għeluq tal-interkonnessjoni. L-obbligi eżistenti ta’ SMP għandhom jinżammu għal perjodu tranżizzjonali xieraq. Dan il-perjodu tranżitorju għandu jkun allinjat mal-perjodu standard ta’ investiment għall-unbundling ta’ loop lokali jew ta’ subloop lokali li ġeneralment huwa 5 snin. Jekk l-operatur SMP jipprovdi aċċess ekwivalenti fil-MDF, l-ARN tista’ tiddeċiedi li tiffissa perjodu iqsar.

(41)

Fejn l-operatur SMP ikun qed jipprevedi li jissostitwixxi bil-fibra parti min-netwerk ta’ aċċess eżistenti tiegħu bbażat fuq ir-ram u jkollu l-intenzjoni li jagħlaq punti ta’ interkonnessjoni użati attwalment, l-ARN għandhom jiksbu l-informazzjoni rilevanti mingħand l-operatur SMP, u skont l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2002/19/KE għandhom jassiguraw li l-impriżi li jgawdu aċċess għan-netwerk tal-operatur SMP jirċievu l-informazzjoni kollha neċessarja fil-ħin sabiex jaġġustaw in-netwerks tagħhom u l-pjanijiet għall-estensjoni tan-netwerks tagħhom kif xieraq. L-ARN għandhom jiddefinixxu l-format u l-livell ta’ dettall ta’ din l-informazzjoni, filwaqt li jassiguraw li tali informazzjoni tintuża biss għall-iskop li għalih tkun maħsuba li sservi u li l-kunfidenzjalità tal-informazzjoni tkun żgurata matul il-proċess kollu,

1.

L-għan ta’ din ir-Rakkomandazzjoni huwa li tippromwovi l-iżvilupp tas-suq waħdieni billi tkabbar iċ-ċertezza legali u tippromwovi l-investiment, il-kompetizzjoni u l-innovazzjoni fis-suq għas-servizzi tal-broadband b’mod partikolari fit-tranżizzjoni għan-netwerks ta’ aċċess tal-ġenerazzjoni li jmiss (NGAs).

2.

Din ir-Rakkomandazzjoni tistabbilixxi approċċ komuni għall-promozzjoni tal-implimentazzjoni konsistenti ta’ rimedji fir-rigward tal-NGAs, abbażi tal-proċedura tal-analiżi tas-suq skont id-Direttivi 2002/19/KE u 2002/21/KE.

3.

Meta fil-kuntest tal-proċeduri ta’ analiżi tas-suq imwettqa skont l-Artikolu 16 tad-Direttiva 2002/21/KE, l-ARN jikkunsidraw l-impożizzjoni ta’ rimedji regolatorji, huma għandhom ifasslu rimedji effettivi skont id-Direttivi msemmija qabel u l-approċċ komuni stabbilit f’din ir-Rakkomandazzjoni. Il-qafas regolatorju jipprovdi lill-ARN b’firxa ta’ rimedji u jippermettilhom ifasslu miżuri xierqa biex jindirizzaw in-nuqqasijiet tas-suq u jiksbu l-għanijiet regolatorji intenzjonati f’kull Stat Membru. L-ARN għandhom jikkunsidraw l-arranġamenti li jkunu għamlu l-operaturi mmirati sabiex jiddiversifikaw ir-riskju tal-użu ta’ netwerks ibbażati fuq il-fibrottika sabiex jikkonnettjaw djar jew bini, u sabiex jippromwovu l-kompetizzjoni.

4.

L-ARN għandhom jużaw is-setgħat tagħhom skont l-Artikolu 5 tad-Direttiva 2002/21/KE sabiex jassiguraw li l-operatur SMP jipprovdi l-informazzjoni kollha meħtieġa sabiex jitfasslu rimedji regolatorji xierqa fit-tranżizzjoni għal NGAs, bħal informazzjoni dwar il-bidliet ippjanati fit-topoloġija tan-netwerk tiegħu jew dwar id-disponibbiltà tal-kanali.

5.

Il-valutazzjoni tas-Swieq 4 u 5 tar-Rakkomandazzjoni 2007/879/KE għandha tikkunsidra n-netwerks ta’ NGA u għandha ssir b’mod ikkoordinat u f’waqtu minn kull ARN. L-ARN għandhom jassiguraw li r-rimedji awtorizzati fis-Swieq 4 u 5 ikunu konsistenti ma’ xulxin.

6.

Fejn l-analiżijiet tas-suq rilevanti jindikaw li l-kundizzjonijiet tas-suq jibqgħu ġeneralment kostanti, l-ARN għandhom japplikaw approċċ regolatorju konsistenti fuq perjodi xierqa ta’ valutazzjoni. Fejn ikun possibbli, l-ARN għandhom jispjegaw fid-deċiżjonijiet tagħhom kif ikunu beħsiebhom jaddattaw ir-rimedji fis-Swieq 4 u 5 fil-valutazzjonijiet futuri tas-suq b’reazzjoni għall-bidliet probabbli fiċ-ċirkustanzi tas-suq.

7.

Meta japplikaw miżuri simetriċi skont l-Artikolu 12 tad-Direttiva 2002/21/KE li jagħtu aċċess għall-infrastruttura tal-inġinerija ċivili u s-segment ta’ terminazzjoni ta’ impriża, l-ARN għandhom jieħdu miżuri implimentattivi skont l-Artikolu 5 tad-Direttiva 2002/19/KE.

8.

Meta tkun qed tintuża l-fibra fin-netwerk ta’ aċċess fuq siti f’żoni ġodda, l-ARN m’għandhomx jeħtieġu lill-operatur SMP juża wkoll netwerk parallel tar-ram sabiex jissodisfa l-obbligi eżistenti tiegħu, fosthom l-obbligi ta’ servizz universali, iżda jippermettu l-forniment ta’ kwalunkwe prodott jew servizz regolat eżistenti bi prodotti jew servizzi funzjonalment ekwivalenti fuq il-fibra.

9.

L-ARN għandhom jeżaminaw id-differenzi fil-kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni f’żoni ġeografiċi differenti sabiex jistabbilixxu jekk tkunx ġustifikati d-definizzjoni ta’ swieq ġeografiċi subnazzjonali jew l-impożizzjoni ta’ rimedji differenzjati. Fejn id-differenzi fil-kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni jkunu stabbli u sostanzjali, l-ARN għandhom jiddefinixxu swieq ġeografiċi subnazzjonali skont ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2007/879/KE. F’każijiet oħra, l-ARN għandhom jimmonitorjaw jekk l-użu tan-netwerks NGA u l-iżvilupp suċċessiv tal-kundizzjonijiet kompetittivi fi ħdan suq definit ġeografikament jiġġustifikawx l-impożizzjoni ta’ rimedji differenzjati.

10.

Fejn fl-imgħoddi ġew identifikati swieq ġeografiċi subnazzjonali jew rimedji fis-Suq 5 li jiddependu fuq prodotti ta’ aċċess fis-Suq 4, li jistgħu jsiru superfluwi minħabba l-użu tal-NGAs, tali segmentazzjonijiet jew rimedji għandhom jiġu vvalutati.

11.

Għall-iskop ta’ din ir-Rakkomandazzjoni, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

12.

Meta jinstab SMP fis-Suq 4, l-ARN għandhom jimponu sett xieraq ta’ rimedji li jqisu b’mod partikolari l-prinċipji stipulati hawn taħt.

13.

Fejn ikun hemm kapaċità ta’ kanal, l-ARN għandhom jawtorizzaw l-aċċess għall-infrastruttura tal-inġinerija ċivili. L-aċċess għandu jiġi pprovdut skont il-prinċipji tal-ekwivalenza kif stipulati fl-Anness II.

14.

L-ARN għandhom jassiguraw li l-aċċess għall-infrastruttura tal-inġinerija ċivili jiġi pprovdut bi prezzijiet orjentati lejn l-ispejjeż skont l-Anness I.

15.

Meta tintalab offerta ta’ referenza għall-aċċess għall-infrastruttura tal-inġenerija ċivili l-ARN għandha tawtorizza din l-offerta mill-aktar fis possibbli. L-offerta ta’ referenza għandha tkun saret mhux aktar tard minn sitt xhur wara li tkun saret it-talba.

16.

L-ARN għandhom, skont id-domanda tas-suq, jinkoraġġixxu, jew, fejn ikun legalment possibbli skont il-liġi nazzjonali, jobbligaw lill-operatur SMP, meta jkun qed jibni l-infrastruttura tal-inġinerija ċivili, sabiex jinstalla kapaċità suffiċjenti għal operaturi oħra biex jagħmlu użu minn dawn il-faċilitajiet.

17.

L-ARN għandhom jaħdmu ma’ awtoritajiet oħra sabiex jistabbilixxu database li jkun fiha informazzjoni dwar il-pożizzjoni ġeografika, il-kapaċità disponibbli u karatteristiċi fiżiċi oħra tal-infrastruttura tal-inġenerija ċivili kollha li jistgħu jintużaw għall-użu ta’ netwerks tal-fibrottika f’suq jew segment tas-suq. Database bħal din għandha tkun aċċessibbli għall-operaturi kollha.

18.

Fejn operatur SMP juża FTTH, l-ARN għandhom, minbarra li jawtorizzaw aċċess għall-infrastruttura tal-inġinerija ċivili, jawtorizzaw aċċess għas-segment ta’ terminazzjoni tan-netwerk ta’ aċċess tal-operatur SMP, inkluż il-mogħdija tal-wajers fil-bini. Għal dan il-għan, l-ARN għandhom jobbligaw lill-operatur SMP sabiex jipprovdi informazzjoni dettaljata dwar l-arkitettura tan-netwerk ta’ aċċess tiegħu u, wara konsultazzjoni ma’ dawk li potenzjalment ikunu qed ifittxu aċċess fuq punti ta’ aċċess vijabbli, jistabbilixxu fejn għandu jkun il-punt ta’ distribuzzjoni tas-segment ta’ terminazzjoni tan-netwerk ta’ aċċess għall-iskop li jawtorizzaw l-aċċess, skont l-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2002/19/KE. Fit-teħid ta’ deċiżjoni bħal din, l-ARN għandhom jikkunsidraw il-fatt li kwalunkwe punt ta’ distribuzzjoni jrid jilqa’ għadd suffiċjenti ta’ konnessjonijiet ta’ utenti finali sabiex ikun kummerċjalment vijabbli għal min ifittex l-aċċess.

19.

L-operatur SMP għandu jkun obbligat li jipprovdi aċċess għall-punti ta’ distribuzzjoni skont il-prinċipji tal-ekwivalenza kif stipulati fl-Anness II. Meta jkun hemm talba għal offerta ta’ referenza għal aċċess għas-segment ta’ terminazzjoni, l-ARN għandha tawtorizza din l-offerta mill-aktar fis possibbli. L-offerta ta’ referenza għandha tkun saret mhux aktar tard minn sitt xhur wara li tkun saret it-talba.

20.

L-ARN għandhom jassiguraw li l-aċċess għas-segment ta’ terminazzjoni jiġi pprovdut bi prezzijiet orjentati lejn l-ispejjeż skont l-Anness I.

21.

L-ARN għandhom, skont id-domanda tas-suq, jinkoraġġixxu, jew, fejn ikun legalment possibbli skont il-liġi nazzjonali, jobbligaw lill-operatur SMP sabiex juża linji b’fibri multipli fis-segment ta’ terminazzjoni.

22.

Skont il-prinċipji previsti fid-Direttiva 2002/19/KE (5), fejn l-operatur SMP juża FTTH, l-ARN għandhom fil-prinċipju jawtorizzaw aċċess unbundled għal-loop tal-fibra. Kull eċċezzjoni tista’ tiġi ġġustifikata biss f’żoni ġeografiċi fejn il-preżenza ta’ diversi infrastrutturi alternattivi, bħal netwerks FTTH u/jew kejbil, flimkien ma’ offerti kompetittivi ta’ aċċess, aktarx li twassal għal kompetizzjoni effettiva fil-livell downstream. L-impożizzjoni ta’ aċċess unbundled għal-loop tal-fibra għandha tkun akkumpanjata b’miżuri xierqa li jassiguraw kopożizzjoni u backhaul. L-aċċess għandu jingħata fl-iżjed punt xieraq fin-netwerk, li normalment huwa l-Punt ta’ Preżenza Metropolitan (MPoP).

23.

L-ARN għandhom jawtorizzaw aċċess unbundled għal-loop tal-fibra, irrispettivament mill-arkitettura tan-netwerk u t-teknoloġija implimentata mill-operatur SMP.

24.

L-offerta ta’ referenza eżistenti ta’ LLU għandha tkun kumplimentata kemm jista’ jkun malajr sabiex tinkludi l-aċċess unbundled għal-loop tal-fibra. Id-Direttiva 2002/19/KE Anness II tistabbilixxi lista minima ta’ kundizzjonijiet li jridu jkunu parti mill-offerta ta’ referenza għal LLU, u li għandhom japplikaw mutatis mutandis għall-aċċess unbundled għal-loop tal-fibra. L-offerta ta’ referenza għandha tkun fis-seħħ kemm jista’ jkun malajr u fi kwalunkwe każ mhux aktar tard minn sitt xhur wara li ARN tkun imponiet l-obbligu li jingħata aċċess.

25.

Il-prezz tal-aċċess għal-loop unbundled tal-fibra għandu jkun orjentat lejn l-ispejjeż. L-ARN għandhom jikkunsidraw sewwa r-riskju ta’ investiment addizzjonali u kwantifikabbli li jkun għamel l-operatur SMP meta jistabbilixxu l-prezz tal-aċċess għal-loop unbundled tal-fibra. Fil-prinċipju, dan ir-riskju għandu jkun rifless fi primjum inkluż fil-prezz tal-kapital għall-investiment rilevanti kif stipulat fl-Anness I.

26.

L-ARN għandhom jivvalutaw ukoll l-iskemi tal-ipprezzar proposti mill-operatur SMP sabiex jiddiversifika r-riskju tal-investiment. L-ARN għandhom jaqblu ma’ skemi bħal dawn biss jekk ikunu sodisfatti li l-operatur SMP ikun ipprovda l-informazzjoni kollha rilevanti relatata mal-investiment, u biss jekk tali skemi ma jkollhomx effett diskriminatorju jew ta’ esklużjoni. Kriterji għall-valutazzjoni ta’ dawn l-iskemi ta’ pprezzar huma stabbiliti fl-Anness I.

27.

F’każijiet bħal dawn, l-ARN għandhom jassiguraw li jibqa’ marġini suffiċjenti bejn il-prezzijiet bl-ingrossa u l-prezzijiet bl-imnut sabiex jippermetti d-dħul fis-suq minn kompetitur effiċjenti. L-ARN għalhekk għandhom jivverifikaw l-imġiba fl-ipprezzar tal-operatur SMP billi japplikaw test speċifikat kif għandu jkun tal-pressjoni fuq il-marġini tul qafas ta’ żmien xieraq. L-ARN għandhom jispeċifikaw minn qabel il-metodoloġija li jkunu ser jużaw sabiex jidentifikaw it-test tal-imputazzjoni, il-parametri għat-test tal-pressjoni fuq il-marġini u l-mekkaniżmi ta’ rimedju f’każ ta’ stabbiliment ta’ pressjoni fuq il-marġini.

28.

Fejn il-kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni fiż-żona koperta mill-użu konġunt ta’ netwerks FTTH ibbażati fuq linji tal-fibra multipli minn diversi koinvestituri jkunu differenti b’mod sostanzjali, jiġifieri li jiġġustifikaw id-definizzjoni ta’ suq ġeografiku separat, l-ARN għandhom jeżaminaw, matul l-analiżi tas-suq tagħhom, jekk, fid-dawl tal-livell ta’ kompetizzjoni tal-infrastruttura li tirriżulta mill-koinvestiment, tkunx ġustifikata sejba ta’ SMP fir-rigward ta’ dak is-suq. F’dan il-kuntest, l-ARN għandhom b’mod partikolari jeżaminaw jekk kull koinvestitur igawdix aċċess ekwivalenti u orjentat lejn l-ispejjeż għall-infrastrutura konġunta u jekk il-koinvestituri fil-fatt ikunux qegħdin jikkompetu fis-suq downstream. Huma għandhom jeżaminaw ukoll jekk il-koinvestituri jinstallawx kapaċità suffiċjenti ta’ kanali għal partijiet terzi sabiex jużawha u jagħtux aċċess orjentat lejn l-ispejjeż għal tali kapaċità.

29.

L-ARN għandhom jimponu obbligu ta’ aċċess unbundled għas-subloop tar-ram. Rimedju ta’ unbundling tas-subloop tar-ram għandu jkun supplimentat b’miżuri ta’ backhaul, fosthom fibra u backhaul tal-Ethernet fejn ikun xieraq, u b’rimedji anċillari li jassiguraw l-effikaċja u l-vijabilità tiegħu, bħall-aċċess mhux diskriminatorju għal faċilitajiet għal kopożizzjoni, jew fin-nuqqas tagħhom, kopożizzjoni ekwivalenti. L-offerta ta’ referenza għandha tkun fis-seħħ kemm jista’ jkun malajr u fi kwalunkwe każ mhux aktar tard minn sitt xhur wara li ARN tkun imponiet l-obbligu li jingħata aċċess.

30.

Meta l-ARN jimponu unbundling ta’ subloop tar-ram, l-operatur SMP għandu jkun meħtieġ li jikkumplimenta l-offerta ta’ referenza eżistenti għal LLU bl-affarijiet kollha neċessarji. Il-prezz tal-aċċess għall-affarijiet kollha għandu jkun orjentat lejn l-ispejjeż skont l-Anness I.

31.

Meta jinstab SMP fis-Suq 5, għandhom jinżammu jew jiġu emendati r-rimedji eżistenti ta’ aċċess għall-broadband bl-ingrossa għas-servizzi u s-sostituti tal-katina tagħhom. L-ARN għandhom jikkunsidraw l-aċċess għall-broadband bl-ingrossa fuq VDSL bħala sostitut ta’ katina għall-aċċess eżistenti għall-broadband bl-ingrossa fuq loops tar-ram biss.

32.

L-ARN għandhom jobbligaw lill-operatur SMP ipoġġi għad-dispożizzjoni prodotti ġodda ta’ aċċess għall-broadband bl-ingrossa fil-prinċipju tal-inqas sitt xhur qabel ma l-operatur SMP jew is-sussidjarju tiegħu bl-imnut jikkummerċjalizza s-servizzi ta’ NGA bl-imnut korrispondenti tiegħu, sakemm ma jkunx hemm salvagwardji effettivi oħra li jiggarantixxu n-nondiskriminazzjoni.

33.

L-ARN għandhom jawtorizzaw il-forniment ta’ prodotti differenti bl-ingrossa li jirriflettu l-aħjar f’termini tal-medda ta’ frekwenzi u l-kwalità, il-kapaċitajiet teknoloġiċi inerenti fl-infrastruttura NGA sabiex jippermettu operaturi alternattivi jikkompetu b’mod effettiv, fosthom għal servizzi ta’ livell kummerċjali.

34.

L-ARN għandhom jikkooperaw ma’ xulxin sabiex jiddefinixxu speċifikazzjonijiet tekniċi xierqa għall-prodotti ta’ aċċess għall-broadband bl-ingrossa pprovduti fuq NGAs u jipprovdu informazzjoni lill-korpi internazzjonali għall-istandards sabiex jiffaċilitaw l-iżvilupp ta’ standards rilevanti għall-industrija.

35.

L-ARN għandhom fil-prinċipju jimponu orjentament lejn l-ispejjeż fuq il-prodotti awtorizzati ta’ aċċess għall-broadband bl-ingrossa skont l-Anness I, billi jqisu d-differenzi fil-medda ta’ frekwenzi u l-kwalità tad-diversi offerti bl-ingrossa.

36.

L-ARN għandhom janalizzaw jekk ikunx meħtieġ obbligu ta’ orjentament lejn l-ispejjeż fuq l-aċċess awtorizzat għall-broadband bl-ingrossa sabiex tinkiseb kompetizzjoni effettiva f’każ li s-separazzjoni funzjonali jew forom oħra ta’ separazzjoni jkunu ġew ippruvati b’mod effettiv li jipprovdu ekwivalenza tal-aċċess. Fin-nuqqas ta’ orjentament lejn l-ispejjeż, l-ARN għandhom jimmonitorjaw l-imġiba tal-operatur SMP fl-ipprezzar billi japplikaw test speċifikat xieraq tal-pressjoni fuq il-marġini.

37.

Fejn l-ARN iħossu li, f’żona ġeografika partikolari, ikun hemm aċċess effettiv għall-unbundled loop tal-fibra tan-netwerk tal-operatur SMP u li tali aċċess ikun probabbli li jirriżulta f’kompetizzjoni effettiva fil-livell downstream, l-ARN għandhom jikkunsidraw it-tneħħija tal-obbligu ta’ aċċess bitstream bl-ingrossa fiż-żona kkonċernata.

38.

Meta jeżaminaw jekk tkunx preżenti SMP, l-ARN għandhom, fil-każ ta’ koinvestiment, ikunu ggwidati mill-prinċipji stipulati fil-paragrafu 28.

39.

L-obbligi eżistenti ta’ SMP fir-rigward tas-Swieq 4 u 5 għandhom jissoktaw u m’għandhomx jitneħħew b’bidliet fl-arkitettura u t-teknoloġija tan-netwerk eżistenti, sakemm ma jintlaħaqx ftehim dwar passaġġ ta’ migrazzjoni xieraq bejn l-operatur SMP u l-operaturi li fil-preżent igawdu aċċess għan-netwerk tal-operatur SMP. Fin-nuqqas ta’ ftehim simili, l-ARN għandhom jassiguraw li l-operaturi alternattivi jiġu infurmati mhux inqas minn ħames snin, u fejn xieraq iqisu ċ-ċirkustanzi nazzjonali, qabel kwalunkwe għeluq ta’ punti ta’ interkonnessjoni bħal-loop exchange lokali. Dan il-perjodu jista’ jkun inqas minn ħames snin jekk jiġi pprovdut aċċess għal kollox ekwivalenti fil-punt tal-interkonnessjoni.

40.

L-ARN għandhom jimplimentaw qafas trasparenti għall-migrazzjoni minn netwerks ibbażati fuq ir-ram għal netwerks ibbażati fuq il-fibra. L-ARN għandhom jassiguraw li s-sistemi u l-proċeduri mdaħħla mill-operatur SMP, inklużi s-sistemi ta’ appoġġ operattiv, ikunu ddisinjati b’mod li jiffaċilitaw il-qlib ta’ fornituri alternattivi għal prodotti ta’ aċċess ibbażati fuq NGA.

41.

L-ARN għandhom jużaw is-setgħat tagħhom skont l-Artikolu 5 tad-Direttiva 2002/21/KE biex jiksbu informazzjoni mingħand l-operatur SMP dwar kwalunkwe pjanijiet ta’ modifika fin-netwerk li jistgħu jaffettwaw il-kundizzjonijiet kompetittivi f’suq jew sottosuq partikolari. Fejn l-operatur SMP ikun qiegħed jipprevedi li jibdel parti min-netwerk ta’ aċċess eżistenti tiegħu bbażat fuq ir-ram, bil-fibra, u jkollu f’moħħu li jagħlaq punti ta’ interkonnessjoni li f’dak il-ħin ikunu qegħdin jintużaw, l-ARN għandhom, skont l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2002/19/KE jassiguraw li l-impriżi li jgawdu aċċess għan-netwerk tal-operatur SMP jirċievu l-informazzjoni kollha neċessarja fil-ħin sabiex jaġġustaw in-netwerks u l-pjanijiet ta’ estensjoni ta’ netwerks tagħhom stess kif meħtieġ. L-ARN għandhom jiddefinixxu l-format u l-livell ta’ dettall ta’ dik l-informazzjoni, u jassiguraw li tiġi rrispettata l-kunfidenzjalità stretta tal-informazzjoni żvelata.

42.

Din ir-Rakkomandazzjoni hija indirizzata lill-Istati Membri.