52002AE0355

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα "Πράσινη Βίβλος: Ευρωπαϊκό πλαίσιο συνθηκών για την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων"

(COM(2001) 366 τελικό)

(2002/C 125/11)

Στις 25 Ιουλίου 2001 και σύμφωνα με το άρθρο 262 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για το ανωτέρω έγγραφο.

Το τμήμα "Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και δικαιώματα του πολίτη", στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, εξέδωσε τη γνωμοδότησή του στις 19 Δεκεμβρίου 2001 με βάση εισηγητική έκθεση της κ. Ηοrnung-Draus. Συνεισηγήτρια ήταν η κ. Engelen-Kefer, συνεισηγητής ο κ. Hoffelt.

Κατά τη 389η σύνοδο ολομέλειας της 20ής και 21ης Μαρτίου 2002 (συνεδρίαση της 20ής Μαρτίου 2002), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, υιοθέτησε με 117 έναντι 4 ψήφων και 14 αποχών την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Γενικές παρατηρήσεις

1.1. Η κοινωνική δραστηριότητα των επιχειρήσεων είναι σημαντικός πυλώνας για τη δημιουργία και διατήρηση των θεσμικών οργάνων της κοινωνίας των πολιτών και δεν περιορίζεται στο ισχύον εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο. Υπάρχουν πολυάριθμα θετικά παραδείγματα ότι η αλληλεπίδραση επιχειρήσεων και εργατικών ενώσεων καθώς και τοπικών οργανισμών και συνδέσμων διαμορφώνει τη δέσμευση των πολιτών.

Η πρόκληση σήμερα για τις επιχειρήσεις είναι να αναπτύξουν, μέσω της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), ποιοτικές σχέσεις με όλα τα μέρη που συμμετέχουν στη δραστηριότητά τους: τους μετόχους, τους εργαζομένους, τα συνδικάτα, τους πελάτες, τους προμηθευτές, τους υπεργολάβους και τις τοπικές και περιφερειακές ενώσεις και αρχές, βασικά στους ανθρώπινους, τους κοινωνικούς, τους χρηματοδοτικούς και τους περιβαλλοντικούς τομείς, σε εθελοντική ή/και σε διαπραγματευτική βάση. Το ζήτημα για την Ένωση είναι να βρει τα μέσα για να ενθαρρύνει αυτήν την ανάπτυξη.

1.2. Η παγκοσμιοποίηση οδηγεί τις επιχειρήσεις σε διεθνείς δικτυώσεις, διεπιχειρησιακές σχέσεις και νέες μορφές καταμερισμού της εργασίας. Συνεπώς οι επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν όλο και περισσότερο τη διεθνή διάσταση της κοινωνικής τους ευθύνης. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διεθνώς μέσω της οικονομικής τους παρουσίας έχουν συχνά σημαντική συμβολή στη βελτίωση των συνθηκών ζωής και εργασίας στις αναπτυσσόμενες χώρες. Με επενδύσεις σε παραγωγικές εγκαταστάσεις ή με την πώληση αγαθών και μη μεταποιημένων προϊόντων σε τοπικά εργοστάσια, συνεισφέρουν στη δημιουργία και στη διασφάλιση θέσεων εργασίας, στη χρηματοδότηση κοινωνικών ιδρυμάτων, στη βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου, στις διαρθρωτικές αλλαγές και συνεπώς στην ενδυνάμωση της οικονομίας σε αυτές τις χώρες. Από την άλλη πλευρά η έλλειψη κοινωνικής συμπεριφοράς εκ μέρους των επιχειρήσεων υποκρύπτει σημαντικούς κινδύνους κυρίως όσον αφορά την ύπαρξη των τοπικών μικρών επιχειρήσεων, την εκμετάλλευση του περιβάλλοντος και των πρώτων υλών, την ανάμιξη της πολιτικής, την παράβαση των βασικών εργασιακών προτύπων, την καταπάτηση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, την παιδική εργασία, την καταναγκαστική εργασία και τις διακρίσεις έναντι γυναικών και μειονοτήτων, κ.τ.λ.

1.3. Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων σε διεθνές επίπεδο αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια σημαντικό αντικείμενο εργασίας των διεθνών οργανισμών. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) έθεσε με τις Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας σημαντικά πρότυπα. Ακολούθησε ο ΟΟΣΑ με τη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τα Ηνωμένα Έθνη ασχολήθηκαν με το θέμα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης με Πρωτοβουλία του Διεθνούς Συμφώνου του Κόφι Αννάν. Με την παρούσα Πράσινη Βίβλο η Επιτροπή θέτει το ερώτημα, αν και το ευρωπαϊκό σύστημα συνθηκών είναι το αναγκαίο για την προώθηση της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ).

1.4. Ακόμη και αν η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, είναι ιδιαίτερα επίκαιρη στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Οι όλο και μαζικότερες διαμαρτυρίες των αντιτιθέμενων στην παγκοσμιοποίηση εκφράζουν μια αυξανόμενη ανησυχία που προξενείται από τη δικτύωση σε παγκόσμια κλίμακα και την αυξανόμενη δυνατότητα σύλληψης οικονομικών δραστηριοτήτων. Η ΟΚΕ λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη την ανησυχία που εκφράζεται σε αυτές τις διαμαρτυρίες. Τάσσεται υπέρ της διεξαγωγής ενός ευρέος διαλόγου, στον οποίο θα διατυπωθούν οι ανησυχίες και οι φόβοι, και που θα καταστήσει διαφανέστερους τους κανόνες της διεθνούς οικονομίας. Κυρίως ο διάλογος πρέπει να συμβάλλει στην προώθηση των απαιτούμενων αλλαγών στη συμπεριφορά ορισμένων επιχειρήσεων και συγχρόνως στην κοινωνική τους ευθύνη.

1.5. Η ΟΚΕ ελπίζει ότι η παρούσα Πράσινη Βίβλος θέτει σε κίνηση μια συζήτηση στο ζήτημα της Κοινωνικής Ευθύνης των Επιχειρήσεων. Βάση πρέπει να είναι η ιδέα της συνεχούς ανάπτυξης. Αργότερα από τη Διάσκεψη Κορυφής του Γκαίτεμποργκ η ιδέα της συνέχειας για τους τομείς: περιβάλλον, κοινωνική και οικονομική πολιτική σχηματίζει ένα πλαίσιο αναφοράς για την οικονομία και την πολιτική. Πρέπει να εργαστούμε προς την κατεύθυνση ανεύρεσης μιας καλύτερης ισορροπίας μεταξύ της εξασφάλισης κέρδους για τους μετόχους και των συμφερόντων των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους καθώς και των άλλων ενδιαφερομένων μερών - πελατών, προμηθευτών, τοπικών οργανισμών και κοινωνίας. Οι επιχειρήσεις πρέπει να στοχεύουν στα κέρδη προκειμένου να αντέξουν τον ανταγωνισμό, να διασφαλίσουν την παρουσία τους και να δημιουργούν έτσι θέσεις εργασίας. Είναι προς το οικονομικό συμφέρον των επιχειρήσεων να συμπεριφέρονται με πνεύμα κοινωνικής ευθύνης και έτσι να μπορούν να πραγματοποιούν μακροπρόθεσμα τις δραστηριότητές τους. Γιατί μια επιχείρηση η οποία κάνει επενδύσεις χρειάζεται ευνοϊκό και σταθερό πλαίσιο συνθηκών: Νομική ασφάλεια και ειρήνη, θεμιτή συνεργασία στην επιχείρηση και οικονομικό κλίμα που προωθεί τις επενδύσεις. Δεν μπορεί να είναι αδιάφορη στην επιχείρηση η κοινωνία στην οποία δραστηριοποιείται. Κάθε επιχείρηση πρέπει να συνεκτιμά το κοινωνικό περιβάλλον στις οικονομικές της σκέψεις και αποφάσεις.

1.6. Η ΟΚΕ στηρίζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων αποτελεί σημαντική συμβολή στην πραγματοποίηση του στρατηγικού στόχου που τέθηκε στη Λισσαβόνα, δηλ. "η Ένωση να γίνει ο πιο ανταγωνιστικός και δυναμικός οικονομικός χώρος του κόσμου που βασίζεται στη γνώση-ένας οικονομικός χώρος που είναι ικανός να στοχεύει σε συνεχή βελτίωση της οικονομίας με καλύτερες και περισσότερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη συνοχή".

1.7. Αν όμως οι στόχοι της Λισσαβόνας είναι σημείο αναφοράς, πρέπει να δοθεί προσοχή και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Γιατί η σημασία της ανταγωνιστικότητας και της αύξησης των αποδόσεων ως αρχή της συνεχούς διασφάλισης της παρουσίας τους για τις επιχειρήσεις, είναι η κύρια προϋπόθεση για να αντιληφθούν την κοινωνική τους ευθύνη. Η σχέση μεταξύ οικονομικής επιτυχίας και κοινωνικών ενεργειών των επιχειρήσεων πρέπει να ιδωθεί ως εξής: η οικονομική επιτυχία πρέπει να διευκολύνει τον συνυπολογισμό της κοινωνικής ευθύνης, η οποία, με τη σειρά της, συμβάλλει στη σταθερή επιτυχία της επιχείρησης. Έτσι, είναι σημαντικό να πειστούν οι επιχειρήσεις να βλέπουν την κοινωνική ευθύνη ως μακροπρόθεσμη εξέλιξη, ως στρατηγική επένδυση σε επιλογές όπως η εμπορία, τα μέσα διαχείρισης και οι τομείς δραστηριότητας.

1.8. Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων αναφέρεται στη δημιουργία και διασφάλιση θέσεων εργασίας και μάλιστα καλύτερων θέσεων εργασίας με επαρκή προστασία της εργασίας και της υγείας, στην συνεκτίμηση των αναγκών των μειονεκτούντων ατόμων(1) και στην προώθηση του πολιτισμού μέσω της δια βίου μάθησης. Κοινωνικά υπεύθυνη δράση σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν ευσυνειδήτως τους κοινωνικούς κανόνες και καταβάλλουν προσπάθειες οικοδόμησης ενός πνεύματος συνεργασίας. Το γεγονός αυτό προϋποθέτει την οικοδόμηση εργασιακών σχέσεων και προώθηση των διαπραγματεύσεων καθώς και της συμμετοχής των εργαζομένων.

1.9. Τα κέρδη, οι επενδύσεις, η κατανάλωση, το κόστος εργασίας, οι ρυθμίσεις, οι φόροι, ο καλύτερος δυνατός εφοδιασμός σε αγαθά, το υψηλό επίπεδο απασχόλησης, ο πλούτος, η αξιοπρέπεια, η ευημερία, η αδελφοσύνη, ο αμοιβαίος σεβασμός, η αυτοπειθαρχία, η ηθική στην εργασία, η ελευθερία και η δικαιοσύνη έχουν αδιάσπαστη επίδραση και αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της κοινωνίας των αξιών και της οικονομίας. Σε αυτήν την επίδραση οι επιχειρήσεις πρέπει να ανταποκριθούν με επιτυχία και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ενεργούν με αποτελεσματικότητα ως προς τα οικονομικά ζητήματα και με κοινωνική υπευθυνότητα.

1.10. Η ΕΚΕ είναι ένα πολύπλοκο σύνολο θεμάτων που πρέπει να αντιμετωπιστεί με ποικίλο τρόπο και εις βάθος. Οι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες και τα εκάστοτε νομικά συστήματα συνθηκών έχουν άμεση επίδραση στην εφαρμογή της ΕΚΕ. Αυτή η πολυπλοκότητα αγνοείται κατά λυπηρό τρόπο από την Επιτροπή, θα πρέπει όμως να προσεχθεί. Διαφορές υφίστανται μεταξύ ποικίλων γεωγραφικών επιπέδων δράσης(τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό, παγκόσμιο), μεταξύ αναπτυσσόμενων και βιομηχανικών χωρών, μεταξύ πολυεθνικών μεγάλων επιχειρήσεων, μικρομεσαίων και μικροεπιχειρήσεων και μεταξύ κλάδων. Επιπλέον, η Επιτροπή στις παρατηρήσεις της εκφεύγει από την κλασσικά ιεραρχημένη διάρθρωση μέσα στην επιχείρηση, πρέπει να ληφθούν υπόψη και νέες μορφές διάρθρωσης των επιχειρήσεων και οργάνωσης της εργασίας(μερική απασχόληση και τηλεργασία, επιχειρήσεις μέσω διαδικτύου κ.λπ.).

1.11. Ο εθελοντισμός είναι η βασική αρχή για την ΕΚΕ. Τα εθελοντικά μέτρα καθώς και τα μέτρα που είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων αλλά και οι εθελοντικές πρωτοβουλίες παρέχουν στην επιχείρηση τη δυνατότητα να αναπτύξει προσπάθειες και πρότυπα κοινωνικής ευθύνης που είναι ενδεδειγμένα για τις ιδιαιτερότητες των επιχειρήσεων και των κλάδων. Οι προσπάθειες που αναπτύσσονται στο επίπεδο των επιχειρήσεων και των κλάδων γίνονται σαφώς καλύτερα αποδεκτές από ό,τι οι όροι που έχουν τεθεί εξωτερικώς. Αυτό αντανακλάται και στις υπάρχουσες πρωτοβουλίες, όπως π.χ. στον κοινωνικό κώδικα συμπεριφοράς, στους κόλπους της ΔΟΕ, στον ΟΑΣΑ καθώς και στα Ηνωμένα Έθνη, όπου όλοι βασίζονται στην αρχή της εθελοντικής εφαρμογής μέτρων ΕΚΕ.

1.12. Η οικειοθελής απόφαση μιας επιχείρησης για μέτρα για την ΕΚΕ - είτε τούτο έχει τη μορφή κώδικα συμπεριφοράς, είτε χάρτη ή εμπορικών σημάτων - περιλαμβάνει, βεβαίως, την ετοιμότητα για ανάληψη υποχρέωσης και δέσμευσης. Η ΟΚΕ επικροτεί σχετικές κοινές δράσεις και εθελοντικές συμφωνίες κοινωνικών και συμβατικών εταίρων στο πνεύμα της ΕΚΕ, οι οποίες μπορούν να περιέχουν τους ενδεδειγμένους μηχανισμούς παρακολούθησης και αξιολόγησης.

1.13. Η αρχή του εθελοντισμού του κοινωνικού κώδικα συμπεριφοράς απορρέει από μια περαιτέρω σκέψη. Στην ΕΕ και στα κράτη μέλη της, οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες από τον νόμο και από τους ελάχιστους κανόνες να συμμορφωθούν με ορισμένες διατάξεις - τις ίδιες για όλες - που συμβάλλουν στην ανάπτυξη υπεύθυνων συμπεριφορών. Η ΕΚΕ αφορά δραστηριότητες που εντείνονται πέραν από τον απόλυτο σεβασμό των υπαρχουσών νομικών διατάξεων. Η πρωτοβουλία θέσπισης και εφαρμογής του κοινωνικού κώδικα συμπεριφοράς ιδιαίτερα από αυτές τις χώρες και τους πολιτισμούς όπου υπάρχει μια περιορισμένη εφαρμογή της κοινωνικής νομοθεσίας δε γίνεται μάταια. Δεν τίθεται ζήτημα για το ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να τηρούν τους υπάρχοντες νόμους. Ωστόσο όλες οι πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ΕΚΕ προχωρούν εξ ορισμού πέρα από τις υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις και μπορούν να είναι μόνο εθελοντικής φύσεως.

1.14. Η ΟΚΕ θεωρεί ότι η Πράσινη Βίβλος δεν αναφέρεται επαρκώς στον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζουν οι επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας στον τομέα της ΕΚΕ. Το γεγονός αυτό είναι λυπηρό καθώς ακριβώς ο εν λόγω τομέας προσφέρει καλά παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνική υπευθυνότητα μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα της επιχειρηματικής στοχοθέτησης. Πολλές επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας δημοσιεύουν σε τακτά χρονικά διαστήματα εκθέσεις σχετικά με τα μέτρα που αφορούν την ΕΚΕ ή θέτουν σε λειτουργία διάφορα μέσα όπως οι κοινωνικοί έλεγχοι και η κοινωνική λογιστική για την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων τους. Η ΟΚΕ πιστεύει ότι παρόμοιες πρωτοβουλίες θα πρέπει να προβάλλονται ιδιαίτερα.

1.15. Σε γενικές γραμμές το ζήτημα της ΕΚΕ αντιμετωπίζεται κυρίως από την Επιτροπή υπό το πρίσμα των πολυεθνικών μεγάλων επιχειρήσεων. Ωστόσο η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στην Ευρώπη είναι μικρές και μεσαίες ή και πολύ μικρές, που χρειάζονται ιδιαίτερη στάση εκ μέρους της ΕΚΕ, κατάλληλη για την κατάσταση και τις ανάγκες τους. Σε αυτό το πλαίσιο η ΟΚΕ υποδεικνύει ότι η κοινωνική διάσταση της ευθύνης των επιχειρήσεων θα πρέπει κατά βάση να διαφέρει από την κοινωνιακή και περιβαλλοντική διάσταση. Για πολλές ΜΜΕ η προστασία του περιβάλλοντος είναι ένας νέος τομέας για τον οποίο απαιτούνται άλλα μέσα και τρόποι υλοποίησης από ό,τι στην περίπτωση της κοινωνικής διάστασης.

2. Βαθμίδες δράσης-Παγκόσμιο επίπεδο

2.1. Η διαφορά ως προς την ευημερία μεταξύ των βιομηχανικών και των αναπτυσσόμενων χωρών παραμένει ακόμα και στις μέρες μας μεγάλη. Το επίπεδο των συνθηκών εργασίας σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες είναι - λόγω της χαμηλότερης ικανότητας επιδόσεων της οικονομίας και των εν μέρει υποανάπτυκτων δημοκρατικών και άλλων δομών εκπροσώπησης - συχνά πολύ χαμηλότερο από ό,τι στις βιομηχανικές χώρες. Έτσι υπάρχουν δυστυχώς όσο ποτέ άλλοτε απαράδεκτες μορφές παιδικής εργασίας, πολύ χαμηλοί μισθοί, καταπίεση των εργατικών ενώσεων και επιζήμιες για την υγεία συνθήκες εργασίας.

2.2. Πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη εισάγει μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας πέρα από τις εκάστοτε νομικές διατάξεις στα υποκαταστήματά τους, τις θυγατρικές επιχειρήσεις τους καθώς και εν μέρει στους συμβαλλόμενους εταίρους, στους υπεργολάβους και στους κατόχους αδειών στις αναπτυσσόμενες χώρες. Τέτοιες επιχειρησιακές πρωτοβουλίες επικροτούνται και υποστηρίζονται χαρακτηριστικά από την ΟΚΕ. Ακόμη κι αν ληφθεί υπόψη η χαμηλότερη δυνατότητα οικονομικής επίδοσης των αναπτυσσόμενων χωρών, πρακτικές όπως ακραίες μορφές παιδικής εργασίας καθώς και η καταναγκαστική εργασία θεωρούνται απαράδεκτες. Επίσης πρέπει να εξαλειφθεί κάθε μορφή διάκρισης έναντι των εργατικών ενώσεων και να διασφαλίζεται η ελευθερία των οργανισμών. Με την καταβολή προσπαθειών για θετικές αλλαγές από την πλευρά των διεθνών επιχειρήσεων στον τομέα επιρροής τους και με τα μέσα που διαθέτουν, δίνεται σημαντική ώθηση για τη γενική αλλαγή.

2.3. Προϋπόθεση για την καλύτερη δυνατή επίδραση της θετικής δυνατότητας των επιχειρήσεων είναι ένα αξιόπιστο σύστημα με βάση τους κανόνες δικαίου για τις ιδρύσεις επιχειρήσεων, τις επενδύσεις και τις κατά το δυνατόν πιο ελεύθερες εμπορικές συναλλαγές-λαμβάνοντας υπόψη τους βασικούς κανόνες εργασίας της ΔΟΕ. Εδώ το λόγο έχουν οι κυβερνήσεις και οι κρατικοί οργανισμοί των χωρών. Στη δικαιοδοσία τους εμπίπτει επίσης η διαμόρφωση ικανού για επιδόσεις εκπαιδευτικού συστήματος κατάλληλων ιδρυμάτων κοινωνικής ασφάλισης, στα οποία συμβάλλουν οι πολίτες με τη φορολογία.

2.4. Έργο του νομοθέτη, των κυβερνήσεων και των αρχών στις χώρες επίσης είναι να δημιουργήσουν τις κατάλληλες κοινωνικές και εργασιακές ρυθμίσεις και να φροντίσουν για την τήρησή τους. Το τελευταίο δεν συμβαίνει πολλές φορές ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Για παράδειγμα, η παιδική εργασία σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες είναι απαγορευμένη χωρίς η απαγόρευση να είναι κατοχυρωμένη από την πολιτεία. Ακόμα σε πολλές χώρες τα δικαιώματα των εργατικών ενώσεων είναι ιδιαίτερα περιορισμένα. Συνεπώς στη συνέχεια, στόχος πρέπει να είναι η επίτευξη της επιβολής των απαραίτητων νόμων και των διεθνών δικαιωμάτων των εργαζομένων και των ανθρώπων από τις υπάρχουσες κρατικές αρχές. Αυτό είναι σημαντικό έργο για τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ). Αλλά και η Διεθνής Τράπεζα, ο ΔΤΝ, και ο ΠΟΕ πρέπει να λάβουν υπόψη την κοινωνική ευθύνη στην εκτέλεση των διεθνών καθηκόντων τους. Ως προς αυτό οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα μπορούν να δώσουν υποστήριξη, αποτελώντας με την εύνομη συμπεριφορά τους και με την προώθηση της τήρησης των νόμων στους τοπικούς τους εταίρους πρότυπο για άλλες επιχειρήσεις. Η έννομη τάξη της χώρας υποδοχής είναι συνεπώς η αρχή και το ελάχιστο δεσμευτικό πλαίσιο για την κοινωνικά υπεύθυνη πράξη των διεθνών επιχειρήσεων.

2.5. Σημαντικές βασικές κατευθύνσεις αποτελούν οι διακηρύξεις και τα δεσμευτικά νομικά μέτρα των διεθνών κοινωνικοπολιτικών οργανισμών, κυρίως της ΔΟΕ. Αν και αυτές οι διακηρύξεις έχουν στόχο κατά κύριο λόγο τις κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να τις προωθήσουν στον τομέα επιρροής τους. Η "Διακήρυξη της ΔΟΕ για τις βασικές αρχές και τα δικαιώματα στην εργασία" της 18ης Ιουνίου 1998 αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα: Εκφράζει την ανάληψη δράσης των κρατών μελών της ΔΟΕ ως συνέπεια της αποτελεσματικής επιβολής των θεωρουμένων βασικών αρχών και δικαιωμάτων στο χώρο εργασίας:

- οι συνδικαλιστικές ελευθερίες και η αναγνώριση του δικαιώματος συλλογικών διαπραγματεύσεων

- η απαγόρευση όλων των μορφών καταναγκαστικής και υποχρεωτικής εργασίας

- η αποτελεσματική κατάργηση των χείριστων μορφών παιδικής εργασίας και

- η απαγόρευση των διακρίσεων στην απασχόληση και στο επάγγελμα.

2.6. Περαιτέρω σχετικά δεσμευτικά νομικά μέτρα είναι η "Τριμερής Βασική Διακήρυξη της ΔΟΕ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και την κοινωνική πολιτική" του 1977 και οι "Κατευθυντήριες Γραμμές του ΟΑΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις" του 1976 και κυρίως το κεφάλαιο που αναφέρεται στο θέμα "Απασχόληση και εργασιακές σχέσεις".

2.7. Για την επιτυχή υλοποίηση της ανάληψης κοινωνικής δράσης εκ μέρους του είναι απαραίτητο να μπορούν οι επιχειρήσεις να επιλέγουν τις δυνατότητες που είναι κατάλληλες στη συγκεκριμένη κατάστασή τους και να λαμβάνουν υπόψη τις δυνατότητες δράσης τους έναντι των εταίρων τους στις αναπτυσσόμενες χώρες όσο το δυνατόν καλύτερα. Μια μεγάλη πολυεθνική εταιρία έχει λόγω της θέσεις της στην αγορά ήδη άλλες δυνατότητες επιρροής στη διάθεσή της από ό,τι μια μεσαία επιχείρηση. Σε πολλούς κλάδους ωστόσο η κατάσταση χαρακτηρίζεται από την αντίστροφη σχέση κατά την οποία ΜΜΕ των βιομηχανικών χωρών συνεργάζονται με πολύ μεγάλους υπεργολάβους που κυριαρχούν στην αγορά των αναπτυσσόμενων χωρών, στους οποίους δεν μπορούν να ασκήσουν σχεδόν καμία επιρροή.

2.8. Στο πλαίσιο της σύλληψης της ΕΚΕ, οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να θέτουν πρωταρχικής σημασίας ζητήματα για τους εκάστοτε κλάδους τους και για την αγορά στην οποία δραστηριοποιούνται. Έτσι για παράδειγμα στην κλωστοϋφαντουργία προέχει το θέμα της παιδικής εργασίας, ενώ στην πετρελαιοβιομηχανία κυρίως οι σχετικές με το περιβάλλον πτυχές. Ενώ μια επιχείρηση προτιμά τον εξωτερικό έλεγχο ή την πιστοποίηση μια άλλη μπορεί να θεωρεί την εσωτερική εφαρμογή και τον έλεγχο ως πιο ενδεδειγμένο τρόπο. Αυτό που έχει σημασία σε τελευταία ανάλυση είναι η ουσιαστική επιτυχία της εφαρμογής.

2.9. Μερικές επιχειρήσεις και επαγγελματικές οργανώσεις συντάσσουν κώδικες συμπεριφοράς με τους οποίους αναλαμβάνουν υποχρέωση τήρησης ή προώθησης κοινωνικοπολιτικών και δεοντολογικών προτύπων ή σε συγκεκριμένη κοινωνική ανάληψη δράσης. Οι κώδικες συμπεριφοράς αυτού του είδους είναι έκφραση της ιδιαίτερης πολιτιστικής καλλιέργειας και φιλοσοφίας της επιχείρησης και αντανακλούν τους συνεχείς κοινωνικούς στόχους και προτεραιότητες της εκάστοτε επιχείρησης ή κλάδου. Όταν επιλεγεί αυτή η μορφή προσέγγισης είναι σημαντικό να εκφραστούν ρεαλιστικά και πειστικά οι δυνατότητες δράσης της ενδιαφερόμενης επιχείρησης είτε του κλάδου. Εδώ συγκαταλέγονται για παράδειγμα κώδικες συμπεριφοράς που προβλέπουν τη σταδιακή πραγματοποίηση του επιδιωκόμενου κοινωνικού προτύπου προς την κατεύθυνση εταιρικής αλληλεπίδρασης υπεργολάβων και εταίρων συμβάσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες.

2.10. Η Επιτροπή στην Πράσινη Βίβλο απαιτεί οι επιχειρήσεις να είναι υπεύθυνες όχι μόνο για τις θυγατρικές τους, αλλά και για τη νομιμοφροσύνη και την ΕΚΕ των υπεργολάβων τους. Η ΟΚΕ, μολονότι θεωρεί την απαίτηση αυτή θεμιτή, κρίνει ότι στην ολότητά της είναι δύσκολο να ικανοποιηθεί. Μια επιχείρηση δύσκολα μπορεί να εγγυηθεί την τήρηση συγκεκριμένων προτύπων εργασίας από τους υπεργολάβους και τους εταίρους. Δεδομένων των όλο και πιο σύνθετων σχέσεων προμηθευτών με κλάδους προϊόντων σε πολλά σημεία της γης, μια τέτοια εγγύηση θα επιβάρυνε τις νομικές και έμπρακτες δυνατότητες μιας επιχείρησης και κυρίως των ΜΜΕ. Οι επιχειρήσεις μπορούν να προβάλλουν τις κοινωνικές τους πεποιθήσεις στο πλαίσιο διαγωνισμών και κατά τη σύναψη συμβάσεων. Η ΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής, ότι εκτός από την εσωτερική υφίσταται και εξωτερική διάσταση της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων. Αυτό ισχύει επίσης και για τους υπεργολάβους και τους προμηθευτές από τις αναπτυσσόμενες χώρες.

2.11. Σε αυτό όμως η ΟΚΕ δεν αναγνωρίζει τις πρακτικές δυσκολίες: Οι ίδιες οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν μπορούν συχνά να επιβάλουν ούτε στους κυριότερους προμηθευτές τους την τήρηση των προτύπων της ΕΚΕ της ίδιας της επιχείρησης, πόσο μάλλον στους υπεργολάβους. Η διάρθρωση της οικονομίας στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες αποτελείται από άπειρο αριθμό πολύ μικρών επιχειρήσεων. Οι ηγετικές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις των κλάδων κλωστοϋφαντουργίας συνεργάζονται για παράδειγμα σε μια χώρα όπως η Ινδία με έναν αριθμό κύριων προμηθευτών που φθάνει εύκολα τις 12000 με 15000. Τον αριθμό των υπεργολάβων μπορεί μόνο να τον φανταστεί κανείς. Είναι πρωτεύον καθήκον των εκάστοτε κρατών να φροντίσουν για την τήρηση των νόμων τους. Εξάλλου, οι καλές σχέσεις εργασίας και η προσεκτική παρακολούθηση, σε συνεργασία με τις συνδικαλιστικές ενώσεις ή/και ορισμένες ΜΚΟ, μπορούν να επιτρέψουν τον εντοπισμό και την καταγγελία των παραβάσεων.

2.12. Οι κανόνες συμπεριφοράς και η κοινωνική ανάληψη δράσης από τις επιχειρήσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον πολιτισμό, την παράδοση και το οικονομικό πλαίσιο συνθηκών της εκάστοτε χώρας. Έτσι, το να τεθούν αυστηρά υπέρ του δέοντος υψηλά κοινωνικά πρότυπα στις αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορούσε να εκληφθεί ως προσπάθεια αύξησης του κόστους εργασίας στις αναπτυσσόμενες χώρες και τούτο θα τους αφαιρούσε ένα μέρος από το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα. Τα προβλήματα διακρίσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών και η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από τη διεθνή κοινότητα δεν δύναται να κατατάσσονται στην κατηγορία των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων. Η επιτακτική συνεργασία αυτών των χωρών στη βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών θα μειωνόταν έτσι σημαντικά. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις μπορούν και θα έπρεπε να εξαλείψουν αυτά τα προβλήματα στον κύκλο των δραστηριοτήτων τους εντός ΕΚΕ σε επιχειρηματικό επίπεδο.

2.13. Συχνά οι αρχές της ΕΚΕ κατοχυρώνονται σε διεθνές επίπεδο με τις συμβάσεις της ΔΟΕ. Η ΟΚΕ κρίνει σκόπιμο να υπογραμμίσει τη σημασία των θεμελιωδών κανόνων εργασίας της ΔΟΕ ως ελάχιστα δεσμευτικά πρότυπα διεθνών οργάνων που πρέπει να λάβουν διεθνή προσοχή. Επειδή ωστόσο οι συμβάσεις της ΔΟΕ έχουν αποδέκτες τις κυβερνήσεις ενδείκνυνται μόνο υπό ορισμένες προϋποθέσεις ως κατευθυντήρια αρχή και ως αρχή δράσης για τις επιχειρήσεις. Απαιτείται μια "μετάφραση" για τους νομικούς συμβούλους των επιχειρήσεων. H ΕOKE εκφράζει σαφώς την ικανοποίησή της για τις εργασίες της ΔΟΕ σχετικά με την εφαρμογή των συμβάσεων της ΔΟΕ από τις επιχειρήσεις και σχετικά με τη συγκεκριμένη εφαρμογή του κοινωνικού κώδικα συμπεριφοράς στους κλάδους προμηθευτών (supply chain) των επιχειρήσεων.

2.14. Σχετικά, η ΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ανακοίνωση της 18.7.2001 με θέμα "Προαγωγή βασικών κανόνων εργασίας και βελτίωση της κοινωνικής διαχείρισης στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης") προς υποστήριξη της ΔΟΕ στις προσπάθειές της για την προώθηση της διεθνούς τήρησης των Βασικών Κανόνων Εργασίας.

2.15. Η ΟΚΕ πιστεύει ότι οι διεθνείς οργανισμοί-κυρίως η Διεθνής Τράπεζα, ο ΔΤΝ και ο ΠΟΕ πρέπει να λάβουν υπόψη την ΕΚΕ. Σημαντική συμβολή θα ήταν στις περιπτώσεις έγκρισης δανείων ή στη χορήγηση εμπορικών πλεονεκτημάτων να διαπιστώνεται αν οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις τηρούν οπωσδήποτε τουλάχιστον τους Βασικούς Κανόνες Εργασίας της ΔΟΕ. Η ΟΚΕ επίσης πιστεύει ότι οι εταιρίες που ενεργούν σε διεθνές επίπεδο ήδη καταβάλλουν στις μέρες μας αξιοσημείωτες προσπάθειες να ευαισθητοποιήσουν τους προμηθευτές και τους εταίρους τους διεθνώς αλλά κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες για τα πλεονεκτήματα των καλών συνθηκών εργασίας και να επιτύχουν με κίνητρο το δικό τους παράδειγμα ενθάρρυνση και παροχή συμβουλών ως προς τις βελτιώσεις(2). Αυτές οι προσπάθειες που πραγματοποιούνται μακροπρόθεσμα γίνονται πιο αποτελεσματικές με τη δημιουργία στις εκάστοτε χώρες του κατάλληλου συστήματος συνθηκών και με τη διατήρηση από τις επιχειρήσεις της απαραίτητης ελευθερίας ώστε να εξαντλήσουν τις δυνατότητες ως προς τις καινοτομίες.

2.16. Ακόμη και η οικονομική διαχείριση των επιχειρήσεων αποτελεί στοιχείο κοινωνικά υπεύθυνης δράσης (π.χ. νομιμοποίηση παράνομων εσόδων, διαφθορά, φορολογική παράδεισοι). Σε σχέση με τις κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις (SRI) η ΟΚΕ προτείνει να καταστούν πιο σαφή και συγκεκριμένα τα κριτήρια που εφαρμόζονται κατά την αξιολόγηση ή την κατάταξη των επιχειρήσεων. Τα κριτήρια αυτά θα πρέπει να είναι κοινά και συγκρίσιμα (όσον αφορά για παράδειγμα τη φιλική προς το περιβάλλον συμπεριφορά δεν έχει νόημα να συγκρίνει κανείς μια χαλυβουργική επιχείρηση με μια τράπεζα) και να παρακολουθείται η εξελικτική τους πορεία. Επίσης, δε θα πρέπει να οδηγούν στον αποκλεισμό επιχειρήσεων λόγω των προϊόντων τους ή/και των τομέων δραστηριοτήτων τους (π.χ. παραγωγή πετρελαίου, μικροκυκλωμάτων ή αλουμινίου). Γενικά χρειάζεται η βελτίωση των γενικών συνθηκών για SRI, τούτο περιλαμβάνει νόμιμες ή συμβατικές συνεννοήσεις σε παγκόσμια και ευρωπαϊκή κλίμακα.

3. Πεδία δράσης-Ευρωπαϊκή βαθμίδα

3.1. Η Επιτροπή στην Πράσινη Βίβλο θέτει το ζήτημα των νέων ευρωπαϊκών όρων της ΕΚΕ. Οι επιχειρήσεις είναι τμήμα του κοινωνικού συνόλου και δραστηριοποιούνται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που διέπεται από νόμους και συμβατικές ρυθμίσεις για την τάξη της αγοράς εργασίας με σκοπό την εξισορρόπηση των συμφερόντων των δύο πλευρών και την προστασία των εργαζομένων. Το γεγονός αυτό αναγνωρίζεται από τους ενδιαφερόμενους παράγοντες και αποτελεί, στην Ευρώπη, τη βάση επί της οποίας οικοδομείται η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων χωρίς να επηρεάζεται το βασικό νομικό πλαίσιο (κοινωνική και περιβαλλοντική πολιτική).

3.2. Η συμμετοχή των εργαζομένων και των εκπροσώπων των συμφερόντων τους στην επιχείρηση έχει κατοχυρωθεί σε κοινοτικό επίπεδο σε μεγάλο βαθμό νομικά μέσω της οδηγίας για τις ευρωπαϊκές επιτροπές επιχείρησης και της οδηγίας για την ενημέρωση και τη διαβούλευση με τους εργαζόμενους καθώς και μεταξύ των κατ' ιδίαν κρατών μελών με διάφορους τρόπους. Η ΟΚΕ κάνει έκκληση για αποτελεσματική εφαρμογή των υπαρχουσών ρυθμίσεων με σκοπό την κοινωνικά αποδεκτή διάρθρωση της βιομηχανικής αλλαγής μέσω μιας ευθείας εξισορρόπησης συμφερόντων.

3.3. Στη βάση του υπάρχοντος κοινωνικού πλαισίου συνθηκών θεωρείται πρωτεύον ζήτημα η δημιουργία ψυχολογικού κλίματος στο οποίο η ΕΚΕ έχει σταθερή σχέση. Το ευρωπαϊκό επίπεδο είναι κατάλληλο ως βήμα για την ανταλλαγή εμπειριών και την εδραίωση επιτυχών πρωτοβουλιών ΕΚΕ και την ευαισθητοποίηση για την ΕΚΕ στις στρατηγικές των επιχειρήσεων.

3.4. Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων δεν είναι μόνο καθήκον της διαχείρισης και των εκπροσώπων των εργαζομένων. Το κράτος, οι κοινότητες, ο κάθε πολίτης και η κοινωνία των Πολιτών πρέπει να συνεισφέρουν στην κοινωνική ευθύνη. Η ΟΚΕ επικροτεί το ότι η Επιτροπή στη Λευκή Βίβλο για την "ευρωπαϊκή διακυβέρνηση" ασχολείται με αυτήν την προβληματική.

3.5. Οι επιχειρήσεις εξαρτώνται από το πλαίσιο συνθηκών που υφίσταται στην εκάστοτε χώρα όπου δραστηριοποιούνται. Έτσι, δεν είναι υποχρεωτικό να τηρηθεί η συνθήκη της ΔΟΕ σε μια χώρα που δεν την έχει κυρώσει και δεν την έχει συμπεριλάβει στην εθνική της νομοθεσία. Εάν, όμως οι επιχειρήσεις δεν μπορούν και δεν πρέπει να διαδραματίζουν το ρόλο της αντιστάθμισης των παραλείψεων των κυβερνήσεων, η κοινωνική τους ευθύνη πρέπει να τις ωθήσει να συμπεριφέρονται καλύτερα από ό,τι τους επιβάλλουν οι νομικές υποχρεώσεις τους με τη στενή έννοια. Η τριμερής δήλωση αρχής της ΔΟΕ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις αποτελεί σχετικά μια αξιόλογη αναφορά. Η ΟΚΕ υποδεικνύει ότι οι βασικοί κανόνες εργασίας της ΔΟΕ ισχύουν σε όλα τα κράτη μέλη της ΔΟΕ άσχετα από το αν έχουν κυρωθεί ή όχι. Κάθε κράτος μέλος είναι ήδη, λόγω της συμμετοχής του, υποχρεωμένο να φροντίζει για την τήρηση των βασικών κανόνων εργασίας - δικαιώματα των εργατικών ενώσεων, ελευθερία συμβάσεων, απαγόρευση της παιδικής εργασίας, της καταναγκαστικής εργασίας και των διακρίσεων - και φέρει επίσης την ευθύνη για τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων. Τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν το ιδιαίτερο καθήκον να εντάξουν τους κανόνες εργασίας της ΔΟΕ ως μέρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην εθνική τους νομοθεσία. Γενικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να δραστηριοποιηθεί ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι κανόνες εργασίας στη διάρθρωση διεθνών συμφωνιών, στην ευρεία εδραίωσή τους και στην υπογραφή τους από κατά το δυνατόν περισσότερα κράτη.

3.6. Η ΟΚΕ θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική την αρχή του εθελοντικού χαρακτήρα των μέτρων της ΕΚΕ. Η δημιουργία ενός λεπτομερούς δεσμευτικού ευρωπαϊκού συνόλου βασικών όρων δεν ενδείκνυται. Τα γενικευμένα αλλά λεπτομερή πρότυπα ΕΚΕ υποκρύπτουν τον κίνδυνο να υποχρεωθούν οι επιχειρήσεις και κυρίως οι ΜΜΕ και οι επιχειρήσεις της εθνικής οικονομίας σε ένα "πλαίσιο". Οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν κατάλληλες, ιδιαίτερες και κυρίως αποτελεσματικές λύσεις που θα προσανατολίζονται στην εκάστοτε κατάσταση. Οι γενικές αρχές που συμφωνούνται από τους κοινωνικούς εταίρους σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορούσαν να συμβάλουν σε μια ευρύτερη διάδοση των μέτρων ΕΚΕ που ήδη εφαρμόζουν πολυάριθμες επιχειρήσεις Η ΟΚΕ επικροτεί συνεπώς με έμφαση την ειδικότερη εξέταση ορισμένων πλευρών της ΕΚΕ από τους κοινωνικούς εταίρους, όπως για παράδειγμα στον τομέα της υγείας και προστασίας της εργασίας ή της προώθησης της ισότητας των ευκαιριών. Το συγκεκριμένο κοινοτικό πρότυπο της ΕΚΕ θα μπορούσε να δημιουργηθεί βάσει των κοινών πρωτοβουλιών και των εθελοντικών δεσμεύσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, όπως ήδη συμβαίνει στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας. Η Επιτροπή θα μπορούσε, μέσω της προώθησης της εταιρικής σχέσης μεταξύ των σημαντικότερων εταίρων της ΕΚΕ, να συμβάλει στην επίτευξη διαφάνειας, συνοχής και προαγωγής των βέλτιστων πρακτικών στον τομέα αυτό.

3.7. Η ΕΚΕ περιέχει τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές πτυχές, οι οποίες διαφέρουν ανάλογα με τον κλάδο και τις συνθήκες της εκάστοτε επιχείρησης και επομένως χρειάζεται η παρακολούθηση και η αξιολόγηση να διαμορφωθούν διαφορετικά.

3.8. Η ΟΚΕ εγκρίνει τα μέτρα τα οποία υποστηρίζουν και προωθούν την διάδοση καλών παραδειγμάτων κοινωνικά υπεύθυνης δράσης. Τα κράτη μέλη διαθέτουν ήδη πολλά δίκτυα τέτοιου είδους (π.χ. το "Observatoire de la responsabilité sociétale des entreprises ORSE" στη Γαλλία).

4. Πεδία δράσης-το εθνικό/τοπικό επίπεδο

4.1. Η Πράσινη Βίβλος εφιστά την προσοχή στην επίδραση των μέτρων για την ΕΚΕ σε τοπικό επίπεδο. Η ΟΚΕ υποδεικνύει ότι οι επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας είναι κυρίως ΜΜΕ ή μικροεπιχειρήσεις που θεωρούν την τοπική διάσταση της ΕΚΕ κύριο καθήκον τους. Στη βάση της τοπικής τους δραστηριοποίησης για κοινωνική και περιβαλλοντική ευθύνη υπάρχει μια μακροπρόθεσμη οικονομική προοπτική με το να τάσσονται υπέρ της κοινωνίας (χορήγηση βοήθειας σε γείτονες χώρες, μέτρα ένταξης (προσφύγων), περιβαλλοντολογικά προγράμματα κ.λπ.) Η ΟΚΕ θα πρέπει να τονίσει περισσότερο την ήδη υπάρχουσα διάσταση της ΕΚΕ σε κοινοτικό επίπεδο.

4.2. Η ΟΚΕ υποστηρίζει ότι η ΕΚΕ περιέχει και την προώθηση της ετοιμότητας για επικοινωνία καθώς και την ετοιμότητα για διαρκή μάθηση. Άνθρωποι που μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους και είναι ανοιχτοί στις νέες γνώσεις, μπορούν επίσης να συμβιώνουν κοινωνικά, έτσι ώστε θα εκλείψουν η μη αποδοχή και η διάκριση λόγω εθνικότητας, αναπηρίας, γενετήσιας προτίμησης ή φύλου. Αυτός που έχει γνώση άλλων πολιτισμών, άλλων τρόπων ζωής και σκέψης μπορεί να είναι πιο ανοιχτός. Αυτό το καθήκον επωμίζονται τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, η οικογένεια και η οικονομία.

4.3. Οι επιχειρήσεις που έχουν δυνατότητες για το μέλλον χρειάζονται ικανούς συνεργάτες, που μπορούν να κινούνται ελεύθερα και αυτόνομα στην κοινωνία της γνώσης και των πληροφοριών. Προϋπόθεση για την ενσωμάτωση και την εφαρμογή των νέων εξελίξεων είναι η εξειδίκευση των εργαζομένων και η ετοιμότητα και η ικανότητά τους για δια βίου μάθηση. Η ΟΚΕ είναι της γνώμης, ότι για αυτό το ζήτημα πρέπει να ζητηθεί η γνώμη των κυβερνήσεων, των οικονομικών παραγόντων, των κοινωνικών εταίρων και των ατόμων. Ο εκάστοτε ρόλος τους πρέπει να καθοριστεί σαφώς σε ένα ανοιχτό διάλογο.

4.4. Η πολιτική για την οικογένεια, η εκπαιδευτική και η οικονομική πολιτική δεν πρέπει πλέον να αντιμετωπίζονται μεμονωμένα. Πρέπει να γίνει ευκολότερο στις οικογένειες να αποκτούν παιδιά, οι γυναίκες να επιστρέφουν έπειτα στην εργασία τους και τα παιδιά να έχουν τις καλύτερες ευκαιρίες μάθησης. Η οικονομία επιβάλλεται να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των εργαζόμενων που είναι γονείς και να εφαρμόσει μια επιχειρησιακή στρατηγική, που είναι φιλική προς τις οικογένειες δηλ. κοινωνικά υπεύθυνη.

4.5. Η ΟΚΕ δεν έχει μόνο ανάγκη την ανάλογη ετοιμότητα της ηγεσίας των επιχειρήσεων και την κοινωνικά υπεύθυνη στρατηγική των επιχειρήσεων, αλλά και από ανθρώπους, τους εργαζομένους, που πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη την ΕΚΕ στον προσωπικό κύκλο επιρροής τους και να φέρονται ανάλογα. Έτσι η ΟΚΕ θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική την επένδυση στο πνεύμα του πολίτη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί από τα εκπαιδευτικά συστήματα με τη μετάδοση από το νηπιαγωγείο ενός πολιτισμού κοινού βίου, που βασίζεται στις αρχές της ομοψυχίας και της υπευθυνότητας. Οι οικογένειες πρέπει να ενθαρρυνθούν στη δραστηριοποίηση στην κοινωνία με τα παιδιά τους. Οι επιχειρήσεις μπορούν να βελτιώσουν το σύνολο των συνθηκών για τη δραστηριοποίηση των πολιτών, μπορούν να θεσπίσουν βραβεία για την κοινωνικά υπεύθυνη δραστηριοποίηση και να δημιουργήσουν κίνητρα για την κοινωνική δραστηριοποίηση των συνεργατών τους.

4.6. Η ΟΚΕ επικροτεί τη χρήση των δικτύων κοινωνικής ευθύνης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί με πολλαπλό τρόπο. Σε τέτοια δίκτυα συνεργάζονται επιχειρήσεις, κοινωνικοί εταίροι και το κράτος με άλλους εταίρους της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, ώστε να επεξεργαστούν και να πραγματοποιηθούν κοινοί στόχοι της κοινωνικής ευθύνης. Ωστόσο πρέπει να αποφευχθούν επιπρόσθετες γραφειοκρατικές και διοικητικές επιβαρύνσεις των ΜΜΕ σε τοπικό επίπεδο.

5. Τελικό συμπέρασμα

5.1. Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων αποτελεί για την ΟΚΕ βασικό θέμα, η ευρύτερη ανάπτυξη του όποιου πρέπει να συνοδευτεί με προσοχή και να παρακολουθηθεί με τρόπο ενεργό. Η ΟΚΕ ελπίζει ότι οι παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν κατά την ενδελεχή εξέταση του θέματος θα ληφθούν υπόψη από την Επιτροπή. Η αρχή του εθελοντισμού, η συνεχής μέριμνα για τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά θέματα καθώς και ο προσανατολισμός προς τις υφιστάμενες συμφωνίες διεθνών οργανισμών πρέπει να δημιουργούν το σημείο αναφοράς για τις περαιτέρω δραστηριότητες της Επιτροπής ώστε να υποστηριχθούν οι προσπάθειες των επιχειρήσεων για υπεύθυνο χειρισμό των κοινωνικών θεμάτων.

Βρυξέλλες, 20 Μαρτίου 2002.

Ο Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Göke Frerichs

(1) Προβλέπετε Γνωμοδότηση της ΟΚΕ για το Ευρωπαϊκό Έτος Ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΕΕ C 36 της 8.2.2002).

(2) Βλέπε Συγκεκριμένα παραδείγματα.

http://oracle02.ilo.org:6060/dyn/basi/vpisearch.first.

http://www.csreurope.org/csr_europe/Databank/databankindex.htm.

http://www.csrforum.com/csr/csrwebassist.nsf/content/a1c2a3.htm.

http://www.business-impact.org/bi2/case_studies_2k/.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της γνωμοδότησης της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Τροπολογίες που απορρίφθηκαν

Οι ακόλουθες τροπολογίες έλαβαν τουλάχιστον το ένα τέταρτο των ψήφων και απορρίφθηκαν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων:

Να τοποθετηθεί πριν από τις Γενικές Παρατηρήσεις

"1.1. Προοίμιο

Οι περισσότεροι παρατηρητές της συμπεριφοράς των επιχειρήσεων μπορούν να συμφωνήσουν ότι οι επιχειρήσεις διαθέτουν τεράστιο δυναμικό για την υλοποίηση οικονομικού και κοινωνικού έργου για τα ενδιαφερόμενα μέρη και ταυτόχρονα για την πλήρωση των υποχρεώσεών τους έναντι των μετόχων. Ιστορικά, ο λόγος ύπαρξης μιας επιχείρησης είναι οικονομικός. Με την υλοποίηση του οικονομικού της στόχου, μια επιχείρηση πληροί και τις νομικές και συμβατικές της ευθύνες έναντι των ενδιαφερομένων μερών. Κατά την τελευταία τριακονταετία, οι επιχειρήσεις, οι πολιτικοί και οι παρατηρητές κατανοούν βαθύτερα ότι ορισμένες επιχειρήσεις, σε εθελοντική βάση, διαθέτουν σημαντικό δυναμικό για να αναλάβουν δράση υπέρ των ενδιαφερομένων μερών μέσω προγραμμάτων κοινωνικής ευθύνης της επιχείρησης. Τέτοια προγράμματα πρέπει να συμβαδίζουν με τον οικονομικό στόχο της επιχείρησης και, σε γενικές γραμμές αφορούν επιχειρηματικές υποθέσεις που επικεντρώνονται στην επιβίωση της επιχείρησης και την επιτυχία μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Η αδυναμία επίτευξης του οικονομικού στόχου καθιστά την εταιρική κοινωνική ευθύνη αδύνατη, με αποτέλεσμα τα ενδιαφερόμενα μέρη να υφίστανται τεράστιες κοινωνικές ζημίες. Όταν επιτυγχάνεται ο οικονομικός στόχος, οι επιχειρήσεις διαθέτουν τεράστιο δυναμικό για κοινωνικό έργο. Η ΟΚΕ οφείλει να καλέσει την Επιτροπή να λάβει καλύτερα και εγκαίρως υπόψη τον οικονομικό στόχο των επιχειρήσεων στο Λευκό Βιβλίο της."

Αιτιολογία

Το Πράσινο Βιβλίο δεν αναγνωρίζει επαρκώς το βαθμό της κοινωνικής προσφοράς των επιχειρήσεων όταν τούτες υλοποιούν τον οικονομικό τους στόχο.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 45, ψήφοι κατά: 79, αποχές: 11.

Να τοποθετηθεί πριν από τις Γενικές Παρατηρήσεις

"1.2. Οικονομικός στόχος των επιχειρήσεων

1.2.1. Ο πρωταρχικός στόχος μιας επιχείρησης είναι οικονομικός και οι κύριες σχέσεις και ευθύνες της είναι νομικές και συμβατικές, όχι εθελοντικές. Πράγματι, όλα τα στοιχεία της κοινωνικής συνοχής - απασχόληση, συνοχή σε επίπεδο τοπικής κοινότητας, εθνική κοινωνική συνοχή, διαβίωση των ηλικιωμένων με βάση την αποταμίευση και τις επενδύσεις - μπορούν να υλοποιηθούν μόνον εάν οι επιχειρήσεις επιτυγχάνουν τον οικονομικό τους στόχο.

1.2.2. Η αποδοτικότητα είναι ένας κύριος αρχικός δείκτης της επίδοσης μιας επιχείρησης. Το κέρδος της επιτρέπει να δρα ανταγωνιστικά και να επενδύει για το μέλλον. Η αποδοτικότητα μιας επιχείρησης ελέγχεται συνεχώς από τις προκλήσεις των δυνάμεων της αγοράς. Τούτες μεταβάλλουν συνεχώς το περιβάλλον της αγοράς της επιχείρησης. Μια επιχείρηση πληροί το στόχο της εάν επιβιώνει από αυτές τις προκλήσεις και ευδοκιμεί. Προς τούτο, το οικονομικό πρότυπο της επιχείρησης πρέπει να είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα.

1.2.3. Οι σχέσεις των ενδιαφερομένων μελών είναι νόμιμες και συμβατικές· όμως, μόνο με την επιβίωση και ευδοκίμηση, μπορεί μια επιχείρηση να πληροί τις υποχρεώσεις της όσον αφορά τη διατήρηση της ίδιας της απασχόλησης όσο και της ποιότητάς της, τη συνέχιση των παραγγελιών στους προμηθευτές της, την ικανοποίηση της ζήτησης και την διασφάλιση της ικανοποίησης των καταναλωτών.

1.2.4. Στην τοπική κοινότητα όπου είναι εγκατεστημένη, μια ευδοκιμούσα επιχείρηση διατηρεί την απασχόληση, στηρίζοντας έτσι τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους που με τη σειρά τους στηρίζουν τους επιτόπιους προμηθευτές αγαθών και υπηρεσιών· μια ευδοκιμούσα επιχείρηση αποτελεί η ίδια κύριο πελάτη των επιτόπιων προμηθευτών αγαθών και υπηρεσιών, παρέχει μια οικονομική ανάσα στην τοπική κοινότητα και στηρίζει την κοινωνική συνοχή.

1.2.5. Μια ευδοκιμούσα επιχείρηση καταβάλλει φόρους επί των κερδών της, συλλέγει φόρους από τους εργαζόμενούς της εκ μέρους του κράτους και συμβάλλει, με τους εργαζόμενούς της, στα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης. Επίσης, καταβάλλει και συλλέγει το ΦΠΑ για το κράτος. Η επιχείρηση αποτελεί το κεντρικό συστατικό του εθνικού φορολογικού συστήματος, το οποίο χρηματοδοτεί το κοινωνικό πρότυπο.

1.2.6. Ένα ποσοστό των κερδών μιας ευδοκιμούσας επιχείρησης καταβάλλεται ως μέρισμα στους μετόχους. Σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό, αυτοί οι μέτοχοι είναι συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικές επιχειρήσεις, οι οποίες διαχειρίζονται τις ατομικές αποταμιεύσεις ενόψει του γήρατος. Τέτοια συστήματα βασίζονται στα κέρδη και στα μερίσματα των επιχειρήσεων.

1.2.7. Το κέρδος αποτελεί το δείκτη μιας ευδοκιμούσας επιχείρησης. Η μείωση των κερδών βλάπτει όχι μόνο τις μακροπρόθεσμες ατομικές αποταμιεύσεις αλλά έχει επιπτώσεις στην απασχόληση, στους προμηθευτές, τους πελάτες και τα κρατικά έσοδα. Κατά συνέπεια, μια επιχείρηση δεν πρέπει να θυσιάζει το βραχυπρόθεσμο κέρδος χωρίς να αναμένει μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα κέρδη."

Αιτιολογία

Το Πράσινο Βιβλίο δεν αναγνωρίζει ότι η κοινωνία των πολιτών και η κοινωνική συνοχή εξαρτώνται από τις επιχειρήσεις που υλοποιούν τον οικονομικό τους στόχο.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 47, ψήφοι κατά: 86, αποχές: 17.

Να τοποθετηθεί πριν από τις Γενικές Παρατηρήσεις

"1.3. Εταιρική κοινωνική ευθύνη

1.3.1. Η εταιρική κοινωνική ευθύνη αποτελεί μια συνεχώς αναπτυσσόμενη έννοια. Σε αυτήν περιλαμβάνεται η ανάληψη δέσμευσης με τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη, την κοινωνία και το περιβάλλον κατά τρόπο που πρέπει να είναι και προς όφελος των μετόχων, ιδιαίτερα εάν στηρίζει την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του επιχειρησιακού προτύπου.

1.3.2. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι είναι οι πελάτες, οι προμηθευτές και οι εργαζόμενοι. Οι βασικές σχέσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι συμβατικές και νομικές. Οι εθελοντικές επεκτάσεις με άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη μπορεί να αφορούν διευθετήσεις που αποτελούν κοινωνικά υπεύθυνη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, μπορούν να προσφέρονται στους πελάτες προϊόντα από κοινωνικά υπεύθυνους προμηθευτές και συμβαλλόμενους, οι συνθήκες απασχόλησης να είναι 'θετικές' με πολλούς τρόπους και να αφορούν πρόσθετες επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό.

1.3.3. Όσον αφορά τις επεκτάσεις στα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη, οι επιχειρήσεις λογικά επιδιώκουν μέσω του σκεπτικού ότι οι ενέργειες αυτές, με το σχετικό κόστος, είναι προς το συμφέρον των μετόχων. Τούτο απαιτεί μακροπρόθεσμα προγράμματα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, και 'εκπαίδευση' των μετόχων.

1.3.4. Μια πιο περίπλοκη διάσταση της ΕΚΕ αφορά την κοινότητα: τόσο την τοπική κοινότητα στην οποία είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση όσο και την κοινωνία γενικά. Στο πλαίσιο αυτό, το σκεπτικό δεν είναι τόσο προφανές και η ανταπόδοση συχνά θα είναι πιο μακροπρόθεσμη.

1.3.5. Το πρωταρχικό ζήτημα της βιωσιμότητας αγορά την κοινωνία γενικά. Είναι σημαντικό να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ της βιωσιμότητας της επιχείρησης - της ικανότητάς της να επιβιώνει και να ευδοκιμεί - και της βιώσιμης ανάπτυξης γενικά, με τις τρεις πτυχές της: οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική. Το νομικό και κανονιστικό πλαίσιο για την βιώσιμη ανάπτυξη χρειάζεται να εξελιχθεί ώστε να συμβάλλει στην ολοκλήρωση των πρωτοβουλιών της ΕΚΕ. Πράγματι, οι πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της ΕΚΕ μπορούν να αποτελέσουν το ερέθισμα αλλά και να διαμορφώσουν παρόμοια νομοθεσία ή κανονισμούς.

1.3.6. Εξ ορισμού, η ΕΚΕ λειτουργεί σε εθελούσια βάση. Ωστόσο, υφίστανται πλαίσια. Οι επιχειρήσεις μπορούν να αναπτύσσουν κώδικες συμπεριφοράς που να καθορίζουν τη δεοντολογία και την υπεύθυνη συμπεριφορά έναντι των ενδιαφερομένων μερών και της κοινότητας. Επιπρόσθετα, οι επιχειρήσεις συνεργάζονται για να συνδυάσουν τους πόρους τους. Πολλές επιχειρηματικές δραστηριότητες εντός της κοινότητας έχουν φιλανθρωπική διάσταση.

1.3.7. Με βάση την ανωτέρω ανάλυση, η ΟΚΕ μπορεί να υποστηρίξει τον ορισμό που δίδεται στην παράγραφο 20 του Πράσινου Βιβλίου ότι η εταιρική κοινωνική ευθύνη 'είναι μια έννοια σύμφωνα με την οποία οι εταιρίες ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη'."

Αιτιολογία

Η γνωμοδότηση δεν περιλαμβάνει έναν ορισμό για την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Είναι χρήσιμο να αντιπαρατεθεί η εταιρική κοινωνική ευθύνη και ο οικονομικός στόχος των επιχειρήσεων.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 40, ψήφοι κατά: 95, αποχές: 19.

Παράγραφος 1.3.

Να προστεθούν πριν από την τελευταία πρόταση τα εξής: "'Τα συνδικάτα συνέβαλαν αποφασιστικά στην εξέλιξη αυτού του πλαισίου'."

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ:59, ψήφοι κατά: 76, αποχές: 11.

Παράγραφος 1.4

τελευταία πρόταση - να τροποποιηθεί ως εξής: "'Κυρίως, όμως, ο διάλογος μεταξύ εργοδοτών και συνδικάτων πρέπει να συμβάλλει ...'"

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 56, ψήφοι κατά: 83, αποχές: 13.

Παράγραφος 1.5, πέμπτη πρόταση:

Να αντικατασταθεί η λέξη "κέρδη" με τη λέξη "ανταγωνιστικότητα".

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 46, ψήφοι κατά:81, αποχές: 9.

Σημείο 1.5:

να προστεθεί στην τελευταία φράση: "προκειμένου να αποδώσει στο κοινωνικό και οικολογικό περιβάλλον αυτά που μπορεί κατά την εγκατάστασή της (κατοικίες, υποδομές υγείας, βασική και ανώτερη εκπαίδευση, μεταφορές ...)"

Αιτιολογία

Επειδή όλα τα συμφέροντα βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο: μέτοχοι, μισθωτοί, εκπρόσωποι των μισθωτών, πελάτες, προμηθευτές, κοινότητες, η κοινωνία ...

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 39, ψήφοι κατά: 71, αποχές: 15.

Παράγραφος 1.7

Η τελευταία πρόταση αντικαθίσταται ως εξής: "μετά τη λέξη 'απαραίτητη' προστίθεται η λέξη 'αναπόφευκτη'..."

Αιτιολογία

Αυτονόητη.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 61, ψήφοι κατά: 82, αποχές: 10.

Παράγραφος 1.8

Να προστεθούν τα εξής στο τέλος της πρώτης πρότασης: "... μέσω της διά βίου μάθησης, καθώς και στην ανάπτυξη της πρόσβασης στην κατάρτιση, στις επενδύσεις στη συνεχή επιμόρφωση για όλες τις κατηγορίες εργαζομένων."

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 66, ψήφοι κατά: 67, αποχές: 6.

Παράγραφος 1.9

Να διαγραφούν από την πρώτη πρόταση τα εξής: "... ο αμοιβαίος σεβασμός, η ελευθερία και η δικαιοσύνη ..."

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 54, ψήφοι κατά: 66, αποχές: 15.

§ 1.9

να διαγραφεί: "της κοινωνίας των αξιών."

Αιτιολογία

Δεν μπορούμε να θέσουμε στο ίδιο επίπεδο αξίας τα κέρδη και την ελευθερία, τις επενδύσεις και τον αμοιβαίο σεβασμό, την κατανάλωση και την αξιοπρέπεια. Ορισμένοι μπορεί να βλέπουν στενή σχέση μεταξύ τους, ωστόσο αυτές οι αξίες δεν μπορούν να παρουσιάζονται ανακατεμένες και χωρίς ιεράρχηση όσον αφορά τη σημερινή κατάσταση της κοινωνικής Ευρώπης. Διαφορετικά, αυτό σημαίνει ότι έχουμε ήδη εξαλείψει κάθε αίτιο φτώχειας και αποκλεισμού από την αγορά εργασίας και συνεπώς έχουμε μόνο λόγους για να χαιρόμαστε όλοι μας.

"Αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας" είναι ήδη μια αρκετά αισιόδοξη φράση.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 41, ψήφοι κατά: 55, αποχές: 10.

Σημείο 1.11:

να προστεθεί στη 2η φράση: "Οι προσπάθειες που αναπτύσσονται εντός της επιχείρησης γίνονται σαφώς καλύτερα αποδεκτές ... από τη διοίκηση από ό,τι οι συνθήκες που έχουν τεθεί εξωτερικώς."

Αιτιολογία

Η ιδέα ότι οι εργαζόμενοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο στο πλαίσιο της επιχείρησης όπως και η διοίκηση ή οι μέτοχοι χρήζει εξ ολοκλήρου αποδείξεων. Ο νομοθέτης (που καθορίζει το νόμο) και ο διαπραγματευτής (που συνάπτει τομεακές ή διεπαγγελματικές συμβάσεις πλαίσιο) έχουν εκλεγεί νόμιμα ή έχουν διοριστεί είτε με καθολική ψηφοφορία είτε με τη μέθοδο διορισμού βάσει της αντιπροσωπευτικότητας. Αυτά τα δημοκρατικά στοιχεία αποτελούν συστατικά του κράτους δικαίου, όπως είναι τα κράτη μέλη της ΕΕ, και μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ενδείξεις που να δεικνύουν ότι δεν θα γίνουν αποδεκτά.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 34, ψήφοι κατά: 60, αποχές: 13.

Σημείο 2.3

Μετά την τελευταία πρόταση να προστεθεί το ακόλουθο κείμενο: "Από την άλλη πλευρά η ΟΚΕ τονίζει ότι στην ΕΚΕ θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι η μετατόπιση της παραγωγής χαμηλής ειδίκευσης και η ενθάρρυνση της μετανάστευσης εργαζομένων με υψηλό επίπεδο ειδίκευσης με στόχο να αντιμετωπισθεί η 'έλλειψη προσωπικού' που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οδηγεί στον περιορισμό των ανθρώπινων πόρων των χωρών αυτών."

Αιτιολογία

Δεν υπάρχει λόγος να παροτρύνονται τα κράτη να επενδύουν στην κατάρτιση των στελεχών ή των μελλοντικών τους εργαζομένων αν αυτό ενθαρρύνει την απώλεια ικανών εργαζομένων. Και αυτό αφορά την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 37, ψήφοι κατά: 89, αποχές: 12.

Σημείο 2.4:

Να προστεθεί μετά την τελευταία πρόταση: "Ωστόσο, η ΕΚΕ, χάρη στον εθελοντικό της χαρακτήρα, επιτρέπει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που έχουν εγκατασταθεί στις χώρες αυτές να μην προσφεύγουν στην παιδική εργασία, ακόμη κι αν η νομοθεσία των χωρών αυτών δεν το απαγορεύει. Η ΕΚΕ μπορεί να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις στις χώρες αυτές να προσλαμβάνουν τους γονείς με μισθούς υψηλότερους από τους μισθούς των παιδιών αν και πολύ χαμηλότερους σε σύγκριση με τους ευρωπαϊκούς μισθούς."

Αιτιολογία

Το παράδειγμα αυτό δείχνει σαφώς ότι δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων και την ευθύνη τους όσον αφορά τα κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών καθώς και ότι ο εθελοντικός χαρακτήρας της ΕΚΕ επιτρέπει τη λήψη μέτρων υψηλότερου επιπέδου από αυτό της εθνικής νομοθεσίας

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 48, ψήφοι κατά: 71, αποχές: 11.