1.

Το καθεστώς στήριξης της αγροτικής ανάπτυξης, το οποίο εγκαθίδρυσε ο κανονισμός (ΕΕ) 1305/2013 ( 2 ), προβλέπει τη χορήγηση ενισχύσεων, μεταξύ άλλων, σε νέους γεωργούς οι οποίοι, διαθέτοντας επαρκή επαγγελματικά προσόντα και ικανότητες, εγκαθίστανται για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση ως υπεύθυνοι της εκμετάλλευσης αυτής ( 3 ).

2.

Τα κράτη μέλη δύνανται να επιβάλουν προϋποθέσεις για την πρόσβαση στις ενισχύσεις αυτές εκκίνησης. Συγκεκριμένα, ο κανονισμός 1305/2013 τούς επιτρέπει να ορίσουν ένα ανώτατο όριο παραγωγής, ούτως ώστε οι υπεύθυνοι των γεωργικών εκμεταλλεύσεων που το υπερβαίνουν να μην μπορούν να λάβουν την ενίσχυση.

3.

Στο Βέλγιο, οι κανόνες της Région wallonne (Περιφέρειας Βαλλονίας, Βέλγιο) όρισαν το ανώτατο αυτό όριο στο ένα εκατομμύριο ευρώ τυπικής ακαθάριστης απόδοσης (στο εξής: ΤΑΑ) για τις κείμενες στο έδαφός τους γεωργικές εκμεταλλεύσεις, «στην περίπτωση που εγκαθίσταται νέος γεωργός» ( 4 ).

4.

Στην υπό κρίση υπόθεση, ένας νέος γεωργός ζήτησε ενίσχυση εκκίνησης σε σχέση με γεωργική εκμετάλλευση της οποίας η ΤΑΑ υπερέβαινε το ανώτατο όριο, αλλά της οποίας ήταν εξ αδιαιρέτου υπεύθυνος (κατά το εν τρίτο) μαζί με τον πατέρα και τη μητέρα του. Υποστήριξε ότι ο ίδιος και ο πατέρας του αποτελούσαν «άτυπη ένωση προσώπων» και ότι διαχειρίζονταν αμφότεροι την εκμετάλλευση ασκώντας επ’ αυτής αποτελεσματικό έλεγχο.

5.

Το τμήμα γεωργικών υποθέσεων της Περιφέρειας Βαλλονίας αρνήθηκε να χορηγήσει την ενίσχυση, με την αιτιολογία ότι η εκμετάλλευση υπερέβαινε το ανώτατο όριο ΤΑΑ. Το αιτούν δικαστήριο ζητεί, εν συνόψει, να μάθει εάν το δίκαιο της Ένωσης αντιτίθεται σε εθνικό κανόνα ο οποίος, κατά τον καθορισμό του ανώτατου αυτού ορίου, λαμβάνει υπόψη το σύνολο της γεωργικής εκμετάλλευσης και όχι το μερίδιο που αντιστοιχεί στον νέο γεωργό.

6.

Η αιτιολογική σκέψη 17 αναφέρει τα εξής:

«[…] Απαιτείται η λήψη μέτρου ανάπτυξης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των επιχειρήσεων το οποίο να διευκολύνει την αρχική εγκατάσταση των νέων γεωργών και τη διαρθρωτική προσαρμογή των αγροτικών τους εκμεταλλεύσε[ω]ν, μετά την αρχική εγκατάσταση. […] Θα πρέπει επίσης να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη μικρών εκμεταλλεύσεων που είναι εν δυνάμει οικονομικά βιώσιμες. […] Η στήριξη για σύσταση επιχείρησης θα πρέπει να καλύπτει μόνο την αρχική περίοδο ζωής της επιχείρησης και να μην καταστεί ενίσχυση λειτουργίας. […]

[…]»

7.

Κατά το άρθρο 2 («Ορισμοί»), παράγραφος 1, στοιχείο ιδʹ ( 5 ), ως «νέος γεωργός» νοείται «πρόσωπο ηλικίας 40 ετών ή νεότερο κατά τη στιγμή της υποβολής της αίτησης, το οποίο διαθέτει επαρκή επαγγελματικά προσόντα και ικανότητες και εγκαθίσταται για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση ως υπεύθυνος της εκμετάλλευσης αυτής».

8.

Το άρθρο 2, παράγραφος 3, προβλέπει τα εξής:

«Για μια συνεπή μεταχείριση των δικαιούχων και για να ληφθεί υπόψη η ανάγκη για περίοδο προσαρμογής, όσον αφορά τον ορισμό του νέου γεωργού που προβλέπεται στην παράγραφο 1 στοιχείο ιδ), η Επιτροπή πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις […] σχετικά με τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένα νομικό πρόσωπο μπορεί να θεωρηθεί ως “νέος γεωργός”, και να καθορίζει την περίοδο χάριτος για την απόκτηση επαγγελματικών προσόντων.»

9.

Κατά το άρθρο 5 («Προτεραιότητες της Ένωσης για την αγροτική ανάπτυξη»):

«Η επίτευξη των στόχων της αγροτικής ανάπτυξης, οι οποίοι συμβάλλουν στη στρατηγική “Ευρώπη 2020” για έξυπνη, αειφόρο και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, επιδιώκεται μέσω των ακόλουθων έξι προτεραιοτήτων της Ένωσης για την αγροτική ανάπτυξη, οι οποίες εκφράζουν τους σχετικούς θεματικούς στόχους του ΚΣΠ [Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου]:

[…]

[…]».

10.

Το άρθρο 19 («Ανάπτυξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων») όριζε τα εξής:

«1.   Η στήριξη στο πλαίσιο του παρόντος μέτρου καλύπτει:

[…]

2.   Η στήριξη βάσει της παραγράφου 1 στοιχείο α) σημείο i) χορηγείται σε νέους γεωργούς.

[…]

Η στήριξη βάσει της παραγράφου 1 στοιχείο α) σημείο iii) χορηγείται σε μικρές εκμεταλλεύσεις, όπως ορίζονται από τα κράτη μέλη.

[…]

4.   Η στήριξη βάσει της παραγράφου 1 στοιχείο α) εξαρτάται από την υποβολή επιχειρηματικού σχεδίου. Η υλοποίηση του επιχειρηματικού σχεδίου πρέπει να αρχίσει εντός εννέα μηνών από την ημερομηνία της απόφασης δια της οποίας χορηγείται η ενίσχυση.

Για τους νέους γεωργούς που λαμβάνουν ενίσχυση σύμφωνα με το στοιχείο α) σημείο i) της παραγράφου 1, το επιχειρηματικό σχέδιο προβλέπει ότι ο νέος γεωργός πρέπει να ανταποκρίνεται στον ορισμό του ενεργού γεωργού, σύμφωνα με το άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 εντός 18 μηνών από την ημερομηνία εγκατάστασης.

Τα κράτη μέλη καθορίζουν ανώτατα και κατώτατα όρια που επιτρέπουν την πρόσβαση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στη στήριξη βάσει της παραγράφου 1 στοιχείο α) σημεία i) και iii). Το χαμηλότερο όριο στήριξης δυνάμει της παραγράφου 1 στοιχείο α) σημείο i) είναι υψηλότερο από το ανώτατο όριο στήριξης δυνάμει της παραγράφου 1 στοιχείο α) σημείο iii). Η στήριξη περιορίζεται σε εκμεταλλεύσεις που εμπίπτουν στον ορισμό των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων.

[…]

8.   Για μια αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των πόρων του ΕΓΤΑΑ, ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις […] σχετικά με το ελάχιστο περιεχόμενο των επιχειρηματικών σχεδίων και τα κριτήρια που πρέπει να χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για τον καθορισμό των ορίων που αναφέρονται στην παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου.»

11.

Στην αιτιολογική του σκέψη 2 εξαγγέλλονται τα εξής:

«Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν και να εφαρμόσουν ειδικούς όρους πρόσβασης στη στήριξη για τους νέους γεωργούς στην περίπτωση που δεν εγκαθίστανται ως μόνοι αρχηγοί της εκμετάλλευσης. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ίση μεταχείριση των δικαιούχων, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή υπό την οποία επιλέγουν να εγκατασταθούν στη γεωργική εκμετάλλευση, θα πρέπει να προβλέπεται ότι οι όροι υπό τους οποίους ένα νομικό πρόσωπο ή άλλη μορφή συνεταιρισμού μπορεί να θεωρηθεί “νέος γεωργός” είναι ανάλογοι με εκείνους ενός φυσικού προσώπου. Θα πρέπει να προβλέπεται επαρκής περίοδος χάριτος που θα επιτρέπει στους νέους γεωργούς να αποκτήσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες.»

12.

Κατά την αιτιολογική σκέψη 5:

«[…] Προκειμένου να εξασφαλιστεί ίση μεταχείριση μεταξύ των δικαιούχων σε ολόκληρη την Ένωση και να διευκολυνθεί η παρακολούθηση, το κριτήριο που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθορισμό των κατώτατων ορίων που αναφέρονται στο άρθρο 19 παράγραφος 4 του [κανονισμού 1305/2013] θα πρέπει να είναι το δυναμικό παραγωγής της γεωργικής εκμετάλλευσης.»

13.

Το άρθρο 2 («Νέοι γεωργοί») ορίζει τα εξής:

«1.   Τα κράτη μέλη θεσπίζουν και θέτουν σε εφαρμογή ειδικούς όρους για την πρόσβαση σε στήριξη στην περίπτωση που ο νέος γεωργός, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο ιδ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 δεν εγκαθίσταται ως μόνος αρχηγός της εκμετάλλευσης, ανεξάρτητα από τη νομική της μορφή. Οι όροι αυτοί πρέπει να είναι ισοδύναμοι με εκείνους που ισχύουν στην περίπτωση εγκατάστασης νέων γεωργών ως μόνων αρχηγών μιας εκμετάλλευσης. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο έλεγχος της εκμετάλλευσης πραγματοποιείται από τους νέους γεωργούς.

2.   Σε περίπτωση που η αίτηση για στήριξη αφορά εκμετάλλευση την οποία κατέχει νομικό πρόσωπο, ο νέος γεωργός, κατά την έννοια του άρθρου 2 παράγραφος 1 στοιχείο ιδ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, ασκεί αποτελεσματικό και μακροχρόνιο έλεγχο στο νομικό πρόσωπο όσον αφορά τις αποφάσεις που συνδέονται με τη διαχείριση, τα κέρδη και τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους. Όταν διάφορα φυσικά πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και πρόσωπα που δεν είναι νέοι γεωργοί, συμμετέχουν στο κεφάλαιο ή τη διαχείριση του νομικού προσώπου, ο νέος γεωργός είναι ικανός να ασκεί αποτελεσματικό και μακροχρόνιο έλεγχο μεμονωμένα ή από κοινού με άλλους γεωργούς.

Σε περίπτωση που νομικό πρόσωπο ελέγχεται μεμονωμένα ή από κοινού από άλλο νομικό πρόσωπο, οι απαιτήσεις του πρώτου εδαφίου εφαρμόζονται σε κάθε φυσικό πρόσωπο που ασκεί έλεγχο επί του άλλου νομικού προσώπου.

[…]»

14.

Το άρθρο 5 («Ανάπτυξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων»), παράγραφος 2, προβλέπει τα εξής:

«Τα κράτη μέλη ορίζουν τα κατώτατα όρια που αναφέρονται στο τρίτο εδάφιο του άρθρου 19 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 από την άποψη του δυναμικού παραγωγής της γεωργικής εκμετάλλευσης, υπολογισμένου σε τυπική απόδοση, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1242/2008 [ ( 7 )] […], ή ισοδύναμο αυτού.»

15.

Στην αιτιολογική σκέψη 1 εξαγγέλλονται τα εξής:

«[…] η πείρα από τις διαπραγματεύσεις των προγραμμάτων έχει δείξει ότι θα πρέπει να αποσαφηνιστούν οι κανόνες για την από κοινού εγκατάσταση νέων γεωργών και τα όρια που απαιτούνται βάσει του άρθρου 19 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 για την πρόσβαση σε στήριξη και ότι θα πρέπει να εξορθολογιστούν οι διατάξεις που αφορούν τη διάρκεια του επιχειρηματικού σχεδίου.»

16.

Δυνάμει του άρθρου 1, ο ορισμός της έννοιας «νέος γεωργός», ο οποίος περιλαμβανόταν στο άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο ιδʹ, του κανονισμού 1305/2013, έχει πλέον ως εξής:

«[…] πρόσωπο ηλικίας 40 ετών ή νεότερο κατά τη στιγμή της υποβολής της αίτησης, το οποίο διαθέτει επαρκή επαγγελματικά προσόντα και ικανότητες και εγκαθίσταται για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση ως υπεύθυνος της εκμετάλλευσης αυτής· η εγκατάσταση μπορεί να γίνει ατομικά ή από κοινού, υπό οποιαδήποτε νομική μορφή, με άλλους γεωργούς.»

17.

Το άρθρο 1 τροποποιεί επίσης το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 19 του κανονισμού 1305/2013, το οποίο καθίσταται πέμπτο εδάφιο με την εξής διατύπωση:

«Τα κράτη μέλη καθορίζουν ανώτατα και κατώτατα όρια ανά δικαιούχο ή ανά εκμετάλλευση για την πρόσβαση στη στήριξη βάσει της παραγράφου 1 στοιχείο α) σημεία i) και iii). Το χαμηλότερο όριο στήριξης δυνάμει της παραγράφου 1 στοιχείο α) σημείο i) είναι υψηλότερο από το ανώτατο όριο στήριξης δυνάμει της παραγράφου 1 στοιχείο α) σημείο iii). Η στήριξη περιορίζεται σε εκμεταλλεύσεις που εμπίπτουν στον ορισμό των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων.»

18.

Το άρθρο 1 τροποποιεί το άρθρο 2, παράγραφος 1, του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014, το οποίο έχει πλέον ως εξής:

«Οι όροι πρόσβασης στη στήριξη που ισχύουν για νέο γεωργό κατά την έννοια του άρθρου 2 παράγραφος 1 στοιχείο ιδ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, ο οποίος εγκαθίσταται σε γεωργική εκμετάλλευση ως υπεύθυνος της εκμετάλλευσης αυτής από κοινού με άλλους γεωργούς, είναι ισοδύναμοι με τους όρους που ισχύουν για νέο γεωργό ο οποίος εγκαθίσταται ως μόνος υπεύθυνος εκμετάλλευσης. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι νέοι γεωργοί διατηρούν τον έλεγχο της εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν στο κράτος μέλος.»

19.

Το άρθρο 25 ορίζει τα εξής όσον αφορά τη χορήγηση της ενίσχυσης:

«Η εκμετάλλευση η οποία είτε έχει αποκτηθεί είτε έχει συσταθεί εξ αρχής πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

[…]

6. Η τυπική ακαθάριστη απόδοσή της, κατά την έννοια του άρθρου 5 του κανονισμού 1242/2008 […] πληροί ένα κατώτατο και ένα ανώτατο όριο τα οποία ορίζονται από τον Υπουργό. […]

[…]»

20.

Το άρθρο 7, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, ως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών, ορίζει τα εξής:

«Το ανώτατο όριο το οποίο προβλέπεται στο άρθρο 25, πρώτο εδάφιο, σημείο 6, της [AGW] ανέρχεται στο ποσό του ενός εκατομμυρίου ευρώ στην περίπτωση εγκατάστασης ενός νέου γεωργού και στο ποσό του ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων ευρώ στην περίπτωση ταυτόχρονης εγκατάστασης δύο ή περισσοτέρων νέων γεωργών.»

21.

Ο C.J. απέκτησε την κυριότητα του ενός τρίτου γεωργικής εκμετάλλευσης η οποία έως τότε ανήκε εξ ολοκλήρου στους γονείς του.

22.

Ο C.J. προέβη στην απόκτηση αυτή προκειμένου να συνεχίσει την οικογενειακή εκμετάλλευση υπό την ιδιότητα του νέου γεωργού, διαχειριζόμενός την ως «άτυπη ένωση προσώπων» με τον πατέρα του.

23.

Τα υπόλοιπα δύο τρίτα της γεωργικής εκμετάλλευσης ανήκαν στον πατέρα και τη μητέρα του C.J.

24.

Στις 27 Ιανουαρίου 2016, ο C.J. υπέβαλε ενώπιον του τμήματος γεωργικών υποθέσεων της Περιφέρειας Βαλλονίας αίτηση χορήγησης ενίσχυσης εκκίνησης (πρώτη εγκατάσταση) στο όνομα της άτυπης ένωσης προσώπων που είχε συστήσει με τον πατέρα του.

25.

Στις 28 Οκτωβρίου 2016, η αίτηση απερρίφθη, με την αιτιολογία ότι η ΤΑΑ της εκμετάλλευσης υπερέβαινε το ανώτατο όριο που προέβλεπε η εθνική νομοθεσία (ένα εκατομμύριο ευρώ).

26.

Στις 2 Νοεμβρίου 2016, ο C.J. υπέβαλε ένσταση κατά της απορριπτικής αυτής απόφασης, προβάλλοντας ότι, για τους σκοπούς του καθορισμού του ανώτατου ορίου της ΤΑΑ, έπρεπε να συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι η εκμετάλλευση ανήκε σε τρία πρόσωπα και ότι η ΤΑΑ είχε υπολογιστεί χωρίς να ληφθεί υπόψη ο συντελεστής εργασίας. Κατά την άποψή του, θα ήταν πιο λογικό το ανώτατο όριο να υπολογιστεί σε συνάρτηση με τον αριθμό μονάδων εργασίας της εκμετάλλευσης.

27.

Με απόφαση της 17ης Φεβρουαρίου 2017, το τμήμα γεωργικών υποθέσεων (διεύθυνση γεωργικών διαρθρώσεων) της Περιφέρειας Βαλλονίας απέρριψε την ένσταση.

28.

Ο C.J. προσέφυγε κατά της απόφασης αυτής ενώπιον του Tribunal de première instance de Namur (πρωτοδικείου Namur, Βέλγιο), ζητώντας να υποχρεωθεί η Περιφέρεια Βαλλονίας να του καταβάλει το ποσό των 70000 ευρώ ως ενίσχυση εκκίνησης, πλέον τόκων.

29.

Στο πλαίσιο αυτό, το εν λόγω δικαστήριο υποβάλλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Κατ’ ορθή ερμηνεία των άρθρων 2, 5 και 19 του κανονισμού (ΕΕ) 1305/2013 […], σε συνδυασμό με το άρθρο 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 807/2014 […], δύνανται τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο της εφαρμογής των διατάξεων αυτών, να λαμβάνουν υπόψη, για τον καθορισμό του κατώτατου και ανώτατου ορίου, το σύνολο της εκμετάλλευσης και όχι μόνο το επιμέρους μερίδιο του νέου γεωργού σε αυτήν και/ή τις μονάδες εργασίας (ΜΕ), όταν η γεωργική εκμετάλλευση είναι οργανωμένη υπό μορφή άτυπης ένωσης προσώπων στην οποία ο νέος γεωργός αποκτά εξ αδιαιρέτου μερίδα και καθίσταται υπεύθυνος της εκμετάλλευσης, χωρίς όμως να είναι ο μόνος υπεύθυνος;»

30.

Στη διάταξη περί παραπομπής, το αιτούν δικαστήριο εκφράζει αμφιβολίες ως προς:

31.

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως περιήλθε στο Δικαστήριο στις 15 Νοεμβρίου 2019.

32.

Γραπτές παρατηρήσεις κατέθεσαν ο C.J., η Περιφέρεια Βαλλονίας και η Επιτροπή. Κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση της 25ης Νοεμβρίου 2020 παρέστησαν μόνον η Περιφέρεια Βαλλονίας και η Επιτροπή.

33.

Ο C.J. υποστηρίζει, κατ’ αρχάς, ότι, κατά την αξιολόγηση των ειδικών όρων του άρθρου 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014, το καθεστώς υπό το οποίο οι γεωργοί επιλέγουν να διαχειριστούν την εκμετάλλευσή τους –εν προκειμένω, μέσω μιας άτυπης ένωσης προσώπων– δεν θα έπρεπε να τους περιάγει σε δυσμενή θέση ή να επάγεται διαφορετική μεταχείριση. Προς στήριξη της θέσης του, επικαλείται την απόφαση του Δικαστηρίου της 14ης Οκτωβρίου 2010, Landkreis Bad Dürkheim ( 12 ).

34.

Προβάλλει, περαιτέρω, ότι το άρθρο 7 της AME δεν διακρίνει μεταξύ της κατάστασης του νέου γεωργού ο οποίος δεν εγκαθίσταται ως μόνος υπεύθυνος εκμετάλλευσης και αυτής του νέου γεωργού ο οποίος αναλαμβάνει μια εκμετάλλευση ως μόνος υπεύθυνος.

35.

Κατά τον C.J., το άρθρο 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014 απαιτεί οι όροι χορήγησης της ενίσχυσης να προσαρμόζονται σε κάθε περίπτωση. Καθόσον ο ίδιος αποκτά μερίδιο στην οικογενειακή εκμετάλλευση, το ανώτατο όριο θα πρέπει να καθοριστεί αποκλειστικώς βάσει της ΤΑΑ που αντιστοιχεί στο μερίδιο αυτό.

36.

Κατά την άποψή του, ακόμη και αν το άρθρο 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014 δεν αντιτίθεται στη μέθοδο που προβλέπει η επίμαχη εθνική διάταξη, αυτή είναι πάντως αντίθετη προς το πρωτογενές δίκαιο της Ένωσης, καθόσον, κατά τον υπολογισμό της ΤΑΑ της εκμετάλλευσης, οι πραγματικές «μονάδες εργασίας» λαμβάνονται υπόψη μόνο για τον καθορισμό του κατώτατου ορίου και όχι για τον καθορισμό του ανώτατου ορίου.

37.

Υποστηρίζει, τέλος, ότι, εν προκειμένω, δημιουργείται διπλή διάκριση: αυτή που προκύπτει από την εφαρμογή της μεθόδου αυτής υπολογισμού του ορίου και αυτή που υφίσταται ο ίδιος έναντι οποιουδήποτε άλλου νέου γεωργού ο οποίος, υπό τις ίδιες συνθήκες, επιλέγει να κατατμήσει την οικογενειακή εκμετάλλευση.

38.

Η Περιφέρεια Βαλλονίας δηλώνει, εξαρχής, ότι ο λόγος για τον οποίον αρνήθηκε να χορηγήσει την ενίσχυση δεν ήταν η επιλεγείσα νομική μορφή (η άτυπη ένωση προσώπων), αλλά το γεγονός ότι η εκμετάλλευση υπερέβαινε την προβλεπόμενη από τον εθνικό κανόνα ΤΑΑ.

39.

Προσθέτει ότι ο σκοπός που επιδιώκει η ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν είναι η άνευ όρων χορήγηση ενισχύσεων στους νέους γεωργούς, ανεξαρτήτως της ΤΑΑ της εκμετάλλευσης, αλλά η χορήγηση ενισχύσεων μόνο στους νέους γεωργούς που εγκαθίστανται σε εκμεταλλεύσεις οι οποίες, ως εκ της δομής τους, πληρούν το κριτήριο της ΤΑΑ.

40.

Κατά την Περιφέρεια Βαλλονίας, η ενίσχυση εκκίνησης σε νέο γεωργό δεν αποτελεί δικαίωμα το οποίο αποκτάται ανεξαρτήτως της δομής της γεωργικής εκμετάλλευσης.

41.

Στο πλαίσιο αυτό, η χρήση ως κριτηρίου των μονάδων εργασίας θα ήταν ασυμβίβαστη με την έννοια της ΤΑΑ, η οποία καθορίζεται βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της γεωργικής εκμετάλλευσης και όχι βάσει των μονάδων εργασίας.

42.

Η Περιφέρεια Βαλλονίας εκτιμά ότι ο προσφεύγων, καθ’ ο μέρος προτείνει να εφαρμοστεί το κριτήριο των μονάδων εργασίας, επιχειρεί να διαιρέσει τεχνητώς μια αδιαίρετη γεωργική εκμετάλλευση.

43.

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, αν και ο κανονισμός Omnibus ετέθη σε ισχύ μετά την υποβολή της επίμαχης εν προκειμένω αίτησης, οι διατάξεις του πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την ερμηνεία των διατάξεων που μνημονεύονται στη διάταξη περί παραπομπής ( 13 ).

44.

Κατά την κρίση της, τα άρθρα 2, 5 και 19 του κανονισμού 1305/2013, σε συνδυασμό με το άρθρο 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014, δεν εμποδίζουν τα κράτη μέλη να λαμβάνουν υπόψη, κατά τον καθορισμό του κατωτάτου και του ανωτάτου ορίου, τη γεωργική εκμετάλλευση στο σύνολό της και όχι μόνον το μερίδιο που αναλογεί στον νέο γεωργό ή τις μονάδες εργασίας, όταν η εκμετάλλευση αυτή είναι οργανωμένη υπό τη μορφή άτυπης ένωσης προσώπων στην οποία ο νέος γεωργός αποκτά εξ αδιαιρέτου μερίδα και καθίσταται υπεύθυνος της εκμετάλλευσης, όχι όμως ο μόνος υπεύθυνος της.

45.

Ωστόσο, η Επιτροπή φρονεί ότι η μη λήψη υπόψη του μεριδίου το οποίο ο νέος γεωργός έχει αποκτήσει εξ αδιαιρέτου μαζί με άλλους μη νέους γεωργούς θα μπορούσε, θεωρητικώς, να παραβιάζει την αρχή της ισότητας. Ο νέος γεωργός ο οποίος εκκινεί επιχείρηση εξ αδιαιρέτου με μη νέο γεωργό τελεί σε παρεμφερή κατάσταση με αυτήν του νέου γεωργού ο οποίος εκκινεί επιχείρηση, ομοίως εξ αδιαιρέτου, με άλλο νέο γεωργό ( 14 ).

46.

Προτού υπεισέλθω στην ουσία του προδικαστικού ερωτήματος, κρίνω σκόπιμες δύο διευκρινίσεις.

47.

Η πρώτη συνδέεται με την αναφορά του αιτούντος δικαστηρίου στο κατώτατο όριο που ισχύει για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Καθόσον το αντικείμενο της διαφοράς περιορίζεται στον αντίκτυπο του ανώτατου ορίου της ΤΑΑ της γεωργικής εκμετάλλευσης, συμμερίζομαι την άποψη της Επιτροπής ότι η απάντηση του Δικαστηρίου πρέπει να επικεντρωθεί στον συντελεστή αυτόν και όχι στο κατώτατο όριο.

48.

Η δεύτερη διευκρίνιση αφορά τους εφαρμοστέους κανόνες του δικαίου της Ένωσης.

49.

Το ερώτημα του αιτούντος δικαστηρίου περιορίζεται στην ερμηνεία του κανονισμού 1305/2013 και του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014. Αμφότεροι ήταν σε ισχύ κατά τον χρόνο (27 Ιανουαρίου 2016) υποβολής της αίτησης από την απόρριψη της οποίας ανέκυψε η διαφορά.

50.

Η Επιτροπή, ωστόσο, εκτιμά ότι οι δύο αυτοί κανονισμοί πρέπει να ερμηνευθούν υπό το πρίσμα των «αποσαφηνίσεων» στις οποίες προέβη ως προς τον πρώτο ο κανονισμός Omnibus, ο οποίος ετέθη σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2018 (ήτοι, μετά την έκδοση της απόφασης με την οποία απερρίφθη η αίτηση για την χορήγηση της ενίσχυσης).

51.

Στην αιτιολογική σκέψη 1 του κανονισμού Omnibus εξαγγέλλεται ότι «θα πρέπει να αποσαφηνιστούν οι κανόνες για την από κοινού εγκατάσταση νέων γεωργών και τα όρια που απαιτούνται βάσει του άρθρου 19 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 για την πρόσβαση σε στήριξη» ( 15 ).

52.

Εντούτοις, ο κανονισμός Omnibus, αντί να περιοριστεί στην «αποσαφήνιση» των διατάξεων του κανονισμού 1305/2013, επέφερε σημαντικές τροποποιήσεις σε αυτόν, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι εξής:

53.

Ασφαλώς, οι τροποποιήσεις αυτές δεν ασκούν σημαντική επιρροή στην υπό κρίση διαφορά, καθόσον:

54.

Ανεξαρτήτως της υλικής αντιστοιχίας μεταξύ του κανονισμού 1305/2013 και του κανονισμού Omnibus, η νομοθεσία που έχει, στην πραγματικότητα, κατά χρόνον εφαρμογή σε σχέση με το αντικείμενο της υπό κρίση διαφοράς είναι αυτή που περιέχει ο πρώτος εκ των κανονισμών αυτών και, κατόπιν εξουσιοδότησής του, ο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός 807/2014.

55.

Ο κανονισμός 1305/2013 θεσπίζει σειρά γενικών κανόνων οι οποίοι πρέπει να διέπουν τις χρηματοδοτούμενες από το ΕΓΤΑΑ ενισχύσεις για την αγροτική ανάπτυξη. Επιπλέον, θέτει τους στόχους στους οποίους πρέπει να συμβάλλει η πολιτική για την αγροτική ανάπτυξη καθώς και τις σχετικές προτεραιότητες της Ένωσης, προβλέποντας τα κατάλληλα μέτρα για την εφαρμογή της πολιτικής αυτής.

56.

Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 5 του κανονισμού 1305/2013 καθορίζει έξι προτεραιότητες για την αγροτική ανάπτυξη. Από αυτές, κρίσιμη εν προκειμένω είναι η δεύτερη, η οποία αφορά τη βελτίωση της βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

57.

Η προτεραιότητα αυτή πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 5, σημείο 2, στοιχεία αʹ και βʹ, του κανονισμού 1305/2013, να «εστιάζει» σε δύο σκοπούς:

58.

Μετά τον καθορισμό των προτεραιοτήτων της Ένωσης για την αγροτική ανάπτυξη, ο κανονισμός 1305/2013 προβλέπει, στον τίτλο III, τις ενισχύσεις που οφείλουν να συμβάλλουν ειδικά στην επίτευξη μίας ή περισσοτέρων εκ των προτεραιοτήτων αυτών (άρθρο 13).

59.

Το άρθρο 19, παράγραφος 1, του κανονισμού 1305/2013 διέπει τα μέτρα που αποσκοπούν στην «[α]νάπτυξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων», τα οποία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις ενισχύσεις «εκκίνησης επιχείρησης για […] νέους γεωργούς […] ή την ανάπτυξη μικρών εκμεταλλεύσεων» ( 17 ).

60.

Η επίμαχη εν προκειμένω ενίσχυση αφορά την εκκίνηση επιχείρησης από νέους γεωργούς.

61.

Από το γράμμα του άρθρου 19, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1305/2013 προκύπτει ότι το είδος αυτό ενίσχυσης δεν χορηγείται για να προωθήσει αδιακρίτως την εκκίνηση οποιασδήποτε γεωργικής επιχείρησης, αλλά μόνον εκείνων οι οποίες πληρούν σειρά προϋποθέσεων σχετικά με τους υπεύθυνους εκμετάλλευσης, τις δραστηριότητές τους ή τις διαστάσεις τους.

62.

Το άρθρο 19, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1305/2013 επιφυλάσσει ρητώς το είδος αυτό ενίσχυσης: i) στους νέους γεωργούς, ii) στις μη γεωργικές δραστηριότητες σε αγροτικές περιοχές και iii) στην ανάπτυξη μικρών εκμεταλλεύσεων.

63.

Το ίδιο άρθρο (παράγραφος 4, τρίτο εδάφιο, τελευταία περίοδος) ορίζει ότι το είδος αυτό ενίσχυσης «περιορίζεται σε εκμεταλλεύσεις που εμπίπτουν στον ορισμό των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων» ( 18 ).

64.

Στην πραγματικότητα, το σύνολο των ενισχύσεων του άρθρου 19 του κανονισμού 1305/2013 προορίζεται για τις μικρές εκμεταλλεύσεις. Αυτό ισχύει, σαφώς και εξ ορισμού, στην περίπτωση των ενισχύσεων προς γεωργούς μικρών εκμεταλλεύσεων, αλλά ισχύει και όσον αφορά τη στήριξη μέσω επενδύσεων για τη δημιουργία και την ανάπτυξη μη γεωργικών δραστηριοτήτων, η οποία χορηγείται σε πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, όπως προβλέπει το άρθρο 19, παράγραφος 2, τέταρτο εδάφιο, του κανονισμού 1305/2013 ( 19 ).

65.

Σε κάθε περίπτωση, και καθόσον ενδιαφέρει εν προκειμένω, το άρθρο 19, παράγραφος 4, του κανονισμού 1305/2013 είναι κατηγορηματικό στο μέτρο που ορίζει ότι η ενίσχυση για τη δημιουργία επιχειρήσεων περιορίζεται σε εκμεταλλεύσεις που εμπίπτουν στον ορισμό των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων ( 20 ).

66.

Βάσει της παραδοχής αυτής, μπορεί να συναχθεί ότι μοναδικοί αποδέκτες των ενισχύσεων τις οποίες προβλέπει ο κανονισμός 1305/2013 στο πλαίσιο της πολιτικής βελτίωσης της βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων είναι οι μικρές εκμεταλλεύσεις.

67.

Από την οικονομία του άρθρου 19, παράγραφος 4, του κανονισμού 1305/2013 προκύπτει ότι οι ενισχύσεις σε νέους γεωργούς διαμορφώνονται σε συνάρτηση με τις ενισχύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

68.

Στο πλαίσιο του γενικού αυτού προσανατολισμού, τα κράτη μέλη οφείλουν να καθορίζουν ανώτατα και κατώτατα όρια για την πρόσβαση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στη στήριξη βάσει του άρθρου 19, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, σημείο i, του κανονισμού 1305/2013 (ενισχύσεις σε νέους γεωργούς).

69.

Ο νομοθέτης της Ένωσης επέλεξε, σε τελική ανάλυση, να προωθήσει την πρόσβαση των νέων στη γεωργική δραστηριότητα ως μία μεταβλητή της πολιτικής προώθησης της δημιουργίας επιχειρήσεων για την ανάπτυξη μικρών εκμεταλλεύσεων.

70.

Τούτο συνάγεται από τη διατύπωση με την οποία το άρθρο 19, παράγραφος 4, του κανονισμού 1305/2013 οριοθετεί την ελευθερία των κρατών μελών κατά τη θέσπιση ανώτατων και κατώτατων ορίων για την πρόσβαση σε αυτό το είδος ενισχύσεων.

71.

Κατά το άρθρο αυτό, το κατώτατο όριο για τη στήριξη σε νέο γεωργό θα πρέπει να είναι υψηλότερο από το ανώτατο όριο για τη στήριξη όσον αφορά την ανάπτυξη μικρών εκμεταλλεύσεων.

72.

Το άρθρο 19, παράγραφος 4, του κανονισμού 1305/2013 προωθεί την εγκατάσταση νέων γεωργών εγγυώμενο σε αυτούς ότι, εφόσον συντρέχει περίπτωση, το κατώτατο όριο επιλεξιμότητας για τη στήριξη θα είναι υψηλότερο από το ανώτατο όριο που προβλέπεται για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις. Με άλλα λόγια, τους εγγυάται ότι, εάν εγκατασταθούν σε μικρή εκμετάλλευση, μπορούν να λάβουν στήριξη υπό όρους ευνοϊκότερους από αυτούς που ισχύουν για τους μη νέους γεωργούς.

73.

Συμφωνώ, επομένως, με την Περιφέρεια Βαλλονίας ότι ο κανονισμός 1305/2013 επιτρέπει στις εθνικές νομοθεσίες, αντί να θεσπίσουν μια αυτοτελή και άνευ όρων ενίσχυση σε νέους γεωργούς, η οποία θα συναρτάται μόνο προς τα ατομικά χαρακτηριστικά τους (ηλικία και προσόντα), να συνδέσουν την ενίσχυση αυτή με τα χαρακτηριστικά των εκμεταλλεύσεων στις οποίες εγκαθίστανται οι νέοι γεωργοί.

74.

Το καθεστώς ενισχύσεων του κανονισμού 1305/2013, το οποίο επιτρέπει στα κράτη μέλη να καθορίζουν ανώτατα όρια επιλεξιμότητας για τις ενισχύσεις αυτές, μπορεί, συνεπώς, να μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία κατά τρόπον ώστε, όσον αφορά τους νέους γεωργούς, η ενίσχυση να συνδέεται με τα χαρακτηριστικά των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στις οποίες αυτοί εγκαθίστανται.

75.

Διαφορετική ερμηνεία θα σήμαινε ότι οι κύριες προϋποθέσεις για τη χορήγηση ενισχύσεων σε νέους γεωργούς δεν μπορούν να διαμορφώνονται βάσει των αντικειμενικών στοιχείων (εκτάσεις, παραγωγή και λοιποί παράγοντες) των εκμεταλλεύσεων και ότι ως μοναδικό κριτήριο επιβάλλεται αυτό των υποκειμενικών χαρακτηριστικών των δικαιούχων. Αντιθέτως, ο κανονισμός 1305/2013 ενθαρρύνει, επαναλαμβάνω, τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομοθεσία η οποία θα στηρίζεται αποκλειστικώς και μόνο στο (αντικειμενικό) κριτήριο της εκμετάλλευσης ( 21 ).

76.

Η μη λήψη υπόψη των αντικειμενικών χαρακτηριστικών θα καθιστούσε δυνατή τη χορήγηση ενισχύσεων σε κάθε είδους εκμεταλλεύσεις: τόσο σε εκείνες οι οποίες, αν και ανταποκρίνονται στον ορισμό της πολύ μικρής ή μικρής επιχείρησης, υπερβαίνουν, εντούτοις, την ΤΑΑ (με βάση την οποία, σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 2, του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014, υπολογίζεται το δυναμικό της παραγωγής προκειμένου να καθοριστεί το κατά το άρθρο 19, παράγραφος 4, του κανονισμού 1305/2013 ανώτατο όριο) όσο και στις εκμεταλλεύσεις που επ’ ουδενί ανταποκρίνονται στον εν λόγω ορισμό.

77.

Σε μια τέτοια περίπτωση, οι μικρές εκμεταλλεύσεις –των οποίων η ανάπτυξη ενδιαφέρει εν τέλει– θα έρχονταν αντιμέτωπες με μείωση του ποσού των διαθέσιμων ενισχύσεων, το οποίο θα έπρεπε να μοιραστούν με λιγότερο ευάλωτες εκμεταλλεύσεις.

78.

Εν συνόψει, από το σύνολο των διατάξεων του κανονισμού 1305/2013 συνάγεται ότι βούληση του νομοθέτη της Ένωσης ήταν οι ενισχύσεις προς τους νέους γεωργούς να συνδεθούν με τη δημιουργία και την ανάπτυξη μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

79.

Συνδυάζεται, κατ’ αυτόν τον τρόπο, η ικανοποίηση δύο αναγκών: των εγγενών σε αυτού του είδους τις εκμεταλλεύσεις, ως εκ του οικονομικού διαμετρήματός τους, και αυτών που χαρακτηρίζουν, εν γένει, τους νέους οι οποίοι αποφασίζουν να αναλάβουν οικονομική δραστηριότητα, ειδικότερα στον τομέα της γεωργίας.

80.

Το συμπέρασμα που συνάγεται από όσα εξετέθησαν είναι ότι ο εθνικός κανόνας (εν προκειμένω, το άρθρο 7, παράγραφος 2, της AME, σε συνδυασμό με το άρθρο 25, πρώτο εδάφιο, σημείο 6, της AGW) συνάδει με τον κανονισμό 1305/2013 στο μέτρο που υιοθετεί ως αντικειμενικό κριτήριο την ΤΑΑ της εκμετάλλευσης στην οποία επιθυμεί να εγκατασταθεί ο νέος γεωργός.

81.

Με την ένστασή του ενώπιον της Διοίκησης της Περιφέρειας Βαλλονίας, ο C.J. υποστήριζε ότι «θα ήταν πιο λογικό το [ανώτατο] όριο της εκμετάλλευσης να υπολογιστεί σε συνάρτηση με τον αριθμό ΜΕ [μονάδων εργασίας] της εκμετάλλευσης» ( 22 ).

82.

Με τις γραπτές παρατηρήσεις του ενώπιον του Δικαστηρίου, ο C.J. εμμένει στο ζήτημα ότι η περιφερειακή νομοθεσία δεν λαμβάνει υπόψη τις μονάδες εργασίας κατά τον υπολογισμό του ανώτατου ορίου με βάση την ΤΑΑ της εκμετάλλευσης. Αντιθέτως, οι μονάδες αυτές εργασίας χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό του κατώτατου ορίου.

83.

Η υιοθέτηση διαφορετικών συντελεστών για τον καθορισμό των ανώτατων και κατώτατων ορίων θα μπορούσε, ενδεχομένως, να είναι επικριτέα από άλλες απόψεις, πλην όμως δεν αντιβαίνει στον κανονισμό 1305/2013, το άρθρο 19, παράγραφος 4, του οποίου παρέχει στα κράτη μέλη την ευχέρεια να εξειδικεύσουν τους συντελεστές βάσει των οποίων θα καθορίζονται τα ανώτατα και τα κατώτατα όρια τα οποία πρέπει να τηρούν οι εκμεταλλεύσεις στις οποίες πρόκειται να εγκατασταθούν οι νέοι γεωργοί.

84.

Το άρθρο 2, παράγραφος 1, του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014 ορίζει ότι «[τ]α κράτη μέλη θεσπίζουν και θέτουν σε εφαρμογή ειδικούς όρους για την πρόσβαση σε στήριξη στην περίπτωση που ο νέος γεωργός […] δεν εγκαθίσταται ως μόνος αρχηγός της εκμετάλλευσης, ανεξάρτητα από τη νομική της μορφή. Οι όροι αυτοί πρέπει να είναι ισοδύναμοι με εκείνους που ισχύουν στην περίπτωση εγκατάστασης νέων γεωργών ως μόνων αρχηγών μιας εκμετάλλευσης».

85.

Η ισοδυναμία των όρων αποτελεί μία από τις ερμηνευτικές αμφιβολίες τις οποίες εκφράζει το αιτούν δικαστήριο, η οποία, σε τελική ανάλυση, άπτεται του ζητήματος της ισότητας. Η εξέτασή της, συνεπώς, προϋποθέτει τον προσδιορισμό των υπό σύγκριση υποκειμένων.

86.

Το άρθρο 2, παράγραφος 1, του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014 αφορά, αφενός, τον νέο γεωργό ο οποίος εγκαθίσταται με άλλα πρόσωπα· αφετέρου, τον νέο γεωργό ο οποίος εγκαθίσταται ως μόνος και αποκλειστικός υπεύθυνος της εκμετάλλευσης.

87.

Το άρθρο 2, παράγραφος 3, του κανονισμού 1305/2013 παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να καθορίσει τους όρους υπό τους οποίους ένα νομικό πρόσωπο μπορεί να θεωρηθεί «νέος γεωργός». Επί τη βάσει αυτή, το άρθρο 2, παράγραφος 2, του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014 προβλέπει ότι, εάν η αίτηση για τη χορήγηση ενίσχυσης αφορά εκμετάλλευση την οποία κατέχει νομικό πρόσωπο, ο «νέος γεωργός […] ασκεί αποτελεσματικό και μακροχρόνιο έλεγχο στο νομικό πρόσωπο όσον αφορά τις αποφάσεις που συνδέονται με τη διαχείριση, τα κέρδη και τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους».

88.

Στην υπό κρίση υπόθεση, ο αιτών την ενίσχυση δεν ήταν νομικό πρόσωπο το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί «νέος γεωργός», αλλά φυσικό πρόσωπο το οποίο ασκεί τη δραστηριότητά του στη γεωργική εκμετάλλευση μέσω μιας άτυπης ένωσης προσώπων με τον πατέρα του.

89.

Εάν η άτυπη αυτή ένωση προσώπων μπορούσε, σύμφωνα με το βελγικό δίκαιο, να θεωρηθεί νομικό πρόσωπο (ενδεχόμενο που απορρίπτουν τόσο η Περιφέρεια Βαλλονίας όσο και η Επιτροπή), θα έπρεπε να είναι ιδιοκτήτρια της εκμετάλλευσης, ο δε C.J. να ασκεί «αποτελεσματικό έλεγχο» επί του (υποτιθέμενου) αυτού νομικού προσώπου.

90.

Καίτοι εναπόκειται εν τέλει στο αιτούν δικαστήριο να εξετάσει τα σημεία αυτά, από τα στοιχεία, εντούτοις, της δικογραφίας φαίνεται να προκύπτουν τα εξής: α) η κυριότητα της εκμετάλλευσης δεν ανήκει σε νομικό πρόσωπο, αλλά σε τρία φυσικά πρόσωπα· και β) ο C.J. δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στην εκμετάλλευση, αλλά είναι ένας εκ των διαχειριστών της ( 23 ).

91.

Εν πάση περιπτώσει, όπως έχει επισημάνει η Περιφέρεια Βαλλονίας, η αίτηση για τη χορήγηση της ενίσχυσης δεν απερρίφθη λόγω της νομικής μορφής υπό την οποία ο C.J. επέλεξε να εγκατασταθεί στη γεωργική εκμετάλλευση μαζί με τους γονείς του, αλλά διότι η ΤΑΑ της εκμετάλλευσης αυτής υπερέβαινε το προβλεπόμενο ανώτατο όριο.

92.

Επομένως, οι αμφιβολίες περιορίζονται στην αντιπαραβολή δύο ομάδων προϋποθέσεων:

93.

Κατά το άρθρο 2, παράγραφος 1, του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού 807/2014, αμφότερες οι ομάδες προϋποθέσεων πρέπει να είναι ισοδύναμες. Πρέπει, συνεπώς, να εξεταστεί εάν το σύστημα που έχει θεσπίσει η Περιφέρεια Βαλλονίας πληροί την επιταγή αυτή ισοδυναμίας.

94.

Όπως έχω επανειλημμένως αναφέρει, το προβλεπόμενο από τον εθνικό κανόνα ανώτατο όριο επιλεξιμότητας για την ενίσχυση ανέρχεται στο ένα εκατομμύριο ευρώ ΤΑΑ της εκμετάλλευσης στην οποία εγκαθίσταται ο νέος γεωργός (υπό την επιφύλαξη όσων ευθύς αμέσως προσθέτω).

95.

Το αντικειμενικό αυτό κριτήριο, το οποίο συναρτάται αποκλειστικώς και μόνο με την παραγωγή της εκμετάλλευσης, δεν λαμβάνει υπόψη το πρόσωπο και τον αριθμό των υπεύθυνων της εκμετάλλευσης για την οποία ζητείται η ενίσχυση. Κατά συνέπεια, δεν αποκλείεται η ύπαρξη πλειόνων υπεύθυνων ως δικαιούχων της ενίσχυσης, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, πλην όμως το κριτήριο αναφοράς για τον καθορισμό του ορίου θα είναι πάντοτε η ΤΑΑ της εκμετάλλευσης.

96.

Συνεπώς, ο νέος γεωργός ο οποίος δεν εγκαθίσταται ως ο μόνος υπεύθυνος εκμετάλλευσης (όπως ο C.J.) πρέπει να πληροί τις ίδιες προϋποθέσεις με τον νέο γεωργό ο οποίος εγκαθίσταται μόνος: σε αμφότερες τις περιπτώσεις, το ανώτατο όριο επιλεξιμότητας για την ενίσχυση θα είναι η ΤΑΑ της εκμετάλλευσης στην οποία εγκαθίστανται ο μεν και ο δε.

97.

Ως εκ τούτου, οι προϋποθέσεις τις οποίες οφείλει να πληροί ο C.J. δεν απλώς είναι «ισοδύναμες» με αυτές τις οποίες οφείλει να πληροί ο νέος γεωργός που εγκαθίσταται μόνος, αλλά ίδιες.

98.

Ο C.J. στηρίζει τη θέση του στο επιχείρημα ότι η ισοδυναμία την οποία επιδιώκει ο νομοθέτης της Ένωσης επιβάλλει την παρέκκλιση από το ενιαίο κριτήριο της εκμετάλλευσης και την αντικατάστασή του, οσάκις ο νέος γεωργός εγκαθίσταται με άλλους, από το κριτήριο του μεριδίου του νέου γεωργού στο σύνολο της εκμετάλλευσης.

99.

Εάν γινόταν δεκτή η άποψη αυτή, το κριτήριο της εκμετάλλευσης θα έπρεπε να αντικατασταθεί από αυτό του δικαιούχου. Έτσι, εφόσον το μερίδιο ιδιοκτησίας του C.J. στην εν λόγω εκμετάλλευση δεν θα υπερέβαινε την ΤΑΑ που καθορίζει ο εθνικός κανόνας, ο C.J. θα εδικαιούτο την ενίσχυση, ανεξαρτήτως της ΤΑΑ της εκμετάλλευσης στην οποία έχει εγκατασταθεί.

100.

Τέτοιου είδους προσέγγιση –στην οποία αντιτίθενται η Περιφέρεια Βαλλονίας και η Επιτροπή– δεν είναι σύμφωνη ούτε με τον εθνικό κανόνα ούτε με τον σκοπό του κανονισμού 1305/2013 στον οποίο αναφέρθηκα σε προηγούμενα σημεία των παρουσών προτάσεων.

101.

Είναι, ωστόσο, αληθές ότι η ισχύουσα στην Περιφέρεια Βαλλονίας ρύθμιση εισάγει παρέκκλιση για την περίπτωση κατά την οποία ο νέος γεωργός εγκαθίσταται μαζί με έναν ή πολλούς νέους γεωργούς. Στην περίπτωση αυτή, το ανώτατο όριο δεν είναι ένα εκατομμύριο ευρώ αλλά 1500000 ευρώ.

102.

Πρόκειται για σχετική παρέκκλιση, καθόσον το ανώτατο όριο δεν αυξάνεται τόσες φορές όσοι είναι οι νέοι γεωργοί που εγκαθίστανται στην ίδια εκμετάλλευση· είτε είναι δύο είτε είναι πέντε, η αύξηση περιορίζεται στα 500000 ευρώ (ήτοι, δεν πολλαπλασιάζεται επί τον αριθμό των δικαιούχων). Επίσης στο πλαίσιο αυτό, το κριτήριο της εκμετάλλευσης αποτελεί τη βάση του συστήματος, έστω και αν διορθώνεται λόγω των περισσότερων δικαιούχων.

103.

Από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι η ΤΑΑ της εκμετάλλευσης (το εν τρίτο της οποίας ανήκει στον προσφεύγοντα) υπερβαίνει κατά πολύ τα 1500000 ευρώ. Δεν θα ήταν, συνεπώς, αναγκαίο να εξεταστεί η εφαρμογή του ορίου αυτού στην υπό κρίση υπόθεση.

104.

Τα όσα έχουν ήδη εκτεθεί θα αρκούσαν ώστε οι παρούσες προτάσεις να ολοκληρωθούν στο σημείο αυτό, αφ’ ης στιγμής η άρνηση χορήγησης της επίμαχης ενίσχυσης οφείλεται στην εφαρμογή εθνικού κανόνα ο οποίος, υπό την κάλυψη του δικαίου της Ένωσης, θεμιτώς επέλεξε το αντικειμενικό κριτήριο της ΤΑΑ της εκμετάλλευσης.

105.

Με τις γραπτές παρατηρήσεις της, η Επιτροπή κατηύθυνε τη συζήτηση σε πιο θεωρητικό πλαίσιο, αναφερόμενη στο ενδεχόμενο ο επίμαχος εθνικός κανόνας να επάγεται δυσμενή μεταχείριση σε ορισμένες περιπτώσεις, καμία εκ των οποίων, όμως, δεν παρουσιάζει συνάφεια με την υπό κρίση διαφορά.

106.

Εξάλλου, η ίδια η Επιτροπή επιβεβαίωσε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση όσα είχε ήδη δηλώσει γραπτώς: ότι το αντικειμενικό κριτήριο το οποίο έχει υιοθετήσει το άρθρο 25 της AGW (και κατ’ εκτέλεσή της η AME) συνάδει με το δίκαιο της Ένωσης και οδηγεί ευθέως, υπό τις περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης, στη λύση που υποστηρίζει η Περιφέρεια Βαλλονίας.

107.

Οι σκέψεις που διατυπώνω εν συνεχεία θα έχουν, συνεπώς, επικουρικό απλώς χαρακτήρα, για την περίπτωση που το Δικαστήριο κρίνει ότι, παρά το γεγονός ότι η ίδια η Επιτροπή συμφωνεί με την ομοιόμορφη επίλυση της διαφοράς, δεν είναι περιττή η συζήτηση (που επιμένω ότι έχει υποθετικό μάλλον χαρακτήρα) επί του ζητήματος που τίθεται με το δεύτερο τμήμα των γραπτών παρατηρήσεών της.

108.

Η συζήτηση αυτή αφορά το κατά πόσον ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζονται (1) ο νέος γεωργός που εγκαθίσταται με μη νέους γεωργούς και (2) ο νέος γεωργός που εγκαθίσταται με νέους γεωργούς μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά ισότιμη αντιμετώπιση. Για την επίλυση του ζητήματος αυτού πρέπει να αποσαφηνιστεί εάν οι καταστάσεις υπό τις οποίες τελούν οι μεν και οι δε είναι ισοδύναμες.

109.

Κατά την άποψή μου, δεν πρόκειται για ισοδύναμες καταστάσεις και, ως εκ τούτου, ο εθνικός κανόνας μπορεί να τους επιφυλάσσει διαφορετική μεταχείριση.

110.

Ο νέος γεωργός που εγκαθίσταται μαζί με άλλους μη νέους γεωργούς (οι οποίοι, ως εν προκειμένω, διαχειρίζονται ήδη μια γεωργική εκμετάλλευση) απολαύει σειράς πλεονεκτημάτων τα οποία στερείται ο νέος γεωργός που εγκαθίσταται μαζί με άλλον νέο γεωργό.

111.

Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα είναι η συνδρομή που μπορεί να λάβει από τους μη νέους γεωργούς, από τις γνώσεις τους σχετικά με την αγορά και από την παρουσία τους στους εμπορικούς κύκλους. Αντιθέτως, ο νέος γεωργός που εγκαθίσταται για πρώτη φορά μαζί με άλλον νέο γεωργό στερείται, κατ’ αρχήν, τη στήριξη αυτή ως σημείο εκκίνησης, γεγονός που δικαιολογεί την υπέρ αυτού (περιορισμένη) παρέκκλιση από τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση της ενίσχυσης.

112.

Επιμένω, και ως προς το σημείο αυτό, ότι η κατά το άρθρο 19, παράγραφος 4, του κανονισμού 1305/2013 ενίσχυση έχει ως σκοπό τη δημιουργία επιχειρήσεων. Όπως εξαγγέλλει η αιτιολογική σκέψη 17 του κανονισμού, η εν λόγω ενίσχυση πρέπει να καλύπτει την αρχική περίοδο ζωής της επιχείρησης και να μην καταστεί ενίσχυση λειτουργίας.

113.

Επιδιώκεται, σε τελική ανάλυση, να στηριχθεί ο νέος γεωργός και, εφόσον προβλέπεται από τον εθνικό κανόνα, να στηριχθεί έτι περαιτέρω όταν εγκαθίσταται μαζί με άλλον νέο γεωργό. Η πρόσθετη αυτή στήριξη επιτρέπει τη διαφοροποίηση της κατάστασής του από αυτήν του νέου γεωργού ο οποίος εγκαθίστανται με μη νέους γεωργούς, καθόσον οι τελευταίοι με την πείρα τους παρέχουν αρωγή που ομαλοποιεί την αρχική του κατάσταση ( 24 ).

114.

Η εγκατάσταση με μη νέους γεωργούς συνεπάγεται, επαναλαμβάνω, για τον νέο γεωργό σειρά πλεονεκτημάτων τα οποία στερείται εκείνος που εγκαθίσταται μαζί με άλλους νέους γεωργούς. Στον ίδιο αυτό βαθμό, το μερίδιο κυριότητας του νέου γεωργού σε ορισμένη εκμετάλλευση στην οποία αναπτύσσουν τη δραστηριότητά τους και άλλοι μη νέοι γεωργοί μετέχει στα οφέλη από τη συνέργεια του συνόλου των μερών που συναποτελούν την όλη εκμετάλλευση.

115.

Το μερίδιο αυτό κυριότητας που ανήκει εξ αδιαιρέτου σε νέο γεωργό δεν είναι, σε τελική ανάλυση, απολύτως αυτοτελές. Δεν είναι, συνεπώς, παράλογο, ούτε αντίθετο στην αρχή της ισότητας το να μη λαμβάνεται υπόψη το μερίδιο αυτό κατά τον καθορισμό του ανώτατου ορίου από το οποίο εξαρτάται η χορήγηση της επίμαχης ενίσχυσης.

116.

Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο Tribunal de première instance de Namur (πρωτοδικείο Namur, Βέλγιο) ως εξής:

«Τα άρθρα 2, 5 και 19 του κανονισμού (ΕΕ) 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου, σε συνδυασμό με το άρθρο 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 807/2014 της Επιτροπής, της 11ης Μαρτίου 2014, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 και για τη θέσπιση μεταβατικών διατάξεων, έχουν την έννοια ότι:

δεν απαγορεύουν στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τον συντελεστή της “τυπικής ακαθάριστης απόδοσης” γεωργικής εκμετάλλευσης κατά τον καθορισμό του ανώτατου ορίου επιλεξιμότητας για τις ενισχύσεις εκκίνησης σε νέους γεωργούς.

Δεν απαγορεύουν, όσον αφορά τον καθορισμό του εν λόγω ανώτατου ορίου, να λαμβάνει υπόψη ο εθνικός κανόνας το σύνολο της γεωργικής εκμετάλλευσης και όχι το μερίδιο κυριότητας του νέου γεωργού σε αυτήν ή τις μονάδες εργασίας.»