52005DC0007

Βρυξέλλες, 20.1.2005

COM(2005) 7 τελικό

.

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ{SEC(2005) 45}

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3

II. ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ 4

II.1. Στοιχεία που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη 4

II.2. Γενική εκτίμηση 4

III. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 6

III.1. Αποτελέσματα του πίνακα ΕΕ 1: Είδη και αριθμός των χρησιμοποιηθέντων ζώων 6

III.2. Περαιτέρω αποτελέσματα του πίνακα ΕΕ 1: Προέλευση των χρησιμοποιηθέντων ζώων 7

III.3. Αποτελέσματα του πίνακα ΕΕ 2: Σκοπός των πειραμάτων 8

III.4. Αποτελέσματα του πίνακα ΕΕ 3: Toξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας ανάλογα με το είδος των προϊόντων /σημείων τελικής διάθεσης 9

III.5. Αποτελέσματα του πίνακα EΕ 4: Ζώα που χρησιμοποιούνται για τη μελέτη ασθενειών 9

III.6. Αποτελέσματα του πίνακα EΕ 5: Ζώα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή και τον ποιοτικό έλεγχο προϊόντων ιατρικής, οδοντιατρικής και κτηνιατρικής 11

III.7. Αποτελέσματα του εναρμονισμένου πίνακα EΕ 6: Προέλευση των κανονιστικών απαιτήσεων για ζώα που χρησιμοποιούνται σε τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας 12

III.8. Αποτελέσματα του πίνακα EΕ 7: Ζώα που χρησιμοποιούνται σε δοκιμές τοξικότητας για τοξικολογικές ή άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας 13

III.9. Αποτελέσματα του πίνακα EΕ 8: Είδος των δοκιμών τοξικότητας που εκτελούνται για τoξικολογικές ή άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας προϊόντων 14

I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι να παρουσιαστούν στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των εργαστηριακών ζώων που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ, σύμφωνα με το άρθρο 26 της οδηγίας 86/609/EΟΚ, της 24ης Νοεμβρίου 1986, για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για πειραματικούς και άλλους επιστημονικούς σκοπούς [1].

Έως σήμερα έχουν δημοσιευθεί τρεις εκθέσεις:

- Η πρώτη έκθεση[2], η οποία δημοσιεύθηκε το 1994, περιελάμβανε στοιχεία για τα ζώα που χρησιμοποιήθηκαν το έτος 1991·

- Η δεύτερη έκθεση[3], η οποία δημοσιεύθηκε το 1999, αφορούσε τα στοιχεία του 1996[4]·

- Η τρίτη έκθεση[5] δημοσιεύθηκε το 2003 και αφορούσε τα στοιχεία του 1999.

Τα στοιχεία της πρώτης έκθεσης ήταν πολύ ετερόκλιτα, επειδή η οδηγία παρέχει πολύ λίγες λεπτομέρειες όσον αφορά τους όρους της υποβολής στοιχείων. Ωστόσο, οι υπηρεσίες της Επιτροπής και οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών συμφώνησαν σε ένα σύνολο οκτώ τυποποιημένων στατιστικών πινάκων υποβολής στοιχείων (πίνακες ΕΕ) κατά την περίοδο συμπίλησης της δεύτερης έκθεσης. Ορισμένα κράτη μέλη χρησιμοποίησαν ήδη τους πίνακες αυτούς για την υποβολή των στοιχείων για τη δεύτερη έκθεση.

Για την τρίτη έκθεση δεκατέσσερα κράτη μέλη υπέβαλαν τα στοιχεία τους σύμφωνα με τους πίνακες ΕΕ και μόνον ένα κράτος μέλος χρησιμοποίησε διαφορετική μορφή, επειδή απαιτείτο τροποποίηση σχετικά με την υποβολή στοιχείων βάσει της ισχύουσας ομοσπονδιακής νομοθεσίας.

Για την παρούσα τέταρτη έκθεση και τα δεκαπέντε κράτη μέλη χρησιμοποίησαν τους συμφωνηθέντες πίνακες ΕΕ. Τα στοιχεία συλλέχθηκαν το 2002 με εξαίρεση ένα κράτος μέλος όπου τα στοιχεία συλλέχθηκαν το 2001.

Η παρούσα έκθεση συνοδεύεται από «Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής – έκθεση σχετικά με τα στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των ζώων που χρησιμοποιούνται για πειραματικούς και άλλους επιστημονικούς σκοπούς στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το έτος 2002» (SEC (2004) XXX). Το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής παρέχει περισσότερες λεπτομέρειες και περιλαμβάνει επίσης στοιχεία από το κάθε κράτος μέλος ξεχωριστά με τις σχετικές παρατηρήσεις του. Ωστόσο, όλα τα συμπεράσματα σε επίπεδο ΕΕ παρουσιάζονται πλήρως στην παρούσα έκθεση.

IΙ. ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ

II.1. Στοιχεία που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη

Για πρώτη φορά όλα τα κράτη μέλη χρησιμοποίησαν τους συμφωνηθέντες πίνακες ΕΕ για την υποβολή των στοιχείων τους. Τα στοιχεία συλλέχθηκαν το 2002, με εξαίρεση τη Γαλλία που υπέβαλε στοιχεία του 2001.

Τα κράτη μέλη στις περισσότερες περιπτώσεις εφήρμοσαν ποιοτικό έλεγχο. Ο έλεγχος αυτός βελτίωσε σημαντικά τη συνοχή των στοιχείων μεταξύ των διαφόρων πινάκων.

II.2. Γενική εκτίμηση

Η κύρια διαφορά με τις προηγούμενες εκθέσεις είναι ότι τώρα τα στοιχεία καλύπτουν το πλήρες φάσμα των διαδικασιών και των σκοπών τους. Αυτό μας επιτρέπει, για πρώτη φορά, να σχηματίσουμε πιο ακριβή και πλήρη εικόνα σε επίπεδο ΕΕ.

Τα στοιχεία παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερη συνοχή ανάμεσα στους διάφορες πίνακες σε σχέση με προηγούμενες εκθέσεις. Ωστόσο, εξακολουθεί να απαιτείται περαιτέρω βελτίωση της συνοχής στην επόμενη έκθεση. Από την άποψη αυτή, η ένταξη των δέκα νέων κρατών μελών θα απαιτήσει επιπλέον προσπάθειες.

Η ανάλυση των στοιχείων στην παρούσα έκθεση μπόρεσε να επεκταθεί στο σύνολο των οκτώ πινάκων ΕΕ χάρη στην αποκλειστική χρήση των πινάκων ΕΕ για την υποβολή των στοιχείων.

Τα αποτελέσματα της παρούσας έκθεσης συγκρίθηκαν με τις προηγούμενες εκθέσεις. Ωστόσο, οι συγκρίσεις είναι περιορισμένες, επειδή οι προηγούμενες εκθέσεις συντάχθηκαν βάσει μη τυποποιημένων στοιχείων.

Επιπλέον, όπου γίνονται συγκρίσεις στην παρούσα έκθεση, οι αναγνώστες πρέπει να σημειώσουν ότι ένα κράτος μέλος (η Γαλλία) υπέβαλε στοιχεία του 1997 και 2001 (για την τρίτη και τέταρτη έκθεση) ενώ τα άλλα κράτη μέλη στοιχεία του 1996 και 2002 αντίστοιχα. Ωστόσο, εάν υποθέσουμε ότι οι ετήσιες διακυμάνσεις του αριθμού των ζώων που χρησιμοποιούνται σε μια χώρα είναι περιορισμένες, μπορούμε να προβούμε σε ημιποσοτικές εκτιμήσεις των παρατηρούμενων τάσεων.

Ο συνολικός αριθμός των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για πειραματικούς και άλλους επιστημονικούς σκοπούς το 2002 ήταν 10,7 εκατομμύρια (με στοιχεία του 2001 από τη Γαλλία). Αυτό υποδεικνύει αύξηση σε σχέση με τα 9,8 εκατομμύρια που υπολογίστηκαν το 1999, αλλά αποτελεί μείωση σε σχέση με τα 11,6 εκατομμύρια το 1996.

Η μεγαλύτερη – με μεγάλη διαφορά - ομάδα ζώων που χρησιμοποιήθηκαν ήταν τα τρωκτικά και τα κουνέλια, όπως και στις προηγούμενες εκθέσεις. Η σημαντική αύξηση στη χρήση ψαριών έκανε την ομάδα των ψυχρόαιμων ζώων να αποτελέσει περισσότερο από το 15% του συνόλου των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν.

Παρακαλούμε τους αναγνώστες να σημειώσουν ότι η αρίθμηση των πινάκων και των διαγραμμάτων στην παρούσα έκθεση συνδέεται με τους αριθμούς των πινάκων ΕΕ και όχι με τον αριθμό των κεφαλαίων της παρούσας έκθεσης. Επίσης, η αρίθμηση των πινάκων και των διαγραμμάτων στην παρούσα έκθεση αντιστοιχεί στην αρίθμηση στο προαναφερθέν έγγραφο εργασίας της Επιτροπής.

III. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

III.1. Αποτελέσματα του πίνακα ΕΕ 1: Είδη και αριθμός των χρησιμοποιηθέντων ζώων

Ο συνολικός αριθμός των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν στα κράτη μέλη της ΕΕ το 2002 (η Γαλλία υπέβαλε στοιχεία του 2001) ήταν 10,7 εκατομμύρια. Οι ποντικοί (51%) και οι επίμυες (22%) ήταν τα είδη που χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο και μάλιστα με μεγάλη διαφορά (διάγραμμα 1.1). Τα τρωκτικά και τα κουνέλια από κοινού αποτέλεσαν περισσότερο από τα ¾ όλων των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν (78%). Χρησιμοποιήθηκαν πολύ περισσότερα ψυχρόαιμα ζώα (15%) σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (6,6%). Η ομάδα των αρτιο- και περιττοδακτύλων που περιλαμβάνει τα άλογα, τους όνους και τις διασταυρώσεις τους (περιττοδάκτυλα) και τους χοίρους, τις κατσίκες, τα πρόβατα και τα βοοειδή (αρτιοδάκτυλα) αποτέλεσε μόλις το 1,2%. Τα σαρκοβόρα αποτέλεσαν το 0,3% του συνολικού αριθμού των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν και τα πρωτεύοντα θηλαστικά το 0,1%.

[pic]

Σύγκριση με προηγούμενα έτη

Το 2002 ο συνολικός αριθμός των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν αυξήθηκε κατά περίπου 917.000 (9,3%) σε σχέση με το 1999 (πίνακας 1.3). Η αύξηση οφείλεται κυρίως στη χρήση περίπου 970.000 επιπλέον ψαριών (ενώ άλλα είδη ζώων μειώθηκαν), με αποτέλεσμα το σύνολο των ψαριών να αυξηθεί σε σχεδόν 1,6 εκατομμύρια.

Το ποσοστό των τρωκτικών και κουνελιών που χρησιμοποιήθηκαν τα έτη 1996, 1999 και 2002 κυμαίνεται γύρω στο 80% (πίνακας 1.3). Το ποσοστό των ψυχρόαιμων ζώων που χρησιμοποιήθηκε το 1996 και το 2002 ήταν γύρω στο 14%, ενώ το 1999 ήταν πολύ μικρότερο και ανήλθε σε 7%.

Επίσης, ο αριθμός των επιμύων και των ινδικών χοιριδίων μειώθηκε ανάμεσα στο 1999 και το 2002 (τα στοιχεία δεν παρουσιάζονται εδώ). Σχετικά μικρή αύξηση σημειώθηκε στον αριθμό των ποντικών, ενώ πιο έντονη αύξηση παρατηρήθηκε στον αριθμό των κουνελιών. Η χρήση πιθήκων του Παλαιού Κόσμου αυξήθηκε επίσης. Ωστόσο, το 2002 δεν χρησιμοποιήθηκαν ανθρωποειδή. - Αν και ένα κράτος μέλος υπέβαλε μεικτά στοιχεία για τους πιθήκους του Παλαιού και του Νέου Κόσμου το 1999, μπορούμε ωστόσο να παρατηρήσουμε ότι το 2002 μειώθηκε η χρήση των πιθήκων του Νέου Κόσμου.

Παρόμοια αύξηση παρατηρήθηκε στον αριθμό των προβάτων, των βοοειδών και στον αριθμό των πτηνών εκτός των ορτυκιών που χρησιμοποιήθηκαν το 2002 σε σύγκριση με το 1999. Αντίθετα, οι κατσίκες μειώθηκαν.

Πίνακας 1.3: Σύγκριση μεταξύ των αριθμών και των ποσοστών των κατηγοριών ζώων που χρησιμοποιήθηκαν το 1996, το 1999 και το 2002

1996 | 1999 | 2002 |

Συνολικός αριθμός ζώων που χρησιμοποιήθηκαν | 11.646.130 * | 9.814.171 | 10.731.020 ** |

Τρωκτικά – κουνέλια (%) | 81,3 | 86,9 | 78,04 |

Ψυχρόαιμα ζώα (%) | 12,9 | 6,6 | 15,4 |

* 14 κράτη μέλη υπέβαλαν στοιχεία του 1996 και ένα του 1997

** 14 κράτη μέλη υπέβαλαν στοιχεία του 2002 και ένα του 2001

III.2. Περαιτέρω αποτελέσματα του πίνακα ΕΕ 1: Προέλευση των χρησιμοποιηθέντων ζώων

Αν και η προέλευση ζητείται μόνο για ορισμένα είδη ζώων, είναι προφανές ότι τα περισσότερα είδη το 2002 προέρχονταν από την ΕΕ (διάγραμμα 1.2). Ωστόσο, για ορισμένα είδη (που παρουσιάζονται στη δεξιά πλευρά της γραφικής παράστασης) παρατηρείται σαφής μεταστροφή προς μη ευρωπαϊκή προέλευση. Να σημειωθεί ότι το 2002 δεν χρησιμοποιήθηκαν καθόλου ανθρωποειδή.

[pic]

Σύγκριση με το 1999

Σε σύγκριση με το 1999 αυξήθηκε το ποσοστό των πιθήκων του Νέου Κόσμου και των ορτυκιών ευρωπαϊκής προέλευσης. Αντίθετα, μειώθηκε το ποσοστό των κρικητών και των πιθήκων του Παλαιού Κόσμου ευρωπαϊκής προέλευσης.

III.3. Αποτελέσματα του πίνακα ΕΕ 2: Σκοποί των πειραμάτων

Το 2002 περισσότερο από το 60% των χρησιμοποιηθέντων ζώων αξιοποιήθηκαν στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης για την ιατρική, την κτηνιατρική, την οδοντιατρική καθώς και στον τομέα των βασικών βιολογικών μελετών (διάγραμμα 2.1). Το 16% περίπου χρησιμοποιήθηκε στην παραγωγή και τον ποιοτικό έλεγχο προϊόντων και συσκευών ιατρικής, κτηνιατρικής και οδοντιατρικής και το 10% περίπου σε τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας.

[pic]

Σύγκριση με προηγούμενα έτη

Το ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα, την ανάπτυξη και τον ποιοτικό έλεγχο στους τομείς της ιατρικής, της οδοντιατρικής και της κτηνιατρικής κορυφώθηκε με 52% το 1999, αλλά ανήλθε περίπου στο 45% τα άλλα έτη (πίνακας 2.3). Στον τομέα των βασικών βιολογικών μελετών το ποσοστό αυξήθηκε από 25% σε 35% από το 1996. Συγκριτικά, το ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν σε τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις παρέμεινε πολύ σταθερό γύρω στο 10%.

Πίνακας 2.3: Σύγκριση μεταξύ των σχετικών ποσοστών ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για συγκεκριμένους σκοπούς το 1996, το 1999 και το 2002

Σκοπός | 1996 * | 1999 ** | 2002 |

Έρευνα, ανάπτυξη και ποιοτικός έλεγχος στην ιατρική, την κτηνιατρική και την οδοντιατρική | 44% | 52% | 44,5% |

Βασικές βιολογικές μελέτες | 25% | 30% | 35% |

Τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφάλειας | 9% | 10% | 9,9% |

* 13 κράτη μέλη ανέφεραν τους σκοπούς των πειραμάτων

** 14 κράτη μέλη ανέφεραν τους σκοπούς των πειραμάτων

Όσον αφορά συγκεκριμένα είδη που χρησιμοποιήθηκαν για συγκεκριμένους σκοπούς, η γενική τάση (δεν επεξηγείται εδώ) δεν έχει αλλάξει πολύ από το 1999 (σημείωση: η Γερμανία δεν υπέβαλε σχετικά στοιχεία το 1999), εκτός από την αύξηση κατά 27% του αριθμού των ποντικών που χρησιμοποιήθηκαν σε βιολογικές μελέτες και τη μέση αύξηση κατά περίπου 14% του αριθμού των ψυχρόαιμων ζώων που χρησιμοποιήθηκαν σε βασικές βιολογικές μελέτες, στην έρευνα προϊόντων στον τομέα της ιατρικής, της οδοντιατρικής και της κτηνιατρικής, στην τοξικολογική αξιολόγηση καθώς και στην εκπαίδευση και την κατάρτιση.

Διάγνωση ασθενειών

Η διάγνωση ασθενειών είναι σημαντική υπό το φως των επιδημιών εκτρεφόμενων ζώων όπως η νόσος των τρελών αγελάδων, ο αφθώδης πυρετός και η πανώλης των χοίρων.

Από το 1999 το ποσοστό των τρωκτικών και των κουνελιών που χρησιμοποιήθηκαν αυξήθηκε από 79% σε 91%, ενώ η χρήση ψυχρόαιμων ζώων μειώθηκε από το 15% στο 1%. Η χρήση άλλων ζώων δεν παρουσίαση αξιοσημείωτη αλλαγή.

III.4. Αποτελέσματα του πίνακα ΕΕ 3: Toξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας ανάλογα με το είδος των προϊόντων /σημείων τελικής διάθεσης

Μόνον το 10% του συνολικού αριθμού των ζώων που χρησιμοποιούνται για πειραματικούς σκοπούς χρησιμοποιείται για τoξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας. Από αυτό το 10%, το 51% χρησιμοποιήθηκε για προϊόντα ή συσκευές που χρησιμοποιούνται στην ιατρική, την οδοντιατρική και την κτηνιατρική (διάγραμμα 3.1) και μόνον το 2,1% χρησιμοποιήθηκε για την τοξικολογική αξιολόγηση ζωοτροφών, πρόσθετων τροφίμων για ανθρώπινη κατανάλωση, καλλυντικών και ειδών νοικοκυριού.

Η ομάδα των προϊόντων/ουσιών που εμπίπτουν στο πεδίο που ελέγχουν οι αρμόδιες αρχές για την ασφάλεια της υγείας και του περιβάλλοντος από τα χημικά προϊόντα, όπως τα βιομηχανικά χημικά και τα παρασιτοκτόνα, χρησιμοποίησε το 24% των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφάλειας.

Σύγκριση με το 1999

Tο ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφάλειας προϊόντων που προορίζονται κυρίως για τη βιομηχανία και τη γεωργία αυξήθηκε από το 19% στο 24% . Παρομοίως, το ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για την αξιολόγηση των πιθανών ή αποδεδειγμένων ρυπαντών του γενικού περιβάλλοντος αυξήθηκε από το 7% στο 12%.

III.5. Αποτελέσματα του πίνακα EΕ 4: Ζώα που χρησιμοποιούνται για τη μελέτη ασθενειών

Το 2002 ο αριθμός των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για μελέτες ασθενειών τόσο του ανθρώπου όσο και των ζώων αντιπροσώπευσε το 58% του συνολικού αριθμού των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για πειραματικούς σκοπούς (διάγραμμα 4.1).

Σύγκριση με τα στοιχεία του 1999

Το 2002 η τάση όσον αφορά τις μελέτες ασθενειών ήταν παρόμοια με εκείνη που παρατηρήθηκε το 1999, εκτός από την αύξηση (από 10 σε 15%) του ποσοστού των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για τη μελέτη συγκεκριμένων ζωικών ασθενειών και την αξιοσημείωτη μείωση (από 50 σε 42%) του ποσοστού των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για τη μελέτη άλλων ασθενειών του ανθρώπου.

[pic]

[pic]

Το σχετικό ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν σε μελέτες ασθενειών παρουσιάζεται στην διάγραμμα 4.2. Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% χρησιμοποιήθηκαν πτηνά και ψυχρόαιμα ζώα για τη μελέτη συγκεκριμένων ζωικών ασθενειών. Ορισμένα κράτη μέλη ανέφεραν ότι τόσο πτηνά όσο και ψάρια χρησιμοποιήθηκαν για δοκιμές εμβολίων, ενώ άλλα δεν μπορούσαν να διαβεβαιώσουν κάτι τέτοιο.

Η τάση δεν άλλαξε σημαντικά από το 1999, εκτός από την αύξηση στο ποσοστό της χρήσης ψυχρόαιμων ζώων σε μελέτες ζωικών ασθενειών (από 56 σε 80%).

[pic]

III.6. Αποτελέσματα του πίνακα EΕ 5: Ζώα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή και τον ποιοτικό έλεγχο προϊόντων ιατρικής, οδοντιατρικής και κτηνιατρικής

Ο αριθμός των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν κατά την παραγωγή και τον ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων ιατρικής, οδοντιατρικής και κτηνιατρικής αντιπροσώπευσε το 16% του συνολικού αριθμού των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για πειραματικούς σκοπούς. Στο διάγραμμα 5.1 παρουσιάζεται το ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για διάφορους κανονιστικούς σκοπούς στον τομέα αυτό.

Το μεγαλύτερο ποσοστό (43%) των ζώων στον τομέα αυτό χρησιμοποιήθηκαν για την ταυτόχρονη τήρηση απαιτήσεων διαφόρων νομοθεσιών (εθνική, κοινοτική, του Συμβουλίου της Ευρώπης και άλλες). Περίπου το 21% των ζώων δεν απαιτούνταν για κανονιστικούς σκοπούς. Τα κράτη μέλη ανέφεραν διάφορους λόγους για να εξηγήσουν αυτό το σχετικά υψηλό ποσοστό, όπως αρχικά στάδια διαδικασίας ανάπτυξης, δοκιμαστικές μελέτες ή επιπρόσθετες δοκιμές για την επιβεβαίωση προηγούμενων αμφιλεγόμενων πειραματικών αποτελεσμάτων. Τα κράτη μέλη θεώρησαν επίσης ως πιθανή αιτία την υποβολή ορισμένων ασαφών στοιχείων.

Παρατήρηση: Το 1999 τα στοιχεία που παρείχαν τα κράτη μέλη για τον πίνακα ΕΕ 5 παρουσίαζαν εξαιρετική μεταβλητότητα. Επομένως, δεν ήταν δυνατή η ερμηνεία των στοιχείων ούτε είναι δυνατόν να γίνει σύγκριση τώρα.

[pic]

III.7. Αποτελέσματα του εναρμονισμένου πίνακα EΕ 6: Προέλευση των κανονιστικών απαιτήσεων για ζώα που χρησιμοποιούνται σε τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας

Η χρήση ζώων για κανονιστικές απαιτήσεις στον τομέα των τοξικολογικών και άλλων αξιολογήσεων ασφαλείας (διάγραμμα 6.1) ακολουθεί την ίδια τάση με εκείνη της χρήσης για κανονιστικούς σκοπούς στην ιατρική, την κτηνιατρική και την οδοντιατρική (διάγραμμα 5.1).

Σύγκριση με το 1999

Περισσότερα από τα μισά ζώα που χρησιμοποιήθηκαν στον τομέα αυτό χρησίμευσαν στην ταυτόχρονη τήρηση κανονιστικών απαιτήσεων διαφόρων νομοθεσιών και βασικά παρέμειναν στο ίδιο επίπεδο (περίπου 55%).

Οι δοκιμές για την τήρηση των διατάξεων της ειδικής εθνικής νομοθεσίας ενός κράτους μέλους αφορούσαν π.χ. τις εθνικές απαιτήσεις σχετικά με την υγεία και ασφάλεια στο χώρο εργασίας. Οι δοκιμές για αυτούς τους σκοπούς φαίνεται πως αυξήθηκαν από 6% σε 11%, αλλά τα κράτη μέλη θεώρησαν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται εν μέρει στην πολυπλοκότητα των στοιχείων που συλλέγονται από τα ιδρύματα που υποβάλλουν τα στοιχεία.

Αντίθετα με τα ζώα που χρησιμοποιήθηκαν στους τομείς της ιατρικής, οδοντιατρικής και κτηνιατρικής (διάγραμμα 5.1), το ποσοστό των ζώων που αποδίδεται σε «μη κανονιστικές απαιτήσεις» στον τομέα των τοξικολογικών και άλλων αξιολογήσεων ασφαλείας φαίνεται να μειώθηκε από 15% σε 11%. Τα κράτη μέλη ανέφεραν διάφορους πιθανούς λόγους για να εξηγήσουν το παραπάνω, παρόμοιους με εκείνους στον τομέα της ιατρικής, οδοντιατρικής και κτηνιατρικής (διάγραμμα 5.1).

[pic]

III.8. Αποτελέσματα του πίνακα EΕ 7: Ζώα που χρησιμοποιούνται σε δοκιμές τοξικότητας για τοξικολογικές ή άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας

Το διάγραμμα 7.1 παρουσιάζει το ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν ανά δοκιμή (ομάδα δοκιμών) τοξικότητας το 1999 και το 2002.

Σύγκριση με το 1999

Όπως σημειώθηκε προηγουμένως, ο αριθμός των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν σε τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας αποτέλεσε το 10% του συνολικού αριθμού των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για πειραματικούς σκοπούς στην ΕΕ.

Το μεγαλύτερο ποσοστό ζώων, περίπου το 37% το 2002 και το 1999, χρησιμοποιήθηκε σε δοκιμές οξείας και υποξείας τοξικότητας. Με την προσθήκη της υποχρόνιας και χρόνιας τοξικότητας, το ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν σε δοκιμές βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης συστηματικής τοξικότητας αποτέλεσε το 46% και το 52% αντίστοιχα, το 2002 και το 1999. Περίπου το 20% των ζώων τα δύο αυτά έτη χρησιμοποιήθηκαν σε δοκιμές καρκινογένεσης, μεταλλαξιγένεσης και τοξικότητας στην αναπαραγωγή.

Σε σύγκριση με τα στοιχεία του 1999, παρατηρείται σχετική μείωση στο ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιούνται σε δοκιμές υποχρόνιας και χρόνιας τοξικότητας από περίπου 14% σε 9% και σε δοκιμές αναπαραγωγικής και αναπτυξιακής τοξικότητας από περίπου 15% σε 12%, ενώ σημειώθηκε αύξηση του ποσοστού των ζώων που χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση τοξικότητας σε υδρόβια σπονδυλωτά από 0,5% σε 4,5%.

Αύξηση, από 20% σε 24%, παρατηρείται επίσης στο ποσοστό των ζώων που χρησιμοποιούνται σε «άλλες» δοκιμές τοξικότητας από εκείνες που αναφέρονται στον στατιστικό πίνακα. Το 24% είναι περίπου το ¼ του συνόλου των ζώων αυτών, επομένως αποτελεί σημαντικό ποσοστό. Τα κράτη μέλη θεωρούν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορες δοκιμές που διεξάγονται σε πανεπιστήμια ή ιδρύματα, τα οποία μπορεί να μην ακολουθούν ειδικές κατευθυντήριες γραμμές και επομένως οι ερευνητές τα κατατάσσουν στην κατηγορία «άλλες». Τα κράτη μέλη υπέδειξαν επίσης ότι η κατηγορία «άλλες» μπορεί να περιλαμβάνει δοκιμές που συνδέονται με την αιμοτοξικολογία, την τοξικοκινητική, την πυρετογένεση, τη βιοσυμβατότητα, την ανοσοτοξικολογία, την ενζυμική επαγωγή και αλλεργικές αντιδράσεις ζώων.

[pic]

III.9. Αποτελέσματα του πίνακα EΕ 8: Είδος των δοκιμών τοξικότητας που εκτελούνται για τoξικολογικές ή άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας προϊόντων

Όπως σημειώθηκε προηγουμένως, τα ζώα που χρησιμοποιήθηκαν σε τοξικολογικές και άλλες αξιολογήσεις ασφαλείας αντιπροσωπεύουν το 10% του συνολικού αριθμού των ζώων που χρησιμοποιήθηκαν για πειραματικούς σκοπούς στην ΕΕ.

Σημαντικός αριθμός των δοκιμών τοξικότητας πραγματοποιήθηκε για προϊόντα ή συσκευές στον τομέα της ιατρικής, της οδοντιατρικής και της κτηνιατρικής. Άλλες σημαντικές ομάδες προϊόντων που απαιτούν τοξικολογικές δοκιμές ήταν προϊόντα που χρησιμοποιούνται κυρίως στη γεωργία και προϊόντα που προορίζονται κυρίως για τη βιομηχανία.

Παρατήρηση: Το 1999 τα στοιχεία που παρείχαν τα κράτη μέλη για τον πίνακα ΕΕ 8 παρουσίαζαν εξαιρετική μεταβλητότητα. Επομένως, δεν ήταν δυνατή η ερμηνεία των εν λόγω στοιχείων, ούτε είναι δυνατόν να γίνει σύγκριση τώρα.

[1] ΕΕ L 358, 18.12.1986, σ. 1.

[2] COM (94) 195 τελικό

[3] COM (1999) 191 τελικό

[4] περιλαμβάνονται και στοιχεία του 1997 από τη Γαλλία

[5] COM (2003) 19 τελικό