52010DC0763

[pic] | KOMISJA EUROPEJSKA |

Bruksela, dnia 16.12.2010

KOM(2010) 763 wersja ostateczna

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Pierwsza ocena okresowa wspólnego programu „Nowoczesne technologie w służbie osobom starszym”

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Pierwsza ocena okresowa wspólnego programu „Nowoczesne technologie w służbie osobom starszym”

WPROWADZENIE

Unia Europejska uznała technologie informacyjno-komunikacyjne za kluczowy czynnik dla sprostania wyzwaniom związanym ze starzeniem się społeczeństwa, czemu po raz pierwszy dano wyraz w komunikacie Komisji „Komfortowe funkcjonowanie osób starszych w społeczeństwie informacyjnym” (2007 r.)[1]. Należy zaznaczyć, że UE udostępniła wsparcie finansowe na rzecz działań badawczych, rozwojowych i innowacyjnych w tej dziedzinie. Komunikat Komisji w sprawie „Europejskiej agendy cyfrowej” (2010 r.)[2] podkreśla zaangażowanie Unii w wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych na rzecz aktywności, samodzielności i zdrowia osób starszych.

Fundament tego zaangażowania stanowi uczestnictwo UE we wspólnym programie „Nowoczesne technologie w służbie osobom starszym” (Ambient Assisted Living, AAL). Wspomniany program został ustanowiony w 2008 r. przez 20 państw członkowskich UE i 3 kraje stowarzyszone. Unia Europejska postanowiła wspomóc zaangażowane kraje za pomocą finansowania z siódmego programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego (7PR), na podstawie art. 185 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), poprzednio art. 169 Traktatu WE[3].

Wspólny program „Nowoczesne technologie w służbie osobom starszym” koncentruje się na badaniach stosowanych mających na celu opracowanie przeznaczonych dla osób starszych produktów i usług wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, które będą gotowe do wprowadzenia na rynek w ciągu dwóch do trzech lat. Głównymi podmiotami odpowiedzialnymi za program AAL są państwa w nim uczestniczące. Realizują go poprzez mające charakter niezarobkowy Stowarzyszenie na rzecz Nowoczesnych Technologii w Służbie Osobom Starszym, kierowane przez zgromadzenie ogólne i wspierane operacyjnie przez centralną jednostkę zarządzającą. Komisja Europejska ma w zgromadzeniu ogólnym status obserwatora i prawo weta w stosunku do rocznego programu prac, a także jest stroną umowy ogólnej i umów rocznych ze stowarzyszeniem, dotyczących wkładu finansowego UE.

Decyzja z 2008 r. w sprawie finansowego zaangażowania Wspólnoty w program AAL wymaga przeprowadzenia do 2010 r. oceny okresowej, która została wykonana przez zespół ekspertów wysokiego szczebla kierowany przez byłą komisarz europejską Meglenę Kunewą. Ustalenia zespołu opierają się na obszernej dokumentacji uzupełniającej, analizach przypadków, danych statystycznych dotyczących programu, ok. 40 wywiadach z zainteresowanymi stronami oraz konsultacjach przeprowadzonych w Internecie.

Zespół przedstawił ogólne porady dotyczące innowacji i starzenia się populacji, a także opracował szczegółowe zalecenia dotyczące programu. Większość tych zaleceń jest skierowana do państw uczestniczących w programie, natomiast niektóre odnoszą się także do instytucji UE i szerszej społeczności zaangażowanych stron (organizacje starszych obywateli, przemysł i dostawcy usług, władze regionalne).

Niniejszy komunikat zawiera analizę kluczowych zaleceń zespołu oraz, w stosownych przypadkach, propozycje dotyczące działań, które Komisja Europejska miałaby podjąć we współpracy z innymi instytucjami UE i zainteresowanymi stronami, a także związanych z rolą Komisji we programie.

KONTEKST ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNYCH W ZWIąZKU Z WYZWANIEM, JAKIM JEST STARZENIE SIę POPULACJI

Podstawowe dane dotyczące starzenia się populacji Europy są dobrze znane. Wynika z nich, że nastąpią poważne zmiany społeczne i gospodarcze, na które UE nie jest jeszcze dobrze przygotowana: przewiduje się, że jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie środki zapobiegawcze do 2020 r. wystąpi niedobór 2 mln pracowników w obszarze opieki i służby zdrowia, a w rezultacie zabraknie personelu do wykonania 15% niezbędnej pracy w sektorze opieki zdrowotnej w ogóle[4]; stosunek liczby osób w wieku powyżej 65 do liczby osób pracujących (w wieku 15–64 lat) zmieni się z ok. 1:4 w 2008 r. do 1:3 w 2020 r. i 1:2 w 2050 r., osłabiając solidarność międzypokoleniową[5]; rosnący koszt starzenia się populacji odbije się poważnie na finansach publicznych[6]. Wprawdzie według oszacowań osoby w wieku powyżej 50 lat mają do dyspozycji dochody i majątek o wartości 3 bln EUR, a dochody emerytów rosną[7], jednak rozbieżności są ogromne. 19% osób starszych jest zagrożonych ubóstwem, przy czym ich liczba szybko rośnie, zwłaszcza w krajach UE-10[8].

Wyzwaniu demograficznemu można stawić czoła jedynie za pomocą spójnego połączenia elementów polityki społecznej, gospodarczej, zdrowotnej oraz polityki w zakresie innowacji i technologii cyfrowych[9]. Podjęcie działania dzisiaj może przełożyć się na znaczne korzyści pod trzema względami: lepszej jakości życia, kosztu opieki, który społeczeństwo jako całość jest w stanie ponieść, oraz nowych miejsc pracy i przedsiębiorstw powstających w związku z rozwojem „srebrnej gospodarki”. W strategii „Europa 2020”[10] starzenie się populacji określono zarówno jako wyzwanie, jak i czynnik umożliwiający inteligentny, zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu rozwój. Jej inicjatywy przewodnie, „Europejska agenda cyfrowa” i „Unia innowacji”[11] traktują starzenie się populacji jako problem priorytetowy.

Agenda cyfrowa skupia się na wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne innowacyjnych usługach, produktach i procesach. Druga z inicjatyw przewodnich, „Unia innowacji”, zapowiada europejskie partnerstwo innowacji na rzecz aktywności i zdrowia osób starszych, w którym ważną rolę mają odgrywać rozwiązania cyfrowe. Sprzyjający przekształceniom charakter technologii informacyjno-komunikacyjnych umożliwia innowacje w zakresie organizacji opieki, np. zapewniając opiekunom więcej czasu dla pozostających pod ich opieką osób starszych dzięki zwiększeniu efektywności i ograniczeniu biurokracji w dziedzinie opieki, rozwiązaniom poprawiającym warunki pracy oraz samopoczucie nieformalnych opiekunów, zarządzanie osobistym stylem życia i zdrowiem, dostosowanie miejsca pracy do potrzeb osób starszych i ich dalszy aktywny udział w życiu gospodarczym i społecznym. Coraz większa liczba analiz przypadków wskazuje na ograniczenie zakresu i opóźnienie rozpoczęcia opieki instytucjonalnej o 10–30%, wysoki poziom zadowolenia użytkowników oraz rozwój przedsiębiorstw w tempie przekraczającym 10% rocznie.[12]

Rozwiązania zastosowane w programie AAL oprócz dobrze znanych produktów, takich jak wisiorki służące do uruchamiania alarmów pomocy socjalnej czy urządzenia przypominające o konieczności zażycia tabletki obejmują bardziej zaawansowane rozwiązania, np. inteligentne przestrzenie mieszkalne, wykrywające i łagodzące problemy występujące u osób w podeszłym wieku, takie jak utrata pamięci, błądzenie, problemy zdrowotne; inteligentne produkty, takie jak podłogi wyposażone w czujniki i obuwie z siłownikami, wykrywające upadki lub zapobiegające im; cyfrowe usługi informacyjne, w tym w zakresie bezpieczeństwa, monitorowania stanu zdrowia i zdalnej opieki lub telewizja internetowa służąca celom wypoczynku, rozrywki, uczenia się, treningu równowagi lub pamięci, porad w zakresie stylu życia oraz rozmów wideo z członkami rodziny. W ramach zaawansowanych badań analizuje się np. możliwości wykorzystania robotów do pomocy w wykonywaniu trudnych prac codziennych bądź udziału osób starszych w projektowaniu urządzeń komunikacji socjalnej.

SPOSTRZEżENIA ZESPOłU I ZALECENIA DOTYCZąCE INNOWACJI I STARZENIA SIę POPULACJI

Do zespołu zwrócono się o ocenę wyników programu AAL, a jednocześnie przyjrzenie mu się w szerszym kontekście innowacji i starzenia się populacji. W związku z drugim z wymienionych zadań zespół zaleca aktywne promowanie lepszej i odnowionej wizji funkcjonowania osób starszych , w związku z którą docenia się dalsze zaangażowanie starszych obywateli w życie społeczne i gospodarcze jako możliwość rozwoju dla Unii Europejskiej[13]. W ramach tej wizji uznaje się za priorytet umożliwienie osobom starszym dalszego życia w sposób aktywny i samodzielny w preferowanym środowisku przez możliwie najdłuższy czas, a także dbania o własne samopoczucie i zdrowie.

Komisja popiera to zalecenie, wymagające usprawnienia koordynacji między innowacjami technologicznymi, społecznymi i biznesowymi, np. połączenia opieki profesjonalnej i nieformalnej ze strony rodziny i społeczności; wprowadzenia elastycznych miejsc pracy wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne oraz dostosowania warunków pracy dla opiekunów, którzy są również aktywni zawodowo czy też wprowadzenia kontraktów publiczno-prywatnych umożliwiających prowadzenie opłacalnej działalności w dziedzinie opieki zdrowotnej i społecznej, o sprawdzonej jakości i uniwersalnym zasięgu.

Zespół wezwał również do szybkiego utworzenia dynamicznego rynku technologii informacyjno-komunikacyjnych przeznaczonych dla osób starszych, zdolnego do zapewnienia innowacyjnych produktów i usług oraz wywarcia istotnego wpływu dzięki połączeniu działań badawczych, rynkowych i wdrożeniowych .

Komisja popiera to zalecenie, jednocześnie podkreślając, wraz z zespołem, że wprowadzenie go w życie wymaga pilnego wyeliminowania poważnych barier, w tym:

- rozdrobnienia rynku i braku korzyści skali : opieka nad osobami starszymi ma w dużej mierze charakter lokalny i wymaga innowacji dostosowanych do poziomu lokalnego. Wyzwaniem jest uniknięcie rozdrobnienia, skutkującego niezadowalającą jakością usług;

- braku środków na innowacje oraz inwestycje umożliwiające wyjście poza etap projektów pilotażowych : problemy w tym zakresie to m.in. przekonanie inwestorów komercyjnych do większego zaangażowania w realizację długoterminowych celów socjalnych i społecznych, a także finansowanie MŚP umożliwiające im wchodzenie na większe rynki;

- niepewności dotyczącej płatności: w Europie sposoby finansowania opieki zdrowotnej oraz społecznej są bardzo zróżnicowane i obejmują sektor publiczny, sektor prywatny oraz interwencje obywateli, a często nie są dostosowane do innowacyjnych rozwiązań wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne umożliwiające osobom starszym aktywność lub samodzielność.

W celu usunięcia takich barier zespół zaleca tworzenie partnerstw wzmacniających związki oraz interakcje między podmiotami prowadzącymi działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną, uczestnikami rynku, regulatorami oraz użytkownikami końcowymi. Komisja uważa, że europejskie partnerstwo innowacji na rzecz aktywności i zdrowia osób starszych jest ważnym krokiem w tym kierunku. Utworzenie w tym roku forum inwestycyjnego programu AAL to kolejna zachęta do podjęcia działań w związku z niektórymi problemami dotyczącymi inwestycji.

Zespół podkreśla także, że zapewnienie sprawności operacyjnej poprzez ściślejszą współpracę między zainteresowanymi stronami ma podstawowe znaczenie ze względu na daleko posunięte rozdrobnienie i decentralizację oraz dużą liczbę zainteresowanych podmiotów, a także na zdolność do szybkiego i efektywnego działania, niezbędną w związku z palącym problemem starzenia się populacji. Dlatego też niezwykle ważne jest skuteczne zarządzanie operacyjne wspólnymi działaniami. Komisja popiera te zalecenia i uważa, że powinny one ukierunkować dalszy rozwój programu AAL oraz innych działań w zakresie innowacji i starzenia się populacji.

ZALECENIA ZESPOłU DOTYCZąCE PROGRAMU AAL

Zespół ocenił program AAL w pięciu obszarach:

- postępów w realizacji celów;

- poziomu wkładów finansowych państw uczestniczących;

- efektywności programu jako stymulatora integracji programów krajowych;

- wydajności operacyjnej;

- dodatkowych korzyści dla Europy.

Większa część zaleceń zespołu odnosi się bezpośrednio do państw uczestniczących. Niektóre dotyczą zaangażowania Komisji w program. Omówiono je poniżej w odniesieniu do każdego z obszarów oceny.

Ogólna ocena przedstawiona przez zespół jest wyraźnie pozytywna w odniesieniu do znaczenia i wyników programu AAL, mimo że jest on realizowany dopiero od dwóch lat i projekty nie zostały jeszcze ukończone. Zespół jest zdania, że program może zapewnić wysoce przydatne rozwiązania w związku z wyzwaniem, jakim jest starzenie się populacji, a jednocześnie być dobrym przykładem udanego wykorzystania art. 185 TFUE na rzecz współpracy państw członkowskich w zakresie innowacji i badań przy wsparciu UE. Zespół uwzględnił także odpowiadający potrzebom wkład finansowy uczestniczących państw, który wykroczył daleko poza wymagane przepisami minimum (w przypadku pierwszych dwóch zaproszeń państwa uczestniczące wniosły wkład finansowy wyższy o, odpowiednio, 30% i 50% od wymaganego minimum), a także duże zaangażowanie MŚP, wynoszące znacznie powyżej 40%. Komisja zaznacza, że program AAL odnosi się do wyzwania społecznego o dużym znaczeniu, zapewniając wzajemne i zrównoważone korzyści z połączenia wysiłków, a decyzja dotycząca programu ustanawia jasne zasady oraz zachęty do takiej współpracy.

Jednakże zespół zaleca również pilną intensyfikację działań w ramach programu. Komisja zdecydowanie popiera to zalecenie i wzywa uczestniczące państwa do uważnego i natychmiastowego jego uwzględnienia.

Postępy w realizacji celów programu AAL

Główne cele programu AAL to i) umożliwienie powstania wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne produktów, usług i systemów ułatwiających osobom starszym komfortowe funkcjonowanie, ii) osiągnięcie wystarczającego poziomu badań, rozwoju i innowacji oraz iii) poprawa warunków wykorzystania przemysłowego.

Zespół stwierdził, że program efektywnie realizuje pierwszy i drugi cel, w szczególności w odniesieniu do warunków zaangażowania przemysłu (czego dowodzi duży udział MŚP, tj. 40%). Zespół zaleca jednak włożenie większego wysiłku w poprawę rzeczywistego wykorzystania tych osiągnięć. Zaleca również państwom uczestniczącym intensyfikację prac na niższych szczeblach w obszarach takich jak innowacje w zakresie usług, a także szersze uwzględnienie czynników dotyczących wdrożenia w praktyce.

Komisja zgadza się z zespołem co do znacznych i widocznych postępów w realizacji celów programu. Zgadza się również z zaleceniem programu dotyczącym poświęcenia większej uwagi wykorzystaniu osiągnięć. Działania, które Komisja zamierza podjąć (wspólnie z zainteresowanymi stronami) będą wzmacniać powiązania między programem a instrumentami wdrożeniowymi, zwłaszcza programem ramowym na rzecz konkurencyjności i innowacji, dostarczając danych i analiz dotyczących rynku i oddziaływania oraz weryfikując nowe instrumenty finansowania na potrzeby wdrożenia i upowszechnienia[14]. Komisja zamierza także zapewnić, aby te działania przyczyniały się do zapowiedzianego europejskiego partnerstwa innowacji na rzecz aktywności i zdrowia osób starszych, a także umożliwiały wykorzystanie związanych z nim prac.

Komisja będzie współpracować z uczestnikami programu AAL w celu rozwijania oraz wymiany wskaźników oddziaływania między tym programem a programem ramowym na rzecz konkurencyjności i innowacji (2011 r.).

Komisja utworzy jednostkę odpowiedzialną za obserwację rynku oraz przeprowadzi badania nad modelami biznesowymi w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych umożliwiających osobom starszym komfortowe funkcjonowanie, przy czym uwzględni także prace nad modelami biznesowymi stosowanymi w programie AAL (2011 r.).

Komisja, wraz z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i uczestnikami programu, zastosuje lub ustanowi odpowiednie metody finansowania w celu wyeliminowania luki inwestycyjnej w zakresie wdrażania i upowszechnienia na dużą skalę, jako punkty odniesienia traktując program inwestycyjny JESSICA i program wsparcia technicznego ELENA[15] (lata 2010–2011).

Komisja zaproponuje uczestnikom programu AAL dalsze wspieranie forum inwestycyjnego programu oraz otwarcie go dla innowatorów i innowacji z 7PR oraz programu na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych stanowiącego część programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP ICT PSP) (2011 r. i dalej).

Poziomy wkładów finansowych państw uczestniczących

Zespół stwierdził, że dużym sukcesem programu AAL jest wysokość krajowych wkładów finansowych. Ogólnie rzecz biorąc uważa się, że wspólne finansowanie projektów z odrębnych źródeł krajowych to efektywne rozwiązanie. Zespół wyraził jednakże obawy dotyczące skomplikowanej sytuacji, w jakiej znajdują się uczestnicy mający do czynienia ze zróżnicowanymi przepisami krajowymi, a także z różnymi harmonogramami płatności, co niekiedy odbija się na funkcjonowaniu projektów. Ponadto zespół zalecił zapewnienie wystarczających zasobów krajowym punktom kontaktowym w celu umożliwienia im należytego wykonywania postawionych przed nimi zadań.

Komisja popiera te ustalenia i zalecenia oraz zachęca państwa uczestniczące do podjęcia odpowiednich działań w związku z kwestią terminowych płatności na rzecz partnerów projektów z budżetów krajów, która ma zasadnicze znaczenie dla powodzenia projektów.

Komisja będzie nadal monitorować kluczowe wskaźniki wyników finansowych (czas płatności, czas podpisania umowy) w ramach corocznych przeglądów programu i w razie potrzeby prowadzić działania następcze, w szczególności w celu zapewnienia terminowych płatności (od 2010 r.).

Efektywność programu AAL jako stymulatora integracji programów krajowych

Zespół stwierdził, że program AAL stanowi ważny instrument integracji wysiłków krajowych i osiągania efektów synergicznych, zwłaszcza pod względem integracji naukowej i zarządzania. Zróżnicowane zasady finansowania i kwalifikowalności w państwach uczestniczących utrudniają jednak tworzenie międzynarodowych konsorcjów i efektywny udział wszystkich zainteresowanych stron, w związku z czym zespół zaleca podjęcie w tej ważnej sprawie odpowiednich działań.

Komisja zgadza się z tym zaleceniem i wzywa państwa uczestniczące do bardzo poważnego uwzględnienia celu integracji przyświecającego programowi poprzez większą harmonizację i uproszczenie zasad kwalifikowalności oraz dostosowanie praktyk w zakresie finansowania i wypłat.

Komisja we współpracy z państwami uczestniczącymi w programie AAL przeanalizuje podejścia do finansowania, mając na uwadze wymianę praktyk oraz wkład w długoterminowe funkcjonowanie programu (2011 r.).

Wydajność operacyjna programu AAL

Zespół stwierdził, że ogłoszenie pierwszych dwóch zaproszeń do składania wniosków w ramach programu AAL zaowocowało sukcesem. Zaleca jednak priorytetowe potraktowanie intensyfikacji i usprawnienia działalności centralnej jednostki zarządzającej. Wzywa również uczestników programu do zapewnienia użytkownikom końcowym większych możliwości wnoszenia wkładu w sam program i w projekty, poprzez angażowanie ich na wczesnych etapach, ułatwianie im zakwalifikowania się do finansowania krajowego oraz zapewnienie ich reprezentacji w komitecie doradczym programu.

Komisja popiera te zalecenia i zachęca państwa uczestniczące do bardziej zdecydowanego wsparcia działań w ramach programu poprzez przydzielenie na ten cel zasobów ludzkich i finansowych, w stosownych przypadkach włącznie ze zintensyfikowanym finansowaniem takich działań.

Komisja zgadza się również z zespołem, że wymiana doświadczeń i osiąganie efektów synergicznych z powiązanymi programami realizowanymi na podstawie art. 185, takimi jak Eurostars, EMPR i Bonus-169 mogą być pomocne w zakresie poprawy zarządzania i działań prowadzonych w ramach programu.

Komisja będzie ułatwiać wymianę praktyk zgodnych z art. 185 w zakresie wdrożenia powiązanych programów poprzez wymianę doświadczeń operacyjnych i ewentualną dalszą współpracę.

Dodatkowe korzyści dla Europy związane z programem AAL

Zespół stwierdził, że program AAL już teraz przynosi Europie dodatkowe korzyści dzięki zapewnieniu równowagi między wysiłkami na poziomie europejskim a krajowymi potrzebami i wkładem, a także dzięki rozwojowi dobrych praktyk. Prowadzone obecnie działania europejskie mające na celu eliminację barier dla wdrażania rozwiązań opracowywanych w związku z programem powinny być intensyfikowane w ramach wspólnego wysiłku wszystkich zainteresowanych stron. Zespół zdecydowanie zaleca kontynuację programu AAL jako długoterminowej inwestycji po zakończeniu 7PR. Zaleca również instytucjom Unii Europejskiej poprawę i wzmocnienie powiązań między programem AAL a innymi programami i inicjatywami realizowanymi na poziomie UE, takimi jak 7PR oraz program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji.

Komisja zgadza się z powyższymi ustaleniami i zaleceniami. Wymiar europejski programu ma zasadnicze znaczenie, a długoterminowa perspektywa jest niezbędna dla realizacji pełnych korzyści wynikających z programu. W związku z tym Komisja zamierza rozważyć jego kontynuację po zakończeniu 7PR, z uwzględnieniem reakcji Rady i Parlamentu Europejskiego na wyniki oceny programu AAL i zalecenia.

W dłuższym horyzoncie czasowym (po 2013 r.), w ścisłej współpracy z podmiotami realizującymi program poddanych ocenie zostanie kilka wariantów. W związku z powstaniem europejskiego partnerstwa innowacji na rzecz aktywności i zdrowia osób starszych taka ocena powinna uwzględniać porozumienie między państwami uczestniczącymi i stronami zainteresowanymi wspomnianym partnerstwem w odniesieniu do celów, obszarów działania oraz zobowiązań finansowych i innych. Ponadto ocena powinna odnosić się do wzmocnionego wspólnego finansowania projektów oraz wspólnego wsparcia dla działań prowadzonych w ramach programu w dłuższej perspektywie.

W krótszej perspektywie (lata 2011–2012) działania w ramach programu AAL mogą stanowić istotny wkład we wspomniane partnerstwo. Chodzi tu o czynne zaangażowanie się zainteresowanych stron programu AAL w rozwój samego partnerstwa (z wykorzystaniem doświadczeń związanych z modelem odpowiedzialności zastosowanym w programie), upowszechnianie wyników projektów realizowanych w ramach programu, mechanizmy tworzenia powiązań między organizacjami badawczymi i rynkiem, takie jak wspomniane powyżej forum inwestycyjne, a także dostosowanie działań w celu dalszego rozwoju współpracy z regionami.

Komisja uwzględni wkład, jaki program AAL może wnieść w europejskie partnerstwo innowacji na rzecz aktywności i zdrowia osób starszych (lata 2010-2012).

Komisja przeprowadzi ocenę skutków w odniesieniu do wariantów kontynuacji programu po zakończeniu 7PR, bez uszczerbku dla przygotowania 8PR i perspektyw finansowych UE oraz z uwzględnieniem ewolucji europejskiego partnerstwa innowacji na rzecz aktywności i zdrowia osób starszych (2012 r.).

Istnieje wiele inicjatyw w zakresie badań i innowacji, w koordynacji z którymi należy dążyć do osiągnięcia lub wzmocnienia efektów synergicznych. Realizowany w ramach 7PR zaawansowany program badawczy w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych, a także program CIP ICT PSP, służący weryfikacji innowacji, są dla programu AAL programami partnerskimi wyższego i niższego szczebla. Dzięki tym wzajemnie powiązanym programom, wspólnie obejmującym znaczną część „łańcucha” badań i innowacji, Europa dysponuje wyjątkowymi w skali globalnej atutami w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych ułatwiających komfortowe funkcjonowanie osobom starszym.

Wiele państw członkowskich pracuje nad inicjatywą w zakresie wspólnego planowania[16] pod hasłem „Długie lata, lepsze życie”, dotyczącą harmonizacji działań w szerokim zakresie dyscyplin naukowych (obejmującą znacznie więcej dziedzin niż technologie informacyjno-komunikacyjne i inne). Program AAL może zapewnić kontekst zastosowania dla prowadzonych w związku ze wspomnianą inicjatywą badań interdyscyplinarnych dotyczących starzenia się oraz wzbogacić ich program o doświadczenia użytkowników technologii informacyjno-komunikacyjnych, jednocześnie udostępniając metody badawcze, takie jak „podejście zgodne z cyklem życia”.

Poza tym zespół zalecił zapewnienie programowi stałego wsparcia politycznego, jego kontynuację oraz rozwój w ramach spójnego ogólnego podejścia do starzenia się populacji, a także do badań i innowacji oraz działań prowadzonych w tej dziedzinie w związku z agendą cyfrową.

Komisja będzie wspierać tworzenie planów działania w zakresie technologii i konsultacje oraz zapewniać wytyczne umożliwiające ściślejszą integrację 7PR i programu AAL, jak również programu CIP ICT PSP w odniesieniu do umożliwienia komfortowego funkcjonowania osobom starszym (2011 r.).

Komisja ustosunkuje się do potencjału osiągnięcia efektów synergicznych między programem AAL a inicjatywą w zakresie wspólnego planowania „Długie lata, lepsze życie” w zaleceniu dotyczącym tej inicjatywy (2011 r.).

Komisja zaproponuje uczestnikom programu AAL organizację konferencji jako wkład w Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Między Pokoleniami 2012 , mający na celu poprawę widoczności i wzmocnienie zaangażowania szerokiego wachlarza podmiotów (2012 r.).

Komisja oceni adekwatność „Planu działania w sprawie technologii teleinformatycznych i starzenia się społeczeństwa” jako części agendy cyfrowej (2012 r.).

5. WNIOSKI

Komisja Europejska z zadowoleniem przyjmuje ocenę okresową wspólnego programu „Nowoczesne technologie w służbie osobom starszym”. Z jednej strony dostarcza ona okazji do intensyfikacji opierających się na innowacjach i technologiach informacyjno-komunikacyjnych działań prowadzonych wspólnie z państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami w Europie w związku z nadchodzącymi zmianami demograficznymi jako istotnego elementu wdrożenia inicjatyw przewodnich „Europejska agenda cyfrowa” i „Unia innowacji”. W tym kontekście ocena okresowa programu AAL następuje również w momencie umożliwiającym wniesienie wkładu w dalszy rozwój pilotażowego europejskiego partnerstwa innowacji na rzecz aktywności i zdrowia osób starszych. Z drugiej strony ocena pozwala na wyciągnięcie wniosków z funkcjonowania przedmiotowego instrumentu zgodnego z art. 185 TFUE jako istotnego środka wspierającego budowę Europejskiej Przestrzeni Badawczej.

Parlament Europejski i Radę zaprasza się do przedstawienia swojej opinii dotyczącej sprawozdania oraz zawartych w nim analizy i zaleceń, a także o wsparcie wdrożenia proponowanych działań.

[1] COM(2007)332 wersja ostateczna z dnia 14 czerwca 2007 r.

[2] COM(2010)245 wersja ostateczna/2 z dnia 19 maja 2010 r.

[3] Decyzja nr 742/2008/WE z dnia 9 lipca 2008 r.

[4] Wstępne oszacowania własne Komisji Europejskiej na podstawie danych EUROSTATU i OECD.

[5] SEC(2008)2911.

[6] COM(2009)545 z dnia 17 września 2009 r.

[7] Silver Economy Network of European Regions (sieć „srebrnej gospodarki” regionów europejskich).

[8] Wspólne okresowe sprawozdanie Komitetu Polityki Gospodarczej i Komitetu Ochrony Socjalnej w sprawie emerytur z dnia 28 maja 2010 r.

[9] COM(2006)571, COM(2009)180, sprawozdanie na temat starzenia się z 2009 r. – seria „European Economy”.

[10] COM(2010)2020 z dnia 3 marca 2010 r.

[11] COM(2010)1161 z dnia 6 października 2010 r.

[12] Plan działania w sprawie technologii teleinformatycznych i starzenia się społeczeństwa (2007 r.), inicjatywa rynków pionierskich w zakresie e-zdrowia (2007 r.), program dotyczący technologii informacyjno-komunikacyjnych stanowiący część 7PR, program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych stanowiący część programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP ICT PSP), program AAL (www.aal-europe.eu).

[13] To podejście do starzenia się znajduje również odzwierciedlenie w konkluzjach Rady w sprawie aktywności osób starszych z dnia 7 czerwca 2010 r.

[14] W granicach określonych zasadami dotyczącymi pomocy państwa.

[15] Wspomniane programy dotyczą, odpowiednio, zrównoważonego rozwoju miast i zrównoważonej energii na poziomie lokalnym, www.eib.org.

[16] COM(2008)468, Wspólne planowanie badań naukowych.