52008DC0482

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 23.7.2008

COM(2008) 482 τελικό

EΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

για την εφαρμογή του προγράμματος για τη δημόσια υγεία το 2007

EΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

για την εφαρμογή του προγράμματος για τη δημόσια υγεία το 2007

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Βάσει του άρθρου 12 παράγραφος 1 της απόφασης αριθ. 1786/2002/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Σεπτεμβρίου 2002, για τη θέσπιση προγράμματος κοινοτικής δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας (2003-2008)[1], η Επιτροπή πρέπει να παρακολουθεί τακτικά την εφαρμογή των δράσεων του προγράμματος βάσει των τεθέντων στόχων. Η παρούσα έκθεση σκοπό έχει να ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος δημόσιας υγείας το 2007. Στο δικτυακό τόπο Europa[2] δημοσιεύεται έκθεση σχετικά με την πρώτη τετραετία εφαρμογής του προγράμματος.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 2007

Το 2007 αποτέλεσε έτος σημαντικών πολιτικών επιτευγμάτων για τη Γενική Διεύθυνση Υγείας και Προστασίας των Καταναλωτών, που επισφραγίστηκαν με την έκδοση του δεύτερου προγράμματος κοινοτικής δράσης στον τομέα της υγείας (2008-13) και με τη λευκή βίβλο «Μαζί για την υγεία – Μια στρατηγική προσέγγιση για την ΕΕ, 2008-2013».

Δεύτερο πρόγραμμα κοινοτικής δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας (2008-13)

Στις 23 Οκτωβρίου 2007 εκδόθηκε το δεύτερο πρόγραμμα κοινοτικής δράσης στον τομέα της υγείας (2008-13) [3] από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Το πρόγραμμα αυτό που αναπτύσσεται γύρω από τρεις τομείς (βελτίωση της ασφάλειας της υγείας των πολιτών, προαγωγή της υγείας και διάδοση πληροφοριών και γνώσεων σχετικά με την υγεία) διαθέτει προϋπολογισμό ύψους 321 500 000 ευρώ. Σκοπός του είναι να προσφέρει στήριξη και προστιθέμενη αξία στις πολιτικές των κρατών μελών και με τον τρόπο αυτό να συμβάλει στην προώθηση της αλληλεγγύης και της ευημερίας στην ΕΕ μέσω της προστασίας και της προαγωγής της ανθρώπινης υγείας και ασφάλειας και της βελτίωσης της δημόσιας υγείας.

Η στρατηγική της ΕΕ στον τομέα της υγείας

Η λευκή βίβλος «Μαζί για την υγεία – Μια στρατηγική προσέγγιση για την ΕΕ, 2008-2013»[4] εκδόθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2007. Το εν λόγω έγγραφο συνθέτει σε ένα περιεκτικό και συνεκτικό πλαίσιο διάφορες πολιτικές της ΕΕ που έχουν αντίκτυπο στην υγεία και έχει τους εξής στόχους: ενίσχυση της καλής υγείας σε μια γηράσκουσα Ευρώπη μέσω της προαγωγής της καλής υγείας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, προστασία των πολιτών από απειλές κατά της υγείας, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι μεταδοτικές νόσοι και η ασφάλεια των ασθενών, και στήριξη δυναμικών συστημάτων υγείας και νέων τεχνολογιών.

Στο πρόγραμμα καθορίζονται ορισμένες αρχές που πρέπει να διέπουν την πολιτική στον τομέα της υγείας: ανάγκη για μια στρατηγική που βασίζεται σε αξίες, υγεία παράγοντας ευημερίας, ενίσχυση της επιρροής της ΕΕ στον τομέα της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο και ενσωμάτωση της πτυχής της υγείας σε όλες τις πολιτικές. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή διασφαλίζει την αξιολόγηση του αντίκτυπου που έχουν στην υγεία οι σημαντικότερες από τις εφαρμοζόμενες πολιτικές και δράσεις.

ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ 2007

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος για την περίοδο 2003-2008 ανήλθε σε 354 εκατ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός για το 2007, σύμφωνα με την απόφαση 2007/102/ΕΚ της Επιτροπής της 10ης Φεβρουαρίου 2006 για τη θέσπιση του προγράμματος εργασίας για το 2007 σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος κοινοτικής δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας (2003-2008) είχε εκτιμηθεί σε 41.870.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ετήσιου προγράμματος εργασίας για τις επιδοτήσεις[5]. Ο προϋπολογισμός λειτουργίας και ο διοικητικός προϋπολογισμός εκτιμήθηκαν αντίστοιχα σε 40.638.000 και 1.232.000 ευρώ.

ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ

Πρόσκληση υποβολής προτάσεων

Στις 16 Φεβρουαρίου 2007 δημοσιεύτηκε μια ενιαία πρόσκληση υποβολής προτάσεων, η οποία κάλυπτε όλες τις δραστηριότητες του προγράμματος εργασίας για το 2007 με καταληκτική ημερομηνία τις 20 Μαΐου 2007. Δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα[6], στον ιστότοπο του Εκτελεστικού Οργανισμού για τη Δημόσια Υγεία (ΕΟΔΥ)[7] και στον ιστότοπο Europa[8].

Στις 28 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο ημερίδα ενημέρωσης για τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους επαγγελματίες του τομέα της δημόσιας υγείας που επιθυμούσαν να υποβάλουν προτάσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για τη δημόσια υγεία (2003-2008). Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν εθνικές ημερίδες ενημέρωσης στις πόλεις Vilnius, Βαρσοβία, Mαδρίτη, Σεβίλλη, Ρώμη, Σόφια και Λισαβόνα.

Ο ενδεικτικός προϋπολογισμός της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων ήταν 33.888.000 ευρώ.

Υποβλήθηκαν συνολικά 222 αιτήσεις και για τους τρεις τομείς (93 για τις «πληροφορίες σχετικά με την υγεία», 17 για τις «απειλές κατά της υγείας» και 112 για τους «καθοριστικούς παράγοντες της υγείας»). Κατά την εξέταση και επιλογή των αιτήσεων απορρίφθηκαν επτά αιτήσεις, επειδή δεν είχαν υποβληθεί έγκαιρα ή επειδή ήταν ελλιπείς. Οι υπόλοιπες 215 αιτήσεις υποβλήθηκαν σε επιτροπές αξιολόγησης από ομοτίμους, στις οποίες συμμετείχαν εμπειρογνώμονες για την αξιολόγηση του συνόλου των κριτηρίων που καλύπτει η απόφαση 2007/103 της Επιτροπής για τον καθορισμό γενικών αρχών και κριτηρίων για την επιλογή και τη χρηματοδότηση των ενεργειών του προγράμματος Δημόσια υγεία (2003-2008)[9] και από υπαλλήλους της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Προστασίας των Καταναλωτών που είναι αρμόδιοι για την αξιολόγηση των κριτηρίων σχετικά με την πολιτική.

Μια επιτροπή αξιολόγησης, στην οποία συμμετείχαν αντιπρόσωποι των Γενικών Διευθύνσεων Υγείας και Προστασίας των Καταναλωτών και Έρευνας της Επιτροπής, της Γενικής Διεύθυνσης της Εurostat και του Εκτελεστικού Οργανισμού για την Υγεία και τους Καταναλωτές, κατάρτισε τελικό κατάλογο των προτάσεων που πληρούσαν τις προϋποθέσεις για χρηματοδότηση, ανά τομέα και έναν ενοποιημένο εφεδρικό κατάλογο και συμφώνησε για τις προτάσεις που έπρεπε να απορριφθούν.

Ο τελικός κατάλογος των αιτήσεων που προτάθηκαν για χρηματοδότηση, ο ενοποιημένος εφεδρικός κατάλογος και οι προτάσεις προς απόρριψη υποβλήθηκαν σε 39 εξωτερικούς αξιολογητές. Η διαδικασία αξιολόγησης οδήγησε στην κατάρτιση καταλόγου με 63 σχέδια (23 για τις πληροφορίες για την υγεία, 11 για τις απειλές κατά της υγείας και 29 για τους καθοριστικούς παράγοντες της υγείας) καθώς και εφεδρικού καταλόγου με 11 σχέδια (8 για τις πληροφορίες για την υγεία και 3 για τους καθοριστικούς παράγοντες της υγείας), με συνολικό προϋπολογισμό 37.575.948 και 4.523.107 ευρώ αντίστοιχα.

Στατιστικά στοιχεία σχετικά με την πρόσκληση υποβολής προσφορών για το 2007 περιέχονται στο έγγραφο «Statistical Analysis of 2007 Call for Proposals in the Public Health Programme» που δημοσιεύεται στον ιστότοπο του Εκτελεστικού Οργανισμού για την Υγεία και τους Καταναλωτές[10].

Το Σεπτέμβριο του 2007 η επιτροπή για την υλοποίηση του προγράμματος κοινοτικής δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας (2003-2008) συμφώνησε ομόφωνα να συγχρηματοδοτηθούν οι προτάσεις που επιλέγηκαν κατά τη διαδικασία αξιολόγησης.

Προσκλήσεις υποβολής προσφορών

Δρομολογήθηκαν πολλές δράσεις, είτε με τη δημοσίευση προσκλήσεων υποβολής προσφορών είτε με τη χρήση των υφιστάμενων συμβάσεων-πλαισίων. Οι σημαντικότερες είναι οι ακόλουθες:

- Παραγωγή τηλεοπτικών σποτ για τη διατροφή που προβλήθηκαν στη διάρκεια των ποδοσφαιρικών αγώνων πρωταθλήματος της UEFA. Η διαφημιστική εταιρεία που επελέγη στο διαγωνισμό ανέλαβε το κόστος σχεδιασμού ενώ η Επιτροπή ανέλαβε το κόστος παραγωγής.

- Συνέχιση της συντήρησης, ανάπτυξης και προβολής της πύλης για τη δημόσια υγεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης[11].

- Ανάπτυξη ενός ηλεκτρονικού εργαλείου που βασίζεται στο διαδίκτυο για τον έλεγχο του ατμοσφαιρικού αέρα εσωτερικών χώρων σε συνεργασία με το Κοινό Κέντρο Ερευνών (Κυρ).

- Διοικητική συμφωνία με το Κυρ σχετικά με τη λήψη μέτρων σε συνέχεια της σύμβασης-πλαισίου της ΠΟΥ για την καταπολέμηση του καπνίσματος, την παροχή επιστημονικής υποστήριξης και την ανάλυση των συστατικών του καπνού.

- Περαιτέρω ανάπτυξη του γενικευμένου συστήματος έγκαιρου συναγερμού και του λογισμικού για την ευρωπαϊκή δομή διαχείρισης έκτακτων περιστατικών στον τομέα της υγείας (EU Health Emergency Operating Facilities). Περαιτέρω ανάπτυξη της υποδομής διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ.

- Κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή των κοινοτικών προτύπων και προδιαγραφών σε συνδυασμό με τα συστήματα ποιότητας για το αίμα και τα συστατικά του αίματος, τους ιστούς και τα κύτταρα.

- Διάφορες επιστημονικές συναντήσεις και διασκέψεις στο πλαίσιο των οποίων είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις επιστήμονες, ενδιαφερόμενα μέρη και δημόσιες αρχές.

- Διάφορες εκτιμήσεις αντικτύπου, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης αντικτύπου για τις υπηρεσίες υγείας και τη στρατηγική στον τομέα της υγείας.

Συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς

Η Επιτροπή προώθησε τη συνεργασία της με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), χάρη στην υπογραφή το Μάρτιο του 2007 συμβάσεων για επτά νέα κοινά έργα συνολικής αξίας 4.242.963 ευρώ, το 60% των οποίων χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα δημόσιας υγείας της Επιτροπής (2003-2008). Οι συμβάσεις καλύπτουν τις προτεραιότητες πολιτικής σχετικά με την υγεία της ΕΕ για το περιβάλλον και την υγεία, τους τραυματισμούς, την ισότητα στην υγεία, την ασφάλεια στον τομέα της υγείας, τις υπηρεσίες υγείας, το οινόπνευμα και τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Τα σχέδια θα εφαρμοστούν από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας της Ευρώπης για περίοδο τριών ετών.

Στις 12 Ιουνίου 2007 πραγματοποιήθηκε συνάντηση υψηλού επιπέδου μεταξύ της Dr Margaret Chan, Γενικής Διευθύντριας της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, του Προέδρου της Επιτροπής Barroso και των Επιτρόπων Κυπριανού και Potočnik προκειμένου να συζητήσουν τις στρατηγικές προτεραιότητες στον τομέα της υγείας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι συνέπειες της αλλαγής του κλίματος, η συνολική ασφάλεια στον τομέα της υγείας και η βελτίωση των αποτελεσμάτων όσον αφορά την υγεία στην Αφρική. Στις 18 Οκτωβρίου 2007 πραγματοποιήθηκε συνάντηση αξιωματούχων της ΠΟΥ και της Επιτροπής.

Όσον αφορά τη συνεργασία με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), τον Ιούνιο του 2007 υπογράφηκαν συμβάσεις μεταξύ του ΟΟΣΑ και της Επιτροπής και κατά τη διάρκεια του ευρωπαϊκού φόρουμ για την υγεία στο Gastein, τον Οκτώβριο του 2007, ο ΟΟΣΑ διοργάνωσε επιστημονική συνάντηση με θέμα “Health workforce shortage and migration”(ελλείψεις εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας και τη μετανάστευση). Μεταξύ άλλων συναντήσεων που διοργανώθηκαν σε επίπεδο ΟΟΣΑ, η Επιτροπή παρακολούθησε τη συνάντηση ανταποκριτών του ΟΟΣΑ στο Παρίσι τον Οκτώβριο του 2007. Με βάση τα αποτελέσματα της πιλοτικής συλλογής δεδομένων για τη μετανάστευση επαγγελματιών του τομέα της υγείας στο πλαίσιο του σχεδίου του ΟΟΣΑ “Health Workforce and Migration Project”[12], η γραμματεία του ΟΟΣΑ πρότεινε τη συστηματική συλλογή δεδομένων για τη μετανάστευση των επαγγελματιών του κλάδου της υγείας, στο πλαίσιο της γενικότερης συλλογής δεδομένων υγείας του ΟΟΣΑ, με επίκεντρο τους ιατρούς που λαμβάνουν την ειδίκευσή τους στο εξωτερικό, με βάση την οποία θα αξιολογείται ο ρόλος που διαδραματίζει και ο αντίκτυπος που έχει η διεθνής κινητικότητα των ιατρών. Συνεχίστηκε η συνεργασία με την Eurostat και την ΠΟΥ για το σύστημα λογαριασμών υγείας βάσει του πλαισίου άμεσης συμφωνίας.

Εκχώρηση αρμοδιοτήτων στην Eurostat

Σύμφωνα με το Παράρτημα I, σημείο 2.5, του προγράμματος εργασίας για το 2007[13], εξοικονομήθηκαν πιστώσεις ύψους 400.000 ευρώ προκειμένου να εκχωρηθούν στην Eurostat με σκοπό την παροχή στήριξης:

1) στις εθνικές στατιστικές αρχές για την εφαρμογή, το 2007-2008, των βασικών ενοτήτων της ευρωπαϊκής βασικής έρευνας βάσει ερωτηματολογίου για την υγεία (όπως καθορίζεται στο στατιστικό πρόγραμμα 2007)·

2) στις εθνικές στατιστικές αρχές για την εφαρμογή και την περαιτέρω επέκταση του συστήματος λογαριασμών υγείας στην ΕΕ (σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και την ΠΟΥ).

Για την πρώτη από αυτές τις δραστηριότητες εκχωρήθηκαν 200.000 ευρώ. Τον Ιούνιο του 2007 η Eurostat δρομολόγησε πρόσκληση υποβολής προτάσεων που απευθυνόταν μόνο στις στατιστικές υπηρεσίες που συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Στατιστικό Σύστημα και υποβλήθηκαν 13 αιτήσεις. Από τις αιτήσεις που αξιολογήθηκαν - στις οποίες συμμετείχε ένας εκπρόσωπος της Γενικής Διεύθυνσης Προστασίας των Καταναλωτών - έγιναν δεκτές 11 αιτήσεις. Συγκεντρώθηκε το συνολικό ποσό των 755 .716,15 ευρώ που προέκυψε από τις εκχωρηθείσες πιστώσεις των 200.000 ευρώ σε συνδυασμό με τα 555 .716,15 ευρώ που είχαν προβλεφθεί από τον προϋπολογισμό της Eurostat για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής βασικής έρευνας βάσει ερωτηματολογίου για την υγεία, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τη χορήγηση 11 επιδοτήσεων σε κράτη μέλη της ΕΕ . Οι πιστώσεις που εκχωρήθηκαν ύψους 200.000 ευρώ απορροφήθηκαν κατά 100% (διατέθηκαν για την επιχορήγηση δύο χωρών: της Κύπρου και της Λετονίας).

Για τη δεύτερη δραστηριότητα εκχωρήθηκαν 200.000 ευρώ. Τον Ιούλιο του 2007 η Eurostat δρομολόγησε πρόσκληση υποβολής προτάσεων που απευθυνόταν αποκλειστικά σε στατιστικές υπηρεσίες που υπάγονται στο Ευρωπαϊκό Στατιστικό Σύστημα στο πλαίσιο της οποίας υπέβαλαν αίτηση επτά χώρες προκειμένου να λάβουν επιχορήγηση για το συγκεκριμένο σχέδιο. Από τις αιτήσεις που αξιολογήθηκαν έγιναν δεκτές επτά για τις οποίες δεσμεύτηκε το ποσό των 165.160,31 ευρώ που αντιστοιχεί στο 82,6% του εκτιμώμενου προϋπολογισμού του εν λόγω σχεδίου.

ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ

Εκτελεστικός οργανισμός για το πρόγραμμα δημόσιας υγείας

Η τεχνική, επιστημονική και διοικητική βοήθεια που απαιτούνταν για την υλοποίηση της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων 2007 παρασχέθηκε από τον εκτελεστικό οργανισμό για το πρόγραμμα δημόσιας υγείας (ΕΟΔΥ) που συγκροτήθηκε με την απόφαση 2004/858/ΕΚ[14]. Ο εν λόγω οργανισμός διοργάνωσε την πρόσκληση υποβολής προτάσεων 2007, συντόνισε την αξιολόγηση των σχεδίων που υποβλήθηκαν και διαπραγματεύθηκε και υπέγραψε τις σχετικές συμβάσεις επιδοτήσεων.

Προγραμμα Δημοσιασ Υγειασ 2003-2008: Ενδιαμεση Αξιολογηση

Σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφος 3 της απόφασης αριθ. 1786/2002/EΚ[15], διενεργήθηκε εξωτερική αξιολόγηση της πρώτης τριετούς περιόδου εφαρμογής καθώς και των αποτελεσμάτων του προγράμματος. Η τελική έκθεση ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 2007 και διατέθηκε στο δικτυακό τόπο Europa[16]. Παρόλο που η αξιολόγηση σε γενικές γραμμές περιείχε θετικά συμπεράσματα, διατυπώθηκαν ορισμένες συστάσεις οι οποίες συνεκτιμήθηκαν σε ένα σχέδιο δράσης το οποίο εν μέρει έχει ήδη υλοποιηθεί. Τα συμπεράσματα της αξιολόγησης κοινοποιήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών το 2008.

ΚΥΡΙΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟ 2007

Πληροφορίες σχετικά με την υγεία

Η σύνταξη της έκθεσης υλοποίησης για τη σύσταση του Συμβουλίου της 2ας Δεκεμβρίου 2003 σχετικά με τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου[17] , ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2007. Κατά τη θερινή περίοδο, στάλθηκε ερωτηματολόγιο στα κράτη μέλη και 18 κράτη μέλη έστειλαν τις απαντήσεις τους. Το ερωτηματολόγιο αποτελεί έναν από τους πυλώνες της έκθεσης. Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο παρέχει περαιτέρω στοιχεία στο πλαίσιο διαφόρων σχεδίων του προγράμματος δημόσιας υγείας. Η έκθεση προβλέπεται να δημοσιευτεί το δεύτερο τρίμηνο του 2008.

Την άνοιξη του 2007 άρχισε η εκπόνηση της ανακοίνωσης της Επιτροπής για την ευρωπαϊκή δράση στον τομέα των σπάνιων ασθενειών . Στη Λισαβόνα πραγματοποιήθηκε, υπό την αιγίδα της πορτογαλικής προεδρίας, η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για τις σπάνιες ασθένειες στη διάρκεια της οποίας εξαγγέλθηκε η έναρξη δημόσιας διαβούλευσης[18]

Απειλές κατά της υγείας

Τα σημαντικότερα περιστατικά ασθενειών που κοινοποιήθηκαν κατά το 2007 στο πλαίσιο του συστήματος έγκαιρου συναγερμού και αντίδρασης (EWRS) της ΕΕ, που συστάθηκε με την απόφαση αριθ. 2119/98/EΚ[19], αφορούσαν: ένα κρούσμα του ιού Chikungunya στην Ιταλία, ένα κρούσμα αιμορραγικού πυρετού που προκαλείται από τον ιό Ebola στην Ουγκάντα, παρενέργεια εμβολίου ηπατίτιδας Β (HBV) στο Βιετνάμ, ένα περιστατικό ανθεκτικής στη χορήγηση πολλαπλών φαρμάκων φυματίωσης με θύμα αμερικανό πολίτη που ταξίδευε από τις ΗΠΑ στην ΕΕ, ένα περιστατικό σαλμονέλας Tennessee, και ένα κρούσμα της νόσου των λεγεωναρίων που διαγνώστηκε σε τουρίστες της ΕΕ στην Ταϊλάνδη. Εκτός από τα περιστατικά αυτά, δημοσιεύτηκαν διάφορα μηνύματα που περιείχαν πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που είχαν σχεδιαστεί ή εφαρμοστεί στα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση κρουσμάτων εντός ή εκτός της ΕΕ. Η λειτουργία του ηλεκτρονικού εργαλείου EWRS μεταφέρθηκε με επιτυχία στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ΕΚΠΕΝ). Μετά την ολοκλήρωση των δοκιμών, το εργαλείο άρχισε να λειτουργεί επιγραμμικά στις 17 Νοεμβρίου 2007, ενώ παράλληλα η Επιτροπή εξακολούθησε να διασφαλίζει το συντονισμό των εθνικών μέτρων, όπως προβλέπεται στην κοινοτική νομοθεσία για τις μεταδοτικές νόσους.

Η διαδικασία αξιολόγησης του σχεδίου ετοιμότητας των κρατών μελών της ΕΕ διήρκεσε δύο έτη. Οι εργασίες ξεκίνησαν το πρώτο τρίμηνο του 2005 και ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2007. Το 2007, η Γενική Διεύθυνση Υγείας και Προστασίας των Καταναλωτών συμμετείχε ενεργά στις εργασίες της κοινής ομάδας αξιολόγησης ΟΟΣΑ-ΠΟΥ-ΕΕ πραγματοποιώντας επισκέψεις σε επτά κράτη μέλη: Μάλτα, Φινλανδία, Κύπρος, Σλοβενία, Βουλγαρία, Εσθονία και Ρουμανία. Η γενική παρατήρηση ήταν ότι όλα τα κράτη μέλη είχαν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να βελτιώσουν τα σχέδια ετοιμότητας και κάθε χώρα διακρίθηκε σε ορισμένους τομείς εμπειρογνωμοσύνης. Στο πλαίσιο αυτό, ζητήθηκε από ορισμένα κράτη μέλη να παρουσιάσουν τις καλύτερες πρακτικές τους και να ανταλλάξουν τις εμπειρίες τους στο πλαίσιο της τέταρτης κοινής επιστημονικής συνάντησης ΕΚ-ΟΟΣΑ-ΠΟΥ για την ετοιμότητα αντιμετώπισης της πανδημίας γρίπης [20], που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο το 2007. Στη συνάντηση αυτή συμμετείχαν εκπρόσωποι όχι μόνο από τις 27 χώρες της ΕΕ αλλά και από τις 53 χώρες που καλύπτονται από το Γραφείο της ΠΟΥ στην Ευρώπη. Εμπειρογνώμονες διεθνούς φήμης προσκλήθηκαν να παρουσιάσουν τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της επιστημονικής έρευνας για τη γρίπη, τη γρίπη των πτηνών και την πανδημία γρίπης. Η επιστημονική αυτή συνάντηση πρόσφερε μια ευκαιρία στις χώρες να ανταλλάξουν τις εμπειρίες τους στο πλαίσιο ειδικών συνεδριάσεων με θέμα τις ορθές πρακτικές και κατά τις δύο διαδικασίες για την επικοινωνία και την προετοιμασία των νοσοκομείων.

Στη διάρκεια του 2007, η επιτροπή για την ασφάλεια της υγείας έλαβε νέα εντολή και κατάρτισε τον εσωτερικό κανονισμό της καθώς και τη νέα της δομή. Οι προτεραιότητες της επιτροπής για την ασφάλεια της υγείας, που επισημαίνονται στο πολυετές πρόγραμμα εργασίας της, μπορούν να λάβουν στήριξη από το κοινοτικό πρόγραμμα δημόσιας υγείας.

Δημοσιεύθηκε πρόσκληση υποβολής προσφορών για την εκπόνηση σύμβασης- πλαισίου για το σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, τη διεξαγωγή και την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων που αφορούν θέματα της δημόσιας υγείας. Οι πέντε επιδιωκόμενοι στόχοι είναι: περιπτωσιολογικές μελέτες, θεωρητικές ασκήσεις, ασκήσεις προσομοίωσης, ασκήσεις και εκπαίδευση πεδίου· όλοι δίνουν έμφαση στη διαχείριση του κινδύνου στον τομέα των νέων και των αναδυόμενων απειλών κατά της υγείας, όπως οι χημικές, βιολογικές και πυρηνικές απειλές, οι πανδημίες και οι μεταδοτικές νόσοι.

Καθοριστικοί παράγοντες της υγείας

Οι στόχοι «της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με την καταπολέμηση του HIV/AIDS στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις γειτονικές της χώρες για την περίοδο 2006-2009»[21] προωθήθηκαν περαιτέρω μέσω της συστηματικής συνεργασίας και της διενέργειας διαβουλεύσεων με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη, ιδίως μέσω της ομάδας ανταλλαγής απόψεων HIV/AIDS και του φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών για το HIV/AIDS. Χάρη στη διενέργεια διάσκεψης με θέμα “διάλογος ΕΕ-Ρωσίας για το HIV/AIDS” εμβαθύνθηκε η συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής και των ανατολικών χωρών. Οι πρωτοβουλίες για την παγκόσμια ημέρα του AIDS συμπεριέλαβαν επισκέψεις σε σχολεία του Επιτρόπου κ. Κυπριανού και των υπουργών Υγείας των αντίστοιχων κρατών μελών, καθώς και έκθεση για τις δραστηριότητες της Επιτροπής για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS. Το Συμβούλιο, στα συμπεράσματα του Μαΐου του 2007, κάλεσε την Επιτροπή να συνεχίσει να καταβάλει προσπάθειες για την πρόληψη του HIV/AIDS και για τη βελτίωση της πρόσβασης στα αντιρετροϊκά φάρμακα στην Ευρώπη. H μετά το Βερολίνο διαδικασία προβλέπει συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, των τριών προεδριών, της φαρμακευτικής βιομηχανίας και της κοινωνίας των πολιτών.

Όσον αφορά το οινόπνευμα , το 2007 οριστικοποιήθηκε η οργανωτική δομή για την υλοποίηση της «ανακοίνωσης της Επιτροπής για στρατηγική της ΕΕ για τη στήριξη των κρατών μελών στην προσπάθειά τους να μειώσουν τις βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα»[22] που εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2006. Για την υλοποίηση της στρατηγικής αυτής λήφθηκαν τα ακόλουθα μέτρα:

- δημιουργία του ευρωπαϊκού φόρουμ για το οινόπνευμα και την υγεία και επακόλουθη σύσταση δύο ειδικών ομάδων («διάφορες πτυχές της κατανάλωσης οινοπνεύματος που αφορούν τους νέους» και «εμπορική επικοινωνία»). Ο βασικός σκοπός του φόρουμ είναι να θέσει τις βάσεις για την ανάληψη συγκεκριμένης δράσης από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, ώστε να μειωθούν οι επιβλαβείς συνέπειες από την κατανάλωση οινοπνεύματος. Έως τα τέλη του 2007, τα μέλη του φόρουμ είχαν υποβάλει 75 δεσμεύσεις για δράση.

Για πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο και την υλοποίηση των δεσμεύσεων αυτών οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ανατρέχουν στον ιστότοπο της Επιτροπής[23].

- σύσταση της επιτροπής για εθνική πολιτική και δράση που απαρτίζεται από εκπροσώπους των κρατών μελών. Αντικείμενο της εν λόγω επιτροπής είναι, κυρίως, η περαιτέρω ανάπτυξη και ο συντονισμός των πολιτικών για το οινόπνευμα.

- προετοιμασία για τη σύσταση επιτροπής για τη συλλογή στοιχείων, την κατάρτιση δεικτών και ορισμών, έργο της οποίας θα είναι η παροχή συγκρίσιμων και συστηματικά επικαιροποιούμενων στοιχείων για την κατανάλωση οινοπνεύματος, τις συνήθειες κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών και τις επιβλαβείς συνέπειες του οινοπνεύματος καθώς και για τους κοινούς δείκτες και ορισμούς.

Το Μάιο του 2007 η Επιτροπή εξέδωσε λευκή βίβλο για μια ευρωπαϊκή στρατηγική σε θέματα υγείας που έχουν σχέση με τη διατροφή, το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία[24] που βασίστηκε σε ανάλυση των απαντήσεων που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της πράσινης βίβλου «Προώθηση της υγιεινής διατροφής και της σωματικής άσκησης: μια ευρωπαϊκή διάσταση για την πρόληψη του υπερβολικού βάρους, της παχυσαρκίας και των χρόνιων παθήσεων »[25] και σε μια αξιολόγηση αντικτύπου. Η Επιτροπή για την υλοποίηση της στρατηγικής αυτής προέβη στη σύσταση ομάδας υψηλού επιπέδου για τη διατροφή και τη φυσική άσκηση (πρώτη συνεδρίαση στις 29 Νοεμβρίου). Το Δεκέμβριο του 2007, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη θέση σε λειτουργία της στρατηγικής της ΕΕ για θέματα υγείας που έχουν σχέση με τη διατροφή, το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία έγιναν αποδεκτά τα κυριότερα θέματα που είχε θέσει η Επιτροπή στη λευκή βίβλο της, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται: προώθηση της ανάπτυξης της πλατφόρμας της ΕΕ, σύσταση ομάδας υψηλού επιπέδου για τη διατροφή και τη σωματική άσκηση και ανάδειξη της μείωσης της κατανάλωσης άλατος σε ζήτημα κορυφαίας προτεραιότητας. Η ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την ανάληψη δράσης για τη διατροφή, τη φυσική άσκηση και την υγεία[26] πραγματοποίησε πέντε συνόδους ολομέλειας και συμμετείχε σε δυο επιστημονικές συναντήσεις (μια για τη διατροφή και τη σωματική άσκηση στο χώρο εργασίας και μια για τη φυσική άσκηση). Τα μέλη της πλατφόρμας συνέχισαν να εφαρμόζουν περισσότερες από 200 δεσμεύσεις με αντικείμενο την αναχαίτιση και αναστροφή των σημερινών τάσεων παχυσαρκίας.

Την περίοδο 2005-2008 συνεχίσθηκε η αντικαπνιστική εκστρατεία της ΕΕ με τίτλο «HELP: για μια ζωή χωρίς κάπνισμα », με στόχο κυρίως τους εφήβους (15 έως 18 ετών) και τους νέους ενηλίκους (18 έως 30 ετών). Στη διάρκεια 30 μηνών μεταδόθηκαν περισσότερα από 46.000 τηλεοπτικά σποτ μέσω εθνικών τηλεοπτικών καναλιών και του διαδικτύου, που επέτυχαν να έχουν περισσότερους από 3,2 δισεκατομμύρια θεατές στη στοχευόμενη ομάδα των ατόμων νεαράς ηλικίας. Εκ παραλλήλου, ο ιστότοπος «HELP» της ΕΕ[27] είχε περισσότερες από 4,2 δισεκατομμύρια επισκέψεις και στον ευρωπαϊκό τύπο δημοσιεύτηκαν περισσότερα από 5000 άρθρα. Στο πλαίσιο της εκστρατείας μέτρησης του CO, η οποία δρομολογήθηκε το Μάρτιο του 2006, πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 200.000 δοκιμές και περισσότερες από 600 εκδηλώσεις σε ολόκληρη την ΕΕ. Τέλος, οι ίδιοι οι νέοι συνέταξαν το ευρωπαϊκό μανιφέστο των νέων κατά του καπνίσματος[28], με βάση 25 εθνικές διαβουλεύσεις, που προβλήθηκε στα κράτη μέλη μέσω εθνικών δράσεων.

Σε συνέχεια της εκτεταμένης δημόσιας διαβούλευσης[29] με βάση την πράσινη βίβλο «Βελτίωση της ψυχικής υγείας του πληθυσμού: Προς μια στρατηγική σχετικά με την ψυχική υγεία για την Ευρωπαϊκή Ένωση»[30] του Οκτωβρίου του 2005, η Επιτροπή ανακοίνωσε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου «Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές» το Δεκέμβριο του 2007, τη διοργάνωση διάσκεψης υψηλού επιπέδου για την ψυχική υγεία με στόχο την υπογραφή ευρωπαϊκού συμφώνου για την ψυχική υγεία.

Η Επιτροπή συνεργάστηκε στενά με την πορτογαλική προεδρία στην προσπάθειά της να τονίσει ότι η υγεία των μεταναστών αποτελεί ζήτημα κορυφαίας προτεραιότητας. Το πρόγραμμα δημόσιας υγείας (2003-2008) παρείχε οικονομική στήριξη στη διοργάνωση της διάσκεψης « Υγεία και Μετανάστευση στην ΕΕ: Καλύτερη υγεία για όλους σε μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς», που πραγματοποιήθηκε στη Λισαβόνα το Σεπτέμβριο του 2007. Στη διάσκεψη εκφώνησε λόγο ο Επίτροπος Κυπριανού.

Η Επιτροπή εξέδωσε, στις 18 Απριλίου 2007, έκθεση σχετικά με την υλοποίηση της σύστασης του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2003 σχετικά με την πρόληψη και τη μείωση των επιβλαβών συνεπειών για την υγεία που συνδέονται με την τοξικομανία[31]. Η έκθεση καταλήγει, συγκεκριμένα, στο συμπέρασμα ότι οι παρεμβάσεις στα σωφρονιστικά ιδρύματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των επιβλαβών συνεπειών εξακολουθούν να μη συνάδουν προς την αρχή της ισοτιμίας μεταξύ των υπηρεσιών υγείας και μέριμνας (συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των επιβλαβών συνεπειών) που παρέχονται εντός των σωφρονιστικών ιδρυμάτων και εκείνων που προσφέρονται στο κοινωνικό σύνολο εκτός αυτών, όπως προβλέπεται στη σύσταση του Συμβουλίου του 2003 και από τους σχετικούς φορείς του ΟΗΕ. Στις 10 Δεκεμβρίου 2007 η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με την έκθεση 2007 για την κατάσταση προόδου της εφαρμογής του σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα ναρκωτικά (2005-2008)[32].

Ελήφθησαν διάφορα μέτρα στο πλαίσιο του προγράμματος δράσης για το περιβάλλον και την υγεία 2004-2010 της ΕΕ. Η ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα εσωτερικών χώρων συνήλθε δύο φορές στη διάρκεια του 2007, προκειμένου να προσφέρει συμβουλές στην Επιτροπή για τα προγράμματα και τις πολιτικές της ΕΕ που αφορούν την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και τις δράσεις που αποβλέπουν στη μείωση των σχετικών εκπομπών/συγκεντρώσεων.

Εκτίμηση κινδύνου

Οι επιστημονικές επιτροπές που αφορούν το πρόγραμμα δημόσιας υγείας (2003-2008) χρηματοδοτήθηκαν σύμφωνα με το σημείο 2.4 του παραρτήματος Ι του προγράμματος εργασίας για το 2007[33].

Κατά τη διάρκεια του 2007, οι τρεις επιστημονικές επιτροπές[34], δηλαδή η επιστημονική επιτροπή για τα καταναλωτικά προϊόντα (ΕΕΚΠ), η επιστημονική επιτροπή για την υγεία και τους περιβαλλοντικούς κινδύνους (ΕΕΥΠΚ) και η επιστημονική επιτροπή για τους ανακύπτοντες και τους πρόσφατα εντοπιζόμενους κινδύνους για την υγεία (ΕΕΑΠΕΚ), εξέδωσαν ένα ευρύ φάσμα γνωμοδοτήσεων σχετικά με την επιστημονική αξιολόγηση της υγείας και/ή των περιβαλλοντικών κινδύνων. Οι γνωμοδοτήσεις αυτές αφορούσαν ορισμένες βαφές μαλλιών που χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη (στο πλαίσιο της συστηματικής επισκόπησης των πιθανών κινδύνων καρκίνου με σκοπό την κατάρτιση θετικού καταλόγου των εν λόγω ουσιών), νανοϋλικά που χρησιμοποιούνται σε καλλυντικά προϊόντα, επικίνδυνες ουσίες (ορισμένες «υπάρχουσες ουσίες» που είχαν εκτιμηθεί με βάση τον κανονισμό 793/93), ρύποι του ατμοσφαιρικού αέρα εσωτερικών χώρων, ώστε να έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή μια τεκμηριωμένη επιστημονική βάση για την ανάπτυξη και την υλοποίηση πολιτικών για τον ατμοσφαιρικό αέρα (επειδή πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες πηγές ανησυχίας για την υγιεινή του περιβάλλοντος στην Ευρώπη), οδοντιατρικά αμαλγάματα και εναλλακτικές λύσεις για την αντικατάστασή τους καθώς και συνέπειες των προϊόντων καπνού χωρίς καύση.

Όσον αφορά τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, η Γενική Διεύθυνση Προστασίας των Καταναλωτών ξεκίνησε την εκπόνηση έκθεσης για την υλοποίηση της σύστασης 1999/519/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με τον περιορισμό της έκθεσης του ευρέος κοινού σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία . Συστάθηκε ομάδα εργασίας κυβερνητικών εμπειρογνωμόνων από τα κράτη μέλη για την υποστήριξη της εκπόνησης της έκθεσης, που αναμένεται να δημοσιευτεί το δεύτερο εξάμηνο του 2008.

Η πρώτη ετήσια επιστημονική συνάντηση για τις νανοτεχνολογίες (Safety for Success Dialogue) στον τομέα των καταναλωτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, των καλλυντικών και των ιατρικών συσκευών, πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο του 2007[35].

[1] ΕΕ L 271 της 9.10.2002, σ. 1.

[2] http://europa.eu.int/comm/health/ph_programme/keydo_programme_2003_2008_en.htm.

[3] Απόφαση αριθ. 1350/2007/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2007 για τη θέσπιση δεύτερου προγράμματος κοινοτικής δράσης στον τομέα της υγείας (2008-13), ΕΕ L 301 της 20.11.2007, σ. 3.

[4] COM(2007) 630 τελικό, της 23.10.2007.

[5] ΕΕ L 46 της 16.2.2007, σ. 27.

[6] ΕΕ C 34 της 16.02.2007, σ.11.

[7] http://ec.europa.eu/phea/documents/Call_text_2007.pdf.

[8] http://ec.europa.eu/health/dyna/whatsnew/whatsnew_en.cfm.

[9] ΕΕ L 46 της 16.2.2007, σ. 45.

[10] http://ec.europa.eu/phea/documents/Call_text_2007.pdf.

[11] http://health.europa.eu.

[12] http://www.oecd.org/document/47/0,3343,en_2649_33931_36506543_1_1_1_1,00.html.

[13] ΕΕ L 46 της 16.2.2007, σ. 27.

[14] ΕΕ L 369 της 16.12.2004, σ. 73.

[15] ΕΕ L 271 της 9.10.2002, σ. 1.

[16] http://ec.europa.eu/health/ph_programme/documents/evaluation/PHP_evaluation_en.pdf.

[17] ΕΕ L 327 της 16.12.2003, σ. 34.

[18] http://ec.europa.eu/health/ph_threats/non_com/cons_rare_dis_en.htm.

[19] Απόφαση αριθ. 2119/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Σεπτεμβρίου 1998 για τη δημιουργία δικτύου επιδημιολογικής παρακολούθησης και ελέγχου των μεταδοτικών ασθενειών στην Κοινότητα, ΕΕ L 268 της 3.10.1998, σ. 1–7.

[20] http://ec.europa.eu/health/ph_threats/com/Influenza/ev_20070925_en.htm.

[21] http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2005:0654:FIN:EN:PDF.

[22] http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/alcohol/documents/alcohol_com_625_en.pdf.

[23] http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/alcohol/Forum/alcohol_forum_en.htm.

[24] COM (2007) 279 τελικό της 30.5.2007.

[25] http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/nutrition/documents/nutrition_gp_en.pdf.

[26] http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/nutrition/platform/platform_en.htm

[27] http://www.help-eu.com

[28] http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/Tobacco/help/manifesto_en.htm.

[29] http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/mental/green_paper/consultation_en.htm.

[30] http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/mental/green_paper/mental_gp_en.pdf.

[31] COM(2007) 199.

[32] COM(2007) 781.

[33] ΕΕ L 46 της 16.2.2007, σ. 27.

[34] http://ec.europa.eu/health/ph_risk/committees/committees_en.htm.

[35] http://ec.europa.eu/health/ph_risk/ev_20071025_en.htm.