Περιοριστικά μέτρα (κυρώσεις)

Στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ), το άρθρο 29 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) παρέχει στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) τη δυνατότητα να εκδίδει αποφάσεις για την επιβολή περιοριστικών μέτρων –που συχνά αποκαλούνται «κυρώσεις»– σε βάρος χωρών εκτός ΕΕ, μη κρατικών οντοτήτων ή προσώπων.

Τα μέτρα αυτά δεν έχουν κατασταλτικό χαρακτήρα και επιβάλλονται προκειμένου να επιφέρουν αλλαγή στην πολιτική ή στη δραστηριότητα αυτών τους οποίους στοχοθετούν και οι οποίοι επιδεικνύουν την επίμαχη συμπεριφορά (π.χ. δεν σέβονται το διεθνές δίκαιο ή τα ανθρώπινα δικαιώματα, ή υιοθετούν πολιτικές ή δράσεις αντίθετες με το κράτος δικαίου ή τις δημοκρατικές αρχές). Τα μέτρα πρέπει να συνάδουν με τους στόχους της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, όπως ορίζονται στο άρθρο 21 της ΣΕΕ.

Με βάση το άρθρο 29 της ΣΕΕ, το Συμβούλιο παίρνει ομόφωνα αποφάσεις για την υιοθέτηση, την ανανέωση ή την άρση καθεστώτων κυρώσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις του ύπατου εκπροσώπου της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας. Όσον αφορά τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές πτυχές τους (π.χ. περιορισμοί στις εισαγωγές/εξαγωγές και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων), οι αποφάσεις εφαρμόζονται μέσω κανονισμών του Συμβουλίου βάσει του άρθρου 215 της ΣΛΕΕ (ειδική πλειοψηφία), μετά από κοινή πρόταση του ύπατου εκπροσώπου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η ΕΕ μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις για την εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ή σε αυτόνομη βάση, δηλ. με δική της πρωτοβουλία.

Τα περιοριστικά μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• απαγορεύσεις στις εξαγωγές όπλων και συναφούς εξοπλισμού
• περιορισμό εισδοχής (απαγόρευση χορήγησης θεώρησης ή ταξιδιωτική απαγόρευση)
• οικονομικά μέτρα όπως περιορισμούς στις εισαγωγές και τις εξαγωγές
• δέσμευση κεφαλαίων και οικονομικών πόρων που κατέχουν στοχευόμενα πρόσωπα ή οντότητες.

Η Επιτροπή είναι αρμόδια για τη διασφάλιση, μέσω παρακολούθησης, της εφαρμογής από τα κράτη μέλη των κανονισμών οι οποίοι βάσει του άρθρου 215 της ΣΛΕΕ επιβάλλουν περιοριστικά μέτρα . Επιπλέον, υποστηρίζει πρόσωπα, επιχειρήσεις, ανθρωπιστικές οργανώσεις και κράτη μέλη στις προσπάθειες επιβολής κυρώσεων, δημοσιεύοντας σημειώσεις καθοδήγησης και απαντώντας σε ερωτήματα που τίθενται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές για θέματα ερμηνείας.

ΒΛ. ΕΠΙΣΗΣ

• Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)
• Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Απόφαση
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας
• Ανθρώπινα δικαιώματα
• Κράτη μέλη
• Ειδική πλειοψηφία
• Κανονισμός
• Κράτος δικαίου
• Η εξωτερική δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Ομοφωνία
• Γενικό πλαίσιο για τις κυρώσεις της ΕΕ (σύνοψη)
• Περιοριστικά μέτρα (κυρώσεις) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης)
• Κυρώσεις: πώς και πότε θεσπίζει περιοριστικά μέτρα η ΕΕ (Συμβούλιο).