Πολιτισμός

Το άρθρο 167 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) καθορίζει τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στον τομέα του πολιτισμού. Σε αυτόν τον τομέα, η ΕΕ στοχεύει «να υποστηρίξει, να συντονίσει ή να συμπληρώσει τις δράσεις των κρατών μελών», όπως ορίζεται στο άρθρο 6 της ΣΛΕΕ.

«Εμπνεόμενοι από την πολιτιστική, τη θρησκευτική και την ανθρωπιστική κληρονομιά της Ευρώπης», οι στόχοι της πολιτιστικής πολιτικής της ΕΕ είναι «να σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και […] να μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς» (άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση). Η ΕΕ μπορεί επίσης να βοηθήσει τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας να ανακάμψουν σε περίπτωση κρίσης και να ενισχύσει την ανθεκτικότητά τους προκειμένου να καταστούν πιο βιώσιμοι στο μέλλον.

Ενώ τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι υπεύθυνα για τις δικές τους πολιτιστικές πολιτικές, η ΕΕ τα βοηθά να αντιμετωπίσουν κοινές προκλήσεις, που περιλαμβάνουν από τον αντίκτυπο των ψηφιακών τεχνολογιών έως την υποστήριξη της καινοτομίας στους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας. 

Η ΕΕ υποστηρίζει επίσης δράσεις για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και προωθεί τη συνεργασία και τις διακρατικές ανταλλαγές μεταξύ πολιτιστικών ιδρυμάτων στα κράτη μέλη. Οι τομείς του πολιτισμού μπορούν επίσης να ωφεληθούν από ειδικές δυνατότητες χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας Ευρώπη, του προγράμματος για την ενιαία αγορά, του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και των ταμείων της πολιτικής συνοχής.

Το νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης Δημιουργική Ευρώπη (2021-2027) υποστηρίζει τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας και τη διασυνοριακή συνεργασία, καθώς και δραστηριότητες δικτύωσης για όλους τους σχετικούς τομείς. Άλλες πρωτοβουλίες είναι οι «ημέρες πολιτιστικής κληρονομιάς» και οι «πολιτιστικές πρωτεύουσες», που ξεκίνησαν και οι δύο το 1985.

Επιπλέον, η ΕΕ συνεργάζεται με διεθνείς οργανισμούς όπως η ΟΥΝΕΣΚΟ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών και την προώθηση της τοπικής ανάπτυξης μέσω του πολιτισμού.