—

w imieniu Pometon SpA przez E. Volliego i F. Trevisana, adwokatów,

—

w imieniu rządu włoskiego przez I. Bruni, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez G. Albenzia, avvocato dello Stato,

—

w imieniu Komisji Wspólnot Europejskich przez H. van Vlieta, E. Righini oraz S. Schønberga, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 13 rozporządzenia Rady (WE) nr 384/96 z dnia 22 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony przed dumpingowym przywozem z krajów niebędących członkami Wspólnoty Europejskiej (Dz.U. 1996, L 56, s. 1) oraz art. 4, 114 i nast., art. 202, 204, 212 i 214 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. L 302, s. 1, zwanego dalej „Wspólnotowym kodeksem celnym”).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Agenzia Dogane Ufficio delle Dogane di Trieste (urzędem celnym w Trieście) i Pometon SpA w przedmiocie zgłoszonego w ramach procedury uszlachetniania czynnego przywozu wlewek z magnezu nieobrobionego plastycznie, pochodzących i przywożonych z Chin.

3

Artykuł 13 rozporządzenia nr 384/96 w brzmieniu obowiązującym w okresie wystąpienia okoliczności faktycznych sprawy przed sądem krajowym stanowił:

„1.   Cła antydumpingowe nałożone na podstawie niniejszego rozporządzenia można rozszerzyć tak, aby objęły przywóz produktów podobnych lub ich części z państw trzecich, w przypadku gdy obowiązujące środki są obchodzone. Obejście określa się jako zmianę struktury handlu między państwami trzecimi a Wspólnotą, wynikającą z praktyki, procesu lub prac niemających racjonalnych przyczyn ani ekonomicznego uzasadnienia, poza nałożonym cłem, przy czym istnieją dowody na osłabienie skutków cła w odniesieniu do cen i/lub ilości podobnych produktów, jak również dowody na istnienie dumpingu w odniesieniu do normalnych wartości uprzednio ustalonych dla tych produktów.

2.   Działalność montażową prowadzoną we Wspólnocie lub w państwie trzecim uznaje się za mającą na celu obejście obowiązujących środków, jeżeli:

3.   Dochodzenia na mocy niniejszego artykułu wszczyna się w przypadkach, gdy wniosek zawiera wystarczające dowody dotyczące czynników wymienionych w ust. 1, po zasięgnięciu opinii Komitetu Doradczego przez Komisję, która nakazuje także organom celnym odprawienie przywozu z zastrzeżeniem rejestracji zgodnie z art. 14 ust. 5 lub żądania gwarancji. Dochodzenia prowadzone są przez Komisję, której mogą towarzyszyć organy celne, i zamykane są w ciągu dziewięciu miesięcy. W przypadku gdy początkowo ustalone fakty uzasadnią rozszerzanie środków, rozszerzenia tego dokonuje Rada, stanowiąc zwykłą większością głosów, na wniosek Komisji, począwszy od daty nałożenia obowiązku rejestracji na podstawie art. 14 ust. 5 lub żądania gwarancji. Odpowiednie przepisy proceduralne niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do wszczynania i prowadzenia dochodzeń mają zastosowanie na podstawie niniejszego artykułu.

[…]”.

4

Zgodnie z art. 114 Wspólnotowego kodeksu celnego:

„1.   Bez uszczerbku dla art. 115 procedura uszlachetniania czynnego pozwala na poddanie na obszarze celnym Wspólnoty jednemu [procesowi] lub większej liczbie procesów uszlachetniania:

2.   Niżej wymienione określenia oznaczają:

[…]”.

5

W art. 551 ust. 1 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. L 253, s. 1), w brzmieniu obowiązującym w okresie wystąpienia okoliczności faktycznych sprawy przed sądem krajowym przewidziano ponadto, że:

„Pozwolenie na stosowanie systemu zawieszeń udzielane jest jedynie w przypadku, gdy wnioskodawca ma faktyczny zamiar dokonania powrotnego wywozu głównych produktów kompensacyjnych poza obszar celny Wspólnoty. W takim przypadku pozwolenie na stosowanie systemu zawieszeń może zostać udzielone dla wszystkich towarów, które mają być uszlachetnione”.

6

Artykuł 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 312, s. 1) stanowi:

„Działania skierowane na pozyskanie korzyści w sposób sprzeczny z odpowiednimi celami prawa wspólnotowego mającymi zastosowanie w danym przypadku poprzez sztuczne stworzenie warunków w celu uzyskania tej korzyści prowadzą do nieprzyznania lub wycofania korzyści”.

7

Zgodnie z postanowieniem odsyłającym pomiędzy końcem roku 1998 a rokiem 2001 Pometon SpA kupiła od Pometon doo., spółki powiązanej z siedzibą w Sezanie (Słowenia) i utworzonej w 1998 r., wlewki z magnezu nieobrobionego plastycznie pochodzące i przywożone z Chin, których przywóz do Wspólnoty wiązał się z zastosowaniem cła antydumpingowego na podstawie rozporządzenia Rady nr 2402/98 z dnia 3 listopada 1998 r. nakładającego ostateczne cło antydumpingowe i stanowiącego o ostatecznym pobraniu cła tymczasowego nałożonego na przywóz wlewek z magnezu nieobrobionego plastycznie, pochodzących i przywożonych z Chin (Dz.U. L 298, s. 1). Towar ten był przywożony w ramach umów o przetworzenie na rzecz klienta zagranicznego Pometon doo. Pometon SpA wniósł o zastosowanie do tego towaru procedury uszlachetniania czynnego i uzyskał pozytywną decyzję w tym zakresie z sześciomiesięcznym okresem zawieszenia. Towar był przetwarzany przez Pometon SpA w granulat magnezu, dla którego nie przewidziano ceł antydumpingowych, a następnie był powrotnie wywożony przez posterunek celny Fernetti (Włochy).

8

Postanowienie odsyłające zawiera uściślenie, iż towar, którego dotyczy sprawa przed sądem krajowym, nigdy nie docierał do zakładu słoweńskiego, lecz pozostawał na stacji postojowej w Sezanie i był ponownie wprowadzany do Włoch jako sprzedany przez Pometon doo na rzecz Pometon SpA. Zgodnie z tym postanowieniem z przeprowadzonych dochodzeń wynika, że ok. 87% towarów wywożonych przez Pometon SpA powracało natychmiast do Włoch i było wprowadzane na rynek europejski.

9

Z uwagi na powyższe okoliczności Agenzia Dogane Ufficio delle Dogane di Trieste uznała, że czasowy przywóz wlewek z magnezu nieobrobionego plastycznie pochodzących i przywożonych z Chin, zgłoszonych w ramach procedury uszlachetniania czynnego, stanowił w istocie ostateczny przywóz tego towaru. W związku z tym Agenzia Dogane Ufficio delle Dogane di Trieste wydała decyzje dodatkowe i korygujące, które stały się przedmiotem skargi wniesionej przez Pometon SpA i uwzględnionej przez Commissione tributaria provinciale di Trieste.

10

Agenzia Dogane Ufficio delle Dogane di Trieste odwołała się od tego wyroku, od którego Pometon SpA wniosła odwołanie wzajemne. W tych okolicznościach Commissione tributaria regionale di Trieste postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

11

Pometon SpA podnosi zasadniczo niedopuszczalność postawionych pytań wynikającą z tego, że ich celem nie jest dokonanie przez Trybunał wykładni prawa wspólnotowego, lecz uzyskanie jego opinii prawnej, że zostały one skierowane do sądu, który nie jest właściwy do ich rozpatrywania oraz że sąd krajowy nie wskazał ani norm prawa wspólnotowego, o których wykładnię wnosi, ani ogólnych zasad, na które się powołuje.

12

Nie można zgodzić się z tą argumentacją.

13

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pytania dotyczące wykładni prawa wspólnotowego, z którymi zwrócił się sąd krajowy w ramach stanu faktycznego i prawnego, za którego ustalenie jest on odpowiedzialny i którego prawidłowość nie podlega ocenie przez Trybunał, korzystają z domniemania pozostawania w związku ze sprawą. Odmowa wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym, o które wnioskował sąd krajowy, jest możliwa tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa wspólnotowego, o którą wnioskowano, nie ma żadnego związku z rzeczywistością lub przedmiotem sporu przed sądem krajowym, gdy problem jest natury hipotetycznej lub gdy Trybunał nie dysponuje elementami stanu faktycznego albo prawnego, które są konieczne do udzielenia użytecznej odpowiedzi na pytania, które zostały mu przedstawione (zob. podobnie wyrok z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawach połączonych od C-222/05 do C-225/05 van der Weerd i in., Zb.Orz. s. I-4233, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo).

14

W niniejszej sprawie nie jest oczywiste, że wykładnia, o którą wnioskowano, nie stanowi w najmniejszym stopniu wykładni prawa wspólnotowego, czego konsekwencją byłby brak właściwości Trybunału do jej rozpoznania, ani też, że wykładnia ta nie ma żadnego związku z rzeczywistością lub przedmiotem sporu przed sądem krajowym. Elementy stanu faktycznego albo prawnego, które są konieczne do udzielenia przez Trybunał użytecznej odpowiedzi na pytania, zostały mu ponadto przedstawione w postanowieniu odsyłającym. Wskazano w nim również akty, o których wykładnię wnosi sąd krajowy.

15

W związku z powyższym pytania prejudycjalne są dopuszczalne.

16

Poprzez pierwsze i drugie pytanie sąd krajowy zmierza w istocie do ustalenia, w jakim zakresie przepisy art. 13 rozporządzenia nr 384/96 mają zastosowanie do spraw tego rodzaju, co sprawa przezeń rozpatrywana.

17

Artykuł 13 ust. 3 rozporządzenia nr 384/96 przewiduje, iż w przypadku istnienia wystarczających dowodów obejścia ceł antydumpingowych decyzja Komisji o wszczęciu dochodzenia przyjmuje postać rozporządzenia. Jeżeli dochodzenie to pozwala ustalić w sposób ostateczny fakty uzasadniające rozszerzenie zastosowania ceł antydumpingowych w ten sposób, aby objęły one przywóz produktów podobnych lub ich części z państw trzecich, rozszerzenia tego dokonuje Rada, stanowiąc zwykłą większością głosów, na wniosek Komisji.

18

W niniejszej sprawie wystarczy stwierdzić, że Komisja nie wydała rozporządzenia w sprawie wszczęcia dochodzenia, a Rada nie wydała decyzji o rozszerzeniu zastosowania środków antydumpingowych.

19

W związku z powyższym przepisy art. 13 rozporządzenia nr 384/96 nie mają w każdym razie zastosowania do sprawy i nie jest konieczne udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy treść art. 13 ust. 1 w brzmieniu obowiązującym w okresie wystąpienia okoliczności faktycznych sprawy przed sądem krajowym odnosiła się do działań Pometon SpA.

20

Na pytania pierwsze i drugie należy zatem odpowiedzieć, iż art. 13 rozporządzenia nr 384/96 nie ma zastosowania w przypadku niewydania przez Radę, na wniosek Komisji, decyzji w sprawie rozszerzenia zastosowania ceł antydumpingowych w ten sposób, aby objęły one przywóz produktów podobnych lub ich części z państw trzecich.

21

Pytania trzecie i czwarte dotyczą zasadniczo tego, czy należy uznać za ostateczny przywóz na obszar celny Wspólnoty działalność spółki polegającą na przywozie w ramach procedury uszlachetniania czynnego towarów, do których stosuje się cła antydumpingowe, na przekształcaniu ich w produkt niepodlegający takim cłom i na ich powrotnym wywozie, powiązanych z przekazaniem ich spółce powiązanej mającej siedzibę w sąsiadującym państwie trzecim, która dokonuje powrotnego wywozu tych towarów na obszar Wspólnoty, dokonując ich sprzedaży pierwszej spółce.

22

Zgodnie z art. 114 Wspólnotowego kodeksu celnego procedura uszlachetniania czynnego umożliwia wprowadzenie na obszar celny Wspólnoty towarów niewspólnotowych przeznaczonych do powrotnego wywozu poza ten obszar. Wprowadzenie polega na poddaniu towarów „uszlachetnianiu” przede wszystkim w postaci przekształcenia. Towary powrotnie wywiezione określane są jako „produkty kompensacyjne”.

23

Powrotny wywóz towarów w postaci produktów kompensacyjnych poza obszar celny Wspólnoty jest warunkiem stosowania procedury uszlachetniania czynnego. Stosowanie tej procedury jest zatem zgodne z prawem jedynie w sytuacji, gdy towary są rzeczywiście przeznaczone do powrotnego wywozu poza obszar celny Wspólnoty, o czym przypomniano we wskazanych przepisach art. 551 ust. 1 rozporządzenia nr 2454/93, zgodnie z którymi wnioskodawca musi mieć „faktyczny zamiar dokonania powrotnego wywozu” tych towarów.

24

Jak bowiem wynika z całokształtu przepisów, które składają się na procedurę uszlachetniania czynnego, jej istotę stanowi zwolnienie z cła wyłącznie towarów, które zostały wprowadzone na wspólnotowy obszar celny jedynie tymczasowo w celu ich obróbki, naprawy bądź przekształcenia, a następnie powrotnego wywozu, co wiąże się z dążeniem do nieograniczania działalności gospodarczej państw Wspólnoty.

25

Jest zatem oczywiste, że praktyka opisana w pkt 8 niniejszego wyroku — polegająca na ograniczeniu się do przewozu towaru przez granicę, któremu nie towarzyszy rzeczywisty zamiar powrotnego wywozu tego towaru, i na mającym miejsce po krótkim czasie powrotnym przywozie — jest sprzeczna z istotą procedury uszlachetniania czynnego i stanowi zagrożenie dla pełnej skuteczności przepisów wspólnotowych.

26

Jedynie do sądu krajowego należy ustalenie, czy okoliczności leżące u podstaw sporu w postępowaniu przed sądem krajowym stanowią tego rodzaju naruszenie.

27

Jeśli chodzi o skutki stwierdzenia takiego naruszenia, mający ogólny zakres zastosowania przepis art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95 stanowi, iż „[d]ziałania skierowane na pozyskanie korzyści w sposób sprzeczny z odpowiednimi celami prawa wspólnotowego mającymi zastosowanie w danym przypadku poprzez sztuczne stworzenie warunków w celu uzyskania tej korzyści prowadzą do nieprzyznania lub wycofania korzyści”.

28

Trybunał orzekł już wcześniej, iż obowiązek zwrotu nienależnej korzyści, uzyskanej poprzez praktykę będącą naruszeniem prawa, nie narusza zasady praworządności. Obowiązek ten nie jest bowiem sankcją, lecz jedynie konsekwencją ustalenia, że warunki wymagane dla uzyskania korzyści wynikającej z przepisów wspólnotowych zostały stworzone w sposób sztuczny, co powoduje uznanie przyznanej korzyści za nienależną i w konsekwencji uzasadnia obowiązek jej zwrotu (zob. podobnie wyrok z dnia 14 grudnia 2000 r. w sprawie C-110/99 Emsland-Stärke, Rec. s. I-11569, pkt 56).

29

Podobnie importer, który w sposób niezgodny z prawem stosuje procedurę uszlachetniania czynnego poprzez sztuczne stworzenie warunków jej stosowania, zobowiązany jest uiścić cło za dane produkty, niezależnie od sankcji administracyjnych, cywilno- lub karnoprawnych przewidzianych w przepisach prawa krajowego.

30

W związku z powyższym na pytania od trzeciego do piątego należy odpowiedzieć, iż do działalności polegającej na ograniczeniu się do przewozu towaru przez granicę, po jego przekształceniu w produkt niepodlegający cłu antydumpingowemu, któremu nie towarzyszy rzeczywisty zamiar powrotnego wywozu tego towaru, i na mającym miejsce po krótkim czasie powrotnym przywozie nie można w sposób zgodny z prawem stosować procedury uszlachetniania czynnego. Importer, który w sposób niezgodny z prawem stosuje procedurę uszlachetniania i korzysta z niej, zobowiązany jest uiścić cło za dane produkty, niezależnie od sankcji administracyjnych, cywilno- i karnoprawnych przewidzianych w przepisach prawa krajowego. Do właściwego sądu krajowego należy ustalenie, czy działalność będąca przedmiotem sprawy przed sądem krajowym powinna w świetle powyższych rozważań zostać uznana za naruszenie prawa wspólnotowego.

31

Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: