16.2.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 39/6

(1)

Grypa ptaków jest wirusową chorobą zakaźną ptaków, w tym drobiu. Zakażenie drobiu wirusem grypy ptaków powoduje rozwój jednej z dwóch postaci tej choroby, o różnej zjadliwości. Postać o niskiej zjadliwości wywołuje zwykle jedynie łagodne objawy, natomiast postać o wysokiej zjadliwości jest przyczyną bardzo wysokiej śmiertelności u większości gatunków drobiu. Choroba ta może mieć bardzo poważny wpływ na rentowność hodowli drobiu.

(2)

W dyrektywie 2005/94/WE określono minimalne środki kontroli, które należy stosować w przypadku wystąpienia ogniska tej choroby u drobiu lub innych ptaków żyjących w niewoli, oraz przewidziano pewne środki zapobiegawcze dotyczące nadzoru i wczesnego wykrywania grypy ptaków.

(3)

Dyrektywa 2005/94/WE stanowi również, że Komisja może przyjąć szczegółowe przepisy wymagane w danej sytuacji epidemiologicznej dla uzupełnienia minimalnych środków kontroli przewidzianych w tej dyrektywie.

(4)

Dzikie ptactwo, w szczególności dzikie migrujące ptactwo wodne, uznawane jest za naturalnego nosiciela wirusów ptasiej grypy o niskiej zjadliwości, które przenosi ono zwykle bez wykazywania oznak tej choroby w czasie swoich sezonowych migracji. Od połowy 2005 r. dowody wskazują jednak na to, że szczep wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) podtypu H5N1 może zakażać dzikie ptactwo i być przez nie przenoszony na duże odległości (4).

(5)

Występowanie wirusów ptasiej grypy u dzikiego ptactwa stwarza stałe ryzyko bezpośredniego i pośredniego wprowadzenia tych wirusów do gospodarstw, w których utrzymuje się drób lub inne ptaki żyjące w niewoli, i dalsze ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa z zakażonego gospodarstwa do innych gospodarstw.

(6)

Decyzja Komisji 2005/734/WE (5) została przyjęta w 2005 r. w następstwie wprowadzenia wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N1 z Azji Południowo-Wschodniej do Europy przez rozprzestrzenienie się wirusa w kierunku zachodnim, aby wzmocnić środki kontroli przewidziane w prawodawstwie Unii, w szczególności w świetle ryzyka, jakie stwarza bezprecedensowe międzykontynentalne rozprzestrzenienie tego wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków przez dzikie ptactwo.

(7)

W decyzji 2005/734/WE przewidziano środki bezpieczeństwa biologicznego i dodatkowe środki zmniejszające ryzyko w celu ograniczenia ryzyka przeniesienia wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N1 z dzikich ptaków na drób i inne ptaki żyjące w niewoli poprzez zapobieganie bezpośredniemu i pośredniemu kontaktowi między tymi populacjami. Decyzja 2005/734/WE zobowiązuje państwa członkowskie do określenia na ich terytorium obszarów, które są narażone na szczególne ryzyko wprowadzenia wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N1 do gospodarstw, w których utrzymuje się drób i inne ptaki żyjące w niewoli, z uwzględnieniem obecnej sytuacji epidemiologicznej i szczególnych czynników ryzyka. Państwa członkowskie są zobowiązane do stosowania pewnych środków zmniejszających ryzyko na tych obszarach wysokiego ryzyka, na przykład do zapewnienia, by odnośny drób przebywał w zamkniętych pomieszczeniach. Państwa członkowskie są również zobowiązane zapewnić, aby właściciele byli bardziej świadomi ryzyka przeniesienia wirusa i konieczności stosowania środków bezpieczeństwa biologicznego w swoich gospodarstwach.

(8)

Ponadto decyzja 2005/734/WE zawiera wymóg, by państwa członkowskie wprowadziły systemy wczesnego wykrywania mające na celu szybkie informowanie właściwego organu weterynaryjnego o wszelkich objawach ptasiej grypy w stadach drobiu przez ich właścicieli, co powinno uwzględniać konkretne parametry oraz drobne zmiany w danych dotyczących produkcji.

(9)

W decyzji Komisji 2010/367/UE (6) określono wytyczne dotyczące obowiązkowego wdrożenia przez państwa członkowskie programów nadzoru w zakresie ptasiej grypy u drobiu i dzikiego ptactwa, obejmujące wymogi w zakresie pobierania próbek i analizy laboratoryjnej. Przewiduje ona również niezwłoczne powiadamianie właściwych organów o każdym przypadku nadumieralności lub istotnej choroby lub śmiertelności wśród dzikiego ptactwa, w szczególności u dzikiego wędrownego ptactwa wodnego.

(10)

W drugiej połowie 2014 r. i na początku 2015 r. wirus HPAI podtypu H5N8 został wprowadzony do Unii przez dzikie ptactwo. Spowodował on bardzo niski poziom śmiertelności u dzikiego ptactwa, ale doprowadził do wystąpienia poważnych ognisk choroby u drobiu lub innych ptaków żyjących w niewoli w kilku państwach członkowskich.

(11)

Od końca października 2016 r. pokrewny szczep wirusa H5N8 wysoce zjadliwej grypy ptaków został wykryty u dzikiego ptactwa wędrownego, głównie u ptaków znalezionych martwych, w 20 państwach członkowskich, a mianowicie w Bułgarii, Republice Czeskiej, Danii, Niemczech, Irlandii, Grecji, Hiszpanii, Francji, Chorwacji, we Włoszech, na Węgrzech, w Niderlandach, Austrii, Polsce, Rumunii, na Słowacji, w Słowenii, Finlandii, Szwecji i Zjednoczonym Królestwie oraz w sąsiednich państwach trzecich, takich jak Szwajcaria, Serbia i Ukraina. Większość ognisk zostało potwierdzonych we Francji, na Węgrzech i w Bułgarii na niektórych obszarach o dużej liczbie gospodarstw hodujących kaczki i gęsi.

(12)

Obecna sytuacja epidemiologiczna jest bardzo dynamiczna i podlega ciągłym zmianom. Przemieszczenia ptactwa wędrownego trwają, a stałe działania w zakresie nadzoru są nadal prowadzone przez państwa członkowskie w celu wykrywania wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N8 u dzikiego ptactwa. W związku z tym przez najbliższe miesiące wirus będzie nadal stwarzał ryzyko dla drobiu i innych ptaków żyjących w niewoli w Unii, a podczas dalszego sezonowego przemieszczania się ptactwa migrującego będzie wiązał się z ryzykiem dalszego przenoszenia wirusa między gospodarstwami w niektórych miejscach wysokiego ryzyka.

(13)

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przygotowuje obecnie kompleksową opinię naukową na temat grypy ptaków, która ma zostać ukończona we wrześniu 2017 r. W świetle obecnej epidemii wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N8 zwrócono się jednak do EFSA o pilną ocenę sytuacji epidemiologicznej i wstępne doradztwo naukowe w sprawie adekwatności środków ochronnych ustanowionych na szczeblu unijnym w odniesieniu do ryzyka stwarzanego przez dzikie ptactwo zakażone wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N8.

(14)

W dniu 20 grudnia 2016 r. panel ds. zdrowia i dobrostanu zwierząt EFSA wydał oświadczenie: „Pilny wniosek w sprawie grypy ptaków” (7), potwierdzające, że ścisłe wdrożenie środków bezpieczeństwa biologicznego i środki zmniejszające ryzyko są najważniejszym sposobem zapobiegania przenoszeniu wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5 i H7 bezpośrednio lub pośrednio z dzikiego ptactwa do gospodarstw, w których utrzymuje się drób i ptaki żyjące w niewoli. Środki bezpieczeństwa biologicznego w tych gospodarstwach powinny byś rutynowo stosowane i wzmacniane w okresach zwiększonego ryzyka.

(15)

EFSA stwierdziła ponadto, że nadzór bierny nad dzikim ptactwem jest jednym z najbardziej skutecznych sposobów wczesnego wykrywania obecności wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków u dzikiego ptactwa, i zaleciła ukierunkowane pobieranie próbek i badanie dzikiego ptactwa, wzmacniając w ten sposób niektóre przepisy dotyczące dzikiego ptactwa określone w wytycznych na temat wdrażania programów nadzoru nad grypą ptaków u dzikiego ptactwa określonych w załączniku II do decyzji 2010/367/UE.

(16)

EFSA odnosi się następnie do oceny (8) przeprowadzonej przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), w której stwierdzono, że do chwili obecnej na całym świecie nie zgłoszono u ludzi żadnej infekcji obecnym wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N8, a dalsza analiza wirusa wskazuje, że jest on nadal głównie wirusem ptasim, bez szczególnego powinowactwa do człowieka.

(17)

Doświadczenie zdobyte przez właściwe organy państw członkowskich przy wdrażaniu środków określonych w decyzji 2005/734/WE wskazuje, że należy utrzymać elastyczność, aby móc dostosować te środki do sytuacji epidemiologicznej w danym państwie członkowskim.

(18)

W celu określenia populacji ptaków, które są najbardziej zagrożone, i zapewnienia skuteczności środków określonych w niniejszej decyzji, niektóre środki zapobiegawcze powinny być ukierunkowane na gospodarstwa, w których utrzymuje się drób.

(19)

Środki ustanowione w decyzji 2005/734/WE powinny w związku z tym zostać poddane przeglądowi i dostosowane z uwzględnieniem obecnej sytuacji epidemiologicznej drobiu i dzikiego ptactwa w państwach członkowskich, oświadczenia na temat grypy ptaków opublikowanego przez EFSA w dniu 20 grudnia 2016 r. i doświadczenia zdobytego przez państwa członkowskie podczas praktycznego wdrażania środków określonych w tej decyzji.

(20)

Środki ustanowione w decyzji 2005/734/WE zostały zmienione, kilkukrotnie przedłużone i mają zastosowanie do dnia 31 grudnia 2017 r. W celu zachowania przejrzystości prawodawstwa unijnego należy uchylić decyzję 2005/734/WE i zastąpić ją niniejszą decyzją.

(21)

Środki określone w niniejszej decyzji mają zostać poddane przeglądowi, jeśli okaże się to konieczne w świetle ostatecznych wyników opinii naukowej Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności na temat grypy ptaków, która ma zostać sfinalizowana we wrześniu 2017 r.

(22)

Środki ustanowione w niniejszej decyzji należy stosować do dnia 30 czerwca 2018 r.

(23)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,

a)

sytuacji epidemiologicznej na swoim terytorium lub na terytorium sąsiednich państw członkowskich lub państw trzecich, w szczególności w odniesieniu do:

b)

czynników ryzyka dotyczących wprowadzenia wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków do gospodarstw, w szczególności w odniesieniu do:

c)

dodatkowych czynników ryzyka rozprzestrzeniania się wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków w gospodarstwach oraz pomiędzy tymi gospodarstwami, w szczególności gdy:

d)

ocen ryzyka dotyczących znaczenia rozprzestrzeniania wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków przez dzikie ptactwo przeprowadzonych przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz przez krajowe i międzynarodowe organy oceny ryzyka;

e)

wyników programów nadzoru prowadzonych zgodnie z art. 4 dyrektywy 2005/94/WE.

a)

trzymania drobiu na wolnym powietrzu;

b)

korzystania ze zbiorników wodnych znajdujących się na wolnym powietrzu w celach związanych z hodowlą drobiu;

c)

pojenia drobiu wodą pochodzącą ze zbiorników, do których może mieć dostęp dzikie ptactwo;

d)

przechowywania paszy dla drobiu w sposób, który jest niezabezpieczony przed dzikim ptactwem lub innymi zwierzętami.

a)

gromadzenia drobiu i innych ptaków na targach, pokazach, wystawach i imprezach kulturalnych;

b)

wykorzystywania jako wabików ptaków rzędów Anseriformes oraz Charadriiformes („ptaki wabiki”).

a)

trzymanie drobiu na wolnym powietrzu, z zastrzeżeniem spełnienia następujących warunków:

b)

wykorzystywanie zewnętrznych zbiorników wody, jeżeli są one niezbędne ze względów związanych z dobrostanem zwierząt w przypadku niektórych gatunków drobiu oraz są dostatecznie chronione przed dostępem dzikiego ptactwa wodnego;

c)

pojenie wodą ze zbiorników, do których mają dostęp dzikie ptaki po jej uzdatnieniu, które gwarantuje dezaktywację potencjalnie znajdujących się w niej wirusów grypy ptaków.

a)

gromadzenie drobiu i innych ptaków na targach, pokazach, wystawach i imprezach kulturalnych;

b)

używanie ptaków wabików: