30.4.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 118/37

(1)

Zakres decyzji EBC/2003/4 z dnia 20 marca 2003 r. w sprawie nominałów, parametrów, reprodukcji, wymiany i wycofania banknotów euro (1) wymaga rozszerzenia o przyszłe serie banknotów euro. W tym celu w decyzji EBC/2003/4 należy wprowadzić szereg zmian technicznych. Ponadto, w świetle doświadczenia w stosowaniu i interpretacji decyzji EBC/2003/4, potrzebne jest dalsze wyjaśnienie i usprawnienie części zasad i procedur. W celu wprowadzenia powyższych zmian, z uwagi na wymogi jasności i przejrzystości, niezbędne jest zatem sporządzenie wersji przekształconej decyzji EBC/2003/4.

(2)

Zgodnie z art. 128 ust. 1 Traktatu oraz art. 16 Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, Europejski Bank Centralny (EBC) ma wyłączne prawo do upoważniania do emisji banknotów euro w Unii. Przepisy te przewidują także, że banknoty takie mogą emitować EBC oraz krajowe banki centralne państw członkowskich, których walutą jest euro (zwane dalej „KBC”). Zgodnie z art. 10 rozporządzenia Rady (WE) nr 974/98 z dnia 3 maja 1998 r. w sprawie wprowadzenia euro (2) EBC i KBC wprowadzają banknoty euro do obiegu.

(3)

Europejski Instytut Walutowy (EIW) przeprowadził prace przygotowawcze do produkcji i emisji banknotów euro, w szczególności w odniesieniu do wzoru banknotów euro, ułatwił rozpoznawanie i akceptację nowych nominałów i parametrów banknotów euro przez użytkowników, uwzględniając szczególne wymagania wizualne i techniczne europejskich stowarzyszeń użytkowników banknotów.

(4)

Jako następca prawny EIW EBC jest właścicielem praw autorskich do wzorów banknotów euro będących pierwotnie własnością EIW. EBC oraz KBC działające w imieniu EBC mogą egzekwować wspomniane prawa autorskie w odniesieniu do reprodukcji emitowanych lub rozprowadzanych z naruszeniem tych praw, takich jak między innymi reprodukcje, które mogłyby mieć negatywny wpływ na pozycję banknotów euro.

(5)

EBC i KBC będą okresowo wprowadzać nowe serie banknotów euro z ulepszonymi zabezpieczeniami, korzystając z postępu w dziedzinie technologii produkcji banknotów od czasu wprowadzenia pierwszej serii.

(6)

Prawo EBC i KBC do emisji banknotów euro obejmuje właściwość w zakresie podejmowania wszystkich koniecznych środków prawnych mających na celu ochronę integralności banknotów euro jako środka płatniczego. EBC powinien podejmować środki mające na celu osiągnięcie minimalnego poziomu zabezpieczenia we wszystkich państwach członkowskich, których walutą jest euro, w celu zapewnienia, aby ogół społeczeństwa odróżniał reprodukcje od banknotów euro, które są emitowane przez EBC i KBC i nie są banknotami podrobionymi w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia Rady (WE) nr 1338/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. ustanawiającego środki niezbędne dla ochrony euro przed fałszowaniem (3) (zwanych dalej „autentycznymi banknotami euro”). Dlatego konieczne jest ustanowienie wspólnych reguł, zgodnie z którymi dozwolona będzie reprodukcja banknotów euro.

(7)

Przepisy niniejszej decyzji nie powinny naruszać stosowania prawa karnego, w szczególności w zakresie dotyczącym fałszerstw.

(8)

Reprodukcje banknotów euro w formie elektronicznej powinny być uznawane za zgodne z prawem tylko wtedy, jeżeli ich producent zastosuje właściwe środki techniczne uniemożliwiające wykonanie wydruków, które ogół społeczeństwa mógłby mylnie uznać za autentyczne banknoty euro.

(9)

Właściwość do podejmowania środków w celu ochrony integralności autentycznych banknotów euro jako środka płatniczego obejmuje kompetencję do wprowadzenia wspólnego systemu, w ramach którego KBC są gotowe do wymiany uszkodzonych autentycznych banknotów euro. W ramach tego systemu wyznaczone są określone kategorie banknotów euro, które powinny zostać zatrzymane przez KBC w przypadku ich przedstawienia do wymiany.

(10)

Część pierwotnego banknotu euro, którą należy przedstawić, aby banknot kwalifikował się do wymiany, podlega wymogom dotyczącym minimalnych wymiarów. Wymiary te powinny być wyrażone procentowo w stosunku do powierzchni pierwotnego banknotu euro, zanim został on uszkodzony, w celu zapobieżenia zniekształceniom wymiarów, na przykład w sytuacjach, kiedy banknot euro został uszkodzony z powodu skurczenia.

(11)

Rozporządzenie (WE) nr 1338/2001 nakłada na instytucje kredytowe, a także, w ramach ich działalności w zakresie płatności, na innych dostawców usług płatniczych oraz inne instytucje uczestniczące w przetwarzaniu banknotów i monet oraz ich publicznym rozprowadzaniu, obowiązek zapewniania, aby otrzymane przez nie banknoty i monety euro, które zamierzają one wprowadzić ponownie do obiegu, były sprawdzane pod względem autentyczności w celu wykrycia podrobionych banknotów i monet.

(12)

Z uwagi na fakt, że autentyczne banknoty euro mogą zostać uszkodzone przez urządzenia zabezpieczające przed kradzieżą w związku z popełnionym albo usiłowanym przestępstwem, powinno się zapewnić, aby w takich przypadkach banknoty mogły zostać wymienione wyłącznie przez osobę poszkodowaną w wyniku takiego popełnionego albo usiłowanego przestępstwa.

(13)

W celu wspierania właściwej obsługi urządzeń zabezpieczających przed kradzieżą przez wszystkie instytucje i podmioty gospodarcze wymienione w art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001 wskazane jest pobieranie przez KBC od podmiotów zajmujących się obsługą banknotów opłaty stanowiącej wynagrodzenie za badanie przeprowadzone w związku z wymianą autentycznych banknotów euro, które zostały uszkodzone przez urządzenia zabezpieczające przed kradzieżą.

(14)

Opłaty tej nie należy pobierać, jeżeli uszkodzenie jest wynikiem usiłowania lub popełnienia rozboju lub kradzieży, jak również, aby uniknąć naliczania opłat nieznacznej wysokości, powinna być ona pobierana tylko wówczas, gdy liczba przedstawionych do wymiany uszkodzonych autentycznych banknotów euro przekracza określone minimum.

(15)

Jeżeli KBC stosuje taki wymóg, autentyczne banknoty euro, które zostały uszkodzone w ilościach hurtowych z powodu uruchomienia się urządzeń zabezpieczających przed kradzieżą, powinny być przedstawiane do wymiany w plikach składających się z minimalnej liczby banknotów euro.

(16)

Dla wsparcia działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa obrotu gotówkowego, jak również aby nie zniechęcać do stosowania urządzeń zabezpieczających przed kradzieżą, wskazane jest uznawanie rachunków instytucji kredytowych i podmiotów gospodarczych, o których mowa w art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001, przedstawiających do wymiany autentyczne banknoty euro przypadkowo uszkodzone przez urządzenia zabezpieczające przed kradzieżą, w dniu otrzymania takich banknotów, na zasadach podobnych do normalnych wpłat gotówkowych.

(17)

W celu wsparcia przeciwdziałania przez Unię Europejską korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, wskazane jest, aby Eurosystem określił sposób postępowania w przypadku wniosków o wymianę uszkodzonych autentycznych banknotów euro o wartości co najmniej 7 500 EUR. Zasady takie nie uchybiają dalej idącym wymogom w zakresie identyfikacji i sprawozdawczości przyjętym przez państwa członkowskie w ramach implementacji dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (4).

(18)

Wyłączne prawo EBC do upoważniania do emisji banknotów euro w Unii obejmuje kompetencję do wycofywania banknotów euro oraz do ustanawiania wspólnego systemu, w ramach którego EBC oraz KBC mogą dokonywać takiego wycofywania,

a)

symbol Unii Europejskiej;

b)

nazwę waluty w alfabecie łacińskim i greckim oraz, dodatkowo dla drugiej serii banknotów euro, nazwę waluty cyrylicą;

c)

wersje skrótu „EBC” w językach urzędowych Unii Europejskiej; w przypadku pierwszej serii banknotów euro skrót EBC zamieszcza się tylko w następujących pięciu wersjach w językach urzędowych: BCE, ECB, EZB, EKT i EKP oraz, dodatkowo, w przypadku drugiej serii banknotów euro, skrót EBC zamieszcza się w następujących dziewięciu wersjach w językach urzędowych BCE, ECB, ЕЦБ, EZB, EKP, EKT, EKB, BĊE i EBC;

d)

symbol ©, który wskazuje na przysługujące EBC prawa autorskie; oraz

e)

podpis prezesa EBC.

a)

rozmiaru wizerunku; lub

b)

materiału/materiałów lub techniki/technik wykorzystanych do jego produkcji; lub

c)

tego, czy elementy wzoru banknotu euro, takie jak litery lub symbole, zostały zmienione lub uzupełnione o dodatkowe elementy.

a)

jednostronne reprodukcje banknotu euro opisanego w art. 1, pod warunkiem że wymiary reprodukcji wynoszą co najmniej 125 % zarówno długości, jak i szerokości lub co najwyżej 75 % zarówno długości, jak i szerokości odpowiedniego banknotu euro opisanego w art. 1; lub

b)

dwustronne reprodukcje banknotu euro opisanego w art. 1, pod warunkiem że wymiary reprodukcji wynoszą co najmniej 200 % zarówno długości, jak i szerokości lub co najwyżej 50 % zarówno długości, jak i szerokości odpowiedniego banknotu euro opisanego w art. 1; lub

c)

reprodukcje pojedynczych elementów wzoru banknotu euro opisanego w art. 1, pod warunkiem że taki element wzoru nie jest przedstawiony na tle przypominającym banknot; lub

d)

jednostronne reprodukcje przedstawiające część strony przedniej lub strony odwrotnej banknotu euro, pod warunkiem że taka część jest mniejsza niż jedna trzecia pierwotnej strony przedniej lub odwrotnej banknotu euro opisanego w art. 1; lub

e)

reprodukcje wykonane z materiału wyraźnie różniącego się od papieru, który w wyraźny sposób odróżnia się od materiału wykorzystywanego do banknotów; lub

f)

reprodukcje niematerialne udostępnione elektronicznie na stronach internetowych, poprzez przewody lub bezprzewodowo lub w jakikolwiek inny sposób, który pozwala na publiczny dostęp do tych niematerialnych reprodukcji w dowolnie wybranym miejscu i czasie, pod warunkiem że:

—

długość słowa „SPECIMEN” wynosi co najmniej 75 % długości reprodukcji, oraz

—

wysokość słowa „SPECIMEN” wynosi co najmniej 15 % szerokości reprodukcji, oraz

—

słowo „SPECIMEN” przedstawione jest w kolorze nieprzezroczystym (nieprzejrzystym), kontrastującym z dominującym kolorem danego banknotu euro opisanego w art. 1.

a)

jeżeli do wymiany przedstawione zostaje ponad 50 % banknotu euro; albo

b)

jeżeli do wymiany przedstawione zostaje 50 % lub mniej powierzchni banknotu euro, o ile wnioskodawca udowodni, że brakujące części zostały zniszczone.

a)

jeżeli istnieją wątpliwości co do tytułu prawnego wnioskodawcy do banknotów euro: obowiązek identyfikacji spoczywa na wnioskodawcy, podobnie jak obowiązek dostarczenia dowodu, że jest on właścicielem albo jest z innego tytułu uprawniony do złożenia wniosku;

b)

jeżeli istnieją wątpliwości co do autentyczności banknotów euro: obowiązek identyfikacji spoczywa na wnioskodawcy;

c)

jeżeli przedstawione są autentyczne banknoty euro poplamione tuszem, skażone lub impregnowane: wnioskodawca składa pisemne wyjaśnienie dotyczące rodzaju plam, skażenia lub impregnacji;

d)

jeżeli autentyczne banknoty euro zostały uszkodzone przez urządzenia zabezpieczające przed kradzieżą: wnioskodawca składa pisemne oświadczenie co do przyczyny neutralizacji banknotu;

e)

jeżeli autentyczne banknoty euro zostały uszkodzone przez urządzenia zabezpieczające przed kradzieżą w związku z usiłowaniem popełnienia lub popełnieniem rozboju lub kradzieży albo inną działalnością przestępczą: banknoty wymienia się wyłącznie na wniosek właściciela lub osoby z innego tytułu uprawnionej do złożenia wniosku, będących osobami poszkodowanymi w wyniku usiłowania popełnienia lub popełnienia przestępstwa prowadzącego uszkodzenia banknotów;

f)

jeżeli autentyczne banknoty euro zostały uszkodzone przez urządzenia zabezpieczające przed kradzieżą i zostały one przedstawione przez instytucje i podmioty gospodarcze, o których mowa w art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001: wspomniane instytucje i podmioty gospodarcze przekazują pisemne oświadczenie co do przyczyny neutralizacji banknotu, numery i cechy urządzenia zabezpieczającego przed kradzieżą, szczegółowe dane osoby przedstawiającej uszkodzone banknoty oraz datę ich przedstawienia;

g)

jeżeli autentyczne banknoty euro zostały uszkodzone w ilościach hurtowych z powodu uruchomienia się urządzeń zabezpieczających przed kradzieżą: w możliwym zakresie, na żądanie KBC, banknoty przedstawia się w plikach po 100 banknotów euro, o ile liczba przedstawianych banknotów euro jest do tego wystarczająca;

h)

jeżeli instytucje i podmioty gospodarcze, o których mowa w art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001, przedstawiają do wymiany, w ramach jednej lub wielu transakcji, uszkodzone autentyczne banknoty euro o wartości co najmniej 7 500 EUR: dokumentację dotyczącą pochodzenia banknotów i identyfikacji klienta lub, w odpowiednich przypadkach, rzeczywistego beneficjenta w rozumieniu dyrektywy 2005/60/WE, przedkładają takie instytucje i podmioty gospodarcze. Obowiązek ten ma również zastosowanie w przypadku zaistnienia wątpliwości co do tego, czy osiągnięty został próg wartości 7 500 EUR. Zasady określone w niniejszym ustępie nie naruszają bardziej restrykcyjnych wymogów w zakresie identyfikacji i sprawozdawczości przyjętych przez państwa członkowskie w ramach transpozycji dyrektywy 2005/60/WE.

a)

jeżeli KBC wiedzą lub mają wystarczające powody, by uważać, że autentyczne banknoty euro zostały uszkodzone celowo, odmawiają wymiany i zatrzymują banknoty euro w celu uniemożliwienia powrotu takich banknotów euro do obiegu lub przedstawienia ich do wymiany przez wnioskodawcę w innym KBC. Jednakże KBC wymieniają uszkodzone autentyczne banknoty euro, jeżeli wiedzą lub mają wystarczające powody, aby uważać, że wnioskodawcy działają w dobrej wierze, albo jeżeli wnioskodawcy mogą udowodnić, że działają w dobrej wierze. Banknotów euro, które są uszkodzone w niewielkim stopniu, np. mają adnotacje, liczby lub krótkie zdania, z zasady nie uważa się za banknoty euro uszkodzone celowo; oraz

b)

jeżeli KBC wiedzą lub mają wystarczające powody, aby uważać, że zostało popełnione przestępstwo, odmawiają wymiany uszkodzonych autentycznych banknotów euro i zatrzymują je, za potwierdzeniem odbioru, jako dowód do przedstawienia właściwym organom w celu wszczęcia lub wsparcia toczącego się dochodzenia w sprawie karnej. O ile właściwe organy nie zdecydują inaczej, po zakończeniu dochodzenia autentyczne banknoty kwalifikują się do wymiany na warunkach określonych w ust. 1 i 2;

c)

jeżeli KBC wiedzą lub mają wystarczające powody, aby uważać, że uszkodzone autentyczne banknoty euro są skażone w stopniu niosącym ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa, wymieniają uszkodzone autentyczne banknoty euro pod warunkiem przedstawienia przez wnioskodawcę badania w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa wykonanego przez odpowiedni organ.

a)

banknoty euro nie zostały uszkodzone w związku z popełnieniem rozboju lub kradzieży albo inną działalnością przestępczą;

b)

KBC może niezwłocznie zweryfikować, czy wnioskowana kwota odpowiada co najmniej w przybliżeniu wartości przedstawionych banknotów; oraz

c)

zostaną przedstawione wszystkie inne informacje, których zażąda KBC.

—

typ lub serię banknotów euro, które mają być wycofane z obiegu,

—

czas trwania okresu wymiany,

—

datę, z którą typ lub seria banknotów euro traci status legalnego środka płatniczego,

—

sposób postępowania z przedstawionymi banknotami euro po upływie okresu wycofania lub po utracie statusu legalnego środka płatniczego.