1.           Réamhrá

Thar roinnt mhaith blianta, tá borradh mór tagtha ar mhéid chórais airgeadais an AE, borradh níos suntasaí ná an fás OTI. Tá méadú mór tagtha ar institiúidí airgeadais an AE, ar na bainc go háirithe ó thaobh scála, scóipe agus castachta de. Mar thoradh ar sin, tá 'ionaid uile ghnó' mhóra airgeadais tagtha chun cinn ina soláthraítear tacar éagsúil seirbhísí in aon eintiteas amháin. I ngeall ar an bpróiseas sin tá ar chumas na mbanc raon níos leithne seirbhísí a sholáthar dá gcuid cliant chomh maith le freastal ar riachtanais níos casta fós a gcliant domhanda. D'ainneoin na mbuntáistí sin, leis an tacaíocht gan fasach ón stát do na bainc ar fud na hearnála tar éis na géarchéime airgeadais léiríodh an tionchar diúltach ar an gcobhsaíocht airgeadais a bhí mar thoradh ar chóras airgeadais níos domhanda agus níos comhtháite agus soláthróirí níos mó seirbhísí airgeadais ann.

Mar fhreagra ar an ngéarchéim airgeadais, tá an tAontas Eorpach (an AE) agus a Bhallstáit ag gabháil d'ollchóiriú bunúsach ar rialáil agus ar mhaoirseacht na mbanc. Sa réimse baincéireachta, tá an AE tar éis athchóirithe a chur ar bun chun athléimneacht na mbanc a mhéadú agus chun tionchar chliseadh na mbanc a laghdú.

D'ainneoin an chláir leathain athchóirithe sin is ábhar imní fós é go bhfuil roinnt banc fós ann atá rómhór agus róchasta chun bainistiú, faireachán, nó maoirseacht a dhéanamh orthu sa gheilleagar socair agus dúshlánach fós lena réiteach san aimsir ghéarchéime. Dá bhrí sin tá sé beartaithe ag roinnt mhaith tíortha athchóiriú a dhéanamh ar struchtúr a gcuid banc nó athchóirithe mar iad á meas acu. Tá an ról atá ag athchóirithe struchtúracha dul i ngleic leis na bainc atá rómhór le teip[1] curtha i dtábhacht arís ag Parlaimint na hEorpa agus ag institiúidí idirnáisiúnta.

Sa chomhthéacs sin, chuir an Coimisinéir Barnier Grúpa Saineolaithe Ardleibhéil ar bun agus Erkki Liikanen, Gobharnóir Bhanc na Fionlainne ina chathaoirleach air. Bhí sainordú ag an ngrúpa an gá le hathchóiriú struchtúrach ar earnáil bhaincéireachta an AE a mheas. Mhol an Grúpa Saineolaithe Ardleibhéil é a bheith éigeantach an trádáil dílseánaigh agus gníomhaíochtaí eile trádála ard-riosca a bheith deighilte amach in eintiteas dlíthiúil ar leith laistigh den ghrúpa baincéireachta.

Sa mheasúnú tionchair seo déantar measúnú ar fhadhbanna a bhaineann le struchtúr corparáideach na mbanc atá rómhór le teip (Caibidil 2); sainaithnítear ann na cuspóirí athchóirithe struchtúraigh (Caibidil 3); sainaithnítear na roghanna atá ar fáil chun struchtúr na mbanc a athchóiriú (Caibidil 4) agus déantar measúnú ar na sochair agus na costais don tsochaí a thiocfaidh as gach ceann de na roghanna sin (Caibidil 5). Seo thíos achoimre ar na príomhchinntí an mheasúnaithe tionchair.

2.           Sainiú ar an bhFadhb

Go traidisiúnta tá éagsúlacht i gcóras baincéireachta an AE. Cuireann sé sin le neart an chórais. Mar sin féin, thar am d'athraigh an margadh agus tháinig cúpla grúpa baincéireachta a bhí mór, casta agus idirnasctha. De ghnáth bíonn gníomhaíochtaí baincéireachta miondíola agus tráchtála ar siúl acu mar aon le gníomhaíochtaí baincéireachta mórdhíola agus infheistíochta in aon eintiteas corparáideach amháin nó i gcomhcheangal entiteas dlúthnasctha a bhfuil srianta teoranta ar a gcuid idirbheart. Toisc gur bainc iad a ghlacann taiscí, tá baol ollráchairte díobhálaí i gcónaí ann. Chun muinín an taisceora a áirithiú cruthaíodh líontáin sábhála fhollasacha don phobal (amhail árachas taiscí) agus líontáin sábhála intuigthe (tarrthálacha) de facto. I bhfianaise na líontán sábhála don phobal, áfach, déanann cuid gníomhaíochtaí neamhshrianta na mbanc géarú ar roinnt fadhbanna, lena n-áirítear (i) baic roimh réiteach ordúil agus téarnamh; (ii) guais mhorálta, fás iomarcach sa chlár comhardaithe agus trádáil iomarcach; (iii) coinbhleachtaí leasa agus cultúr na mbanc a bheith dírithe ar idirbhearta; agus (iv) saobhadh iomaíochta.

Tá roinnt athchóirithe déanta cheana féin ag an AE chun athléimneacht na mbanc a mhéadú agus chun an dóchúlacht go dteipfeadh ar an mbanc agus an tionchar a leanfadh sin a laghdú. Ar na hathchóirithe sin áirítear bearta chun sócmhainneacht na mbanc a neartú (an Rialachán maidir le Ceanglais Chaipitil/an Treoir maidir le Ceanglais Chaipitil IV); inréiteacht na mbanc a neartú (an Treoir maidir le Téarnamh agus Réiteach na mBanc); bearta chun taiscí a ráthú níos fearr (an Treoir maidir le Scéimeanna Ráthaíochta Taiscí athbhreithnithe); díriú ar rioscaí na ndíorthach agus bonneagair an mhargaidh a fheabhsú (Rialachán maidir le Bonneagar Margaidh Eorpach, agus athbhreithnithe gaolmhara ar an Treoir maidir le Margaí in Ionstraimí Airgeadais). Ina theannta sin, chun an timthriall aiseolais dhiúltaigh idir na bainc cheannasacha agus intíre a bhriseadh, tá an Coimisiún Eorpach tar éis a iarraidh go bhforbrófar a thuilleadh an tAontas Baincéireachta, lena n-áirítear rudaí amhail an leabhar rialacha aonair, an Sásra Aonair Maoirseachta agus an Sásra Aonair Réitigh, a bheidh éigeantach do bhaill an limistéir euro ach oscailte do rannpháirteachas Ballstát eile.

D'ainneoin an chláir leathain athchóirithe sin is ábhar imní fós é do go leor rialtóirí, maoirseoirí agus lucht léinn go bhfuil roinnt na bainc is mó fós rómhór agus róchasta chun bainistiú, faireachán, nó maoirseacht a dhéanamh orthu sa gheilleagar socair agus dúshlánach fós lena réiteach san aimsir ghéarchéime. Dá bhrí sin tá athchóirithe struchtúracha molta chun an tslí lena n-déileálfar leis na fadhbanna sin a chomhlánú. Mar shampla, d'fhéadfadh athchóirithe struchtúracha cur leis an gclár athchóirithe rialála atá ann faoi láthair. Trí bhíthin an Rialacháin maidir le Ceanglais Caipitil/an Treoir maidir le Ceanglais Caipitil IV agus an Treoir maidir le Téarnamh agus Réiteach na mBanc tabharfar cumhachtaí do mhaoirseoirí/udaráis inniúla réitigh idirghabháil a dhéanamh chun géarchéimeanna bainc arb é ábhair imní i leith stuamachta nó inréiteachta is cúis leo a chosc, trí athstruchtúrú a dhéanamh ar an institiúid airgeadais/nó trína réiteach. D'fhéadfadh athchóirithe struchtúracha na hathchóirithe rialála sin a chomhlánú agus a n-éifeachtacht do na bainc rómhór agus róchasta a mhéadú. Mar shampla, cuirfidh an t-athchóiriú struchtúrach leis na roghanna atá ar fáil d'údaráis agus iad ag déileáil le grúpaí móra baincéireachta. Lena chois sin, slí dhíreach is ea an t-athchóiriú chun aghaidh a thabhairt ar chastacht laistigh de ghrúpaí, ar fhóirdheontais laistigh de ghrúpaí, agus ar dhreasachtaí chun rioscaí iomarcacha a thógáil. Ina theannta sin, leis na hathchóirithe struchtúracha ceaptha dírítear ar thacar níos leithne cuspóirí a bhaint amach, cuir i gcás féachaint chuige nach mbeidh bainc a ghlacann taiscí faoi róthionchar ag cultúr trádala atá dírithe ar an ngearrthéarma agus atá tugtha do choinbhleachtaí leasa chun aimhleas a gcustaiméirí. Dá bhrí sin d'fhéadfadh na hathruithe atá intuigthe ag an athchóiriú struchtúrach arna bhforchur ar an tacar teoranta sin banc atá rómhór le teip atá faoi bhreithniú na cumhachtaí atá ann cheana féin a chomhlánú.

3.           Anailís ar choimhdeacht

Tá méadú ag teacht faoi láthair ar líon na mBallstát atá ag tabhairt faoi athchóirithe struchtúracha banc ina ndlínse féin. I bhfianaise na saoirsí bunúsacha atá leagtha amach sa Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (an "CFAE") d'fhéadfadh sé go gcuirfeadh difríochtaí sa dlí ó Bhallstát go chéile isteach ar ghluaiseacht chaipitil agus cinntí maidir le bunú a bhaineann leis na rannpháirtithe sa mhargadh agus go mbainfeadh sé an bonn de na hiarrachtaí atá ar bun leabhar rialacha aonair a chur i gcrích a bheadh infheidhme ar fud an mhargaidh inmheánaigh. D'fhéadfadh an reachtaíocht fadhbanna sonracha a chruthú freisin maidir le maoirseacht, go háirithe do na bainc i dtíortha éagsúla.

Dá bhrí sin, tá gá le gníomhaíocht ar leibhéal na hEorpa.

4.           Cuspóirí

Is é is cuspóir ginearálta don athchóiriú struchtúrach an riosca éagobhsaíochta sistéamaí a laghdú trí laghdú a dhéanamh ar an riosca go dtiocfaidh bainc chun a bheith ina mbainc atá rómhór le teip, róchasta le teip agus róthábhachtach le teip nó go mbeadh sé sin mar aidhm acu. Príomhchuspóir den athchóiriú struchtúrach is ea féachaint chuig go mbeidh na bainc a sholáthraíonn seirbhísí riachtanacha don fhíorgheilleagar níos athléimní i gcás suaití inginiúla nó suaití eisginiúla agus níos inréitithe i gcás teipe, agus déine na ngéarchéimeanna airgeadais amach anseo a laghdú dá réir. Cuspóir eile is ea ilroinnt an mhargaidh aonair a laghdú. Roinnt mhaith de na bainc a ndéanfaidh an reachtaíocht maidir le hathchóiriú struchtúrach difear dóibh bíonn siad ag feidhmiú i dtíortha éagsúla agus féachann siad le tairbhe a bhaint as na deiseanna atá cruthaithe ag an margadh airgeadais aonair. Chuirfeadh creat comhchoiteann reachtaíochta ar athchóiriú struchtúrach cosc le hilroinnt an Mhargaidh Inmhéanaigh agus mhéadódh sé éifeacht an tSásra Aonair Maoirseachta agus an tSásra Aonair Réitigh amach anseo.

Laistigh de na cuspóirí ginearálta sin, tá an t-athchóiriú struchtúrach ceaptha na cuspóirí sonracha seo a leanas a bhaint amach: (1) réiteach agus téarnamh na mbanc a éascú; (2) bainistiú, faireachán agus maoirseacht a éascú; (3) an ghuais mhorálta a laghdú (4) coinbhleachtaí leasa a laghdú agus an cultúr bainc a fheabhsú; (5) mí-leithdháileadh caipitil agus achmhainní a laghdú; agus (6) iomaíocht a fheabhsú.

Chuirfeadh an tacar cuspóirí oibriúcháin inchainníochtaithe seo bonn le meastóireachtaí amach anseo: (1) Laghdú ar an méid atá i bhfóirdheontais phoiblí intuigthe (mar ba léir ó bhuntáiste na mbanc atá rómhór le teip ó thaobh costas cistithe de); (2) Laghdú ar thrádáil iomarcach na mbanc atá rómhór le teip (agus méadú ar an sciar coibhneasta i ndáil le soláthar creidmheasa do chustaiméirí neamhairgeadais.

5.           Roghanna Beartais

Tá gá le cinneadh faoi na gníomhaíochtaí is ceart a dheighilt ó chéile agus cé chomh domhain is ceart an deighilt sin a bheith. Tá leagtha amach i gCuid 4 den tuarascáil roinnt roghanna do gach réimse. Leanann roinnt athchóirithe na roghanna comhcheangailte sin a ndéanfar measúnú orthu in aghaidh an cháis bhunlíne, (i.e. nach mbeidh a thuilleadh de ghníomhaíocht beartais ar leibhéal an AE ann) agus in aghaidh a chéile chomh maith.

Gníomhaíochtaí

Na gníomhaíochtaí baincéireachta a dhéanann grúpaí móra baincéireachta an AE sa lá atá inniu ann bíonn idir gníomhaíochtaí baincéireachta miondíola agus tráchtála i gceist leo agus, gníomhaíochtaí baincéireachta mórdhíola agus infheistíochta. I measc roinnt de na gníomhaíochtaí baincéireachta miondíola agus tráchtála tá, glacadh taiscí árachaithe, iasachtaí a thabhairt do theaghlaigh agus do FBManna, agus seirbhísí córas íocaíochta a sholáthar. I measc roinnt de na gníomhaíochtaí baincéireachta mórdhíola agus infheistíochta tá, suibscríobh, cruthú margaidh, seirbhísí bróicéireachta agus trádáil dílseánaigh. Tá leagtha amach sa tuarascáil trí rogha théamacha maidir le gníomhaíochtaí a dheighilt:

(1) Eintiteas trádála “cúng” agus eintiteas taisce “leathan”: Sa chéad chás seo, ní dhéantar ach líon beag gníomhaíochtaí trádála a dheighilt ó eintiteas taisce mór, mar atá sna cineálacha sin trádála ina bhfuil trádálaithe ag amhantrú ar na margaí agus iad ag baint úsáid as caipiteal na mbanc nó airgead ar iasacht d'fhonn brabús a dhéanamh agus gan aon bhaint aige le trádáil thar ceann custaiméirí (trádáil dílseánaigh);

(2) Eintiteas trádála “meánach” agus eintiteas taisce “meánach”: Sa rogha seo cuirtear cruthú margaidh, díorthaigh chasta agus urrúsú casta leis na gníomhaíochtaí luaite thuas; agus

(3) Eintiteas trádála “leathan” agus eintiteas taisce “cúng”: Bheadh sé beartaithe leis an rogha seo gach gníomhaíocht mórdhíola agus infheistíochta a dheighilt ó ghníomhaíochtaí eile.

Láidreacht

Agus doimhne na deighilte á cinneadh, ní miste tosú agus an trí chineál seo a mheas: (i) deighilt maidir le cuntasaíocht; (ii) deighilt fheidhmiúil trí bhíthin fochuideachtú; agus (iii) trí dheighilt úinéireachta nó toirmeasc a chur ar línte áirithe gnó. Léiríonn na cineálacha seo deighilte leibhéil éagsúla déine sáiteachta i struchtúr gnó na mbanc.

Deighilt maidir le cuntasaíocht (oibleagáid a chur ar bhainc tuilleadh faisnéise a fhoilsiú faoina réimsí éagsúla gnó), ní dócha go mbainfear amach na cuspóirí leis agus dá bhrí sin tá sé curtha as an áireamh. Chun deighilt fheidhmiúil a chur i gcrích trí bhíthin fochuideachtú chaithfeadh grúpaí baincéireachta gníomhaíochtaí na n-aonad éagsúla gnó a dheighilt ina bhfochuideachtaí ar leith ach d'fhéadfaidís leanúint orthu de bheith ag soláthar tacar éagsúil seirbhísí baincéireachta dá gcliaint (“baincéireacht uilíoch struchtúraithe”). Déantar dhá rogha i leith fochuideachtú a mheas sa tuarascáil, bunaithe ar thacar de rialacha difriúla dlíthiúla, eacnamaíocha agus rialaithe i leith fochuideachtú (fochuideachtú teoranta v fochuideachtú níos déine). Chaithfeadh gnólachtaí nach bhfuil cleamhnaithe leis an ngrúpa baincéireachta línte áirithe gnó a sholáthar chun deighilt úinéireachta a dhéanamh. Ag seo na trí rogha go sonrach a ndéantar a mheas sa tuarascáil:

(1) Fochuideachtú le srianta i gcomhréir leis na rialacha reatha ar naisc laistigh de ghrúpaí: maidir le deighilt dhlithiúil, leis an rogha seo bheadh eintiteas dlíthiúil ar leith ag teastáil. Maidir le deighilt eacnamaíoch, ní bheadh i gceist leis ach na ceanglais eacnamaíocha agus rialachais a ghabhann leis an leibhéal seo de dheighilt dhlíthiúil;

(2) Fochuideachtú le srianta níos dochta ar naisc laistigh de ghrúpaí: chun aghaidh a thabhairt ar fhóirdheontais cistithe laistigh de ghrúpaí, ar bhonn níos éifeachtaí, leis an rogha seo bheadh leibhéal níos suntasaí fochuideachtaithe ag teastáil ó thaobh dlí, eacnamaíochta agus/nó rialachais de (amhail rialacha maidir le húinéireacht agus teorainneacha ar neamhchosaint laistigh de ghrúpaí); nó

(3) Deighilt úinéireachta: de réir an rogha seo, ní bheadh cead ag bainc gníomhaíochtaí áirithe a dhéanamh. Dá réir sin bheadh orthu aon ghníomhaíochtaí den sórt sin a mbíonn siad ag gabháil dóibh faoi láthair a dhífheistiú nó a fhoirceannadh.

Roghanna i leith athchóiriú

I bhfianaise a bhfuil ráite thuas, as comhcheangal na gcineálacha éagsúla gníomhaíochtaí maidir leis na margaí trádála agus na margaí caipitil atá le deighilt agus doimhne na deighilte, tagann naoi gcinn de roghanna téamacha um athchóiriú chun cinn mar atá leagtha amach i dTábla 1. A oiread is féidir é agus chun críocha léirithe amháin, tá seirbhísí an Choimisiúin tar éis na tograí éagsúla maidir le hathchóiriú struchtúrach agus/ nó na tionscnaimh reachtaíochta a leagan amach sa mhaitrís.

Tábla 1: Forléargas ar na roghanna

Gníomhaíochtaí láidreacht || Deighilt fheidhmiúil 1 (Fochuideachtú) Ceanglais reatha || Deighilt fheidhmiúil 2 (Fochuideachtú +) Ceanglais níos déine || Deighilt úinéireachta Deighilt úinéireachta

Eintiteas trádála cúng/ eintiteas taiscí leathan E.g Trádáil dílseánaigh + neamhchosaint ar Chistí Fhálaithe (TD) || Rogha A || Rogha B [≈ FR, DE bunlíne] || Rogha C [≈ US Volcker]

Eintiteas trádála meánach/ eintiteas taiscí meánach E.g. TD+ cruthú margaidh || Rogha D || Rogha E [≈ HLEG;(Grúpa Saineolaithe Ardleibhéil) ≈ FR, DE má dhéantar deighilt níos leithne] || Rogha F

Eintiteas trádála leathan/ eintiteas taiscí cúng E.g. gach gníomhaíocht baincéireachta infheistíochta || Rogha G || Rogha H [≈ US BHC; ≈ UK] || Rogha I [≈ Glass-Steagall; ≈ UK le leictriú an chlaí]

Saincheisteanna cur chun feidhme

Sa Mheasúnú Tionchair déantar na sochair agus na costais don tsochaí a thiocfaidh as gach ceann de na roghanna i dTábla 1 a chur i gcomparáid in aghaidh a chéile agus in aghaidh an cháis “gan aon athrú beartais”. Ina theannta sin, déantar trí shaincheist cur chun feidhme is coiteann do gach rogha a mheas sa Mheasúnú Tionchair freisin:

· Raon feidhme institiúideach: i bprionsabal, ba cheart do thionscnamh um athchóiriú struchtúrach díriú ar bhainc atá rómhór le teip amháin agus dá réir sin ní bheadh feidhm leis ach maidir le fo-thacar beag den bhreis is 8 000 banc atá ionchorpraithe san AE. Dá bhrí sin, ní chuirfidh an t-athchóiriú isteach ar bhainc bheaga chomhair agus do bhainc choigiltis a bhfuil ról tábhachtach acu chun freastal ar riachtanais airgeadais na bpobal áitiúil agus na ngnóthas áitiúil. Déantar measúnú sa tuarascáil ar chineálacha éagsúla cur chuige is féidir a leanúint chun tairseacha iomchuí a shocrú. Baintear de thátal as gur cheart tairseacha den sórt sin a bheith bunaithe ar mheadaracht sistéamach riosca agus ar mhodheolaíocht cuntasaíocht-bhunaithe le chéile. Sa bhreis ar na bainc Eorpacha uile a bhfuil tábhacht shistéamach ag baint leo, bhainfeadh an t-athchóiriú struchtúrach maidir le bainc a mbeadh a ngníomhaíochtaí trádála os cionn dearbhthairsigh EUR 70 billiún acu agus tairseach coibhneasta 10% dá sócmhainní iomlána acu. Ní bhainfeadh sé le bainc a raibh níos lú ná EUR 30 billiún de shócmhainní acu. Bunaithe ar shonraí stairiúla, is amhlaidh go measann an Coimisiún go bhféadfadh 29 de na bainc Eorpacha is mó agus is casta a bheith faoi réir deighilte struchtúraí;

· Ról na maoirseoirí: saincheist ar leith is ea ról na maoirseoirí agus athbhreithniú á dhéanamh acu ar raon feidhme na n-institiúidí chomh maith leis na gníomhaíochtaí a d'fhéadfadh a bheith faoi réir deighilte. Maidir leis an raon feidhme institiúideach, seans nach gcuimseofar i gcónaí na hinstitiúidí cearta go foirfe faoi réir tairsí. Dá bhrí sin ba cheart go mbeadh deis chun breithiúnas maoirseachta a thabhairt agus an scóip institiúide maidir le deighilt a leanann cur i bhfeidhm na dtairseach á mheas, mar a leagadh amach thuas, lena áirithiú go gcuimseofar na bainc chearta. Sa tslí chéanna, ba cheart go mbeadh deis chun breithiúnas maoirseachta a thabhairt agus scóip na ngníomhaíochtaí atá le deighilt i gcúinsí áirithe a fhágann gur cheart é a dhéanamh. Ní foláir teorainneacha an bhreithiúnais maoirseachta a bheith leagtha amach go cruinn agus é a bheith srianta ar chúiseanna polaitiúla, praiticiúla agus dlíthiúla. Muna ndéanfaí amhlaidh, d'fhéadfadh torthaí neamh-chomhsheasmhacha a theacht chun cinn ar fud an Mhargaidh inmheánaigh. Léirítear sa tuarascáil roinnt prionsabal le go dtreorófaí an próiseas maoirseachta atá beartaithe faoin dá rogha lena áirithiú nach leanann aon saobhadh sa mhargadh inmheánach é; agus

· Amchlár cur chun feidhme: Beidh costais phríobháideacha ag baint le deighilt struchtúrach is cuma mar a théann sé chun leasa na sochaí. Ina theannta sin, tógfaidh sé tamall na sócmhainní agus dliteanais a aistriú go haon eintiteas dlíthiúil nua ar leith a d'fhéadfadh a bheith ann. Ar deireadh, tá roinnt mhaith tionscnamh i ndáil le réimsí gaolmhara glactha ag an AE nó ar shlí a nglactha, lena n-áirítear Basel III, An Treoir maidir le Téarnamh agus Réiteach na mBanc agus an Sásra Aonair Réitigh nach mbeidh infheidhme ina n-iomlán go dtí 2018 nó 2019. Baintear de thátal as an tuarascáil gur cheart foráil a dhéanamh maidir le hidirthréimhse cosúil leis sin chun tionscnamh i leith athchóiriú struchtúrach a chur chun feidhme amach anseo.

6.           Tionchar na roghanna i leith athchóiriú agus an chomparáid eatarthu

I gCaibidil 5 den tuarascáil déantar na roghanna éagsúla i leith athchóiriú atá luaite thuas a mheas agus a chur i gcomparáid le chéile ó thaobh cáilíochtúla de. Cuirtear dhá chritéar i bhfeidhm chun comparáid a dhéanamh idir na roghanna. Leis an gcéad chritéar – éifeachtacht – déantar a mhéid a cuireadh cuspóirí an athchóirithe shonraigh i gcrích a thomhas, e.g. inréiteacht a éascú . Leis an dara critéar – éifeachtúlacht – déantar na costais don tsochaí a mheas agus na roghanna i leith athchóiriú éagsúla á gcur chun feidhme (barainneachtaí scála agus scóip nach mór déanamh dá n-uireasa den chuid is mó.) Leis an tríú critéar, –comhleanúnachas – déantar a mhéid a luíonn rogha um athchóiriú le cuspóirí beartais ginearálta an Choimisiúin agus a thacaíonn sé leis an gclár oibre um athchóiriú atá ann faoi láthair. Ós rud é go bhfuil gach rogha comhleanúnach i gcoitinne leis na cuspóirí sin, ní úsáidtear an critéar seo a thuilleadh chun roghanna a scóráil.

Measúnú ar na roghanna i leith athchóiriú atá bunaithe ar fhochuideachtú de réir na rialacha atá ann faoi láthair

Le rogha A, D agus G thiocfadh scaradh éigin san eintiteas trádála, ach tá an baol ann nach mbeadh aon éifeacht leo chun na cuspóirí sonracha a chur i gcrích, cuspóirí a bhaineann le hinréiteacht a éascú agus faireachán, an ghuais mhorálta a laghdú, coinbhleachtaí leasa a laghdú, mí-leithdháileadh caipitil agus achmhainní a laghdú, agus iomaíocht a fheabhsú, agus mar sin tá siad curtha as an áireamh. Is amhlaidh atá toisc nach féidir le fochuideachtú leis féin deireadh a chur go héifeachtach leis na naisc eacnamaíocha agus oibríochtúla idir na fochuideachtaí trádála agus iadsan a ghlacann taiscí.

Measúnú ar na roghanna i leith athchóiriú bunaithe ar fhochuideachtú de réir rialacha níos déine

Roghanna atá bunaithe ar fhochuideachtú maidir le rialacha níos déine (B, E agus H) is roghanna um athchóiriú iad a thagann a bheag nó a mhór leis na hathchóirithe atá á ndéanamh ag Ballstáit an AE nó a mhol an Grúpa Saineolaithe Ardleibhéil. Chuirfeadh na roghanna sin deireadh go héifeachtach leis na naisc eacnamaíocha agus oibríochtúla idir na fochuideachtaí trádála agus iadsan a ghlacann taiscí. Fós d'fhéadfadh grúpaí baincéireachta dul i mbun raon leathan gníomhaíochtaí cé go gcaithfí roinnt gníomhaíochtaí a aistriú go heintitis dlíthiúla ar leith laistigh den ghrúpa (baincéireacht uilíoch struchtúraithe). As measc na trí rogha, tuigtear ón tuarascáil gurb é cur chun feidhme rogha E um athchóiriú an rogha is fearr don AE amach anseo ba mhór an dul chun cinn a léireodh sé seachas an rogha malartach i.e. gan aon athrú beartais. Is mó iad na sochair a bhaineann le rogha E i gcomparáid le rogha B um athchóiriú toisc raon feidhme níos cúinge a bheith ag rogha B. Tá rogha E chun tosaigh ar rogha H um athchóiriú freisin, ní dócha go mbeadh sochair mórán mór níos mó ag baint le gníomhaíochtaí breise ach bheadh costais bhreise leo.

Measúnú ar na roghanna i leith athchóiriú bunaithe ar scaradh úinéireachta

D'fhéadfadh sé gurb iad roghanna C, F agus I le chéile an teaglaim roghanna is éifeachtaí chun na cuspóirí sonracha a bhaint amach. Mar sin féin, d'fhéadfadh sé gurb í an teaglaim roghanna leis na costais shóisialta is airde ó thaobh barainneachtaí scóipe nach mór déanamh dá h-uireasa. Baintear de thátal as an tuarascáil gur mó iad na sochair shóisialta a bhaineann le rogha C ná na costais shóisialta, toisc go dtugann sé aghaidh ar na rioscaí, an chastacht agus an idirnascthacht a bhaineann le trádáil dílseánach (is de nádúr gníomhaíochta trádála rioscaí agus coinbhleachtaí leasa a bheith inti), agus gan aon mhórchostais shóisialta a bheith ag baint leis (ós rud é nach dtugann sé maoiniú don gheilleagar.) Is deacra cothromaíocht dhearfach shuntasach a áiteamh i gcás sochar agus costas roghanna F agus I. De réir a bhfuil ann de shaineolas agus d'fhianaise eacnamaíoch agus an neamhchinnteacht a bhaineann leis, dealraítear gurb iomchuí aire a thabhairt maidir leis an scóip i ndáil le scaradh úinéireachta i gcás tuilleadh gníomhaíochtaí (seachas trádáil dílseánaigh). Sin an chúis gur baineadh de thátal as an tuarascáil gur rogha C an t-aon rogha amháin a bhfuil gealladh fúithi.

Comparáid idir na roghanna atá coimeádta

Mar sin sa tuarascáil coimeádtar roghanna C agus E le haghaidh tuilleadh comparáide ó thaobh sochar agus costas don tsochaí. Ó thaobh sochar de meastar gan rogha C a bheith chomh héifeachtach le rogha E ó thaobh na sochair a thiocfaidh aisti toisc na gníomhaíochtaí a chuimsíonn sí a bheith níos cúinge. Mar sin féin, d'fhéadfadh costais níos airde don tsochaí teacht as rogha E toisc scóip na ngníomhaíochtaí a chuimsíonn sí a bheith níos leithne, lena mbeadh tionchar níos mó ar bharainneachtaí scóipe nach mór déanamh dá n-uireasa. D'ainneoin sin, toisc scóip na ngníomhaíochtaí a chuimsíonn rogha E a bheith níos leithne, is mó iad na sochair shóisialta a bhaineann léi thar rogha C, i ngeall ar sin is féidir ara go bhfuil rogha C níos éifeachtaí, ar chostas éifeachtachta breise beag.

Mar sin féin, ceaptar sa tuarascáil go bhféadfadh slite a bheith ann chun éifeachtacht teoranta rogha C a mhéadú, á thabhairt níos gaire do rogha E. Mar shampla, d'fhéadfaí rogha C a chomhlánú trí nós imeachta ex post (dréachtaithe) maidir le gníomhaíochtaí breise a dheighilt, go háirithe cruthú margaidh, díorthaigh chasta agus urrúsú casta (“rogha C+”). Ar an gcuma céanna, tá slite ann chun an costas ionchasach éifeachtúlachta a bhaineann le rogha E a laghdú dá gceapfaí go raibh an costas sin iomarcach (e.g. trí ghníomhaíochtaí áirithe a dhíolmhú ón gceanglas deighilte i gcás ina mbeadh margaí atá ann cheana éadomhain/ nó neamhleachtach trí bhíthin próisis maoirseachta dréachtaithe (“rogha E-”).

Dá réir sin, tá slite ann chun go mbeidh na roghanna inchomparáide go ginearálta lena chéile - níos mó slite ná mar a sonraíodh thuas. Ní foláir aird a thabhairt ar ghnéithe de chineál níos polaitiúla, áfach, ar nós comhlántacht le cuspóirí beartais eile, tráthchlár an athchóirithe, fadhbanna cur chun feidhme, dearcaidh agus seasaimh a d'fhéadfadh a bheith ag comhreachtóirí etc., sula ndéanfar rogha idir na roghanna inghlactha agus inchosanta sin. Dá bhrí sin ní thugtar tosaíocht d'aon rogha sa tuarascáil seo.

Saincheisteanna cur chun feidhme

Bheadh dúshláin oibríochtúla i gceist leis na roghanna. Maidir le rogha C+ is ón deacracht a bheadh ann an trádáil dílseánaigh a dheighilt ón gcruthú margaidh a thagann an dúshlán cur chun feidhme is mó. Bheadh sé costasach dá dheasca sin an cur chun feidhme a chomhlíonadh agus maoirseacht a dhéanamh air, go háirithe rogha C a bhfuil dífheistiú iomlán riachtanach inti. Maidir le rogha E- baineann an dúshlán is mó leis an rialú agus an faireachán a dhéanfar ar naisc teimhneacha laistigh de ghrúpaí.

Ag tacú leis an measúnú cáilíochtúil

Rinneadh roinnt mhaith eilimintí tábhachtacha den mheasúnú tionchair a chur faoi shamhaltú cainníochtúil agus faoi anailís fhorleathan. Ar an gcéad dul síos san obair chainníochtúil rinneadh measúnú ar leibhéal na bhfóirdheontas intuigthe. Measadh fóirdheontais intuigthe a bheith suntasach agus a bheith ag brath ar mhéid an bhainc, ar an leibhéal idirnascthachta le bainc eile, an leibhéal giarála chomh maith leis an rátáil ceannasach sa tír ina bhfuil sé suite. Ar an dara dul síos, baineadh úsáid as an obair ar ríomh na dtairseach chun na grúpaí baincéireachta Eorpacha ábhartha a shainaithint. Ar an tríú dul síos, léirítear san anailís ar na dreasachtaí eacnamaíocha coibhneasta infheistíochta i gcoinne na ngníomhaíochtaí tráchtála baincéireachta go bhfuil dreasachtaí rialála ann do bhainc chun dul i mbun gníomhaíochtaí trádála seachas gníomhaíochtaí glactha taiscí.

Chun tacú leis an measúnú cáilíochtúil maidir le roghanna um athchóiriú, tá iarracht déanta ag seirbhísí an Choimisiúin roinnt de na costais agus na sochair a d'fhéadfadh teacht as deighilt struchtúrach a cháinníochtú chomh fada agus is féidir. I bhfianaise na castachta búnúsaí a bhaineann le baincéireacht agus nádúr dinimiciúil roinnt mhaith de na sochair agus na costais, ní ann d'aon shamhail chainníochtúil lena bhféadfaí na sochair shóisialta agus costais na dtograí um athchóiriú struchtúrach a mheas ina iomláine. Géaraíonn easpa sonraí an fhadhb. Tá iarracht déanta ag seirbhísí an Choimisiúin roinnt de na costais (costais phríobháideacha cistithe na mbanc) agus na sochair a mheas. D'ainneoin na modheolaíochtaí agus na sonraí teoranta mar a luadh thuas, tá na torthaí comhsheasmhach leis na tátail a baineadh ón anailís cháilíochtúil go dtiocfadh sochair eacnamaíocha as gníomhaíochtaí trádala a dheighilt, amhail na caillteanais iomlána arna nginiúint ag na bainc a laghdú.

D'iarr seirbhísí an Choimisiúin ar bhainc an AE freisin, i gcomhthéacs an chomhairliúcháin leis na geallsealbhóirí, tionchar cineálacha éagsúla athchóirithe struchtúracha téamacha ar chlár comhardaithe an ghrúpa, ar an gcuntas brabúis agus caillteanais agus ar athróga bainc roghnaithe eile a shamhaltú agus a mheas. Níor thug ach líon beag de ghrúpaí baincéireachta freagra air sin. Ina theannta sin, ba mhór an difear idir na tionchair shamhailte ó na freagróirí agus ní raibh siad comhsheasmhach go hinmheánach.

Dearcthaí na ngeallsealbhóirí agus tionchair ar na geallsealbhóirí

Reáchtáil seirbhísí an Choimisiún comhairliúchán poiblí do na geallsealbhóirí i rith earraigh 2013. Fuair seirbhísí an Choimisiúin breis agus 500 freagra, líon substaintiúil freagraí ó dhaoine aonair agus ó chomhlachais tomhaltóirí san áireamh. Tugann na freagraí ón gcomhairliúchán chun solais an scoilt mhór idir na freagraí a tháinig ó na bainc agus na freagraí a tháinig ó chustaiméirí agus ó dhaoine aonair. Tá tromlach treascrach na mbanc i gcoinne deighilte go struchtúrach; Tríd is tríd tá an grúpa deireanach acu sin ina fhabhar. Léiritear na héagsúlachtaí sin sna freagraí maidir le cineál agus láidreacht na mbeart um athchóiriú agus na gníomhaíochtaí sin ar ceart iad a dheighilt. Reáchtáil seirbhísí an Choimisiún comhairliúchán poiblí i rith fhómhair 2012 faoi thuarascáil an Ghrúpa Saineolaithe Ardleibhéil.

7.           Faireachán agus meastóireacht a dhéanamh

Déanfar faireachán le linn na tréimhse céimnithe isteach. Is tosaíocht don Choimisiún í an mheastóireacht ex-post a dhéanamh ar gach beart reachtaíochta nua. Tá sé beartaithe go ndéanfar meastóireachtaí timpeall ceithre bliana i ndiaidh an spriocdháta don chur chun feidhme. A luaithe is a ghlacfar leis, bheadh an togra atá le teacht faoi réir ag meastóireacht iomlán chun measúnú a dhéanamh, i measc rudaí eile, ar cé chomh héifeachtach agus chomh héifeachtúil a bhí sé maidir leis cuspóirí a cuireadh i láthair sa tuarascáil seo a bhaint amach agus chun a chinneadh an gá bearta nó leasuithe nua.

Ó thaobh foinsí faisnéise a d'fheadfaí a úsáid le linn na meastóireachta tá na sonraí arna soláthar ag na bainc ceannais náisiúnta, na riaileóirí náisiúnta, comhlachtaí Eorpacha amhail an BCE, an ÚBE agus BERS, agus ó eagraíochtaí idirnáisiúnta amhail an Banc um Shocraíochtaí Idirnáisiúnta, an ECFE, an CAI agus an Bord um Chobhsaíocht Airgeadais. D'fhéadfadh rannpháirtithe margaidh nó idirghabhálaithe ábhartha sonraí ábhartha a bhailiú freisin. Ar na táscairí ábhartha a d'fhéadfaí a úsáid chun an togra a mheas tá mar shampla, líon na mbanc atá faoi réir ceanglas deighilte struchtúraí agus a sócmhainní comhiomlána; tomhais gníomhaíochta trádála agus iasachtaithe; agus, meastacháin ar fhóirdheontais phoiblí intuigthe agus laghdú ar na buntáistí costais cistithe saorga.

[1]               Tá 'rómhór le teip' ceaptha 'ró-idirnasctha le teip', 'róchasta le teip', agus 'róthábhachtach go sistéamach le teip' a chuimsiú. Féach “Structural reform in the EU banking sector: Motivation, Scope and Consequences” (“Athchóiriú struchtúrach in earnáil baincéireachta an AE: Spreagadh, Raon Feidhme agus Iarmhairtí”) ó Choimisiún na hEorpa (2013), Caibidil 3 i dTuarascáil Eorpach um Chobhsaíocht agus um Chomhtháthú Airgeadais 2012, an 24 Aibreán, DIO (2013) 156 final.