Προσωρινό κείμενο

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ένατο τμήμα)

της 8ης Μαΐου 2024 (*)

«Προδικαστική παραπομπή – Προσέγγιση των νομοθεσιών – Γεωργία – Ορισμός, περιγραφή, παρουσίαση, επισήμανση και προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων – Κανονισμός (ΕΕ) 251/2014 – Άρθρο 3, παράγραφος 4 – Αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων – Ορισμός – Έννοια των όρων “αλκοόλη” και “ήδυσμα”»

Στην υπόθεση C‑216/23,

με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Bayerischer Verwaltungsgerichtshof (διοικητικό εφετείο του ομόσπονδου κράτους της Βαυαρίας, Γερμανία) με απόφαση της 23ης Μαρτίου 2023, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 4 Απριλίου 2023, στο πλαίσιο της δίκης

Hauser Weinimport GmbH

κατά

Freistaat Bayern,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (ένατο τμήμα),

συγκείμενο από τους O. Spineanu-Matei, πρόεδρο τμήματος, S. Rodin και L. S. Rossi (εισηγήτρια), δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: N. Αιμιλίου

γραμματέας: A. Calot Escobar

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

–        η Hauser Weinimport GmbH, εκπροσωπούμενη από τον A. Reinhart, Rechtsanwalt,

–        το Freistaat Bayern, εκπροσωπούμενο από τους C. Diroll και J. Vogel,

–        η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους B. Hofstötter και B. Rechena,

κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1        Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, και του παραρτήματος I, σημείο 1, στοιχείο βʹ, περίπτωση ii, του κανονισμού (ΕΕ) 251/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, για τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση, την επισήμανση και την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1601/91 του Συμβουλίου (ΕΕ 2014, L 84, σ. 14, και διορθωτικό ΕΕ 2014, L 283, σ. 77), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2117 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021 (ΕΕ 2021, L 435, σ. 262) (στο εξής: κανονισμός 251/2014).

2        Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της Hauser Weinimport GmbH και του Freistaat Bayern (ομόσπονδου κράτους της Βαυαρίας, Γερμανία) σχετικά με τη διάθεση ποτού στην αγορά, το οποίο στην ουσία αποτελεί μείγμα οίνου και ζύθου και το οποίο χαρακτηρίζεται ως «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», κατά την έννοια του κανονισμού 251/2014.

 Το νομικό πλαίσιο

 Ο κανονισμός 251/2014

3        Οι αιτιολογικές σκέψεις 1, 4, 7, 9 και 11 του κανονισμού 251/2014 έχουν ως εξής:

«(1)      Ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1601/91 του Συμβουλίου[, της 10ης Ιουνίου 1991, για τη θέσπιση των γενικών κανόνων σχετικά με τον ορισμό, τον χαρακτηρισμό και την παρουσίαση των αρωματισμένων οίνων, των αρωματισμένων ποτών με βάση τον οίνο και των αρωματισμένων κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων (ΕΕ 1991, L 149, σ. 1)] και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 122/94 της Επιτροπής[, της 25ης Ιανουαρίου 1994, για τη θέσπιση ορισμένων λεπτομερειών εφαρμογής του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1601/91 του Συμβουλίου για τον ορισμό, τον χαρακτηρισμό και την παρουσίαση των αρωματισμένων οίνων, των αρωματισμένων ποτών με βάση τον οίνο και των αρωματισμένων κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων (ΕΕ 1994, L 21, σ. 7)] αποδείχθηκαν επιτυχείς νομοθετικές ρυθμίσεις για τον τομέα των αρωματισμένων οίνων, των αρωματισμένων ποτών με βάση τον οίνο και των αρωματισμένων κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων (“αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα”). Ωστόσο, ενόψει της τεχνολογικής καινοτομίας, των εξελίξεων της αγοράς και των εξελισσόμενων προσδοκιών των καταναλωτών, είναι αναγκαία η επικαιροποίηση των κανόνων που ισχύουν για τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση, την επισήμανση και την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων ορισμένων αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής.

[...]

(4)      Ο τομέας των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων είναι σημαντικός για τους καταναλωτές, τους παραγωγούς και τον γεωργικό τομέα της [Ευρωπαϊκής] Ένωσης. Τα μέτρα που εφαρμόζονται για τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα θα πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών, στην αποτροπή δόλιων πρακτικών, καθώς και στη διασφάλιση της διαφάνειας στην αγορά και του θεμιτού ανταγωνισμού. Με τον τρόπο αυτό, τα μέτρα θα διασφαλίσουν τη φήμη που έχουν αποκτήσει τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα της Ένωσης στην εσωτερική και τη διεθνή αγορά, καθώς θα εξακολουθούν να λαμβάνονται υπόψη οι παραδοσιακές πρακτικές παραγωγής των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων και οι αυξημένες απαιτήσεις των καταναλωτών για προστασία και ενημέρωση. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η τεχνολογική καινοτομία σε ό,τι αφορά τα προϊόντα για τα οποία η καινοτομία αυτή συντελεί στη βελτίωση της ποιότητας, χωρίς να επηρεάζει τον παραδοσιακό χαρακτήρα των συγκεκριμένων αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων.

[...]

(7)      Για να διασφαλιστεί η σαφήνεια και η διαφάνεια του ενωσιακού δικαίου που διέπει τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα, θα πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια τα προϊόντα που καλύπτονται από το εν λόγω δίκαιο, τα κριτήρια για την παραγωγή, την περιγραφή, την παρουσίαση και την επισήμανση των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων και κυρίως οι ονομασίες πώλησης. [...]

[...]

(9)      Τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα θα πρέπει να παράγονται σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες και περιορισμούς που διασφαλίζουν την ικανοποίηση των προσδοκιών των καταναλωτών σε ό,τι αφορά την ποιότητα και τις μεθόδους παραγωγής. Για την τήρηση των διεθνών προτύπων στον τομέα αυτό, θα πρέπει να καθοριστούν οι μέθοδοι παραγωγής και η [Ευρωπαϊκή] Επιτροπή θα πρέπει, κατά κανόνα, να λαμβάνει υπόψη τα πρότυπα που συνιστώνται και δημοσιεύονται από το Διεθνή Οργανισμό Αμπέλου και Οίνου (OIV).

[...]

(11)      Επιπλέον, η αιθυλική αλκοόλη που χρησιμοποιείται για την παραγωγή αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων θα πρέπει να είναι αποκλειστικά γεωργικής προέλευσης, ώστε να ικανοποιούνται οι προσδοκίες των καταναλωτών και να τηρούνται οι παραδοσιακές πρακτικές ποιότητας. Με τον τρόπο αυτό, θα εξασφαλιστεί επίσης μια διέξοδος για βασικά γεωργικά προϊόντα.»

4        Το άρθρο 1 του κανονισμού 251/2014 προβλέπει τα εξής:

«1.      Ο παρών κανονισμός καθορίζει τους κανόνες σχετικά με τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση και την επισήμανση των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων.

[...]

3.      Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε όλα τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα που διατίθενται στην αγορά της Ένωσης, είτε παράγονται στα κράτη μέλη είτε σε τρίτες χώρες, καθώς και σε εκείνα που παράγονται στην Ένωση προς εξαγωγή.»

5        Το άρθρο 3 του κανονισμού, το οποίο φέρει τον τίτλο «Ορισμός και ταξινόμηση των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων», ορίζει τα εξής:

«1.      Αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα είναι προϊόντα που λαμβάνονται από προϊόντα του αμπελοοινικού τομέα, όπως αναφέρεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 [του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17 Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου (ΕΕ 2013, L 347, σ. 671)] τα οποία έχουν υποστεί αρωματισμό. Ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες:

α)      αρωματισμένοι οίνοι·

β)      αρωματισμένα ποτά με βάση τον οίνο·

γ)      αρωματισμένα κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων.

2.      Αρωματισμένος οίνος είναι ποτό:

α)      το οποίο λαμβάνεται από ένα ή περισσότερα από τα αμπελοοινικά προϊόντα που ορίζονται στο σημείο 5 του μέρους IV του παραρτήματος II και στα σημεία 1 και 3 έως 9 του μέρους II του παραρτήματος VII του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, με εξαίρεση τον οίνο “Ρετσίνα”·

β)      στο οποίο τα αμπελοοινικά προϊόντα που αναφέρονται στο στοιχείο α) αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 75 % του ολικού όγκου·

γ)      στο οποίο ενδέχεται να έχει προστεθεί αλκοόλη·

δ)      στο οποίο ενδέχεται να έχουν προστεθεί χρωστικές ουσίες·

ε)      στο οποίο ενδέχεται να έχει προστεθεί γλεύκος σταφυλιών, γλεύκος σταφυλιών που έχει υποστεί μερική ζύμωση ή αμφότερες οι εν λόγω ουσίες·

στ)      το οποίο ενδέχεται να έχει υποστεί γλύκανση·

ζ)      το οποίο έχει αποκτημένο κατ’ όγκο αλκοολικό τίτλο όχι κατώτερο από 14,5 % vol. και κατώτερο του 22 % vol. και ολικό κατ’ όγκο αλκοολικό τίτλο όχι κατώτερο από 17,5 % vol.

3.      Αρωματισμένο ποτό με βάση τον οίνο είναι ποτό:

α)      το οποίο λαμβάνεται από ένα ή περισσότερα από τα αμπελοοινικά προϊόντα που ορίζονται στα σημεία 1, 2 και 4 έως 9 του μέρους II του παραρτήματος VII του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, με εξαίρεση τους οίνους που παράγονται με την προσθήκη αλκοόλης και τον οίνο “Ρετσίνα”·

β)      στο οποίο τα αμπελοοινικά προϊόντα που αναφέρονται στο στοιχείο α) αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 50 % του ολικού όγκου·

γ)      στο οποίο δεν έχει προστεθεί αλκοόλη, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στο παράρτημα II·

δ)      στο οποίο ενδέχεται να έχουν προστεθεί χρωστικές ουσίες·

ε)      στο οποίο ενδέχεται να έχει προστεθεί γλεύκος σταφυλιών, γλεύκος σταφυλιών που έχει υποστεί μερική ζύμωση ή αμφότερες οι εν λόγω ουσίες·

στ)      το οποίο ενδέχεται να έχει υποστεί γλύκανση·

ζ)      το οποίο έχει αποκτημένο κατ’ όγκο αλκοολικό τίτλο όχι κατώτερο από 4,5 % vol. και κατώτερο από 14,5 % vol.

4.      Αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων είναι ποτό:

α)      το οποίο λαμβάνεται από ένα ή περισσότερα από τα αμπελοοινικά προϊόντα που ορίζονται στα σημεία 1, 2 και 4 έως 11 του μέρους II του παραρτήματος VII του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, με εξαίρεση τους οίνους που παράγονται με την προσθήκη αλκοόλης και τον οίνο “Ρετσίνα”·

β)      στο οποίο τα αμπελοοινικά προϊόντα που αναφέρονται στο στοιχείο α) αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 50 % του ολικού όγκου·

γ)      στο οποίο δεν έχει προστεθεί αλκοόλη·

δ)      στο οποίο ενδέχεται να έχουν προστεθεί χρωστικές ουσίες·

ε)      το οποίο ενδέχεται να έχει υποστεί γλύκανση·

στ)      το οποίο έχει αποκτημένο κατ’ όγκο αλκοολικό τίτλο ανώτερο από 1,2 % vol. και κατώτερο από 10 % vol.»

6        Το άρθρο 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 251/2014 ορίζει τα εξής:

«Τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα παράγονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις, τους περιορισμούς και τις περιγραφές που αναφέρονται στα παραρτήματα I και II.»

7        Το παράρτημα I του κανονισμού, το οποίο φέρει τον τίτλο «Τεχνικοί ορισμοί, απαιτήσεις και περιορισμοί», ορίζει τα εξής:

«1.      Αρωματισμός

[...]

β)      Τα παρακάτω προϊόντα έχουν εγκριθεί για τον αρωματισμό των αρωματισμένων ποτών με βάση τον οίνο και των αρωματισμένων κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων:

[...]

ii)      αρωματικά βότανα και/ή μπαχαρικά και/ή ηδύσματα.

Η προσθήκη τέτοιων ουσιών προσδίδει στο τελικό προϊόν οργανοληπτικά χαρακτηριστικά διαφορετικά από εκείνα του οίνου.

[...]

3.      Προσθήκη αλκοόλης

Τα παρακάτω προϊόντα έχουν εγκριθεί για την παρασκευή ορισμένων αρωματισμένων οίνων και ορισμένων αρωματισμένων ποτών με βάση τον οίνο:

α)      αιθυλική αλκοόλη γεωργικής προέλευσης, όπως ορίζεται στο παράρτημα I σημείο 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/2008 [του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15 Ιανουαρίου 2008, σχετικά με τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση, την επισήμανση και την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων των αλκοολούχων ποτών και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1576/89 του Συμβουλίου (ΕΕ 2008, L 39, σ. 16)], συμπεριλαμβανομένης αμπελουργικής προέλευσης·

β)      αλκοόλη οίνου ή σταφίδων·

γ)      προϊόν απόσταξης οίνου ή σταφίδων·

δ)      προϊόν απόσταξης γεωργικής προέλευσης, όπως ορίζεται στο παράρτημα I σημείο 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/2008·

ε)      απόσταγμα οίνου, όπως ορίζεται στο παράρτημα II σημείο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/2008·

στ)      απόσταγμα στέμφυλων σταφυλιών, όπως ορίζεται στο παράρτημα II σημείο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/2008·

ζ)      αλκοολούχα ποτά απεσταγμένα από σταφύλια που έχουν υποστεί ζύμωση.

Όταν χρησιμοποιείται αιθυλική αλκοόλη για την αραίωση ή τη διάλυση χρωστικών υλών, αρωματικών ουσιών ή κάθε άλλου επιτρεπόμενου πρόσθετου, που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων, πρέπει να είναι γεωργικής προέλευσης και να χρησιμοποιείται στην αυστηρά αναγκαία δόση και η χρήση της δεν εκλαμβάνεται ως προσθήκη αλκοόλης για τον σκοπό της παραγωγής αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων.

[...]

5.      Προσθήκη νερού

Για την παρασκευή των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων, επιτρέπεται η προσθήκη νερού, εφόσον χρησιμοποιείται στην αναγκαία δόση:

–        για την παρασκευή των αρωματικών ουσιών,

–        τη διάλυση των χρωστικών και γλυκαντικών υλών,

–        την προσαρμογή της τελικής σύστασης του προϊόντος.

[...]»

 Το ιστορικό της διαφοράς της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα

8        H Hauser Weininport παράγει και διαθέτει στην αγορά ανάμεικτο αλκοολούχο ποτό, το οποίο αποτελείται κατά 55 % από κρασί και κατά 10 % από μπίρα. Το ποτό αυτό έχει κατ’ όγκο αλκοολικό τίτλο 5,5 % και είναι αρωματισμένο με γεύση καρπών κουφοξυλιάς. Διατέθηκε στην αγορά ως «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων».

9        Το Freistaat Bayern (ομόσπονδο κράτος της Βαυαρίας, Γερμανία) αντιτάχθηκε στον ως άνω χαρακτηρισμό για τον λόγο ότι η μπίρα που περιέχεται στο συγκεκριμένο ποτό συνιστά «αλκοόλη», κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 251/2014, η οποία απαγορεύεται να προστεθεί σε οποιοδήποτε ποτό που χαρακτηρίζεται ως «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων». Το ομόσπονδο κράτος της Βαυαρίας απαγόρευσε συνεπώς στη Hauser Weinimport να διαθέτει στην αγορά το εν λόγω ποτό με τη συγκεκριμένη ονομασία.

10      Κατά τη Hauser Weinimport, μόνον τα προϊόντα που απαριθμούνται στο παράρτημα I, σημείο 3, του κανονισμού 251/2014 πρέπει να θεωρούνται ως «αλκοόλες», κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του εν λόγω κανονισμού, δεδομένου ότι η προσθήκη αλκοόλης κατά την έννοια του άρθρου 3 του κανονισμού πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση και όχι τη μείωση του αλκοολικού τίτλου. Πλην όμως, εν προκειμένω, η προσθήκη μικρής ποσότητας μπύρας, η οποία αντιστοιχεί στο 10 % του επίμαχου ποτού και της οποίας ο αλκοολικός τίτλος είναι χαμηλός, δεν αυξάνει τον αλκοολικό τίτλο του ποτού. Εν πάση περιπτώσει, η μπίρα αποτελεί ήδυσμα, κατά την έννοια του παραρτήματος Ι, σημείο 1, στοιχείο βʹ, περίπτωση ii, του ίδιου κανονισμού, η προσθήκη του οποίου επιτρέπεται.

11      Με απόφαση της 21ης Σεπτεμβρίου 2020, το Bayerisches Verwaltungsgericht Augsburg (βαυαρικό διοικητικό πρωτοδικείο του Augsburg, Γερμανία) απέρριψε την προσφυγή της Hauser Weinimport, με το σκεπτικό ότι στα ποτά που φέρουν την ονομασία «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων» δεν μπορεί να προστεθεί καμία άλλη αλκοόλη, πλην αμπελοοινικού προϊόντος.

12      Επιληφθέν εφέσεως κατά της αποφάσεως αυτής, το Bayerischer Verwaltungsgerichtshof (διοικητικό εφετείο της Βαυαρίας, Γερμανία), το οποίο είναι το αιτούν δικαστήριο, διερωτάται ως προς την ερμηνεία διαφόρων διατάξεων του κανονισμού 251/2014. Μολονότι το δικαστήριο αυτό τείνει να κάνει δεκτή την έφεση, συμμεριζόμενο την επιχειρηματολογία της Hauser Weinimport που συνοψίζεται στη σκέψη 10 της παρούσας αποφάσεως, παραδέχεται ότι δεν μπορεί να καταλήξει με επαρκή βεβαιότητα στην ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης από την οποία εξαρτάται η επίλυση της διαφοράς της οποίας έχει επιληφθεί.

13      Υπό τις συνθήκες αυτές, το Bayerischer Verwaltungsgerichtshof (διοικητικό εφετείο της Βαυαρίας) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

«1)      Έχει το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του [κανονισμού 251/2014] την έννοια ότι στον όρο “αλκοόλη” εμπίπτει και ποτό το οποίο περιέχει αλκοόλη και δεν αποτελεί αμπελοοινικό προϊόν κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του κανονισμού αυτού;

2)      Έχει ο όρος “έχει προστεθεί” κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού [251/2014] την έννοια ότι ο αλκοολικός τίτλος του τελικού προϊόντος πρέπει να έχει αυξηθεί σε σχέση με το χρησιμοποιούμενο σύμφωνα με το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του κανονισμού [251/2014] αμπελοοινικό προϊόν;

3)      Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στο πρώτο ερώτημα, έχει το άρθρο 3, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, σε συνδυασμό με το παράρτημα Ι, σημείο 1, στοιχείο βʹ, περίπτωση ii, του κανονισμού [251/2014], την έννοια ότι αλκοολούχο ποτό κατά την έννοια του πρώτου ερωτήματος εμπίπτει στον όρο “ήδυσμα”;»

 Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

 Επί του πρώτου και του δευτέρου προδικαστικού ερωτήματος

14      Με το πρώτο και το δεύτερο προδικαστικό ερώτημα, τα οποία πρέπει να εξεταστούν από κοινού, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 251/2014 έχει την έννοια ότι ο χρησιμοποιούμενος στη διάταξη αυτήν όρος «αλκοόλη», η οποία δεν μπορεί να προστεθεί σε ποτό που φέρει την ονομασία «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», καταλαμβάνει αλκοολούχο ποτό το οποίο, όπως η μπίρα, δεν είναι αμπελοοινικό προϊόν, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του εν λόγω κανονισμού, η προσθήκη όμως του οποίου πρέπει, εντούτοις, να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του αλκοολικού τίτλου του εν λόγω κοκτέιλ σε σχέση με τον αλκοολικό τίτλο του αμπελοοινικού προϊόντος ή των αμπελοοινικών προϊόντων που μνημονεύονται στην τελευταία ως άνω διάταξη.

15      Διαπιστώνεται ότι ο κανονισμός 251/2014, κατά το άρθρο του 1, παράγραφοι 1 και 3, καθορίζει τους κανόνες σχετικά με τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση και την επισήμανση των «αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων» και εφαρμόζεται σε όλα τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα που διατίθενται στην αγορά της Ένωσης. Οι κανόνες αυτοί, όπως υπογραμμίζεται στις αιτιολογικές σκέψεις 4 και 9 του κανονισμού, πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών, ιδίως όσον αφορά την ενημέρωσή τους, στην αποτροπή δόλιων πρακτικών και στη διασφάλιση της ικανοποίησης των προσδοκιών των καταναλωτών όσον αφορά την ποιότητα και τις μεθόδους παραγωγής. Επιπλέον, όπως τονίζεται στην αιτιολογική σκέψη 7 του ίδιου κανονισμού, η σαφήνεια και η διαφάνεια επιτάσσουν τον σαφή καθορισμό των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων, των κριτηρίων για την παραγωγή, την περιγραφή, την παρουσίαση και την επισήμανση των προϊόντων αυτών και κυρίως των ονομασιών πώλησής τους.

16      Λαμβανομένων υπόψη των σκοπών αυτών, το άρθρο 3, παράγραφος 1, του κανονισμού 251/2014, το οποίο επιγράφεται «Ορισμός και ταξινόμηση των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων», ταξινομεί τα εν λόγω προϊόντα –τα οποία λαμβάνονται από προϊόντα του αμπελοοινικού τομέα– σε τρεις κατηγορίες, ήτοι, στους «αρωματισμένους οίνους», υπό το στοιχείο αʹ, στα «αρωματισμένα ποτά με βάση τον οίνο», υπό το στοιχείο βʹ, και στα «αρωματισμένα κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», υπό το στοιχείο γʹ.

17      Το άρθρο 3, παράγραφοι 2 έως 4, του κανονισμού 251/2014 απαριθμεί τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτουν τα ποτά κάθε κατηγορίας.

18      Συγκεκριμένα, κατά το άρθρο 3, παράγραφος 2, στοιχεία αʹ έως γʹ, του κανονισμού, ο «αρωματισμένος οίνος» είναι ποτό το οποίο πρέπει να λαμβάνεται από ένα ή περισσότερα από τα αμπελοοινικά προϊόντα, τα οποία μνημονεύονται στη συγκεκριμένη διάταξη και αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 75 % του ολικού όγκου του, και «στο οποίο ενδέχεται να έχει προστεθεί αλκοόλη».

19      Δυνάμει του άρθρου 3, παράγραφος 3, στοιχεία αʹ έως γʹ, του εν λόγω κανονισμού, το «αρωματισμένο ποτό με βάση τον οίνο» είναι ποτό το οποίο πρέπει να λαμβάνεται από ένα ή περισσότερα από τα αμπελοοινικά προϊόντα που μνημονεύονται στη συγκεκριμένη διάταξη, στο οποίο τα προϊόντα αυτά αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 50 % του ολικού όγκου του και «στο οποίο δεν έχει προστεθεί αλκοόλη, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στο παράρτημα II».

20      Όσον αφορά την ονομασία «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», η οποία αποτελεί το αντικείμενο της υποθέσεως της κύριας δίκης, το άρθρο 3, παράγραφος 4, του κανονισμού 251/2014 προβλέπει ότι ένα τέτοιο κοκτέιλ είναι ποτό το οποίο πρέπει να λαμβάνεται από ένα ή περισσότερα από τα αμπελοοινικά προϊόντα που μνημονεύονται στο στοιχείο αʹ της συγκεκριμένης διάταξης και αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 50 % του ολικού όγκου του και στο οποίο, κατά το στοιχείο γʹ της εν λόγω διάταξης, «δεν έχει προστεθεί αλκοόλη». Στο στοιχείο στʹ της ίδιας ως άνω διάταξης διευκρινίζεται ότι ο αποκτημένος κατ’ όγκο αλκοολικός τίτλος είναι ανώτερος από 1,2 % vol και κατώτερος από 10 % vol.

21      Επομένως, το «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων» μπορεί εγκύρως να αποτελείται από οίνο, αλλά δεν μπορεί να «έχει προστεθεί αλκοόλη» σε αυτό, πλην των αμπελοοινικών προϊόντων που μνημονεύονται στο άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 251/2014.

22      Επισημαίνεται ότι ο κανονισμός 251/2014 δεν περιέχει ορισμό της φράσης «έχει προστεθεί αλκοόλη».

23      Είναι αληθές ότι, όπως επισημαίνει η Hauser Weinimport, το παράρτημα I του κανονισμού 251/2014 απαριθμεί στο σημείο 3, το οποίο επιγράφεται «Προσθήκη αλκοόλης», επτά προϊόντα τα οποία έχουν εγκριθεί «για την παρασκευή ορισμένων αρωματισμένων οίνων και ορισμένων αρωματισμένων ποτών με βάση τον οίνο», μεταξύ των οποίων δεν περιλαμβάνεται η μπίρα.

24      Εντούτοις, η διαπίστωση αυτή δεν μπορεί να σημαίνει ότι η έννοια της «αλκοόλης», κατά τον εν λόγω κανονισμό, καταλαμβάνει μόνον τα επτά προϊόντα που απαριθμούνται στο παράρτημα I, σημείο 3, του κανονισμού και ότι, κατά συνέπεια, η κατηγορία των ποτών που φέρουν την ονομασία «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων» θα μπορούσε να αποτελείται εν μέρει από αλκοολούχα ποτά τα οποία δεν περιλαμβάνονται εκεί, όπως είναι η μπίρα.

25      Πράγματι, όπως προκύπτει από το γράμμα του, το παράρτημα Ι, σημείο 3, του κανονισμού 251/2014 εγκρίνει απλώς έναν εξαντλητικό κατάλογο επτά τύπων αλκοόλης, ήτοι την αιθυλική αλκοόλη γεωργικής προέλευσης, συμπεριλαμβανομένης αμπελουργικής προέλευσης, την αλκοόλη οίνου ή σταφίδων, το προϊόν απόσταξης οίνου ή σταφίδων, το προϊόν απόσταξης γεωργικής προέλευσης, το απόσταγμα οίνου ή το απόσταγμα στέμφυλων σταφυλιών και τα αλκοολούχα ποτά που είναι απεσταγμένα από σταφύλια που έχουν υποστεί ζύμωση, ώστε τα προϊόντα αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παρασκευή ορισμένων «αρωματισμένων οίνων» ή ορισμένων «αρωματισμένων ποτών με βάση τον οίνο», στα οποία δεν περιλαμβάνεται η κατηγορία των «αρωματισμένων κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων» του άρθρου 3, παράγραφος 4, του εν λόγω κανονισμού.

26      Επομένως, οι απαριθμούμενες στο παράρτημα I, σημείο 3, του κανονισμού 251/2014 αλκοόλες όχι μόνον δεν μπορούν να προστεθούν σε ποτό το οποίο εμπίπτει στην κατηγορία των «αρωματισμένων κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», αλλά η συγκεκριμένη διάταξη δεν μπορεί και να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι επιτρέπει σιωπηρώς, όσον αφορά τη συγκεκριμένη κατηγορία, την προσθήκη αλκοόλης η οποία δεν περιλαμβάνεται στον εξαντλητικό κατάλογο του εν λόγω παραρτήματος, πλην των αμπελοοινικών προϊόντων που μνημονεύονται στο άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του κανονισμού.

27      Η ερμηνεία αυτή επιρρωννύεται από τον σκοπό που επιδιώκεται με τον κανονισμό 251/2014, ο οποίος συνίσταται στον ενιαίο καθορισμό όλων των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων που διατίθενται στην αγορά της Ένωσης, προκειμένου να διασφαλίζεται η ικανοποίηση των προσδοκιών των καταναλωτών μέσω της αποτροπής δόλιων πρακτικών.

28      Αντιθέτως, η υποστηριζόμενη από τη Hauser Weinimport ερμηνεία του παραρτήματος I, σημείο 3, του κανονισμού θα οδηγούσε σε μια παράδοξη κατάσταση, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τον προαναφερθέντα σκοπό του κανονισμού, κατά την οποία οινοπνευματώδη ποτά όπως το ουίσκι, η βότκα ή ο ζύθος, των οποίων η προσθήκη απαγορεύεται όσον αφορά τις κατηγορίες των «αρωματισμένων οίνων» και των «αρωματισμένων ποτών με βάση τον οίνο», θα μπορούσαν να είναι σιωπηρώς εγκεκριμένα όσον αφορά τα «αρωματισμένα κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων». Ειδικότερα, μια τέτοια κατάσταση θα μπορούσε προδήλως να παραπλανήσει δολίως τους καταναλωτές ως προς τον ορισμό και το πεδίο εφαρμογής της ονομασίας «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», ενώ κατά το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 251/2014 απαγορεύεται να έχει «προστεθεί αλκοόλη» στα ποτά που καλύπτονται από την ονομασία αυτή.

29      Στον ίδιο σκόπελο προσκρούει εξάλλου το επιχείρημα της Hauser Weinimport σύμφωνα με το οποίο το κριτήριο του αλκοολικού τίτλου που αποκτά ένα τέτοιο κοκτέιλ μετά την προσθήκη αλκοόλης πρέπει να ληφθεί υπόψη ως παράμετρος για να καθοριστεί αν «έχει προστεθεί αλκοόλη» ή όχι.

30      Πράγματι, αν γινόταν δεκτό ότι ένα τέτοιο τεκμήριο είναι λυσιτελές, η εφαρμογή των διατάξεων του κανονισμού 251/2014 εντός της Ένωσης θα διαφοροποιούνταν ανάλογα με τις συγκεκριμένες περιστάσεις, ήτοι ανάλογα με τον αλκοολικό τίτλο της αλκοόλης η οποία θα είχε προστεθεί στο ποτό που καλύπτεται από την ονομασία «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», καθώς και ανάλογα με το ποσοστό αλκοόλης που περιέχει το συγκεκριμένο ποτό. Τούτο θα προκαλούσε αβεβαιότητα ως προς το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω ονομασίας καθώς και κίνδυνο παραπλάνησης των καταναλωτών ως προς τη χρήση της.

31      Επιπλέον, δεν μπορεί να γίνει δεκτή ούτε και η υποστηριζόμενη από τη Hauser Weinimport ερμηνεία σύμφωνα με την οποία η χρήση του όρου «προσθήκη» στο παράρτημα I, σημείο 3, του κανονισμού 251/2014 θα έπρεπε να σημαίνει αποκλειστικά και μόνον αύξηση του αλκοολικού τίτλου του τελικού προϊόντος, εν προκειμένω ενός τέτοιου κοκτέιλ, όπερ θα απέκλειε την προσθήκη μικρής ποσότητας μπίρας, η οποία έχει χαμηλό αλκοολικό τίτλο. Συναφώς, αρκεί η διαπίστωση ότι, στο παράρτημα I, σημείο 5, του κανονισμού 251/2014, ο ίδιος όρος χρησιμοποιείται σε σχέση με την «προσθήκη νερού» σε όλα τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα, ενώ δεν αμφισβητείται ότι μια τέτοια προσθήκη μειώνει τον αλκοολικό τίτλο του τελικού προϊόντος.

32      Κατόπιν των ανωτέρω σκέψεων, στο πρώτο και στο δεύτερο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 251/2014 έχει την έννοια ότι ο χρησιμοποιούμενος στη διάταξη αυτήν όρος «αλκοόλη», η οποία δεν μπορεί να προστεθεί σε ποτό που φέρει την ονομασία «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», καταλαμβάνει αλκοολούχο ποτό το οποίο, όπως η μπίρα, δεν είναι αμπελοοινικό προϊόν, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του εν λόγω κανονισμού, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι η προσθήκη ενός τέτοιου αλκοολούχου ποτού δεν έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του αλκοολικού τίτλου του εν λόγω κοκτέιλ σε σχέση με τον αλκοολικό τίτλο του αμπελοοινικού προϊόντος ή των αμπελοοινικών προϊόντων που μνημονεύονται στην τελευταία ως άνω διάταξη.

 Επί του τρίτου προδικαστικού ερωτήματος

33      Με το τρίτο προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί αν το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 251/2014 έχει την έννοια ότι η προβλεπόμενη στην εν λόγω διάταξη απαγόρευση προσθήκης αλκοόλης σε «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων» αποκλείει τη δυνατότητα να προστεθεί στο κοκτέιλ αυτό ως «ήδυσμα», κατά την έννοια του παραρτήματος I, σημείο 1, στοιχείο βʹ, σημείο ii, του ως άνω κανονισμού, αλκοολούχο ποτό το οποίο, όπως η μπίρα, δεν συγκαταλέγεται στα μνημονευόμενα στη συγκεκριμένη διάταξη αμπελοοινικά προϊόντα.

34      Υπογραμμίζεται ότι το παράρτημα I, σημείο 1, του κανονισμού 251/2014 απαριθμεί τα εγκεκριμένα συστατικά για τον «αρωματισμό» των τριών κατηγοριών αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων που μνημονεύονται στο άρθρο 3 του εν λόγω κανονισμού. Στα συστατικά αυτά συγκαταλέγονται, για καθεμία από τις εν λόγω κατηγορίες, κατά το παράρτημα Ι, σημείο 1, στοιχεία αʹ και βʹ, του κανονισμού, τα «αρωματικά βότανα και/ή μπαχαρικά και/ή ηδύσματα».

35      Δεδομένου ότι ο κανονισμός 251/2014 δεν περιέχει ορισμό του «ηδύσματος», δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο, όπως παραδέχεται η Επιτροπή, ένα οινοπνευματώδες ποτό να μπορεί να αποτελεί ήδυσμα.

36      Εντούτοις, θα ήταν αντίθετο προς το γράμμα, την οικονομία και τους σκοπούς που επιδιώκει ο κανονισμός 251/2014 να είναι δυνατόν, εν τέλει, να επιτρέπεται η προσθήκη αλκοολούχου ποτού, όπως η μπίρα, σε «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων» –η οποία απαγορεύεται βάσει του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού, κατ’ εφαρμογήν του παραρτήματος I, σημείο 1, στοιχείο βʹ, περίπτωση ii, του εν λόγω κανονισμού– με το σκεπτικό ότι ένα τέτοιο αλκοολούχο ποτό μπορεί να αποτελεί ήδυσμα.

37      Τυχόν διαφορετική ερμηνεία των διατάξεων του κανονισμού 251/2014 θα στερούσε κάθε πρακτική αποτελεσματικότητα από την απαγόρευση που εισάγει το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του εν λόγω κανονισμού και θα αναιρούσε τον επιδιωκόμενο από αυτόν σκοπό, ο οποίος υπομνήσθηκε στη σκέψη 15 της παρούσας αποφάσεως και ο οποίος συνίσταται στην επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών, μεταξύ άλλων, μέσω της κατάλληλης ενημέρωσης και της αποτροπής δόλιων πρακτικών.

38      Κατόπιν των ανωτέρω σκέψεων, στο τρίτο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 251/2014 έχει την έννοια ότι η προβλεπόμενη στην εν λόγω διάταξη απαγόρευση προσθήκης αλκοόλης σε «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων» αποκλείει τη δυνατότητα να προστεθεί στο κοκτέιλ αυτό ως «ήδυσμα», κατά την έννοια του παραρτήματος I, σημείο 1, στοιχείο βʹ, περίπτωση ii, του ως άνω κανονισμού, αλκοολούχο ποτό το οποίο, όπως η μπίρα, δεν συγκαταλέγεται στα μνημονευόμενα στη συγκεκριμένη διάταξη αμπελοοινικά προϊόντα.

 Επί των δικαστικών εξόδων

39      Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (ένατο τμήμα) αποφαίνεται:

1)      Το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού (ΕΕ) 251/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, για τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση, την επισήμανση και την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1601/91 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2117 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021,

έχει την έννοια ότι:

ο χρησιμοποιούμενος στη διάταξη αυτήν όρος «αλκοόλη», η οποία δεν μπορεί να προστεθεί σε ποτό που φέρει την ονομασία «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων», καταλαμβάνει αλκοολούχο ποτό το οποίο, όπως η μπίρα, δεν είναι αμπελοοινικό προϊόν, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του εν λόγω κανονισμού, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι η προσθήκη ενός τέτοιου αλκοολούχου ποτού δεν έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του αλκοολικού τίτλου του εν λόγω κοκτέιλ σε σχέση με τον αλκοολικό τίτλο του αμπελοοινικού προϊόντος ή των αμπελοοινικών προϊόντων που μνημονεύονται στην τελευταία ως άνω διάταξη.

2)      Το άρθρο 3, παράγραφος 4, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 251/2014, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2021/2117,

έχει την έννοια ότι:

η προβλεπόμενη στην εν λόγω διάταξη απαγόρευση προσθήκης αλκοόλης σε «αρωματισμένο κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων» αποκλείει τη δυνατότητα να προστεθεί στο κοκτέιλ αυτό ως «ήδυσμα», κατά την έννοια του παραρτήματος I, σημείο 1, στοιχείο βʹ, περίπτωση ii, του ως άνω κανονισμού, αλκοολούχο ποτό το οποίο, όπως η μπίρα, δεν συγκαταλέγεται στα μνημονευόμενα στη συγκεκριμένη διάταξη αμπελοοινικά προϊόντα.

(υπογραφές)

*      Γλώσσα διαδικασίας: η γερμανική.