30.12.2010

Jurnalul Oficial al Uniunii Europene

C 357/1

Avizul Autorității Europene pentru Protecția Datelor privind propunerea de regulament al Parlamentului European și al Consiliului de modificare a Regulamentului (CE) nr. 2007/2004 al Consiliului de instituire a Agenției Europene pentru Gestionarea Cooperării Operative la Frontierele Externe ale Statelor Membre ale Uniunii Europene (FRONTEX)

2010/C 357/01

AUTORITATEA EUROPEANĂ PENTRU PROTECȚIA DATELOR,

având în vedere Tratatul privind funcționarea Uniunii Europene, în special articolul 16,

având în vedere Carta drepturilor fundamentale a Uniunii Europene, în special articolul 8,

având în vedere Directiva 95/46/CE a Parlamentului European și a Consiliului din 24 octombrie 1995 privind protecția persoanelor fizice în ceea ce privește prelucrarea datelor cu caracter personal și libera circulație a acestor date (1),

având în vedere solicitarea unui aviz formulată în conformitate cu articolul 28 alineatul (2) din Regulamentul (CE) nr. 45/2001 privind protecția persoanelor fizice cu privire la prelucrarea datelor cu caracter personal de către instituțiile și organele comunitare și privind libera circulație a acestor date (2),

ADOPTĂ PREZENTUL AVIZ:

I. INTRODUCERE

La 24 februarie 2010, Comisia a adoptat o propunere de regulament al Parlamentului European și al Consiliului de modificare a Regulamentului (CE) nr. 2007/2004 al Consiliului de instituire a Agenției Europene pentru Gestionarea Cooperării Operative la Frontierele Externe ale Statelor Membre ale Uniunii Europene (FRONTEX) (3) (denumită în continuare propunerea sau regulamentul propus).

2.	AEPD salută faptul că a fost consultată neoficial de către Comisie înainte de adoptarea propunerii. Observațiile neoficiale au fost emise de către AEPD la 8 februarie 2010 și au generat mai multe modificări ale versiunii finale a propunerii adoptate de Comisie.

3.	La 2 martie 2010, propunerea, în forma adoptată de către Comisie, a fost transmisă către AEPD spre consultare, în conformitate cu articolul 28 alineatul (2) din Regulamentul (CE) nr. 45/2001.

În acest context, este, de asemenea, relevant să se menționeze că la 26 aprilie 2010 AEPD a emis un aviz cu privire la o notificare pentru verificare prealabilă, primită din partea responsabilului cu protecția datelor al Agenției Europene pentru Gestionarea Cooperării Operative la Frontierele Externe ale Statelor Membre ale Uniunii Europene (FRONTEX), privind „Colectarea numelor și a altor date relevante ale persoanele returnate în scopul operațiunilor comune de returnare (OCR)” (denumit în continuare Aviz privind verificarea prealabilă) (4). Concluziile avizului menționat mai sus, având ca obiect prelucrarea datelor cu caracter personal în contextul pregătirii și realizării OCR în conformitate cu articolul 9 din Regulamentul (CE) nr. 2007/2004, au fost utilizate ca bază pentru unele observații și concluzii prezentate în prezentul aviz.

Scopul și obiectivul propunerii

În ceea ce privește scopul și obiectivul propunerii, expunerea de motive care însoțește regulamentul propus (denumită în continuare EM) are următorul conținut: „propunerea se referă la modificările care trebuie aduse Regulamentului (CE) nr. 2007/2004 al Consiliului […] în vederea garantării unei funcționări viitoare corecte și bine definite a Agenției FRONTEX. Obiectivul propunerii este acela de a adapta regulamentul, în lumina evaluărilor efectuate și a experiențelor practice, în vederea clarificării mandatului agenției și remedierii deficiențelor constatate”.

6.	În acest context, ar trebui menționat considerentul 9 al propunerii, care se referă la faptul că programul de la Stockholm subliniază necesitatea clarificării și sporirii rolului FRONTEX în ceea ce privește gestionarea frontierelor externe ale Uniunii Europene.

În plus, considerentul 10 se referă la necesitatea de a consolida capacitățile operative ale FRONTEX. După cum se menționează la acest considerent, „mandatul agenției ar trebui, prin urmare, revizuit, în vederea consolidării capacităților sale operative, garantându-se în același timp că toate măsurile luate sunt proporționale cu obiectivele urmărite și respectă pe deplin drepturile fundamentale […]”. În plus, considerentul 11 subliniază că „posibilitățile actuale de acordare de asistență efectivă statelor membre în ceea ce privește aspectele operaționale ale gestionării frontierelor externe ar trebui sporite în ceea ce privește resursele tehnice disponibile”.

În plus, după cum se menționează la considerentul 4 al propunerii, „Prezentul regulament respectă drepturile fundamentale și principiile recunoscute în special de Carta drepturilor fundamentale a Uniunii Europene, cu precădere demnitatea umană, interzicerea torturii și a tratamentelor sau pedepselor inumane sau degradante, dreptul la libertate și securitate, dreptul la protecția datelor cu caracter personal, dreptul la azil, principiile nereturnării și nediscriminării, drepturile copilului și dreptul la o cale de atac efectivă. Prezentul regulament ar trebui aplicat de către statele membre cu respectarea acestor drepturi și principii”.

Propunerea reflectă recomandările făcute în Comunicarea Comisiei din 13 februarie 2008 privind evaluarea și dezvoltarea viitoare a Agenției FRONTEX (5), precum și cele făcute de către Consiliul de administrație, în măsura în care acestea impun o revizuire a cadrului legislativ al Agenției, cu excepțiile descrise în analiza de impact.

II. OBSERVAȚII GENERALE

10.

Ca observație generală, AEPD ia notă de faptul că scopul propunerii este de a permite FRONTEX să își îndeplinească mai eficient atribuțiile și responsabilitățile actuale, precum și cele prevăzute de regulamentul propus. Noile atribuții ale FRONTEX, menționate în expunerea de motive, trebuie să includă, în cazul în care sunt aprobate în forma propusă de Comisie, printre altele: 1. extinderea activităților referitoare la analiza riscurilor; 2. intensificarea lucrărilor de cercetare; 3. introducerea posibilității de coordonare a operațiunilor comune de returnare; 4. atribuții noi referitoare la dezvoltarea și funcționarea sistemelor de informații; 5. atribuții noi referitoare la acordarea de asistență către EUROSUR etc.

11.

Acest cadru juridic nou, avut în vedere în propunere, în care trebuie să funcționeze FRONTEX în viitorul apropiat și care ar putea să genereze și atribuții operative noi în sarcina FRONTEX în baza regulamentului propus, a fost luat în considerare în mod temeinic de către AEPD atunci când a reflectat asupra conținutului și concluziilor prezentului aviz.

12.

În acest context și ținând seama, după cum s-a menționat mai sus, de eventualele roluri și responsabilități noi ale agenției, este uimitor că regulamentul propus nu menționează absolut nimic despre prelucrarea datelor cu caracter personal de către FRONTEX, singura excepție fiind ultima teză a articolului 11 din propunere. Și acest aspect va fi analizat în continuare prin prisma constatărilor și concluziilor AEPD din Avizul privind verificarea prealabilă menționat la punctul 4.

13.

În plus, avizul se va axa pe dispozițiile specifice ale regulamentului propus care au sau ar putea avea în viitor implicații în ceea ce privește protecția datelor. În acest context, avizul se va concentra asupra următoarelor dispoziții specifice:

—	sistemele de schimb de informații (noua formulare a articolului 11);

—	protecția datelor [articolul 11 litera (a) nou];

—	norme de securitate privind protejarea informațiilor clasificate și a informațiilor sensibile neclasificate [articolul 11 litera (b) nou];

—	cooperarea cu agențiile și organismele Uniunii Europene și cu organizațiile internaționale (noua formulare a articolului 13);

—	facilitarea cooperării operative cu țările terțe și a cooperării cu autoritățile competente ale țărilor terțe (noua formulare a articolului 14).

Lipsa unui temei juridic specific privind prelucrarea datelor cu caracter personal de către FRONTEX

14.

După cum s-a menționat deja, propunerea nu specifică dacă FRONTEX ar primi permisiunea de a prelucra (unele) date cu caracter personal în contextul atribuțiilor și responsabilităților sporite avute în vedere prin propunere, iar în acest caz, în ce situații, în ce condiții, cu ce limitări și sub rezerva căror garanții. Într-adevăr, regulamentul propus nu clarifică acest aspect și nici nu conține un temei juridic specific care să prevadă clarificarea împrejurărilor în care ar putea avea loc această prelucrare efectuată de către FRONTEX, sub rezerva unor garanții puternice pentru protecția datelor și în conformitate cu principiile proporționalității și necesității.

15.

În acest context, este important să facem din nou trimitere la expunerea de motive care menționează că opțiunea preferată în analiza de impact a fost reflectată integral în propunere „cu excepția atribuirii unui mandat limitat FRONTEX pentru prelucrarea datelor cu caracter personal referitoare la lupta împotriva rețelelor criminale implicate în organizarea imigrației ilegale”. EM menționează în continuare: „Comisia consideră că trebuie explorate toate posibilitățile de consolidare a luptei împotriva traficului ilegal de migranți și împotriva traficului de persoane.” Cu toate acestea, „Comisia preferă abordarea problemei referitoare la datele cu caracter personal în contextul strategiei globale privind schimbul de informații, ce va fi prezentată în cursul anului și ținând cont, de asemenea, de procesul de reflecție care va avea loc cu privire la modul de dezvoltare în continuare a cooperării între agențiile din domeniul justiției și afacerilor interne, astfel cum s-a solicitat în programul de la Stockholm”.

16.

AEPD are îndoieli în legătură cu abordarea Comisiei din regulamentul propus în ceea ce privește problema prelucrării datelor cu caracter personal de către FRONTEX. Trimiterea menționată mai sus din EM nu clarifică domeniul de aplicare al prelucrării datelor cu caracter personal în alte zone ale activităților FRONTEX (a se vedea punctele 10 și 11). Pentru a explica acest lucru printr-un exemplu, AEPD dorește să facă trimitere la avizul său privind verificarea prealabilă în legătură cu pregătirea și realizarea OCR, activitate în contextul căreia FRONTEX a informat AEPD că ar putea fi necesară prelucrarea unor date cu caracter personal în vederea executării eficiente a atribuțiilor prevăzute la articolul 9 din Regulamentul FRONTEX.

17.

În avizul său privind verificarea prealabilă, AEPD a observat că „este preferabil, ba chiar necesar un temei juridic mai specific decât articolul 9 din Regulamentul (CE) nr. 2007/2004, datorită caracterului sensibil al datelor și activităților respective în legătură cu o populație vulnerabilă, pentru a impune limite mai clare prelucrării și pentru a asigura garanții corespunzătoare pentru subiecții datelor, după cum prevede articolul 8 din Convenția europeană a drepturilor omului și Carta drepturilor fundamentale a Uniunii Europene”.

18.

AEPD consideră că exemplul operațiunilor comune de returnare în contextul cărora FRONTEX consideră necesară prelucrarea unor date cu caracter personal arată că acest aspect trebuie clarificat urgent în propunere. Reticența Comisiei de a specifica acest lucru în regulamentul propus sau de a preciza clar data până la care va face acest lucru, preferând, în schimb, să amâne soluționarea acestei chestiuni până la apariția unor circumstanțe juridice și politice noi (a se vedea punctul 15 din prezentul aviz) ridică serioase semne de întrebare. În opinia AEPD, această abordare ar determina o incertitudine juridică nedorită și un risc semnificativ de nerespectare a normelor și garanțiilor privind protecția datelor.

19.

Având în vedere noile atribuții și responsabilități ale FRONTEX, astfel cum au fost avute în vedere în propunere, AEPD consideră că regulamentul propus ar trebui să abordeze în mod clar – în măsura în care acest lucru este necesar și corespunzător – chestiunea domeniului de aplicare al activităților care ar putea genera prelucrarea datelor cu caracter personal de către FRONTEX. AEPD consideră că este necesar un temei juridic specific pentru prelucrarea datelor cu caracter personal de către FRONTEX în contextul atribuțiilor sale curente sau noi. O astfel de prelucrare ar fi permisă doar în cazul în care este necesară în scopuri clar identificate și legale – în special OCR.

20.

În plus, temeiul juridic ar trebui să specifice care sunt garanțiile, limitările și condițiile necesare și adecvate în care ar putea avea loc o astfel de prelucrare a datelor cu caracter personal, în conformitate cu articolul 8 din Convenția europeană a drepturilor omului și articolul 8 din Carta drepturilor fundamentale a Uniunii Europene.

21.

Nevoia unei astfel de specificații este chiar mai pertinentă dată fiind dificultatea practică întâmpinată atunci când trebuie să se facă o distincție clară între activitățile operative și cele neoperative ale FRONTEX și, mai exact, cazurile în care prelucrarea datelor cu caracter personal ar avea loc în scopuri pur administrative sau pur operaționale. Acești termeni ar putea să genereze confuzie în legătură cu domeniul de aplicare și conținutul lor specific. Prin urmare, AEPD invită legiuitorul să clarifice aspectul în regulamentul propus.

22.

De asemenea, AEPD profită de această ocazie pentru a sublinia că respectivele concluzii ale avizului privind verificarea prealabilă se aplică doar unei activități specifice (respectiv OCR) care va fi efectuată în viitor de către FRONTEX în conformitate cu articolul 9 din Regulamentul FRONTEX (6). Aceste concluzii se bazează pe o analiză detaliată a împrejurărilor juridice și practice ale acestei activități specifice, precum și pe informațiile puse la dispoziția AEPD de către FRONTEX pe parcursul verificării prealabile. Prin urmare, ele nu se pot aplica evaluării necesității, proporționalității și legalității unei prelucrări a datelor cu caracter personal care ar putea fi avută în vedere, pe viitor, în contextul altor activități ale FRONTEX. În cazul în care FRONTEX anticipează orice altă prelucrare a datelor cu caracter personal, în lipsa unei dispoziții specifice în Regulamentul FRONTEX, această prelucrare trebuie supusă unei analize a fiecărui caz în parte din punctul de vedere al legalității (7).

III. ANALIZA DISPOZIȚIILOR SPECIFICE ALE PROPUNERII

23.	După cum se menționează la punctul 13, prezentul aviz va aborda și dispozițiile specifice ale regulamentului propus care au sau ar putea avea, în viitor, implicații asupra protecției datelor [articolul 11, articolul 11 litera (a), articolul 11 litera (b), articolele 13 și 14].

Articolul 11 – Sistemele de schimb de informații

24.

Propunerea prevede o nouă formulare a articolului 11 din Regulamentul (CE) nr. 2007/2004, care modifică rolul agenției, obligând-o să faciliteze schimbul de informații, precum și dezvoltarea și gestionarea unui sistem de informații care să permită schimbul de informații clasificate. Mai exact, formularea propusă prevede următoarele: „Agenția poate lua toate măsurile necesare pentru a facilita schimbul de informații relevante pentru atribuțiile sale, cu Comisia și statele membre. Agenția dezvoltă și gestionează un sistem de informații capabil să realizeze schimburi de informații clasificate cu Comisia și cu statele membre. Schimbul de informații care trebuie realizat prin acest sistem nu cuprinde și schimbul de date cu caracter personal.”

25.

AEPD salută specificația propusă în ultima teză a dispoziției menționate mai sus, întrucât aceasta clarifică conținutul informațiilor care pot face obiectul schimburilor dintre FRONTEX și Comisie și statele membre, fără a lăsa vreo incertitudine în privința măsurii în care un astfel de schimb de informații ar implica date cu caracter personal.

26.

Totuși, în acest context, AEPD dorește să atragă atenția asupra faptului că articolul 11 propus este de fapt singura dispoziție din propunere care abordează în mod explicit chestiunea prelucrării datelor cu caracter personal de către FRONTEX în contextul activităților sale operative, prin excluderea schimbului de date cu caracter personal din cadrul unui sistem de informații specific. Faptul că alte dispoziții, cum ar fi cele referitoare la cooperarea cu agențiile și organismele Uniunii Europene și cu organizațiile internaționale (articolul 13) sau cea care reglementează cooperarea cu țările terțe (articolul 14), nu conțin nicio precizare de această natură ar putea genera incertitudini sau chiar îngrijorări din perspectiva protecției datelor.

Articolul 11 litera (a) – Protecția datelor

27.

Propunerea prevede introducerea articolului 11 litera (a) privind aplicarea Regulamentului (CE) nr. 45/2001 și are următorul conținut: „Consiliul de administrație stabilește măsurile de aplicare a Regulamentului (CE) nr. 45/2001 de către agenție, inclusiv măsurile referitoare la responsabilul cu protecția datelor din cadrul agenției.”

28.	AEPD salută această dispoziție, care confirmă că agenția este obligată să prelucreze date cu caracter personal în conformitate cu Regulamentul (CE) nr. 45/2001, indiferent unde i se permite să realizeze acest lucru.

29.

În acest context, desemnarea responsabilului cu protecția datelor este extrem de importantă și ar trebui să fie însoțită de stabilirea imediată a normelor de aplicare privind domeniul competențelor și atribuțiilor ce urmează să fie încredințate responsabilului cu protecția datelor în conformitate cu articolul 24 alineatul (8) din Regulamentul (CE) nr. 45/2001. În plus, aceste norme ar trebui să fie completate cu toate măsurile necesare pentru aplicarea eficientă a acestui regulament pentru FRONTEX.

30.

Această dispoziție este extrem de relevantă și în contextul concluziilor avizului privind verificarea prealabilă, pentru care FRONTEX a informat AEPD asupra faptului că ar fi necesară prelucrarea unor date cu caracter personal în scopul executării corespunzătoare și eficiente a atribuțiilor în conformitate cu articolul 9 din Regulamentul FRONTEX. Întrucât se aplică Regulamentul (CE) nr. 45/2001, FRONTEX, în rolul său de controlor al datelor, va trebui să asigure respectarea tuturor dispozițiilor cuprinse în acest regulament.

31.

În această privință ar trebui menționat, de asemenea, faptul că propunerea nu cuprinde nicio normă specifică privind exercitarea drepturilor subiectului datelor [articolele 13-19 din Regulamentul (CE) nr. 45/2001]. În plus, nu există nicio dispoziție specifică nici în ceea ce privește obligația operatorului datelor de a furniza informații subiectului datelor [articolele 11 și 12 din Regulamentul (CE) nr. 45/2001]. AEPD recomandă ca normele să fie luate în considerare în special în cadrul măsurilor care urmează să fie stabilite de Consiliul de administrație în baza articolului 11 litera (a) propus din propunere.

Articolul 11 litera (b) – Norme de securitate privind protejarea informațiilor clasificate și a informațiilor sensibile neclasificate

32.

Articolul 11 litera (b) prevede că FRONTEX ar trebui să aplice principiile de securitate prevăzute în Decizia 2001/844/CE, CECO, Euratom a Comisiei în ceea ce privește informațiile clasificate. Sunt vizate, printre altele, dispozițiile privind schimbul, prelucrarea și stocarea informațiilor clasificate. Dispoziția propusă obligă, de asemenea, agenția să prelucreze informațiile sensibile neclasificate, astfel cum au fost adoptate și puse în aplicare de către Comisie.

33.

AEPD salută această dispoziție ca fiind o specificație necesară privind modul în care FRONTEX ar trebui să asigure securitatea, schimbul, prelucrarea și stocarea informațiilor clasificate. AEPD salută, de asemenea, modul în care informațiile sensibile neclasificate ar trebui prelucrate în condiții de securitate conform principiilor de securitate adoptate de Comisie. Pentru a îndeplini și clarifica această obligație de securitate, AEPD recomandă ca la ultima teză a articolului 11 litera (b) să se adauge cuvintele: „și își dezvoltă în consecință propria politică de securitate detaliată”. Într-adevăr, pentru a fi eficiente, principiile Comisiei trebuie transpuse și aplicate corespunzător printr-o politică de securitate specifică.

Articolul 13 – Cooperarea cu agențiile și organismele Uniunii Europene și cu organizațiile internaționale

34.

Propunerea înlocuiește formularea actuală a articolului 13 din Regulamentul FRONTEX. Noua formulare prevede că „Agenția poate coopera cu Europol, cu Biroul European de Sprijin pentru Azil, cu Agenția pentru Drepturi Fundamentale, cu alte agenții și organisme ale Uniunii Europene și cu organizațiile internaționale competente în domeniile reglementate de prezentul regulament, în cadrul acordurilor de lucru încheiate cu aceste organisme, în conformitate cu dispozițiile relevante ale tratatului și cu dispozițiile privind competența respectivelor organisme”.

35.

După analiza acestei dispoziții, AEPD înțelege că acordurile de lucru cu agențiile, organismele și organizațiile menționate la acest articol nu vor implica prelucrarea datelor cu caracter personal. Această înțelegere se bazează pe faptul că noua formulare nu specifică acest aspect și nici nu precizează categoriile de date care ar putea face obiectul schimbului între agenții și organisme. Ea nu prevede nici condițiile în care ar putea avea loc un astfel de schimb.

36.

Fără a aduce atingere poziției adoptate mai sus, AEPD ar dori să atragă atenția asupra dispozițiilor articolului 22 din Decizia Consiliului din 6 aprilie 2009 privind înființarea Oficiului European de Poliție (Europol) (8) (denumită în continuare Decizia Europol) privind relațiile cu instituțiile, organismele, oficiile și agențiile Uniunii sau ale Comunităților. Această dispoziție permite Europol să stabilească și să întrețină relații de cooperare cu instituțiile, organismele, oficiile și agențiile înființate prin sau în temeiul Tratatului privind Uniunea Europeană și al Tratatului de instituire a Comunităților Europene, în special FRONTEX. În acest context, ar trebui să se adauge că articolul 22 alineatul (2) prevede că „Europol încheie acorduri sau acorduri de lucru cu entitățile menționate la alineatul (1). Aceste acorduri sau acorduri de lucru pot privi schimbul de informații operaționale, strategice sau tehnice, inclusiv date cu caracter personal și informații clasificate. Aceste acorduri sau acorduri de lucru pot fi încheiate numai după aprobarea de către consiliul de administrație care a obținut în prealabil avizul organismului comun de supraveghere, în măsura în care privesc schimbul de date cu caracter personal”. În plus, în temeiul articolului 22 alineatul (3), înainte de intrarea în vigoare a acordului sau a acordului de lucru, astfel cum se menționează la alineatul (2), Europol poate primi și utiliza în mod direct informații de la entitățile menționate la alineatul (1), inclusiv date cu caracter personal, în măsura în care acest lucru este necesar pentru îndeplinirea legitimă a atribuțiilor sale, și poate să transmită în mod direct acestor entități, în condițiile prevăzute la articolul 24 alineatul (1), informații, inclusiv date cu caracter personal, în măsura în care acest lucru este necesar pentru îndeplinirea legitimă a atribuțiilor destinatarului.

37.

Dat fiind faptul că Decizia Europol conține o prevedere care ar permite Europol să încheie un acord sau un acord de lucru cu FRONTEX care ar putea să se refere la schimbul de informații operaționale, strategice sau tehnice, inclusiv date cu caracter personal, AEPD invită legiuitorul să clarifice în regulamentul propus faptul că acordul de lucru care ar putea fi încheiat cu Europol în baza articolului 13 propus din Regulamentul FRONTEX ar exclude schimbul de informații cu caracter personal.

Articolul 14 – Facilitarea cooperării operative cu țările terțe și a cooperării cu autoritățile competente ale țărilor terțe

38.

Articolul 14 alineatul (1) din propunere se referă la aspectul legat de facilitarea cooperării operative cu țările terțe și a cooperării cu autoritățile competente din țările terțe. Mai exact, impune Agenției „cu privire la domeniile care fac obiectul activităților sale și în măsura în care este necesar pentru îndeplinirea sarcinilor sale, […] facilitează cooperarea operativă între statele membre și țările terțe, în cadrul politicii de relații externe a Uniunii Europene, inclusiv în ceea ce privește drepturile omului”. În plus, alineatul (6) al articolului menționat mai sus prevede că „Agenția poate coopera cu autoritățile țărilor terțe în domeniile reglementate de prezentul regulament în cadrul acordurilor de lucru încheiate cu aceste autorități, în conformitate cu dispozițiile relevante din tratat”.

39.

În ceea ce privește dispoziția de mai sus, AEPD ia notă de faptul că aceasta nu se referă la prelucrarea datelor cu caracter personal și nici nu specifică dacă „acordurile de lucru” avute în vedere în această dispoziție ar include date cu caracter personal, iar în acest caz, în ce măsură și în ce împrejurări. Prin urmare și ținând seama de raționamentul menționat în observațiile generale, AEPD înțelege că această dispoziție nu ar implica prelucrarea datelor cu caracter personal. Această concluzie este, de asemenea, în concordanță cu informațiile primite de către AEPD de la FRONTEX în contextul notificării în vederea controlului prealabil în contextul OCR.

IV. CONCLUZII

40.	AEPD salută faptul că este consultată de către Comisie în conformitate cu articolul 28 alineatul (2) din Regulamentul (CE) nr. 45/2001.

41.

AEPD a luat notă de scopul și obiectivele regulamentului propus, precum și de motivele care au condus la adoptarea propunerii care prevede revizuirea cadrului legislativ FRONTEX. AEPD ia notă, în special, de faptul că scopul propunerii este de a permite FRONTEX să își îndeplinească mai eficient atribuțiile și responsabilitățile actuale, precum și cele prevăzute de regulamentul propus.

42.

Ținând seama de noul cadru juridic, avut în vedere în propunere, în care trebuie să funcționeze FRONTEX în viitorul apropiat și care ar putea să genereze și atribuții operative noi în sarcina FRONTEX în baza regulamentului propus, este uimitor faptul că propunerea nu menționează nimic despre prelucrarea datelor cu caracter personal de către FRONTEX, singura excepție fiind ultima teză a articolului 11.

43.	AEPD este de părere că regulamentul propus ar trebui – în măsura în care acest lucru este necesar și corespunzător – să abordeze cu claritate chestiunea domeniului de aplicare al activităților care ar putea genera prelucrarea datelor cu caracter personal de către FRONTEX.

44.

Este necesar un temei juridic specific care să abordeze chestiunea prelucrării datelor cu caracter personal de către FRONTEX și să clarifice împrejurările în care ar putea avea loc o astfel de prelucrare de către FRONTEX, sub rezerva unor garanții puternice legate de protecția datelor și în conformitate cu principiile proporționalității și necesității. O astfel de prelucrare ar trebui să fie permisă doar atunci când este necesară în scopuri legale și clar identificate (în special OCR).

45.

Temeiul juridic ar trebui să specifice garanțiile necesare și corespunzătoare, limitările și condițiile în care ar avea loc această prelucrare a datelor cu caracter personal, în conformitate cu articolul 8 din Convenția europeană a drepturilor omului și articolul 8 din Carta drepturilor fundamentale a Uniunii Europene, incluzând garanții privind drepturile subiectului datelor ca unul dintre cele mai importante elemente.

46.

Reticența Comisiei de a specifica acest aspect în regulamentul propus sau de a preciza clar data până la care va face acest lucru, preferând, în schimb, să amâne soluționarea acestei chestiuni până la apariția unor împrejurări juridice și politice noi ridică serioase semne de întrebare. În opinia AEPD, această abordare ar determina o incertitudine juridică nedorită și un risc semnificativ de nerespectare a normelor și garanțiilor privind protecția datelor.

47.

Pentru a îmbunătăți propunerea, AEPD invită legiuitorul să clarifice, în regulamentul propus, și faptul că acordul de lucru care ar putea fi încheiat cu Europol în baza articolului 13 propus din Regulamentul FRONTEX ar exclude schimbul de informații cu caracter personal. În plus, AEPD sugerează clarificarea articolului 11 litera (b) din propunere.

Adoptat la Bruxelles, 17 mai 2010.

Peter HUSTINX

Autoritatea Europeană pentru Protecția Datelor

(1) JO L 281, 23.11.1995, p. 31.

(2) JO L 8, 12.1.2001, p. 1.

(3) COM(2010) 61 final.

(4) Avizul este disponibil la: http://www.edps.europa.eu/EDPSWEB/webdav/site/mySite/shared/Documents/Supervision/Priorchecks/Opinions/2010/10-04-26_Frontex_EN.pdf

(5) COM(2008) 67 final.

(6) Articolul 9 prevede că „1. Sub rezerva politicii comunitare privind returnarea, agenția acordă asistența necesară pentru organizarea operațiunilor comune de returnare ale statelor membre. Agenția poate utiliza mijloacele financiare comunitare disponibile în materie de returnare. […]”.

(7) A se vedea punctul 3.2 din Avizul cu privire la verificarea prealabilă „Legalitatea prelucrării”: „AEPD consideră că articolul 9 din Regulamentul (CE) nr. 2007/2004 și articolul 5 litera (a) din Regulamentul (CE) nr. 45/2001 ar putea, în împrejurările specifice ale acestui caz, să servească doar ca temei juridic provizoriu pentru activitatea de prelucrare avută în vedere, sub rezerva unei revizuiri atente a necesității unui temei juridic mai specific, în contextul revizuirii Regulamentului (CE) nr. 2007/2004 aflate în curs”. În concluziile finale, AEPD a propus, de asemenea, ca FRONTEX: 1. să analizeze articolul 9 din Regulamentul (CE) nr. 45/2001 înainte de a avea loc un transfer care să intre sub incidența acestuia, pentru a respecta cerințele sale. În acest caz, AEPD a solicitat FRONTEX să fie notificată în legătură cu metodologia de conformare cu acest articol înainte ca transferul să aibă loc; 2. să aplice procedurile necesare pentru a garanta drepturile subiecților datelor; 3. să aplice obligația de informare înainte ca activitatea de prelucrare să aibă loc, cu excepția situației în care statele membre furnizează informații subiecților datelor în conformitate cu articolul 12 din regulament. În plus, AEPD a solicitat FRONTEX să fie informată despre măsurile speciale de aplicare luate în această privință.

(8) 2009/371/JAI (JO L 121, 15.5.2009, p. 37).

30.12.2010

Jurnalul Oficial al Uniunii Europene

C 357/7

Avizul Autorității Europene pentru Protecția Datelor cu privire la Comunicarea Comisiei privind o abordare globală referitoare la transferul de date din registrul cu numele pasagerilor (PNR) către țări terțe

2010/C 357/02

AUTORITATEA EUROPEANĂ PENTRU PROTECȚIA DATELOR,

având în vedere Tratatul privind funcționarea Uniunii Europene, în special articolul 16,

având în vedere Carta drepturilor fundamentale a Uniunii Europene, în special articolul 8,

având în vedere solicitarea unui aviz formulată în conformitate cu Regulamentul (CE) nr. 45/2001 al Parlamentului European și al Consiliului din 18 decembrie 2000 privind protecția persoanelor fizice cu privire la prelucrarea datelor cu caracter personal de către instituțiile și organele comunitare și privind libera circulație a acestor date, în special articolul 41 (2),

ADOPTĂ PREZENTUL AVIZ:

I. INTRODUCERE

1. Consultarea AEPD

1.	La 21 septembrie 2010, Comisia a adoptat o comunicare privind o abordare globală referitoare la transferul de date din registrul cu numele pasagerilor (PNR) către țări terțe (3). Comunicarea a fost transmisă AEPD spre consultare în aceeași zi.

AEPD salută faptul că a fost consultată de către Comisie. AEPD a avut ocazia de a formula observații neoficiale chiar înainte de adoptarea comunicării. Unele dintre aceste observații au fost luate în considerare în versiunea finală a documentului, în schimb alte puncte generează în continuare îngrijorări în ceea ce privește protecția datelor.

2. Propunerea și contextul acesteia

Abordarea globală a aspectelor în materie de PNR prezentată de Comisie în comunicarea sa vizează furnizarea unui cadru coerent pentru transmiterea datelor PNR către țări terțe. În afară de necesitatea asigurării securității juridice, prezentată pe larg în cadrul comunicării, această abordare armonizată a fost susținută puternic de către Parlamentul European, căruia i s-a încredințat, în noul cadru instituțional, competența de a ratifica acorduri PNR cu țările terțe (4).

4.	Comunicarea este completată de recomandări cu privire la negocierile acordurilor PNR cu anumite țări terțe. Aceste recomandări sunt de ordin restrâns și nu sunt analizate în prezentul aviz. Cu toate acestea, relația dintre comunicarea generală și recomandări este comentată în capitolul II.

În plus față de abordarea globală referitoare la transferul de date PNR către țări terțe, Comisia pregătește și o abordare revizuită referitoare la PNR, pentru UE. Anterior, o propunere privind un astfel de cadru UE a fost discutată intens în Consiliu, în cadrul fostului pilon al treilea, înainte de intrarea în vigoare a Tratatului de la Lisabona (5). Aceste discuții nu s-au soldat cu un consens în legătură cu o serie de elemente esențiale ale sistemului PNR, cum ar fi, de exemplu, utilizarea bazei de date create în cadrul unui astfel de sistem. Ulterior, Programul de la Stockholm a impulsionat Comisia să facă o nouă propunere, dar aceasta nu a rezolvat elementele esențiale ale acestei propuneri. Un proiect de directivă pentru un sistem UE de utilizare a registrului cu numele pasagerilor (UE PNR) este așteptat la începutul anului 2011.

Prezentul aviz se concentrează asupra comunicării Comisiei. Prima parte a acestuia analizează comunicarea în contextul actualelor evoluții în domeniul protecției datelor, a doua parte abordează legitimitatea sistemului PNR, iar a treia parte se concentrează asupra unor aspecte mai specifice privind protecția datelor abordate în comunicare.

II. ANALIZA PROPUNERII

1. Observații generale

AEPD salută abordarea orizontală a comunicării, în concordanță cu cerințele recente ale Parlamentului European referitoare la o analiză amănunțită și o perspectivă coerentă asupra sistemelor PNR existente și preconizate. Atingerea unui nivel ridicat și armonizat de protecție aplicabil tuturor acestor sisteme reprezintă un obiectiv care ar trebui să fie puternic susținut.

8.	AEPD pune totuși sub semnul întrebării sincronizarea generală a diferitelor inițiative legate în mod direct sau indirect de prelucrarea datelor PNR.

9.	Deși comunicarea menționează acordurile internaționale privind sistemele PNR și inițiativa privind un sistem UE PNR, standardele propuse în comunicare se referă doar la acordurile internaționale. Cadrul UE va fi discutat și elaborat într-o etapă ulterioară.

10.	O agendă mai logică și mai oportună ar fi inclus, din punctul de vedere al AEPD, o reflecție aprofundată asupra unui eventual sistem UE care să includă garanții privind protecția datelor conforme cu cadrul juridic al UE și, pe această bază, conceperea unei abordări pentru acordurile cu țări terțe.

11.

De asemenea, AEPD subliniază activitatea aflată în curs de desfășurare în legătură cu un acord general UE-SUA privind punerea în comun a datelor în scopul aplicării legii (6), al cărui obiectiv este de a stabili un set de principii care să garanteze un nivel înalt de protecție a datelor cu caracter personal ca o condiție a schimbului de astfel de date cu Statele Unite. Rezultatul negocierilor dintre UE și SUA ar trebui să constituie un punct de referință pentru acordurile bilaterale ulterioare încheiate de UE și statele membre, inclusiv acordul PNR dintre UE și SUA.

12.

Un alt element care trebuie luat în considerare în acest context este reflecția generală asupra cadrului UE de protecție a datelor, activitate desfășurată în prezent de către Comisie, în vederea adoptării unei comunicări înainte de sfârșitul anului 2010, care să fie urmată de o propunere pentru un nou cadru de reglementare în cursul anului 2011 (7). Acest proces de revizuire are loc în cadrul „post-Lisabona”, ceea ce are un impact direct asupra aplicării orizontale a principiilor de protecție a datelor pentru foștii piloni ai UE, incluzând cooperarea polițienească și judiciară în materie penală.

13.

Pentru a asigura coerența, UE ar trebui să convină asupra instrumentelor sale interne și pe baza acestor instrumente interne să negocieze acorduri cu țările terțe. Prin urmare, agenda globală ar trebui să se concentreze mai întâi asupra cadrului general UE de protecție a datelor, apoi asupra eventualei necesități a unui sistem UE PNR, iar în final asupra condițiilor privind schimburile cu țări terțe, pe baza cadrului UE actualizat. În această etapă, la stabilirea condițiilor pentru transferul de date PNR către țări terțe ar trebui avute în vedere și garanțiile preconizate într-un viitor acord UE-SUA.

14.

AEPD este conștientă de faptul că, din diferite motive de natură procedurală sau politică, această ordine ideală nu este urmată în practică. AEPD consideră, totuși, că logica ce stă la baza acestor etape diferite ar trebui avută în vedere de către diverșii actori implicați din cadrul Comisiei, Consiliului și Parlamentului. Întrucât evoluțiile, în special în legătură cu cadrul UE și negocierile UE-SUA, au loc în paralel, trebuie luată în considerare în mod corespunzător necesitatea coerenței și a unei perspective armonizate asupra garanțiilor privind protecția datelor în cadrul UE și în contextul transferurilor. Mai concret, aceasta ar implica în special:

—	luarea în considerare a rezultatelor evaluării impactului asupra UE PNR înainte de finalizarea oricăror negocieri cu țări terțe privind PNR;

—	asigurarea însușirii unor învățăminte în urma analizei actualelor mecanisme privind PNR;

—	și, în ceea ce privește negocierile cu Statele Unite, corelarea negocierilor privind PNR cu negocierile referitoare la acordul general privind punerea în comun a datelor în scopul aplicării legii. Aceasta este singura modalitate de a asigura existența unor garanții coerente în ambele acorduri.

15.

În cele din urmă, AEPD ridică problema legăturii dintre comunicare și orientările redactate de către Comisie. Această chestiune se referă la măsura în care ar trebui specificate garanții și condiții precise în standardele elaborate în comunicare sau în orientările stabilite pentru fiecare țară: dacă obiectivul general este acela al armonizării condițiilor pentru prelucrarea și schimbul de date privind PNR, AEPD consideră că spațiul de manevră pentru fiecare acord internațional ar trebui să fie cât mai limitat cu putință, iar standardele ar trebui să stabilească un cadru precis. Standardele trebuie să aibă un impact efectiv asupra conținutului acordurilor. Câteva dintre observațiile formulate în cele ce urmează pun în discuție necesitatea unei precizii sporite în acest sens.

2. Legitimitatea sistemului

16.

AEPD, precum și Grupul de lucru pentru protecția persoanelor în ceea ce privește prelucrarea datelor cu caracter personal au insistat deja într-o serie de avize (8) asupra necesității unei justificări clare pentru elaborarea de sisteme PNR, fie acestea în cadrul UE, fie destinate schimbului de date cu țările terțe. Necesitatea măsurilor trebuie stabilită și susținută cu dovezi concrete, iar apoi ar trebui evaluată și pusă în balanță cu gradul de intruziune în viața privată a persoanelor, pentru a asigura obținerea unui rezultat proporțional și cât mai puțin invaziv. Faptul că evoluțiile tehnologice recente fac posibile în prezent accesul pe scară largă și analiza, după cum se afirmă la sfârșitul punctului 2.2 al comunicării, nu reprezintă o justificare în sine pentru crearea unui sistem menit să realizeze un control de securitate al tuturor călătorilor. Cu alte cuvinte: disponibilitatea mijloacelor nu trebuie să justifice scopul.

17.

După cum se explică în cele ce urmează, AEPD consideră că transferarea în bloc a datelor referitoare la persoane inocente în scopul evaluării riscului ridică probleme serioase de proporționalitate. AEPD contestă în special utilizarea proactivă a datelor PNR. Deși utilizarea „re-activă” a datelor nu dă naștere unor îngrijorări majore, atâta timp cât ea face parte dintr-o investigație a unei infracțiuni comise deja, utilizarea proactivă și în timp real este evaluată mai critic.

18.

Potrivit formulării comunicării, chiar și în „contextul timpului real”, datele PNR vor fi „utilizate pentru prevenirea unei infracțiuni, supravegherea sau arestarea unor persoane înainte de săvârșirea unei infracțiuni”, pe baza unor „indicatori de risc factuali prestabiliți” (9). Ideea principală a luării unor măsuri față de persoane înainte de săvârșirea unei infracțiuni pe baza unor indicatori de risc reprezintă, din punctul de vedere al AEPD, o măsură proactivă, a cărei utilizare într-un context de aplicare a legii este în mod tradițional definită în mod strict și limitată.

19.

În plus, nici noțiunea de indicatori de risc, nici cea de „evaluare a riscului” nu sunt elaborate suficient, iar cea din urmă ar putea fi confundată ușor cu noțiunea de „elaborare de profile”. Similitudinea este întărită și mai mult de obiectivul presupus, acela al stabilirii unor „modele factuale de deplasare și de comportament”. AEPD pune sub semnul întrebării legătura dintre faptele inițiale și modelele deduse din aceste fapte. Procesul are ca scop supunerea unei persoane la o evaluare de risc – și eventual la unele măsuri de coerciție – pe baza unor fapte care nu au legătură cu persoana respectivă. După cum s-a afirmat deja în avizul anterior referitor la o propunere de PNR al UE, principala preocupare a AEPD este legată de faptul că „se vor lua decizii în privința persoanelor pe baza modelelor și criteriilor stabilite folosind datele despre pasageri în general. Astfel, s-ar putea lua o decizie cu privire la o persoană utilizându-se ca referință (cel puțin parțial) modele extrase din datele despre alte persoane. Se vor lua, astfel, decizii în legătură cu un context teoretic, fapt ce poate afecta în mare măsură persoanele vizate. Pentru persoane, este foarte dificil să se apere în fața unor astfel de decizii” (10).

20.

Utilizarea pe scară largă a unor astfel de tehnici care presupun controlul de securitate al tuturor pasagerilor ridică, prin urmare, întrebări serioase referitoare la respectarea principiilor fundamentale de protecție a vieții private și a datelor, inclusiv a celor prevăzute la articolul 8 din CEDO, la articolele 7 și 8 din Cartă și la articolul 16 din Tratatul privind funcționarea Uniunii Europene.

21.

Orice decizie definitivă cu privire la legitimitatea sistemelor PNR ar trebui să țină seama de aceste elemente, care ar trebui analizate și dezvoltate în evaluarea de impact aflată în curs de realizare în cadrul proiectului UE PNR. Ar trebui stabilită o agendă pentru a permite considerarea atentă a rezultatelor acestei evaluări de impact în redactarea cerințelor globale pentru sistemele PNR.

3. Conținutul standardelor propuse

22.

Fără a aduce atingere observațiilor fundamentale precedente referitoare la legitimitatea sistemelor PNR, AEPD salută existența unei liste lungi de standarde, inspirate în mod vizibil de principiile UE de protecție a datelor, care ar trebui să întărească în mai multe privințe protecția preconizată în anumite acorduri specifice. În cele ce urmează sunt discutate valoarea adăugată și deficiențele identificate în aceste standarde.

Gradul de adecvare și caracterul obligatoriu al oricărui acord

23.

Din felul în care este formulată comunicarea, AEPD înțelege că evaluarea adecvării se poate baza pe cadrul general al protecției datelor din țara destinatară sau poate fi contextuală, depinzând de angajamentele obligatorii din punct de vedere juridic dintr-un acord internațional care reglementează prelucrarea datelor cu caracter personal. Având în vedere rolul decisiv al acordurilor internaționale în legătură cu evaluarea adecvării, AEPD subliniază necesitatea stabilirii clare a caracterului obligatoriu al acordurilor pentru toate părțile vizate și consideră că acest aspect ar trebui completat printr-o mențiune explicită conform căreia acordurile să asigure drepturi aplicabile în mod direct persoanelor vizate. AEPD consideră că aceste elemente constituie un aspect esențial al evaluării gradului de adecvare.

Domeniul de aplicare și scopul

24.

Primele două puncte din lista de principii se referă la limitarea scopului. Sub subtitlul „utilizarea datelor”, primul punct menționează aplicarea legii și asigurarea securității, iar apoi se referă la terorism și la alte infracțiuni transnaționale grave, pe baza „abordării” definițiilor prevăzute în diverse instrumente UE. AEPD pune la îndoială această formulare, care ar putea conduce la interpretarea conform căreia acordurile viitoare nu s-ar baza exact pe aceste definiții, ci ar fi inspirate de ele. Este esențial din punct de vedere al securității juridice ca terorismul și celelalte infracțiuni transnaționale grave să fie definite precis și ca instrumentele UE menționate în comunicare să fie identificate. În plus, AEPD amintește că, înainte ca diferitele tipuri de infracțiuni să fie incluse în sistemul PNR, acestea trebuie să fie supuse unui test de necesitate și proporționalitate, ca o condiție prealabilă.

25.

Cel de al doilea punct pare să se refere mai mult la domeniul de aplicare (natura datelor culese) decât la principiul scopului. AEPD remarcă faptul că în comunicare nu este inclusă o listă a datelor care ar putea face obiectul transferurilor, deoarece aceasta lasă la latitudinea fiecărui acord specific în parte stabilirea categoriilor de date care vor fi transferate. Pentru a evita divergențele și includerea unor categorii disproporționate de date în unele acorduri cu țări terțe, AEPD consideră că la aceste standarde ar trebui adăugată o listă comună și exhaustivă a categoriilor de date, în conformitate cu scopul schimbului de date. AEPD se referă în această privință la avizele Grupului de lucru pentru protecția persoanelor în ceea ce privește prelucrarea datelor cu caracter personal, care prevăd categoriile de date care ar fi admisibile și pe cele considerate excesive în raport cu drepturile fundamentale ale persoanelor vizate (11). Categoriile de date ce trebuie excluse sunt în special cele care pot fi interpretate drept date sensibile – și care sunt protejate de articolul 8 din Directiva 95/46/CE, date SSR/SSI (Special Service Request/Information), date OSI (Other Service-Related Information), câmpuri deschise sau care permit introducerea unui text liber (precum „Observații generale”, unde pot apărea date cu caracter sensibil) și informații privind călătorii frecvenți și „datele comportamentale”.

Datele sensibile

26.

Comunicarea arată că datele sensibile nu vor fi folosite decât în împrejurări excepționale. AEPD regretă această exceptare. AEPD consideră condițiile de exceptare prea vaste și crede că acestea nu furnizează nicio garanție: utilizarea datelor de la caz la caz este prezentată doar ca exemplu; în plus, limitarea scopului ar trebui să constituie un principiu general aplicabil oricărei prelucrări de date PNR, nu doar o garanție care se aplică datelor sensibile. AEPD consideră că a permite prelucrarea datelor sensibile, chiar și în cazuri limitate, ar duce la alinierea nivelului de protecție al tuturor sistemelor PNR la sistemul mai puțin conform de protecție a datelor, mai degrabă decât la sistemul cu un grad de conformitate mai mare. Prin urmare, AEPD solicită o excludere completă a prelucrării datelor sensibile, ca principiu.

Securitatea datelor

27.

Obligația generală privind securitatea, prevăzută în comunicare, este considerată satisfăcătoare. Cu toate acestea, AEPD consideră că aceasta ar fi putut fi completată cu o obligație de informare reciprocă în cazul unei încălcări a securității: beneficiarii ar avea responsabilitatea de a-și informa omologii în cazul în care datele pe care le-au primit au făcut obiectul unei dezvăluiri ilegale. Aceasta va contribui la o responsabilizare sporită în prelucrarea datelor în condiții de siguranță.

Punerea în aplicare

28.

AEPD susține sistemul de supraveghere prevăzut în comunicare, inclusiv măsurile de control și răspundere. Dreptul fiecărei persoane de a avea acces la căi de atac administrative și judiciare este, de asemenea, susținut cu tărie. În ceea ce privește drepturile de acces, AEPD înțelege că nu poate fi preconizată nicio limitare, ceea ce este un lucru binevenit. În cazul în care, în situații excepționale, ar fi necesară o limitare, domeniul precis de aplicare al acesteia și garanțiile necesare, incluzând în special un drept indirect de acces, ar trebui menționate clar în cadrul standardelor.

Transferurile ulterioare

29.

AEPD este mulțumită de restricționarea transferurilor ulterioare de la caz la caz, fie că este vorba de transferuri către autorități guvernamentale, fie către țări terțe. AEPD consideră că, în plus față de acest principiu, limitarea scopului aplicabilă transferurilor către țări terțe ar trebui să se aplice și transferurilor din cadrul țării terțe către alte autorități guvernamentale. Acest lucru ar preveni orice utilizare ulterioară sau verificarea încrucișată a datelor PNR cu informații prelucrate în alte scopuri. AEPD este preocupată în special de riscul verificării încrucișate a informațiilor provenite din alte baze de date, precum ESTA, în ceea ce privește Statele Unite. AEPD remarcă faptul că decizia recentă a SUA de a percepe o taxă pentru ESTA are ca rezultat colectarea de informații privind cărțile de credit ale călătorilor. AEPD dorește o limitare clară pentru a preveni compararea necorespunzătoare a informațiilor care ar depăși domeniul de aplicare al acordului PNR.

Păstrarea datelor

30.

Perioada de păstrare a datelor nu face obiectul unei armonizări eficiente. AEPD consideră că, de principiu, datele PNR ar trebui șterse atunci când controalele efectuate cu ocazia transmiterii datelor nu au condus la o măsură executorie. Dacă în contextul național este justificată necesitatea unei perioade limitate de păstrare, AEPD consideră că în cadrul standardelor ar trebui stabilită o perioadă maximă de păstrare. În plus, ar trebui întărit principiul limitării în timp a drepturilor de acces ale funcționarilor, iar anonimizarea treptată a datelor ar trebui considerată o obligație, nu un exemplu.

Modalități de transmitere

31.

AEPD susține utilizarea exclusivă a sistemului „push” pentru transmiterea datelor PNR. AEPD solicită garanții concrete care să asigure că sistemul „push” este în mod efectiv singurul sistem folosit în practică. Experiența și inspecțiile efectuate de către autoritățile de protecție a datelor au arătat, într-adevăr, că în ciuda obligațiilor prevăzute de acordurile aflate deja în vigoare, în special cu privire la „PNR SUA”, mai acționează și un sistem rezidual „pull”, iar în paralel cu „push”, autoritățile SUA au un acces mai larg la datele PNR prin sisteme computerizate de rezervare. Ar trebui adoptate măsuri juridice și tehnice de prevenire a oricărei eludări a sistemului „push”.

32.	Ar trebui definită frecvența transmiterilor de date de către companiile aeriene („rezonabilă”) și ar trebui stabilit un număr maxim de transmiteri. Pentru un astfel de exercițiu ar trebui luate ca reper sistemele existente care conțin prevederile cele mai sigure de respectare a vieții private.

Concepte-cheie

33.

AEPD solicită de asemenea mai multă precizie cu privire la elementele esențiale ale punerii în aplicare a acordurilor PNR. Duratele acordurilor („fixă”, „adecvată”) și revizuirea acestora („periodică”) ar trebui definite mai bine într-o perspectivă orizontală. Ar putea fi precizată în special periodicitatea revizuirilor comune, ca și obligația de a se efectua o primă revizuire în cadrul unui anumit interval de la intrarea în vigoare a acordurilor: s-ar putea menționa un termen maxim de trei ani.

III. CONCLUZIE

34.	AEPD salută abordarea orizontală prezentată de Comisie în comunicarea sa. Aceasta reprezintă un pas esențial în direcția realizării unui cadru cuprinzător pentru schimbul de date PNR. Această apreciere cu caracter general este însă într-o oarecare măsură atenuată de unele îngrijorări majore.

35.

Sistemele PNR prezentate în comunicare nu îndeplinesc în sine cerințele testelor de necesitate și proporționalitate descrise în prezentul aviz și în avizele anterioare ale AEPD și ale Grupului de lucru pentru protecția persoanelor în ceea ce privește prelucrarea datelor cu caracter personal. Pentru a fi admisibile, condițiile pentru colectarea și prelucrarea datelor cu caracter personal ar trebui să fie restricționate considerabil. AEPD este preocupată în special în legătură cu utilizarea sistemelor PNR pentru evaluarea riscului sau elaborarea de profile.

36.

Elaborarea de standarde PNR ar trebui să țină seama de cadrul general de protecție a datelor și de evoluțiile juridice conexe din cadrul UE, precum și de negocierea unor acorduri de schimb de date la un nivel mai general, în special cu Statele Unite. Ar trebui să se asigure respectarea de către un acord PNR viitor cu Statele Unite a acordului general cu SUA privind protecția datelor. Acordurile privind PNR cu țările terțe ar trebui să fie, de asemenea, consecvente cu această abordare.

37.	Este esențial ca orice acord cu țări terțe să țină seama de noile cerințe în materie de protecție a datelor care sunt în prezent în curs de elaborare în cadrul instituțional post-Lisabona.

38.

De asemenea, AEPD solicită o mai mare precizie în abordarea globală în ceea ce privește garanțiile minime aplicabile tuturor acordurilor: ar trebui să se aplice condiții mai stricte, în special cu privire la prelucrarea datelor sensibile, principiul limitării scopului, condițiile pentru transferurile ulterioare și păstrarea datelor.

39.

În final, AEPD insistă asupra faptului că orice acord ar trebui să prevadă drepturi aplicabile în mod direct pentru persoanele vizate. Eficacitatea procedurilor de executare de către persoanele vizate, precum și de către autoritățile de supraveghere, este o condiție esențială pentru evaluarea gradului de adecvare al oricărui acord.

Adoptat la Bruxelles, 19 octombrie 2010.

Peter HUSTINX

Autoritatea Europeană pentru Protecția Datelor

(1) JO L 281, 23.11.1995, p. 31.

(2) JO L 8, 12.1.2001, p. 1.

(3) COM(2010) 492 final.

(4) Au fost semnate acorduri cu:

—

Statele Unite: Acord între Uniunea Europeană și Statele Unite ale Americii privind prelucrarea și transferul de date din registrul cu numele pasagerilor (PNR), de către transportatorii aerieni, către Departamentul pentru Securitate Internă al Statelor Unite (DHS) (Acordul PNR 2007) (JO L 204, 4.8.2007, p. 18);

—	Canada: Acord între Comunitatea Europeană și Guvernul Canadei privind prelucrarea informațiilor prealabile referitoare la pasageri și a datelor din registrul cu numele pasagerilor (JO L 82, 21.3.2006, p. 15);

—	Australia: Acord între Uniunea Europeană și Australia privind prelucrarea și transferul de către transportatorii aerieni către Serviciul vamal australian a datelor din registrul de nume al pasagerilor (PNR) provenind din Uniunea Europeană (JO L 213, 8.8.2008, p. 49-57).

(5) La 6 noiembrie 2007, Comisia a adoptat o propunere de decizie-cadru a Consiliului privind utilizarea datelor din registrul cu numele pasagerilor (PNR) în scopul aplicării legii [COM(2007) 654 final]. AEPD și-a prezentat avizul referitor la această propunere la 20 decembrie 2007 (JO C 110, 1.5.2008, p. 1).

(6) A se vedea în special consultarea demarată de Comisie în ianuarie 2010 referitoare la viitorul acord internațional dintre Uniunea Europeană (UE) și Statele Unite ale Americii (SUA) privind protecția datelor cu caracter personal și punerea în comun a informațiilor în scopul aplicării legii, precum și contribuțiile Grupului de lucru pentru protecția persoanelor în ceea ce privește prelucrarea datelor cu caracter personal și ale AEPD, disponibile la: http://ec.europa.eu/justice/news/consulting_public/news_consulting_0005_en.htm

(7) Comisia a demarat un proces de revizuire a cadrului juridic actual, care a început cu o conferință la nivel înalt în luna mai 2009. Aceasta a fost urmată de o consultare publică până la sfârșitul anului 2009 și de mai multe reuniuni de consultare ale părților interesate în luna iulie 2010. Contribuția Grupului de lucru pentru protecția persoanelor în ceea ce privește prelucrarea datelor cu caracter personal, în cadrul căruia AEPD a participat activ, este disponibilă la: http://ec.europa.eu/justice/policies/privacy/workinggroup/wpdocs/index_en.htm#general_issues

(8) Avizul AEPD din 20 decembrie 2007 referitor la propunerea de decizie-cadru a Consiliului privind utilizarea datelor din registrul cu numele pasagerilor (PNR) în scopul aplicării legii, JO C 110, 1.5.2008, p. 1. Avizele Grupului de lucru pentru protecția persoanelor în ceea ce privește prelucrarea datelor cu caracter personal sunt disponibile la: http://ec.europa.eu/justice/policies/privacy/workinggroup/wpdocs/index_en.htm#data_transfers

(9) Pagina 4 din comunicare, capitolul 2.1.

(10) Avizul din 20 decembrie 2007 referitor la propunerea de decizie-cadru a Consiliului privind utilizarea datelor din registrul cu numele pasagerilor (PNR) în scopul aplicării legii, JO C 110, 1.5.2008, p. 4.

(11) Avizul din 23 iunie 2003 privind nivelul de protecție asigurat de Statele Unite pentru transferul datelor pasagerilor, GL78. Acest aviz și avizele subsecvente ale Grupului de lucru pentru protecția persoanelor în ceea ce privește prelucrarea datelor cu caracter personal, referitoare la această chestiune, sunt disponibile la: http://ec.europa.eu/justice_home/fsj/privacy/workinggroup/wpdocs/index_en.htm#data_transfers

COMUNICĂRI PROVENIND DE LA INSTITUȚIILE, ORGANELE ȘI ORGANISMELE UNIUNII EUROPENE

INFORMĂRI PROVENIND DE LA INSTITUȚIILE, ORGANELE ȘI ORGANISMELE UNIUNII EUROPENE

PROCEDURI REFERITOARE LA PUNEREA ÎN APLICARE A POLITICII ÎN DOMENIUL CONCURENȚEI

30.12.2010

Jurnalul Oficial al Uniunii Europene

C 357/18

AJUTOR DE STAT – GRECIA

Ajutor de stat C 27/10 (ex NN 6/09) – Ajutor de stat în favoarea United Textiles SA

Invitație de a prezenta observații în temeiul articolului 108 alineatul (2) din Tratatul privind funcționarea Uniunii Europene

(Text cu relevanță pentru SEE)

2010/C 357/06

Prin scrisoarea din data de 27 octombrie 2010, reprodusă în versiunea lingvistică autentică în paginile care urmează acestui rezumat, Comisia a comunicat Greciei decizia sa de a iniția procedura prevăzută la articolul 108 alineatul (2) din Tratatul privind funcționarea Uniunii Europene referitor la ajutorul/măsura menționat(ă) anterior.

Părțile interesate își pot prezenta observațiile cu privire la măsura pentru care Comisia inițiază procedura în termen de o lună de la data publicării prezentului rezumat și a scrisorii de mai jos la adresa:

European Commission

Directorate-General for Competition

State aid Greffe

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

Fax +32 22961242

Aceste observații vor fi comunicate Greciei. Păstrarea confidențialității privind identitatea părții interesate care prezintă observațiile poate fi solicitată în scris, precizându-se motivele care stau la baza solicitării.

TEXTUL REZUMATULUI

PROCEDURĂ

În septembrie 2008, Comisia a inițiat o evaluare preliminară privind mai multe măsuri de ajutor în favoarea producătorului grec de textile Unite Textile SA și a băncilor creditoare ale acestuia. Răspunsurile inițiale ale autorităților elene au fost considerate ca fiind parțiale. Din acest motiv, la 3 martie 2009, Comisia a emis, de asemenea, un ordin de furnizare a informațiilor.

DESCRIEREA BENEFICIARULUI ȘI A MĂSURILOR DE AJUTOR

United Textiles este o companie textilă greacă de mari dimensiuni care desfășoară activități în domeniul producției de îmbrăcăminte, fibre și țesături. Produsele sale sunt comercializate atât pe piețele cu ridicata, cât și pe cele cu amănuntul. 54 % din vânzările companiei în 2008 au fost către alte țări membre ale UE (60 % în 2007). În 2009, aceasta deținea active totale de 201,7 milioane EUR și o cifră de afaceri de 4,5 milioane EUR (vânzări de stoc limitate). Vânzările din anii precedenți s-au ridicat la 30,6 milioane EUR în 2008 și 74,7 milioane EUR în 2007. La sfârșitul anului 2008, compania avea 1 348 de angajați (în prezent 680).

Situația companiei s-a deteriorat în mod constant cel puțin din 2004, aceasta cunoscând o scădere treptată a vânzărilor, profit înainte de impozite (EBT) negativ și capital propriu negativ începând cu 2008. Din cauza acestor factori din urmă, compania ar putea fi dizolvată din inițiativa oricărei părți implicate legal. Începând cu 2001, sprijinul acordat companiei de către băncile creditoare a fost unul limitat. Din iunie 2008, cea mai mare parte a operațiunilor sale a fost oprită, iar din martie 2009 activitatea a încetat aproape în totalitate. În iulie 2008, acționarul principal al companiei a decis să nu participe la o majorare de capital programată. Din 2008, compania are restanțe la toate împrumuturile sale bancare.

În perioada 2007-2010, companiei i-au fost acordate în total trei măsuri de ajutor, dintre care două au fost acordate, de asemenea, în favoarea băncilor sale creditoare. Mai exact:

la 30 mai 2007, a fost acordată Băncii Naționale a Greciei, care este o bancă creditoare a United Textiles, o garanție de stat pentru creditele noi în valoare totală de 20 de milioane EUR. Garanția de stat a acoperit mai mult decât valoarea totală a acestor împrumuturi. Nu a existat nicio primă pentru stat. Garanția a fost bazată pe o schemă de garanții nenotificată din 26 ianuarie 2007;

2.	la 25 mai 2009, autoritățile elene au reeșalonat datoriile restante ale companiei în contul asigurărilor sociale, în valoare de 18,6 milioane EUR, pentru o perioadă de 96 de luni, cu plăți lunare de 0,19 milioane EUR fiecare. Suma reeșalonată a inclus parțial sumele reeșalonate anterior;

3.	la 30 iunie 2010, statul elen a acordat o garanție băncilor creditoare ale United Textiles. Garanția acoperă un nou împrumut sindicalizat în valoare de 63,6 milioane EUR.

EVALUARE

Comisia consideră în mod preliminar că toate cele trei măsuri constituie ajutor de stat în sensul articolului 107 alineatul (1) din Tratatul privind funcționarea Uniunii Europene.

Datele financiare și situația generală a United Textiles indică faptul că aceasta era o întreprindere în dificultate. Prin urmare, Comisia a analizat măsurile de ajutor de mai sus din perspectiva Liniilor directoare din 2004 privind ajutoarele de salvare și restructurare pentru întreprinderile aflate în dificultate.

Comisia a decis să deschidă procedura prevăzută la articolul 108 alineatul (2) din TFUE cu privire la toate cele trei măsuri deoarece are îndoieli cu privire la faptul că sunt îndeplinite toate condițiile pentru aprobarea ajutorului de restructurare. În special, Comisia are îndoieli cu privire la faptul că United Textiles era eligibilă pentru ajutor de salvare, deoarece ajutoarele primite nu s-au încheiat în termen de 6 luni și nu a fost urmate de un plan de restructurare notificat. De asemenea, Comisia se îndoiește că United Textiles era eligibilă pentru ajutor de restructurare, deoarece acesta este condiționat de existența unui plan de restructurare viabil, pe care Grecia nu l-a furnizat. În cele din urmă, Comisia are îndoieli că băncile creditoare ale companiei erau, de asemenea, eligibile fie pentru ajutoare regionale, fie pentru ajutorul de restructurare sau orice alt tip de ajutor, din moment ce ajutorul primit a fost unul pentru funcționare și băncile respective nu se aflau în dificultate.

TEXTUL SCRISORII

„Η Επιτροπή ενημερώνει την Ελλάδα ότι, αφού εξέτασε τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν από της αρχές της χώρας σχετικά με το προαναφερόμενο μέτρο, αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 108 παράγραφος 2 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1) (στο εξής: ΣΛΕΕ).

1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

(1)

Κατόπιν πληροφοριών σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα σκόπευε να χορηγήσει εγγύηση για νέα δάνεια ύψους 35 εκατομ. EUR για τη χρηματοδότηση της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, η Επιτροπή ζήτησε από τις ελληνικές αρχές να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το προαναφερόμενο μέτρο με επιστολές της 11ης Σεπτεμβρίου 2008, της 14ης Οκτωβρίου 2008, της 20ής Οκτωβρίου 2008, της 18ης Νοεμβρίου 2008 και της 4ης Δεκεμβρίου 2008. Οι ελληνικές αρχές έδωσαν μη ολοκληρωμένες απαντήσεις με τις επιστολές της 15ης Οκτωβρίου 2008 και της 10ης Νοεμβρίου 2008.

(2)

Για αυτόν τον λόγο, στις 3 Μαρτίου 2009, η Επιτροπή εξέδωσε διαταγή για την παροχή πληροφοριών βάσει του άρθρου 10 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) 659/1999 (2) στην οποία ζητούσε από την Ελλάδα να υποβάλει όλες τις πληροφορίες που ήταν απαραίτητες για να εκτιμήσει εάν η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία είχε λάβει κρατική ενίσχυση και εάν η ενίσχυση ήταν συμβατή με την εσωτερική αγορά. Η Ελλάδα υπέβαλε τις πληροφορίες που ζητήθηκαν με επιστολή της 11ης Μαρτίου 2009.

(3)

Η Επιτροπή ζήτησε πρόσθετες πληροφορίες όσον αφορά το προαναφερόμενο μέτρο καθώς και για ορισμένα άλλα μέτρα, υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας και των πιστωτριών τραπεζών της, με επιστολές της 20ής Μαρτίου 2009, της 8ης Φεβρουαρίου 2009, της 17ης Μαρτίου 2010, της 19ης Ιουλίου 2010 και της 23ης Αυγούστου 2010. Οι ελληνικές αρχές απάντησαν με επιστολές της 7ης Απριλίου 2009, της 25ης Φεβρουαρίου 2010, της 26ης Μαρτίου 2010, της 13ης Αυγούστου 2010 και της 30ής Αυγούστου 2010.

(4)	Μετά από αίτημα των ελληνικών αρχών, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στις 7 Ιουλίου 2010. Με την ευκαιρία αυτή, η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία υπέβαλε μία νέα προκαταρκτική προσέγγιση αναδιάρθρωσης.

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

2.1. Οι εικαζόμενοι δικαιούχοι

Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία

(5)	Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία είναι μεγάλη ελληνική κλωστοϋφαντουργική εταιρεία εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Το 2008, πραγματοποίησε το 54 % πωλήσεών της σε άλλες χώρες της ΕΕ (60 % το 2007).

(6)

Το 2009, είχε σύνολο ενεργητικού 201,7 εκατ. EUR και κύκλο εργασιών 4,5 εκατ. EUR (περιορισμένες πωλήσεις αποθεμάτων). Οι πωλήσεις των προηγούμενων ετών ήταν 30,6 εκατ. EUR το 2008 και 74,7 εκατ. EUR το 2007. Στα τέλη του 2008 το προσωπικό της αριθμούσε 1 348 εργαζομένους (σήμερα 680). Η εταιρεία έχει τέσσερις θυγατρικές σε τρεις χώρες, Βουλγαρία, Αλβανία και Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Ο βασικός της μέτοχος είναι υπεράκτια εταιρεία με την επωνυμία European Textiles Investments Ltd (Μαυρίκιος).

(7)

Η επιχειρηματική δραστηριότητα της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας συνίσταται στην παραγωγή ενδυμάτων, νημάτων και υφασμάτων. Οι πωλήσεις της πραγματοποιούνται τόσο σε αγορές χονδρικής όσο και λιανικής. Διαθέτει 12 μονάδες παραγωγής σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Αυτές οι μονάδες παραγωγής δεν λειτουργούν από το 2008, λόγω ελλείψεως κεφαλαίου κινήσεως.

(8)	Η κατάσταση της εταιρείας παρουσιάζει σταθερή επιδείνωση τουλάχιστον από το 2004, με σταδιακή μείωση των πωλήσεων, αρνητικά ΚΠΦ (3) και αρνητικά ίδια κεφάλαια από το 2008. Λόγω αυτού του προβλήματος, η εταιρεία θα μπορούσε να λυθεί σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία (4).

(9)

Από το 2001, η στήριξη των πιστωτριών τραπεζών προς την εταιρεία ήταν περιορισμένη, με μειωμένα πιστωτικά όρια και δάνεια. Από τον Ιούνιο του 2008, μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων της έχει διακοπεί Από τον Μάρτιο του 2009, η παραγωγή έχει σταματήσει σχεδόν εντελώς. Τον Ιούλιο του 2008, ο βασικός μέτοχος της εταιρείας αποφάσισε να μη συμμετάσχει σε προγραμματισμένη αύξηση του κεφαλαίου. Από το 2008, σχεδόν το σύνολο των τραπεζικών της δανείων έχουν καταστεί υπερήμερα. Από τον Φεβρουάριο του 2010, οι μετοχές της εταιρείας έχουν τεθεί σε αναστολή διαπραγμάτευσης στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Πιστώτριες τράπεζες

(10)

Οι πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, που εμπλέκονται στα εξεταζόμενα μέτρα κρατικών ενισχύσεων, είναι οι ελληνικές τράπεζες Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Εμπορική Τράπεζα, η Τράπεζα ΑΤΕ, η Alpha Bank και η Eurobank. Είναι όλες εμπορικές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην παροχή ενός πλήρους φάσματος χρηματοπιστωτικών προϊόντων και υπηρεσιών. Είναι παρούσες, μέσω θυγατρικών, σε άλλες χώρες της ΕΕ, και ιδίως στη Βουλγαρία, την Κύπρο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία, τη Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο (5).

2.2. Τα εικαζόμενα μέτρα

(11)	Κατά την περίοδο 2007-2010, χορηγήθηκαν συνολικά τρία μέτρα κρατικών ενισχύσεων στην εταιρεία. Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή θεωρεί ότι δύο από αυτά τα μέτρα χορηγήθηκαν επίσης υπέρ των δανειοδοτριών τραπεζών της εταιρείας. Ειδικότερα:

Μέτρο 1: Η κρατική εγγύηση του Μαΐου 2007

(12)

Στις 30 Μαΐου 2007, χορηγήθηκε στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, που δανειοδοτούσε τη Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία, κρατική εγγύηση για νέο δάνειο που περιλάμβανε: α) αναδιάταξη υφιστάμενου δανείου ύψους 7,5 εκατ. EUR και β) νέο δάνειο ύψους EUR 12,5 εκατ. EUR. Η κρατική εγγύηση κάλυπτε ποσό μεγαλύτερο από το συνολικό ύψος αυτών των δανείων. Κάλυπτε ποσό ύψους 30 εκατ. EUR συν τόκους, για δάνεια συνολικού ύψους 20 εκατ. EUR. Αυτό το νέο δάνειο είχε εξάμηνο επιτόκιο EURIBOR, συν προσαύξηση (spread) ύψους 1,85 % (6), ανερχόμενο συνολικά σε 6,10 % στις 30 Μαΐου 2007. Δεν είχε προβλεφθεί προμήθεια για την κρατική εγγύηση. Οι πιστώτριες τράπεζες έλαβαν εξασφαλίσεις για το νέο δάνειο, με τη μορφή ενεχυρίασης εμπορευμάτων και προσωπικών εγγυήσεων από μέρους των μετόχων.

(13)

Η εγγύηση στηριζόταν σε μη κοινοποιηθέν καθεστώς εγγυήσεων της 26ης Ιανουαρίου 2007. Το καθεστώς προέβλεπε ότι θα μπορούσε να παρασχεθεί κρατική εγγύηση για υφιστάμενα δάνεια σε βιομηχανικές, μεταλλευτικές, κτηνοτροφικές και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που ήταν εγκατεστημένες στο Νομό Ημαθίας (όπου βρίσκεται μέρος των δραστηριοτήτων της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας). Το καθεστώς δεν απέκλειε προβληματικές επιχειρήσεις και δεν προέβλεπε προμήθεια για την κρατική εγγύηση.

Μέτρο 2: Αναδιάταξη οφειλών για εισφορές κοινωνικής ασφάλισης

(14)	Στις 25 Μαΐου 2009, οι ελληνικές αρχές προχώρησαν σε αναδιάταξη των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών της εταιρείας, που ανέρχονταν σε 18,6 εκατ. EUR, για μια περίοδο 96 μηνιαίων πληρωμών ύψους 0,19 εκατ. EUR εκάστη. Η αναδιάταξη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ελληνικού Νόμου 3762/2009.

(15)

Οι υποβληθείσες πληροφορίες δεν προσδιορίζουν συγκεκριμένα οποιεσδήποτε ποινές ή τόκους αναφορικά με την αναδιάταξη. Αναφέρουν μόνο ότι το 2009 έγινε αναδιάταξη νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές ύψους 14,6 εκατ. EUR, επιπλέον προηγούμενων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές ύψους EUR 2,8 εκατ. EUR. Αναφέρεται επίσης ότι υπήρξε πρόσθετη αύξηση ύψους 1,2 εκατ. EUR λόγω της αναδιάταξης. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα είδος ποινής ή τόκου. Τα τρία αυτά ποσά ισούνται με 18,6 εκατ. EUR.

(16)

Η Επιτροπή παρατηρεί ότι στο ποσό της αναδιάταξης περιλαμβάνονταν εν μέρει ποσά που είχαν ήδη αναχρηματοδοτηθεί παλαιότερα, πράγμα που θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη ότι οι προηγουμένως αναδιαταχθείσες οφειλές δεν είχαν εξοφληθεί. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι από το 2007, στις ετήσιες εκθέσεις της εταιρείας, οι υποχρεώσεις της από ασφαλιστικές εισφορές αναφέρονται ως “ρυθμισθείσες”, πράγμα που σημαίνει ότι είχε ήδη λάβει χώρα τουλάχιστον μία αναδιάταξη από το έτος αυτό και πριν από την προαναφερθείσα αναδιάταξη της 25ης Μαΐου 2009.

Μέτρο 3: Η κρατική εγγύηση του Ιουνίου 2010

(17)

Στις 30 Ιουνίου 2010, το ελληνικό δημόσιο χορήγησε εγγύηση στις πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας. Οι τράπεζες αυτές είναι η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Εμπορική Τράπεζα, η Τράπεζα ΑΤΕ, η Alpha Bank και η Eurobank. Η εγγύηση καλύπτει νέο κοινοπρακτικό δάνειο ύψους 63,6 εκατ. EUR, που υποδιαιρείται σε τρία επιμέρους ποσά για τους εξής σκοπούς:

α)

36,6 εκατ. EUR για την αναδιάταξη δανείων που είχαν χορηγηθεί στην εταιρεία από τις πιστώτριες τράπεζές της την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009.

Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, τα εν λόγω δάνεια είχαν επιτόκια μεταξύ 3 μηνών και 6 μηνών EURIBOR, συν 1,25 % έως 3 %. Επίσης σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, τα δάνεια αυτά δεν καλύπτονταν αρχικά με κρατική εγγύηση.

β)	15 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών της εταιρείας προς το δημόσιο, τους προμηθευτές και τους εργαζομένους της.

γ)	12 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και λειτουργικών δαπανών.

(18)

Το υποκείμενο κοινοπρακτικό δάνειο έχει διάρκεια 9 ετών. Στην υπουργική απόφαση για τη χορήγηση εγγύησης δεν προσδιοριζόταν το επιτόκιο για τα δάνεια που επρόκειτο να καλυφθούν. Αναφερόταν απλώς ότι τα δάνεια έπρεπε να είναι με το επιτόκιο της αγοράς. Η κρατική εγγύηση καλύπτει ποσοστό 80 % του δανείου. Προβλέπεται για το δημόσιο ετήσια προμήθεια εγγύησης 2 % επί του μέσου ετήσιου οφειλόμενου ποσού. Οι πιστώτριες τράπεζες λαμβάνουν, εκτός από την κρατική εγγύηση, εξασφαλίσεις για το νέο δάνειο με τη μορφή ενεχυρίασης μετοχών της εταιρείας για τουλάχιστο το 25,9 % του συνόλου των μετοχών της και προσημειώσεων υποθήκης πρώτης σειράς επί των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Το κράτος δεν λαμβάνει εξασφαλίσεις για την εγγύησή του, αλλά σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης, οι εξασφαλίσεις του δανείου θα μεταφερθούν στο κράτος.

(19)

Η εγγύηση του Ιουνίου 2010 αντικατέστησε την προηγούμενη εγγύηση που είχε χορηγηθεί στις 2 Οκτωβρίου 2009. Η εγγύηση αυτή είχε χορηγηθεί για ένα νέο δάνειο ύψους 40 εκατ. EUR 40 που αποσκοπούσε επίσης στην αναδιάταξη δανείων που είχαν χορηγηθεί στην εταιρεία κατά την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Φεβρουάριο του 2009 (βλ παράγραφο 17 στοιχείο α) ανωτέρω). Ωστόσο, το δάνειο των 40 εκατ. EUR ουδέποτε χορηγήθηκε και συνεπώς η εγγύηση του Οκτωβρίου 2009 ουδέποτε ενεργοποιήθηκε. Αντίθετα, η εγγύηση αυτή αντικαταστάθηκε από τη νέα εγγύηση του Ιουνίου 2010, η οποία κάλυπτε το κοινοπρακτικό δάνειο ύψους 63,6 εκατ. EUR. Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, ο λόγος της αντικατάστασης αυτής ήταν ότι το ύψος του δανείου των 40 εκατ. EUR δεν αρκούσε πλέον για την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας της εταιρείας.

(20)

Όσον αφορά τα τραπεζικά δάνεια που χορηγήθηκαν κατά την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009 (βλ παράγραφο 17 στοιχείο α) ανωτέρω), η Επιτροπή παρατηρεί ότι ορισμένες πληροφορίες φαίνεται να δείχνουν ότι οι πιστώτριες τράπεζες είναι πιθανό να είχαν επηρεαστεί από υπόσχεση χορήγησης κρατικής εγγύησης.

(21)

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις υποβολές πληροφοριών των ελληνικών αρχών και τις ετήσιες εκθέσεις της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, την εποχή που χορηγήθηκαν τα δάνεια, είχε ζητηθεί από τον εκπρόσωπο των πιστωτριών τραπεζών κρατική εγγύηση για τα εν λόγω δάνεια (Μάιος 2008). Επίσης, οι ελληνικές αρχές είχαν εκφράσει την πρόθεσή τους να χορηγήσουν κρατική εγγύηση για τα ίδια δάνεια (πριν τον Ιούλιο του 2008). Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές είχαν ανακοινώσει ότι πριν τα τέλη Ιουλίου του 2008, οι πιστώτριες τράπεζες θα υπέγραφαν συμφωνία ύψους 35 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας με κρατική εγγύηση. Τελικά, η κρατική εγγύηση χορηγήθηκε τον Οκτώβριο του 2009.

(22)

Επιπλέον, και πάλι σύμφωνα με τις υποβολές πληροφοριών των ελληνικών αρχών και τις ετήσιες εκθέσεις της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, πραγματοποιήθηκαν δύο συσκέψεις τον Σεπτέμβριο του 2008 και τον Απρίλιο του 2009, μεταξύ των ελληνικών αρχών, των πιστωτριών τραπεζών και της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας. Κατά την πρώτη σύσκεψη, η συζήτηση αφορούσε την “εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της Εταιρείας σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο”· επίσης αναφέρεται ότι “ο Υπουργός έδωσε συγκεκριμένες κατευθύνσεις” για την αναδιάρθρωση της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας (7). Σκοπός της δεύτερης σύσκεψης ήταν η “χρηματοδότηση του επιχειρησιακού σχεδίου αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης της Εταιρίας” (8). Τέλος, αναφέρεται ότι τα επίμαχα δάνεια “χορηγήθηκαν κατόπιν συνεννοήσεως των αρμοδίων κρατικών αρχών (Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών) και των δανειστριών τραπεζών” (9).

3. ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΕΙΚΖΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ

(23)	Οι πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές σχετικά με τα εικαζόμενα μέτρα κρατικών ενισχύσεων μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

Μέτρο 1: Η κρατική εγγύηση του Μαΐου 2007

(24)

Η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι δεν συνιστά κρατική ενίσχυση δεδομένου ότι δεν είχε επιλεκτικό χαρακτήρα υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, αλλά χορηγήθηκε βάσει ενός καθεστώτος εγγύησης για βιομηχανικές, μεταλλευτικές, κτηνοτροφικές και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις στην περιοχή της Ημαθίας (βλ. παρ. 13 ανωτέρω), και συνεπώς δεν αφορούσε μόνο την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία αλλά ήταν διαθέσιμη και για άλλες εταιρείες.

(25)	Εκτός τούτου, η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι η εγγύηση χορηγήθηκε σύμφωνα με τον (εθνικό) ελληνικό Νόμο 2322/95, που επέτρεπε στο Υπουργείο Οικονομικών να χορηγεί κρατικές εγγυήσεις σε τραπεζικά ιδρύματα για δάνεια που είχαν σκοπό την αναδιάταξη οφειλών ή τη χορήγηση νέου κεφαλαίου κίνησης.

(26)	Επιπλέον, η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι πριν τη χορήγηση της εγγύησης, η εταιρεία είχε υποβάλει στις ελληνικές αρχές σχέδιο αναδιάρθρωσης με χρηματοδότηση από τράπεζες και χωρίς καμία κρατική εγγύηση. Αυτό το σχέδιο αναδιάρθρωσης δεν υπεβλήθη ποτέ επισήμως στην Επιτροπή.

(27)

Τέλος, η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι η εγγύησή της χορηγήθηκε σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της Επιτροπής: είχε μέγιστο ποσοστό κάλυψης 80 % και 20 εκατ. EUR και είχε χορηγηθεί για δάνεια που είχαν συναφθεί με επιτόκια της αγοράς. Επίσης τα δάνεια ήταν κατάλληλα εξασφαλισμένα με ενεχυρίαση εμπορευμάτων και προσωπικές εγγυήσεις μετόχων και είχαν χορηγηθεί για μια συγκεκριμένη πράξη και διάρκεια.

Μέτρο 2: Αναδιάταξη οφειλών για ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές εισφορές

(28)	Η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι η αναδιάταξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο αποφασίστηκε στο πλαίσιο του Νόμου 3762/2009, που είχε γενική ισχύ στην Ελλάδα.

Μέτρο 3: Η κρατική εγγύηση του Ιουνίου 2010

(29)	Η Ελλάδα αναφέρει ότι η κρατική εγγύηση του Ιουνίου 2010 είχε χορηγηθεί επειδή η έκταση της προηγούμενης εγγύησης του 2009 (η οποία ουδέποτε εφαρμόστηκε) δεν αρκούσε πλέον για την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας της εταιρείας.

(30)

Η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι εγγύηση του Ιουνίου 2010 ήταν σύμφωνη με τις κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης (10) και ότι δεν παρέχει πλεονέκτημα στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία. Η Ελλάδα ισχυρίζεται περαιτέρω ότι δεν παραβιάστηκε η αρχή της εφάπαξ ενίσχυσης, διότι η εγγύηση του Ιουνίου 2010 αντικαθιστά την εγγύηση του Οκτωβρίου 2009 και μεταβάλλει αρκετές διατάξεις της εγγύησης του Μαΐου 2007 (βλ. μέτρο 1 στις παραγράφους 12-13 ανωτέρω). Συνεπώς, η εγγύηση του Ιουνίου 2010 ενσωματώνει το σύνολο των ρητρών των δανείων της εταιρείας σε ένα και μόνο κείμενο με ενιαίες διατάξεις.

4. ΕΚΤΙΜΗΣΗ

4.1. Κατάσταση της εταιρείας

(31)

Όπως διαπιστώνεται στις ανωτέρω παραγράφους 7-8 και αναλύεται ακολούθως στις παραγράφους (64)-(68), οι επιχειρησιακές επιδόσεις και τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας παρουσίασαν σημαντική επιδείνωση την περίοδο 2004-2009. Σε αυτήν τη βάση, η Επιτροπή συνάγει ότι η επιχείρηση ήταν προβληματική κατά την έννοια των σημείων 10 και 11 των κατευθυντηρίων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης κατά το χρόνο που λήφθηκαν τα εξεταζόμενα μέτρα υπέρ της εταιρείας (περίοδος 2007-2010). Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι η εταιρεία είναι προβληματική επί του παρόντος διότι η κατάστασή της δεν έχει βελτιωθεί έκτοτε.

4.2. Ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης

Μέτρα 1 και 3: Κρατικές εγγυήσεις του Μαΐου 2007 και του Ιουνίου 2010

Ενίσχυση προς την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία

(32)

Το άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ προβλέπει ότι οι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό ευνοώντας ορισμένες επιχειρήσεις ή την παραγωγή ορισμένων αγαθών, είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές. Συνεπώς, ένα μέτρο για να θεωρηθεί ενίσχυση, πρέπει να πληροί τα ακόλουθα τέσσερα κριτήρια:

(33)

Πρώτον, το μέτρο πρέπει να χορηγείται από ένα κράτος μέλος ή με κρατικούς πόρους. Οι κρατικές εγγυήσεις συνεπάγονται κινδύνους για τους κρατικούς πόρους, δεδομένου ότι σε περίπτωση κατάπτωσής τους πρέπει να πληρωθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Επιπλέον, κάθε εγγύηση για την οποία δεν προβλέπεται κατάλληλη αμοιβή συνεπάγεται απώλεια οικονομικών πόρων για το κράτος. Συνεπώς, ικανοποιείται το κριτήριο των κρατικών πόρων.

(34)

Δεύτερον, το μέτρο πρέπει να παρέχει πλεονέκτημα στον δικαιούχο. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι δύο εξεταζόμενες εγγυήσεις είναι πιθανό να έχουν χορηγήσει αδικαιολόγητο πλεονέκτημα στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία. Πράγματι, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ στις κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή εγγυήσεων (11), τμήματα 2.2 και 3.2, όταν ο δανειολήπτης δεν καταβάλλει για την εγγύηση τιμή που καθορίζεται βάσει κριτηρίων αγοράς, του παρέχονται πλεονεκτικοί όροι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο δανειολήπτης, ως επιχείρηση που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες, δεν θα μπορούσε να εξεύρει πιστωτικό ίδρυμα διατεθειμένο να του χορηγήσει πιστώσεις με οποιουσδήποτε όρους, χωρίς κρατική εγγύηση. Επίσης, μια από τις απαιτούμενες ενδείξεις ώστε μια μεμονωμένη κρατική εγγύηση να μην αποτελεί ενίσχυση είναι ότι δεν πρέπει να καλύπτει ποσοστό μεγαλύτερο του 80 % του οφειλόμενου δανείου.

(35)

Στην προκειμένη υπόθεση, όσον αφορά την εγγύηση του 2007 (μέτρο 1), αυτή χορηγήθηκε για δάνεια σε προβληματική επιχείρηση και δεν προβλεπόταν προμήθεια για τον εγγυητή (το Δημόσιο). Επίσης, αντίθετα με τους ισχυρισμούς της Ελλάδας, φαίνεται ότι κάλυπτε ποσό μεγαλύτερο από το συνολικό ύψος των επιμέρους υποκείμενων δανείων, δηλαδή επρόκειτο για ποσό 30 εκατ EUR συν τόκους, για την κάλυψη δανείων συνολικού ύψους 20 εκατ EUR. Λαμβάνοντας υπόψη τα σημεία 3.2. και 4.2 της ανακοίνωσης για τις κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή εγγυήσεων και το γεγονός ότι η εταιρεία αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα κατά το χρόνο χορήγησης της εγγύησης αυτής, καθώς και το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν διαθέτει καμία ένδειξη για αντίστοιχη ενδεικτική προμήθεια εγγύησης που θα μπορούσε να ισχύει στη χρηματοπιστωτική αγορά για παρόμοιες εγγυήσεις, το επιτόκιο του δανείου (6,10 %) συν η προμήθεια εγγύησης (0 %) δεν φαίνεται να αντιστοιχεί σε τιμή καθοριζόμενη βάσει κριτηρίων αγοράς, αν γίνει σύγκριση μεταξύ του επιτοκίου που θα είχε καταβάλει η εταιρεία αυτή χωρίς την κρατική εγγύηση και του επιτοκίου που λήφθηκε χάρη στην κρατική εγγύηση. Πράγματι, εάν η σύγκριση γίνει βάσει της ανακοίνωσης σχετικά με την αναθεώρηση της μεθόδου καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης (12), θα χρειαζόταν προσαύξηση από 400 έως 1000 μονάδες βάσης συν το βασικό επιτόκιο που είχε καθοριστεί για την Ελλάδα την εποχή εκείνη (4,62 %) δηλαδή υψηλότερο του 6,10 % που προβλεπόταν στην παρούσα υπόθεση.

(36)

Ομοίως, η εγγύηση του 2010 (μέτρο 3) χορηγήθηκε σε εταιρεία που αντιμετώπιζε οικονομικές δυσχέρειες. Με τον ίδιο τρόπο, παρόλο που είχε προβλεφθεί προμήθεια εγγύησης 2 % για το Δημόσιο, το επίπεδο αυτής της προμήθειας δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως να έχει καθοριστεί βάσει κριτηρίων αγοράς. Πράγματι, η Επιτροπή επισημαίνει τη σημαντική επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας την περίοδο 2004-2009 και την υπερημερία των δανείων της και, συνεπώς. έχει επιφυλάξεις εάν ένας ιδιώτης εγγυητής θα είχε προσφέρει μια τέτοια εγγύηση, όταν η παραγωγή του δικαιούχου είχε σχεδόν σταματήσει εντελώς και η διαπραγμάτευση των μετοχών στο χρηματιστήριο είχε ανασταλεί, δεδομένου ότι κάτω από παρόμοιες συνθήκες θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο μια τέτοια εταιρεία να εξοφλήσει το δάνειο και ο εγγυητής να αποφύγει τις συνέπειες μιας κατάπτωσης της εγγύησης που είχε παράσχει. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι το επιτόκιο του εγγυημένου δανείου δεν καθορίζεται ρητά αλλά επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των πιστωτριών τραπεζών. Συνεπώς, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να βεβαιώσει ότι η προμήθεια εγγύησης θα μπορούσε να θεωρηθεί σύμφωνη με τους όρους της αγοράς συγκρίνοντας το επιτόκιο που η εταιρεία θα είχε επωμιστεί χωρίς την εγγύηση με το επιτόκιο που έλαβε χάρη στην κρατική εγγύηση, λαμβάνοντας υπόψη αυτήν την προμήθεια εγγύησης. Σε κάθε περίπτωση, εάν γίνει σύγκριση με βάση την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την αναθεώρηση της μεθόδου καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης, η Επιτροπή παρατηρεί ότι σύμφωνα με την ανακοίνωση αυτή θα απαιτείτο προσαύξηση από 400 έως 1 000 μονάδες βάσης συν το βασικό επιτόκιο που είχε καθοριστεί για την Ελλάδα την εποχή εκείνη. Η Επιτροπή θεωρεί σε αυτό το στάδιο ότι, εάν η εταιρεία κατόρθωνε να βρει οποιαδήποτε χρηματοδότηση στην κεφαλαιαγορά, η προσαύξηση που θα ίσχυε για τον δικαιούχο θα ήταν τουλάχιστον 1 000 μονάδες βάσης (διαβάθμιση χαμηλότερη από CCC), διότι η οικονομική του κατάσταση ήταν ακόμη χειρότερη σε σχέση με την εποχή της πρώτης εγγύησης (αύξηση των συσσωρευμένων ζημιών, οριακές πωλήσεις, παύση δραστηριοτήτων κ.ά.). Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες κατά πόσο το επίπεδο της ανωτέρω προμήθειας εγγύησης, εάν προστεθεί στο επιτόκιο του κοινοπρακτικού δανείου, θα μπορούσε να ισούται με το χρηματοπιστωτικό κόστος ενός παρόμοιου μη εγγυημένου δανείου και καλεί την Ελλάδα να προσκομίσει κάθε χρήσιμη πληροφορία σχετικά με το ζήτημα αυτό.

(37)	Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι και οι δύο εγγυήσεις δεν ήταν σύμφωνες με την ανακοίνωση σχετικά με τις εγγυήσεις και συνιστούν πλεονέκτημα υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας.

(38)

Τρίτον, για να θεωρηθεί ενίσχυση βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, ένα μέτρο πρέπει να είναι επιλεκτικό. Η εγγύηση του Μαΐου 2007 στηριζόταν σε ένα τομεακό καθεστώς και η εγγύηση του Ιουνίου 2010 ήταν ad hoc μέτρο υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας. Ως εκ τούτου, πράγματι ικανοποιείται το κριτήριο της επιλεκτικότητας.

(39)

Τέλος, το μέτρο πρέπει να προκαλεί στρέβλωση του ανταγωνισμού και να επηρεάζει τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών. Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία δραστηριοποιείται σε τομέα τα προϊόντα του οποίου αποτελούν αντικείμενο εκτενών συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών και στον οποίο επικρατεί οξύς ανταγωνισμός. Κατά τον χρόνο λήψης των μέτρων ενίσχυσης, η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία ήταν επιχείρηση η οποία πραγματοποιούσε το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεών της σε άλλα κράτη μέλη (βλ. παράγραφο 5 ανωτέρω). Επίσης, τα εξεταζόμενα μέτρα εξασφάλιζαν στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της (βλ. παραγράφους 34-37 ανωτέρω). Όταν μια κρατική ενίσχυση ενισχύει τη θέση μιας επιχείρησης έναντι των εμπορικών ανταγωνιστών της από άλλα κράτη μέλη, οι άλλες επιχειρήσεις θα πρέπει να θεωρηθεί ότι επηρεάζονται από την εν λόγω ενίσχυση. Συνεπώς, ικανοποιείται το κριτήριο της στρέβλωσης του ανταγωνισμού και του επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών.

(40)	Βάσει των ανωτέρω, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι κρατικές εγγυήσεις του Μαΐου 2007 και του Ιουνίου 2010 (μέτρα 1 και 3) συνιστούν κρατική ενίσχυση υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

Ενίσχυση προς τις πιστώτριες τράπεζες

(41)	Όσον αφορά τις πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, το κριτήριο για τους πόρους του Δημοσίου ικανοποιείται με τον ίδιο τρόπο όπως και την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία (βλ. παράγραφο 32 ανωτέρω).

(42)

Όσον αφορά το κριτήριο του πλεονεκτήματος, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι οι δύο εξεταζόμενες εγγυήσεις ενδέχεται να έχουν εξασφαλίσει αδικαιολόγητο πλεονέκτημα στις πιστώτριες τράπεζες. Πράγματι, σύμφωνα με την ανακοίνωση σχετικά με τις εγγυήσεις, τμήμα 2.3, η κρατική εγγύηση μπορεί να συνιστά ενίσχυση προς τον δανειοδότη, στο βαθμό που παρέχει μεγαλύτερες εξασφαλίσεις στο δανειοδότη περιορίζοντας το υφιστάμενο άνοιγμά του. Στην προκειμένη περίπτωση, και οι δύο εγγυήσεις χορηγήθηκαν ρητά για την εξασφάλιση νέων δανείων με στόχο, τουλάχιστον εν μέρει, την αναδιάταξη υφιστάμενων δανείων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι εν λόγω εγγυήσεις παρείχαν στους πιστωτές εξασφάλιση αναφορικά με τα υφιστάμενα δάνεια.

(43)

Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι η ΕΤΕ ενδέχεται να έχει επίσης ευεργετηθεί από ενίσχυση μέσω της εγγύησης του Μαΐου 2007 (μέτρο 1) στο μέτρο που η εγγύηση αυτή κάλυπτε υφιστάμενο δάνειο (7,5 εκατ. EUR). Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι και οι πέντε πιστώτριες τράπεζες ενδέχεται να έχουν επίσης ευεργετηθεί από ενίσχυση μέσω της εγγύησης του Ιουνίου 2010 (μέτρο 3) στο μέτρο που αυτή κάλυπτε υφιστάμενα δάνεια των εν λόγω πιστωτικών ιδρυμάτων (36,6 εκατ. EUR).

(44)	Όσον αφορά την επιλεκτικότητα, οι κρατικές εγγυήσεις είχαν παρασχεθεί για υφιστάμενα δάνεια που είχαν χορηγηθεί από συγκεκριμένες τράπεζες, και συνεπώς είχαν επιλεκτικό χαρακτήρα ως προς τους δικαιούχους.

(45)

Τέλος, όσον αφορά τη στρέβλωση του ανταγωνισμού και τον επηρεασμό των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών, οι τραπεζικές υπηρεσίες προσφέρονται σε ευρεία κλίμακα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελούν αντικείμενο έντονου ανταγωνισμού. Κατά τον χρόνο λήψης των μέτρων ενίσχυσης, οι πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας προσέφεραν χρηματοπιστωτικά προϊόντα και υπηρεσίες, μέσω των θυγατρικών τους σε άλλες χώρες της ΕΕ (βλ. παράγραφο 10 ανωτέρω). Επίσης, η εξεταζόμενη ενίσχυση εξασφάλισε στις πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους (βλ. παραγράφους 42-43 ανωτέρω). Όταν μια κρατική ενίσχυση ενισχύει τη θέση μιας επιχείρησης έναντι άλλων επιχειρήσεων που ανταγωνίζονται σε επίπεδο εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών, οι τελευταίες πρέπει να θεωρηθεί ότι θίγονται από την εν λόγω ενίσχυση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ικανοποιείται το κριτήριο της στρέβλωσης του ανταγωνισμού και του επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών.

(46)

Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι οι κρατικές εγγυήσεις του Μαΐου 2007 και του Ιουνίου 2010 (μέτρα 1 και 3) ενδέχεται να συνιστούν κρατική ενίσχυση υπέρ των πιστωτριών τραπεζών Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Εμπορική Τράπεζα, Τράπεζα ΑΤΕ, Alpha Bank και Eurobank κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

Πιθανή κρατική εγγύηση για δάνεια της περιόδου από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009

(47)

Όσον αφορά δάνεια που χορηγήθηκαν στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009 (βλ. παράγραφο 17 σημείο α) ανωτέρω), η Επιτροπή παρατηρεί ότι ορισμένες πληροφορίες υποδηλώνουν ότι οι πιστώτριες τράπεζες είναι πιθανό να είχαν επηρεαστεί από υπόσχεση για τη χορήγηση κρατικής εγγύησης (βλ. παραγράφους 20-22 ανωτέρω). Η Επιτροπή παρατηρεί επίσης ότι τα δάνεια αυτά καλύφθηκαν τελικά από τις κρατικές εγγυήσεις του Οκτωβρίου 2009 και του Ιουνίου 2010. Η τελευταία αντικατέστησε την εγγύηση του Οκτωβρίου 2009.

(48)

Η Επιτροπή δεν αποκλείει στο σημείο αυτό το ενδεχόμενο η ανωτέρω υπόσχεση, εάν πράγματι εξακριβωθεί στη διάρκεια της επίσημης διαδικασίας έρευνας, να συνιστά κρατική εγγύηση που δόθηκε ήδη το 2008, και συνεπώς πριν από τις εγγυήσεις του Οκτωβρίου 2009 και του Ιουνίου 2010, για την κάλυψη των δανείων της περιόδου από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009. Μια τέτοια εγγύηση θα εξασφάλιζε πλεονεκτήματα στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία και τις πιστώτριες τράπεζές της, με την έννοια της ανωτέρω ανάλυσης για την ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης (βλ. παραγράφους 32-46 ανωτέρω).

Μέτρο 2: Αναδιάταξη οφειλών για ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές εισφορές

(49)

Όσον αφορά το κριτήριο των κρατικών πόρων, ο στόχος των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης είναι η χρηματοδότηση του προϋπολογισμού των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου υπό την εποπτεία του Δημοσίου. Συνεπώς, η μη είσπραξη αυτών των εισφορών στερεί πόρους από το κράτος. Συνεπώς, ικανοποιείται το κριτήριο αυτό.

(50)

Όσον αφορά το κριτήριο του πλεονεκτήματος, η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία έλαβε πράγματι προθεσμία 8 ετών για την πληρωμή χρηματοπιστωτικής υποχρέωσης, σε μια εποχή που αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και υπήρχε μεγάλη πιθανότητα αθέτησης των υποχρεώσεών της. Σύμφωνα με πάγια νομολογία (13), για να διαπιστωθεί κατά πόσο έχει δοθεί επιλεκτικό πλεονέκτημα με τη μη είσπραξη οφειλών και κατά πόσο το πλεονέκτημα θα μπορούσε να θεωρηθεί κρατική ενίσχυση για τους σκοπούς του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, θα πρέπει να εξακριβωθεί ότι η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία δεν μπορούσε να αποκτήσει το πλεονέκτημα αυτό κάτω από κανονικές συνθήκες της αγοράς. Από την άποψη αυτή, το ουσιώδες ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι κατά πόσο η συμπεριφορά του κράτους ως πιστωτή στις δεδομένες συνθήκες θα μπορούσε να συγκριθεί με τη συμπεριφορά ενός συνετού ιδιώτη πιστωτή.

(51)

Οι ελληνικές αρχές δεν διευκρίνισαν εάν τα χρέη της εταιρείας προς το δημόσιο είχαν αναδιαταχθεί με την εφαρμογή κατάλληλων ποινών. Πράγματι, οι πληροφορίες που παρασχέθηκαν δεν είναι συγκεκριμένες. Αναφέρονται μόνο ποινές ή τόκοι ύψους 1,2 εκατ. EUR, που θα συνεπάγονταν επίσης επιτόκιο 7 %. Ακόμη και εάν πράγματι επρόκειτο για ποινή ή επιτόκιο που εφαρμόστηκε κατά την αναδιάταξη, φαίνεται να είναι χαμηλότερο από εκείνο που ίσχυε για οφειλέτες σε οικονομική κατάσταση παρόμοια με εκείνη της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας.

(52)

Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές δεν ενημέρωσαν την Επιτροπή εάν η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία είχε τηρήσει προηγούμενες συμφωνίες αναδιάταξης. Σχετικά με το θέμα αυτό, η Επιτροπή παρατηρεί ότι η αναδιάταξη του 2009 εφαρμόστηκε επίσης για οφειλόμενο ποσό 2,8 εκατ. EUR από προηγούμενες αναδιατάξεις οφειλών. Η Επιτροπή παρατηρεί ότι αυτό θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη ότι οι προηγούμενες αναδιατάξεις οφειλών είχαν αποτύχει.

(53)

Για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, η Επιτροπή έχει επιφυλάξεις για το κατά πόσο η συμπεριφορά των ελληνικών αρχών θα μπορούσε να συγκριθεί με εκείνη ενός συνετού ιδιώτη πιστωτή, δεδομένου ότι δεν διευκρινίστηκε η τυχόν εφαρμογή ποινής ή επιτοκίου, σε ύψος ίσο με εκείνο της αγοράς, και ότι η αναδιάταξη του 2009 εφαρμόστηκε παρά τις κατά τα φαινόμενα αποτυχημένες προηγούμενες συμφωνίες αναδιάταξης. Ακόμη και η ποινή ή το επιτόκιο του 7 % (βλ. παράγραφο 51 ανωτέρω), που κατά τα φαινόμενα εφαρμόστηκε, φαίνεται να είναι χαμηλότερο από εκείνο που θα ίσχυε για εταιρείες σε τόσο δεινή οικονομική κατάσταση όπως η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία.

(54)

Επιπλέον, ανεξαρτήτως του ύψους της ποινής που εφαρμόστηκε για την αναδιάταξη, η Επιτροπή έχει επιφυλάξεις για το εάν ένας ιδιώτης πιστωτής θα είχε δεχθεί οποιοδήποτε είδος αναδιάταξης καθώς η εταιρεία αντιμετώπιζε ήδη πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα και είχε παύσει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής της, με αποτέλεσμα να φαίνεται απίθανο το ενδεχόμενο μιας μεταγενέστερης εξόφλησης του χρέους.

(55)	Τέλος, η Επιτροπή έχει επιφυλάξεις κατά πόσο το μέτρο αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ικανοποιεί το κριτήριο του ιδιώτη πιστωτή, αν εξετασθεί μεμονωμένα, δεδομένου ότι η εταιρεία τύγχανε ήδη κρατικής στήριξης με τη μορφή εγγύησης που φαίνεται ότι αποτελεί κρατική ενίσχυση.

(56)	Έτσι, η Επιτροπή θεωρεί ότι στο στάδιο αυτό η αναδιάταξη των χρεών ενδέχεται να έχει προσφέρει πλεονέκτημα στην εταιρεία κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

(57)	Όσον αφορά το κριτήριο της επιλεκτικότητας, τα ληξιπρόθεσμα χρέη της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας προς το Δημόσιο είχαν αναδιαταχθεί στο πλαίσιο μιας ad hoc απόφασης για την εταιρεία. Συνεπώς, ικανοποιείται το κριτήριο αυτό.

(58)	Τέλος, το κριτήριο της στρέβλωσης του ανταγωνισμού και του επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών ικανοποιείται με τον ίδιο τρόπο όπως και στην παράγραφο 38 ανωτέρω.

(59)	Σύμφωνα με τις ανωτέρω παρατηρήσεις, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η αναδιάταξη των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων κοινωνικής ασφάλισης συνιστά κρατική ενίσχυση υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

4.3. Παράνομη ενίσχυση

(60)	Σύμφωνα με το άρθρο 1 στοιχείο στ) του κανονισμού αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ (14), “παράνομη ενίσχυση” είναι μια νέα ενίσχυση η οποία εφαρμόζεται κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ.

(61)

Στην προκειμένη υπόθεση, τα μέτρα ενισχύσεων υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας και των πιστωτριών τραπεζών της εφαρμόστηκαν από την Ελλάδα χωρίς να κοινοποιηθούν στην Επιτροπή και χωρίς να έχουν ληφθεί οι παρατηρήσεις της Επιτροπής σχετικά με αυτά ή να έχει εκδοθεί τελική απόφαση για τη συμβατότητα των μέτρων με την κοινή αγορά.

(62)	Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι τα υπό εξέταση μέτρα ενίσχυσης είναι παράνομα.

(63)

Όσον αφορά ειδικότερα την κρατική εγγύηση του Ιουνίου 2010 (μέτρο 3), η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο, ότι αυτή έχει παρασχεθεί. Πράγματι, η κρατική εγγύηση εγκρίθηκε με υπουργική απόφαση, δηλαδή με δεσμευτική πράξη του κράτους, η οποία επέτρεπε να πραγματοποιηθεί η πληρωμή του υποκείμενου δανείου με την εγγύηση του κράτους. Το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις υποβληθείσες πληροφορίες, το υποκείμενο δάνειο δεν έχει ακόμη εκδοθεί, δεν μεταβάλλει τη νομική ισχύ της κρατικής εγγύησης, δεδομένου ότι η ενεργοποίηση του δανείου επαφίεται πλήρως στη διακριτική ευχέρεια των δικαιούχων, δηλαδή της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας και των πιστωτριών τραπεζών της.

4.4. Συμβατότητα των μέτρων ενίσχυσης

Επιλεξιμότητα της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας

(64)	Όπως αναφέρθηκε στις παραγράφους 7-8 ανωτέρω και αναλύεται λεπτομερέστερα στον πίνακα 1 που ακολουθεί, οι επιχειρηματικές και οικονομικές επιδόσεις της εταιρείας επιδεινώθηκαν σημαντικά κατά την περίοδο 2004-2009.

Πίνακας 1

Βασικά οικονομικά στοιχεία της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας (σε εκατ. EUR)

	2004	2005	2006	2007	2008	2009
Κύκλος εργασιών	154,3	97,5	64,6	74,7 (15)	30,6	4,5
ΚΠΦ	–89,6	–61,3	–49,3	–38,5	–62,4	–60,6
Συσσωρευμένες ζημίες	264,1	316	378,3	418,7	481	520,3 (16)
Εγγεγραμμένο κεφάλαιο	276,3	283,3	280,8	288,9	290,4	290,4 (16)
Ίδια κεφάλαια	95,2	35,7	32,9	4,6	49,1	111,5
Χρέος/ίδια κεφάλαια	281 %	692 %	829 %	6,243 %	– 561 %	– 280 %
Στοιχεία από τις οικονομικές καταστάσεις 2004-2009.

(65)

Με βάση αυτά τα οικονομικά στοιχεία, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η εταιρεία ήταν προβληματική κατά την έννοια του σημείου 10 των κατευθυντηρίων γραμμών για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων κατά το χρόνο που λήφθηκαν τα υπό εξέταση μέτρα υπέρ αυτής (περίοδος 2007-2010). Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι η εταιρεία είναι προβληματική επί του παρόντος.

(66)

Ειδικότερα, όσον αφορά το σημείο 10 (α) των κατευθυντηρίων γραμμών, το εγγεγραμμένο κεφάλαιο της εταιρείας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές καταστάσεις των ετών 2004-2009, δεν είχε απολεσθεί αλλά αυξηθεί την περίοδο 2004-2009. Ωστόσο, η Επιτροπή παρατηρεί ότι την ίδια περίοδο τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας μειώθηκαν σε ελάχιστο επίπεδο (2007) ή έγιναν αρνητικά (2008 και 2009). Συγχρόνως, η εταιρεία δεν έλαβε κατάλληλα μέτρα για να αντιμετωπίσει τη μείωση των ιδίων κεφαλαίων της, όπως προβλέπεται στην ελληνική νομοθεσία (17). Τα μέτρα αυτά θα συνίσταντο είτε στην αύξηση του κεφαλαίου είτε στην κεφαλαιοποίηση των ζημιών, πράγμα που θα οδηγούσε στην εξάλειψη του εγγεγραμμένου κεφαλαίου. Φαίνεται ότι μόνο η δεύτερη περίπτωση θα ήταν εφικτή για την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία, λόγω της κρίσιμης οικονομικής της κατάστασης (βλ. πίνακα 1 ανωτέρω) και των δυσχερειών πρόσβασής της σε χρηματοδότηση (βλ. παράγραφο 9 ανωτέρω). Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί ότι η εταιρεία είχε στην ουσία απολέσει περισσότερο από το ήμισυ του εγγεγραμμένου κεφαλαίου της.

(67)	Επιπλέον, όσον αφορά το σημείο 10 γ), από το 2008 η εταιρεία πληρούσε, βάσει της ελληνικής νομοθεσίας, τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε συλλογική πτωχευτική διαδικασία (18).

(68)	Τέλος, όσον αφορά το σημείο 11 των κατευθυντηρίων γραμμών, οι συνήθεις ενδείξεις μιας προβληματικής επιχείρησης όπως η αύξηση των ζημιών, η μείωση του κύκλου εργασιών και η συσσώρευση του χρέους, υπήρχαν τουλάχιστον από το 2004.

Ενίσχυση στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία

(69)	Στο μέτρο που τα μέτρα συνιστούν ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, η συμβατότητά τους πρέπει να εξεταστεί βάσει των εξαιρέσεων που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 του εν λόγου άρθρου.

(70)	Είναι σαφές ότι οι εξαιρέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 107 παράγραφος 2 και στο άρθρο 107 παράγραφος 3, στοιχεία δ) και ε), δεν ισχύουν και δεν οι ελληνικές αρχές δεν τις επικαλέστηκαν.

(71)

Η Επιτροπή πρέπει επίσης να εξετάσει κατά πόσο ορισμένα από τα επίμαχα μέτρα θα ήταν συμβατά βάσει των κανόνων για την αντιμετώπιση της κρίσης που προβλέπονται στο Προσωρινό Πλαίσιο (19). Ωστόσο, η Επιτροπή παρατηρεί ότι η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία ήταν σαφώς προβληματική επιχείρηση πριν την 1η Ιουλίου 2008 και, συνεπώς, δεν είναι επιλέξιμη για τη χορήγηση ενίσχυσης βάσει του Προσωρινού Πλαισίου.

(72)

Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία ήταν προβληματική επιχείρηση κατά τον χρόνο που λήφθηκαν τα μέτρα για τη στήριξή της (βλ. παραγράφους 8-9 και 64-68 ανωτέρω), και συνεπώς η συμβατότητα των μέτρων ενίσχυσης μπορεί να αξιολογηθεί μόνο βάσει των κατευθυντηρίων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης (δηλαδή βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ της ΣΛΕΕ).

(73)

Πρώτον, η Επιτροπή έχει επιφυλάξεις για το κατά πόσο τα μέτρα θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμβατά ως ενισχύσεις διάσωσης. Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να αποφανθεί αν τα μέτρα περιορίζονται στο ελάχιστο αναγκαίο, αν δικαιολογούνται λόγω σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων και αν προκαλούν αθέμιτα δυσμενείς δευτερογενείς συνέπειες για άλλα κράτη μέλη. Επιπλέον, οι εγγυήσεις του 2007 και του 2010 δεν έχουν περιορισμένη διάρκεια 6 μηνών. Η αναδιάταξη του χρέους, που είναι συγκρίσιμη με δάνειο, έχει και αυτή διάρκεια μεγαλύτερη της περιόδου των 6 μηνών που επιτρέπεται για τις ενισχύσεις διάσωσης.

(74)

Δεύτερον, η Επιτροπή παρατηρεί ότι κανένα από τα μέτρα δεν φαίνεται να είναι συμβατό ούτε ως ενίσχυση αναδιάρθρωσης. Στο παρόν στάδιο, η θέσπιση αυτών των μέτρων ενίσχυσης δεν φαίνεται να είχε εξαρτηθεί από την εφαρμογή σχεδίου αναδιάρθρωσης που θα εξασφάλιζε την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της επιχείρησης. Πράγματι, βάσει των στοιχείων που είναι διαθέσιμα επί του παρόντος, δεν υπήρχε τέτοιο σχέδιο, και όλες οι προσπάθειες αναδιάρθρωσης είχαν αποτύχει, σε βαθμό που πρακτικά η λειτουργία της εταιρείας είχε σταματήσει και είχε τεθεί εκτός χρηματιστηρίου. Παρά αυτήν την αποτυχία της αναδιάρθρωσης, το κράτος συνέχισε να παρέχει κεφάλαια κίνησης στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία. Συνεπώς, στο παρόν στάδιο η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα ενίσχυσης στο σύνολό τους αποτελούν απλώς ενισχύσεις λειτουργίας χωρίς καμία προαπαιτούμενη αξιόπιστη αναδιάρθρωση.

(75)

Επίσης, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες αν η εταιρεία έλαβε οποιαδήποτε σημαντική χρηματοδότηση για τις πράξεις της η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ίδια συμμετοχή χωρίς ενίσχυση. Τέλος, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες για το αν εφαρμόστηκαν οποιαδήποτε αντισταθμιστικά μέτρα κατά την έννοια των κατευθυντηρίων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης.

(76)	Όσον αφορά την επιλεξιμότητα της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας για ενισχύσεις αναδιάρθρωσης, η Επιτροπή σημειώνει ότι η εταιρεία λάμβανε ενισχύσεις λειτουργίας τουλάχιστον από το 2007, έτος κατά το οποίο αντιμετώπιζε ήδη δυσχέρειες.

(77)

Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή θεωρεί ότι το ανωτέρω γεγονός (βλ. παράγραφο 76) φαίνεται να αντιβαίνει την αρχή της “εφάπαξ ενίσχυσης”, πράγμα που αποτελεί ένδειξη ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εταιρεία έχουν επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα και ότι τα μέτρα ενίσχυσης υπέρ της εταιρείας έχουν οδηγήσει σε νοθεύσεις του ανταγωνισμού που είναι αντίθετες προς το κοινό συμφέρον. Επιπλέον, η Επιτροπή κρίνει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η αναδιάρθρωση θα πρέπει να θεωρηθεί ως συνεχής και αδιάλειπτη διαδικασία, δεδομένου ότι τα μέτρα ενίσχυσης του 2007, 2009 και 2010 χορηγήθηκαν επί σειρά ετών και δεν υπήρχε το προαπαιτούμενο ενός ενιαίου σχεδίου αναδιάρθρωσης ή στρατηγικής ικανής να αποκαταστήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της επιχείρησης.

(78)	Με βάση τις ανωτέρω παρατηρήσεις, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι δεν έχει τηρηθεί η αρχή της “εφάπαξ ενίσχυσης”.

(79)	Τέλος, η Επιτροπή δεν έχει υπόψη της άλλο σύνολο κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο να καθιστά την εικαζόμενη ενίσχυση συμβατή με τη ΣΛΕΕ.

(80)	Κατά συνέπεια, βάσει της προκαταρκτικής εξέτασης του μέτρου και των πληροφοριών που υποβλήθηκαν, στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητα του μέτρου με τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις.

Ενίσχυση στις πιστώτριες τράπεζες

(81)

Η ενίσχυση στις πιστώτριες τράπεζες αποσκοπούσε στη μείωση του ανοίγματός τους έναντι της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, δηλαδή στη διατήρηση των εσόδων (κεφάλαιο συν τόκοι) που προέρχονταν από δάνεια προς την εταιρεία. Συνεπώς, φαίνεται ότι οι πιστώτριες τράπεζες έλαβαν επίσης ενίσχυση λειτουργίας. Οι ενισχύσεις λειτουργίας κανονικά απαγορεύονται και μπορούν να χορηγηθούν μόνο κατ’ εξαίρεση εφόσον δικαιολογούνται λόγω της συμβολής τους στην περιφερειακή ανάπτυξη και της φύσης τους και εφόσον το ύψος τους είναι ανάλογο προς τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Η επιχειρηματολογία της Ελλάδας δεν στηρίχθηκε σε τέτοιου είδους περιστάσεις.

(82)	Επιπλέον, οι πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας δεν ήταν προβληματικές και, συνεπώς, δεν είναι επιλέξιμες για ενισχύσεις διάσωσης και/ή αναδιάρθρωσης.

(83)	Η Επιτροπή δεν έχει υπόψη της άλλο σύνολο κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο θα δικαιολογούσε τέτοιου είδους ενισχύσεις λειτουργίας στις πιστώτριες τράπεζες στην εξεταζόμενη υπόθεση.

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

(84)

Λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω παρατηρήσεις, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ όσον αφορά τα μέτρα κρατικών εγγυήσεων του Μαΐου 2007 και του Ιουνίου 2010, καθώς και την αναδιάταξη των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές και καλεί την Ελλάδα να υποβάλει τις παρατηρήσεις της και να παράσχει όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες για την αξιολόγηση της ενίσχυσης εντός ενός μηνός από την παραλαβή της παρούσας. Ειδικότερα, η Ελλάδα καλείται να παράσχει τις ακόλουθες πληροφορίες:

—	την πιστοληπτική διαβάθμιση της εταιρείας κατά το χρόνο παροχής των δύο εγγυήσεων·

—	την αγοραία τιμή για παρόμοιες εγγυήσεις προς εταιρείες σε συγκρίσιμη οικονομική κατάσταση κατά τον χρόνο παροχής των δύο εγγυήσεων·

—	το επιτόκιο το οποίο θα έπρεπε να καταβάλει η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία χωρίς τις δύο εγγυήσεις·

—	το επιτόκιο του κοινοπρακτικού δανείου που καλύπτεται από την εγγύηση του 2010·

—	την ενδεχόμενη ποινή που εφαρμόστηκε, κατά την αναδιάταξη του 2009 των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας·

—	εάν είχαν εφαρμοστεί προηγούμενες αναδιατάξεις υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές για την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία και εάν είχαν τηρηθεί από την εταιρεία.

(85)	Η Επιτροπή καλεί τις ελληνικές αρχές να διαβιβάσουν αμέσως αντίγραφο της παρούσας επιστολής στους πιθανούς αποδέκτες της ενίσχυσης.

(86)	Η Επιτροπή υπενθυμίζει στην Ελλάδα το ανασταλτικό αποτέλεσμα του άρθρου 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ και εφιστά την προσοχή της στο άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, που προβλέπει ότι κάθε παράνομη ενίσχυση μπορεί να ανακτηθεί.

(87)

Η Επιτροπή προειδοποιεί την Ελλάδα ότι θα ενημερώσει τα ενδιαφερόμενα μέρη με τη δημοσίευση της παρούσας επιστολής και περίληψής της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα ενημερώσει επίσης τα ενδιαφερόμενα μέρη στις χώρες ΕΖΕΣ οι οποίες έχουν υπογράψει τη συμφωνία ΕΟΧ, με δημοσίευση ανακοίνωσης στο συμπλήρωμα ΕΟΧ της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα ενημερώσει την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ αποστέλλοντας αντίγραφο της παρούσας επιστολής. Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα κληθούν να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους εντός ενός μηνός από την ημερομηνία της δημοσίευσης αυτής.”

(1) Από 1ης Δεκεμβρίου 2009, τα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ έχουν γίνει, αντιστοίχως, τα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ. Οι δύο σειρές διατάξεων είναι ουσιαστικά ταυτόσημες. Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης οι αναφορές στα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ νοούνται ως αναφορές στα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ, κατά περίπτωση.

(2) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 (νυν άρθρου 88) της συνθήκης ΕΚ, ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1-9.

(3) Κέρδη προ φόρων (καθαρά κέρδη).

(4) Βάσει του άρθρου 47 του ελληνικού Νόμου 2190/1920, σε περίπτωση που το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας γίνει κατώτερο από το 50 % του μετοχικού κεφαλαίου, η γενική συνέλευση των μετόχων πρέπει να αποφασίσει (εντός 6 μηνών από τη λήξη της χρήσης) τη λύση της εταιρείας ή την υιοθέτηση άλλου μέτρου.

(5) Όπως αναφέρεται στις οικονομικές εκθέσεις και τους δικτυακούς τόπους των τραπεζών.

(6) Περιλαμβανομένου φόρου 0,6 %, που εφαρμόζεται σε όλα τα δάνεια στην Ελλάδα (εκτός των στεγαστικών και των αγροτικών δανείων, για τα οποία ο φόρος είναι 0,12 %).

(7) Αναφέρεται στη σελίδα 7 της ετήσιας οικονομικής έκθεσης του 2008 της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας.

(8) Αναφέρεται στη σελίδα 11 της οικονομικής έκθεσης του 2009 της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας.

(9) Αναφέρεται στη σελίδα 5 της επιστολής των ελληνικών αρχών που υπεβλήθη στις 22 Φεβρουαρίου 2010.

(10) ΕΕ C 244 της 1.10.2004, σ. 2.

(11) ΕΕ C 155 της 20.6.2008, σ. 10.

(12) ΕΕ C 14 της 19.1.2008, σ. 6.

(13) Βλ. π.χ. απόφαση της 29ης Απριλίου 199 στην υπόθεση C-342/96 Ισπανία κατά Επιτροπής, Συλλογή 1999, σ. I-2459 απόφαση της 11ης Ιουλίου 2002 στην υπόθεση T-152/99 HAMSA κατά Επιτροπής, Συλλογή 2002, σ. II-3049 απόφαση της 29ης Ιουνίου 1999 στην υπόθεση C-256/97 DM Transport, Συλλογή 1999, σ. I-3913.

(14) ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1.

(15) Αύξηση λόγω υψηλότερων κεφαλαίων που επέτρεπαν τη λειτουργία περισσότερων εργοστασίων.

(16) Σεπτέμβριος 2009.

(17) Βλ. ανωτέρω υποσημείωση 4.

(18) Πρβλ. υποσημείωση 15.

(19) Ανακοίνωση της Επιτροπής — Προσωρινό κοινοτικό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, ΕΕ C 16 της 22.1.2009, σ. 1, όπως τροποποιήθηκε με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την τροποποίηση του προσωρινού κοινοτικού πλαισίου για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, ΕΕ C 303 της 15.12.2009, σ. 6.

		ISSN 1830-3668 doi:10.3000/18303668.C_2010.357.ron
Jurnalul Oficial al Uniunii Europene		C 357

Ediţia în limba română	Comunicări şi informări	Anul 53 30 decembrie 2010

	II Comunicări
	COMUNICĂRI PROVENIND DE LA INSTITUȚIILE, ORGANELE ȘI ORGANISMELE UNIUNII EUROPENE
	Comisia Europeană
2010/C 357/03	Autorizarea ajutoarelor de stat în conformitate cu articolele 107 și 108 din TFUE – Cazuri în care Comisia nu ridică obiecții ( 1 )	12

2010/C 357/04	Non-opoziție la o concentrare notificată (Cazul COMP/M.6023 – Schweizerische Post/Österreichische Post/JV) ( 1 )	16

	IV Informări
	INFORMĂRI PROVENIND DE LA INSTITUȚIILE, ORGANELE ȘI ORGANISMELE UNIUNII EUROPENE
	Comisia Europeană
2010/C 357/05	Rata de schimb a monedei euro	17

	V Anunțuri
	PROCEDURI REFERITOARE LA PUNEREA ÎN APLICARE A POLITICII ÎN DOMENIUL CONCURENȚEI
	Comisia Europeană
2010/C 357/06	Ajutor de stat – Grecia – Ajutor de stat C 27/10 (ex NN 6/09) – Ajutor de stat în favoarea United Textiles SA – Invitație de a prezenta observații în temeiul articolului 108 alineatul (2) din Tratatul privind funcționarea Uniunii Europene ( 1 )	18

2010/C 357/07	Notificare prealabilă a unei concentrări (Cazul COMP/M.6041 – PAI/Gecos/Nuance) – Caz care poate face obiectul procedurii simplificate ( 1 )	28

2010/C 357/08	Notificare prealabilă a unei concentrări (Cazul COMP/M.6107 – Platinum Equity/Nampak Paper Holdings) – Caz care poate face obiectul procedurii simplificate ( 1 )	29

2010/C 357/09	Notificare prealabilă a unei concentrări (Cazul COMP/M.6070 – Predica/Generali Vie/Europe Avenue) – Caz care poate face obiectul procedurii simplificate ( 1 )	30

2010/C 357/10	Notificare prealabilă a unei concentrări (Cazul COMP/M.6100 – Gilde/Parcom/Gamma) – Caz care poate face obiectul procedurii simplificate ( 1 )	31

Data adoptării deciziei	27.10.2010
Numărul de referință al ajutorului	N 326/10
Stat membru	Polonia
Regiune	Regiony wymienone w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2010 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie gmin i miejscowości, w których stosuje się szczególne zasady odbudowy, remontow i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (Dz. U. nr 144, poz. 969)
Titlu (și/sau numele beneficiarului)	Program pomocy dotyczący zrekompensowania przedsiębiorstwom szkód spowodowanych przez powodzie w Polsce w 2010 r.
Temei legal	Ustawa z dnia 12 sierpnia 2010 r. o wspieraniu przedsiębiorców dotkniętych skutkami powodzi z 2010 r.
Tipul măsurii	Regim de ajutoare
Obiectiv	Compensări pentru pagube produse de calamități naturale sau alte evenimente extraordinare
Forma de ajutor	Împrumut cu dobândă redusă
Buget	Buget global: 100 de milioane PLN
Valoare	100 %
Durată (perioadă)	Până la 31.12.2012
Sectoare economice	Toate sectoarele
Numele și adresa autorității de acordare a ajutorului	Fundusze pożyczkowe Brak możliwości podania jednego adresu, gdyż pomoc będzie udzielana przez wybrane w drodze konkursu regionalne i lokalne fundusze pożyczkowe (w Polsce jest ich aktualnie ok. 70)
Alte informații	—

Informarea nr.	Cuprins	Pagina
	I Rezoluții, recomandări și avize
	AVIZE
	Autoritatea Europeană pentru Protecția Datelor
2010/C 357/01	Avizul Autorității Europene pentru Protecția Datelor privind propunerea de regulament al Parlamentului European și al Consiliului de modificare a Regulamentului (CE) nr. 2007/2004 al Consiliului de instituire a Agenției Europene pentru Gestionarea Cooperării Operative la Frontierele Externe ale Statelor Membre ale Uniunii Europene (FRONTEX)	1

2010/C 357/02	Avizul Autorității Europene pentru Protecția Datelor cu privire la Comunicarea Comisiei privind o abordare globală referitoare la transferul de date din registrul cu numele pasagerilor (PNR) către țări terțe	7

Data adoptării deciziei	8.11.2010
Numărul de referință al ajutorului	N 392/10
Stat membru	Spania
Regiune	—
Titlu (și/sau numele beneficiarului)	Reestructuración de Cajasur
Temei legal	El artículo 7 del Real Decreto Ley 9/2009 de 26 de junio, sobre restructuración bancaria y reforzamiento de los recursos propios de la entidades de crédito
Tipul măsurii	Ajutor individual
Obiectiv	Ajutoare destinate remedierii unei situații de perturbare gravă a economiei
Forma de ajutor	Subvenție directă
Buget	Buget global: 392 de milioane EUR
Valoare	—
Durată (perioadă)	1.1.2011-31.12.2015
Sectoare economice	Intermediere financiară
Numele și adresa autorității de acordare a ajutorului	Ministerio español de Hacienda
Alte informații	—

	Moneda	Rata de schimb
USD	dolar american	1,3136
JPY	yen japonez	107,99
DKK	coroana daneză	7,4528
GBP	lira sterlină	0,85390
SEK	coroana suedeză	8,9885
CHF	franc elvețian	1,2483
ISK	coroana islandeză
NOK	coroana norvegiană	7,8090
BGN	leva bulgărească	1,9558
CZK	coroana cehă	25,263
EEK	coroana estoniană	15,6466
HUF	forint maghiar	279,40
LTL	litas lituanian	3,4528
LVL	lats leton	0,7097
PLN	zlot polonez	3,9667
RON	leu românesc nou	4,2986
TRY	lira turcească	2,0545
AUD	dolar australian	1,2975
CAD	dolar canadian	1,3155
HKD	dolar Hong Kong	10,2225
NZD	dolar neozeelandez	1,7272
SGD	dolar Singapore	1,7042
KRW	won sud-coreean	1 500,57
ZAR	rand sud-african	8,7855
CNY	yuan renminbi chinezesc	8,6976
HRK	kuna croată	7,3848
IDR	rupia indoneziană	11 822,75
MYR	ringgit Malaiezia	4,0518
PHP	peso Filipine	57,601
RUB	rubla rusească	39,9949
THB	baht thailandez	39,628
BRL	real brazilian	2,2127
MXN	peso mexican	16,2676
INR	rupie indiană	59,1550