z dnia 14 grudnia 2023 r. ( *1 )
Odwołanie – Pomoc państwa – Artykuł 107 ust. 1 TFUE – Interpretacja indywidualna prawa podatkowego (tax ruling) wydana przez państwo członkowskie – Pomoc uznana za niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Pojęcie korzyści – Określenie ram odniesienia – Opodatkowanie „normalne” zgodnie z prawem krajowym – Zasada ceny rynkowej – Kontrola przez Trybunał dokonanej przez Sąd wykładni i zastosowania przezeń prawa krajowego
W sprawie C‑457/21 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 22 lipca 2021 r.,
Komisja Europejska, którą reprezentowali P.‑J. Loewenthal i F. Tomat, w charakterze pełnomocników,
wnosząca odwołanie,
w której drugą stroną postępowania były:
Wielkie Księstwo Luksemburga, które reprezentowali początkowo A. Germeaux i T. Uri, a następnie A. Germeaux i T. Schell, w charakterze pełnomocników, których wspierali J. Bracker, A. Steichen i D. Waelbroeck, avocats,
Amazon.com Inc., z siedzibą w Seattle (Stany Zjednoczone),
Amazon EU Sàrl, z siedzibą w Luksemburgu (Luksemburg),
które reprezentowali D. Paemen, M. Petite i A. Tombiński, avocats,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
Irlandia, którą reprezentował A. Joyce, w charakterze pełnomocnika, którego wspierali P. Baker, KC, C. Donnelly, SC, B. Doherty, BL, D. Fennelly, BL, i P. Gallagher, SC,
interwenient w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (druga izba),
w składzie: A. Prechal, prezes izby, F. Biltgen, N. Wahl (sprawozdawca), J. Passer i M.L. Arastey Sahún, sędziowie,
rzecznik generalny: J. Kokott,
sekretarz: M. Longar, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 16 marca 2023 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznik generalnej na posiedzeniu w dniu 8 czerwca 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
|
1 |
W odwołaniu Komisja Europejska wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 12 maja 2021 r., Luksemburg i Amazon/Komisja (T‑816/17 i T‑318/18, zwanego dalej zaskarżonym wyrokiem, EU:T:2021:252), w którym Sąd stwierdził nieważność decyzji Komisji (UE) 2018/859 z dnia 4 października 2017 r. w sprawie pomocy państwa SA.38944 (2014/C) (ex 2014/NN) wdrożonej przez Luksemburg na rzecz Amazona (Dz.U. 2018, L 153, s. 1, zwanej dalej „sporną decyzją”). |
Okoliczności powstania sporu
|
2 |
Okoliczności poprzedzające powstanie sporu zostały przedstawione w pkt 1–71 zaskarżonego wyroku, w jego jawnej wersji, w następujący sposób:
[…]
[…]
[…]
[…]
[…]
[…] b) W przedmiocie selektywności środka
|
Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
|
3 |
Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 14 grudnia 2017 r. Wielkie Księstwo Luksemburga wniosło skargę w sprawie T‑816/17, żądając, tytułem żądania głównego, stwierdzenia nieważności spornej decyzji oraz, tytułem żądania ewentualnego, stwierdzenia nieważności tej decyzji w zakresie, w jakim nakazano w niej odzyskanie pomocy wskazanej w tej decyzji. |
|
4 |
Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 22 maja 2018 r. Amazon EU Sàrl i Amazon.com (zwane dalej łącznie „Amazonem”) wniosły skargę w sprawie T‑318/18, żądając, tytułem żądania głównego, stwierdzenia nieważności art. 1–4 spornej decyzji oraz, tytułem żądania ewentualnego, stwierdzenia nieważności art. 2–4 tej decyzji. |
|
5 |
Na poparcie swoich skarg Wielkie Księstwo Luksemburga i Amazon podniosły odpowiednio pięć i dziewięć zarzutów, które Sąd uznał za pokrywające się w znacznym stopniu w następujący sposób:
|
|
6 |
W ramach interwencji w pierwszej instancji Irlandia podniosła, po pierwsze, naruszenie art. 107 TFUE ze względu na to, że Komisja nie wykazała istnienia korzyści na rzecz LuxOpCo, po drugie, naruszenie tego postanowienia ze względu na to, że Komisja nie udowodniła selektywnego charakteru środka, po trzecie, naruszenie art. 4 i 5 TUE ze względu na to, że Komisja dokonała ukrytej harmonizacji podatkowej, a po czwarte, naruszenie zasady pewności prawa ze względu na to, że Komisja nakazała w spornej decyzji odzyskanie pomocy stwierdzonej w tej decyzji. |
|
7 |
Po połączeniu spraw T‑816/17 i T‑318/18 do celów wydania zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził nieważność spornej decyzji. |
|
8 |
Sąd uwzględnił najpierw zastrzeżenia pierwsze i drugie części drugiej i część trzecią zarzutu pierwszego w sprawie T‑816/17, a także zarzuty drugi i czwarty w sprawie T‑318/18, dotyczące okoliczności, że Komisja nie udowodniła istnienia korzyści w ramach swojego stwierdzenia głównego. |
|
9 |
W tym względzie Sąd orzekł, po pierwsze, że Komisja błędnie uznała, iż LuxSCS należało uznać za stronę testowaną w celu zastosowania TMMN, a po drugie, że obliczenie „wynagrodzenia LuxSCS” dokonane przez Komisję na podstawie założenia, zgodnie z którym LuxSCS powinien być podmiotem testowanym, jest dotknięte licznymi błędami i nie można go uznać za wystarczająco wiarygodne ani za umożliwiające otrzymanie wyniku zgodnego z ceną rynkową. Ponieważ należało odrzucić metodę obliczenia przyjętą przez Komisję, Sąd wywnioskował stąd, że metoda ta nie mogła uzasadniać stwierdzenia Komisji, zgodnie z którym opłata powinna być niższa od opłaty faktycznie pobieranej przez LuxSCS na podstawie przedmiotowej interpretacji indywidualnej prawa podatkowego w rozpatrywanym okresie. A zatem, jeśli chodzi o główne stwierdzenie istnienia korzyści, elementy uwzględnione przez Komisję nie pozwalały zdaniem Sądu na wykazanie, że obciążenie podatkowe LuxOpCo zostało sztucznie zmniejszone wskutek zawyżenia opłaty (pkt 296 i 297 zaskarżonego wyroku). |
|
10 |
Następnie Sąd uwzględnił zarzuty i argumenty Wielkiego Księstwa Luksemburga i Amazona, które miały na celu podważenie zasadności trzech stwierdzeń pomocniczych Komisji dotyczących istnienia korzyści. W tym względzie stwierdził on:
|
|
11 |
W świetle powyższych rozważań, które jego zdaniem były wystarczające do stwierdzenia nieważności spornej decyzji, Sąd nie zbadał pozostałych zarzutów i argumentów podniesionych w skargach. |
Postępowanie przed Trybunałem i żądania stron w postępowaniu odwoławczym
|
12 |
W odwołaniu Komisja wnosi do Trybunału o:
|
|
13 |
Wielkie Księstwo Luksemburga wnosi do Trybunału o:
|
|
14 |
Amazon wnosi do Trybunału o:
|
W przedmiocie odwołania
W przedmiocie dopuszczalności
|
15 |
Wielkie Księstwo Luksemburga twierdzi, nie podnosząc formalnie zarzutu niedopuszczalności, że argumenty podniesione na poparcie części pierwszej zarzutu pierwszego i części drugiej zarzutu drugiego odwołania, dotyczące wykładni i zastosowania zasady ceny rynkowej, są niedopuszczalne w zakresie, w jakim zmierzają do podważenia ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd. Ponieważ Komisja nie starała się wykazać przeinaczenia tych okoliczności faktycznych, nie jest ona uprawniona do ich kwestionowania w ramach odwołania. Ponadto hipotetyczne błędy Sądu w wykładni i zastosowaniu zasady ceny rynkowej należy uznać za dotyczące luksemburskiego prawa krajowego, ponieważ zgodnie z orzecznictwem Trybunału zasada ta nie ma autonomicznego bytu w prawie Unii, a tym samym za błędy co do okoliczności faktycznych. Tymczasem nie można podnosić kwestii faktycznych w ramach odwołania, z wyjątkiem przypadków przeinaczenia okoliczności faktycznych przez Sąd. Argumenty te są zatem również niedopuszczalne z tego względu, że zarzucane w tym względzie przez Komisję przeinaczenia nie są niczym poparte. |
|
16 |
Amazon ze swej strony utrzymuje, nie podnosząc formalnie zarzutu niedopuszczalności, że Komisja stara się przedstawić ocenę okoliczności faktycznych dokonaną przez Sąd jako kwestię prawną lub kwestię wykładni prawnej, aby Trybunał ponownie zbadał te okoliczności faktyczne. Tymczasem Trybunał może, zgodnie z art. 256 TFUE i art. 58 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, orzec jedynie w przedmiocie kwestii prawnych, z wyjątkiem przypadku przeinaczenia, na które Komisja się jedynie powołuje w niniejszej sprawie, nie próbując nawet tego wykazać. W tym zakresie odwołanie, a w szczególności część pierwsza zarzutu pierwszego i część druga zarzutu drugiego, jest niedopuszczalne. |
|
17 |
Należy wyjaśnić, że Komisja twierdzi w szczególności w pkt 25 odwołania, iż „błędna wykładnia i błędne zastosowanie zasady ceny rynkowej stanowią naruszenie art. 107 ust. 1 TFUE w odniesieniu do przesłanki korzyści”, zaś w pkt 26 tego odwołania, że „poprzez dokonanie błędnej wykładni zasady ceny rynkowej oraz jej błędne zastosowanie Sąd dopuszcza się naruszenia prawa »w ramach swojej oceny na podstawie art. 107 ust. 1 TFUE«”. Powtarza ona to ostatnie zastrzeżenie w tytule 6.2 odwołania. |
|
18 |
W konsekwencji, niezależnie od powodów, dla których Komisja uważa, że Sąd, w szczególności w pkt 162–251 zaskarżonego wyroku, błędnie zinterpretował zasadę ceny rynkowej i błędnie ją zastosował, należy stwierdzić, że instytucja ta zwraca się do Trybunału o zbadanie prawidłowej wykładni i prawidłowego zastosowania tej zasady przez Sąd w świetle art. 107 ust. 1 TFUE. |
|
19 |
W tym względzie należy przypomnieć, że właściwość Trybunału orzekającego w kwestii odwołania wniesionego od orzeczenia wydanego przez Sąd jest zdefiniowana w art. 256 ust. 1 akapit drugi TFUE. Tenże artykuł wskazuje, że odwołanie powinno być ograniczone do kwestii prawnych i że przysługuje ono „na warunkach i w zakresie określonym przez statut”. Na liście zawierającej wykaz podstaw, na jakie można się powołać w tym zakresie, art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej precyzuje, że podstawę odwołania może stanowić naruszenie prawa Unii przez Sąd (wyrok z dnia 5 lipca 2011 r., Edwin,C‑263/09 P, EU:C:2011:452, pkt 46). |
|
20 |
Jeśli chodzi o prowadzone w ramach odwołania badanie dokonanych przez Sąd ocen prawa krajowego, które w dziedzinie pomocy państwa stanowią oceny okoliczności faktycznych, Trybunał jest niewątpliwie uprawniony jedynie do sprawdzenia, czy nie doszło do przeinaczenia tego prawa (zob. podobnie wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 82 i przytoczone tam orzecznictwo). Trybunał nie może jednak zostać pozbawiony możliwości skontrolowania, czy takie oceny nie stanowią same w sobie naruszenia prawa Unii w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 19 niniejszego wyroku. |
|
21 |
Kwestia, czy Sąd wyznaczył w odpowiedni sposób właściwy system odniesienia i, co za tym idzie, prawidłowo zinterpretował tworzące go przepisy, w niniejszym przypadku zasady ceny rynkowej, oraz prawidłowo je zastosował, jest kwestią prawną, która może być przedmiotem kontroli Trybunału na etapie odwołania. Argumenty zmierzające do podważenia wyboru systemu odniesienia lub jego znaczenia w ramach pierwszego etapu analizy istnienia selektywnej korzyści są bowiem dopuszczalne, ponieważ analiza ta wiąże się z dokonaniem kwalifikacji prawnej prawa krajowego na podstawie przepisu prawa Unii (zob. podobnie wyroki: z dnia 8 listopada 2022 r.,Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja, C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 85; a także z dnia 5 grudnia 2023 r., Luksemburg i in./Komisja, C‑451/21 P i C‑454/21 P, EU:C:2023:948 pkt 78). |
|
22 |
Uznanie, że w gestii Trybunału nie leży stwierdzenie, czy Sąd nie naruszył prawa, potwierdzając wyznaczenie właściwego systemu odniesienia, ich wykładnię i zastosowanie jako decydującego kryterium przy badaniu istnienia selektywnej korzyści, oznaczałoby zaakceptowanie możliwości ewentualnego naruszenia przez Sąd przepisu prawa pierwotnego Unii, a mianowicie art. 107 ust. 1 TFUE, bez możliwości zastosowania wobec tego naruszenia sankcji w ramach odwołania, co byłoby sprzeczne z art. 256 ust. 1 akapit drugi TFUE, jak zostało to podkreślone w pkt 19 niniejszego wyroku. |
|
23 |
Należy zatem uznać, że zwracając się do Trybunału o skontrolowanie, czy Sąd prawidłowo zinterpretował i zastosował zasadę ceny rynkowej w świetle art. 107 ust. 1 TFUE, aby orzec, że system odniesienia przyjęty przez Komisję w celu określenia normalnego opodatkowania był błędny, a zatem że istnienie korzyści na rzecz grupy Amazon nie zostało wykazane, Komisja przedstawiła zarzuty i argumenty, które – wbrew temu, co utrzymują Wielkie Księstwo Luksemburga i Amazon – są dopuszczalne. |
Co do istoty
|
24 |
Na poparcie odwołania Komisja podnosi dwa zarzuty, z których pierwszy dotyczy błędów popełnionych przez Sąd w odniesieniu do stwierdzenia głównego dotyczącego istnienia korzyści przedstawionego przez nią w spornej decyzji, a drugi – błędów Sądu dotyczących pierwszego stwierdzenia pomocniczego dokonanego przez nią w odniesieniu do tej korzyści. |
|
25 |
Te dwa zarzuty należy zbadać łącznie. |
Argumenty stron
|
26 |
Zarzut pierwszy Komisji składa się z dwóch części. Część pierwsza dotyczy tego, że Sąd w pkt 162–251 zaskarżonego wyroku błędnie zinterpretował i błędnie zastosował zasadę ceny rynkowej, nie uzasadnił zaskarżonego wyroku w tym zakresie i naruszył przepisy proceduralne, odrzucając analizę funkcjonalną LuxSCS i wybór tej spółki jako strony testowanej w spornej decyzji. Część druga dotyczy błędu wynikającego z odrzucenia przez Sąd w pkt 257–295 tego wyroku obliczenia wolnorynkowej stawki opłaty. |
|
27 |
Na poparcie tego zarzutu Komisja podnosi na wstępie, że – jak zauważył sam Sąd – normalne opodatkowanie należy w niniejszej sprawie oceniać w świetle zasady ceny rynkowej, która stanowi „narzędzie”, na którym instytucja ta powinna się oprzeć w celu dokonania oceny istnienia korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. W związku z tym, dokonując błędnej wykładni tej zasady i błędnie ją stosując, Sąd naruszył to postanowienie. W każdym razie Komisja utrzymuje, że gdyby należało uznać, iż błędy popełnione przez Sąd przy stosowaniu tej zasady dotyczą wyłącznie prawa luksemburskiego, naruszenia te stanowiłyby mimo to oczywiste przeinaczenia tego prawa, które Sąd uznał za oparte na tej samej zasadzie. |
|
28 |
Wielkie Księstwo Luksemburga i Amazon kwestionują wszystkie argumenty podniesione na poparcie zarzutu pierwszego odwołania. |
|
29 |
W odpowiedzi na odwołanie Wielkie Księstwo Luksemburga zauważa między innymi, że w chwili wydania przedmiotowej interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, jak również w chwili jej przedłużenia, w prawie luksemburskim nie było żadnego odniesienia do wytycznych OECD. Nie są one wiążące dla państw będących członkami tej organizacji, lecz pozwalają one wyjaśnić właściwe przepisy prawa luksemburskiego. |
|
30 |
Zarzut drugi odwołania, który dotyczy pkt 314–442 i 499–538 zaskarżonego wyroku, dotyczy oddalenia przez Sąd pierwszego stwierdzenia pomocniczego dokonanego przez Komisję w spornej decyzji. W ramach części drugiej tego zarzutu drugiego Komisja podnosi ponownie, w tytule 6.2 odwołania, że „Sąd błędnie zinterpretował i błędnie zastosował zasadę ceny rynkowej”, co kwestionują zarówno Wielkie Księstwo Luksemburga, jak i Amazon. |
Ocena Trybunału
|
31 |
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału interwencje państw członkowskich w dziedzinach, które nie były przedmiotem harmonizacji w prawie Unii, nie są wyłączone z zakresu stosowania postanowień traktatu FUE dotyczących kontroli pomocy państwa. Państwa członkowskie powinny zatem powstrzymać się od przyjmowania wszelkich środków podatkowych mogących stanowić pomoc państwa niezgodną z rynkiem wewnętrznym (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 65 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
32 |
W tym względzie z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że uznanie danego środka krajowego za „pomoc państwa” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE wymaga spełnienia wszystkich podanych niżej przesłanek. Po pierwsze, musi mieć miejsce interwencja państwa lub za pośrednictwem zasobów państwowych. Po drugie, interwencja ta musi być w stanie wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Po trzecie, musi przyznawać beneficjentowi selektywną korzyść. Po czwarte, musi ona zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 66 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
33 |
Jeśli chodzi o przesłankę dotyczącą selektywnej korzyści, to wymaga ona ustalenia, czy w ramach danego systemu prawnego rozpatrywany środek krajowy może sprzyjać „niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów” w porównaniu z innymi, znajdującymi się, w świetle celu przyświecającego temu systemowi, w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej i tym samym poddanymi odmiennemu traktowaniu, które zasadniczo można uznać za dyskryminacyjne (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 67 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
34 |
W celu uznania krajowego środka podatkowego za „selektywny” Komisja musi, po pierwsze, ustalić system odniesienia, czyli „normalny” system podatkowy obowiązujący w danym państwie członkowskim, a po drugie, wykazać, że dany środek podatkowy stanowi odstępstwo od tego systemu odniesienia, jako że wprowadza on zróżnicowanie wśród podmiotów gospodarczych znajdujących się, w świetle celu przyświecającego temu powszechnemu systemowi, w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej. Pojęcie „pomocy państwa” nie obejmuje jednak środków wprowadzających zróżnicowanie wśród przedsiębiorstw, które znajdują się, w świetle celu przyświecającego danemu systemowi prawnemu, w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej, i tym samym a priori selektywnych, w wypadku gdy dane państwo członkowskie wykaże, po trzecie, że zróżnicowanie to jest uzasadnione, jako że wynika z charakteru lub ze struktury systemu, w który środki te się wpisują (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 68 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
35 |
Określenie systemu odniesienia nabiera większej wagi w przypadku środków o charakterze podatkowym, ponieważ – jak podkreślono w pkt 23 niniejszego wyroku – istnienie korzyści gospodarczej w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE może zostać stwierdzone jedynie w porównaniu z tak zwanym opodatkowaniem „normalnym”. |
|
36 |
Tym samym wskazanie wszystkich przedsiębiorstw znajdujących się w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej zależy od uprzedniego wskazania systemu prawnego, w świetle celu którego to systemu należy w danym przypadku zbadać porównywalność sytuacji faktycznej i prawnej przedsiębiorstw faworyzowanych przez rozpatrywany środek z przedsiębiorstwami, które nie są faworyzowane (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 69 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
37 |
W celu dokonania oceny selektywnego charakteru środka podatkowego istotne jest zatem, aby powszechny system podatkowy lub system odniesienia mający zastosowanie w danym państwie członkowskim został prawidłowo wskazany w decyzji Komisji i zbadany przez sąd rozpatrujący spór dotyczący tego ustalenia. Ponieważ określenie systemu odniesienia stanowi punkt wyjścia dla badania porównawczego, które należy przeprowadzić w kontekście oceny selektywności, błąd popełniony przy tym określeniu powoduje w sposób nieunikniony wadliwość całej analizy przesłanki dotyczącej selektywności (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 71 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
38 |
W tym kontekście należy w pierwszej kolejności wyjaśnić, że wskazanie ram odniesienia, którego należy dokonać po przeprowadzeniu kontradyktoryjnej debaty z danym państwem członkowskim, musi wynikać z obiektywnej oceny treści, systematyki i konkretnych skutków przepisów mających zastosowanie na mocy prawa krajowego tego państwa (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 72 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
39 |
W drugiej kolejności poza dziedzinami, w których prawo podatkowe Unii jest przedmiotem harmonizacji, to dane państwo członkowskie, wykonując swoje własne kompetencje w dziedzinie podatków bezpośrednich i w poszanowaniu swojej autonomii podatkowej, określa cechy konstytutywne podatku, które definiują co do zasady system odniesienia lub „normalny” system podatkowy, na podstawie którego należy analizować przesłankę dotyczącą selektywności. Dotyczy to w szczególności określenia podstawy opodatkowania, zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego i ewentualnych zwolnień z podatku (zob. podobnie wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 73 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
40 |
Wynika z tego, że w celu określenia systemu odniesienia w dziedzinie podatków bezpośrednich należy brać pod uwagę jedynie prawo krajowe mające zastosowanie w danym państwie członkowskim, a określenie to samo w sobie stanowi niezbędny warunek wstępny dla oceny nie tylko tego, czy doszło do przyznania korzyści, ale również tego, czy ma ona selektywny charakter (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 74). |
|
41 |
Niniejsza sprawa – podobnie jak sprawa, w której zapadł wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja (C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859) – dotyczy kwestii zgodności z prawem interpretacji indywidualnej prawa podatkowego wydanej przez luksemburskie organy podatkowe i opartej na ustaleniu cen transferowych w świetle zasady ceny rynkowej. |
|
42 |
Tymczasem z wyroku tego wynika w pierwszej kolejności, że zasada ceny rynkowej może być stosowana tylko wtedy, gdy jest uznana przez dane prawo krajowe i na zasadach w nim określonych. Innymi słowy, w obecnym stanie prawa Unii nie istnieje autonomiczna zasada ceny rynkowej, która miałaby zastosowanie niezależnie od jej włączenia do prawa krajowego do celów badania środków o charakterze podatkowym w ramach art. 107 ust. 1 TFUE (zob. podobnie wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 104). |
|
43 |
W tej kwestii Trybunał orzekł, że prawo krajowe mające zastosowanie do spółek w Luksemburgu ma wprawdzie na celu, w zakresie opodatkowania spółek zintegrowanych, uzyskanie wiarygodnego wskaźnika zastępczego ceny rynkowej i wprawdzie cel ten odpowiada, ogólnie rzecz biorąc, celowi, w jakim ustanowiona została zasada ceny rynkowej, jednak w braku jej harmonizacji w prawie Unii konkretne sposoby stosowania tej zasady określa prawo krajowe i to te sposoby należy brać pod uwagę w celu określenia ram odniesienia dla ustalenia istnienia selektywnej korzyści (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 93). |
|
44 |
W drugiej kolejności należy przypomnieć, że wytyczne OECD nie są wiążące dla państw będących członkami tej organizacji. Jak podkreślił Trybunał, nawet jeśli wiele organów krajowych właściwych w sprawach podatkowych kieruje się przy ustalaniu i kontrolowaniu cen transferowych tymi wytycznymi, to jedynie w świetle właściwych przepisów krajowych należy ustalić, czy dane transakcje powinny być badane w świetle zasady ceny rynkowej, a jeśli tak, to czy ceny transferowe, na których opiera się podstawa opodatkowania zysków podatnika podlegających opodatkowaniu i jej podział między zainteresowane państwa, odbiegają od wyniku ustalonego zgodnie z zasadą ceny rynkowej. W ramach badania istnienia selektywnej korzyści podatkowej w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE i w celu ustalenia obciążenia podatkowego, które normalnie powinno ponosić dane przedsiębiorstwo, parametry i zasady zewnętrzne w stosunku do danego krajowego systemu podatkowego – takie jak wspomniane wytyczne – można zatem brać pod uwagę tylko wówczas, gdy system ten wyraźnie się do nich odnosi (zob. podobnie wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 96). |
|
45 |
W niniejszej sprawie należy podkreślić, że w pkt 121 i 122 zaskarżonego wyroku Sąd orzekł, jak następuje:
|
|
46 |
Z pkt 121 zaskarżonego wyroku wynika, że uznając w nim, iż Komisja mogła, ogólnie rzecz biorąc, zastosować zasadę ceny rynkowej w ramach wdrażania art. 107 ust. 1 TFUE, mimo że zasada ta nie istnieje samodzielnie w prawie Unii, bez sprecyzowania, że instytucja ta była uprzednio zobowiązana do upewnienia się, że zasada ta została włączona do danego krajowego prawa podatkowego, w tym przypadku luksemburskiego prawa podatkowego, i że została ona wyraźnie wymieniona w tym prawie jako taka, Sąd dopuścił się pierwszego naruszenia prawa. Naruszenia tego nie konwaliduje okoliczność, że Sąd w pkt 137 zaskarżonego wyroku uznał – zresztą błędnie, z powodów przedstawionych w pkt 54 i 55 niniejszego wyroku – że prawo luksemburskie sankcjonowało tę zasadę w czasie zaistnienia okoliczności faktycznych. |
|
47 |
Podobnie, wskazując w pkt 122 zaskarżonego wyroku, że wytyczne OECD, pomimo braku ich wiążącego charakteru dla Komisji, mają „pewne praktyczne znaczenie” przy ocenie przestrzegania tej zasady, Sąd nie przypomniał, że wytyczne te również nie są wiążące dla państw będących członkami OECD i że w związku z tym mają one praktyczne znaczenie tylko wtedy, gdy prawo podatkowe danego państwa członkowskiego wyraźnie się do nich odnosi. Wobec tego Sąd nie skontrolował, czy Komisja upewniła się, że tak właśnie było w przypadku luksemburskiego prawa podatkowego, i sam uznał, że wspomniane wytyczne mogą być niewątpliwie stosowane, dopuszczając się w ten sposób drugiego naruszenia prawa. |
|
48 |
Wynika stąd, że choć Irlandia powołała się zresztą, jak wynika z pkt 132 zaskarżonego wyroku, na brak podstawy w prawie Unii do stosowania zasady ceny rynkowej, Sąd, odrzucając ten argument jako niedopuszczalny i w konsekwencji nie zbadawszy go, mimo że co do istoty za jego pomocą była podważana prawidłowość systemu odniesienia przyjętego przez Komisję w celu określenia normalnego opodatkowania, a tym samym istnienie korzyści na rzecz grupy Amazon, przyjął wykładnię zasady ceny rynkowej, która jest sprzeczna z prawem Unii, w postaci przypomnianej w szczególności w pkt 96 i 104 wyroku z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja (C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859), i w związku z tym błędnie zatwierdził określenie przez Komisję systemu odniesienia. |
|
49 |
Otóż całość analizy przeprowadzonej przez Sąd w pkt 162–251, 257–295, 314–442 i 499–538 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do przesłanki dotyczącej istnienia selektywnej korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE opiera się na zastosowaniu – do celów oceny istnienia takiej korzyści – zasady ceny rynkowej na podstawie wytycznych OECD niezależnie od włączenia tej zasady do prawa luksemburskiego. |
|
50 |
W konsekwencji, ponieważ taka analiza opiera się na błędnym określeniu przez Sąd systemu odniesienia właściwego do celów oceny istnienia selektywnej korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, jest ona, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 37 niniejszego wyroku, również błędna. |
|
51 |
Należy jednak przypomnieć, że jeśli w uzasadnieniu wyroku Sądu dopuszczono się naruszenia prawa Unii, lecz sentencja tego wyroku okazuje się zasadna w świetle innych względów prawnych, to naruszenie takie nie może skutkować uchyleniem tego wyroku i w takiej sytuacji uzasadnienie to należy zastąpić innym (zob. podobnie wyroki: z dnia 25 marca 2021 r., Xellia Pharmaceuticals i Alpharma/Komisja, C‑611/16 P, EU:C:2021:245, pkt 149; z dnia 24 marca 2022 r., PJ i PC/EUIPO, C‑529/18 P i C‑531/18 P, EU:C:2022:218, pkt 75 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
52 |
Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. |
|
53 |
Po pierwsze, Komisja zastosowała bowiem zasadę ceny rynkowej tak, jakby została uznana jako taka w prawie Unii, o czym świadczą w szczególności motywy 402, 403, 409, 519, 520 i 561 spornej decyzji. Tymczasem z pkt 104 wyroku z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja (C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859), wynika, że w obecnym stanie prawa Unii nie istnieje autonomiczna zasada ceny rynkowej mająca zastosowanie niezależnie od jej włączenia do prawa krajowego. |
|
54 |
Po drugie, uznała ona, jak wynika z motywów 241 i 242 spornej decyzji, że luksemburskie organy podatkowe interpretują art. 164 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym w ten sposób, że ustanawia on zasadę ceny rynkowej w luksemburskim prawie podatkowym. Jednakże, jak wynika z pkt 96 i 104 wyroku z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja (C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859), jedynie włączenie tej zasady jako takiej do prawa krajowego, co wiąże się co najmniej ze spełnieniem wymogu, aby prawo to odnosiło się wyraźnie do tej zasady, pozwoliłoby Komisji na zastosowanie tej zasady w ramach oceny istnienia selektywnej korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. |
|
55 |
Tymczasem, jak sama Komisja przyznała w motywie 243 spornej decyzji, dopiero od dnia 1 stycznia 2017 r., czyli po wydaniu przedmiotowej interpretacji indywidualnej prawa podatkowego i po jej przedłużeniu, w nowym artykule ustawy o podatku dochodowym „wyraźnie sformalizowano stosowanie zasady ceny rynkowej w luksemburskim prawie podatkowym”. Zostało zatem ustalone, że wymóg przypomniany w orzecznictwie przytoczonym w poprzednim punkcie nie był spełniony w momencie przyjęcia przez dane państwo członkowskie środka, który Komisja uznała za pomoc państwa, wobec czego instytucja ta nie mogła zastosować tej zasady z mocą wsteczną w spornej decyzji. |
|
56 |
Po trzecie, stosując w motywach 246 i nast. tej decyzji wytyczne OECD w sprawie cen transferowych i nie wykazując przy tym, że wytyczne te zostały w całości lub w części wyraźnie przejęte do prawa luksemburskiego, Komisja naruszyła zakaz – przypomniany w pkt 96 wyroku z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja (C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859) – uwzględniania w ramach badania istnienia selektywnej korzyści podatkowej w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE i w celu ustalenia obciążenia podatkowego, jakie normalnie powinno ciążyć na przedsiębiorstwie, parametrów i zasad zewnętrznych wobec danego krajowego systemu podatkowego, takich jak te wytyczne, chyba że system ten wyraźnie się do nich odnosi. |
|
57 |
W tym względzie należy przypomnieć, że takie błędy w określeniu przepisów rzeczywiście mających zastosowanie na podstawie właściwego prawa krajowego, a zatem przy określeniu tak zwanego „normalnego” opodatkowania, w świetle którego należy ocenić przedmiotową interpretację indywidualną prawa podatkowego, siłą rzeczy podważają całość rozumowania dotyczącego istnienia selektywnej korzyści (wyrok z dnia 8 listopada 2022 r., Fiat Chrysler Finance Europe/Komisja,C‑885/19 P i C‑898/19 P, EU:C:2022:859, pkt 71 i przytoczone tam orzecznictwo). |
|
58 |
Z całości powyższych rozważań wynika, że Sąd słusznie stwierdził w pkt 590 zaskarżonego wyroku, iż Komisja nie wykazała istnienia korzyści na rzecz grupy Amazon w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, i w konsekwencji stwierdził nieważność spornej decyzji. |
|
59 |
W świetle powyższego i dokonując zmiany uzasadnienia zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 51 niniejszego wyroku, należy zatem oddalić oba zarzuty odwołania, a tym samym oddalić odwołanie w całości. |
W przedmiocie kosztów
|
60 |
Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. |
|
61 |
Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. |
|
62 |
W niniejszej sprawie, ponieważ Komisja przegrała sprawę, należy ją obciążyć jej własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Wielkie Księstwo Luksemburga i Amazon, zgodnie z ich żądaniami. |
|
63 |
Ponadto art. 140 § 1 regulaminu postępowania, mający także zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, stanowi, że państwa członkowskie i instytucje interweniujące w sprawie pokrywają własne koszty. Irlandia, interwenient, pokrywa zatem własne koszty. |
|
Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: |
|
|
|
|
Podpisy |
( *1 ) Języki postępowania: angielski i francuski.