–

w imieniu rządu bułgarskiego – M. Georgieva i T. Mitova, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu francuskiego – R. Bénard, A.-L. Desjonquères, D. Dubois i T. Stéhelin, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – H. Kranenborg, M. Wasmeier i I. Zaloguin, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 4 ust. 1 lit. a) i c), art. 6 lit. a), art. 8 i 10 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylającej decyzję ramową Rady 2008/977/WSiSW (Dz.U. 2016, L 119, s. 89), a także art. 3, 8, 48 i 52 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach postępowania karnego wszczętego przeciwko V.S., która, w następstwie przedstawienia jej zarzutów, odmówiła zbierania przez policję jej danych biometrycznych i genetycznych dla celów ich rejestracji.

3

Motyw 19 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólnego rozporządzenia o ochronie danych) (Dz.U. 2016, L 119, s. 1, zwanego dalej „RODO”), stanowi:

„Ochrona osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy w ramach zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania lub ścigania czynów zabronionych, lub wykonywania kar, w tym w celu ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom, oraz swobodny przepływ takich danych podlegają szczególnemu aktowi prawnemu Unii [Europejskiej]. Niniejsze rozporządzenie nie powinno zatem mieć zastosowania do czynności przetwarzania w tych celach. […]”.

4

Artykuł 2 RODO, zatytułowany „Materialny zakres stosowania”, stanowi w ust. 1 i 2:

„1.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do przetwarzania danych osobowych w sposób całkowicie lub częściowo zautomatyzowany oraz do przetwarzania w sposób inny niż zautomatyzowany danych osobowych stanowiących część zbioru danych lub mających stanowić część zbioru danych.

2.   Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do przetwarzania danych osobowych:

[…]

5

Artykuł 9 RODO, zatytułowany „Przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych”, stanowi w ust. 1, 2 i 4:

„1.   Zabrania się przetwarzania danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby.

2.   [Ustęp] 1 nie ma zastosowania, jeżeli spełniony jest jeden z poniższych warunków:

[…]

4.   Państwa członkowskie mogą zachować lub wprowadzić dalsze warunki, w tym ograniczenia w odniesieniu do przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych lub danych dotyczących zdrowia”.

6

Motywy 9–12, 14, 26, 27, 31 i 37 dyrektywy 2016/680 mają następujące brzmienie:

[…]

[…]

[…]

[…]

7

Artykuł 1 tej dyrektywy, zatytułowany „Przedmiot i cele”, stanowi w ust. 1 i 2:

„1.   Niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom.

2.   Zgodnie z niniejszą dyrektywą państwa członkowskie:

8

Artykuł 2 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Zakres zastosowania”, stanowi w ust. 1 i 3:

„1.   Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do przetwarzania danych osobowych przez właściwe organy do celów określonych w art. 1 ust. 1.

[…]

3.   Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do przetwarzania danych osobowych:

[…]”.

9

Zgodnie z art. 3 tej dyrektywy:

„Na użytek niniejszej dyrektywy:

[…]

[…]

[…]”.

10

Artykuł 4 dyrektywy 2016/680, zatytułowany „Zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych”, stanowi w ust. 1:

„Państwa członkowskie zapewniają, by dane osobowe były:

[…]”.

11

Artykuł 6 tej dyrektywy, zatytułowany „Rozróżnianie poszczególnych kategorii osób, których dane dotyczą”, stanowi:

„Państwa członkowskie zapewniają, by administrator – w stosownym przypadku i w miarę możliwości – wyraźnie rozróżniał dane osobowe poszczególnych kategorii osób, których dane dotyczą, takich jak:

12

Artykuł 8 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Zgodność przetwarzania z prawem”, stanowi:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, by przetwarzanie było zgodne z prawem wyłącznie wówczas i w zakresie, w jakim jest ono niezbędne do wykonania zadania realizowanego przez właściwy organ w celach określonych w art. 1 ust. 1 oraz ma podstawę w prawie Unii lub prawie państwa członkowskiego.

2.   Prawo państwa członkowskiego regulujące przetwarzanie w zakresie stosowania niniejszej dyrektywy określa co najmniej powody przetwarzania, dane osobowe mające podlegać przetwarzaniu oraz cele przetwarzania”.

13

Artykuł 9 tej dyrektywy, zatytułowany „Szczególne warunki przetwarzania”, stanowi w ust. 1 i 2:

„1.   Danych osobowych zebranych przez właściwe organy do celów określonych w art. 1 ust. 1 nie przetwarza się do celów innych niż określone w art. 1 ust. 1, chyba że takie przetwarzanie jest dozwolone prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego. Jeżeli przetwarzanie danych osobowych odbywa się w takich innych celach, zastosowanie ma [RODO], chyba że przetwarzanie odbywa się w toku działalności nieobjętej prawem Unii.

2.   Jeżeli prawo państwa członkowskiego powierza właściwym organom wykonywanie zadań innych niż zadania wykonywane w celach określonych w art. 1 ust. 1, to do przetwarzania w takich celach, […] ma zastosowanie [RODO], chyba że przetwarzanie odbywa się w toku działalności nieobjętej prawem Unii.”.

14

Zgodnie z art. 10 dyrektywy 2016/680:

„Przetwarzanie danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe lub przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzanie danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej, danych dotyczących zdrowia lub danych dotyczących seksualności i orientacji seksualnej osoby fizycznej jest dozwolone wyłącznie wtedy, jeżeli jest bezwzględnie niezbędne, podlega odpowiednim zabezpieczeniom dla praw i wolności osoby, której dane dotyczą, oraz:

15

Artykuł 52 tej dyrektywy, zatytułowany „Prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego”, w ust. 1 stanowi:

„Z zastrzeżeniem innych środków administracyjnych lub środków prawnych przed sądem, państwa członkowskie zapewniają, by każda osoba, której dane dotyczą, miała prawo wnieść skargę do jednego organu nadzorczego, jeżeli sądzi, że dotyczące jej przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy przyjęte na podstawie niniejszej dyrektywy”.

16

Artykuł 53 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem od decyzji organu nadzorczego”, stanowi w ust. 1:

„Z zastrzeżeniem innych środków administracyjnych lub pozasądowych środków ochrony prawnej państwa członkowskie stanowią prawem, że każda osoba fizyczna lub prawna ma prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem od prawnie wiążącej decyzji organu nadzorczego, która jej dotyczy”.

17

Zgodnie z art. 54 tej dyrektywy, zatytułowanym „Prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem przeciwko administratorowi lub podmiotowi przetwarzającemu”:

„Z zastrzeżeniem dostępnych środków administracyjnych lub pozasądowych środków ochrony prawnej, w tym prawa do wniesienia skargi do organu nadzorczego na mocy art. 52, państwa członkowskie zapewniają osobie, której dane dotyczą, prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem, jeżeli osoba ta uważa, iż jej prawa ustanowione w przepisach przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy zostały naruszone wskutek przetwarzania jej danych osobowych w sposób niezgodny z tymi przepisami”.

18

Artykuł 63 dyrektywy 2016/680, zatytułowany „Transpozycja”, w ust. 1 i 4 stanowi:

„1.   Państwa członkowskie przyjmują i publikują do dnia 6 maja 2018 r. przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy. […]

Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez państwa członkowskie.

[…]

4.   Państwa członkowskie przekazują Komisji [Europejskiej] tekst podstawowych przepisów prawa krajowego przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą”.

19

Na mocy art. 11 ust. 2 Nakazatelen kodeks (kodeksu karnego), w brzmieniu mającym zastosowanie w sprawie w postępowaniu głównym (zwanego dalej „NK”), przestępstwa są popełnione umyślnie, gdy sprawca jest świadomy charakteru swojego czynu, lub gdy zamierzał wywołać skutki wynikające z przestępstwa, lub gdy pozwolił na popełnienie przestępstwa. Znaczna większość przestępstw określonych w NK może być popełniona umyślnie.

20

Zgodnie z art. 255 NK „osoba, która popełnia oszustwo przy ustaleniu i zapłacie zobowiązań podatkowych w znacznej wysokości”, zgodnie ze szczegółowymi warunkami wyraźnie wskazanymi w ustawie, podlega karze pozbawienia wolności od roku do sześciu lat oraz grzywnie w wysokości 2000 BGN (lewów bułgarskich, około 1000 EUR).

21

Zgodnie z art. 321 ust. 2 i 3 w związku z art. 94 pkt 20 NK osoba, która uczestniczy w zorganizowanej grupie przestępczej utworzonej w celu osiągnięcia korzyści majątkowych wynikających z popełnienia przestępstw podlegających karze przekraczającej trzy lata „pozbawienia wolności”, podlega karze „pozbawienia wolności” w wysokości od trzech do dziesięciu lat. W przepisach tych uściślono również, że przestępstwo to jest umyślne i ścigane z oskarżenia publicznego.

22

W art. 46 ust. 1 i art. 80 Nakazatelno-protsesualen kodeks (kodeksu postępowania karnego), w brzmieniu mającym zastosowanie w sprawie w postępowaniu głównym (zwanego dalej „NPK”), przewidziano, że czyny zabronione są ścigane albo z urzędu, a mianowicie oskarżenie wnosi prokurator, albo osoba pokrzywdzona. Prawie wszystkie przestępstwa określone w NK są ścigane z urzędu.

23

Zgodnie z art. 219 ust. 1 NPK, „jeśli istnieją wystarczające dowody na to, że dana osoba jest winna popełnienia przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego”, należy powiadomić ją o treści zarzutów i nabywa ona status podejrzanego. Można stosować w stosunku do niej różne środki przymusu procesowego, przy czym może ona bronić się, to jest przedstawiać wyjaśnienia lub dowody.

24

Na mocy art. 51 Zakon za zashtita na lichnite danni (ustawy o ochronie danych osobowych, DV nr 1 z dnia 4 stycznia 2002 r., zwanej dalej „ZZLD”) przetwarzanie danych genetycznych i danych biometrycznych dla celów identyfikacji osoby fizycznej w jednolity sposób jest dopuszczalne wyłącznie w wypadku bezwzględnej niezbędności, jeśli prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, są odpowiednio zagwarantowane i jeśli przewidziano to w prawie Unii lub w prawie bułgarskim. Jeśli tego przetwarzania nie przewidziano w prawie Unii lub w prawie bułgarskim, można na nie zezwolić w celu ochrony żywotnych interesów osoby lub wtedy, gdy dane zostały upublicznione przez osobę, której te dane dotyczą.

25

Na mocy art. 6 Zakon sa Ministerstvo na vatreshnite raboti (ustawy o ministerstwie spraw wewnętrznych, DV nr 53 z dnia 27 czerwca 2014 r., zwanej dalej „ZMVR”) ministerstwo spraw wewnętrznych realizuje określone podstawowe czynności, w tym czynności operacyjno-dochodzeniowe, czynności nadzoru, czynności związane z prowadzeniem postępowań przygotowawczych i czynności dotyczące informacji.

26

Na mocy art. 18 ust. 1 ZMVR czynności dotyczące informacji polegają na zbieraniu, przetwarzaniu, klasyfikowaniu, przechowywaniu i używaniu informacji. Na mocy art. 20 ust. 1 tej ustawy czynności dotyczące informacji opierają się na informacjach zapisanych lub podlegających zapisowi na nośnikach informacji, sporządzonych przez organy ministerstwa spraw wewnętrznych.

27

W art. 25 ust. 1 ZMVR upoważniono ministerstwo spraw wewnętrznych do przetwarzania danych osobowych dla celów realizacji jego działalności. Mając na względzie art. 6 ZMVR, z powyższego wynika, że ministerstwo spraw wewnętrznych przetwarza dane osobowe w celu wykonywania jego głównej działalności, a mianowicie czynności operacyjno-dochodzeniowych, czynności nadzoru i czynności związanych z prowadzeniem postępowań przygotowawczych.

28

Artykuł 25 ust. 3 ZMVR stanowi, że przetwarzanie danych osobowych jest przeprowadzane na mocy tej ustawy zgodnie z RODO i ZZLD.

29

Na mocy art. 25a ust. 1 ZMVR przetwarzanie danych osobowych zawierających dane genetyczne i dane biometryczne dla celów identyfikacji osoby fizycznej w jednolity sposób jest dozwolone jedynie w wypadku spełnienia warunków określonych w art. 9 RODO lub w art. 51 ZZLD.

30

Zgodnie z art. 27 ZMVR dane zarejestrowane przez policję na mocy art. 68 tej ustawy są wykorzystywane wyłącznie do ochrony bezpieczeństwa narodowego, walki z przestępczością i utrzymania porządku publicznego.

31

Artykuł 68 ZMVR ma następujące brzmienie:

[…]”.

32

Naredba za reda za izvarshvane i snemane na politseyska registratsia (rozporządzenie regulujące szczegółowe warunki stosowania rejestracji policyjnej, DV nr 90 z dnia 31 października 2014 r.), w brzmieniu mającym zastosowanie w sprawie w postępowaniu głównym (zwane dalej „NRISPR”), przyjęte na podstawie art. 68 ust. 7 ZMVR, uściśla szczegółowe warunki stosowania rejestracji policyjnej przewidzianej w tym przepisie.

33

Na mocy art. 2 NRISPR celami rejestracji policyjnej są ochrona bezpieczeństwa narodowego, walka z przestępczością i utrzymanie porządku publicznego.

34

Na mocy art. 11 ust. 2 NRISPR osoba podlegająca rejestracji policyjnej otrzymuje oświadczenie do wypełnienia, w którym może ona wyrazić swoją zgodę lub brak zgody w odniesieniu do środków dotyczących fotografowania, daktyloskopii i pobrania DNA. Na mocy art. 11 ust. 4 NRISPR, w wypadku braku zgody tej osoby, policja wnosi do właściwego sądu wniosek o zezwolenie na przymusowe wykonanie tych środków.

35

Organy bułgarskie wszczęły, na podstawie art. 255 NK, postępowanie karne przeciwko dwóm spółkom handlowym dotyczące oszustwa przy ustalaniu i zapłacie zobowiązań podatkowych.

36

Postanowieniem przyjętym w dniu 1 marca 2021 r., na podstawie art. 219 NPK, i doręczonym V.S. w dniu 15 marca 2021 r., przedstawiono jej zarzuty. Na podstawie art. 321 ust. 3 pkt 2 NK w związku z art. 321 ust. 2 NK zarzucono jej uczestnictwo, wraz z trzema innymi osobami, w zorganizowanej grupie przestępczej utworzonej w celu osiągnięcia korzyści majątkowych i zmierzającej do popełniania w sposób zorganizowany na terytorium bułgarskim przestępstw określonych w art. 255 NK.

37

W następstwie doręczenia wspomnianego postanowienia, w którym przedstawiono zarzuty, V.S. została wezwana do poddania się rejestracji policyjnej. Wypełniła ona formularz oświadczenia, w którym wskazała, że została powiadomiona o istnieniu podstawy prawnej umożliwiającej dokonanie tej rejestracji i że odmawia ona poddania się zbieraniu danych daktyloskopijnych i fotograficznych jej dotyczących dla potrzeb ich rejestracji i pobrania w celu ustalenia jej wzoru profilu DNA. Policja nie zebrała tych danych i zwróciła się do sądu odsyłającego.

38

We wniosku organów policji skierowanym do sądu odsyłającego wskazano, że zgromadzono wystarczające dowody winy osób ściganych w ramach rozpatrywanego postępowania karnego, w tym winy V.S. Uściślono w nim, że jest ona formalnie ścigana za popełnienie przestępstwa wskazanego w art. 321 ust. 3 pkt 2 NK w związku z art. 321 ust. 2 NK i że odmówiła ona zgody na zbieranie od niej danych daktyloskopijnych i fotograficznych dla potrzeb ich rejestracji i na pobranie próbki w celu ustalenia jej wzoru profilu DNA, przy czym wskazano podstawę prawną zbierania tych danych. Wreszcie w tymże wniosku wniesiono do sądu odsyłającego o zezwolenie na przymusowe wykonanie tego zbierania danych. Do wspomnianego wniosku załączono jedynie odpisy postanowienia, w którym przedstawiono zarzuty V.S., oraz oświadczenie, w którym odmówiła ona udzielenia zgody na rejestrację policyjną.

39

Sąd odsyłający powziął wątpliwości w przedmiocie zgodności z prawem Unii przepisów ustawowych i wykonawczych prawa bułgarskiego, które mają zastosowanie do rejestracji policyjnej.

40

W pierwszej kolejności sąd odsyłający wskazuje, że art. 25 ust. 3 i art. 25a ZMVR odnoszą się do RODO, a nie do dyrektywy 2016/680. Wskazuje on, że o ile na mocy jego art. 2 ust. 2 lit. d) rozporządzenie to nie ma zastosowania do przetwarzania danych osobowych przez właściwe organy dla celów zapobiegania czynom zabronionym i ich wykrywania, prowadzenia postępowań przygotowawczych i ścigania, o tyle art. 1 ust. 1 tej dyrektywy reguluje takie przetwarzanie. Podobnie sąd odsyłający wskazuje, że w art. 9 wspomnianego rozporządzenia wyraźnie zakazano przetwarzania danych genetycznych i biometrycznych oraz że walki z przestępczością nie wymieniono wśród wyjątków od tego zakazu przewidzianych w art. 9 ust. 2. Wreszcie dodaje on, że art. 51 ZZLD nie może, sam w sobie, uzasadnić dopuszczalności przetwarzania danych biometrycznych i genetycznych, ponieważ powinno ono być przewidziane w prawie Unii lub w prawie krajowym.

41

Biorąc pod uwagę powyższe, sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy możliwe jest stwierdzenie, pomimo odniesienia do art. 9 RODO, że przetwarzanie danych genetycznych i biometrycznych dla celów karnych jest dopuszczalne w prawie krajowym, mając na względzie, że zostało wyraźnie dopuszczone w art. 10 dyrektywy 2016/680, nawet jeśli przepis ten nie został wspomniany w mających zastosowanie przepisach ZMVR.

42

W drugiej kolejności, w sytuacji gdyby należało uznać, że art. 10 dyrektywy 2016/680 został prawidłowo transponowany do prawa krajowego lub że istnieje w tym prawie krajowym ważna podstawa prawna do przeprowadzenia przetwarzania danych biometrycznych i genetycznych, sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy wymóg wskazany w art. 10 lit. a) tej dyrektywy, zgodnie z którym takie przetwarzanie powinno być dopuszczalne prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego, jest spełniony, gdy istnieje niezgodność między mającymi zastosowanie przepisami krajowymi.

43

Sąd odsyłający jest zdania, że istnieje niezgodność między art. 25a ZMVR, który, odnosząc się do art. 9 RODO, wydaje się nie zezwalać na pobranie danych biometrycznych i genetycznych, a art. 68 ZMVR, w którym niewątpliwie zezwolono na takie przetwarzanie.

44

W trzeciej kolejności sąd odsyłający wskazuje, po pierwsze, że na mocy art. 219 ust. 1 NPK niezbędne jest zgromadzenie wystarczających dowodów winy danej osoby, aby można było przedstawić jej zarzuty. W tym względzie dąży on do ustalenia, czy kryterium przewidziane w tym przepisie odpowiada kryterium wskazanemu w art. 6 lit. a) dyrektywy 2016/680, dotyczącemu osób, w stosunku do których istnieją „poważne podstawy, by przypuszczać, że popełniły […] czyn zabroniony”. Sąd ten jest raczej zdania, że do przetwarzania danych biometrycznych i genetycznych konieczne jest zebranie bardziej przekonujących dowodów niż te, które są niezbędne zgodnie z NPK do objęcia danej osoby dochodzeniem, ponieważ celem dochodzenia jest poinformowanie tej osoby o podejrzeniach wobec niej oraz o przysługującej jej możliwości obrony.

45

Po drugie, sąd odsyłający zauważa, że art. 68 ZMVR nie przewiduje, aby w ramach przymusowego dokonania rejestracji policyjnej sąd rozpatrujący wniosek o taką rejestrację miał przeprowadzać jakąkolwiek kontrolę istnienia poważnych podstaw w rozumieniu art. 6 lit. a) dyrektywy 2016/680. Przeciwnie, zgodnie z art. 68 ZMVR wystarcza, że sąd ten stwierdzi, iż danej osobie przedstawiono zarzuty popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego. Sąd ten nie jest zatem właściwy, aby ocenić, czy istnieją wystarczające lub poważne dowody na poparcie przedstawienia zarzutów i nie ma, ponadto, możliwości przeprowadzenia w praktyce takiej oceny w zakresie, w jakim ma on dostęp nie do akt sprawy, lecz jedynie do odpisów postanowienia, w którym przedstawiono zarzuty, i do oświadczenia o odmowie zgody na zbieranie danych przez policję. W konsekwencji sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy w tych okolicznościach osoba, która odmówiła zbierania przez policję jej danych fotograficznych, daktyloskopijnych i genetycznych, korzysta ze skutecznej ochrony sądowej i poszanowania prawa do domniemania niewinności, zagwarantowanych odpowiednio w art. 47 i 48 karty.

46

W czwartej kolejności sąd odsyłający wywodzi z art. 4 ust. 1 lit. b) i c), art. 8 ust. 1 i 2 oraz art. 10 dyrektywy 2016/680, że prawo krajowe powinno przyznawać właściwym organom określone uprawnienia dyskrecjonalne, gdy przeprowadzają one zbieranie danych biometrycznych i genetycznych, poprzez fotografowanie i pobieranie odcisków palców oraz DNA. Jego zdaniem te uprawnienia dyskrecjonalne powinny dotyczyć zarówno kwestii, czy to zbieranie powinno mieć miejsce, jak i kwestii, czy powinno ono obejmować wszystkie wymienione powyżej kategorie danych. Wreszcie sąd ten uważa, że z wymogu „bezwzględnej niezbędności”, o którym mowa w art. 10 tej dyrektywy, należy wywnioskować, że zbieranie takich danych może być dozwolone wyłącznie wtedy, gdy istnieje odpowiednie uzasadnienie takiej niezbędności.

47

Sąd odsyłający wskazuje, że rejestracja policyjna ma jednak zastosowanie w sposób bezwzględnie wiążący do wszystkich osób, którym przedstawiono zarzut popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, oraz do trzech kategorii danych osobowych, o których mowa w tym artykule, a mianowicie do fotografowania, daktyloskopii i pobierania DNA.

48

Ponadto sąd odsyłający zauważa, że w ZMVR wymieniono jedynie cele takiego przetwarzania danych osobowych, a mianowicie prowadzenie poszukiwań, w tym w celu ochrony bezpieczeństwa narodowego, zwalczania przestępczości i utrzymania porządku publicznego. Natomiast przepisy krajowe nie wymagają stwierdzenia konkretnej niezbędności przeprowadzenia zbierania danych biometrycznych i genetycznych oraz oceny, czy wystarcza jedynie część tych danych, czy też potrzebne są wszystkie.

49

Sąd odsyłający zastanawia się zatem, czy przewidziany w prawie krajowym warunek zezwolenia na rejestrację policyjną – to jest nabycie przez daną osobę statusu podejrzanego ze względu na zarzucenie jej popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego – jest wystarczający dla spełnienia wymogów określonych w art. 4 ust. 1 lit. a) i c), art. 8 ust. 1 i 2 oraz art. 10 dyrektywy 2016/680.

50

W tych okolicznościach Spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowany sąd karny, Bułgaria) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

51

Pismem z dnia 5 sierpnia 2022 r. Sofiyski gradski sad (sąd dla miasta Sofii, Bułgaria) poinformował Trybunał, że w następstwie zmiany ustawodawczej, która weszła w życie w dniu 27 lipca 2022 r., Spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowany sąd karny) został zlikwidowany i że niektóre z wniesionych do tego sądu spraw karnych, w tym sprawa w postępowaniu głównym, zostały przekazane z tą datą do rozpatrzenia przez Sofiyski gradski sad (sąd dla miasta Sofii).

52

Poprzez pytania pierwsze i drugie, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 10 lit. a) dyrektywy 2016/680 rozpatrywany w świetle art. 3, 8 i 52 karty należy interpretować w ten sposób, że zbieranie danych biometrycznych i genetycznych przez organy policji dla celów prowadzenia czynności dochodzenia, walki z przestępczością i utrzymania porządku publicznego jest dozwolone prawem państwa członkowskiego w rozumieniu art. 10 lit. a) dyrektywy 2016/680, gdy, po pierwsze, przepisy krajowe stanowiące podstawę prawną tego zezwolenia odnoszą się do art. 9 RODO, powtarzając brzmienie wspomnianego art. 10 dyrektywy 2016/680, i, po drugie, te przepisy krajowe wydają się wyrażać sprzeczne wymogi w odniesieniu do dopuszczalności takiego zbierania.

53

W uwagach na piśmie Komisja podważa dopuszczalność pytań pierwszego i drugiego ze względu na to, że sąd odsyłający, po pierwsze, dąży jedynie do ustalenia, czy w prawie krajowym faktycznie transponowano art. 10 dyrektywy 2016/680, bez wyrażenia wątpliwości ani zadania pytań odnoszących się do dokładnego znaczenia tego artykułu, i, po drugie, nie przedstawia względów, jakie skłoniły ten sąd do rozpatrzenia sposobu wykładni lub ważności rozpatrywanych przepisów prawa Unii, co narusza art. 94 regulaminu postępowania przed Trybunałem.

54

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału wyłącznie do sądu krajowego, przed którym zawisł spór i na którym spoczywa odpowiedzialność za mające zapaść rozstrzygnięcie, należy ocena, w świetle szczególnych okoliczności sprawy, czy do wydania wyroku jest niezbędne uzyskanie orzeczenia prejudycjalnego oraz czy pytania, które zadaje Trybunałowi, mają znaczenie dla sprawy. W konsekwencji, jeśli zadane pytania dotyczą wykładni lub ważności przepisu prawa Unii, Trybunał jest co do zasady zobowiązany do wydania orzeczenia. Wynika stąd, że pytania zadane przez sądy krajowe korzystają z domniemania posiadania znaczenia dla sprawy. Odmowa rozstrzygnięcia przez Trybunał w przedmiocie postawionego przez sąd krajowy pytania prejudycjalnego jest możliwa tylko wtedy, gdy wykładnia, o którą się zwrócono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje informacjami w zakresie stanu faktycznego lub prawnego, które są niezbędne do udzielenia użytecznej odpowiedzi na wspomniane pytania (wyrok z dnia 20 października 2022 r., Digi, C‑77/21, EU:C:2022:805, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo).

55

W tym względzie z art. 94 lit. c) regulaminu postępowania przed Trybunałem wynika, że w celu umożliwienia Trybunałowi dokonania interpretacji prawa Unii użytecznej dla sądu krajowego wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym musi zawierać omówienie powodów, dla których sąd odsyłający rozpatruje kwestię wykładni lub ważności określonych przepisów prawa Unii, jak również związku, jaki dostrzega on między tymi przepisami a uregulowaniami krajowymi, które znajdują zastosowanie w postępowaniu głównym (zob. podobnie wyrok z dnia 2 lipca 2015 r., Gullotta i Farmacia di Gullotta Davide & C., C‑497/12, EU:C:2015:436, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo).

56

Co się tyczy pytań pierwszego i drugiego, z postanowienia odsyłającego wynika, że w sprawie w postępowaniu głównym sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy warunek wskazany w art. 10 lit. a) dyrektywy 2016/680, zgodnie z którym przetwarzanie danych genetycznych i biometrycznych, wskazanych w tym artykule, powinno być dopuszczalne prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego, jest spełniony w wypadku rozpatrywanej w tej sprawie rejestracji policyjnej.

57

Jak w owym postanowieniu wskazuje w istocie sąd odsyłający, to w tym kontekście zwraca się on do Trybunału o udzielenie wskazówek dotyczących wykładni tego warunku. Z jednej strony, w pytaniu pierwszym, dąży on do ustalenia, czy ten art. 10 może być uznany za transponowany prawidłowo przez przepis krajowy, w którym odniesiono się jedynie do art. 9 RODO, lecz którego brzmienie odpowiada brzmieniu wspomnianego art. 10. Z drugiej strony, na wypadek udzielenia odpowiedzi twierdzącej, w pytaniu drugim, dąży on do ustalenia, czy zbieranie danych genetycznych i biometrycznych dla celów ich rejestracji przez policję może być uznane za „dopuszczone [dozwolone] […] prawem państwa członkowskiego” w rozumieniu tego art. 10 lit. a), czyli „przewidziane ustawą” w rozumieniu art. 52 ust. 1 karty, gdy przepisy krajowe stanowiące podstawę prawną tego przetwarzania wydają się wyrażać sprzeczne reguły w odniesieniu do dopuszczalności takiego przetwarzania.

58

W konsekwencji sąd odsyłający jasno zidentyfikował we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym mające zastosowanie przepisy prawa Unii, swoje wątpliwości w przedmiocie sposobu wykładni tego prawa i przyczyny, jakie skłoniły ten sąd do zadania Trybunałowi pytania pierwszego i drugiego. Ponadto, z wniosku tego wynika jasno, że wykładnia wspomnianych przepisów wykazuje związek z przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym, biorąc pod uwagę ewentualne stwierdzenie przez sąd odsyłający – przy uwzględnieniu wskazówek dostarczonych przez Trybunał – że rozpatrywane przepisy krajowe nie spełniają warunku wskazanego w art. 10 lit. a) dyrektywy 2016/680, może skutkować oddaleniem rozpatrywanego przez sąd odsyłający wniosku organów policji o zezwolenie na przymusowe zbieranie danych biometrycznych i genetycznych V.S. dla celów ich rejestracji.

59

Wynika z tego, że pytania pierwsze i drugie są dopuszczalne.

60

Na wstępie należy zauważyć, że o ile pytanie drugie dotyczy art. 3, 8 i 52 karty, o tyle z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że pytania sądu odsyłającego dotyczą jedynie poszanowania przez uregulowanie krajowe rozpatrywane w postępowaniu głównym wymogu wskazanego w art. 52 ust. 1 karty, zgodnie z którym wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności uznanych w karcie muszą być przewidziane ustawą. W konsekwencji rozpatrzenie pytań pierwszego i drugiego powinno nastąpić wyłącznie w świetle art. 52 karty.

61

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w świetle motywu 19 RODO oraz motywów 9–12 dyrektywy 2016/680 i na mocy art. 2 ust. 1 oraz art. 9 ust. 1 i 2 tej dyrektywy – w zależności od tego, czy przetwarzanie danych osobowych dokonane przez „właściwy organ” w rozumieniu art. 3 ust. 7 tej dyrektywy odpowiada celom wskazanym w jej art. 1 ust. 1, związanym z zapobieganiem czynom zabronionym i ich wykrywaniem, z prowadzeniem postępowań przygotowawczych lub ze ściganiem w tej dziedzinie, obejmującej również ochronę przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobieganie takim zagrożeniom, lub odpowiada innym celom niż powyższe – takie przetwarzanie może być objęte albo zakresem stosowania szczególnych przepisów wspomnianej dyrektywy, albo zakresem stosowania ogólnych przepisów tego rozporządzenia, poza wyjątkami od tych zakresów stosowania wymienionymi wyczerpująco w art. 2 ust. 3 tej dyrektywy i w art. 2 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia.

62

W szczególności należy wskazać, że zarówno art. 9 RODO, jak i art. 10 dyrektywy 2016/680 zawierają przepisy regulujące przetwarzanie dotyczące szczególnych kategorii danych osobowych, uznawanych za dane wrażliwe, w tym danych genetycznych i biometrycznych.

63

W tym względzie art. 10 dyrektywy 2016/680 stanowi, że przetwarzanie tych danych wrażliwych jest dozwolone „wyłącznie wtedy, jeżeli jest bezwzględnie niezbędne, podlega odpowiednim zabezpieczeniom dla praw i wolności osoby, której dane dotyczą”, i jedynie w trzech wypadkach, w szczególności, na mocy lit. a) tego artykułu, gdy to przetwarzanie jest dozwolone prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego. Natomiast w art. 9 ust. 1 RODO ustanowiono zakaz przetwarzania, co do zasady, wspomnianych danych wrażliwych, połączony z wykazem sytuacji, wymienionych w art. 9 ust. 2, w których można ustanowić wyjątek od tego zakazu, w którym to wykazie nie wspomniano sytuacji odpowiadającej sytuacji związanej z przetwarzaniem danych dla celów takich jak cele wskazane w art. 1 ust. 1 wspomnianej dyrektywy i spełniającej wymóg określony w art. 10 lit. a) tej dyrektywy. Z powyższego wynika, że podczas gdy przetwarzanie danych biometrycznych i genetycznych przez właściwe organy dla celów objętych zakresem stosowania dyrektywy 2016/680 może być dopuszczalne, pod warunkiem że, zgodnie z wymogami wskazanymi w art. 10 tej dyrektywy, jest bezwzględnie niezbędne, podlega odpowiednim zabezpieczeniom i jest przewidziane prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego, sytuacja taka nie ma koniecznie miejsca w wypadku przetwarzania tych danych objętego zakresem stosowania RODO.

64

W drugiej kolejności zakres wymogu określonego w art. 10 lit. a) dyrektywy 2016/680, zgodnie z którym przetwarzanie danych osobowych powinno być „dopuszczone [dozwolone] prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego”, powinien być określony w świetle wymogu określonego w art. 52 ust. 1 karty, zgodnie z którym wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw podstawowych muszą być „przewidziane ustawą”.

65

W tym względzie z orzecznictwa Trybunału wynika, że wymóg ten zakłada, iż podstawa prawna zezwalająca na takie ograniczenie określa jego zakres w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny [zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2020 r., État luxembourgeois (Ochrona prawna przed wnioskami o przekazanie informacji w prawie podatkowym), C‑245/19 i C‑246/19, EU:C:2020:795, pkt 76 i przytoczone tam orzecznictwo].

66

Ponadto z orzecznictwa wspomnianego w punkcie poprzednim niniejszego wyroku wynika, że nie może istnieć dwuznaczność w zakresie przepisów prawa Unii, na mocy których prawo krajowe może zezwolić na przetwarzanie danych biometrycznych i genetycznych, takie jak przetwarzanie rozpatrywane w sprawie w postępowaniu głównym, i w zakresie mających zastosowanie warunków regulujących to zezwolenie. Osoby, których dane dotyczą, i właściwe sądy powinny bowiem mieć możliwość dokładnego określenia, w szczególności, warunków, na jakich to przetwarzanie może mieć miejsce, a także celów, jakie może ono zgodnie z prawem spełniać. Otóż przepisy RODO i przepisy dyrektywy mające zastosowanie do tych wymogów mogą być odmienne.

67

A zatem, o ile prawodawca krajowy ma możliwość przewidzenia, w ramach tego samego instrumentu ustawodawczego, przetwarzania danych osobowych dla celów objętych zakresem stosowania dyrektywy 2016/680 oraz dla innych celów objętych zakresem RODO, o tyle ma on obowiązek, zgodnie z wymogami wymienionymi w poprzednim punkcie niniejszego wyroku, upewnić się co do braku dwuznaczności w zakresie możności stosowania pierwszego lub drugiego z tych dwóch aktów Unii do zbierania danych biometrycznych i genetycznych.

68

W trzeciej kolejności, co się tyczy wątpliwości sądu odsyłającego dotyczących ewentualnej nieprawidłowej transpozycji dyrektywy 2016/680, należy rozróżnić przepisy krajowe zapewniające transpozycję tej dyrektywy, w szczególności jej art. 10, i przepisy, na mocy których przetwarzanie danych należących do szczególnych kategorii wskazanych w tym artykule, w szczególności danych biometrycznych i genetycznych, może być dozwolone w rozumieniu art. 10 lit. a).

69

W tym względzie, o ile, jak wynika z jej art. 63 ust. 1 akapit drugi, w dyrektywie 2016/680 przewidziano wyraźnie obowiązek państwa członkowskiego zapewnienia, by przepisy niezbędne dla jej stosowania zawierały odniesienie do tej dyrektywy lub by odniesienie takie towarzyszyło ich urzędowej publikacji, co wymaga, w każdym wypadku, przyjęcia pozytywnego aktu transponującego wspomnianą dyrektywę [zob. podobnie wyrok z dnia 25 lutego 2021 r.,Komisja/Hiszpania (Dyrektywa o danych osobowych – Dziedzina karna), C‑658/19, EU:C:2021:138, pkt 16 i przytoczone tam orzecznictwo], o tyle nie wymaga ona, by przepisy krajowe zezwalające na przetwarzanie danych objętych zakresem stosowania tej dyrektywy zawierały takie odniesienie. I tak, w art. 63 ust. 4 dyrektywy 2016/680 ograniczono się do wskazania, że państwa członkowskie przekazują Komisji tekst podstawowych przepisów prawa krajowego przyjętych w dziedzinie objętej tą dyrektywą.

70

Wreszcie należy wskazać, że gdy dyrektywa została prawidłowo transponowana, wywołuje ona skutki w stosunku do jednostek za pośrednictwem środków wykonawczych przyjętych przez dane państwo członkowskie (zob. podobnie wyrok z dnia 15 maja 1986 r., Johnston, 222/84, EU:C:1986:206, pkt 51), w odróżnieniu od rozporządzenia, którego przepisy wywołują co do zasady natychmiastowy skutek w krajowych porządkach prawnych, bez konieczności przyjmowania przez organy krajowe środków wykonawczych (zob. podobnie wyrok z dnia 7 kwietnia 2022 r., IFAP, C‑447/20 i C‑448/20, EU:C:2022:265, pkt 88 i przytoczone tam orzecznictwo). Z powyższego wynika, że gdy prawodawca krajowy przewiduje przetwarzanie danych biometrycznych i genetycznych przez właściwe organy w rozumieniu art. 3 pkt 7 dyrektywy 2016/680, mogące podlegać albo zakresowi stosowania tej dyrektywy, albo zakresowi stosowania RODO, może on, dla celów jasności i precyzji, odnieść się wyraźnie, po pierwsze, do przepisów krajowych zapewniających transpozycję art. 10 tej dyrektywy, i po drugie, do art. 9 tego rozporządzenia. Natomiast ów wymóg jasności i precyzji nie może nakładać ponadto obowiązku wskazania wspomnianej dyrektywy.

71

W czwartej kolejności należy przypomnieć, że obowiązek państwa członkowskiego w zakresie podjęcia wszelkich działań niezbędnych do osiągnięcia rezultatu wyznaczonego w dyrektywie, wynikający z art. 288 akapit trzeci TFUE, wiąże wszystkie organy państw członkowskich, w tym także, w ramach posiadanych przez nie kompetencji, organy sądowe. Z powyższego wynika, że sądy krajowe, stosując prawo krajowe, zobowiązane są tak dalece, jak jest to możliwe, dokonywać jego wykładni w świetle brzmienia i celu rozpatrywanej dyrektywy, tak by osiągnąć przewidziany w niej rezultat (zob. podobnie wyrok z dnia 7 listopada 2019 r., Profi Credit Polska, C‑419/18 i C‑483/18, EU:C:2019:930, pkt 73, 75 i przytoczone tam orzecznictwo).

72

W konsekwencji, w wypadku oczywistej niezgodności, takiej jak opisana przez sąd odsyłający w pytaniu drugim, między z jednej strony przepisami krajowymi wydającymi się wykluczać przetwarzanie danych genetycznych i biometrycznych przez właściwe organy dla celów objętych zakresem stosowania dyrektywy 2016/680, a z drugiej strony innymi przepisami tego ustawodawstwa zezwalającymi na takie przetwarzanie, sąd ten ma obowiązek dokonania wykładni tych przepisów zapewniającej skuteczność tej dyrektywy. W szczególności, gdy stwierdzi on istnienie przepisów mogących spełnić wymóg wskazany w art. 10 lit. a) wspomnianej dyrektywy, powinien on zweryfikować, czy przepisy te nie mają faktycznie zakresu stosowania odmiennego od zakresu stosowania przepisów, z którymi wydają się być niezgodne.

73

W tym względzie należy w szczególności podkreślić, że art. 9 ust. 2 dyrektywy 2016/680 nie wyklucza przetwarzania danych biometrycznych i genetycznych przez właściwe organy, w rozumieniu art. 3 pkt 7 tej dyrektywy, w ramach zadań innych niż zadania wykonywane w celach określonych w art. 1 ust. 1 wspomnianej dyrektywy. Podobnie, jak wynika z pkt 63 niniejszego wyroku, art. 9 RODO, który ma zastosowanie do przetwarzania tych danych, pod warunkiem że przetwarzanie to nie jest objęte wyjątkami wyliczonymi wyczerpująco w jego art. 2 ust. 2, nie zakazuje tego w sposób bezwzględny, pod warunkiem że to przetwarzanie odpowiada jednej z sytuacji wskazanych w art. 9 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia. W tych okolicznościach do sądu odsyłającego należy zweryfikowanie, czy odniesienie do RODO w tych przepisach krajowych nie dotyczy faktycznie przetwarzania danych dokonywanego przez właściwe organy dla celów innych niż cele objęte zakresem stosowania dyrektywy 2016/680, w taki sposób, że wspomniane przepisy nie są sprzeczne z przepisami, które, zgodnie z art. 10 lit. a) tej dyrektywy, przewidują przetwarzanie takich danych dla celów objętych wspomnianą dyrektywą.

74

W niniejszym wypadku z postanowienia odsyłającego wynika, po pierwsze, że przepisy krajowe związane z pytaniami zadanymi przez sąd odsyłający są przepisami prawa materialnego regulującymi działalność ministerstwa spraw wewnętrznych. Pierwszy z tych przepisów stanowi, że przetwarzanie danych osobowych przez to ministerstwo jest dokonywane na mocy ustawy, zgodnie z RODO i z krajowym aktem transponującym dyrektywę 2016/680, zaś w drugim ze wspomnianych przepisów wskazano, że przetwarzanie danych osobowych zawierających dane genetyczne i dane biometryczne dla celów identyfikacji osoby fizycznej w jednolity sposób jest dozwolone jedynie na warunkach określonych w art. 9 wspomnianego rozporządzenia lub w krajowym przepisie transponującym art. 10 wspomnianej dyrektywy. Po drugie, z postanowienia tego wynika także, że przepis prawa materialnego stanowiący wyraźną podstawę prawną do zbierania danych biometrycznych i genetycznych, w ramach rejestracji policyjnej, realizuje jedynie cele związane z ochroną bezpieczeństwa narodowego, walką z przestępczością i utrzymaniem porządku publicznego.

75

W konsekwencji do sądu odsyłającego należy przeprowadzenie kontroli, czy podwójne odniesienie do art. 9 RODO i do przepisu krajowego transponującego wspomniany art. 10 może być uzasadnione okolicznością, że zakres stosowania przepisu prawa materialnego zawierającego takie podwójne odniesienie obejmuje wszelkie dziedziny działalności służb ministerstwa spraw wewnętrznych, które, zgodnie ze wskazaniami rządu bułgarskiego, obejmują zarówno działalność wskazaną w art. 1 ust. 1 wspomnianej dyrektywy, jak i inną działalność, która może być objęta wspomnianym rozporządzeniem. Ponadto to do tego sądu należy zapewnienie, by – w szczególności, jeśli chodzi o przepis prawa materialnego stanowiący podstawę prawną zbierania danych biometrycznych i genetycznych w ramach rejestracji policyjnej – wszystkie istotne przepisy krajowe mogły być interpretowane zgodnie z prawem Unii, w tym rozumieniu, że z przepisów tych wynika w sposób wystarczająco jasny, precyzyjny i pozbawiony dwuznaczności, w jakich wypadkach mają zastosowanie przepisy krajowe transponujące rozpatrywaną dyrektywę i w jakich wypadkach istotne są przepisy RODO.

76

W świetle wszystkich powyższych rozważań na pytania pierwsze i drugie należy udzielić odpowiedzi, że art. 10 lit. a) dyrektywy 2016/680 rozpatrywany w świetle art. 52 karty należy interpretować w ten sposób, że przetwarzanie danych biometrycznych i genetycznych przez organy policji dla celów prowadzenia czynności dochodzenia, walki z przestępczością i utrzymania porządku publicznego jest dozwolone prawem państwa członkowskiego w rozumieniu art. 10 lit. a) tej dyrektywy, gdy prawo tego państwa członkowskiego zawiera wystarczająco jasną i precyzyjną podstawę prawną dla zezwolenia na wspomniane przetwarzanie. Okoliczność, że krajowy akt ustawodawczy zawierający taką podstawę prawną odnosi się, poza tym, do RODO, a nie do dyrektywy 2016/680, nie może, sama w sobie, podważyć istnienia takiego zezwolenia, pod warunkiem że z wykładni wszystkich mających zastosowanie przepisów prawa krajowego wynika w sposób wystarczająco jasny, precyzyjny i jednoznaczny, że rozpatrywane przetwarzanie danych biometrycznych i genetycznych jest objęte zakresem stosowania tej dyrektywy, a nie tego rozporządzenia.

77

W pytaniu trzecim sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 6 lit. a) dyrektywy 2016/680 oraz art. 47 i 48 karty należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym, że w wypadku odmowy osoby, której przedstawiono zarzuty popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, dobrowolnej współpracy przy zbieraniu jej danych biometrycznych i genetycznych w celu ich rejestracji, właściwy sąd karny ma obowiązek zezwolić na przymusowe zbieranie takich danych, bez możliwości oceny przez ten sąd istnienia poważnych podstaw do stwierdzenia, że osoba, której dane dotyczą, popełniła zarzucane jej przestępstwo.

78

Na wstępie należy wskazać, że to pytanie zostało zadane przez sąd odsyłający w odniesieniu do postępowania karnego, w ramach którego ma zastosowanie przepis krajowy stanowiący, że w wypadku odmowy współpracy osoby, której dane dotyczą, przy zbieraniu jej danych biometrycznych i genetycznych dla potrzeb ich rejestracji, przeprowadzanym dla celów objętych zakresem stosowania art. 1 ust. 1 dyrektywy 2016/680, sąd właściwy, aby orzec w przedmiocie odpowiedzialności karnej tej osoby, może zezwolić na to zbieranie danych. Ponadto ten sam przepis krajowy ma zastosowanie do danych dotyczących osób, którym przedstawiono zarzuty popełnienia przestępstw umyślnych ściganych z urzędu. Zgodnie ze wskazaniami sądu odsyłającego znaczna większość przestępstw przewidzianych w kodeksie karnym może być popełniona umyślnie i prawie wszystkie te przestępstwa są ścigane z urzędu. Zgodnie z przepisami dotyczącymi bułgarskiego postępowania karnego danej osobie przedstawia się zarzuty, gdy zgromadzono wystarczające dowody na to, że ta osoba popełniła przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego.

79

Ponadto, zgodnie z uściśleniami przedstawionymi przez rząd bułgarski w ramach odpowiedzi na piśmie udzielonej na pytania zadane przez Trybunał, przepisy dotyczące bułgarskiego postępowania karnego przewidują, że zarzuty mogą być przedstawione w każdym momencie postępowania przygotowawczego, które stanowi pierwszą fazę postępowania karnego, w której toku przeprowadza się czynności dochodzenia i gromadzi się dowody, a w każdym wypadku – przed zamknięciem dochodzenia. Jak wynika z postanowienia odsyłającego i jak uściślił to również rząd bułgarski, osoba, której dane dotyczą, może, po przedstawieniu jej zarzutów, przedstawić dowody na swoją obronę, w szczególności w fazie powiadomienia o wynikach dochodzenia następującej po zamknięciu dochodzenia.

80

Niemniej sąd odsyłający wskazuje, że rozpatrywane przepisy krajowe nie przyznają sądowi udzielającemu zezwolenia na zbieranie danych biometrycznych i genetycznych dotyczących osoby, której przedstawiono zarzuty, dla celów rejestracji tych danych, właściwości, aby ocenić dowody, na których oparto te zarzuty, co należy do właściwości organów prowadzących dochodzenie. Co więcej, sąd odsyłający uściślił, że taki sąd orzeka w przedmiocie wniosku o udzielenie zezwolenia jedynie na podstawie odpisu postanowienia, w którym przedstawiono zarzuty, i oświadczenia osoby, której dane dotyczą, o odmowie zgody na zbieranie tych danych.

81

W tym kontekście należy stwierdzić, że pytanie trzecie sądu odsyłającego dzieli się, jak sugerują rząd bułgarski i Komisja, na trzy części. Po pierwsze, sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy art. 6 lit. a) dyrektywy 2016/680, który odnosi się do kategorii osób, w odniesieniu do których istnieją poważne podstawy, by przypuszczać, że popełniły lub zamierzają popełnić czyn zabroniony, stoi na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym przymusowe zbieranie danych biometrycznych i genetycznych dla celów ich rejestracji, dotyczących osoby fizycznej, w odniesieniu do której zgromadzono wystarczające dowody na to, że popełniła ona przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, co umożliwia, na mocy prawa krajowego, przedstawienie jej zarzutów. Po drugie, dąży on do ustalenia – mając na względzie ograniczenia uprawnień dyskrecjonalnych sądu mającego orzec w przedmiocie przymusowego wykonania takiego zbierania danych – czy taki sąd może zagwarantować osobie, której dane dotyczą, skuteczną ochronę sądową, zgodnie z art. 47 karty. Po trzecie, dąży on do ustalenia, czy pomimo tych ograniczeń można zapewnić poszanowanie prawa do domniemania niewinności, o którym mowa w art. 48 karty.

82

Artykuł 6 dyrektywy 2016/680 nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, by administrator, „w stosownym przypadku i w miarę możliwości”, wyraźnie rozróżniał dane osobowe poszczególnych kategorii osób, których dane dotyczą, takich jak osoby wspomniane w lit. a)–d) tego artykułu, a mianowicie, odpowiednio, osoby, w stosunku do których istnieją poważne podstawy, by przypuszczać, że popełniły lub zamierzają popełnić czyn zabroniony, osoby skazane za czyn zabroniony, pokrzywdzeni czynem zabronionym lub osoby, w przypadku których określone fakty wskazują, że mogą stać się ofiarą czynu zabronionego, i, wreszcie, osoby inne w stosunku do czynu zabronionego, takie jak osoby, które mogą zostać wezwane do złożenia zeznań w ramach postępowania przygotowawczego w sprawie czynu zabronionego lub na dalszych etapach postępowania karnego, osoby, które mogą dostarczyć informacji o czynach zabronionych, lub osoby, które mają kontakty lub powiązania z jedną z osób, o których mowa w lit. a) i b) wspomnianego artykułu.

83

A zatem państwa członkowskie powinny zapewnić, by dokonano wyraźnego rozróżnienia danych osobowych poszczególnych kategorii osób, których dane dotyczą, tak aby, jak w pkt 27 opinii podkreślił to rzecznik generalny, nie ingerować w podstawowe prawo do ochrony danych osobowych osób pokrzywdzonych w wyniku czynów zabronionych w taki sam sposób, bez względu na kategorię, do której te osoby należą. W tym względzie, jak wynika z motywu 31 dyrektywy 2016/680, kategoria osób określona w art. 6 lit. a) tej dyrektywy odpowiada kategorii osób podejrzanych o popełnienie czynu zabronionego.

84

Jednakże z brzmienia art. 6 dyrektywy 2016/680 wynika, że obowiązek nałożony na państwa członkowskie w tym przepisie nie jest bezwzględny. Po pierwsze, zawarte w nim wyrażenie „w stosownym przypadku i w miarę możliwości”, wskazuje bowiem na to, że to do administratora należy określenie, w każdym wypadku, czy wyraźne rozróżnienie danych osobowych poszczególnych kategorii osób, których dane dotyczą, może być dokonane. Po drugie, zawarte w tym przepisie sformułowanie „takich jak” wskazuje na to, że kategorie wymienionych w nim osób nie mają charakteru wyczerpującego.

85

Ponadto należy wskazać, że istnienie wystarczającej liczby dowodów winy danej osoby stanowi, co do zasady, poważną podstawę do przypuszczenia, że osoba ta popełniła dane przestępstwo. A zatem przepisy krajowe przewidujące przymusowe zbieranie danych biometrycznych i genetycznych osób fizycznych dla celów rejestracji tych danych, gdy zgromadzono wystarczające dowody na to, że osoba, której dane dotyczą, popełniła czyn zabroniony, wydaje się zgodne z celem art. 6 lit. a) dyrektywy 2016/680.

86

Z powyższego wynika, że art. 6 lit. a) dyrektywy 2016/680 nie stoi na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym przymusowe zbieranie danych biometrycznych i genetycznych dla celów ich rejestracji, dotyczących osób, w odniesieniu do których zgromadzono wystarczające dowody na to, że popełniły one przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego i są z tego względu podejrzane o jego popełnienie.

87

W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że określone w art. 47 karty prawo do skutecznej ochrony sądowej powinno być przyznane każdej osobie powołującej się na prawa lub wolności zagwarantowane w prawie Unii przeciwko każdemu niekorzystnemu orzeczeniu, mogącemu naruszać te prawa lub wolności [zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2020 r., État luxembourgeois (Ochrona prawna przed wnioskami o przekazanie informacji w prawie podatkowym), C‑245/19 i C‑246/19, EU:C:2020:795, pkt 55, 57, 58 i przytoczone tam orzecznictwo].

88

W konsekwencji każda osoba, której przedstawiono zarzuty, sprzeciwiająca się zbieraniu danych fotograficznych, daktyloskopijnych i genetycznych jej dotyczących w ramach procedury takiej jak rejestracja policyjna, która to procedura powinna być zgodna z wymogami określonymi w art. 10 dyrektywy 2016/680, musi mieć możliwość skorzystania, jak wymaga tego art. 47 karty, z prawa do skutecznego środka prawnego przed sądem przeciwko orzeczeniu zezwalającemu na przymusowe wykonanie tego zbierania danych, tak aby mogła ona powołać się na prawa, jakie wywodzi z gwarancji przewidzianych w tym przepisie, a w szczególności z gwarancji związanej z tym, że zgodnie z art. 10 lit. a) tej dyrektywy zbieranie danych biometrycznych i genetycznych powinno być przeprowadzane w sposób zgodny z zezwalającym na nie uregulowaniem krajowym. W szczególności owa gwarancja wymaga, by właściwy sąd mógł przeprowadzić kontrolę, czy środek związany z przedstawieniem zarzutów, stanowiący podstawę prawną tej rejestracji policyjnej, został przyjęty zgodnie z przepisami krajowego postępowania karnego, biorąc pod uwagę wystarczające dowody na to, że osoba, której dane dotyczą, popełniła przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.

89

W tym względzie należy przypomnieć, że prawo do skutecznej ochrony sądowej nie jest prawem bezwzględnym i że, zgodnie z art. 52 ust. 1 karty, dopuszcza się wprowadzenie ograniczeń tego prawa, o ile, po pierwsze, ograniczenia te są przewidziane w ustawie, po drugie, szanują istotę tych praw i wolności, i po trzecie, w zgodzie z zasadą proporcjonalności, są one konieczne i rzeczywiście odpowiadają celom interesu ogólnego uznanym przez Unię lub potrzebom ochrony praw i wolności innych osób [zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2020 r., État luxembourgeois (Ochrona prawna przed wnioskami o przekazanie informacji w prawie podatkowym), C‑245/19 i C‑246/19, EU:C:2020:795, pkt 49, 51 i przytoczone tam orzecznictwo].

90

Ponadto należy wskazać obowiązek, jaki art. 54 dyrektywy 2016/680 nakłada na państwa członkowskie, aby określić, że osoba uważająca, iż jej prawa przewidziane w przepisach przyjętych na mocy tej dyrektywy zostały naruszone ze względu na przetwarzanie jej danych osobowych dokonane z naruszeniem wspomnianych przepisów, ma prawo do skutecznego środka prawnego. Wynika stąd, że prawodawca Unii sam nie ograniczył wykonywania prawa do skutecznego środka prawnego ustanowionego w art. 47 karty i że państwa członkowskie mogą wprowadzić takie ograniczenie, o ile zachowują wymogi przewidziane w art. 52 ust. 1 karty [zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2020 r., État luxembourgeois (Ochrona prawna przed wnioskami o przekazanie informacji w prawie podatkowym), C‑245/19 i C‑246/19, EU:C:2020:795, pkt 63, 64].

91

W konsekwencji należy określić, czy – bez uszczerbku dla środka odwoławczego przed sądem przewidzianego w prawie krajowym zgodnie z art. 54 dyrektywy 2016/680 – okoliczność, że właściwy sąd, rozpatrując możliwość udzielenia zezwolenia na przymusowe wykonanie zbierania danych biometrycznych i genetycznych dotyczących podejrzanych, nie może przeprowadzić kontroli co do istoty przesłanek wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów, na którym oparto ten środek związany z przymusowym wykonaniem zbierania danych, stanowi dozwolone ograniczenie prawa do skutecznej ochrony sądowej ustanowionego w art. 47 karty.

92

Co się tyczy pierwszej przesłanki, wskazanej w pkt 89 niniejszego wyroku, zgodnie z orzecznictwem wspomnianym w pkt 65 niniejszego wyroku, do sądu odsyłającego należy zweryfikowanie, czy ograniczenia jego uprawnień dyskrecjonalnych określone w prawie krajowym – w ramach badania wniosku o udzielenie przez niego zezwolenia na przymusowe wykonanie zbierania danych biometrycznych i genetycznych dla celów ich rejestracji, dotyczących osoby, której przedstawiono zarzuty – zostały wskazane w tym prawie w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny.

93

Co się tyczy drugiej przesłanki, z orzecznictwa wynika, że istota prawa do skutecznego środka prawnego obejmuje między innymi to, że podmiot tego prawa ma dostęp do właściwego sądu w celu zapewnienia poszanowania praw, jakie gwarantuje mu prawo Unii, i zbadania, w tym celu, wszystkich kwestii prawnych i faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, który został wniesiony do tego sądu [wyrok z dnia 6 października 2020 r., État luxembourgeois (Ochrona prawna przed wnioskami o przekazanie informacji w prawie podatkowym), C‑245/19 i C‑246/19, EU:C:2020:795, pkt 66 i przytoczone tam orzecznictwo].

94

Jednakże z orzecznictwa Trybunału wynika również, że warunek ten nie oznacza, jako taki, że podmiot prawa do skutecznej ochrony sądowej powinien dysponować bezpośrednią skargą, której głównym przedmiotem jest zakwestionowanie danego środka, o ile istnieje przed określonymi sądami krajowymi co najmniej jeden środek zaskarżenia umożliwiający mu uzyskanie w trybie incydentalnym kontroli sądowej tego środka zapewniającej poszanowanie praw i wolności, jakie gwarantuje mu prawo Unii [zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2020 r., État luxembourgeois (Ochrona prawna przed wnioskami o przekazanie informacji w prawie podatkowym), C‑245/19 i C‑246/19, EU:C:2020:795, pkt 79 i przytoczone tam orzecznictwo].

95

W szczególności, jak w pkt 36 opinii podkreślił w istocie rzecznik generalny, pytanie trzecie jest oparte na założeniu, że po postępowaniu przygotowawczym, w którego toku ma miejsce przymusowe wykonanie zbierania danych biometrycznych i genetycznych dla celów ich rejestracji, dotyczących osoby, której przedstawiono zarzuty, będzie prowadzone postępowanie przed sądem. O ile zaś nie może być ono skontrolowane w chwili złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na przymusowe wykonanie zbierania danych, o tyle istnienie wystarczającej liczby dowodów obciążających – przesłanka, której spełnienie jest wymagane dla potrzeb zastosowania przymusu wobec osoby, której dane dotyczą, w celu zbierania jej danych biometrycznych i genetycznych – musi, koniecznie, być możliwe do zweryfikowania w postępowaniu przed sądem, w którego toku sąd rozpatrujący sprawę powinien mieć możliwość zbadania wszystkich istotnych kwestii faktycznych i prawnych, w szczególności zweryfikowania, czy te dane biometryczne i genetyczne nie zostały uzyskane z naruszeniem praw zagwarantowanych zainteresowanemu w prawie Unii [zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2020 r., État luxembourgeois (Ochrona prawna przed wnioskami o przekazanie informacji w prawie podatkowym), C‑245/19 i C‑246/19, EU:C:2020:795, pkt 81–83 i przytoczone tam orzecznictwo].

96

W każdym wypadku, zgodnie z art. 54 dyrektywy 2016/680, prawo krajowe powinno umożliwiać zainteresowanemu skuteczne zaskarżenie przymusowego zbierania jego danych biometrycznych i genetycznych w ramach środka prawnego przed sądem, opartego na podnoszonym naruszeniu praw przyznanych mu w tej dyrektywie ze względu na wspomniane zbieranie danych, z zastrzeżeniem dostępnych środków administracyjnych lub pozasądowych środków ochrony prawnej, w szczególności prawa do złożenia zażalenia przed organem kontroli. W konsekwencji, nawet w sytuacji gdy po postępowaniu przygotowawczym nie następuje postępowanie przed sądem, w szczególności wobec braku ścigania, osoba, której dane dotyczą, powinna mieć możliwość zażądania przeprowadzenia pełnej kontroli sądowej zgodności z prawem przetwarzania przedmiotowych danych. A zatem, gdy w prawie krajowym zapewniono, aby spełnić obowiązek wskazany w tymże art. 54, takie gwarancje, co powinien zweryfikować sąd odsyłający, należy domniemywać poszanowanie istoty prawa do skutecznej ochrony sądowej, nawet jeśli sąd zezwalający na przymusowe wykonanie zbierania danych sam nie dysponuje, w chwili wydania orzeczenia w tej kwestii, uprawnieniami dyskrecjonalnymi niezbędnymi do przyznania takiej ochrony.

97

Co się tyczy trzeciej przesłanki, należy przede wszystkim wskazać, że zbieranie danych genetycznych i biometrycznych dla celów ich rejestracji, dotyczących osób, którym przedstawiono zarzuty w ramach postępowania karnego, realizuje cele wskazane w art. 1 ust. 1 dyrektywy 2016/680, w szczególności cele związane z zapobieganiem czynom zabronionym i ich wykrywaniem oraz prowadzeniem dochodzeń i ściganiem w tej dziedzinie, które stanowią cele interesu ogólnego uznane przez Unię.

98

W tym względzie należy podkreślić, że takie zbieranie danych może przyczyniać się do realizacji celu wymienionego w motywie 27 dyrektywy 2016/680, zgodnie z którym zapobieganie przestępczości, prowadzenie postępowań przygotowawczych, wykrywanie i ściganie czynów zabronionych wymaga, aby właściwe organy przetwarzały dane osobowe – zebrane w kontekście zapobiegania konkretnym czynom zabronionym, prowadzenia postępowań przygotowawczych w ich sprawie, wykrywania ich lub ścigania i, w szerszym kontekście, dla lepszego zrozumienia działalności przestępczej oraz ustalenia powiązań pomiędzy różnymi wykrytymi czynami zabronionymi.

99

W niniejszym wypadku, jak wskazał rząd bułgarski w uwagach na piśmie i uściślił w odpowiedzi na piśmie udzielonej na zadane przez Trybunał pytanie, rejestracja policyjna ustanowiona w prawie krajowym realizuje dwa istotne cele. Po pierwsze, dane te są zbierane i przetwarzane w celu ich skonfrontowania z innymi danymi zbieranymi w ramach dochodzeń dotyczących innych przestępstw. Cel ten dotyczy także, zdaniem tego rządu, skonfrontowania z danymi zbieranymi w pozostałych państwach członkowskich. Po drugie, wspomniane dane mogą także być przetwarzane dla celów postępowania karnego, w ramach którego przedstawiono zarzuty osobie, której dane dotyczą.

100

Okoliczność, że tymczasowo wyłączono z zakresu kontroli sądu ocenę dowodów, na których oparto przedstawienie zarzutów osobie, której dane dotyczą, i w konsekwencji zbieranie jej danych biometrycznych i genetycznych, może być uzasadniona w postępowaniu przygotowawczym. Taka kontrola w postępowaniu przygotowawczym mogłaby bowiem utrudnić przebieg dochodzenia, w którego toku dane te są zbierane, i nadmiernie ograniczyć możliwość wyjaśnienia przez osoby prowadzące to dochodzenie okoliczności związanych z innymi przestępstwami na podstawie porównania tych danych z danymi zebranymi w toku innych dochodzeń. To ograniczenie skutecznej ochrony sądowej nie jest zatem nieproporcjonalne, ponieważ w prawie krajowym zagwarantowano następnie skuteczną kontrolę sądową.

101

Z powyższego wynika, że art. 47 karty nie stoi na przeszkodzie nieprzyznaniu sądowi krajowemu – gdy orzeka on w przedmiocie wniosku o udzielenie zezwolenia na przeprowadzenie przymusowego zbierania danych biometrycznych i genetycznych osoby, której przedstawiono zarzuty, dla celów rejestracji tych danych – możliwości oceny dowodów, na których oparto przedstawione zarzuty, pod warunkiem że w prawie krajowym zagwarantowano następnie skuteczną kontrolę sądową przesłanek wspomnianego przedstawienia zarzutów, z którego wynika zezwolenie na przeprowadzenie takiego zbierania danych.

102

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 48 ust. 1 karty, którego brzmienie odpowiada brzmieniu art. 6 ust. 2 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, każdego oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona zgodnie z prawem.

103

W szczególności Trybunał uznał, że z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika w szczególności, że domniemanie niewinności jest naruszone, jeśli orzeczenie sądu dotyczące podejrzanego odzwierciedla opinię, że jest on winny, podczas gdy jego wina nie została uprzednio ustalona w sposób wymagany prawem (zob. podobnie wyrok z dnia 25 lutego 2021 r., Dalli/Komisja,C‑615/19 P, EU:C:2021:133, pkt 224 i przytoczone tam orzecznictwo).

104

Ponadto, jak wynika z motywu 31 dyrektywy 2016/680, określenie różnych kategorii osób, do których należy stosować różne rodzaje przetwarzania ich danych osobowych, zgodnie z art. 6 tej dyrektywy, nie powinno uniemożliwiać stosowania prawa w sytuacji domniemania niewinności zagwarantowanego w karcie i w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

105

Co się tyczy wątpliwości sądu odsyłającego dotyczących poszanowania prawa do domniemania niewinności w orzeczeniu sądu zezwalającym na zbieranie danych biometrycznych i genetycznych dotyczących osób podejrzanych dla celów rejestracji tych danych, w pierwszej kolejności należy wskazać, że w zakresie, w jakim prawo krajowe stanowi, że to zbieranie jest ograniczone do kategorii osób, którym przedstawiono zarzuty, czyli do kategorii osób, których odpowiedzialność karna nie została jeszcze ustalona, wspomniane zbieranie danych nie może być uznane, samo w sobie, za mogące odzwierciedlać opinię organów, że te osoby są winne w rozumieniu orzecznictwa wspomnianego w pkt 103 niniejszego wyroku.

106

W drugiej kolejności należy stwierdzić, że orzeczenie sądu zezwalające na zbieranie danych biometrycznych i genetycznych dotyczących osób, którym przedstawiono zarzuty, dla celów rejestracji tych danych – mając na względzie, że ogranicza się ono do uwzględnienia postanowienia o przedstawieniu zarzutów osobie, której dane dotyczą, oraz odmowy udzielenia przez tę osobę zgody na zbieranie tych danych – nie może być interpretowane jako zajęcie stanowiska w przedmiocie winy tej osoby ani, w konsekwencji, jako naruszające domniemanie niewinności wspomnianej osoby.

107

Okoliczność, że sąd, który ma wydać takie orzeczenie, nie może ocenić, w tym stadium postępowania karnego, wystarczającego charakteru dowodów, na których opiera się postanowienie o przedstawieniu zarzutów osobie, której dane dotyczą, stanowi gwarancję poszanowania prawa tej osoby do domniemania niewinności.

108

Taka gwarancja istnieje, tym bardziej gdy prawo krajowe, takie jak przepis rozpatrywany w sprawie w postępowaniu głównym, stanowi, że sąd właściwy do wydania orzeczenia w przedmiocie przymusowego zbierania danych biometrycznych i genetycznych dotyczących podejrzanych dla celów rejestracji tych danych, jest sądem, który w fazie postępowania sądowego będzie orzekał w przedmiocie odpowiedzialności karnej tej osoby. Poszanowanie prawa do domniemania niewinności wymaga bowiem, by sędzia był wolny od wszelkiej stronniczości i wszelkich uprzedzeń, gdy orzeka o odpowiedzialności karnej oskarżonego (zob. podobnie wyrok z dnia 16 listopada 2021 r., Prokuratura Rejonowa w Mińsku Mazowieckim i in., od C‑748/19 do C‑754/19, EU:C:2021:931, pkt 88).

109

Z powyższego wynika, że określone w art. 48 karty prawo do domniemania niewinności nie stoi na przeszkodzie zastosowaniu wobec osób, którym przedstawiono zarzuty, w postępowaniu przygotowawczym środka polegającego na zbieraniu ich danych biometrycznych i genetycznych dla celów rejestracji tych danych, na które to zbieranie danych zezwolenia udzielił sąd niemający uprawnienia do oceny, w tym stadium postępowania, dowodów, na których oparto takie przedstawienie zarzutów.

110

Z wszystkich powyższych rozważań wynika, że na pytanie trzecie należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 6 lit. a) dyrektywy 2016/680 oraz art. 47 i 48 karty należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym, że w wypadku odmowy osoby, której przedstawiono zarzuty popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, dobrowolnej współpracy przy zbieraniu jej danych biometrycznych i genetycznych dla celów ich rejestracji, właściwy sąd karny ma obowiązek zezwolić na przymusowe wykonanie tego zbierania danych, bez możliwości oceny, czy istnieją poważne podstawy do stwierdzenia, że osoba, której dane dotyczą, popełniła zarzucane jej przestępstwo, pod warunkiem że w prawie krajowym zagwarantowano następnie skuteczną kontrolę sądową przesłanek tego przedstawienia zarzutów, z którego wynika zezwolenie na przeprowadzenie wspomnianego zbierania danych.

111

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem do tego ostatniego należy udzielenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu. W tym kontekście może on, w danym wypadku, przeformułować zadane mu pytania (wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., The Department for Communities in Northern Ireland, C‑709/20, EU:C:2021:602, pkt 61 i przytoczone tam orzecznictwo).

112

Jak wynika z postanowienia odsyłającego i jak wskazano w pkt 46 i 49 niniejszego wyroku, w pytaniu czwartym sąd odsyłający rozpatruje zakres wymogów wskazanych w art. 4 ust. 1 lit. a)–c), art. 8 ust. 1 i 2 oraz art. 10 dyrektywy 2016/680.

113

Ponadto, jak wskazano w pkt 46–48 niniejszego wyroku, sąd odsyłający wskazuje, że podczas gdy wydaje się, iż przepisy te wymagają, by właściwe organy mogły dysponować zakresem uznania przy określaniu konieczności zbierania danych biometrycznych i genetycznych i mogły to odpowiednio uzasadnić, rejestracja policyjna przewidziana w ustawodawstwie mającym zastosowanie w sprawie w postępowaniu głównym ma zastosowanie w sposób bezwzględnie wiążący do wszystkich osób, którym przedstawiono zarzuty popełnienia przestępstw umyślnych ściganych z urzędu, i do trzech kategorii danych biometrycznych i genetycznych wskazanych w przepisie krajowym rozpatrywanym w postępowaniu głównym, bez określenia w tym ustawodawstwie wymogu stwierdzenia istnienia konkretnej konieczności zbierania wszystkich tych kategorii danych.

114

Z powyższego wynika, że należy rozumieć pytanie czwarte jako zmierzające w istocie do określenia, czy art. 10 dyrektywy 2016/680 rozpatrywany w związku z art. 4 ust. 1 lit. a)–c) i art. 8 ust. 1 i 2 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym systematyczne zbieranie danych biometrycznych i genetycznych każdej osoby, której przedstawiono zarzuty popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, dla celów rejestracji tych danych, bez przewidzenia obowiązku właściwego organu związanego z określeniem i wykazaniem, po pierwsze, że to zbieranie danych jest niezbędne do realizacji zamierzonych konkretnych celów, i, po drugie, że cele te nie mogą być osiągnięte poprzez zebranie jedynie części tych danych.

115

W szczególności należy zauważyć, że wątpliwości sądu odsyłającego dotyczą wymogu wskazanego w art. 10 tej dyrektywy, zgodnie z którym przetwarzanie szczególnych kategorii danych wskazanych w tym artykule powinno być dozwolone „wyłącznie wtedy, jeżeli jest bezwzględnie niezbędne”.

116

W tym względzie w pierwszej kolejności należy przypomnieć, jak wskazano w pkt 62 i 63 niniejszego wyroku, że art. 10 dyrektywy 2016/680 stanowi przepis szczególny regulujący przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych, w tym danych biometrycznych i genetycznych. Jak wynika z orzecznictwa, celem tego przepisu jest zapewnienie wzmocnionej ochrony w odniesieniu do tego przetwarzania, które, ze względu na szczególną wrażliwość rozpatrywanych danych i kontekstu, w jakim są one przetwarzane, może skutkować, jak wynika z motywu 37 wspomnianej dyrektywy, powstaniem poważnego ryzyka dla wolności i praw podstawowych, takich jak prawo do poszanowania życia prywatnego i prawo do ochrony danych osobowych, zagwarantowanych w art. 7 i 8 karty [zob. analogicznie wyrok z dnia 24 września 2019 r., GC i in. (Usunięcie linków do danych wrażliwych), C‑136/17, EU:C:2019:773, pkt 44].

117

W drugiej kolejności, jak wynika z samego brzmienia art. 10 dyrektywy 2016/680, wymóg, zgodnie z którym przetwarzanie takich danych jest dopuszczalne „wyłącznie wtedy, jeżeli jest bezwzględnie niezbędne”, powinien być interpretowany jako definiujący bardziej rygorystyczne warunki zgodności z prawem przetwarzania danych wrażliwych, w porównaniu z warunkami wynikającymi z art. 4 ust. 1 lit. b) i c) oraz art. 8 ust. 1 tej dyrektywy, które odnoszą się jedynie do „niezbędności” przetwarzania danych objętych, w sposób ogólny, zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy.

118

A zatem, po pierwsze, użycie przysłówka „wyłącznie” przed wyrażeniem „wtedy, jeżeli jest bezwzględnie niezbędne”, podkreśla, że przetwarzanie szczególnych kategorii danych, w rozumieniu art. 10 dyrektywy 2016/680, może być uznane za niezbędne wyłącznie w ograniczonej liczbie wypadków. Po drugie, charakter „bezwzględnej” niezbędności przetwarzania takich danych wymaga, by ta niezbędność była oceniana w sposób szczególnie rygorystyczny.

119

Powołana przez rząd francuski okoliczność, że w niektórych wersjach językowych art. 10 dyrektywy 2016/680 przepis ten odnosi się do przetwarzania danych, które jest „ściśle niezbędne”, nie jest rozstrzygający w tym względzie. To zróżnicowanie terminologiczne nie zmienia bowiem charakteru wskazanego w ten sposób kryterium ani poziomu wymogów, ponieważ w tych wersjach językowych również definiowano bardziej rygorystyczny warunek udzielenia zezwolenia na przetwarzanie danych wrażliwych, wymagający przeprowadzenia bardziej rygorystycznej oceny niezbędności przetwarzania niż w wypadku, gdy przetwarzane dane nie są objęte zakresem stosowania wspomnianego artykułu.

120

Ponadto, jak również wskazała Komisja, wymóg, zgodnie z którym przetwarzanie danych objętych zakresem stosowania art. 10 dyrektywy 2016/680 jest dopuszczalne wyłącznie wtedy, gdy jest bezwzględnie niezbędne, nie został wskazany w propozycji dyrektywy [COM(2012) 10 final] leżącej u źródeł tej dyrektywy, lecz został ustanowiony później przez prawodawcę Unii, który zamierzał w ten sposób dać jasno do zrozumienia, iż nakłada bardziej rygorystyczny warunek niezbędności przetwarzania danych, odpowiednio do zamierzonego w tym przepisie celu, polegającego na zapewnieniu wzmocnionej ochrony osoby przed przetwarzaniem danych wrażliwych.

121

W trzeciej kolejności, co się tyczy brzmienia wymogu, zgodnie z którym przetwarzanie danych wrażliwych powinno być dopuszczalne „wyłącznie wtedy, jeżeli jest bezwzględnie niezbędne”, należy wskazać, że wymogi szczególne określone w art. 10 dyrektywy 2016/680 stanowią szczególne zastosowanie, odnoszące się do niektórych kategorii danych, zasad wymienionych w art. 4 i 8 tej dyrektywy, które powinny być przestrzegane w ramach każdego przetwarzania danych objętych zakresem stosowania tej dyrektywy. W konsekwencji zakres tych różnych wymogów należy określić w świetle wspomnianych zasad.

122

W szczególności, po pierwsze, „bezwzględna niezbędność”, w rozumieniu art. 10 dyrektywy 2016/680, zbierania danych biometrycznych i genetycznych osób, którym przedstawiono zarzuty, dla celów rejestracji tych danych powinna być określona w świetle celów tego zbierania. Zgodnie z zasadą ograniczenia celów wskazaną w art. 4 ust. 1 lit. b) tej dyrektywy, cele te powinny być „konkretne, wyraźne i uzasadnione”. Po drugie, pomimo że wymóg, zgodnie z którym przetwarzanie danych biometrycznych i genetycznych powinno być dopuszczalne „wyłącznie wtedy, jeżeli jest bezwzględnie niezbędne”, odpowiada, jak wynika z pkt 117–119 niniejszego wyroku, wymogowi wzmocnionej ochrony określonych kategorii danych, stanowi on jednak szczególny przykład zastosowania do kategorii danych wskazanych we wspomnianym art. 10 zasady minimalizacji danych, o której mowa w art. 4 ust. 1 lit. c) wspomnianej dyrektywy, zgodnie z którą dane osobowe powinny być adekwatne, stosowne i nienadmierne do tego, co jest niezbędne w świetle celów, dla których są przetwarzane.

123

Ponadto, w świetle art. 4 ust. 1 lit. a) tej dyrektywy, zakres tego wymogu również należy określić przy uwzględnieniu art. 8 ust. 1 tej dyrektywy, zgodnie z którym państwa członkowskie zapewniają, by przetwarzanie było zgodne z prawem wyłącznie wówczas i w zakresie, w jakim jest ono niezbędne do wykonania zadania realizowanego przez właściwy organ w celach określonych w art. 1 ust. 1 tej dyrektywy, a także jej art. 8 ust. 2, który wymaga, by przepis prawa państwa członkowskiego regulujący przetwarzanie w zakresie stosowania wspomnianej dyrektywy określał co najmniej powody przetwarzania, dane osobowe mające podlegać przetwarzaniu oraz cele przetwarzania.

124

W tym względzie cele przetwarzania danych biometrycznych i genetycznych nie mogą być określone w sposób zbyt ogólny, lecz wymagają zdefiniowania ich w sposób wystarczająco precyzyjny i konkretny, tak aby umożliwić ocenę „bezwzględnej niezbędności” wspomnianego przetwarzania.

125

Co więcej, wymóg „bezwzględnej niezbędności” przetwarzania danych wrażliwych jest związany z koniecznością przeprowadzenia szczególnie rygorystycznej kontroli, w tym kontekście, poszanowania zasady minimalizacji danych.

126

W tym względzie, po pierwsze, należy przypomnieć, jak wynika z motywu 26 dyrektywy 2016/680, że wymóg niezbędności jest spełniony, gdy cel zamierzony w ramach przetwarzania danych nie może zostać racjonalnie osiągnięty w sposób równie skuteczny za pomocą innych środków, w mniejszym stopniu naruszających prawa podstawowe osób, których dane dotyczą, w szczególności prawo do poszanowania życia prywatnego i prawo do ochrony danych osobowych, zagwarantowane w art. 7 i 8 karty (zob. podobnie wyrok z dnia 1 sierpnia 2022 r., Vyriausioji tarnybinės etikos komisija, C‑184/20, EU:C:2022:601, pkt 85 i przytoczone tam orzecznictwo). W szczególności, biorąc pod uwagę wzmocnioną ochronę osób w zakresie przetwarzania danych wrażliwych, administrator powinien upewnić się, że cel ten nie może być osiągnięty poprzez odniesienie się do kategorii danych innych niż kategorie wymienione w art. 10 dyrektywy 2016/680.

127

Po drugie, mając na względzie istotne ryzyko, jakie stanowi przetwarzanie danych wrażliwych dla praw i wolności osób, których dane dotyczą, w szczególności w kontekście zadań właściwych organów wykonywanych dla celów wskazanych w art. 1 ust. 1 dyrektywy 2016/680, wymóg „bezwzględnej niezbędności” oznacza konieczność uwzględnienia szczególnego znaczenia celu, jaki to przetwarzanie ma osiągnąć. Takie znaczenie można ocenić, między innymi, przy uwzględnieniu samego charakteru zamierzonego celu, w szczególności okoliczności, że przetwarzanie służy konkretnemu celowi związanemu z zapobieganiem czynom zabronionym lub zagrożeniom bezpieczeństwa publicznego wykazującym określony poziom istotności, karaniu za popełnienie takich przestępstw lub ochronie przed takimi zagrożeniami, a także w świetle szczególnych okoliczności, w jakich to przetwarzanie jest dokonywane.

128

W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że przepisy krajowe przewidujące systematyczne zbieranie danych biometrycznych i genetycznych każdej osoby, której przedstawiono zarzuty popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, jest co do zasady niezgodne z wymogiem wskazanym w art. 10 dyrektywy 2016/680, zgodnie z którym przetwarzanie szczególnych kategorii danych wskazanych w tym artykule powinno być dozwolone „wyłącznie wtedy, jeżeli jest bezwzględnie niezbędne”.

129

Takie przepisy krajowe mogą bowiem prowadzić, w sposób niezróżnicowany i ogólny, do zbierania danych biometrycznych i genetycznych większości osób, którym przedstawiono zarzuty, ponieważ pojęcie „umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego” ma szczególnie ogólny charakter i może mieć zastosowanie do znacznej liczby czynów zabronionych – niezależnie od ich charakteru i wagi.

130

Jest prawdą, że takie przepisy krajowe ograniczają zakres stosowania zbierania danych biometrycznych i genetycznych do osób, którym przedstawiono zarzuty w postępowaniu przygotowawczym, czyli do osób, co do których istnieją poważne podstawy, by przypuszczać, że popełniły one czyn zabroniony w rozumieniu art. 6 lit. a) dyrektywy 2016/680. Niemniej sama okoliczność, że osobie przedstawiono zarzuty popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, nie może być uznawana za element umożliwiający, sam w sobie, przyjęcie założenia, że zbieranie jej danych biometrycznych i genetycznych jest bezwzględnie niezbędne w świetle zamierzonych w tej dyrektywie celów i przy uwzględnieniu naruszeń praw podstawowych wynikających z tego zbierania, w szczególności prawa do poszanowania życia prywatnego i prawa do ochrony danych osobowych, zagwarantowanych w art. 7 i 8 karty.

131

A zatem, po pierwsze, o ile mogą istnieć poważne podstawy, by przypuszczać, że dana osoba popełniła czyn zabroniony uzasadniający przedstawienie zarzutów, co zakłada, że zgromadzono już wystarczające dowody udziału tej osoby w przestępstwie, o tyle mogą zaistnieć przypadki, w których zbieranie zarówno danych biometrycznych, jak i danych genetycznych nie odpowiada żadnej konkretnej konieczności związanej z prowadzonym postępowaniem karnym.

132

Po drugie, prawdopodobieństwo, że dane biometryczne i genetyczne osoby, której przedstawiono zarzuty, są bezwzględnie niezbędne w ramach postępowań innych niż postępowanie, w którego ramach przedstawiono te zarzuty, można określić wyłącznie w świetle wszystkich istotnych okoliczności, takich jak w szczególności charakter i waga zarzucanego tej osobie przestępstwa, szczególne okoliczności tego przestępstwa, ewentualny związek wspomnianego przestępstwa z innymi toczącymi się postępowaniami, wcześniejsze sprawy sądowe lub indywidualny profil danej osoby.

133

W tych okolicznościach do sądu odsyłającego należy zweryfikowanie, czy aby zagwarantować skuteczność art. 10 dyrektywy 2016/680, możliwe jest dokonanie wykładni przepisów krajowych przewidujących to przymusowe wykonanie w sposób zgodny z prawem Unii. W szczególności sąd odsyłający powinien zweryfikować, czy prawo krajowe umożliwia przeprowadzenie oceny „bezwzględnej niezbędności” zbierania zarówno danych biometrycznych, jak i danych genetycznych osoby, której dane dotyczą, dla celów rejestracji tych danych. W szczególności należy w tym względzie umożliwić weryfikację, czy charakter i waga przestępstwa, o którego popełnienie podejrzewa się zainteresowaną osobę w karnym postępowaniu głównym, lub inne istotne elementy, takie jak wskazane w pkt 132 niniejszego wyroku, mogą stanowić okoliczności wykazujące taką „bezwzględną niezbędność”. Ponadto należy upewnić się, że zebranie danych stanu cywilnego, które również przewidziano w ramach rejestracji policyjnej, jak potwierdził to rząd bułgarski w odpowiedzi na piśmie udzielonej na pytanie zadane przez Trybunał, nie umożliwia, samo w sobie, realizacji zamierzonych celów.

134

W sytuacji gdyby prawo krajowe nie gwarantowało takiej kontroli środka związanego ze zbieraniem danych biometrycznych i genetycznych, sąd odsyłający powinien zapewnić pełną skuteczność wspomnianego art. 10, oddalając wniosek organów policji o udzielenie zezwolenia na przymusowe wykonanie tego zbierania danych.

135

Z wszystkich powyższych rozważań wynika, że art. 10 dyrektywy 2016/680 rozpatrywany w związku z art. 4 ust. 1 lit. a)–c) i art. 8 ust. 1 i 2 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym systematyczne zbieranie danych biometrycznych i genetycznych każdej osoby, której przedstawiono zarzuty popełnienia umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, dla celów ich rejestracji, bez przewidzenia obowiązku właściwego organu weryfikacji i wykazania, po pierwsze, czy to zbieranie danych jest bezwzględnie niezbędne dla realizacji zamierzonych konkretnych celów, i, po drugie, czy te cele nie mogą być osiągnięte za pomocą środków stanowiących ingerencję mniejszej wagi w prawa i wolności osoby, której dane dotyczą.

136

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje: