–

w imieniu Iveco Orecchia SpA – F. Brunetti i A. Vitale, avvocati,

–

w imieniu APAM Esercizio SpA – E. Zani, avvocato,

–

w imieniu Brescia Trasporti SpA – A. Salvadori, avvocato,

–

w imieniu Veneta Servizi International Srl unipersonale – S. Lago, A. Calegari, N. Creuso, N. de Zan i A. Manzi, avvocati,

–

w imieniu VAR Srl – M. Goria i S.E. Viscio, avvocati,

–

W imieniu Di Pinto & Dalessandro SpA oraz Bellizzi Srl –M. Lancieri, avvocato,

–

w imieniu rządu włoskiego – G. Palmieri, w charakterze pełnomocnika, którą wspierała C. Pluchino, avvocatessa dello Stato,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – G. Gattinara, M. Huttunen i K. Talabér-Ritz, w charakterze pełnomocników,

1

Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczą wykładni art. 3 pkt 27 oraz art. 10, 19 i 28 dyrektywy 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiającej ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów (dyrektywy ramowej) (Dz.U. 2007, L 263, s. 1), a także art. 60 i 62 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającej dyrektywę 2004/17/WE (Dz.U. 2014, L 94, s. 243).

2

Wnioski te zostały złożone w ramach dwóch sporów pomiędzy Iveco Orecchia SpA a APAM Esercizio SpA (C‑68/21) oraz Brescia Trasporti SpA (C‑84/21) w przedmiocie dwóch zamówień publicznych udzielonych przez te ostatnie.

3

Motywy 2, 3 i 14 dyrektywy 2007/46 mają następujące brzmienie:

[…]

4

Artykuł 1 tej dyrektywy, zatytułowany „Przedmiot”, stanowi:

„Niniejsza dyrektywa ustanawia zharmonizowane ramy zawierające przepisy administracyjne i ogólne wymagania techniczne homologacji wszystkich nowych pojazdów objętych jej zakresem zastosowania oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów, mając na uwadze uproszczenie ich rejestracji, sprzedaży i dopuszczenia do ruchu na obszarze Wspólnoty.

Niniejsza dyrektywa ustanawia również przepisy dotyczące sprzedaży i dopuszczania do stosowania części i wyposażenia przeznaczonego do pojazdów, w odniesieniu do których udzielono homologacji zgodnie z niniejszą dyrektywą.

Szczególne wymagania techniczne dotyczące budowy i działania pojazdów określa się, stosując niniejszą dyrektywę, w aktach prawnych, których wyczerpujący wykaz znajduje się w załączniku IV”.

5

Artykuł 2 tej dyrektywy, zatytułowany „Zakres”, stanowi w ust. 1:

„Niniejszą dyrektywę stosuje się do homologacji typu pojazdów drogowych zaprojektowanych i zbudowanych w jednym lub kilku etapach, oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych zaprojektowanych i zbudowanych dla takich pojazdów.

[…]”.

6

Artykuł 3 tej dyrektywy, zatytułowany „Definicje”, stanowi:

„Na użytek niniejszej dyrektywy i aktów prawnych wymienionych w załączniku IV, chyba że w tych aktach prawnych podano inaczej:

[…]

[…]

[…]”.

7

Artykuł 5 dyrektywy 2007/46, zatytułowany „Obowiązki producentów”, stanowi:

„1.   Producent jest odpowiedzialny przed organem udzielającym homologacji za wszystkie aspekty procesu homologacji i za zapewnienie zgodności produkcji, niezależnie od tego, czy bezpośrednio uczestniczy on we wszystkich etapach wytwarzania pojazdu, układu, części lub oddzielnego zespołu technicznego.

[…]”.

8

Artykuł 10 tej dyrektywy, zatytułowany „Szczególne przepisy dotyczące układów, części lub oddzielnych zespołów technicznych”, ma następujące brzmienie:

„1.   Państwa członkowskie udzielają homologacji typu WE w odniesieniu do układu, który odpowiada szczegółowym danym zawartym w folderze informacyjnym i który spełnia wymagania techniczne określone w odpowiedniej oddzielnej dyrektywie lub [oddzielnym] rozporządzeniu, wymieniony[ch] w załączniku IV lub w załączniku XI.

2.   Państwa członkowskie udzielają homologacji typu WE części lub oddzielnego zespołu technicznego w odniesieniu do części lub oddzielnego zespołu technicznego, który odpowiada szczegółowym danym zawartym w folderze informacyjnym i który spełnia wymagania techniczne określone w odpowiedniej oddzielnej dyrektywie lub [oddzielnym] rozporządzeniu, wymieniony[ch] w załączniku IV.

[…]”.

9

Artykuł 19 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Znak homologacji typu WE”, stanowi:

„1.   Producent części lub oddzielnego zespołu technicznego, niezależnie od tego, czy stanowią one część układu, umieszcza na każdej części lub zespole wyprodukowanym zgodnie z homologacją typu znak homologacji typu WE, wymagany przez stosowną oddzielną dyrektywę lub stosowne oddzielne rozporządzenie.

2.   Jeżeli nie wymaga się umieszczenia znaku homologacji typu WE, producent umieszcza przynajmniej swoją nazwę lub znak handlowy oraz numer typu lub numer identyfikacyjny.

[…]”.

10

Artykuł 28 tej dyrektywy, zatytułowany „Sprzedaż i dopuszczenie do użycia części i oddzielnych zespołów technicznych”, przewiduje w ust. 1:

„Państwa członkowskie zezwalają na sprzedaż lub dopuszczenie do użycia części lub oddzielnych zespołów technicznych wyłącznie wtedy, gdy spełniają one wymagania stosownych aktów prawnych i gdy są odpowiednio oznakowane zgodnie z art. 19”.

11

Artykuł 38 dyrektywy 2007/46, zatytułowany „Informacje przeznaczone dla producentów części lub oddzielnych zespołów technicznych”, stanowi w ust. 1:

„Producent pojazdu udostępnia producentom części lub oddzielnych zespołów technicznych wszelkie dane, w tym, w stosownym przypadku, rysunki, szczegółowo wymienione w załączniku lub dodatku do aktu prawnego, które są niezbędne do udzielenia homologacji typu WE części lub oddzielnych zespołów technicznych lub do uzyskania zezwolenia zgodnie z art. 31.

[…]”.

12

Załącznik IV do dyrektywy 2007/46, zatytułowany „Wymogi do celów homologacji typu WE pojazdów”, zawiera dwie części. W części I tego załącznika znajduje się wykaz aktów prawnych Unii, podczas gdy część II zawiera wykaz regulaminów Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ), ze wskazaniem, że należy uznać, iż homologacja na podstawie tych regulaminów zastępuje homologację WE na podstawie oddzielnej dyrektywy lub oddzielnego rozporządzenia wskazanych w tabeli zamieszczonej w części I.

13

Artykuł 1 lit. u) rozporządzenia Komisji (WE) nr 1400/2002 z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 traktatu do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych w sektorze motoryzacyjnym (Dz.U. 2002, L 203, s. 30), które zgodnie z art. 12 ust. 3 tego rozporządzenia wygasło w dniu 31 maja 2010 r., zawierał następującą definicję:

„»części zapasowe [zamienne] porównywalnej jakości« oznaczają wyłącznie części zapasowe, produkowane przez każde przedsiębiorstwo, które może w każdej chwili zaświadczyć, że części, których to dotyczy, odpowiadają pod względem jakości elementom, które są lub były zastosowane w montażu danych pojazdów silnikowych”.

14

Motywy 56 i 83 dyrektywy 2014/25 mają następujące brzmienie:

[…]

15

Artykuł 1 tej dyrektywy, zatytułowany „Przedmiot i zakres stosowania”, stanowi:

„1.   Niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy dotyczące procedur udzielania zamówień przez podmioty zamawiające w odniesieniu do zamówień oraz konkursów, których szacunkowa wartość jest nie mniejsza niż progi określone w art. 15.

2.   Zamówienie w rozumieniu niniejszej dyrektywy stanowi nabycie – w drodze zamówienia na dostawy, roboty budowlane lub usługi– robót budowlanych, dostaw lub usług przez co najmniej jeden podmiot zamawiający od wykonawców wybranych przez ten podmiot zamawiający, pod warunkiem że dane roboty budowlane, dostawy lub usługi są przeznaczone na potrzeby wykonywania jednego z rodzajów działalności, o których mowa w art. 8–14”.

16

Artykuł 3 ust. 1 omawianej dyrektywy stanowi:

„Na użytek niniejszej dyrektywy »instytucje zamawiające« oznaczają państwo, władze regionalne lub lokalne, podmioty prawa publicznego lub związki złożone z jednej lub wielu takich instytucji lub z jednego lub wielu takich podmiotów prawa publicznego”.

17

Artykuł 4 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2014/25 stanowi:

„Na użytek niniejszej dyrektywy podmiotami zamawiającymi są podmioty, które:

18

Artykuł 11 tej dyrektywy, zatytułowany „Usługi transportowe”, stanowi:

„Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do działalności obejmującej zapewnianie lub obsługę sieci świadczących usługi dla odbiorców publicznych w obszarze transportu koleją, systemami automatycznymi, tramwajami, trolejbusami, autobusami lub kolejami linowymi.

[…]”.

19

Artykuł 15 tej dyrektywy w brzmieniu mającym zastosowanie do okoliczności faktycznych w postępowaniu głównym przewidywał, że ma ona zastosowanie do zamówień, których szacunkowa wartość bez podatku od wartości dodanej (VAT) jest co najmniej równa progowi 414000 EUR, z wyjątkiem wyłączeń na podstawie art. 18–23 lub na mocy art. 34, dotyczących prowadzenia określonego rodzaju działalności.

20

Artykuł 60 tej dyrektywy, zatytułowany „Specyfikacje techniczne”, stanowi:

„1.   Specyfikacje techniczne, zdefiniowane w załączniku VIII pkt 1, określa się w dokumentach zamówienia. W specyfikacjach technicznych określa się wymagane cechy robót budowlanych, usług lub dostaw.

[…]

2.   Specyfikacje techniczne zapewniają równy dostęp wykonawców do postępowania o udzielenie zamówienia i nie tworzą nieuzasadnionych przeszkód dla otwarcia zamówienia publicznego na konkurencję.

3.   Bez uszczerbku dla obowiązujących krajowych reguł technicznych, w zakresie, w jakim są one zgodne z prawem unijnym, specyfikacje techniczne formułuje się w jeden z poniższych sposobów:

[…]

[…]

4.   Jeżeli nie uzasadnia tego przedmiot zamówienia, specyfikacje techniczne nie zawierają odniesienia do konkretnej marki lub źródła, ani do szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, ani do znaku handlowego, patentu, typu bądź konkretnego pochodzenia lub produkcji, które to odniesienie mogłoby prowadzić do uprzywilejowania lub wyeliminowania pewnych przedsiębiorstw lub produktów. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się stosowanie takich odniesień, jeżeli niemożliwe jest opisanie przedmiotu zamówienia w wystarczająco precyzyjny i zrozumiały sposób zgodnie z ust. 3. Takim odniesieniom towarzyszą słowa »lub równoważne«.

5.   W przypadku gdy podmiot zamawiający korzysta z możliwości zastosowania odniesienia do specyfikacji technicznych, o których mowa w ust. 3 lit. b), nie może on odrzucić oferty na podstawie faktu, iż roboty budowlane, dostawy lub usługi będące przedmiotem oferty nie są zgodne ze specyfikacjami technicznymi, do których się ona odnosi, jeżeli oferent udowodni w swojej ofercie za pomocą dowolnych stosownych środków, w tym za pomocą środków dowodowych, o których mowa w art. 62, że proponowane rozwiązania w równoważnym stopniu spełniają wymagania określone w specyfikacjach technicznych.

[…]”.

21

Artykuł 62 dyrektywy 2014/25, zatytułowany „Raporty z testów, certyfikacja i inne środki dowodowe”, stanowi:

„1.   Podmioty zamawiające mogą wymagać od wykonawców przedstawienia raportu z testów opracowanego przez jednostkę oceniającą zgodność lub zaświadczenia wystawionego przez taką jednostkę jako środka dowodowego potwierdzającego zgodność z wymaganiami lub kryteriami określonymi w specyfikacjach technicznych, kryteriach udzielenia zamówienia lub warunkach realizacji zamówienia.

W przypadku gdy podmioty zamawiające wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez określoną jednostkę oceniającą, podmioty zamawiające akceptują również zaświadczenia wystawione przez inne równoważne jednostki oceniające zgodność.

[…]

2.   Podmioty zamawiające akceptują odpowiednie środki dowodowe, inne niż te, o których mowa w ust. 1, takie jak dokumentacja techniczna producenta, w przypadku gdy dany wykonawca nie ma dostępu do zaświadczeń ani raportów z testów, o których mowa w ust. 1, ani możliwości ich uzyskania w odpowiednim terminie, o ile ten brak dostępu nie może być przypisany danemu wykonawcy oraz pod warunkiem że dany wykonawca tym samym dowiedzie, że roboty budowlane, dostawy lub usługi spełniają wymogi lub kryteria określone w specyfikacjach technicznych, kryteriach udzielenia zamówienia lub warunkach realizacji zamówienia.

[…]”.

22

Dyrektywa 2007/46 została transponowana do prawa włoskiego na mocy decreto no 32721 del Ministero delle Infrastrutture e dei Trasporti – Recepimento della direttiva 2007/46/CE del Parlamento europeo e del Consiglio del 5 settembre 2007, relativa all’omologazione dei veicoli a motore e dei loro rimorchi, nonché dei sistemi, componenti ed entità tecniche destinati a tali veicoli (dekretu ministra infrastruktury i transportu nr 32721 w sprawie transpozycji dyrektywy 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiającej ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów) z dnia 28 kwietnia 2008 r. (dodatek zwyczajny do GURI nr 162 z dnia 12 lipca 2008 r.).

23

W art. 3 lit. ff) tego dekretu „producent” został zdefiniowany jako „osoba lub jednostka, która jest odpowiedzialna wobec organu udzielającego homologacji za wszystkie aspekty procesu homologacji typu lub udzielenia zezwolenia oraz za zapewnienie zgodności produkcji. Nie jest istotne, czy osoba lub jednostka bezpośrednio uczestniczy we wszystkich etapach wytwarzania pojazdu, układu, części lub oddzielnego zespołu technicznego podlegającego procesowi homologacji”.

24

Artykuł 49 decreto del Presidente della Repubblica no 445 – Testo unico delle disposizioni legislative e regolamentari in materia di documentazione amministrativa (dekretu prezydenta republiki nr 445 – Tekst jednolity przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących dokumentów administracyjnych) z dnia 28 grudnia 2000 r. (dodatek zwyczajny do GURI nr 42 z dnia 20 lutego 2001 r.) stanowi: „świadectw […] pochodzenia, świadectw zgodności WE, znaków towarowych lub patentów nie można zastąpić innym dokumentem, chyba że obowiązujące przepisy stanowią inaczej”.

25

Artykuł 68 decreto legislativo no 50 – Codice dei contratti pubblici (dekretu ustawodawczego nr 50 ustanawiającego kodeks zamówień publicznych) z dnia 18 kwietnia 2016 r. (dodatek zwyczajny do GURI nr 91 z dnia 19 kwietnia 2016 r.) stanowi:

„1.   Specyfikacje techniczne, o których mowa w pkt 1 załącznika XIII, są zawarte w dokumentacji przetargowej i określają wymagane cechy robót budowlanych, usług lub dostaw. […]

[…]

5.   Bez uszczerbku dla obowiązujących krajowych przepisów technicznych specyfikacje techniczne sporządza się na jeden z poniższych sposobów: […] b) poprzez odniesienie do specyfikacji technicznych oraz, w kolejności, do: norm krajowych przenoszących normy europejskie, europejskich ocen technicznych, wspólnych specyfikacji technicznych, norm międzynarodowych, innych systemów referencji technicznych ustanowionych przez europejskie organy normalizacyjne lub – w przypadku ich braku – do norm krajowych, krajowych aprobat technicznych lub krajowych specyfikacji technicznych dotyczących projektowania, wyliczeń i realizacji robót budowlanych oraz wykorzystania dostaw. Za każdym razem odniesieniu towarzyszą słowa »lub równoważne«; […].

6.   Jeżeli nie uzasadnia tego przedmiot zamówienia, specyfikacje techniczne nie zawierają odniesienia do konkretnej marki lub źródła ani do szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, ani do znaku handlowego, patentu, typu bądź konkretnego pochodzenia lub produkcji, które to odniesienie mogłoby prowadzić do uprzywilejowania lub wyeliminowania pewnych przedsiębiorstw lub produktów. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się stosowanie takich odniesień, jeżeli niemożliwe jest opisanie przedmiotu zamówienia w wystarczająco precyzyjny i zrozumiały sposób zgodnie z ust. 5. Takim odniesieniom towarzyszą słowa »lub równoważne«.

7.   W przypadku gdy podmiot zamawiający korzysta z możliwości zastosowania odniesienia do specyfikacji technicznych, o których mowa w ust. 5 lit. b), nie może on nie dopuścić lub odrzucić oferty na podstawie faktu, iż roboty budowlane, dostawy lub usługi będące przedmiotem oferty nie są zgodne ze specyfikacjami technicznymi, do których się ona odnosi, jeżeli oferent udowodni w swojej ofercie za pomocą dowolnych stosownych środków, w tym za pomocą środków dowodowych, o których mowa w art. 86, że proponowane rozwiązania w równoważnym stopniu spełniają wymagania określone w specyfikacjach technicznych”.

26

Artykuł 86 ust. 5 tego dekretu ustawodawczego stanowi: „[w] zależności od charakteru, ilości lub znaczenia, a także przeznaczenia robót budowlanych, dostaw lub usług zdolność techniczną wykonawcy można udowodnić za pomocą co najmniej jednego ze środków wymienionych w załączniku XVII część II”.

27

Część II lit. k) załącznika XVII do tego dekretu ustawodawczego stanowi, że środkami dowodowymi potwierdzającymi zdolności techniczne w odniesieniu do produktów, które mają być dostarczone, są: „i) próbki, opisy lub fotografie, których autentyczność musi móc zostać poświadczona na żądanie instytucji zamawiającej; ii) zaświadczenia sporządzone przez uznane, właściwe urzędowe instytuty lub agencje kontroli jakości, wyraźnie potwierdzające zgodność produktów przez odniesienie do specyfikacji technicznych lub norm”.

28

APAM Esercizio, spółka działająca w sektorze lokalnego transportu publicznego w Mantui (Włochy), w dniu 21 sierpnia 2018 r. ogłosiło w drodze publikacji ogłoszenia o zamówieniu przetarg w celu zawarcia umowy ramowej na dostawy „oryginalnych części zamiennych Iveco lub równoważnych części zamiennych do autobusów”, których wartość oszacowano na 710000 EUR.

29

W art. 5.1 specyfikacji warunków zamówienia, zatytułowanym „Rodzaje części zamiennych”, wprowadzono rozróżnienie na trzy rodzaje części zamiennych, a mianowicie „części zamienne przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa pojazdu i ochrony środowiska”, „oryginalne części zamienne (lub wytworzone przez oryginalnego producenta)” oraz „równoważne części zamienne”, przy czym te ostatnie zostały zdefiniowane jako „części zamienne (elementy, części, wyposażenie) o jakości równoważnej z częściami oryginalnymi lub części o jakości co najmniej równej jakości części użytych do montażu pojazdu, wyprodukowane zgodnie ze specyfikacjami technicznymi i standardami produkcji producenta oryginalnej części zamiennej”.

30

W tym względzie wskazano, że „zgodnie z prawem Unii i obowiązującymi przepisami ustawowymi wspomniane [równoważne] części zamienne mogą być wyprodukowane przez dowolne przedsiębiorstwo, które może w dowolnym czasie zaświadczyć zgodnie z obowiązującymi przepisami (UNI-CEI-ENISO/IEC 17050), że jakość produkowanych części zamiennych odpowiada jakości oryginalnych części użytych do montażu danych pojazdów silnikowych”.

31

W art. 5.2 specyfikacji warunków zamówienia, zatytułowanym „Świadectwa i oświadczenia”, wskazano, że w przypadku dostawy równoważnej części zamiennej oferent „musi przedstawić w przetargu, w odniesieniu do proponowanej równoważnej części zamiennej, świadectwo zgodności lub konkretną homologację części zamiennej dostarczoną przez producenta, organ udzielający homologacji lub laboratorium badawcze zgodnie z normą ISO 45000”.

32

Artykuł 15 specyfikacji warunków zamówienia, zatytułowany „Dokumenty administracyjne”, wymagał zgodnie z lit. d) tego artykułu, w odniesieniu do dokumentów, które należy przedstawić wraz z ofertą, przedstawienia „[…] odpowiednich dokumentów technicznych dla każdej proponowanej równoważnej części zamiennej wraz z: […] świadectwem homologacji produktu, jeżeli jest obowiązkowe, wydanym przez producenta proponowanej równoważnej części zamiennej; świadectwem równoważności dostarczonego produktu w odniesieniu do odpowiadającego mu produktu oryginalnego (lub wytworzonego przez oryginalnego producenta) pod względem pełnej zastępowalności, bez konieczności jakiegokolwiek dostosowania, części zamiennej dla zespołu lub układu, w którym produkt ma być montowany, oraz cech wydajnościowych gwarantujących prawidłową funkcjonalność i bezpieczeństwo produktu w układzie, a także identyczny okres użytkowania, wydanym przez producenta proponowanej równoważnej części zamiennej”.

33

W postępowaniu przetargowym wzięły udział trzy przedsiębiorstwa, w tym między innymi Veneta Servizi International Srl unipersonale (zwane dalej „VSI”) i Iveco Orecchia, obydwa z siedzibą we Włoszech.

34

Decyzją z dnia 29 stycznia 2019 r. APAM Esercizio ostatecznie udzieliło zamówienia VSI.

35

Iveco Orecchia, która została sklasyfikowana na drugim miejscu, zaskarżyła przed Tribunale amministrativo regionale per la Lombardia – Sezione staccata di Brescia (regionalnym sądem administracyjnym dla Lombardii – wydział zamiejscowy w Brescii, Włochy) decyzję o udzieleniu zamówienia VSI. Na poparcie skargi Iveco Orecchia podniosła w szczególności, że VSI należało wykluczyć z postępowania ze względu na niekompletność złożonej przez nie oferty, ponieważ przedsiębiorstwo to nie przedstawiło – w celu wykazania zgodności ze specyfikacjami technicznymi produkowanych jakoby przez siebie części zamiennych – świadectw homologacji lub zgodności ani dokumentów technicznych, których przedstawienie było wymagane pod rygorem wykluczenia w specyfikacji warunków zamówienia. Zdaniem Iveco Orecchia VSI ograniczyła się bowiem do przedstawienia ogólnej samocertyfikacji równoważności tych części zamiennych, twierdząc, choć była jedynie przedsiębiorcą handlowym, że wytwarza te części zamienne i jest ich producentem.

36

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2019 r. Tribunale amministrativo regionale per la Lombardia – Sezione staccata di Brescia (regionalny sąd administracyjny dla Lombardii – wydział zamiejscowy w Brescii) oddalił skargę Iveco Orecchia jako bezzasadną. Sąd ten uznał w szczególności, że przepisy załączone do ogłoszenia o zamówieniu dotyczące dokumentacji, jaką powinni dostarczyć oferenci, wymagały przedstawienia świadectwa zgodności lub konkretnej homologacji, co oznacza, że wystarczyło przedłożyć takie świadectwo. Ponadto Iveco Orecchia nie wykazała w odniesieniu do poszczególnych części zamiennych objętych rozpatrywanym zamówieniem, na jakiej podstawie prawnej należało przedstawić również dowód homologacji tych części.

37

Iveco Orecchia wniosła apelację od tego wyroku do Consiglio di Stato (rady stanu, Włochy).

38

Brescia Trasporti, spółka działająca w sektorze lokalnego transportu publicznego w Brescii (Włochy), w dniu 21 listopada 2018 r. ogłosiło w drodze publikacji ogłoszenia o zamówieniu przetarg o wartości podstawowej zamówienia szacowanej na 2100000 EUR na „dostawę części zamiennych do autobusów marki Iveco wyposażonych w silnik Iveco – CIG 7680570EDB”.

39

W art. 1 specyfikacji warunków zamówienia załączonych do dokumentacji przetargowej, zatytułowanym „Definicje techniczne”, określono trzy rodzaje części zamiennych, a mianowicie „oryginalne części zamienne”, „części zamienne wytworzone przez oryginalnego producenta” oraz „równoważne części zamienne”, przy czym te ostatnie zdefiniowano jako „części zamienne o jakości co najmniej równej jakości części użytych do budowy pojazdu, wyprodukowane zgodnie ze specyfikacjami technicznymi i standardami produkcji producenta części zamiennej”.

40

Zgodnie z art. 3 specyfikacji technicznych w odniesieniu do „części zamiennych o równoważnej jakości” do oferty należało dołączyć, pod rygorem wykluczenia, „świadectwo producenta części zamiennej potwierdzające w odniesieniu do każdej części zamiennej, i) że jakość części zamiennych jest wystarczająco wysoka, aby ich użycie nie naraziło na szwank reputacji autoryzowanej sieci; ii) że części zamienne są w pełni wymienne z oryginalnymi częściami zamiennymi, […] bez konieczności jakiegokolwiek dostosowania części zamiennej, zespołu lub układu, w którym część zamienna ma być montowana”. Przepis ten przewidywał również, że „dostawca powinien ponadto przedstawić świadectwo homologacji produktu, jeżeli jest ono obowiązkowe. W odniesieniu do okładzin hamulcowych, tarcz hamulcowych i bębnów dostawca powinien przedstawić oprócz wymienionych powyżej dokumentów świadectwo potwierdzające wspólnotową homologację [zgodnie z regulaminem nr 90 (EKG ONZ)]”.

41

W postępowaniu przetargowym wzięły udział dwa przedsiębiorstwa, mianowicie VAR Srl, spółka również mająca siedzibę we Włoszech, oraz Iveco Orecchia.

42

Decyzją z dnia 28 lutego 2019 r. Brescia Trasporti ostatecznie udzieliło zamówienia VAR.

43

Iveco Orecchia, która została sklasyfikowana na drugim miejscu, zaskarżyła przed Tribunale amministrativo regionale per la Lombardia – Sezione staccata di Brescia (regionalnym sądem administracyjnym dla Lombardii – wydział zamiejscowy w Brescii) decyzję o udzieleniu zamówienia VAR. Na poparcie skargi Iveco Orecchia podniosła w szczególności, że VAR należało wykluczyć z postępowania ze względu na niekompletność złożonej przez niego oferty, ponieważ przedsiębiorstwo to nie przedstawiło w odniesieniu do oferowanych przez siebie równoważnych części zamiennych świadectw producenta poświadczających równoważność oferowanych przez nie części. Świadectwa wystawione przez sam VAR nie miały jej zdaniem znaczenia, ponieważ spółka ta jest przedsiębiorstwem handlowym/dystrybutorem części zamiennych, a nie ich producentem czy wytwórcą. Ponadto VAR nie przedstawił świadectw potwierdzających homologację tych części zamiennych ani informacji dotyczących ich ewentualnej homologacji.

44

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2019 r. Tribunale amministrativo regionale per la Lombardia – Sezione staccata di Brescia (regionalny sąd administracyjny dla Lombardii – wydział zamiejscowy w Brescii) oddalił skargę Iveco Orecchia jako bezzasadną. Sąd ten uznał w szczególności, że oferenta, który wykaże równoważność swoich produktów, nie można wykluczyć z przetargu i że właściwe przepisy nie wymagają, aby każda część pojazdu posiadała homologację. Teza, zgodnie z którą wszystkie części zamienne, o których mowa w aktach prawnych wymienionych w załączniku IV do dyrektywy 2007/46, powinny być przedmiotem konkretnej homologacji, nie jest zasadna. Brak dowodu homologacji dla równoważnych zamiennych hamulców bębnowych oferowanych przez VAR, w odniesieniu do których homologacja wymagana jest na mocy regulaminu nr 90 EKG ONZ, nie ma znaczenia, zważywszy w szczególności, że ten regulamin ma zastosowanie wyłącznie do pojazdów zarejestrowanych później niż w listopadzie 2016 r.

45

Iveco Orecchia wniosła apelację od tego wyroku sądu odsyłającego.

46

Di Pinto & Dalessandro Spa oraz Bellizzi Srl, dwie spółki z siedzibą we Włoszech, prowadzące działalność na rynku konserwacji autobusów, przystąpiły do tego postępowania.

47

Sąd odsyłający uważa, że należy rozróżnić dwa aspekty dotyczące rozpatrywanych postępowań przetargowych, a mianowicie, po pierwsze, kwestię równoważności części zamiennych oferowanych przez oferentów z oryginalnymi częściami zamiennymi, co wymagałoby oceny jakości omawianych części zamiennych oraz porównania danych produktów, a po drugie, kwestię homologacji takich części zamiennych, co wymagałoby tego, by odpowiadały one europejskiej lub krajowej specyfikacji technicznej.

48

Sąd ten wskazuje ponadto, że zasada, zgodnie z którą w ramach postępowania przetargowego dopuszczalne są równoważne produkty, ma na celu zapewnienie wolnej konkurencji i równe traktowanie oferentów.

49

Sprzedaż części zamiennych podlegających homologacji, zwłaszcza jeśli mogą one zagrażać bezpieczeństwu pojazdów i ochronie środowiska, jest możliwa tylko wtedy, gdy uzyskały one homologację i zostały zatwierdzone przez organ udzielający homologacji. W tym względzie załącznik IV do dyrektywy 2007/46 zawiera szczegółowy wykaz kategorii części, dla których istnieją właściwe i szczególne przepisy dotyczące homologacji.

50

W rozpatrywanych w postępowaniu głównym postępowaniach przetargowych przepisy zawarte w ogłoszeniach o przetargu dotyczące dokumentacji, jaką powinni dostarczyć oferenci, wymagały dostarczenia świadectwa homologacji, w przypadku gdy homologacja ta była obowiązkowa. Jednakże w niniejszym przypadku zwycięscy wykonawcy przedstawili, a instytucje zamawiające zaakceptowały jako alternatywny dowód równoważności oferowanych produktów zamiennych z oryginalnymi częściami zamiennymi oświadczenie oferenta, któremu nie towarzyszyło wymagane świadectwo homologacji lub inne równoważne dokumenty techniczne, na przykład testy weryfikujące zgodność.

51

W pierwszej kolejności pojawia się zatem pytanie, czy w przypadku równorzędnych części zamiennych podlegających homologacji oferent powinien również przedstawić, pod rygorem wykluczenia jego oferty, świadectwo homologacji jako dowód na to, że części te są rzeczywiście równoważne z częściami oryginalnymi, lub przynajmniej przedstawić konkretny dowód na to, że część zamienna uzyskała homologację, czy też wystarczy, by zamiast tych dokumentów przedstawił oświadczenie oferenta, zgodnie z którym części zamienne zaproponowane w jego ofercie są równoważne z częściami oryginalnymi.

52

Zdaniem sądu odsyłającego wiadomo, że jeżeli część zamienna objęta jest jednym z aktów prawnych wymienionych w załączniku IV do dyrektywy 2007/46, to może ona zostać wprowadzona do obrotu tylko po uzyskaniu homologacji, zgodnie z odpowiednimi przepisami tej dyrektywy i zasadami równego traktowania, racjonalnego charakteru, prawidłowego funkcjonowania i bezstronności. Nie można jednak wykluczyć, że zamiast dowodu na homologację wystarczające może okazać się dostarczenie zaświadczenia o równoważności stwierdzającego, że część zamienna jest zgodna ze specyfikacjami technicznymi określonymi w rozpatrywanym przetargu.

53

W drugiej kolejności należy ustalić, od którego podmiotu powinny pochodzić oświadczenia o równoważności, a w szczególności, czy musi je koniecznie sporządzić producent oferowanej części zamiennej, czy też może je również sporządzić odsprzedawca lub przedsiębiorca handlowy.

54

Zdaniem sądu odsyłającego pojęcie „producenta” zgodnie z definicją z art. 3 pkt 27 dyrektywy 2007/46 może podlegać wykładni zawężającej, która skutkowałaby tym, że stanie się ono zbieżne z pojęciem „wytwórcy”. Za takim podejściem przemawia art. 1 ust. 1 lit. u) rozporządzenia nr 1400/2002. Natomiast pojęcie to można również rozumieć w szerszym znaczeniu, a mianowicie w ten sposób, że obejmuje ono producenta w rozumieniu przepisów Unii w dziedzinie ochrony konsumenta lub podmiot gospodarczy, który wprowadza do obrotu i sprzedaje w swoim imieniu i na własną odpowiedzialność równoważne części wyprodukowane przez kogoś innego.

55

W tych okolicznościach Consiglio di Stato (rada stanu) postanowiła zawiesić postępowanie w obydwu sprawach i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi, mającymi w każdej z tych spraw takie samo brzmienie:

56

Postanowieniem z dnia 16 marca 2021 r. sprawy C‑68/21 i C‑84/21 zostały połączone do celów pisemnego i ustnego etapu postępowania oraz wydania wyroku.

57

W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że w ramach procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem ustanowionej w art. 267 TFUE zadaniem Trybunału jest udzielenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu. Mając to na uwadze, Trybunał powinien w razie potrzeby przeformułować przedłożone mu pytania. Zadaniem Trybunału jest bowiem dokonanie wykładni wszelkich przepisów prawa Unii, których potrzebują sądy krajowe w celu rozstrzygnięcia zawisłych przed nimi sporów, nawet jeżeli przepisy te nie są wyraźnie wskazane w pytaniach skierowanych do niego przez te sądy (wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers, C‑263/18, EU:C:2019:1111, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).

58

W tym celu Trybunał może wyprowadzić z całości informacji przedstawionych przez sąd odsyłający, a w szczególności z uzasadnienia postanowienia odsyłającego, elementy rzeczonego prawa, które wymagają wykładni w świetle przedmiotu sporu w postępowaniu głównym (wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers, C‑263/18, EU:C:2019:1111, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).

59

Wprawdzie w niniejszej sprawie sąd odsyłający odnosi się w pytaniach prejudycjalnych jedynie do niektórych przepisów dyrektywy 2007/46 oraz do szeregu zasad prawa, jednak zarówno z wyjaśnień przedstawionych przez ten sąd, jak i z pytań prejudycjalnych wynika, że pytania te dotyczą dowodów, których przedstawienia można lub należy domagać się od oferentów w ramach postępowania przetargowego. Wynika z tego, że w celu udzielenia użytecznej odpowiedzi na zadane pytania należy również uwzględnić przepisy prawa Unii dotyczące konkretnie dowodów, których przedstawienia można lub należy domagać się od oferentów w ramach postępowania przetargowego w celu wykazania, że ich oferty są zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w tym ogłoszeniu o zamówieniu.

60

Jeśli chodzi o przetargi takie jak te rozpatrywane w postępowaniach głównych, przepisy te zawarte są w art. 60 i 62 dyrektywy 2014/25. Ponadto, jak wskazała Komisja w uwagach na piśmie, oba rozpatrywane w postępowaniach głównych przetargi są objęte zakresem stosowania tej dyrektywy, zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2, art. 4 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 15 tej dyrektywy, ponieważ dotyczą one nabywania dostaw przez podmioty zamawiające eksploatujące sieć przeznaczoną do świadczenia usługi publicznej w dziedzinie transportu autobusowego, dostawy są przeznaczone do wykonywania tej działalności, a wartość rozpatrywanych w postępowaniach głównych zamówień przekracza przewidziany w tej dyrektywie próg.

61

W drugiej kolejności należy zauważyć, że o ile zgodnie z art. 88 rozporządzenia (UE) 2018/858 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, komponentów i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów, zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 715/2007 i (WE) nr 595/2009 oraz uchylającego dyrektywę 2007/46/WE (Dz.U. 2018, L 151, s. 1), dyrektywa 2007/46 została uchylona przez to rozporządzenie ze skutkiem od dnia 1 września 2020 r., to z postanowienia odsyłającego wynika jednak, że okoliczności faktyczne postępowań głównych miały miejsce przed tą datą. W związku z tym to przepisy dyrektywy 2007/46 są istotne przy odpowiedzi, jakiej należy udzielić na pytania prejudycjalne.

62

W trzeciej kolejności z pytań prejudycjalnych wynika, że odnoszą się one jedynie do przepisów dotyczących autobusowych części zamiennych należących do kategorii części, w rozumieniu art. 3 pkt 24 dyrektywy 2007/46, do których odnoszą się akty prawne w rozumieniu art. 3 pkt 1 tej dyrektywy, które to akty wymienione są w załączniku IV do tej dyrektywy.

63

Poprzez pytanie pierwsze, które dzieli się na dwie części, sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 10 ust. 2, art. 19 ust. 1 i art. 28 ust. 1 dyrektywy 2007/46 należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, by w przetargu na dostawę części zamiennych do autobusów przeznaczonych do świadczenia usługi publicznej instytucja zamawiająca mogła przyjąć ofertę na części objęte zakresem aktów prawnych wymienionych w załączniku IV do dyrektywy 2007/46, do której nie załączono świadectwa potwierdzającego homologację tych części zamiennych oraz w której nie poinformowano o faktycznym istnieniu takiej homologacji, czy też w świetle art. 60 i 62 dyrektywy 2014/25 do umożliwienia takiego przyjęcia wystarczy wydane przez oferenta oświadczenie o równoważności z homologowanymi częściami oryginalnymi.

64

Co do części pierwszej tego pytania, należy na wstępie przypomnieć, że dyrektywa 2007/46 ma na celu, jak wynika z jej motywów 2 i 3, „zastąpienie systemów homologacji państw członkowskich wspólnotową procedurą homologacji opartą na zasadzie całkowitej harmonizacji” oraz że „[w]ymagania techniczne mające zastosowanie do układów, części, oddzielnych zespołów technicznych i pojazdów silnikowych powinny być zharmonizowane i określone w aktach prawnych”.

65

I tak art. 1 akapit pierwszy dyrektywy 2007/46 stanowi, że przedmiotem tej dyrektywy jest to, by ustanowiła ona „zharmonizowane ramy zawierające przepisy administracyjne i ogólne wymagania techniczne homologacji wszystkich nowych pojazdów objętych jej zakresem zastosowania oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów, mając na uwadze uproszczenie ich rejestracji, sprzedaży i dopuszczenia do ruchu na obszarze Wspólnoty”.

66

Zgodnie ze swym art. 1 akapit drugi dyrektywa ta „ustanawia również przepisy dotyczące sprzedaży i dopuszczania do stosowania części i wyposażenia przeznaczonego do pojazdów, w odniesieniu do których udzielono homologacji zgodnie z […] [tą] dyrektywą”.

67

Ponadto w celu określenia zakresu pytania pierwszego należy zauważyć, po pierwsze, że o ile dyrektywa 2007/46 wyróżnia szereg typów homologacji, o tyle z faktu, że w tym pytaniu poczyniono odniesienie konkretnie do art. 10, 19 i 28 tej dyrektywy, można wywieść, że pytanie pierwsze dotyczy jedynie homologacji typu WE w rozumieniu art. 3 pkt 5 tej dyrektywy, czyli czynności, w drodze której państwo członkowskie zaświadcza, że dany typ pojazdu, układu, części lub oddzielnego zespołu jest zgodny z odpowiednimi przepisami administracyjnymi i wymaganiami technicznymi tej dyrektywy i aktów prawnych wymienionych w załącznikach IV lub XI do tej dyrektywy, przy czym ten ostatni załącznik dotyczy pojazdów specjalnych i przepisów ich dotyczących.

68

Artykuł 10 dyrektywy 2007/46 znajduje się bowiem w rozdziale IV tej dyrektywy, zatytułowanym „Przebieg procedur homologacji typu WE”, art. 19 tej dyrektywy odnosi się, jak wskazuje jego tytuł, do „znaku homologacji typu WE”, zaś art. 28 ust. 1 tej dyrektywy, do którego odniósł się sąd odsyłający w postanowieniu odsyłającym, odsyła do art. 19 dyrektywy 2007/46.

69

Po drugie, dyrektywa 2007/46 ustanawia w art. 6 procedury stosowane do celów homologacji typu WE pojazdów, a także, w art. 7, procedurę postępowania w przypadku homologacji typu WE układów, części lub oddzielnych zespołów technicznych. Ponieważ z postanowienia odsyłającego wynika, że rozpatrywane w postępowaniach głównych części nie zostały homologowane zgodnie z typem pojazdu, dla którego były one przez oferentów proponowane, lecz przedstawiono je jako równoważne z częściami oryginalnymi homologowanymi zgodnie z tym typem pojazdu, należy uznać, że dla niniejszej sprawy znaczenie mają przepisy dyrektywy 2007/46 dotyczące homologacji typu WE układów, części lub oddzielnych zespołów technicznych.

70

W tym względzie przede wszystkim z brzmienia art. 10 ust. 2 dyrektywy 2007/46 wynika, że państwa członkowskie udzielają homologacji typu WE części w odniesieniu do części, która, po pierwsze, odpowiada szczegółowym danym zawartym w folderze informacyjnym, a po drugie – spełnia wymagania techniczne określone w odpowiedniej oddzielnej dyrektywie lub oddzielnym rozporządzeniu, o których mowa w załączniku IV do tej dyrektywy.

71

Artykuł 19 ust. 1 dyrektywy 2007/46 stanowi z kolei, że producent części umieszcza na każdej części wyprodukowanej zgodnie z homologacją typu znak homologacji typu WE, wymagany przez stosowną oddzielną dyrektywę lub stosowne oddzielne rozporządzenie.

72

Wreszcie, zgodnie z art. 28 ust. 1 dyrektywy 2007/46 państwa członkowskie zezwalają na sprzedaż lub dopuszczenie do użytku części wyłącznie wtedy, gdy spełniają one wymagania stosownych aktów prawnych i gdy są odpowiednio oznakowane zgodnie z art. 19 tej dyrektywy.

73

Z jednej strony z łącznej lektury art. 10 ust. 2, art. 19 ust. 1, art. 28 ust. 1 i załącznika IV do tej dyrektywy wynika, że części, o których mowa w aktach prawnych w rozumieniu art. 3 pkt 1 wspomnianej dyrektywy, wymienione w tym załączniku, podlegają obowiązkowej homologacji, o ile te akty prawne przewidują taką homologację.

74

Z drugiej strony wynika z tego, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 51 opinii, że w ramach dyrektywy 2007/46 instrumentem wybranym przez prawodawcę Unii w celu wykazania, że części pojazdu spełniają wymogi określone w aktach prawnych wymienionych w załączniku IV do tej dyrektywy, jest mechanizm homologacji.

75

Wykładnia ta znajduje potwierdzenie w tym, że głównym celem przepisów w zakresie homologacji pojazdów jest, zgodnie z motywem 14 dyrektywy 2007/46, „zagwarantowanie, aby nowe pojazdy, części i oddzielne zespoły techniczne wprowadzone do obrotu zapewniały wysoki poziom bezpieczeństwa i ochrony środowiska”. W drodze procedury homologacji typu WE państwo członkowskie zaświadcza, jak wynika z definicji zawartej w art. 3 pkt 5 dyrektywy 2007/46, że dana część jest zgodna z odpowiednimi wymaganiami technicznymi tej dyrektywy i aktów prawnych wymienionych w załącznikach IV lub XI do tej dyrektywy, i potwierdza w ten sposób, że owa część zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa i ochrony środowiska.

76

To prawda, że z art. 19 ust. 2 dyrektywy 2007/46 wynika, iż homologacja typu WE nie jest wymagana dla każdego rodzaju części. Przepis ten dotyczy bowiem sytuacji, w której umieszczenie znaku homologacji typu WE nie jest wymagane, co oznacza, że niektóre rodzaje części mogą być zwolnione z obowiązku uzyskania takiej homologacji.

77

Jednakże stwierdzenie to nie ma wpływu na wniosek, o którym mowa w pkt 73 niniejszego wyroku, zgodnie z którym części objęte aktami prawnymi wymienionymi w załączniku IV do dyrektywy 2007/46 podlegają obowiązkowi homologacji, o ile te akty prawne przewidują taką homologację. W związku z tym zgodnie z art. 28 ust. 1 i art. 19 ust. 1 tej dyrektywy części takie mogą być sprzedawane lub oddawane do użytku tylko wówczas, gdy przeszły taką homologację.

78

Wniosku tego nie podważają zasady równego traktowania i bezstronności, wolnej konkurencji i dobrej administracji, do których odniósł się sąd odsyłający. Odnosząc się, po pierwsze, do zasady równego traktowania, należy przypomnieć, że o ile typ części musi być przedmiotem homologacji, o tyle obowiązek ten spoczywa na każdym producencie. Jak wskazał w istocie rzecznik generalny w pkt 56 opinii, obowiązek homologacji nie wynika zatem z dyskryminacji producentów części zamiennych równoważnych z oryginalnymi częściami zamiennymi w stosunku do producentów tych oryginalnych części zamiennych.

79

Po drugie, jeśli chodzi o wpływ takiego obowiązku homologacji na konkurencję, poza tym, że – jak już właśnie stwierdzono – obowiązek ten ciąży na wszystkich producentach części, wystarczy zauważyć, iż zgodnie z art. 38 ust. 1 dyrektywy 2007/46 producent pojazdu musi udostępnić producentom części tego typu pojazdu wszelkie dane niezbędne do uzyskania homologacji typu WE takich części.

80

Co się tyczy, po trzecie, zasad bezstronności i dobrej administracji, sąd odsyłający nie wyjaśnił, w jaki sposób zasady te mogą być istotne dla celów wykładni przepisów dyrektywy 2007/46, o których mowa w pytaniu pierwszym.

81

Co do części drugiej pytania pierwszego, która zmierza do ustalenia, czy instytucja zamawiająca może przyjąć w przetargu takim jak te, o których mowa w tym pytaniu, ofertę na części objęte zakresem aktów prawnych wymienionych w załączniku IV do dyrektywy 2007/46, w której to ofercie nie wykazano, że te części przeszły homologację, należy stwierdzić, jak uczynił to rzecznik generalny w pkt 59 opinii, że pojęcia „homologacji” i „równoważności” mają odmienną treść.

82

Jak wynika z art. 3 pkt 5 dyrektywy 2007/46, homologacja typu WE poświadcza, po dokonaniu przez właściwe organy odpowiednich kontroli, że w przypadku homologacji typu WE części dany typ części jest zgodny z wymogami dyrektywy 2007/46, w tym wymaganiami technicznymi zawartymi w aktach prawnych wymienionych w załączniku IV do tej dyrektywy.

83

Pojęcie „równoważności” nie jest zdefiniowane w dyrektywie 2007/46 i zgodnie ze zwykłym znaczeniem tego słowa określa ono fakt posiadania takiej samej wartości lub funkcji. W związku z tym równoważność części odnosi się do tego, czy ta część posiada te same cechy co inna część, niezależnie od tego, czy jest ona homologowana. Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 62 opinii, dowody na homologację i równoważność nie są zatem wymienne, ponieważ część homologowanego typu może nie być równoważna z częścią oryginalną, której dotyczy przetarg.

84

Oczywiście nie jest wykluczone, że części niehomologowanego typu będą w rzeczywistości równoważne z częściami oryginalnymi, których dotyczy dany przetarg. Jednakże ponieważ prawodawca Unii postanowił, jak wskazano w pkt 77 niniejszego wyroku, że części typu, dla którego akty prawne wymienione w załączniku IV do dyrektywy 2007/46 przewidują homologację, mogą być sprzedawane lub dopuszczone do użytku zgodnie z art. 28 ust. 1 i art. 19 ust. 1 tej dyrektywy tylko wówczas, gdy dla tego typu części przeprowadzono taką homologację, należy stwierdzić, że dla tych typów części dowód homologacji nie może zostać zastąpiony oświadczeniem oferenta o równoważności.

85

Wniosku tego nie podważają przepisy art. 60 i 62 dyrektywy 2014/25, dotyczące specyfikacji technicznych, które mogą zostać zawarte w przetargu takim jak przetargi, w przedmiocie których toczą się postępowania główne, oraz dowodów, za pomocą których oferenci mogą wykazać, że ich oferty odpowiadają tym specyfikacjom technicznym.

86

Z art. 60 ust. 2 tej dyrektywy wynika, że specyfikacje techniczne, które zgodnie z art. 60 ust. 1 tej dyrektywy określają wymagane cechy robót budowlanych, usług lub dostaw, o których mowa w tej dyrektywie, muszą zapewniać równy dostęp wykonawców do postępowania o udzielenie zamówienia i nie mogą powodować tworzenia nieuzasadnionych przeszkód dla otwarcia procedury zamówień publicznych na konkurencję.

87

Artykuł 60 ust. 4 dyrektywy 2014/25 zezwala wyjątkowo na to, by specyfikacje techniczne odnosiły się „znaku handlowego, patentu, typu bądź konkretnego pochodzenia lub produkcji”, jeżeli jest to niezbędne do opisania przedmiotu zamówienia w wystarczająco precyzyjny i zrozumiały sposób oraz pod warunkiem, że odniesieniom takim towarzyszą słowa „lub równoważne”. W przetargach będących przedmiotem postępowań głównych skorzystano z tej możliwości.

88

W takim przypadku art. 60 ust. 5 dyrektywy 2014/25 pozwala oferentowi udowodnić, że proponowane przez niego rozwiązania spełniają w równoważny sposób wymogi określone w specyfikacjach technicznych, „za pomocą dowolnych stosownych środków, w tym za pomocą środków dowodowych, o których mowa w art. 62” tej dyrektywy, co obejmuje oprócz środków, o których mowa w art. 62 ust. 1 wspomnianej dyrektywy, takich jak zaświadczenie wystawione przez jednostkę oceniającą zgodność, inne „odpowiednie środki dowodowe” w rozumieniu art. 62 ust. 2 tej dyrektywy.

89

Celem tych przepisów jest to, jak wynika również z motywu 83 dyrektywy 2014/25, by specyfikacje techniczne były opracowywane pod względem wymagań wydajnościowych i funkcjonalnych w taki sposób, aby uniknąć sztucznego zawężania konkurencji poprzez wymogi, które faworyzują konkretnego wykonawcę, odzwierciedlając kluczowe cechy dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych zwykle przez tego wykonawcę.

90

Należy jednak zauważyć, że zgodnie z jej motywem 56 dyrektywa 2014/25 nie powinna pomijać nadrzędnych wymogów wynikających z innych przepisów prawa Unii z dziedziny w szczególności bezpieczeństwa i ochrony środowiska, takich jak wymóg homologacji ustanowiony z tych samych względów przez dyrektywę 2007/46.

91

W związku z tym, jak podnosi rzecznik generalny w pkt 80 opinii, dyrektywa 2014/25 nie powinna uniemożliwiać stosowania dyrektywy 2007/46, ponieważ zgodnie z jej motywem 3 dyrektywa ta zmierza do zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa drogowego, ochrony zdrowia i środowiska, efektywności energetycznej i ochrony przed niedozwolonym użyciem. W zakresie, w jakim dyrektywa 2007/46 wymaga homologacji niektórych części zamiennych pojazdów właśnie ze względu na te cele, wymóg ten jest niepomijalny i nie można go obejść poprzez powołanie się na dyrektywę 2014/25.

92

W postępowaniach głównych przetargi dotyczyły dostawy części, którymi mogły być części oryginalne Iveco lub równoważne. Tymczasem, jak wskazano w pkt 77 niniejszego wyroku, części, o których mowa w aktach prawnych wymienionych w załączniku IV do dyrektywy 2007/46, dla których obowiązuje homologacja, mogą być sprzedawane lub oddawane do użytku tylko wówczas, gdy poddano je takiej homologacji.

93

W konsekwencji w celu spełnienia nadrzędnych wymogów ustanowionych w dyrektywie 2007/46, jeżeli dla danych części obowiązuje homologacja, jedynie części, które przeszły taką homologację, czyli takie, które można wprowadzać do sprzedaży, można uznać za równoważne w rozumieniu tych ogłoszeń o zamówieniu.

94

W świetle powyższego odpowiedź na pytanie pierwsze powinna brzmieć następująco: art. 10 ust. 2, art. 19 ust. 1 i art. 28 ust. 1 dyrektywy 2007/46 należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, by w przetargu na dostawę części zamiennych do autobusów przeznaczonych do świadczenia usługi publicznej instytucja zamawiająca mogła przyjąć ofertę na typ części objęty zakresem aktów prawnych wymienionych w załączniku IV do dyrektywy 2007/46, do której nie załączono świadectwa potwierdzającego homologację typu tych części oraz w której nie poinformowano o faktycznym istnieniu takiej homologacji, o ile wskazane akty prawne przewidują taką homologację.

95

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 60 i 62 dyrektywy 2014/25 należy interpretować w ten sposób, że w świetle definicji terminu „producent” zawartej w art. 3 pkt 27 dyrektywy 2007/46 stoją one na przeszkodzie temu, by w przetargu na dostawę części zamiennych do autobusów przeznaczonych do świadczenia usługi publicznej instytucja zamawiająca mogła przyjąć jako dowód równoważności zaproponowanych przez oferenta części objętych aktami prawnymi wymienionymi w załączniku IV do dyrektywy 2007/46 oświadczenie tego oferenta o równoważności, jeżeli ten oferent, choć sam siebie określa mianem producenta tych części, jest jedynie odsprzedawcą lub przedsiębiorcą handlowym.

96

Jak zauważył Trybunał w wyroku z dnia 12 lipca 2018 r., VAR i ATM (C‑14/17, EU:C:2018:568, pkt 35), w odniesieniu do wykładni art. 34 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/17/WE z dnia 31 marca 2004 r. koordynującej procedury udzielania zamówień publicznych przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz.U. 2004, L 134, s. 1), „jeżeli specyfikacje techniczne, które znajdują się w dokumentacji zamówienia, odnoszą się do znaku towarowego, danego pochodzenia lub danej produkcji, podmiot zamawiający powinien wymagać, aby oferent przedstawił już w swojej ofercie dowód równoważności oferowanych przez niego produktów w stosunku do tych określonych w rzeczonych specyfikacjach technicznych”.

97

Trybunał wyjaśnił jednocześnie w tym wyroku, że instytucja zamawiająca „dysponuje uprawnieniami dyskrecjonalnymi przy określaniu środków, jakie mogą wykorzystać oferenci w celu udowodnienia tej równoważności w swoich ofertach. Uprawnienie to należy jednak wykonywać w taki sposób, aby dopuszczone przez podmiot zamawiający środki dowodowe rzeczywiście pozwalały rzeczonemu podmiotowi dokonać użytecznej oceny przedłożonych mu ofert i aby środki te nie wykraczały poza to, co jest do tej oceny niezbędne”.

98

Tę samą wykładnię należy przyjąć w odniesieniu do art. 60 i 62 dyrektywy 2014/25, która zastąpiła dyrektywę 2004/17, ponieważ artykuły te wymagają, podobnie jak art. 34 tej ostatniej dyrektywy, tego, by oferent pragnący powołać się na możliwość oferowania produktów równoważnych do produktów określonych poprzez odniesienie do znaku towarowego, określonego pochodzenia lub określonej produkcji, już w swojej ofercie przedstawił za pomocą dowolnych stosownych środków dowód równoważności danych produktów.

99

Z orzecznictwa tego wynika, że niezależnie od uprawnień dyskrecjonalnych, jakimi dysponuje instytucja zamawiająca w tym względzie, dopuszczane przez nią środki dowodowe powinny umożliwić jej skuteczne przeprowadzenie użytecznej oceny oferty w celu ustalenia, czy jest ona zgodna ze specyfikacjami technicznymi, o których mowa w danym ogłoszeniu o przetargu.

100

Aby można było uznać je za „stosowny środek” w rozumieniu art. 60 ust. 5 i art. 62 ust. 2 dyrektywy 2014/25, oświadczenie o równoważności powinno zatem pochodzić od organu, który jest w stanie zapewnić taką równoważność, co wymaga tego, by organ ten ponosił odpowiedzialność techniczną za dane części i posiadał środki niezbędne do zapewnienia jakości tych części. Tymczasem warunki te może spełnić jedynie oryginalny producent czy też wytwórca tych części.

101

Taka wykładnia znajduje potwierdzenie w art. 62 ust. 2 dyrektywy 2014/25, który stanowi, że stosownym środkiem dowodowym może być „dokumentacja techniczna producenta”, co oznacza, że dowód ten pochodzi od producenta danej części zamiennej. Wykładnię tę potwierdza także art. 1 lit. u) rozporządzenia nr 1400/2002, zgodnie z którym do celów tego rozporządzenia „części zapasowe [zamienne] porównywalnej jakości” oznaczają „wyłącznie części zapasowe, produkowane przez każde przedsiębiorstwo, które może w każdej chwili zaświadczyć, że części, których to dotyczy, odpowiadają pod względem jakości elementom, które są lub były zastosowane w montażu danych pojazdów silnikowych”. Chociaż rozporządzenie to utraciło moc w dniu 31 maja 2010 r., jego art. 1 lit. u) potwierdzał, że aby oświadczenie o równoważności miało istotne znaczenie, powinno ono pochodzić od producenta.

102

Ponadto zgodnie z art. 3 pkt 27 dyrektywy 2007/46 termin „producent” oznacza „osobę lub jednostkę, która jest odpowiedzialna wobec organu udzielającego homologacji za wszystkie aspekty procesu homologacji typu lub udzielenia zezwolenia oraz za zapewnienie zgodności produkcji”, przy czym ta osoba lub jednostka nie muszą koniecznie bezpośrednio uczestniczyć we wszystkich etapach wytwarzania pojazdu, układu, części lub oddzielnego zespołu technicznego podlegających homologacji.

103

Chociaż definicja ta obejmuje wyłącznie pojazdy i części zamienne podlegające homologacji, dostarcza ona użytecznych wskazówek do ustalenia, kogo można uznać za „producenta” części, w celu zbadania, czy oświadczenie o równoważności złożone przez osobę określającą samą siebie jako „producenta” tej części może stanowić stosowny środek dowodowy. Z definicji tej wynika bowiem, że aby dane przedsiębiorstwo można było uznać za „producenta” części, niekoniecznie musi ono bezpośrednio uczestniczyć we wszystkich etapach wytwarzania tej części.

104

Przydatna jest tu również definicja pojęcia „oryginalnych części lub wyposażenia”, zawarta w art. 3 pkt 26 dyrektywy 2007/46, zgodnie z którą „[z]akłada się, chyba że wykazano coś przeciwnego, że części są oryginalnymi częściami, jeśli producent części zaświadczy, że części te odpowiadają jakością częściom używanym do montażu pojazdu, którego to dotyczy, i zostały wyprodukowane zgodnie ze specyfikacjami i normami produkcyjnymi producenta pojazdu”.

105

Z definicji tej wynika bowiem, że aby być w stanie wykazać, iż część zamienną można uznać za część oryginalną, oświadczenie w tym zakresie powinno pochodzić od producenta tej części, niezależnie od okoliczności, że część ta jest skonstruowana zgodnie ze specyfikacjami i normami produkcji określonymi przez producenta pojazdu, do którego jest ona przeznaczona.

106

Należy więc stwierdzić, że aby oświadczenie o równoważności jednej z części można było uznać za stosowny środek dowodowy w przetargu takim jak te przetargi, które leżą u podstaw postępowań głównych, powinno ono pochodzić od producenta tej części, choć ów producent nie musi koniecznie bezpośrednio uczestniczyć we wszystkich etapach wytwarzania tej części.

107

Nie można natomiast uznać, że oświadczenie o równoważności złożone przez odsprzedawcę lub przedsiębiorcę handlowego stanowi stosowny środek dowodowy.

108

Chociaż to do sądu odsyłającego należy ustalenie, czy w postępowaniach głównych oferentów można uznać za „producentów” oferowanych przez nich części, w celu udzielenia sądowi odsyłającemu użytecznej odpowiedzi należy wyjaśnić, że w przeciwieństwie do tego, co podnosiły niektóre strony biorące udział w postępowaniu przed Trybunałem, fakt, że oferent wytwarza części zamienne inne niż te, których dotyczy dany przetarg, że należy do izby handlowej lub że jego działalność była przedmiotem certyfikacji jakości, jest bez znaczenia dla ustalenia, czy tego oferenta można uznać za producenta proponowanych przez niego w ofercie części.

109

Ponadto argument, zgodnie z którym należałoby stosować szerszą wykładnię pojęcia „producenta” ze względu na fakt, że zgodnie z niektórymi dyrektywami Unii w dziedzinie ochrony konsumentów, a w szczególności z art. 1 ust. 2 lit. d) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 1999/44/WE z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji (Dz.U. 1999, L 171, s. 12) oraz art. 2 pkt 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów dotyczących umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylającej dyrektywę 1999/44/WE (Dz.U. 2019, L 136, s. 28), pojęciu „producenta” zostało nadane szerokie znaczenie, tak żeby obejmowało ono podmiot, który jedynie wprowadza towar do obrotu, umieszczając na nim swój znak towarowy, a nie brał fizycznie udziału w procesie konstrukcyjnym, również należy odrzucić. Przepisy te mają bowiem w szczególności na celu zagwarantowanie ochrony konsumentów, jak wynika z art. 1 ust. 1 dyrektywy 1999/44 i art. 1 dyrektywy 2019/771, a zatem nie mają znaczenia dla wykładni prawa Unii dotyczącego zamówień publicznych.

110

Wreszcie, należy przypomnieć, że – jak wynika z orzecznictwa przytoczonego w pkt 96 niniejszego wyroku – dowód równoważności produktów zaproponowanych przez oferenta w stosunku do tych określonych w specyfikacjach technicznych zawartych w ogłoszeniu o zamówieniu należy przedstawić już w ofercie i że dowód ten rzeczywiście powinien umożliwiać podmiotowi zamawiającemu dokonanie użytecznej oceny złożonych mu ofert. Do sądu odsyłającego należy ustalenie, czy ma to miejsce w postępowaniach głównych.

111

W świetle powyższego odpowiedź na pytanie drugie powinna brzmieć następująco: art. 60 i 62 dyrektywy 2014/25 należy interpretować w ten sposób, że w świetle definicji terminu „producent” zawartej w art. 3 pkt 27 dyrektywy 2007/46 stoją one na przeszkodzie temu, by w przetargu na dostawę części zamiennych do autobusów przeznaczonych do świadczenia usługi publicznej instytucja zamawiająca mogła przyjąć jako dowód równoważności zaproponowanych przez oferenta części objętych aktami prawnymi wymienionymi w załączniku IV do dyrektywy 2007/46 oświadczenie tego oferenta o równoważności, jeżeli tego oferenta nie można uznać za producenta tych części.

112

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje: