WYROK TRYBUNAŁU (szósta izba)

z dnia 14 października 2020 r. ( *1 )

Odesłanie prejudycjalne – Zasady prawa Unii – Zasada lojalnej współpracy – Zasady równoważności i skuteczności – Zwrot podatków pobranych przez państwo członkowskie z naruszeniem prawa Unii – Termin przewidziany na złożenie wniosków o zwrot takich podatków – Brak podobnego terminu w odniesieniu do zwrotu kwot pobranych przez to państwo członkowskie z naruszeniem prawa krajowego

W sprawie C‑677/19

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Tribunalul Vâlcea (sąd okręgowy w Vâlcea, Rumunia) postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2019 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 11 września 2019 r., w postępowaniu:

SC Valoris SRL

przeciwko

Direcţia Generală Regională a Finanţelor Publice Craiova – Administraţia Judeţeană a Finanţelor Publice Vâlcea,

Administraţia Fondului pentru Mediu,

TRYBUNAŁ (szósta izba),

w składzie: L. Bay Larsen, prezes izby, M. Safjan i N. Jääskinen (sprawozdawca), sędziowie,

rzecznik generalny: G. Hogan,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

rozważywszy uwagi, które przedstawili:

w imieniu rządu rumuńskiego – E. Gane, R.I. Haţieganu i L. Liţu, w charakterze pełnomocników,

w imieniu Komisji Europejskiej – C. Perrin i A. Armenia, w charakterze pełnomocników,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni zasad prawa Unii, jakimi są zasady lojalnej współpracy, równoważności i skuteczności.

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy SC Valoris SRL (zwanym dalej „Valoris”) a Direcţia Generală Regională a Finanţelor Publice Craiova – Administraţia Judeţeană a Finanţelor Publice Vâlcea (regionalną dyrekcją generalną ds. finansów publicznych w Krajowie – administracją finansów publicznych okręgu Vâlcea, Rumunia) (zwaną dalej „administracją finansów publicznych okręgu Vâlcea”) oraz Administraţia Fondului pentru Mediu (organem administracji funduszu ochrony środowiska, Rumunia) w przedmiocie zwrotu kwoty wpłaconej przez tę spółkę z tytułu opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych, która to opłata, już po jej uiszczeniu, została uznana za niezgodną z prawem Unii.

Ramy prawne

OUG nr 9/2013

3

Ordonanța de urgență a Guvernului nr. 9/2013 privind timbrul de mediu pentru autovehicule (nadzwyczajne rozporządzenie z mocą ustawy nr 9/2013 w sprawie opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych) z dnia 19 lutego 2013 r. (Monitorul Oficial al României, część I, nr 119 z dnia 4 marca 2013 r., zwane dalej „OUG nr 9/2013”) obowiązywało od dnia 15 marca 2013 r. do dnia 31 stycznia 2017 r.

4

Artykuł 4 OUG nr 9/2013 stanowił:

„Obowiązek uiszczenia jednorazowej opłaty [środowiskowej] powstaje:

a)

z chwilą wpisu nabycia prawa własności pojazdu silnikowego przez pierwszego właściciela w Rumunii do rejestru właściwego ustawowo organu oraz wydania świadectwa rejestracji i numeru rejestracyjnego;

[…]”.

OUG nr 52/2017

5

Ordonanța de urgență a Guvernului nr. 52/2017 privind restituirea sumelor reprezentând taxa specială pentru autoturisme și autovehicule, taxa pe poluare pentru autovehicule, taxa pentru emisiile poluante provenite de la autovehicule și timbrul de mediu pentru autovehicule (nadzwyczajne rozporządzenie z mocą ustawy nr 52/2017 w sprawie zwrotu kwot uiszczonych tytułem specjalnego podatku od samochodów osobowych i pojazdów silnikowych, podatku od zanieczyszczeń powodowanych przez pojazdy silnikowe, podatku od emisji zanieczyszczeń przez pojazdy silnikowe oraz opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych) z dnia 4 sierpnia 2017 r. (Monitorul Oficial al României, część I, nr 644 z dnia 7 sierpnia 2017 r., zwane dalej „OUG nr 52/2017”) weszło w życie w dniu 7 sierpnia 2017 r.

6

Artykuł 1 OUG nr 52/2017 stanowi:

„1)   Podatnicy, którzy zapłacili specjalny podatek od samochodów osobowych i pojazdów silnikowych, o którym mowa w art. 2141–2143 ustawy nr 571/2003 – kodeks podatkowy ze zmianami, podatek od zanieczyszczeń powodowanych przez pojazdy silnikowe przewidziany w nadzwyczajnym rozporządzeniu z mocą ustawy nr 50/2008 w sprawie podatku od zanieczyszczeń powodowanych przez pojazdy silnikowe, zatwierdzonym ustawą nr 140/2011, podatek od emisji zanieczyszczeń przez pojazdy silnikowe, przewidziany w ustawie nr 9/2012 o podatku od emisji zanieczyszczeń przez pojazdy silnikowe ze zmianami, a także opłatę środowiskową od pojazdów silnikowych, przewidzianą w [OUG] nr 9/2013 w sprawie opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych, zatwierdzonym, zmienionym i uzupełnionym ustawą nr 37/2014 ze zmianami, oraz którzy do czasu wejścia w życie niniejszego nadzwyczajnego rozporządzenia z mocą ustawy nie skorzystali z prawa do zwrotu, mogą skierować do właściwego centralnego organu podatkowego wniosek o zwrot ich kwoty wraz z odsetkami należnymi za okres od dnia ich pobrania do dnia zwrotu. Wysokość odsetek określa art. 174 ust. 5 ustawy nr 207/2015 – kodeks postępowania podatkowego ze zmianami.

2)   Przysługujące podatnikom, o których mowa w ust. 1, prawo do żądania zwrotu powstaje z dniem wejścia w życie niniejszego nadzwyczajnego rozporządzenia z mocą ustawy, niezależnie od tego, kiedy podatek czy też opłata zostały pobrane. W drodze odstępstwa od przepisów art. 219 ustawy nr 207/2015 [kodeks postępowania podatkowego] ze zmianami, wnioski o zwrot można składać w terminie zawitym do dnia 31 sierpnia 2018 r.

[…]”.

Kodeks postępowania podatkowego

7

Artykuł 168 legea nr. 207/2015 privind Codul de procedură fiscală (ustawy nr 207/2015 – kodeks postępowania podatkowego) z dnia 20 lipca 2015 r. (Monitorul Oficial al României, część I, nr 547 z dnia 23 lipca 2015 r., zwanej dalej „kodeksem postępowania podatkowego”) stanowi:

„1)   Wszelkie nienależnie zapłacone lub pobrane kwoty podlegają zwrotowi na wniosek podatnika/płatnika.

[…]”.

8

Artykuł 219 kodeksu postępowania podatkowego stanowi:

„Prawo podatnika/płatnika do żądania zwrotu wierzytelności podatkowej ulega przedawnieniu po pięciu latach od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym powstało prawo do zwrotu”.

Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne

9

W dniu 25 sierpnia 2014 r. Valoris, spółka prawa rumuńskiego, w celu zarejestrowania po raz pierwszy w Rumunii używanego samochodu pochodzącego z Niderlandów uiścił podatek w wysokości 2451 lei rumuńskich (RON) (około 510 EUR) z tytułu „opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych”, zgodnie z art. 4 lit. a) OUG nr 9/2013.

10

W dniu 7 sierpnia 2017 r. weszło w życie OUG nr 52/2017. Z jego preambuły wynika, że ten akt prawny został przyjęty w następstwie wyroków: z dnia 9 czerwca 2016 r., Budişan (C‑586/14, EU:C:2016:421); z dnia 30 czerwca 2016 r.: Câmpean (C‑200/14, EU:C:2016:494); Ciup (C‑288/14, niepublikowany, EU:C:2016:495), w których Trybunał orzekł, że wprowadzenie przez Rumunię szeregu podatków od zanieczyszczeń, mających zastosowanie do pojazdów silnikowych, w tym podatku pobieranego w postaci opłaty środowiskowej, jest sprzeczne z przepisami prawa Unii, w szczególności z art. 110 TFUE.

11

OUG nr 52/2017 przyznało podatnikom w art. 1 ust. 1 prawo do żądania zwrotu kwot zapłaconych przez nich z tytułu czterech podatków wymienionych w tytule tego rozporządzenia, uznanych za niezgodne z prawem Unii (zwanych dalej łącznie „rumuńskimi podatkami od zanieczyszczeń”), a oprócz tego prawo do odsetek ustawowych należnych za okres między datą pobrania a datą zwrotu. Jednakże zgodnie z art. 1 ust. 2 OUG w drodze odstępstwa od art. 219 kodeksu postępowania podatkowego takie wnioski należało złożyć do właściwego organu podatkowego najpóźniej do dnia 31 sierpnia 2018 r. pod rygorem prekluzji.

12

W dniu 6 grudnia 2018 r. Valoris złożył do administracji finansów publicznych okręgu Vâlcea wniosek o zwrot kwoty uiszczonej z tytułu opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych, który pismem z dnia 7 stycznia 2019 r. został rozpatrzony odmownie ze względu na złożenie go po terminie.

13

W dniu 30 stycznia 2019 r. Valoris wniósł skargę do sądu odsyłającego, Tribunalul Vâlcea (sądu okręgowego w Vâlcea, Rumunia), żądając zasądzenia od władz rumuńskich zwrotu spornego podatku wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę, mimo niedochowania przez siebie terminu zawitego określonego w art. 1 ust. 2 OUG nr 52/2017. Na poparcie skargi podniósł, po pierwsze, że ów termin ad hoc narusza prawo Unii, gdyż ogranicza możliwość uzyskania przez podatników zwrotu podatków uznanych za niezgodne z tym prawem, a po drugie, że w orzecznictwie Trybunału za rozsądny uznany został termin wynoszący od trzech do pięciu lat.

14

W tym względzie sąd krajowy wskazuje, że nadzwyczajny termin zawity przewidziany dla zwrotu podatków, o których mowa w OUG nr 52/2017, wynosił około roku, tj. od dnia 7 sierpnia 2017 r., w którym weszło w życie to rozporządzenie, do dnia 31 sierpnia 2018 r., w którym upłynął omawiany termin, natomiast zwykły termin przedawnienia przewidziany w odniesieniu do zwrotu wierzytelności podatkowych wynosił zgodnie z art. 219 kodeksu postępowania podatkowego pięć lat od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym powstało prawo do zwrotu.

15

Sąd ten zastanawia się w pierwszej kolejności, czy termin zawity przewidziany w art. 1 ust. 2 OUG nr 52/2017 w odniesieniu do zwrotu podatków pobranych z naruszeniem prawa Unii, skoro nie ma podobnego terminu w przypadku zwrotu kwot otrzymanych z naruszeniem prawa krajowego, jest zgodny z zasadą lojalnej współpracy wynikającą z art. 4 ust. 3 TUE, zgodnie z jej wykładnią zawartą w orzecznictwie Trybunału, oraz zasadą równoważności określoną przez Trybunał.

16

W drugiej kolejności sąd odsyłający odwołuje się do zasady skuteczności określonej przez Trybunał, i podkreśla, że określony w art. 1 ust. 2 OUG nr 52/2017 roczny termin jest krótszy niż terminy na wniesienie skargi pod rygorem prekluzji, które Trybunał uznał za rozsądne i zgodne z tą zasadą.

17

W tych okolicznościach Tribunalul Vâlcea (sąd okręgowy w Vâlcea) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy zasady lojalnej współpracy, równoważności i skuteczności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisowi krajowemu takiemu jak art. 1 ust. 2 [OUG] nr 52/2017, w którym ustanowiono wynoszący około jednego roku termin zawity na złożenie wniosków o zwrot niektórych podatków pobranych z naruszeniem prawa Unii, jeżeli ustawodawstwo krajowe nie przewiduje podobnego terminu na wykonanie prawa do zwrotu kwot pobranych z naruszeniem przepisów krajowych?”.

W przedmiocie pytania prejudycjalnego

18

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy:

po pierwsze, zasadę skuteczności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, licząc od dnia wejścia w życie omawianych przepisów, mających na celu naprawienie naruszenia prawa Unii, oraz

po drugie, zasadę równoważności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, podczas gdy taki termin nie został ustanowiony przez to państwo członkowskie w odniesieniu do podobnych wniosków o zwrot, których podstawę stanowi naruszenie prawa krajowego.

19

Należy zauważyć, że chociaż spór w postępowaniu głównym dotyczy konkretnie zwrotu kwoty zapłaconej z tytułu „opłaty środowiskowej od pojazdów silnikowych”, którą wprowadzono w Rumunii na mocy OUG nr 9/2013, w pytaniu sądu odsyłającego mowa jest jednak w sposób bardziej ogólny o zwrocie „podatków pobranych z naruszeniem prawa Unii”. Takie uogólnienie uzasadnione jest okolicznością, że termin określony w przepisie, o którym mowa w tym pytaniu, ma również zastosowanie do zwrotu trzech pozostałych rumuńskich podatków od zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy silnikowe, objętych zakresem OUG nr 52/2017, które mają charakter analogiczny do tej opłaty środowiskowej i również zostały uznane przez Trybunał za niezgodne z prawem Unii. Jak bowiem wskazano w pkt 10 i 11 niniejszego wyroku, OUG nr 52/2017 zostało przyjęte właśnie w celu zaprzestania naruszania prawa Unii wynikającego z ustanowienia tych wszystkich podatków.

20

Na poparcie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym sąd odsyłający wskazuje, że w prawie rumuńskim „zwykły” termin przedawnienia określony w art. 219 kodeksu postępowania podatkowego jest „znacznie bardziej łaskawy” niż termin zawity przewidziany „ad hoc” w art. 1 ust. 2 OUG nr 52/2017. W związku z tym sąd ma wątpliwości, czy to ostatnie uregulowanie krajowe jest zgodne z zasadami lojalnej współpracy, równoważności i skuteczności określonymi przez Trybunał.

21

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w myśl zasady lojalnej współpracy zapisanej w art. 4 ust. 3 TUE państwa członkowskie są zobowiązane do usuwania sprzecznych z prawem skutków naruszenia prawa Unii i do ustanowienia takich zasad proceduralnych w odniesieniu do środków prawnych zmierzających do zapewnienia ochrony uprawnień, jakie podmioty prawa wywodzą z prawa Unii, które nie będą mniej korzystne od zasad regulujących podobne środki o charakterze wewnętrznym (zasada równoważności) oraz nie uniemożliwią w praktyce ani nadmiernie nie utrudnią korzystania z uprawnień, które przyznaje porządek prawny Unii (zasada skuteczności) (zob. podobnie wyroki: z dnia 29 lipca 2019 r., Inter-Environnement Wallonie i Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen, C‑411/17, EU:C:2019:622, pkt 170, 171; z dnia 11 września 2019 r., Călin, C‑676/17, EU:C:2019:700, pkt 30). W szczególności, wobec braku przepisów Unii dotyczących zwrotu nienależnie pobranych podatków krajowych, do każdego państwa członkowskiego należy ustanowienie zasad proceduralnych dotyczących środków zaskarżenia mających na celu zapewnienie ochrony uprawnień wynikających z prawa Unii, z zastrzeżeniem, że rozwiązania te muszą być zgodne zarówno z zasadą równoważności, jak i z zasadą skuteczności (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 września 1998 r., Edis, C‑231/96, EU:C:1998:401, pkt 19; z dnia 11 kwietnia 2019 r., PORR Építési Kft., C‑691/17, EU:C:2019:327, pkt 39), w szczególności w odniesieniu do ustalania terminów prekluzji lub przedawnienia mających zastosowanie do takich skarg (zob. podobnie wyroki: z dnia 20 grudnia 2017 r., Caterpillar Financial Services, C‑500/16, EU:C:2017:996, pkt 37; z dnia 19 grudnia 2019 r., Cargill Deutschland, C‑360/18, EU:C:2019:1124, pkt 46).

22

Trybunał wskazał, że przestrzeganie wspomnianych wymogów należy oceniać z uwzględnieniem miejsca odnośnych zasad proceduralnych w całości procedury, przebiegu tej procedury oraz specyfiki owych zasad proceduralnych przed różnymi sądami krajowymi (zob. w szczególności wyroki: z dnia 24 października 2018 r., XC i in., C‑234/17, EU:C:2018:853, pkt 24; z dnia 11 września 2019 r., Călin, C‑676/17, EU:C:2019:700, pkt 31; z dnia 9 lipca 2020 r., Vueling Airlines, C‑86/19, EU:C:2020:538, pkt 40).

23

Ponadto Trybunał wielokrotnie orzekał, że z zasady lojalnej współpracy wynika, iż państwo członkowskie nie może przyjąć przepisów uzależniających zwrot podatku uznanego wyrokiem Trybunału za niezgodny z prawem Unii, względnie którego niezgodność z tymże prawem wynika z wyroku Trybunału, od warunków dotyczących specyficznie danego podatku, które są mniej korzystne aniżeli warunki, które wobec braku tych pierwszych znalazłyby zastosowanie do takiego zwrotu (zob. podobnie wyroki: z dnia 9 lutego 1999 r., Dilexport, C‑343/96, EU:C:1999:59, pkt 39; z dnia 30 czerwca 2016 r.: Câmpean, C‑200/14, EU:C:2016:494, pkt 40; Ciup, C‑288/14, niepublikowany, EU:C:2016:495, pkt 27).

W przedmiocie zasady skuteczności

24

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przy braku zharmonizowanych reguł zwracania podatków nałożonych z naruszeniem prawa Unii państwa członkowskie zachowują prawo do stosowania zasad proceduralnych przewidzianych w ich wewnętrznym porządku prawnym, w szczególności w zakresie terminów przedawnienia lub prekluzji, pod warunkiem że – zgodnie z zasadą skuteczności – przepisy te nie będą ukształtowane w sposób w praktyce uniemożliwiający lub nadmiernie utrudniający korzystanie z uprawnień przyznanych przez prawo Unii. W tym względzie należy uwzględnić nie tylko ogólne kryteria oceny przywołane w pkt 22 niniejszego wyroku, lecz również, w stosownym wypadku, zasadę ochrony prawa do obrony, zasadę pewności prawa i zasadę prawidłowego przebiegu postępowania (zob. podobnie wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Cargill Deutschland, C‑360/18, EU:C:2019:1124, pkt 46, 47, 51 i przytoczone tam orzecznictwo).

25

Co się tyczy w szczególności terminów przedawnienia lub prekluzji, Trybunał orzekał już, że wyznaczenie rozsądnych terminów zaskarżenia spełnia co do zasady wymóg skuteczności, ponieważ stanowi zastosowanie podstawowej zasady pewności prawa, która chroni jednocześnie zainteresowanego i organ administracji, nawet jeśli upływ takich terminów może z racji swej natury przeszkodzić zainteresowanym osobom w dochodzeniu ich praw w całości lub w części (zob. podobnie wyroki: z dnia 20 grudnia 2017 r., Caterpillar Financial Services, C‑500/16, EU:C:2017:996, pkt 42; z dnia 11 września 2019 r., Călin, C‑676/17, EU:C:2019:700, pkt 43; z dnia 19 grudnia 2019 r., Cargill Deutschland, C‑360/18, EU:C:2019:1124, pkt 52).

26

W niniejszej sprawie sąd odsyłający wskazuje, że termin wynoszący około roku, który wynika z art. 1 ust. 2 OUG nr 52/2017, jest „krótszy, niż inne terminy [uznane] za zgodne” z zasadą skuteczności, które znalazł w orzecznictwie Trybunału. Postanowienie odsyłające odnosi się w szczególności do wyroków: z dnia 15 września 1998 r., Edis (C‑231/96, EU:C:1998:401, pkt 35), i z dnia 17 listopada 1998 r., Aprile (C‑228/96, EU:C:1998:544, pkt 19 i przytoczone tam orzecznictwo), w których krajowe terminy wynoszące trzy lata, rozpoczynające się z dniem dokonania spornej płatności, zostały uznane za rozsądne.

27

Jednakże Trybunał uznał już, że, w zależności od badanej sytuacji, roczny termin obowiązujący przy składaniu wniosków lub skarg opartych na naruszeniu prawa Unii nie wydaje się sam w sobie nierozsądny, pod warunkiem jednak, że początek biegu tego terminu nie jest określony w taki sposób, by praktycznie uniemożliwiać lub nadmiernie utrudniać skorzystanie przez zainteresowaną osobę z uprawnień przyznanych przez prawo Unii. W szczególności za zgodny z zasadą skuteczności uznano okres jednego roku na wniesienie skargi o odszkodowanie za szkody poniesione w wyniku transpozycji dyrektywy z przekroczeniem terminu (zob. podobnie wyrok z dnia 16 lipca 2009 r., Visciano, C‑69/08, EU:C:2009:468, pkt 4550).

28

W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że zasada skuteczności w związku z zasadą lojalnej współpracy nie stoi na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, licząc od dnia wejścia w życie omawianych przepisów, mających na celu naprawienie naruszenia prawa Unii.

W przedmiocie zasady równoważności

29

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem poszanowanie zasady równoważności wymaga tego, by państwa członkowskie nie ustanawiały dla wniosków o zwrot podatku opartych na naruszeniu prawa Unii zasad proceduralnych mniej korzystnych aniżeli zasady, które znajdują zastosowanie do podobnych pod względem przedmiotu, podstawy oraz istotnych okoliczności powództw opartych na naruszeniu prawa wewnętrznego. Wyłącznie do sądu krajowego, który posiada bezpośrednią znajomość zasad proceduralnych mających na celu zapewnienie w prawie krajowym ochrony praw wynikających dla jednostek z prawa Unii, należy ocena, czy owe zasady są zgodne z zasadą równoważności. Jednakże Trybunał, mając w perspektywie ocenę, której będzie musiał dokonać sąd krajowy, może dostarczyć mu pewnych wskazówek w zakresie wykładni prawa Unii (zob. podobnie wyroki: z dnia 30 czerwca 2016 r., Câmpean, C‑200/14, EU:C:2016:494, pkt 45, 46; z dnia 31 maja 2018 r., Sziber, C‑483/16, EU:C:2018:367, pkt 35, 41, 42; z dnia 9 lipca 2020 r., Raiffeisen Bank i BRD Groupe Société Générale, C‑698/18 i C‑699/18, EU:C:2020:537, pkt 76, 77).

30

W niniejszej sprawie sąd odsyłający sam przeprowadza porównanie terminu zawitego wynoszącego około roku, określanego przezeń jako „termin nadzwyczajny”, ustanowionego w art. 1 ust. 2 OUG nr 52/2017 dla wniosków o zwrot kwot nienależnie zapłaconych z tytułu rumuńskich podatków od zanieczyszczeń uznanych za niezgodne z prawem Unii, z terminem przedawnienia wynoszącym pięć lat, który określa jako „termin zwykły” i „znacznie bardziej łaskawy”, przewidzianym w art. 219 kodeksu postępowania podatkowego dla zwrotu wierzytelności podatkowych.

31

Rząd rumuński kwestionuje wprawdzie zasadność tego porównania, lecz wskazuje, że przyjęcie wspomnianego „nadzwyczajnego terminu” miało właśnie na celu zapobieżenie obciążeniu budżetu rumuńskiego wypłatą odsetek, których łączna wysokość mogłaby być zbyt wysoka, gdyby w stosunku do wniosków o zwrot podatków objętych zakresem stosowania OUG nr 52/2017 nie obowiązywał nadzwyczajny termin jednego roku, wprowadzony tym aktem prawnym, tylko zwykły pięcioletni termin ustanowiony w kodeksie postępowania podatkowego.

32

Ponadto art. 1 ust. 2 OUG nr 52/2017 wyraźnie stanowi, że określony w nim termin zawity ma zastosowanie do wniosków o zwrot objętych zakresem tego rozporządzenia „w drodze odstępstwa od przepisów art. 219 [kodeksu postępowania podatkowego]”, który dotyczy wniosków o „zwrot wszelkiego rodzaju wierzytelności podatkowych”. Jak słusznie podnosi Komisja Europejska w swoich uwagach na piśmie, choć prawo rumuńskie ustanawia nie termin zawity, tylko termin przedawnienia, który może zostać przerwany lub zawieszony pod pewnymi warunkami, w odniesieniu do zwrotu kwot pobranych z naruszeniem prawa krajowego, to przedmiotem wniosku w trybie art. 1 OUG nr 52/2017 jest żądanie zwrotu podatku, co wydaje się również celem art. 219 kodeksu postępowania podatkowego. Widać więc, że wnioski wnoszone na podstawie pierwszego z tych przepisów oraz wnioski wnoszone na podstawie drugiego z nich mają podobny przedmiot i podstawę. Niemniej sprawdzić to jest w stanie wyłącznie sąd odsyłający.

33

W związku z tym, o ile zostanie stwierdzone podobieństwo rozpatrywanych wniosków, należy zbadać, czy zasady proceduralne dotyczące środków prawnych, które – podobnie jak skarga rozpatrywana w postępowaniu głównym – są oparte na OUG nr 52/2017, mającym na celu naprawienie naruszenia przepisów prawa Unii, są mniej korzystne niż te dotyczące środków prawnych opartych wyłącznie na naruszeniu przepisów prawa krajowego.

34

W tym względzie wystarczy stwierdzić, że – jak wskazały zasadniczo zarówno sąd odsyłający w swoim postanowieniu, jak i Komisja w uwagach na piśmie – wnioski o zwrot podatków, o których mowa w OUG nr 52/2017, oparte na naruszeniu prawa Unii, podlegają terminowi procesowemu wynoszącemu około roku, który jest znacznie krótszy, a zatem mniej korzystny, niż pięcioletni termin, który ma zastosowanie do wniosków o zwrot wierzytelności podatkowych opartych na naruszeniu prawa krajowego.

35

Stwierdzenia tego nie mogą skutecznie podważyć argumenty rządu rumuńskiego, zgodnie z którymi, po pierwsze, OUG nr 52/2017 wyznaczył nowy termin podatnikom, dla których na mocy wcześniej obowiązujących przepisów pięcioletni termin przedawnienia mający zastosowanie do ich prawa do zwrotu podatków już upłynął lub właśnie upływał, a po drugie, system ustanowiony na mocy tego rozporządzenia w odniesieniu do rumuńskich podatków od zanieczyszczeń może mieć zastosowanie również do ich zwrotu w zakresie, w jakim są one niezgodne z prawem krajowym.

36

Chociaż bowiem przyjęcie OUG 52/2017, ustanawiającego dzień 31 sierpnia 2018 r. jako ostateczny termin do złożenia wniosku o zwrot rumuńskich podatków od zanieczyszczeń pobranych nienależnie w świetle prawa Unii, przyniosło korzystny skutek w postaci przedłużenia terminu zwrotu mającego zastosowanie do niektórych podatników, którzy zapłacili te podatki, to bezsporne jest, że skutkiem tego przyjęcia było również skrócenie terminu zwrotu mającego zastosowanie do innych podatników, którzy utracili możliwość skorzystania w pełni z pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 219 kodeksu postępowania podatkowego, a którego przepisy nadal w pełni obowiązywały w odniesieniu do wierzytelności podatkowych uiszczonych nienależnie z punktu widzenia prawa krajowego. Tymczasem zasada równoważności nie pozwala na rekompensowanie sytuacji niekorzystnej dla danej grupy podatników za pomocą korzyści przyznanej innej grupie znajdującej się w podobnej sytuacji.

37

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że zasada równoważności w związku z zasadą lojalnej współpracy stoi na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, podczas gdy taki termin nie został ustanowiony przez to państwo członkowskie w odniesieniu do podobnych wniosków o zwrot, których podstawę stanowi naruszenie prawa krajowego.

38

W świetle całości powyższych rozważań na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć w następujący sposób:

Zasadę skuteczności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, licząc od dnia wejścia w życie omawianych przepisów, mających na celu naprawienie naruszenia prawa Unii.

Zasadę równoważności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, podczas gdy taki termin nie został ustanowiony przez to państwo członkowskie w odniesieniu do podobnych wniosków o zwrot, których podstawę stanowi naruszenie prawa krajowego.

W przedmiocie kosztów

39

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje:

 

Zasadę skuteczności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, licząc od dnia wejścia w życie omawianych przepisów, mających na celu naprawienie naruszenia prawa Unii.

 

Zasadę równoważności w związku z zasadą lojalnej współpracy należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu w przepisach państwa członkowskiego, pod rygorem prekluzji, terminu na złożenie wniosków o zwrot podatków uznanych za niezgodne z prawem Unii wynoszącego około roku, podczas gdy taki termin nie został ustanowiony przez to państwo członkowskie w odniesieniu do podobnych wniosków o zwrot, których podstawę stanowi naruszenie prawa krajowego.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: rumuński.