WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)

z dnia 16 lipca 2020 r. ( *1 )

Odwołanie – Klauzula arbitrażowa – Umowy o udzielenie dotacji zawarte w ramach siódmego programu ramowego w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013) oraz programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007–2013) – Projekty MARE, Senior i ECRN – Decyzja Komisji o odzyskaniu nienależnie wypłaconych kwot – Właściwość sądu Unii

W sprawie C‑378/16 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 7 lipca 2016 r.,

Inclusion Alliance for Europe GEIE, z siedzibą w Bukareszcie (Rumunia), którą reprezentowali początkowo S. Famiani oraz A. D’Amico, a następnie A. D’Amico, avvocati,

wnosząca odwołanie,

w której drugą stroną postępowania jest:

Komisja Europejska, którą reprezentowały początkowo F. Moro, S. Delaude oraz L. Di Paolo, a następnie F. Moro oraz S. Delaude, w charakterze pełnomocników, wspierane przez D. Gulla, avvocato,

strona pozwana w pierwszej instancji,

TRYBUNAŁ (trzecia izba),

w składzie: A. Prechal, prezes izby, L.S. Rossi, J. Malenovský, F. Biltgen (sprawozdawca) i N. Wahl, sędziowie,

rzecznik generalny: J. Kokott,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1

W odwołaniu Inclusion Alliance for Europe GEIE (zwana dalej „IAE”) wnosi o uchylenie postanowienia Sądu Unii Europejskiej z dnia 21 kwietnia 2016 r., Inclusion Alliance for Europe/Komisja (T‑539/13, niepublikowanego, zwanego dalej „zaskarżonym postanowieniem”, EU:T:2016:235), w którym Sąd oddalił jej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2013) 4693 final z dnia 17 lipca 2013 r. dotyczącej odzyskania kwoty 212411,89 EUR, odpowiadającej części wkładu finansowego wypłaconego IAE w wykonaniu trzech umów o udzielenie dotacji zawartych w ramach projektów MARE, Senior i ECRN (zwanej dalej „sporną decyzją”).

Ramy prawne

2

Artykuł 169 regulaminu postępowania przed Trybunałem, zatytułowany „Żądania, zarzuty i argumenty odwołania”, stanowi w § 1:

„Żądania odwołania mają na celu uchylenie, w całości lub w części, orzeczenia Sądu, w brzmieniu zawartym w sentencji”.

3

Artykuł 170 tego regulaminu, zatytułowany „Żądania na wypadek uwzględnienia odwołania”, przewiduje w § 1:

„Żądania odwołania mają na celu uwzględnienie, w całości lub w części, żądań przedstawionych w pierwszej instancji, z wykluczeniem wszelkich nowych żądań. Odwołanie nie może zmieniać przedmiotu postępowania przed Sądem”.

Okoliczności powstania sporu

4

Okoliczności powstania sporu przedstawiono w pkt 1–61 zaskarżonego postanowienia. Na potrzeby niniejszego postępowania można je streścić w następujący sposób.

5

IAE jest spółką z siedzibą w Rumunii, która prowadzi działalność w sektorze ochrony zdrowia i integracji społecznej.

6

W dniach 19 grudnia 2007 r. i 2 września 2008 r., w następstwie decyzji nr 1982/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. dotyczącej siódmego programu ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013) (Dz.U. 2006, L 412, s. 1, zwanego dalej „siódmym programem ramowym”), Komisja Wspólnot Europejskich zawarła z IAE, kolejno, umowę o udzielenie dotacji zatytułowaną „Senior – Social Ethical and Privacy Needs in ICT for Older People: a dialogue roadmap” (zwaną dalej „umową Senior”) oraz umowę o udzielenie dotacji zatytułowaną „Market Requirements, Barriers and Cost-Benefits Aspects of Assistive Technologies” (zwaną dalej „umową MARE”).

7

W dniu 6 października 2008 r., w ramach jednego z trzech programów szczegółowych programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP), przyjętego decyzją nr 1639/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. ustanawiającą program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007–2013) (Dz.U. 2006, L 310, s. 15) (zwanego dalej „programem ramowym IC”), Komisja zawarła z IAE trzecią umowę o udzielenie dotacji, zatytułowaną „European Civil Registry Network” (zwaną dalej „umową ECRN”).

8

IAE oraz inne zainteresowane podmioty uczestniczyły w omawianych projektach badawczych w ramach konsorcjów, a każda umowa o udzielenie dotacji obejmowała między innymi załącznik II, zawierający ogólne warunki umowne (zwane dalej, w odniesieniu do umów Senior i MARE, „ogólnymi warunkami siódmego programu ramowego”, a w odniesieniu do umowy ECRN – „ogólnymi warunkami programu ramowego IC”).

9

Ogólne warunki siódmego programu ramowego i ogólne warunki programu ramowego IC przewidują finansowanie przez Komisję, w określonej wysokości, kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez uczestników tych programów ramowych w celu realizacji omawianych projektów.

10

Zgodnie z art. II.22 ogólnych warunków siódmego programu ramowego i art. II.28 ogólnych warunków programu ramowego IC Komisja jest uprawniona do przeprowadzania, za pośrednictwem zewnętrznych biegłych rewidentów lub własnych służb, audytów księgowych dotyczących „aspektów finansowych, systemowych lub innych (takich jak zasady zarządzania i księgowości), dotyczących właściwego wykonania [danej] umowy o udzielenie dotacji”.

11

Procedurę audytu uregulowano w ogólnych warunkach siódmego programu ramowego i w ogólnych warunkach programu ramowego IC. W szczególności przewidziano, że po zakończeniu tej procedury audytu sporządza się i przesyła zainteresowanemu wstępne sprawozdanie, tak aby mógł on przedstawić swoje uwagi przed przyjęciem sprawozdania końcowego.

12

Artykuł II.21 ogólnych warunków siódmego programu ramowego i art. II.30 ogólnych warunków programu ramowego IC dotyczą odzyskania przez Komisję kwot nienależnie wypłaconych każdemu beneficjentowi.

13

Ponadto w umowach Senior, MARE i ECRN wskazano, że umowy te podlegają postanowieniom tych umów, aktom Unii dotyczącym siódmego programu ramowego lub programu ramowego IC, rozporządzeniu Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (Dz.U. 2002, L 248, s. 1), zmienionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 1525/2007 z dnia 17 grudnia 2007 r. (Dz.U. 2007, L 343, s. 9) (zwanemu dalej „rozporządzeniem finansowym”) i rozporządzeniu Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiającemu szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1605/2002 (Dz.U. 2002, L 357, s. 1), innym przepisom prawa Unii oraz, pomocniczo, przepisom prawa belgijskiego.

14

Artykuł 9 ust. 2 umowy Senior, art. 9 umowy MARE i art. 10 umowy ECRN przewidywały uprawnienie Komisji do wydania decyzji stanowiących tytuł egzekucyjny w celu wykonania „zobowiązań pieniężnych” w rozumieniu art. 256 WE (obecnie art. 299 TFUE).

15

Uprawnienie to było przewidziane również w art. II.21 ogólnych warunków siódmego programu ramowego i w art. II.30 ogólnych warunków programu ramowego IC.

Umowy Senior i MARE

16

Po wypłaceniu różnych wkładów finansowych w ramach umów Senior i MARE Komisja rozwiązała przed terminem umowę MARE i poinformowała IAE o zamiarze przeprowadzenia audytu księgowego w celu sprawdzenia prawidłowego wykonania tych umów.

17

Audyt ten ujawnił trudności w zarządzaniu pod względem finansowym rozpatrywanymi projektami, ponieważ nie spełniono warunków określonych w tych umowach i w ogólnych warunkach siódmego programu ramowego.

18

Uznawszy, że uwagi sformułowane przez IAE w przedmiocie wstępnego sprawozdania z audytu nie zawierały żadnych nowych informacji, pismem z dnia 21 grudnia 2010 r. Komisja poinformowała zainteresowaną o zakończeniu audytu i przekazała jej końcowe sprawozdanie z audytu, zgodnie z którym należało odzyskać 49677 EUR w odniesieniu do umowy Senior i 72890 EUR w odniesieniu do umowy MARE. Ponadto Komisja zażądała od IAE, by ta oceniła, w jakim zakresie trudności o charakterze systemowym stwierdzone w tym sprawozdaniu mogły mieć wpływ na sprawozdania finansowe dotyczące okresów, co do których nie przeprowadzono jeszcze audytu.

19

W wiadomości elektronicznej z dnia 10 marca 2011 r., informującej Komisję o złożeniu w styczniu tego samego roku skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, IAE wniosła do tej instytucji o przedłużenie terminu wyznaczonego na udzielenie odpowiedzi na to ostatnie żądanie. W tym samym dniu Komisja odmówiła uwzględnienia złożonego przez IAE wniosku o przedłużenie terminu, zgodnie z art. 2 ust. 6 decyzji Parlamentu Europejskiego 94/262/EWWiS, WE, Euratom z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (Dz.U. 1994, L 113, s. 15).

20

W dniu 17 października 2011 r., po wymianie korespondencji między IAE a Komisją, ta ostatnia wydała w ramach projektu MARE notę obciążeniową nr 3241111004 na kwotę 72889,57 EUR, zastrzegając sobie prawo, w przypadku braku zapłaty, do wydania aktu stanowiącego tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 299 TFUE.

21

W dniu 2 kwietnia 2012 r. Komisja poinformowała IAE o zamiarze odzyskania kwot należnych w ramach projektu Senior. Uznając, że uwagi przedstawione przez IAE w przedmiocie końcowego sprawozdania z audytu nie zawierały w tym względzie żadnych nowych informacji, Komisja wydała notę obciążeniową nr 3241203475 na kwotę 49677 EUR.

22

W decyzji z dnia 2 maja 2012 r., wydanej po zakończeniu postępowania w sprawie skargi złożonej przez IAE, Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził, że w skardze tej nie wykazano przypadku „niewłaściwego administrowania”, który można by było przypisać Komisji.

23

W związku z tym, że IAE nie zwróciła żadnej z kwot należnych w ramach projektów MARE i Senior, w dniach 4 kwietnia i 20 lipca 2012 r. Komisja skierowała do niej wezwania do wypełnienia zobowiązania, żądając od niej w odniesieniu do każdego z tych projektów zapłaty kwoty głównej powiększonej o odsetki za zwłokę liczone od dnia wskazanego odpowiednio w nocie obciążeniowej nr 3241111004 i w nocie obciążeniowej nr 3241203475. Komisja wyjaśniła, że jeżeli sporne kwoty nie zostaną uregulowane w terminie 15 dni od dnia otrzymania tych wezwań, zainicjuje procedurę windykacji tych kwot.

24

W dniu 26 czerwca 2012 r., biorąc pod uwagę wyniki audytu księgowego w odniesieniu do projektów MARE i Senior, Komisja podjęła niezbędne kroki w celu uzyskania zapłaty przez IAE odszkodowania obliczonego zgodnie z art. II.24 ogólnych warunków siódmego programu ramowego. W dniu 10 września 2012 r., wobec braku uwag IAE w tym względzie, Komisja wystawiła kolejne dwie noty obciążeniowe, wskazując również na możliwość przyjęcia przez nią, w braku zapłaty, decyzji stanowiącej tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 299 TFUE.

Umowa ECRN

25

W ramach umowy ECRN, po wypłaceniu wkładu finansowego w wysokości 178230 EUR na rzecz IAE, Komisja również przeprowadziła audyt księgowy, który wykazał, że zarządzanie tym projektem pod względem finansowym nie odbywało się zgodnie z warunkami przewidzianymi w tej umowie i w ogólnych warunkach programu ramowego IC.

26

W dniu 19 grudnia 2011 r., po otrzymaniu uwag IAE w przedmiocie wstępnego sprawozdania z audytu, Komisja zakończyła procedurę audytu i sporządziła sprawozdanie końcowe, zgodnie z którym od IAE należało odzyskać kwotę 169365 EUR.

27

W dniu 5 marca 2012 r., pomimo uwag przedstawionych w tym względzie przez IAE, Komisja potwierdziła wnioski ze sprawozdania końcowego z audytu, informując zainteresowaną o wszczęciu postępowania zmierzającego do odzyskania nienależnie wypłaconej kwoty, zgodnie z postanowieniami art. II.28.5 i II.30.1 ogólnych warunków programu ramowego IC.

28

W dniu 7 maja 2012 r. Komisja wydała notę obciążeniową nr 3241204669, określającą datę, od której naliczane miały być odsetki za zwłokę, oraz przewidującą po raz kolejny możliwość wydania przez Komisję, w braku zapłaty, decyzji stanowiącej tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 299 TFUE.

29

Zważywszy, że IAE nie dokonała zapłaty w wyznaczonym terminie, w dniu 26 czerwca 2012 r. Komisja skierowała do zainteresowanej pismo przypominające.

30

W dniu 30 lipca tego samego roku, w następstwie rozszerzenia ustanowionej wcześniej gwarancji bankowej, pozostała część kwoty należnej jeszcze od IAE wynosiła 62427 EUR, a wraz z należnymi odsetkami za zwłokę w wysokości 2798 EUR – łącznie 65225 EUR.

Sporna decyzja

31

W dniu 17 lipca 2013 r. Komisja wydała na podstawie art. 299 TFUE sporną decyzję.

32

Zgodnie z art. 1 tej decyzji IAE była dłużnikiem Komisji w odniesieniu do umowy MARE na kwotę 80352,07 EUR, w odniesieniu do umowy Senior na kwotę 53138,40 EUR i w odniesieniu do umowy ECRN na kwotę 65225 EUR. Do kwot tych dochodziły odsetki za zwłokę wynoszące 13696,42 EUR w dniu 15 lipca 2013 r., tak więc łączna kwota należna od IAE wynosiła 212411,89 EUR i podlegała powiększeniu o kwotę 25,42 EUR za dodatkowy dzień zwłoki.

Postępowanie przed Sądem i zaskarżone postanowienie

33

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 2 października 2013 r. IAE wniosła skargę, w której zażądała, po pierwsze, stwierdzenia nieważności spornej decyzji, a po drugie, zapłaty przez Komisję odszkodowania i zadośćuczynienia z powodu szkody i krzywdy, jakich IAE miała doznać w wyniku zastosowania spornej decyzji.

34

Co się tyczy żądania stwierdzenia nieważności, na wstępie Sąd odrzucił skargę w zakresie, w jakim była ona skierowana przeciwko firmie audytorskiej upoważnionej do przeprowadzenia audytów, ze względu na oczywisty brak właściwości sądu Unii do jej rozpoznania.

35

Ponadto Sąd odrzucił jako oczywiście niedopuszczalne, po pierwsze, wniosek o zawieszenie wykonania spornej decyzji ze względu na to, że wniosku tego nie złożono „w odrębnym piśmie” zgodnie z regulaminem postępowania przed Sądem, a po drugie, żądanie stwierdzenia nieważności „wszystkich innych postępowań wyjaśniających prowadzonych przez Komisję lub na jej żądanie przez inne jednostki organizacje” ze względu na brak dalszych wyjaśnień dotyczących przedmiotu tego żądania.

36

Na poparcie skargi do Sądu IAE podniosła zasadniczo osiem zarzutów.

37

Sąd przypomniał w pkt 86 zaskarżonego postanowienia, że w sytuacji gdy w ramach stosunków umownych Komisja formalnie ustala wierzytelność w drodze decyzji stanowiącej tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 299 TFUE, zasadność tej decyzji można kwestionować przed sądem Unii jedynie na podstawie art. 263 TFUE. W pkt 90 tego postanowienia Sąd wyjaśnił, że zgodność z prawem takiej decyzji należy oceniać w świetle traktatu FUE lub wszelkiego przepisu prawnego dotyczącego jego stosowania, a zatem prawa Unii. Tymczasem zdaniem Sądu gdy sąd Unii rozpatruje skargę wniesioną na podstawie art. 272 TFUE, strona skarżąca może zarzucać instytucji będącej kontrahentem jedynie niewykonanie zobowiązań umownych lub naruszenie prawa mającego zastosowanie do danej umowy.

38

Sąd wywiódł z tego w pkt 91 wspomnianego postanowienia, że zarzuty podniesione w skardze w pierwszej instancji, których celem jest uzyskanie rozstrzygnięcia w przedmiocie zgodności z prawem spornej decyzji w świetle postanowień rozpatrywanych umów i prawa krajowego mającego zastosowanie do tych umów, należy odrzucić jako niedopuszczalne.

39

W tych okolicznościach Sąd zbadał każdy z zarzutów podniesionych przez IAE w ramach skargi w pierwszej instancji w celu ustalenia, czy można je uznać za dopuszczalne w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 263 TFUE.

40

Jeśli chodzi o zarzut pierwszy, dotyczący błędnego zastosowania „wytycznych finansowych”, Sąd stwierdził w pkt 96 zaskarżonego postanowienia, że IAE utrzymywała zasadniczo, iż postanowienia rozpatrywanych umów przewidywały zastosowanie wytycznych finansowych z 2007 r., w związku z czym nie pozwalały audytorowi na zastosowanie nowszych wersji tych wytycznych. Uznawszy, że argumentacja ta dotyczy wykładni postanowień rozpatrywanych umów, Sąd w pkt 97 tego postanowienia odrzucił ów zarzut jako niedopuszczalny.

41

Sąd dodał w pkt 98 wspomnianego postanowienia, że wniosku tego nie podważa przeformułowanie wspomnianego zarzutu, którego próbowała dokonać IAE, twierdząc, że rzekome stosowanie z mocą wsteczną wytycznych finansowych z 2010 r. stanowi naruszenie zasady legalności działania administracji, zasady proporcjonalności, zasady kontradyktoryjności, zasady przejrzystości, prawa do rzetelnego procesu oraz obowiązku uzasadnienia. W pkt 99 tego postanowienia Sąd orzekł bowiem, że taką argumentację przedstawioną po raz pierwszy w replice powinno się odrzucić jako niedopuszczalną na podstawie art. 44 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem w związku z jego art. 48 § 2 akapit pierwszy.

42

Z kolei zarzut drugi, dotyczący naruszenia zasady dobrej administracji i zasady poszanowania prawa do obrony, Sąd, uznawszy za dopuszczalny, oddalił w pkt 112 zaskarżonego postanowienia jako oczywiście bezzasadny.

43

Jeśli chodzi o zarzut trzeci, dotyczący błędów zawartych w końcowym sprawozdaniu z audytu i nieuwzględnienia uwag przedstawionych przez IAE w przedmiocie tymczasowego sprawozdania z audytu, Sąd odrzucił go w pkt 115 zaskarżonego postanowienia jako oczywiście niedopuszczalny ze względu na to, że przedstawiona w nim argumentacja była trudna do zrozumienia i nie poparto jej w żadnym razie jakimikolwiek dowodami. W pkt 116 i 117 tego postanowienia Sąd dodał, że w każdym wypadku zastrzeżenie pierwsze dotyczyło wykładni rozpatrywanych umów, a zastrzeżenie drugie zostało już oddalone w ramach badania zarzutu drugiego.

44

Co się tyczy zarzutów czwartego i piątego, opartych na naruszeniu zasad współpracy i wzajemnego zaufania, a także na braku pewności co do przepisów mających zastosowanie do małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) dla celów oceny kwalifikowalnego charakteru kosztów projektu, Sąd również odrzucił te zarzuty w pkt 120 i 123 zaskarżonego postanowienia jako oczywiście niedopuszczalne, ponieważ dotyczyły one wyłącznie wykładni postanowień rozpatrywanych umów, a nie wykładni przepisu prawa Unii.

45

W pkt 126 zaskarżonego postanowienia Sąd odrzucił jako oczywiście niedopuszczalny zarzut szósty, dotyczący braku zastosowania standardów Międzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC) oraz uregulowań europejskich obowiązujących w dziedzinie audytu MŚP, ponieważ ów zarzut nie odnosił się do przepisów prawa Unii, w świetle których można oceniać zgodność z prawem spornej decyzji.

46

W pkt 128 zaskarżonego postanowienia Sąd odrzucił też jako oczywiście niedopuszczalny zarzut siódmy, dotyczący błędów popełnionych przez audytora w odniesieniu do zasad przeprowadzania audytów i niekwalifikowalnego charakteru niektórych kosztów zadeklarowanych przez IAE, ponieważ przedstawiona argumentacja odnosiła się do wykładni postanowień rozpatrywanych umów.

47

W zarzucie ósmym IAE powołała się na odpowiedzialność Unii Europejskiej z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Sąd przypomniał w pkt 130 zaskarżonego postanowienia, że nie można podnieść takiego zarzutu w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 263 TFUE. Ponadto Sąd dodał w pkt 132 tego postanowienia, że aby można było uwzględnić taką skargę, wzbogacenie się powinno być pozbawione jakiejkolwiek ważnej podstawy prawnej, co nie ma jednak miejsca w przypadku, gdy znajduje ono uzasadnienie – tak jak w niniejszej sprawie – w zobowiązaniach umownych.

48

Co się tyczy wniesionego przez IAE do Sądu żądania zasądzenia od Komisji odszkodowania i zadośćuczynienia za szkodę i krzywdę wyrządzone jej podobno wskutek zastosowania spornej decyzji – Sąd odrzucił je w pkt 138 zaskarżonego postanowienia jako oczywiście niedopuszczalne, ponieważ nie spełniało ono wymogów określonych w art. 21 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i w art. 44 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem.

49

W konsekwencji Sąd w pierwszej instancji w części odrzucił skargę jako oczywiście niedopuszczalną, a w części oddalił ją jako oczywiście pozbawioną podstawy prawnej.

Postępowanie przed Trybunałem i żądania stron

50

W odwołaniu IAE wnosi w istocie do Trybunału o:

uchylenie zaskarżonego postanowienia;

obciążenie Komisji kosztami postępowania.

51

Komisja wnosi do Trybunału o:

oddalenie odwołania;

obciążenie IAE kosztami postępowania, w tym kosztami postępowania w przedmiocie środka tymczasowego.

W przedmiocie odwołania

W przedmiocie dopuszczalności

Argumentacja stron

52

W odpowiedzi na odwołanie Komisja podnosi zarzut niedopuszczalności odwołania.

53

W pierwszej kolejności Komisja wskazuje, że w zakresie, w jakim zarzuty podniesione na poparcie odwołania stanowią jedynie zwykłe powtórzenie argumentacji przedstawionej w skardze w pierwszej instancji i nie zawierają żadnej szczególnej argumentacji prawnej w odniesieniu do rozumowania Sądu zawartego w zaskarżonym postanowieniu, odwołanie nie spełnia przesłanek przewidzianych w art. 168 § 1 lit. d) regulaminu postępowania, zgodnie z którym odwołanie powinno zawierać „podnoszone zarzuty i argumenty prawne, a także zwięzłe omówienie tych zarzutów”.

54

W drugiej kolejności – odwołanie jest niezgodne z przepisami art. 170 regulaminu postępowania, w myśl którego „[ż]ądania odwołania mają na celu uwzględnienie, w całości lub w części, żądań przedstawionych w pierwszej instancji, z wykluczeniem wszelkich nowych żądań”. W tym względzie Komisja zauważa, że żądania odwołania zmierzają wyłącznie do uchylenia zaskarżonego postanowienia w całości, nie zmierzają zaś do uwzględnienia żądań przedstawionych w pierwszej instancji, a mianowicie w szczególności żądania stwierdzenia nieważności spornej decyzji. IAE nie ma zatem interesu prawnego w niniejszej sprawie. Nawet gdyby bowiem odwołanie zostało uwzględnione, orzeczenie Trybunału nie byłoby skuteczne z uwagi na utrzymanie spornej decyzji w porządku prawnym.

Ocena Trybunału

55

W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o argumentację dotyczącą niedopuszczalności odwołania ze względu na to, że nie spełnia ono przesłanek przewidzianych w art. 168 § 1 lit. d) regulaminu postępowania, należy przypomnieć, że z przepisu tego, a także z art. 256 ust. 1 akapit drugi TFUE i art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, iż odwołanie powinno precyzyjnie wskazywać kwestionowane części orzeczenia, o którego uchylenie się wnosi, oraz argumenty prawne, które szczegółowo uzasadniają to żądanie, pod rygorem niedopuszczalności odwołania lub danego zarzutu (zob. podobnie wyrok z dnia 4 października 2018 r., Staelen/Rzecznik Praw Obywatelskich, C‑45/18 P, niepublikowany, EU:C:2018:814, pkt 14 i przytoczone tam orzecznictwo).

56

W niniejszej sprawie odwołanie wskazuje w odniesieniu do każdego zarzutu kwestionowane punkty zaskarżonego postanowienia oraz zawiera zwięzłą argumentację określającą naruszenie prawa, jakim ma być dotknięte to postanowienie, umożliwiając w ten sposób Trybunałowi przeprowadzenie kontroli jego zgodności z prawem. Z odpowiedzi na odwołanie wynika zresztą w sposób dorozumiany, że Komisja nie miała trudności ze zrozumieniem toku myślenia przedstawionego przez wnoszącą odwołanie w różnych zarzutach.

57

W drugiej kolejności, co się tyczy argumentacji, zgodnie z którą odwołanie jest niedopuszczalne ze względu na to, że w swoich żądaniach IAE nie wnosi o uwzględnienie żądań, które przedstawiła w pierwszej instancji, należy przypomnieć, że zgodnie z art. 169 regulaminu postępowania żądania odwołania mają na celu uchylenie orzeczenia Sądu, w brzmieniu zawartym w sentencji. Przepis ten jest przejawem podstawowej zasady rządzącej odwołaniami, zgodnie z którą odwołanie powinno być skierowane przeciwko sentencji orzeczenia Sądu i nie może zmierzać wyłącznie do zmiany niektórych elementów uzasadnienia tego orzeczenia (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 listopada 2012 r., Al‑Aqsa/Rada i Niderlandy/Al‑Aqsa, C‑539/10 P i C‑550/10 P, EU:C:2012:711, pkt 4345; z dnia 14 listopada 2017 r., British Airways/Komisja, C‑122/16 P, EU:C:2017:861, pkt 51).

58

Powiązany z nim art. 170 regulaminu postępowania dotyczy natomiast żądań odwołania odnoszących się do konsekwencji ewentualnego uchylenia tego orzeczenia (zob. podobnie wyrok z dnia 11 czerwca 2015 r., EMA/Komisja, C‑100/14 P, niepublikowany, EU:C:2015:382, pkt 41).

59

W niniejszej sprawie należy zauważyć, po pierwsze, że IAE formalnie wnosi do Trybunału o uchylenie zaskarżonego postanowienia. Po drugie, nawet jeśli inne żądania odwołania nie zmierzają wyraźnie do uwzględnienia żądań przedstawionych w pierwszej instancji, a przynajmniej do stwierdzenia nieważności spornej decyzji, to nie można ich postrzegać inaczej niż jako zmierzających zasadniczo do tego samego rezultatu.

60

Tak więc aby uniknąć posądzenia o nadmierny formalizm, sprzeczny z orzecznictwem przytoczonym w pkt 57 i 58 niniejszego wyroku, należy stwierdzić, że IAE spełniła wymogi przewidziane w art. 169 i 170 regulaminu postępowania.

61

Ponadto, co się tyczy argumentacji dotyczącej braku interesu prawnego IAE, należy przypomnieć, że istnienie takiego interesu zakłada, iż strona, która wniosła odwołanie, może w jego rezultacie uzyskać jakąś korzyść (wyroki: z dnia 19 października 1995 r., Rendo i in./Komisja, C‑19/93 P, EU:C:1995:339, pkt 13; z dnia 3 kwietnia 2003 r., Parlament/Samper, C‑277/01 P, EU:C:2003:196, pkt 28).

62

W tym względzie należy zaznaczyć, że skoro nie uwzględniono żądań IAE w pierwszej instancji, bez wątpienia ma ona interes w tym, by Trybunał uwzględnił jej odwołanie i przekazał Sądowi sprawę do ponownego rozpoznania, aby ten zbadał co do istoty zarzuty, które odrzucił jako oczywiście niedopuszczalne.

63

W świetle powyższych rozważań należy oddalić zarzut niedopuszczalności.

Co do istoty

64

IAE podnosi na poparcie odwołania cztery zarzuty. Pierwszy zarzut odwołania dotyczy błędnej wykładni pojęcia skargi wniesionej na podstawie art. 263 TFUE. W drugim zarzucie odwołania IAE podnosi, że Sąd błędnie zinterpretował argumentację przedstawioną w replice, przez co naruszył ogólne zasady prawa Unii. Trzeci zarzut odwołania dotyczy błędnej interpretacji zarzutów trzeciego i szóstego podniesionych w pierwszej instancji, a także braku uzasadnienia zaskarżonego postanowienia. Czwarty zarzut odwołania dotyczy błędnej interpretacji zastrzeżenia dotyczącego bezpodstawnego wzbogacenia się Unii oraz żądania odszkodowania i zadośćuczynienia.

W przedmiocie zarzutu pierwszego

– Argumentacja stron

65

W pierwszym zarzucie odwołania IAE zarzuca Sądowi, że błędnie zakwalifikował skargę w pierwszej instancji, gdy orzekł w pkt 90 zaskarżonego postanowienia, że ową skargę niesłusznie oparto na art. 263 TFUE i że należało ją wnieść na podstawie art. 272 TFUE, ponieważ podniesione zarzuty dotyczyły niewykonania zobowiązań umownych lub naruszenia prawa mającego zastosowanie do rozpatrywanych umów.

66

Zdaniem IAE zarzuty podniesione w skardze wszczynającej postępowanie nie są oparte na niewykonaniu zobowiązań umownych, lecz na naruszeniu ogólnych zasad prawa Unii, przypomnianych zarówno w traktacie FUE, jak i w rozporządzeniu finansowym, do którego zresztą wyraźnie odsyła art. II.25 ogólnych warunków siódmego programu ramowego. IAE podkreśla, że postanowienia rozpatrywanych umów stanowią tylko jeden z elementów ram prawnych będących punktem odniesienia i że wymagają „ciągłej wykładni” oraz uzupełniania wyraźnymi odniesieniami do ogólnych zasad prawa Unii.

67

Ponadto zaakceptowanie faktu zakwestionowania przez Sąd podstawy prawnej skargi w pierwszej instancji prowadziłoby do naruszenia prawa do obrony, ponieważ adresaci decyzji, które wpływają w istotny sposób na ich interesy, nie byliby w stanie skutecznie przedstawić swojego stanowiska.

68

IAE podkreśla, że zarówno w skardze wszczynającej postępowanie, jak i w replice powołano się na ogólne zasady prawa Unii, takie jak w szczególności zasada poszanowania prawa do obrony, zasada kontradyktoryjności, prawo do rzetelnego procesu, zasada legalności działania administracji oraz zasada proporcjonalności.

69

Komisja podnosi, że zarzut pierwszy należy oddalić jako oczywiście bezzasadny. Zdaniem tej instytucji Sąd słusznie uznał w pkt 82 i nast. zaskarżonego postanowienia, że skarga w pierwszej instancji była oparta na art. 263 TFUE, w związku z czym, biorąc pod uwagę naturę uprawnień sądu w ramach kontroli legalności i ich ograniczony charakter, zarzuty podniesione przez IAE na poparcie żądań zmierzających do uzyskania orzeczenia w przedmiocie zgodności z prawem spornej decyzji w świetle postanowień umownych były niedopuszczalne.

– Ocena Trybunału

70

Co się tyczy argumentacji zaprezentowanej przez IAE w odniesieniu do kwalifikacji zarzutów podniesionych w ramach skargi o stwierdzenie nieważności, należy zauważyć, że w pkt 90 zaskarżonego postanowienia Sąd – bez dokonania jakiejkolwiek oceny kwestii, czy podstawa skargi, którą rozpatruje, jest właściwa – przypomniał orzecznictwo, zgodnie z którym sąd Unii rozpatrujący skargę o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 263 TFUE powinien dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu w świetle traktatu FUE lub wszelkiego przepisu prawnego dotyczącego jego stosowania, a zatem prawa Unii, zaś w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 272 TFUE strona skarżąca może zarzucać instytucji będącej kontrahentem jedynie niewykonanie zobowiązań umownych lub naruszenie prawa mającego zastosowanie do danej umowy.

71

W tym względzie należy przypomnieć, że skargę o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 263 TFUE można zasadniczo wnieść na wszelkie akty instytucji Unii, które niezależnie od ich charakteru lub formy mają na celu wywarcie wiążących skutków prawnych, które mogą wpłynąć na interesy skarżącego poprzez spowodowanie istotnej zmiany w jego sytuacji prawnej (wyroki: z dnia 9 września 2015 r., Lito Maieftiko Gynaikologiko kai Cheirourgiko Kentro/Komisja, C‑506/13 P, EU:C:2015:562, pkt 16; z dnia 28 lutego 2019 r., Alfamicro/Komisja, C‑14/18 P, EU:C:2019:159, pkt 47; z dnia 25 czerwca 2020 r., Satcen/KF,C‑14/19 P, EU:C:2020:492, pkt 69; z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 62).

72

Sąd Unii nie jest jednak właściwy do rozpoznania skargi o stwierdzenie nieważności, jeżeli sytuacja prawna skarżącego wpisuje się w całości w ramy stosunków umownych, których reżim prawny podlega prawu krajowemu wyznaczonemu przez strony umowy (zob. podobnie wyroki: z dnia 9 września 2015 r., Lito Maieftiko Gynaikologiko kai Cheirourgiko Kentro/Komisja, C‑506/13 P, EU:C:2015:562, pkt 18; z dnia 28 lutego 2019 r., Alfamicro/Komisja, C‑14/18 P, EU:C:2019:159, pkt 48; z dnia 25 czerwca 2020 r., Satcen/KF, C‑14/19 P, EU:C:2020:492, pkt 78; z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 63).

73

Gdyby bowiem sąd Unii uznał się za właściwy do orzekania w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktów wpisujących się w ramy wyłącznie umowne, to w takiej sytuacji nie tylko mógłby on pozbawić sensu art. 272 TFUE, który pozwala na przyznanie jurysdykcji Unii na mocy klauzuli arbitrażowej, ale także – w przypadku gdyby umowa nie zawierała takiej klauzuli – mógłby rozszerzyć swoją jurysdykcję poza granice wyznaczone w art. 274 TFUE, poddającym spory, których stroną jest Unia, powszechnej jurysdykcji sądów krajowych (wyroki: z dnia 9 września 2015 r., Lito Maieftiko Gynaikologiko kai Cheirourgiko Kentro/Komisja, C‑506/13 P, EU:C:2015:562, pkt 19; z dnia 28 lutego 2019 r., Alfamicro/Komisja, C‑14/18 P, EU:C:2019:159, pkt 49; z dnia 25 czerwca 2020 r., Satcen/KF, C‑14/19 P, EU:C:2020:492, pkt 79; z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 64).

74

Z powyższego orzecznictwa wynika, że w przypadku istnienia umowy wiążącej skarżącego z jedną z instytucji Unii można wnieść skargę do sądu Unii na podstawie art. 263 TFUE, tylko jeżeli zaskarżony akt zmierza do wywarcia wiążących skutków prawnych, które wykraczają poza stosunek umowny wiążący strony i prowadzą do wykonywania prerogatyw władzy publicznej przyznanych instytucji będącej stroną umowy, działającej jako organ administracyjny (wyroki: z dnia 9 września 2015 r., Lito Maieftiko Gynaikologiko kai Cheirourgiko Kentro/Komisja, C‑506/13 P, EU:C:2015:562, pkt 20; z dnia 28 lutego 2019 r., Alfamicro/Komisja, C‑14/18 P, EU:C:2019:159, pkt 50; z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 65).

75

Komisja nie może jednak wydać decyzji stanowiącej tytuł egzekucyjny w ramach stosunków umownych, które nie przewidują klauzuli arbitrażowej na rzecz sądu Unii i które z tego względu są objęte jurysdykcją sądów państwa członkowskiego. Wydanie takiej decyzji przez Komisję w braku klauzuli arbitrażowej prowadziłoby bowiem do ograniczenia właściwości tych ostatnich sądów, ponieważ sąd Unii stałby się właściwy do orzekania o zgodności z prawem tej decyzji. Komisja mogłaby zatem systematycznie obchodzić ustanowiony w prawie pierwotnym podział kompetencji między sądami Unii i sądami krajowymi, o którym to podziale jest mowa w pkt 72–74 niniejszego wyroku. W związku z tym uprawnienie Komisji do wydawania decyzji stanowiących tytuł egzekucyjny w ramach stosunków umownych powinno być ograniczone do umów zawierających klauzulę arbitrażową przyznającą właściwość sądowi Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 73).

76

Zgodnie z orzecznictwem Sądu przytoczonym w pkt 90 zaskarżonego postanowienia w przypadku, gdy sąd Unii rozpatruje skargę o stwierdzenie nieważności wniesioną na podstawie art. 263 TFUE, dokonuje on oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu wyłącznie w świetle prawa Unii, ponieważ skarżący może powołać się na niewykonanie zobowiązań umownych lub na naruszenie prawa mającego zastosowanie do danej umowy jedynie w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 272 TFUE.

77

To orzecznictwo Sądu skutkuje tym, że sąd Unii rozpatrujący skargę o stwierdzenie nieważności decyzji stanowiącej tytuł egzekucyjny, która jest aktem wydanym w ramach kompetencji własnej i odrębnej od stosunku umownego między stronami, uznaje za niedopuszczalny każdy zarzut oparty na niewykonaniu zobowiązań umownych lub na naruszeniu przepisów prawa krajowego mających zastosowanie do tej umowy, chyba że jest możliwa – pod pewnymi warunkami, dotyczącymi nie tylko woli tego sądu, lecz również okoliczności, że skarżący nie sprzeciwia się temu wyraźnie, oraz istnienia zarzutów opartych na naruszeniu przepisów regulujących stosunek umowny – zmiana kwalifikacji podniesionych zarzutów (zob. podobnie wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 81, 84).

78

W niniejszej sprawie Sąd, przypomniawszy w pkt 92 zaskarżonego postanowienia, że należy zbadać każdy z podniesionych zarzutów, odrzucił jako niedopuszczalne zarzuty pierwszy i od trzeciego do siódmego skargi w pierwszej instancji w szczególności ze względu na to, że zaprezentowana w nich argumentacja dotyczyła wykładni postanowień rozpatrywanych umów.

79

Zastosowanie orzecznictwa Sądu, które dokonuje rozróżnienia w zależności od tego, czy zarzuty podniesione w ramach skargi powinny być traktowane przez sąd Unii, do którego wniesiono skargę, jako zarzuty dotyczące jednego z naruszeń lub przypadków, o których mowa w art. 263 akapit drugi TFUE, czy też – przeciwnie – jako zarzuty dotyczące niewykonania postanowień danej umowy lub naruszenia przepisów prawa krajowego mających zastosowanie do tej umowy, wymagałoby wniesienia przez skarżącego skargi również na podstawie art. 272 TFUE. Z tego względu orzecznictwo to nie może zagwarantować, że wszystkie kwestie faktyczne i prawne istotne dla rozstrzygnięcia sporu zostaną zbadane w celu zapewnienia skutecznej ochrony sądowej przewidzianej w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”).

80

Otóż aby sąd mógł orzec w przedmiocie sporu dotyczącego praw i obowiązków wynikających z prawa Unii z poszanowaniem art. 47 karty, sąd ten powinien być właściwy do zbadania wszystkich kwestii faktycznych i prawnych istotnych dla rozstrzyganego przez niego sporu (zob. podobnie wyroki: z dnia 6 listopada 2012 r., Otis i in., C‑199/11, EU:C:2012:684, pkt 49; z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 84). Tym samym w sytuacji gdy do sądu Unii wniesiono, na podstawie art. 263 TFUE, skargę o stwierdzenie nieważności w ramach sporu dotyczącego decyzji wydanej na podstawie wykonywanej umowy, taką jak w razie wydania decyzji stanowiącej tytuł egzekucyjny, formalnie ustalającej wierzytelność wynikającą z umowy, do sądu tego należy rozpoznanie zarówno zarzutów podważających tę decyzję ze względu na wykonywanie przez instytucję jej prerogatyw władzy publicznej, jak i tych, które podważają zobowiązania umowne leżące u podstaw wydania wspomnianej decyzji (zob. podobnie wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 88).

81

Ponadto jeżeli strony postanawiają w umowie powierzyć sądowi Unii, na podstawie klauzuli arbitrażowej, jurysdykcję do rozpoznawania sporów związanych z tą umową, sąd ten będzie właściwy, niezależnie od mającego zastosowanie prawa określonego w tej umowie, do zbadania ewentualnych naruszeń karty i ogólnych zasad prawa Unii.

82

W tym względzie należy zauważyć, że gdy Komisja wykonuje umowę, podlega ona zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy karty i ogólnych zasad prawa Unii. Tak więc okoliczność, że prawo mające zastosowanie do danej umowy nie zapewnia tych samych gwarancji co gwarancje, które przyznaje karta i ogólne zasady prawa Unii, nie zwalnia Komisji z obowiązku zapewnienia ich przestrzegania w stosunku do jej kontrahentów (zob. podobnie wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., ADR Center/Komisja, C‑584/17 P, EU:C:2020:576, pkt 86).

83

Wynika z tego, że Sąd naruszył prawo, orzekając, że w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 263 TFUE sąd Unii powinien dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu wyłącznie w świetle prawa Unii i że na niewykonanie postanowień danej umowy lub na naruszenie prawa mającego zastosowanie do tej umowy można się powołać jedynie w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 272 TFUE.

84

W świetle powyższych rozważań należy uwzględnić zarzut pierwszy odwołania.

W przedmiocie zarzutu drugiego

– Argumentacja stron

85

W zarzucie drugim odwołania IAE utrzymuje, że Sąd błędnie uznał w pkt 98 zaskarżonego postanowienia, iż argumentacja przedstawiona w replice polegała na podniesieniu nowych zarzutów, które zmierzały do przeformułowania zarzutu pierwszego podniesionego w skardze w pierwszej instancji. W ten sposób Sąd błędnie zinterpretował argumentację zawartą w replice. Nie chodzi tu bowiem o nowe żądanie, lecz jedynie o uściślenie zarzutów podniesionych w skardze wszczynającej postępowanie.

86

Komisja podnosi, że zarzut drugi należy oddalić jako oczywiście bezzasadny.

– Ocena Trybunału

87

Należy zauważyć, że – jak świadczy o tym słowo „ponadto” – uzasadnienie zawarte w pkt 98 zaskarżonego postanowienia zostało przedstawione tytułem uzupełnienia w stosunku do uzasadnienia zawartego w pkt 97 tego postanowienia, w którym Sąd orzekł, że zarzut pierwszy należy uznać za niedopuszczalny, ponieważ zawarta w tym zarzucie argumentacja dotyczy wykładni postanowień umownych i w konsekwencji nie może być powoływana jako taka w ramach skargi o stwierdzenie nieważności wniesionej na podstawie art. 263 TFUE.

88

Tymczasem zarzuty skierowane przeciwko uzupełniającej części uzasadnienia orzeczenia Sądu nie mogą prowadzić do uchylenia tego orzeczenia, w związku z czym są bezskuteczne (zob. w szczególności wyrok z dnia 11 grudnia 2019 r., Mytilinaios Anonymos Etairia – Omilos Epicheiriseon, C‑332/18 P, EU:C:2019:1065, pkt 137 i przytoczone tam orzecznictwo).

89

W konsekwencji zarzut drugi odwołania należy oddalić jako bezskuteczny.

W przedmiocie zarzutu trzeciego

– Argumentacja stron

90

W zarzucie trzecim odwołania IAE zarzuca Sądowi, po pierwsze, że w pkt 113 i nast. oraz w pkt 124 i nast. zaskarżonego postanowienia nie uwzględnił w należyty sposób przepisów mających zastosowanie w dziedzinie audytu ani, w konsekwencji, ogólnych zasad prawa Unii, a po drugie, że nie uzasadnił w wymagany prawem sposób, dlaczego zarzuty trzeci i szósty podniesione na poparcie skargi w pierwszej instancji powinno się oddalić jako bezzasadne.

91

Zdaniem IAE z art. 317 TFUE wynika, że Komisja powinna też działać zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami w dziedzinie audytu. Ponadto stosownie do motywu 33 i art. 124 rozporządzenia finansowego Komisja jest zobowiązana do przestrzegania pewnych ogólnie przyjętych podstawowych zasad, w szczególności zasady dotyczącej jednolitych metod rachunkowości. Zasady te mają zastosowanie do instytucji Unii nie wyłącznie przy wykonywaniu budżetu Unii, lecz obowiązują w ramach wszelkich podejmowanych działań, w tym w dziedzinie stosunków umownych.

92

Sąd naruszył prawo, uznając, że stosowanie przepisów w dziedzinie audytu wchodzi w zakres wykładni postanowień umownych i nie może być badane przez sąd Unii w ramach skargi o stwierdzenie nieważności, podczas gdy – przeciwnie – powinien on był wziąć pod uwagę te przepisy w celu stwierdzenia naruszenia ogólnych zasad prawa Unii.

93

Ponadto Sąd naruszył prawo przy ocenie dowodów przedstawionych przez IAE, ponieważ nie uwzględnił zaprezentowanych przez nią faktów i dokumentów.

94

Zdaniem Komisji zarzut trzeci należy oddalić jako bezzasadny.

– Ocena Trybunału

95

W pierwszej kolejności, co się tyczy zarzucanego Sądowi braku uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ciążący na Sądzie obowiązek uzasadnienia wymaga jasnego i jednoznacznego wskazania przyjętego przezeń rozumowania, tak aby umożliwić zainteresowanym poznanie powodów wydanego orzeczenia, a Trybunałowi sprawowanie kontroli sądowej (zob. w szczególności wyroki: z dnia 14 października 2010 r., Deutsche Telekom/Komisja, C‑280/08 P, EU:C:2010:603, pkt 136; z dnia 26 maja 2016 r., Rose Vision/Komisja, C‑224/15 P, EU:C:2016:358, pkt 24).

96

W niniejszej sprawie z pkt 114–118 i 124–126 zaskarżonego postanowienia wynika, że nie można skutecznie zarzucać Sądowi, iż nie uzasadnił, dlaczego zarzuty trzeci i szósty podniesione przez IAE na poparcie jej skargi o stwierdzenie nieważności powinny zostać oddalone.

97

W ramach badania zarzutu trzeciego Sąd wskazał bowiem w pkt 115 zaskarżonego postanowienia, że zastrzeżenia sformułowane przez IAE w odniesieniu do końcowego sprawozdania z audytu są trudne do zrozumienia, a w każdym wypadku w ogóle niepoparte dowodami, i orzekł, że wobec tego należy je odrzucić jako oczywiście niedopuszczalne. Co się tyczy naruszenia zasady poszanowania prawa do obrony, Sąd odesłał do badania przeprowadzonego w pkt 107–122 zaskarżonego postanowienia i doszedł na tej podstawie do wniosku, że argumentację przedstawioną w tym względzie przez IAE należy oddalić jako bezzasadną.

98

W odniesieniu do zarzutu szóstego Sąd stwierdził w pkt 124 i 125 zaskarżonego postanowienia, że przepisy, do których odnosi się IAE, są przepisami wydanymi przez podmioty trzecie albo pozbawionymi wiążących skutków.

99

W drugiej kolejności, jeśli chodzi o argumentację opartą na zarzucanym Sądowi naruszeniu prawa, jakiego miał się on dopuścić w ramach oceny okoliczności faktycznych i dowodów, wystarczy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem odwołanie ogranicza się do kwestii prawnych i że jedynie Sąd jest właściwy do ustalenia i dokonania oceny istotnych okoliczności faktycznych, jak również do dokonania oceny dowodów, z zastrzeżeniem przypadku ich przeinaczenia (wyroki: z dnia 18 lipca 2006 r., Rossi/OHIM, C‑214/05 P, EU:C:2006:494, pkt 26; z dnia 13 września 2007 r., Il Ponte Finanziaria/OHIM, C‑234/06 P, EU:C:2007:514, pkt 38).

100

Tymczasem ponieważ w niniejszej sprawie IAE nie twierdzi, że Sąd przeinaczył okoliczności faktyczne lub dowody, lecz ogranicza się do twierdzenia, że popełnił on błąd w ocenie przedstawionych mu okoliczności faktycznych i dowodów, należy odrzucić tę argumentację jako niedopuszczalną.

101

W trzeciej kolejności, co się tyczy stosowania art. 317 TFUE i rozporządzenia finansowego, należy przypomnieć, że właściwość Trybunału jest ograniczona do oceny prawnego rozstrzygnięcia w kwestii zarzutów, w przedmiocie których spierano się w pierwszej instancji. Umożliwienie stronie przedstawienia po raz pierwszy przed Trybunałem zarzutu, którego nie podniosła przed Sądem, byłoby bowiem równoznaczne z pozwoleniem jej na wniesienie do Trybunału, którego kompetencje w postępowaniu odwoławczym są ograniczone, sprawy o zakresie szerszym niż ta, która była rozpoznawana przez Sąd (zob. podobnie wyrok z dnia 1 czerwca 1994 r., Komisja/Brazzelli Lualdi i in., C‑136/92 P, EU:C:1994:211, pkt 59).

102

W niniejszej sprawie należy zaznaczyć, że IAE faktycznie nie podniosła takiej argumentacji przed Sądem, lecz ograniczyła się do podniesienia naruszenia niektórych przepisów mających zastosowanie w dziedzinie audytu.

103

Jednakże w zakresie, w jakim z pkt 83 niniejszego wyroku wynika, że Komisja jest zobowiązana do przestrzegania postanowień traktatu FUE, a także przepisów rozporządzenia finansowego, niezależnie od tego, czy działa ona jako kontrahent w stosunkach umownych wiążących ją z jednostką, czy też wydaje jako organ administracyjny decyzje podlegające wykonaniu, okoliczność, że IAE powołuje się teraz na stosowanie art. 317 TFUE i przepisów rozporządzenia finansowego, nie może prowadzić do uznania, że argumentacja ta ma inny zakres niż argumentacja podniesiona przed Sądem. Wspomnianą argumentację należy uznać za rozszerzenie zastrzeżenia podniesionego wcześniej w skardze do Sądu.

104

Niemniej jednak, zważywszy, że Sąd oddalił to zastrzeżenie w szczególności ze względu na to, że przedstawiona w nim argumentacja opiera się na zwykłych, trudnych do zrozumienia i w każdym wypadku niczym niepopartych twierdzeniach lub że nie odwołuje się ona w żaden sposób do przepisów prawa Unii, i zważywszy, że argumentacja przedstawiona przed Trybunałem nie może temu zaradzić, zastrzeżenie to należy odrzucić jako niedopuszczalne.

105

W świetle powyższych rozważań zarzut trzeci odwołania należy w części odrzucić jako niedopuszczalny, a w części oddalić jako bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu czwartego

– Argumentacja stron

106

W pierwszej części zarzutu czwartego odwołania IAE zarzuca Sądowi, że uznał, iż jej żądanie ustalenia odpowiedzialności Unii z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia jest bezzasadne z tego tylko powodu, że między stronami istniał stosunek umowny, nie wziął zaś pod uwagę korzyści, jaką Komisja uzyskała z wykonanego świadczenia.

107

W drugiej części tego zarzutu odwołania IAE podnosi, że Sąd błędnie uznał, iż jej żądanie odszkodowania i zadośćuczynienia nie zostało poparte dowodami, podczas gdy owo żądanie opierało się bezwzględnie na świadczeniu, które już wykonała, oraz na poniesionych już przez nią kosztach.

108

Komisja podnosi, że zarzut czwarty odwołania należy oddalić jako bezzasadny.

– Ocena Trybunału

109

Co się tyczy pierwszej części zarzutu czwartego odwołania, należy przypomnieć, że aby można było uwzględnić skargę opartą na bezpodstawnym wzbogaceniu, konieczne jest, aby wzbogacenie to było pozbawione jakiejkolwiek ważnej podstawy prawnej. Przesłanka ta nie jest spełniona, w szczególności, jeżeli wzbogacenie się znajduje uzasadnienie w zobowiązaniach umownych [zob. podobnie wyroki: z dnia 16 grudnia 2008 r., Masdar (UK)/Komisja, C‑47/07 P, EU:C:2008:726, pkt 46; z dnia 28 lipca 2011 r., Agrana Zucker, C‑309/10, EU:C:2011:531, pkt 53].

110

Wynika z tego, że po przypomnieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 109 niniejszego wyroku Sąd słusznie stwierdził w pkt 133 zaskarżonego postanowienia, że podnoszone wzbogacenie się Komisji miało za podstawę umowy MARE, Senior i ECRN, które wiązały ją z IAE, w związku z czym wzbogacenia tego nie można uznać za „bezpodstawne” w rozumieniu orzecznictwa.

111

Pierwszą część zarzutu czwartego odwołania należy zatem oddalić jako bezzasadną.

112

Jeśli chodzi o drugą część zarzutu czwartego odwołania, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału powstanie pozaumownej odpowiedzialności Unii w rozumieniu art. 340 akapit drugi TFUE zależy od spełnienia wszystkich przesłanek dotyczących bezprawności zachowania zarzucanego instytucjom Unii, rzeczywistego charakteru szkody oraz istnienia związku przyczynowego między zachowaniem instytucji a podniesioną szkodą (zob. w szczególności wyrok z dnia 14 października 2014 r., Giordano/Komisja, C‑611/12 P, EU:C:2014:2282, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo).

113

Tymczasem ponieważ w niniejszej sprawie skarga w pierwszej instancji nie zawierała żadnego dowodu na poparcie żądania odszkodowania i zadośćuczynienia, Sąd słusznie odrzucił w pkt 138 zaskarżonego postanowienia to żądanie jako oczywiście niedopuszczalne na podstawie art. 21 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i art. 44 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem. W tym względzie wnosząca odwołanie nie może skutecznie podnosić, że mogła uwolnić się od przestrzegania wymogów formalnych określonych w tych przepisach, ponieważ jej żądanie opierało się bezwzględnie na świadczeniu, które już wykonała, oraz na poniesionych już przez nią kosztach.

114

Dlatego też drugą część zarzutu czwartego odwołania należy również oddalić jako bezzasadną.

115

W świetle powyższych rozważań zarzut czwarty odwołania należy oddalić jako bezzasadny.

116

Mając na uwadze całość powyższych rozważań, należy uwzględnić niniejsze odwołanie i w konsekwencji uchylić zaskarżone postanowienie.

W przedmiocie skierowania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd

117

Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przypadku uchylenia orzeczenia Sądu Trybunał może wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala, lub skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd.

118

Zważywszy, że w niniejszej sprawie zarzuty pierwszy i od trzeciego do siódmego, podniesione w ramach skargi w pierwszej instancji zostały odrzucone w zaskarżonym postanowieniu jako oczywiście niedopuszczalne w oparciu o błędny wniosek, że dotyczyły one wykładni postanowień rozpatrywanych umów, a nawet zarzucanego niewykonania tych postanowień, a nie naruszenia przepisów prawa Unii, Trybunał uważa, że stan postępowania nie pozwala na wydanie orzeczenia.

119

Wobec powyższego należy skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd.

W przedmiocie kosztów

120

Ze względu na to, że sprawa zostaje przekazana Sądowi do ponownego rozpoznania, rozstrzygnięcie o kosztach niniejszego postępowania odwoławczego nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

 

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Uchyla się postanowienie Sądu Unii Europejskiej z dnia 21 kwietnia 2016 r., Inclusion Alliance for Europe/Komisja (T‑539/13, niepublikowane, EU:T:2016:235).

 

2)

Sprawa T‑539/13 zostaje skierowana do ponownego rozpoznania przez Sąd Unii Europejskiej.

 

3)

Rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: włoski.