1. 

Niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został złożony w postępowaniu dotyczącym wykonania w Niderlandach europejskiego nakazu aresztowania (zwanego dalej „ENA”) wydanego przez Sąd Rejonowy w Poznaniu (Polska) przeciwko Danielowi Adamowi Popławskiemu w celu wykonania w Polsce kary pozbawienia wolności.

2. 

Wspomniany wniosek stanowi konsekwencję wyroku z dnia 29 czerwca 2017 r., Popławski ( 2 ), w którym Trybunał co do istoty orzekł, że ustawodawstwo niderlandzkie jest sprzeczne z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi ( 3 ), który ustanawia podstawę fakultatywnej odmowy wykonania ENA w celu ułatwienia resocjalizacji osoby skazanej. W tym samym wyroku Trybunał przypomniał o ciążącym na sądach krajowych obowiązku dokonania wykładni stosowanych przez nie przepisów krajowych w możliwie najwyższym stopniu zgodnie z tą decyzją ramową.

3. 

Z kolei rechtbank Amsterdam (sąd rejonowy w Amsterdamie, Niderlandy) zmierza obecnie do ustalenia, czy przy założeniu, że nie będzie mógł wywiązać się z obowiązku wykładni zgodnej, będzie on zobowiązany w świetle zasady pierwszeństwa prawa Unii do odstąpienia od stosowania przepisów prawa krajowego, które są sprzeczne z rozpatrywaną decyzją ramową.

4. 

Niniejsza sprawa umożliwi zatem Trybunałowi dookreślenie relacji pomiędzy decyzją ramową 2002/584 a decyzją ramową Rady 2008/909/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej ( 4 ). Stanowi ona również okazję dla Trybunału, aby określił on skutki, jakie ten rodzaj aktów Unii może mieć dla ustawodawstw krajowych.

5.

Artykuł 4 decyzji ramowej 2002/584 stanowi:

„Wykonujący nakaz organ sądowy może odmówić wykonania [ENA]:

[…]

[…]”.

6.

Artykuł 25 decyzji ramowej 2008/909 stanowi:

„Bez uszczerbku dla decyzji ramowej [2002/584] przepisy niniejszej decyzji ramowej mają odpowiednio zastosowanie w zakresie, w jakim są zgodne z przepisami tej decyzji ramowej, do wykonywania kar, w przypadku gdy państwo członkowskie rozpocznie wykonywanie kary w sprawach objętych art. 4 ust. 6 tej decyzji ramowej lub gdy działając na mocy art. 5 ust. 3 tej decyzji ramowej, postawiło ono warunek, że dana osoba musi wrócić, aby odbyć karę w danym państwie członkowskim, dzięki czemu nie uniknie ona kary”.

7.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 wspomnianej decyzji ramowej:

„1.   Bez uszczerbku dla ich stosowania w relacjach pomiędzy państwami członkowskimi a państwami trzecimi oraz dla ich przejściowego stosowania na mocy art. 28 niniejsza decyzja ramowa zastępuje od dnia 5 grudnia 2011 r. odpowiednie przepisy następujących konwencji mających zastosowanie w stosunkach między państwami członkowskimi:

8.

Artykuł 28 wspomnianej decyzji ramowej stanowi:

„1.   Wnioski otrzymane przed dniem 5 grudnia 2011 r. podlegają istniejącym instrumentom prawnym dotyczącym przekazywania osób skazanych. Wnioski otrzymane po tej dacie podlegają przepisom przyjętym przez państwa członkowskie zgodnie z niniejszą decyzją ramową.

2.   Każde państwo członkowskie może jednak przy przyjęciu niniejszej decyzji ramowej przez Radę złożyć oświadczenie, w którym stwierdzi, że w przypadkach, w których prawomocny wyrok został wydany przed datą przez nie określoną, będzie ono jako państwo wydające i wykonujące nadal stosowało istniejące instrumenty prawne dotyczące przekazywania osób skazanych mające zastosowanie przed dniem 5 grudnia 2011 r. Jeśli takie oświadczenie zostanie złożone, instrumenty te mają zastosowanie w takich przypadkach w stosunku do wszystkich innych państw członkowskich, niezależnie od tego, czy złożyły one takie samo oświadczenie. Wspomniana data nie może być późniejsza niż 5 grudnia 2011 r. Oświadczenie to zostanie opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Może ono zostać wycofane w dowolnym momencie”.

9.

Artykuł 6 Overleveringswet (ustawy o przekazywaniu osób) ( 5 ) z dnia 29 kwietnia 2004 r., która transponuje do prawa niderlandzkiego decyzję ramową 2002/584, w wersji obowiązującej do wejścia w życie przepisów niderlandzkich dotyczących wykonania decyzji ramowej 2008/909, stanowił:

„1.   Przekazanie obywatela niderlandzkiego jest dopuszczalne, jeżeli ma nastąpić do celów postępowania karnego prowadzonego przeciwko niemu oraz jeżeli w przekonaniu wykonującego nakaz organu sądowego zostało zapewnione, że w przypadku skazania tego obywatela na bezwarunkową karę pozbawienia wolności w państwie członkowskim wydającym nakaz ze względu na czyny, w związku z którymi przekazanie jest dopuszczalne, będzie on mógł odbyć tę karę w Niderlandach.

2.   Przekazanie obywatela niderlandzkiego jest niedopuszczalne, jeżeli tego przekazania żąda się w celu wykonania kary pozbawienia wolności, która została wymierzona temu obywatelowi w prawomocnym wyroku.

3.   W przypadku odmowy przekazania opartej wyłącznie na art. 6 ust. 2 […] Openbaar Ministerie [(prokuratura, Niderlandy)] powiadamia wydający nakaz organ sądowy o gotowości wykonania wyroku zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 11 Konwencji o przekazywaniu osób skazanych lub na podstawie innej mającej zastosowanie konwencji.

4.   Prokurator powiadamia niezwłocznie właściwego ministra o każdej odmowie przekazania wydanej wraz z oświadczeniem, o którym mowa w ust. 3, dotyczącym gotowości Niderlandów do przejęcia wykonania zagranicznego wyroku.

5.   Ustępy 1–4 stosuje się również do cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt na czas nieokreślony, jeżeli może on być ścigany w Niderlandach za czyny, które leżą u podstaw [ENA], oraz jeżeli można oczekiwać, iż nie utraci on swego prawa pobytu w Niderlandach na skutek kary lub środka orzeczonych wobec niego w wyniku jego przekazania”.

10.

Po wejściu w życie Wet wederzijdse erkenning en tenuitvoerlegging vrijheidsbenemende en voorwaardelijke sancties (ustawy o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu wyroków karnych skazujących na bezwzględne kary pozbawienia wolności lub kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania) ( 6 ) z dnia 12 lipca 2012 r., która wdraża decyzję ramową 2008/909, art. 6 ust. 3 OLW ma następujące brzmienie:

„W razie odmowy przekazania opartej wyłącznie na przepisach art. 6 ust. 2 […] prokurator powiadamia wydający nakaz organ sądowy o gotowości do wykonania wyroku”.

11.

Artykuł 5:2 WETS stanowi:

„1.   [Niniejsza ustawa] zastępuje w stosunkach z państwami członkowskimi Unii Europejskiej Wet overdracht tenuitvoerlegging strafvonnissen [(ustawę o przekazywaniu wykonania wyroków w sprawach karnych) ( 7 ) z dnia 10 września 1986 r.].

[…]

3.   [Niniejsza ustawa] nie ma zastosowania do orzeczeń sądowych […], które uprawomocniły się przed dniem 5 grudnia 2011 r.

[…]”.

12.

Wyrokiem z dnia 5 lutego 2007 r., który uprawomocnił się w dniu 13 lipca 2007 r., Sąd Rejonowy w Poznaniu skazał D.A. Popławskiego, obywatela polskiego, na karę pozbawienia wolności w wymiarze jednego roku, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Orzeczeniem z dnia 15 kwietnia 2010 r. sąd ten zarządził wykonanie kary.

13.

W dniu 7 października 2013 r. wspomniany sąd wydał przeciwko D.A. Popławskiemu ENA w celu wykonania tej kary.

14.

W ramach postępowania głównego dotyczącego wykonania tego ENA rechtbank Amsterdam (sąd rejonowy w Amsterdamie) zastanawiał się, czy powinien zastosować art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW, który stanowi podstawę odmowy wykonania ENA między innymi w stosunku do osób, które mieszkają w Niderlandach, tak jak to jest w przypadku D.A. Popławskiego ( 8 ).

15.

Postanowieniem z dnia 30 października 2015 r. sąd odsyłający skierował do Trybunału pierwszy wniosek o wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym, w ramach którego zwrócił uwagę, że na podstawie art. 6 ust. 3 OLW Królestwo Niderlandów, w przypadku gdy odmawia wykonania ENA, powinno powiadomić o „gotowości” do wykonania kary na podstawie konwencji wiążącej je z wydającym nakaz państwem członkowskim. Wyjaśnił on, że takie przejęcie zależy, w sprawie w postępowaniu głównym, od odpowiedniego wniosku złożonego przez Rzeczpospolitą Polską oraz że ustawodawstwo polskie stoi na przeszkodzie takiemu wnioskowi, w sytuacji gdy osoba, której wniosek ten dotyczy, jest obywatelem polskim.

16.

Sąd odsyłający podkreślał, że w takiej sytuacji odmowa przekazania mogłaby doprowadzić do bezkarności osoby, której dotyczy ENA. Po wydaniu wyroku o odmowie przekazania przejęcie wykonania kary mogłoby bowiem okazać się niemożliwe, w szczególności ze względu na brak odpowiedniego wniosku ze strony wydającego nakaz państwa członkowskiego, a ta niemożność nie miałaby żadnego wpływu na wyrok odmawiający przekazania osoby, której dotyczy ENA.

17.

Sąd odsyłający wyraził tym samym wątpliwości dotyczące zgodności art. 6 ust. 2–4 OLW z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, która pozwala na odmowę przekazania jedynie wówczas, gdy państwo członkowskie „zobowiązuje się” wykonać karę zgodnie ze swoim prawem krajowym.

18.

W wyroku w sprawie Popławski Trybunał orzekł, że „art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu państwa członkowskiego wprowadzającemu w życie ten przepis, które – w przypadku gdy o przekazanie cudzoziemca, który posiada zezwolenie na pobyt na czas nieokreślony na terytorium tego państwa członkowskiego, zwraca się inne państwo członkowskie do celów wykonania kary pozbawienia wolności wymierzonej temu cudzoziemcowi na mocy prawomocnego wyroku – po pierwsze, nie dopuszcza takiego przekazania, a po drugie, ogranicza się do ustanowienia wobec organów sądowych pierwszego państwa członkowskiego obowiązku powiadomienia organów sądowych drugiego państwa członkowskiego o gotowości przejęcia wykonania tego wyroku, przy czym w dniu odmowy przekazania nie zapewniono rzeczywistego przejęcia wykonania tego wyroku, a w przypadku gdyby takie przejęcie okazało się następnie niemożliwe, taka odmowa nie mogłaby zostać podważona” ( 9 ).

19.

We wspomnianym wyroku Trybunał orzekł również, że „przepisy decyzji ramowej 2002/584 nie wywierają bezpośredniego skutku” ( 10 ). Jednakże Trybunał orzekł, że „właściwy sąd krajowy jest zobowiązany, z uwzględnieniem całości prawa wewnętrznego i przy zastosowaniu uznanych przez niego metod wykładni, do dokonania wykładni rozpatrywanych w sprawie w postępowaniu głównym przepisów krajowych w miarę możliwości w świetle brzmienia i celu tej decyzji ramowej, co w niniejszym przypadku oznacza, że w przypadku odmowy wykonania ENA wydanego w celu przekazania osoby, wobec której w wydającym nakaz państwie członkowskim wydano prawomocny wyrok skazujący na karę pozbawienia wolności, same organy sądowe wykonującego nakaz państwa członkowskiego mają obowiązek zapewnienia rzeczywistego wykonania kary pozbawienia wolności wymierzonej tej osobie” ( 11 ).

20.

W swoim wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym sąd odsyłający podnosi, że z wyroku w sprawie Popławski wynika, iż art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW jest sprzeczny z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

21.

Sąd odsyłający uważa ponadto, że wykładnia art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW w pełni zgodna ze wspomnianą decyzją ramową, w tym znaczeniu, że sąd odsyłający, po pierwsze, miałby swobodę uznania co do ustalenia, czy należy zastosować podstawę odmowy przekazania, która wchodzi w grę w danym przypadku, a po drugie, mógłby odmówić przekazania wyłącznie w razie zagwarantowania rzeczywistego wykonania w Królestwie Niderlandów wymierzonej kary, nie jest możliwa, ponieważ stanowiłaby on wykładnię ona contra legem.

22.

Sąd odsyłający przypomina jednak, że w pierwszym wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w tej sprawie przedłożył Trybunałowi pytania dotyczące trzech rozwiązań, które, zdaniem tego sądu, mogłyby prowadzić jednak do rezultatu zgodnego z decyzją ramową 2002/584.

23.

Zdaniem sądu odsyłającego z pierwszego wyroku wydanego w trybie prejudycjalnym w tej sprawie wynika, że dopuszczalne w świetle prawa Unii jest wyłącznie jedno z trzech rozwiązań, a mianowicie wykładnia, zgodnie z którą art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 stanowi podstawę prawną wynikającą z umowy międzynarodowej, wymaganą przez dawny art. 6 ust. 3 OLW, aby możliwe było wykonanie kary. Z kolei Minister van Justitie en Veiligheid (minister sprawiedliwości i bezpieczeństwa, Niderlandy), który jest organem właściwym dla przejęcia wykonania kary, miał stwierdzić, że decyzja ramowa 2002/584 nie stanowi konwencji ani w rozumieniu art. 6 ust. 3 OLW, ani w rozumieniu art. 2 ustawy o przekazaniu wykonania wyroków w sprawach karnych.

24.

Sąd odsyłający wnioskuje z tego, że powyższa wykładnia nie może zapewnić skutecznego wykonania w Niderlandach orzeczonej wobec D.A. Popławskiego kary i osiągnięcia w ten sposób rozwiązania zgodnego z celem wyznaczonym w decyzji ramowej 2002/584, jak wymaga tego Trybunał w wyroku Popławski ( 12 ).

25.

A zatem, jak wyjaśnia sąd odsyłający, stoi on wobec sprzecznych ze sobą obowiązków. Dokonując bowiem przekazania osoby, której dotyczy ENA, postąpi zgodnie z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584/WSiSW, lecz niezgodnie z art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW, której przepisy nie mogą być interpretowane w taki sposób, by ich zastosowanie prowadziło do rezultatu zgodnego z decyzją ramową. Z kolei gdyby sąd odsyłający odmówił przekazania osoby, której dotyczy ENA, jego działanie byłoby zgodne z art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW, lecz niezgodne z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

26.

W rezultacie sąd odsyłający zmierza do ustalenia, czy na podstawie zasady pierwszeństwa prawa Unii możliwe jest odstąpienie od stosowania przepisów prawa krajowego sprzecznych z przepisami decyzji ramowej 2002/584, nawet jeśli te ostatnie przepisy nie wywierają skutku bezpośredniego. Sąd ten podkreśla, że jeśli art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW nie zostanie zastosowany, nie będzie już podstawy, aby odmówić przekazania D.A. Popławskiego organom polskim. Interes D.A. Popławskiego związany z jego resocjalizacją ze społeczeństwem niderlandzkim miałby wówczas ustąpić przed interesem polegającym na zapewnieniu, by nie uniknął on kary.

27.

Wreszcie sąd odsyłający zwraca uwagę na możliwość innego podejścia, odwołując się do opinii rzecznika generalnego Y. Bota w sprawie van Vemde ( 13 ). Możliwość ta dotyczy stosowania ustawodawstwa krajowego wdrażającego decyzję ramową 2008/909 dotyczącą uznawania i wykonywania kary.

28.

Rzecznik generalny Y. Bot stwierdził bowiem w powyższej sprawie, że oświadczenie złożone przez Królestwo Niderlandów na podstawie decyzji ramowej 2008/909 jest pozbawione skutków prawnych ze względu na jego spóźniony charakter ( 14 ).

29.

Sąd odsyłający wskazuje, że wspomniane stanowisko, do którego Trybunał nie odniósł się w swoim wyroku z dnia 25 stycznia 2017 r. w sprawie van Vemde ( 15 ), ma znaczenie dla umożliwienia mu wydania orzeczenia.

30.

Sąd ten podkreśla, że w sytuacji, gdyby wspomniane oświadczenie zostało uznane za nieważne, przepisy krajowe transponujące decyzję ramową 2008/909 miałyby zastosowanie, zgodnie z art. 25 wspomnianej decyzji ramowej, w celu zrealizowania obowiązku wykonania skazania, jak wymaga tego art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, w taki sposób, aby uniknąć bezkarności danej osoby. W takim przypadku sąd odsyłający powinien zbadać, po pierwsze, czy wykładni przejściowego prawa krajowego, a mianowicie art. 5:2 ust. 3 WETS, w zakresie, w jakim przepis ten stanowi, że wspomniane ustawodawstwo krajowe nie ma zastosowania do orzeczeń sądowych, które stały się prawomocne przed 5 grudnia 2011 r., należy dokonać zgodnie z decyzją ramową 2008/909, oraz po drugie, czy w przypadku opartej na art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW odmowy przekazania skuteczne wykonanie kary w Niderlandach zostanie rzeczywiście zapewnione.

31.

W przypadku odpowiedzi twierdzącej sądu odsyłającego na powyższe dwa pytania przekazania D.A. Popławskiego można by było odmówić, a kara mogłaby zostać wykonana w Niderlandach zgodnie z art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW oraz art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, co byłoby zgodne z celem reintegracji D.A. Popławskiego.

32.

Sąd odsyłający wyjaśnia również, nadal przy założeniu, że oświadczenie Królestwa Niderlandów miałoby być nieważne, że gdyby taka wykładnia art. 5:2 ust. 3 WETS, która byłaby zgodna z decyzją ramową 2008/909, okazała się ostatecznie niemożliwa, powstałaby kwestia ustalenia, czy sąd ten powinien na podstawie zasady pierwszeństwa prawa Unii odstąpić od stosowania wspomnianego przepisu w zakresie, w jakim jest on niezgodny z tą decyzją ramową.

33.

W tych okolicznościach rechtbank Amsterdam (sąd rejonowy w Amsterdamie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

34.

Po przedłożeniu wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym Królestwo Niderlandów postanowiło wycofać oświadczenie, które złożyło na podstawie art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909. I tak Królestwo Niderlandów wycofało wspomniane oświadczenie ze skutkiem na dzień 1 czerwca 2018 r., a decyzja o wycofaniu została opublikowana w Dzienniku Urzędowym w dniu 28 czerwca 2018 r. ( 16 ).

35.

W dniu 10 lipca 2018 r. sąd odsyłający za zgodą stron przeprowadził rozprawę w innym składzie i umożliwił stronom zajęcie stanowiska w przedmiocie konsekwencji wycofania wspomnianego oświadczenia. Orzeczeniem wydanym w tym samym dniu sąd ten zdecydował o utrzymaniu swoich dwóch pytań prejudycjalnych.

36.

W tym zakresie sąd odsyłający wskazuje, że w wyniku wycofania oświadczenia Królestwa Niderlandów system ustanowiony na mocy decyzji ramowej 2008/909 znajduje zastosowanie do sytuacji występującej w postępowaniu głównym. Jednakże sąd odsyłający podnosi, że art. 5:2 ust. 3 WETS nadal stanowi, że ustawa ta, której celem jest wdrożenie decyzji ramowej 2008/909, nie ma zastosowania do wyroków, które stały się prawomocne przed dniem 5 grudnia 2011 r., jak to jest w przypadku wyroku, który został wydany w stosunku do D.A. Popławskiego.

37.

Sąd odsyłający zwraca uwagę, że nie jest pewien, czy wykładni wspomnianego przepisu można dokonać w sposób zgodny z decyzją ramową 2008/909, a zatem pierwsze pytanie pozostaje zdaniem tego sądu istotne dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym.

38.

Zdaniem sądu odsyłającego również drugie pytanie pozostaje istotne dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym. Wspomniany sąd podnosi bowiem, że wydające nakaz państwo członkowskie, a mianowicie Rzeczpospolita Polska, również złożyło oświadczenie w rozumieniu art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909. Sąd ten odwołuje się w tym zakresie do opinii rzecznika generalnego Y. Bota w sprawie Popławski ( 17 ), w której został podkreślony spóźniony charakter oświadczenia złożonego przez Rzeczpospolitą Polską ( 18 ).

39.

Jeśli chodzi o relację pomiędzy dwoma pytaniami, to sąd odsyłający uważa, że niezależnie od odpowiedzi na pytanie pierwsze – pytanie drugie pozostaje istotne – i odwrotnie. W tym zakresie sąd ten uzupełnia swoje postanowienie odsyłające o następujące elementy.

40.

Zdaniem sądu odsyłającego, przy założeniu, że oświadczenie złożone przez Rzeczpospolitą Polską nie byłoby prawnie skuteczne, oba państwa członkowskie byłyby zobowiązane do stosowania systemu ustanowionego przez decyzję ramową 2008/909. Jeśli chodzi o Królestwo Niderlandów, sąd odsyłający musiałby wówczas w pierwszej kolejności zbadać, czy może dokonać wykładni art. 5:2 ust. 3 WETS w sposób zgodny ze wspomnianą decyzją ramową. Gdyby wykładni tego przepisu nie można było dokonać w sposób zgodny z decyzją ramową 2008/909, WETS nie mogłaby zostać zastosowana i nie byłoby gwarancji, że Królestwo Niderlandów rzeczywiście wykona karę. W tym przypadku odpowiedź na pierwsze pytanie miałaby znaczenie. Gdyby z kolei wykładni art. 5:2 ust. 3 WETS można było dokonać w sposób zgodny z decyzją ramową 2008/909, należałoby zbadać, jak wskazuje sąd odsyłający, czy przy zastosowaniu WETS wykonanie kary byłoby rzeczywiście zagwarantowane.

41.

W swoim pierwszym pytaniu sąd odsyłający zwraca się do Trybunału o orzeczenie, czy sąd krajowy, który nie ma możliwości dokonania wykładni przepisów krajowych przyjętych w celu wykonania decyzji ramowej w taki sposób, aby osiągnąć rezultat zgodny z tą decyzją ramową, jest zobowiązany, w świetle zasady pierwszeństwa prawa Unii, do odstąpienia od stosowania przepisów sprzecznych ze wspomnianą decyzją ramową.

42.

W swoim drugim pytaniu sąd odsyłający zwraca się do Trybunału o orzeczenie, czy oświadczenie państwa członkowskiego, o którym mowa w art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909, może wywoływać skutki prawne, jeśli zostało złożone nie w czasie przyjęcia wspomnianej decyzji ramowej, ale w późniejszym terminie.

43.

Rozpocznę moją analizę od zbadania tego drugiego pytania, jako że odpowiedź na to pytanie mogłaby mieć wpływ na wykonanie w Niderlandach kary wymierzonej D.A. Popławskiemu w Polsce.

44.

W tym względzie należy przypomnieć, że o ile art. 28 ust. 1 decyzji ramowej 2008/909 przewiduje, iż wnioski o uznanie i o wykonanie wyroków skazujących otrzymane po dniu 5 grudnia 2011 r. podlegają przepisom przyjętym przez państwa członkowskie zgodnie z tą decyzją ramową, o tyle art. 28 ust. 2 omawianej decyzji ramowej upoważnia każde państwo członkowskie do złożenia oświadczenia skutkującego opóźnieniem jej stosowania.

45.

Trudność wynika z tego, że zgodnie z brzmieniem art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909 oświadczenie to powinno zostać złożone „przy przyjęciu […] decyzji ramowej”.

46.

Uważam, podobnie jak rzecznik generalny Y. Bot ( 19 ), że oświadczenie, o którym mowa w art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909, powinno zostać złożone w jakikolwiek sposób w chwili jej przyjęcia i powinien z niego jednoznacznie wynikać dokonany przez składające je państwo członkowskie wybór odnoszący się do daty wydania prawomocnych wyroków, przed którą decyzja ramowa nie ma zastosowania. Artykuł 28 ust. 2 tej decyzji ramowej pozostawia bowiem państwom członkowskim pewien zakres swobodnego uznania jeżeli chodzi o określenie tej daty, z zastrzeżeniem, że nie może ona być późniejsza niż 5 grudnia 2011 r.

47.

Ponadto zwracam uwagę, że przypadki, w których decyzja ramowa 2008/909 zezwala państwom członkowskim na złożenie oświadczenia nie tylko przy jej przyjęciu, lecz także w późniejszym czasie, są w bardzo wyraźny sposób wskazane w tej decyzji ramowej. Należy przywołać w szczególności art. 4 ust. 7 i art. 7 ust. 4 wspomnianej decyzji ramowej.

48.

Z powyższych rozważań wynika, że w sytuacji, kiedy oświadczenie państwa członkowskiego dotyczące art. 28 decyzji ramowej 2008/909 zostało złożone po przyjęciu tej decyzji ramowej, a więc inaczej niż wymaga tego art. 28 ust. 2 wspomnianej decyzji ramowej, nie może ono wywoływać skutków prawnych.

49.

Ponieważ oświadczenie złożone przez Królestwo Niderlandów na podstawie art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909 zostało wycofane ze skutkiem od dnia 1 czerwca 2018 r., o czym sąd odsyłający powiadomił Trybunał, pytanie drugie nie dotyczy już tego oświadczenia, lecz obecnie oświadczenia złożonego przez Rzeczpospolitą Polską na podstawie tego samego przepisu.

50.

Wydaje się, że Rada Unii Europejskiej otrzymała oświadczenie Rzeczpospolitej Polskiej w dniu 23 lutego 2011 r., a następnie zostało ono opublikowane w Dzienniku Urzędowym w dniu 1 czerwca 2011 r. ( 20 ).

51.

Wobec braku jakiegokolwiek dokumentu urzędowego, który stanowiłby precyzyjne oświadczenie Rzeczypospolitej Polskiej i byłby wcześniejszy aniżeli dokument, który Rada otrzymała w dniu 23 lutego 2011 r., uważam, że oświadczenie Rzeczpospolitej Polskiej nie może wywoływać skutków prawnych, ponieważ zostało złożone po upływie wyznaczonego terminu ( 21 ).

52.

W sytuacji gdy brak jest oświadczenia, które spełniałoby przesłanki określone w art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909, zakres stosowania ratione temporis przepisów zawartych we wspomnianej decyzji ramowej jest określony w jej art. 28 ust. 1, a więc ma ona zastosowanie do wniosków otrzymanych po dniu 5 grudnia 2011 r.

53.

W przypadku wniosku o wykonanie w Niderlandach kary orzeczonej wobec D.A. Popławskiego będą do niego miały więc zastosowanie przepisy przyjęte przez to państwo członkowskie, jak i przez Rzeczpospolitą Polską w wykonaniu decyzji ramowej 2008/909.

54.

A zatem analizy przedłożonego przez sąd odsyłający pytania pierwszego należy dokonać w kontekście wykonania w Niderlandach kary orzeczonej wobec D.A. Popławskiego w Polsce, które to wykonanie podlega systemowi ustanowionemu w decyzji ramowej 2008/909.

55.

Jak już wcześniej wskazałem, sąd odsyłający zwraca się do Trybunału o ustalenie, czy sąd krajowy, który nie może dokonać wykładni przepisów krajowych przyjętych w celu wdrożenia decyzji ramowej w sposób prowadzący do rezultatu zgodnego ze wspomnianą decyzją ramową, jest zobowiązany, w świetle zasady pierwszeństwa prawa Unii, do odstąpienia od stosowania tych przepisów, które są sprzeczne ze wspomnianą decyzją ramową.

56.

Pytanie to dotyczy dwóch kategorii przepisów prawa niderlandzkiego, które ze względu na ich niezgodność, odpowiednio, z decyzją ramową 2002/584 lub decyzją ramową 2008/909, nie powinny, w razie udzielenia odpowiedzi twierdzącej na wspomniane pytanie, być stosowane przez sąd odsyłający.

57.

Po pierwsze, chodzi o art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW, którego celem jest wdrożenie art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

58.

Po drugie, chodzi o art. 5:2 ust. 3 WETS, stanowiący, że przepisy przyjęte przez Królestwo Niderlandów w wykonaniu decyzji ramowej 2008/909 nie mają zastosowania do orzeczeń sądowych, które stały się prawomocne przed dniem 5 grudnia 2011 r. Przepis ten odzwierciedla zatem w prawie wewnętrznym oświadczenie złożone przez Królestwo Niderlandów na podstawie art. 28 ust. 2 wspomnianej decyzji ramowej, które zostało wycofane przez to państwo członkowskie ze skutkiem na dzień 1 czerwca 2018 r.

59.

Przed zajęciem stanowiska co do zasadniczej kwestii dotyczącej skutków, jakie decyzja ramowa może wywierać w prawie krajowym, należy doprecyzować kontekst, w którym pytanie to zostało przedłożone. Należy więc rozpocząć przypomnieniem dwóch kwestii, w przypadku których Trybunał w wyroku Popławski stwierdził niezgodność pomiędzy ustawodawstwem niderlandzkim a art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

60.

W pierwszej kolejności Trybunał przypomniał, że art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 wymienia jedną z podstaw fakultatywnej odmowy wykonania ENA, zgodnie z którą wykonujący nakaz organ sądowy „może” odmówić wykonania ENA wydanego w celu wykonania kary pozbawienia wolności, jeżeli w szczególności osoba, której dotyczy ENA, mieszka w wykonującym ENA państwie członkowskim, tak jak jest to w przypadku rozpatrywanym w postępowaniu głównym, a państwo to „zobowiązuje się” doprowadzić do wykonania tej kary zgodnie ze swoim prawem krajowym ( 22 ). Zdaniem Trybunału „z samego brzmienia art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 wynika więc […], że w przypadku gdy państwo członkowskie postanowiło przetransponować ten przepis do prawa wewnętrznego, wykonujący nakaz organ sądowy powinien jednak korzystać ze swobodnego uznania w odniesieniu do kwestii, czy należy odmówić wykonania ENA. W tym zakresie organ ten powinien uwzględnić cel, do jakiego zmierza ustanowiona w tym zakresie podstawa fakultatywnej odmowy wykonania, który, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, polega na umożliwieniu wykonującemu nakaz organowi sądowemu przypisania szczególnej wagi zwiększeniu szans ponownej integracji społecznej osoby, której dotyczy ENA, po wykonaniu kary, na którą osoba ta była skazana” ( 23 ).

61.

Trybunał wskazał zatem na pierwszą podstawę niezgodności prawa niderlandzkiego z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, w zakresie, w jakim na podstawie wspomnianego prawa wykonujący nakaz organ sądowy jest zobowiązany do odmowy wykonania ENA, w przypadku gdy osoba, której dotyczy ENA, mieszka w tym państwie członkowskim, w którym ma siedzibę dany organ, i w konsekwencji organ ten nie korzysta z żadnego swobodnego uznania w przedmiocie decyzji, jaką należy podjąć w przedmiocie ENA ( 24 ).

62.

W drugiej kolejności Trybunał podniósł, iż „[z] art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 wynika także […], że każda odmowa wykonania ENA wymaga w zamian prawdziwego jednostronnego zobowiązania się przez wykonujące nakaz państwo członkowskie do zapewnienia wykonania kary pozbawienia wolności wymierzonej osobie, której dotyczy ENA, tak że nie można uznać, że sama okoliczność, iż państwo to deklaruje swoją gotowość do zapewnienia wykonania tej kary, uzasadnia taką odmowę. Wynika z tego, że każda odmowa wykonania ENA musi zostać poprzedzona zweryfikowaniem przez wykonujący nakaz organ sądowy możliwości rzeczywistego wykonania kary zgodnie z jego prawem krajowym. W przypadku gdy wykonujące nakaz państwo członkowskie nie może zobowiązać się do rzeczywistego wykonania kary, wykonujący nakaz organ sądowy jest zobowiązany do wykonania ENA, a tym samym do przekazania osoby, której dotyczy ENA, wydającemu nakaz państwu członkowskiemu” ( 25 ).

63.

Trybunał zwrócił w ten sposób uwagę na drugą przyczynę niezgodności prawa niderlandzkiego z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 w zakresie, w jakim w świetle tego prawa odmowa wykonania ENA nie jest uzależniona od okoliczności, że wykonujące nakaz państwo członkowskie „nie zobowiązuje się do zapewnienia rzeczywistego wykonania kary pozbawienia wolności wymierzonej tej osobie stwarzając w ten sposób ryzyko bezkarności wspomnianej osoby” ( 26 ). W rezultacie ustawodawstwo niderlandzkie jest sprzeczne z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 w zakresie, w jakim „ogranicza się do ustanowienia wobec organów sądowych [wykonującego nakaz państwa członkowskiego] obowiązku powiadomienia organów sądowych [wydającego nakaz państwa członkowskiego] o gotowości przejęcia wykonania [wyroku orzekającego karę pozbawienia wolności], przy czym w dniu [w którym odmówiono] przekazania nie zapewniono rzeczywistego przejęcia wykonania tego wyroku, a w przypadku gdyby takie przejęcie okazało się następnie niemożliwe, taka odmowa nie mogłaby zostać podważona” ( 27 ).

64.

Z uwagi na powyższe stwierdzenie niezgodności Trybunał zobowiązał sąd odsyłający do dokonania wykładni prawa niderlandzkiego w możliwie najwyższym stopniu zgodnej z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

65.

Należy przypomnieć, że „z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że wiążący charakter decyzji ramowej powoduje powstanie po stronie organów krajowych, a w szczególności sądów krajowych, obowiązku zgodnej z prawem Unii wykładni prawa krajowego. Stosując prawo krajowe, sądy krajowe są zobowiązane dokonywać jego wykładni w miarę możliwości w świetle brzmienia i celu decyzji ramowej, tak aby osiągnąć przewidziany w niej skutek. Ten wymóg dokonywania wykładni prawa krajowego zgodnej z prawem Unii jest nierozerwalnie związany z systemem traktatu FUE, gdyż pozwala sądom krajowym na zapewnienie, w ramach ich właściwości, pełnej skuteczności prawa Unii przy rozpoznawaniu zawisłych przed nimi sporów” ( 28 ).

66.

Oczywiście, jak stwierdza to Trybunał, „zasada wykładni zgodnej z prawem Unii podlega pewnym ograniczeniom. Tak więc spoczywający na sądzie krajowym obowiązek uwzględnienia treści decyzji ramowej przy dokonywaniu wykładni i stosowaniu odpowiednich przepisów jego prawa krajowego podlega ograniczeniom wynikającym z ogólnych zasad prawa, w tym w szczególności z zasady pewności prawa i niedziałania prawa wstecz. Zasady te stoją na przeszkodzie między innymi temu, aby na podstawie decyzji ramowej i niezależnie od ustawy wprowadzającej ją w życie wspomniany obowiązek mógł doprowadzić do ustalenia bądź zaostrzenia odpowiedzialności karnej osób naruszających przepisy prawa karnego” ( 29 ).

67.

Dodatkowo zasada wykładni zgodnej z prawem Unii „nie może służyć jako podstawa do dokonywania wykładni prawa krajowego contra legem” ( 30 ).

68.

Jednakże zdaniem Trybunału „zasada wykładni zgodnej z prawem Unii wymaga, by sądy krajowe czyniły wszystko, co leży w zakresie ich kompetencji, uwzględniając wszystkie przepisy prawa krajowego i stosując uznane w porządku krajowym metody wykładni, by zapewnić pełną skuteczność rozpatrywanej decyzji ramowej i dokonać rozstrzygnięcia zgodnego z realizowanymi przez nią celami” ( 31 ).

69.

W tym kontekście Trybunał już orzekł, że „wymóg dokonywania wykładni zgodnej z prawem Unii może w danym wypadku obejmować konieczność zmiany utrwalonego orzecznictwa przez sądy krajowe, jeżeli opiera się ono na wykładni prawa krajowego, której nie da się pogodzić z celami decyzji ramowej” ( 32 ).

70.

Trybunał orzekł również, że „w przypadku gdy sąd krajowy twierdzi, iż nie ma on możliwości dokonania wykładni przepisu prawa krajowego zgodnie z decyzją ramową ze względu na fakt, że jest związany wykładnią nadaną temu przepisowi krajowemu przez krajowy sąd najwyższy w wyroku interpretacyjnym, do tego sądu należy zapewnienie pełnej skuteczności decyzji ramowej, w razie potrzeby z odstąpieniem z własnej inicjatywy od stosowania wykładni przyjętej przez krajowy sąd najwyższy, jeśli wykładnia ta jest niezgodna z prawem Unii” ( 33 ).

71.

Przypomniawszy zatem zakres i ograniczenia obowiązku dokonywania wykładni prawa krajowego zgodnej z prawem Unii, należy ponownie wezwać sąd odsyłający, aby uczynił wszystko co możliwe w celu osiągnięcia, w drodze wykładni, stosowania art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW zgodnie z celem art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584. Ten sam wysiłek należy podjąć jeśli chodzi o art. 5:2 ust. 3 WETS, aby dokonać wykładni zgodnej z decyzją ramową 2008/909. Pierwszeństwo decyzji ramowych nad ustawodawstwami krajowymi powinno się bowiem przekładać przede wszystkim na ciążący na sądach krajowych obowiązek dokonywania wykładni ich ustawodawstwa krajowego w sposób zgodny ze wspomnianymi decyzjami ramowymi.

72.

Zanim zostaną dostarczone w tym zakresie wskazówki dla sądu odsyłającego, należy doprecyzować, jaka jest relacja pomiędzy decyzją ramową 2002/584 a decyzją ramową 2008/909.

73.

Relacja pomiędzy decyzją ramową 2002/584 a decyzją ramową 2008/909 w sposób wyraźny wynika z art. 25 tej ostatniej decyzji ramowej, zatytułowanej „[w]ykonywanie kar w następstwie [ENA]”, który stanowi, że „bez uszczerbku dla decyzji ramowej [2002/584] przepisy niniejszej decyzji ramowej mają odpowiednio zastosowanie w zakresie, w jakim są zgodne z przepisami tej decyzji ramowej, do wykonywania kar, w przypadku gdy państwo członkowskie rozpocznie wykonywanie kary w sprawach objętych art. 4 ust. 6 [decyzji ramowej 2002/584] lub gdy działając na mocy art. 5 ust. 3 tej decyzji ramowej, postawiło ono warunek, że dana osoba musi wrócić, aby odbyć karę w danym państwie członkowskim, dzięki czemu nie uniknie ona kary” ( 34 ).

74.

Powyższy przepis należy z kolei analizować w świetle motywu 12 decyzji ramowej 2008/909, z którego wynika, że odpowiednie stosowanie tej decyzji ramowej do wykonywania kar w przypadkach objętych art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 „oznacza […] między innymi, że bez uszczerbku dla przywołanej decyzji ramowej państwo wykonujące może sprawdzić, czy istnieją podstawy odmowy uznania i odmowy wykonania określone w art. 9 niniejszej decyzji ramowej, sprawdzając między innymi podwójną karalność, o ile złożyło ono oświadczenie na podstawie art. 7 ust. 4 niniejszej decyzji ramowej, jako warunek uznania i wykonania wyroku w celu stwierdzenia, czy należy wydać [przekazać] daną osobę, czy też wykonać karę w przypadkach objętych art. 4 ust. 6 decyzji ramowej [2002/584]”.

75.

Z przywołanych przepisów można wnioskować, że w zakresie, w jakim system wynikający z decyzji ramowej 2008/909 ma zastosowanie do wykonania kary w sytuacji, w której państwo członkowskie nie zamierza powołać się na jedną z podstaw odmowy uznania i wykonania wymienionych w art. 9 wspomnianej decyzji ramowej, a ponadto wykonujący nakaz organ sądowy uważa, że wykonanie kary w tym państwie członkowskim ułatwiłoby resocjalizację skazanej osoby, nic nie stoi na przeszkodzie, aby dane państwo mogło powziąć trwałe i ostateczne zobowiązanie, aby wykonać wspomnianą karę. Warunki wymagane, aby organ sądowy mógł odmówić przekazania, są zatem spełnione. Interes związany z resocjalizacją skazanej osoby zostaje zatem powiązany z interesem mającym na celu uniknięcie sytuacji, w której kara pozbawienia wolności nie zostałaby wykonana. Konieczność pogodzenia tych dwóch interesów czyni tym bardziej niezbędnym dokonanie przez sąd odsyłający takiej wykładni jego prawa krajowego, która pozwoli nadać pełen skutek art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

76.

Jak Trybunał przypomniał w swoim wyroku Popławski, nie jest on właściwy do orzekania w przedmiocie wykładni prawa krajowego danego państwa członkowskiego ( 35 ). To do samego sądu odsyłającego należy ocena, czy wykładni prawa niderlandzkiego należy dokonać w sposób zgodny z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 oraz z art. 28 decyzji ramowej 2008/909.

77.

Jednakże Trybunał, w przypadku, w którym jest „proszony o dostarczenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi w ramach odesłania prejudycjalnego, jest właściwy do udzielenia wskazówek na podstawie akt sprawy w postępowaniu głównym, a także uwag, które zostały mu przedstawione ustnie i na piśmie, tak aby umożliwić sądowi krajowemu wydanie rozstrzygnięcia w sprawie” ( 36 ).

78.

W niniejszej sprawie zastosowanie art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW w ramach sporu w postępowaniu głównym zakładałoby, że jest ono zgodne z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, by przepis ten mógł być interpretowany w następujący sposób.

79.

Po pierwsze, konieczne jest, aby wykładni art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW można było dokonać w taki sposób, że przepis ten ustanawia podstawę fakultatywnej odmowy wykonania ENA w stosunku do osoby, której dotyczy ENA, tak aby organ sądowy wykonującego nakaz państwa członkowskiego korzystał z marginesu swobodnego uznania w celu wykonania lub odmowy wykonania wspomnianego ENA.

80.

W swoim wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym sąd odsyłający wydaje się wątpić, czy taka wykładnia prawa krajowego jest możliwa, nawet jeśli w tym samym czasie z innych rozważań przedstawionych przez ten sąd wynika, iż jego zdaniem nie stanowi to najistotniejszej przeszkody w uzyskaniu rozwiązania zgodnego z wymaganiami wynikającymi z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

81.

Po drugie, a pytania podniesione przez sąd odsyłający zasadniczo dotyczą tej kwestii, dla zapewnienia zgodności tego przepisu z wymaganiami wynikającymi z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 powinna istnieć możliwość takiej wykładni art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW, że wykonujący nakazu organ sądowy może skorzystać z możliwości odmowy wykonania ENA wyłącznie pod warunkiem zapewnienia rzeczywistego wykonania w Niderlandach wymierzonej D.A. Popławskiemu kary.

82.

W tej kwestii rozważania dotyczące ustalenia, czy jeżeli państwo członkowskie uzależnia przejęcie wykonania kary pozbawienia wolności od istnienia podstawy prawnej wynikającej z konwencji międzynarodowej, to art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 może sam w sobie stanowić wymaganą przez prawo wewnętrzne podstawę prawną zawartą w konwencji, są już bezprzedmiotowe.

83.

Jak już bowiem uprzednio wskazałem, Królestwo Niderlandów zdecydowało się wycofać ze skutkiem od dnia 1 czerwca 2018 r. oświadczenie, które złożyło na podstawie art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909. Wycofanie wspomnianego oświadczenia skutkuje tym, że przepisy rzeczonej decyzji ramowej powinny mieć zastosowanie ratione temporis do wniosku mającego na celu wykonanie kary, jeśli państwo członkowskie zobowiązuje się do wykonania tej kary zgodnie z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

84.

Przypominam w tym zakresie, że decyzja ramowa 2008/909 jest wdrażana do prawa niderlandzkiego na mocy WETS. Od wejścia w życie tej ustawy art. 6 ust. 3 OLW nie zawiera już wzmianki o konieczności wskazania podstawy w postaci konwencji międzynarodowej w celu wykonania kary w razie odmowy przekazania. Powyższa zmiana redakcyjna jest logiczna, w zakresie, w jakim, jak wskazuje art. 26 ust. 1 decyzji ramowej 2008/909, decyzja ta zastępuje od dnia 5 grudnia 2011 r. odpowiednie postanowienia kilku konwencji europejskich mających zastosowanie w stosunkach między państwami członkowskimi.

85.

A zatem sąd odsyłający może stwierdzić, że wprowadzenie w życie przepisów krajowych przyjętych w celu wdrożenia decyzji ramowej 2008/909 pozwala zagwarantować, że kara wymierzona D.A. Popławskiemu będzie mogła rzeczywiście zostać wykonana w Niderlandach.

86.

Jednakże wdrożenie takich przepisów krajowych w niniejszej sprawie napotyka przeszkodę wynikającą z art. 5:2 ust. 3 WETS w zakresie, w jakim przepis ten, co należy przypomnieć, stanowi, że wspomniane przepisy nie mają zastosowania do orzeczeń, które stały się prawomocne przed dniem 5 grudnia 2011 r.

87.

Wobec braku oświadczenia Królestwa Niderlandów, które byłoby złożone na podstawie art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909, przepis ten należy uznać za niezgodny z art. 28 ust. 1 wspomnianej decyzji ramowej, który, co również należy przypomnieć, stanowi, że wnioski otrzymane po dniu 5 grudnia 2011 r. podlegają przepisom przyjętym przez państwa członkowskie zgodnie z niniejszą decyzją ramową, a data uzyskania prawomocności przez dany wyrok nie ma w tym zakresie żadnego znaczenia.

88.

Opierając się na całości przepisów swojego prawa wewnętrznego i na metodach wykładni, którymi dysponuje, sąd odsyłający jest uprawniony moim zdaniem do stwierdzenia, że ze względu na fakt, iż Królestwo Niderlandów podjęło decyzję o wycofaniu oświadczenia złożonego na podstawie art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909, przepis krajowy mający na celu wdrożenie wspomnianego oświadczenia do prawa wewnętrznego nie ma podstawy prawnej. Ze względu na fakt, że stanowisko wyrażone przez Królestwo Niderlandów jest jednoznaczne, zakres stosowania art. 5:2 ust. 3 WETS może z łatwością zostać ograniczony na podstawie samego prawa wewnętrznego, a sąd odsyłający nie napotka przeszkody w postaci wykładni contra legem.

89.

Po przedstawieniu powyższych wyjaśnień dotyczących sposobu, w jaki sąd odsyłający mógłby dokonać wykładni swojego prawa krajowego, która byłaby zgodna z decyzją ramową 2002/584 i decyzją ramową 2009/909, należy konkretnie określić sposób, w jaki przepisy krajowe wdrażające te dwie decyzje ramowe mogą być stosowane w sytuacji takiej jak rozpatrywana w sprawie w postępowaniu głównym.

90.

Należy w tym względzie rozpocząć od stwierdzenia, że w zakresie, w jakim system ustanowiony na mocy decyzji ramowej 2008/909 ma zastosowanie do wniosku zmierzającego do wykonania w Niderlandach kary wymierzonej D.A. Popławskiemu w Polsce oraz w jakim można uniknąć niepewności, która mogła wcześniej wynikać ze stosowania systemu ustanowionego na mocy konwencji europejskich dotyczących tej dziedziny, wykonujące nakaz państwo członkowskie jest w stanie w sposób stanowczy i definitywny zobowiązać się do wykonania tej kary zgodnie z wymaganiem wynikającym z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

91.

Uważam również, że w sytuacji, w której warunki wynikające z tego przepisu są spełnione, nie można przyjąć, że wykonaniu kary w wykonującym nakaz państwie członkowskim może stanąć na przeszkodzie odmowa przekazania przez wydające nakaz państwo członkowskie wyroku wraz z zaświadczeniem, o którym mowa w załączniku 1 do decyzji ramowej 2008/909.

92.

Nie podzielam w tym zakresie poglądu wyrażonego przez Rzeczpospolitą Polską, zgodnie z którym wobec braku wniosku lub zgody ze strony tego państwa na wykonanie w Niderlandach kary wymierzonej D.A. Popławskiemu wykonanie to nie może mieć miejsca. Stanowisko takie prowadziłoby bowiem do pozbawienia skuteczności podstawy fakultatywnej odmowy wynikającej z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, którą wykonujące nakaz państwo członkowskie zdecydowało się wdrożyć do swojego prawa krajowego. Powyższe stanowisko wyrażone przez Rzeczpospolitą Polską, które stoi na przeszkodzie stanowczemu i definitywnemu zobowiązaniu państwa członkowskiego do wykonania kary, jest sprzeczne z celem polegającym na zwiększeniu szans resocjalizacji osoby skazanej, który to cel jest realizowany przez ten ostatni przepis ( 37 ), ale również w na podstawie decyzji ramowej 2008/909, co w sposób wyraźny wynika art. 3 ust. 1 tejże decyzji. Należy w tej kwestii podkreślić, jak już stwierdził to Trybunał, że „resocjalizacja obywatela Unii w państwie członkowskim, w którym jest on rzeczywiście zintegrowany, jest w interesie nie tylko tego państwa, ale także Unii w ogólności” ( 38 ).

93.

Przeciwnie do tego, co podnosi Rzeczpospolita Polska, wydające nakaz państwo członkowskie nie może się powołać na art. 4 ust. 5 decyzji ramowej 2008/909, aby sprzeciwić się przekazaniu wyroku wraz z zaświadczeniem, o którym mowa w załączniku 1 do powyższej decyzji ramowej.

94.

Oczywiście z przepisu tego wynika, że „państwo wykonujące może z własnej inicjatywy wystąpić z wnioskiem do państwa wydającego o przekazanie wyroku wraz z zaświadczeniem” oraz że „wnioski złożone zgodnie z niniejszym ustępem nie skutkują obowiązkiem przekazania wyroku wraz z zaświadczeniem przez państwo wydające”.

95.

W związku z tym, jak uprzednio wskazałem, to art. 25 decyzji ramowej 2008/909 reguluje wykonanie kar w rezultacie wydania ENA, co zresztą wynika w sposób wyraźny z tytułu tego przepisu. Wspomniany przepis stanowi zatem lex specialis w stosunku do ogólnego systemu wykonania kar ustanowionego przez powyższą decyzję ramową.

96.

Przypominam w tym zakresie, że zgodnie z brzmieniem tego przepisu to przepisy decyzji ramowej 2008/909 mają zastosowanie do wykonania kar w sprawach objętych art. 4 pkt 6 decyzji ramowej„[b]ez uszczerbku” dla decyzji ramowej 2002/584 i tylko „w zakresie, w jakim są zgodne” z przepisami tej ostatniej decyzji ramowej. Podsumowując: oznacza to, że wdrożenie decyzji ramowej 2008/909 nie może naruszać podstawy fakultatywnej odmowy wykonania, o której mowa w art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, ponieważ zgodnie z tym ostatnim przepisem wykonujące nakaz państwo członkowskie zobowiązuje się do wykonania danej kary. Byłoby zresztą paradoksalne i, prawdę mówiąc, niespójne uznanie, że prawodawca Unii mógł zmierzać do umożliwienia tego, aby przepisy zawarte w decyzji ramowej 2008/909, których celem, co należy przypomnieć, jest ułatwienie resocjalizacji osoby skazanej, mogły być przywołane przez wydające nakaz państwo członkowskie w celu ustanowienia przeszkody w stosowaniu przepisów przyjętych przez wykonujące nakaz państwo członkowskie w celu wdrożenia art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, który realizuje dokładnie ten sam cel ( 39 ).

97.

Z powyższych rozważań należy wywieść konkretny wniosek, że w sytuacji, w której wykonujące nakaz państwo członkowskie zobowiązuje się do wykonania kary zgodnie z wymaganiami wynikającymi z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, wydające nakaz państwo członkowskie jest zobowiązane przychylić się do wniosku tego pierwszego państwa zmierzającego do tego, aby wyrok wraz zaświadczeniem zamieszczonym w załączniku 1 do decyzji ramowej 2008/909 został mu przekazany.

98.

Powyższa wykładnia struktury decyzji ramowej 2008/909 oraz relacji pomiędzy tą decyzją a decyzją ramową 2002/584 w pełni realizuje zatem cel polegający na ułatwieniu resocjalizacji osoby skazanej i równocześnie gwarantuje rzeczywiste wykonanie kary.

99.

Należy również przypomnieć na poparcie stanowiska, którego bronię, że „decyzja ramowa 2008/909, zgodnie z jej art. 26, zastępuje w stosunkach między państwami członkowskimi szereg aktów prawa międzynarodowego w celu wzmocnienia – zgodnie z motywem 5 tej decyzji – współpracy w zakresie wykonywania wyroków w sprawach karnych” ( 40 ).

100.

W przeciwieństwie do wspomnianych aktów prawa międzynarodowego decyzja ramowa 2008/909 opiera się przede wszystkim na zasadzie wzajemnego uznawania, stanowiącej zgodnie z motywem 1 tej decyzji ramowej w związku z art. 82 ust. 1 TFUE „kamień węgielny” współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych w Unii, która to współpraca – zgodnie z motywem 5 tej decyzji ramowej – jest oparta na szczególnym wzajemnym zaufaniu między państwami członkowskimi do swych systemów sądowniczych ( 41 ). Współpraca wydającego nakaz państwa członkowskiego w celu umożliwienia wykonania kary w wykonującym nakaz państwie członkowskim w przypadku, o którym mowa w art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, stanowi konkretny wyraz tego wzajemnego zaufania.

101.

Jak wynika z powyższych rozważań, rozpatrzenie ENA wydanego przeciwko D.A. Popławskiemu, zgodnie z przedstawioną powyżej procedurą, zakłada w każdym razie jako niezbędną przesłankę istnienie po stronie sądu odsyłającego możliwości dokonania wykładni prawa krajowego zgodnie z decyzją ramową 2002/584 oraz decyzją ramową 2008/909.

102.

Ponieważ bowiem decyzje ramowe nie wywierają skutku bezpośredniego, jest wykluczone, aby sądy krajowe mogły w sposób bezpośredni stosować wspomniane decyzje bez „pośrednictwa” prawa krajowego.

103.

Z kolei należy obecnie rozważyć przypadek, w którym sąd odsyłający uznałby, że nie jest w stanie dokonać wykładni swojego prawa krajowego zgodnie z decyzją ramową 2002/584 i z decyzją ramową 2008/909, nawet jeśli w świetle wskazówek, które uprzednio przedstawiłem, taka zgodna wykładnia mogłaby, moim zdaniem, zostać dokonana przez ten sąd. Wskazuję ponadto, że rozważania zawarte we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym oraz w postanowieniu sądu odsyłającego z dnia 10 lipca 2018 r. potwierdzają wolę tego sądu, aby dążyć, tak dalece, jak to możliwe, do takiej wykładni prawa krajowego, która byłaby zgodna ze wspomnianymi decyzjami ramowymi, aby pogodzić cel polegający na uniknięciu bezkarności z celem ułatwienia resocjalizacji osoby skazanej po obyciu kary.

104.

Zasadniczo uważam, że o ile bezsprzeczne jest, iż decyzje ramowe nie wywierają skutku bezpośredniego, o tyle ich skutek w stosunku do ustawodawstw krajowych nie może być jednak ograniczony wyłącznie do spoczywającego na organach krajowych obowiązku wykładni zgodnej z prawem Unii.

105.

Należy bowiem zrozumieć, że jeżeli wykładni przepisu krajowego mającego na celu wdrożenie decyzji ramowej nie można, mimo podjętych przez właściwy sąd krajowy wysiłków, dokonać w taki sposób, aby zapewnić jego zgodność ze wspomnianą decyzją ramową, to oznacza, że utrzymuje się niezgodność pomiędzy wspomnianą decyzją ramową a ustawodawstwem krajowym, i to mimo wiążącego charakteru decyzji ramowych. Taka sytuacja jest zasadniczo sprzeczna z zasadą pierwszeństwa prawa Unii. Z tego punktu widzenia jedynym sposobem znalezienia rozwiązania dla tej sprzeczności jest wprowadzenie obowiązku, aby przepis krajowy sprzeczny z decyzją ramową nie był stosowany przez właściwy sąd krajowy.

106.

A zatem w sytuacji, w której dokonanie wykładni prawa niderlandzkiego zgodnej z decyzją ramową 2002/584 i decyzją ramową 2008/909, co należy zalecić sądowi odsyłającemu, okazałoby się niemożliwe, w szczególności ze względu na fakt, że taka wykładnia stanowiłaby wykładnię contra legem, pełna skuteczność wspomnianych decyzji ramowych, którą sąd odsyłający ma obowiązek zapewnić ( 42 ), wymagałaby moim zdaniem, aby sąd odsyłający nie stosował przepisów krajowych, które są sprzeczne z powyższymi decyzjami ramowymi.

107.

W opinii, którą w sprawie Popławski ( 43 ), jak również w sprawie Lada ( 44 ) przedstawił rzecznik generalny Y. Bot, zostały wskazane przyczyny, dla których należy, jego zdaniem, przyznać, że decyzje ramowe, nawet jeśli nie wywierają skutku bezpośredniego, mogą być przywołane w celu odstąpienia od stosowania sprzecznych z nimi przepisów krajowych. Należy się przychylić do argumentacji przedstawionej w przywołanych opiniach, do których odsyłam ( 45 ).

108.

Należy dodać, że nie wydaje mi się, aby sam Trybunał w wyroku Popławski wykluczył, by decyzja ramowa mogła skutkować powstaniem obowiązku odstąpienia przez sądy krajowe od stosowania przepisów krajowych sprzecznych z tą decyzją ramową.

109.

Trybunał przypomniał bowiem we wspomnianym wyroku, że „zgodnie z [jego] utrwalonym orzecznictwem […] państwa członkowskie będą podejmować wszelkie właściwe środki ogólne lub szczególne celem zapewnienia wypełniania ich zobowiązań wynikających z decyzji ramowej” ( 46 ).

110.

Trybunał następnie wskazał, że „w szczególności z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że wiążący charakter decyzji ramowej powoduje powstanie po stronie organów krajowych, a w szczególności sądów krajowych, obowiązku zgodnej z prawem Unii wykładni prawa krajowego” ( 47 ).

111.

O ile Trybunał podkreślił zatem znaczenie spoczywającego na sądach krajowych obowiązku wykładni prawa krajowego zgodnej z prawem Unii, zgodnie z pierwszeństwem, jakie Trybunał słusznie nadaje tej możliwości powołania się na prawo Unii, to przypomnienie o wiążącym charakterze decyzji ramowych, jak również wzmianka o tym, że moc wiążąca decyzji ramowych przekłada się „w szczególności” na obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnej z prawem Unii, który spoczywa na sądach krajowych, wydaje mi się pozostawiać otwartą możliwość, by w sytuacji gdy sądy te nie są w stanie dokonać wykładni ich prawa krajowego zgodnej z decyzją ramową, były one zobowiązane do odstąpienia od stosowania prawa krajowego.

112.

Uważam również, że przyznanie, iż przepis decyzji ramowej może zostać przywołany przez sąd krajowy lub przed tym sądem w celu odstąpienia od stosowania prawa krajowego, które jest sprzeczne z prawem Unii, nie zakłada, iż taki przepis spełnia warunki wymagane, aby wywierać skutek bezpośredni, a mianowicie iż jest on wystarczająco jasny, precyzyjny i bezwarunkowy.

113.

Niniejsza sprawa dobrze zresztą obrazuje okoliczność, że takie wymaganie naruszałoby wiążący charakter decyzji ramowych, jak również fakt, że, odmiennie niż podnosi Komisja, wyraźnie występuje rzeczywista różnica pomiędzy skutkiem bezpośrednim a możliwością powołania się na decyzję ramową w celu odstąpienia od stosowania krajowego przepisu, który byłby z nią sprzeczny.

114.

Artykuł 4 pkt 6 decyzji 2002/584 nie spełnia bowiem moim zdaniem warunków wymaganych, aby mógł wywierać skutek bezpośredni. Przypominam w tym zakresie, że przepis ten ustanawia podstawę fakultatywnej odmowy wykonania ENA, co skutkuje tym, iż z jednej strony, jak wynika z orzecznictwa Trybunału, państwa członkowskie mają swobodę wyboru, czy dokonają, czy też nie transpozycji tego przepisu do prawa wewnętrznego ( 48 ), a z drugiej strony –wykonujący nakaz organ sądowy powinien korzystać z marginesu uznania w kwestii ustalenia, czy należy, czy też nie odmówić wykonania ENA ( 49 ).

115.

A zatem nawet jeśli decyzje ramowe mogłyby wywierać skutek bezpośredni, to art. 4 pkt 6, decyzji ramowej 2002/584 byłby go w każdym wypadku pozbawiony. Innymi słowy – wspomniany przepis nie mógłby być w żadnym razie bezpośrednio stosowany przez sąd krajowy, niezależnie lub zamiast normy krajowej, która go wdraża. Oznacza to, że jeżeli norma krajowa nie wprowadza w życie we właściwy sposób art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 i jeśli wykładnia wspomnianej normy krajowej w sposób zgodny z tym przepisem okazuje się niemożliwa, to należy – jedynie – odstąpić od stosowania wspomnianej normy krajowej, co w żadnym razie nie będzie skutkować zastąpieniem jej przez art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

116.

Uważam, że przy spełnieniu tych warunków i z uwzględnieniem okoliczności, że brak skutku bezpośredniego decyzji ramowych wynikający z woli twórców traktatów nie jest w żaden sposób kwestionowany, wykluczenie możliwości, aby art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 pozwalał na odstąpienie od stosowania prawa krajowego sprzecznego z prawem Unii, oznaczałby po prostu zezwolenie państwom członkowskim na nieprawidłowe transponowanie podstawy odmowy wykonania ENA i naruszenie wymagania jednolitego stosowania decyzji ramowych w ramach Unii, jak również zasad wzajemnego uznawania i zaufania ( 50 ). Moim zdaniem nie jest możliwe ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, jeżeli sądy krajowe nie będą mogły w sposób skuteczny wyeliminować nieprawidłowego stosowania prawa Unii, a należy w tym zakresie przypomnieć, że sądy krajowe odgrywają w tym zakresie najważniejszą rolę.

117.

Należy zresztą podkreślić, że najnowsze orzecznictwo Trybunału dotyczące skutków, jakie dyrektywy wywierają w porządkach krajowych, potwierdza stanowisko, że skutek bezpośredni należy odróżnić od wywieranego przez dyrektywy skutku odstąpienia, który stanowi konsekwencję zasady pierwszeństwa prawa Unii. I tak w wyroku z dnia 4 października 2018 r., Link Logistik N&N ( 51 ) Trybunał w pierwszej kolejności stwierdził, że przepis dyrektywy nie spełnia warunków wymaganych, aby wywrzeć skutek bezpośredni ( 52 ), co nie przeszkodziło Trybunałowi, w drugiej kolejności, orzec w odniesieniu do tego samego przepisu, że „jeżeli […] wykładnia zgodna nie jest możliwa, sąd krajowy ma obowiązek zastosować w pełni prawo Unii i zapewnić ochronę praw, jakie nadaje ono jednostkom, poprzez odstąpienie od stosowania wszelkiego przepisu, w sytuacji gdy jego zastosowanie w okolicznościach danej sprawy miałoby prowadzić do rezultatu sprzecznego z prawem Unii” ( 53 ).

118.

Należy teraz wskazać, jakie byłyby konsekwencje odstąpienia od stosowania art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW w zakresie, w jakim przepis ten jest sprzeczny z art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584.

119.

Jeżeli sąd odsyłający odstąpi od stosowania art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW, będzie to skutkowało tym, że ze względu na brak podstawy fakultatywnej odmowy w prawie krajowym, która odpowiadałaby art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, ENA, który został wydany w dniu 7 października 2013 r. wobec D.A. Popławskiego przez Sąd Rejonowy w Poznaniu w celu wykonania wymierzonej przez ten sąd kary, powinien zostać wykonany. Na rozprawie zostało potwierdzone, między innymi przez prokuratora, że w prawie niderlandzkim istnieje podstawa prawna pozwalająca na przeprowadzenie przekazania.

120.

W tym zakresie należy podnieść, że w wyroku Popławski Trybunał w bardzo wyraźny sposób wskazał, że „w przypadku gdy wymogi przewidziane w art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584 nie są spełnione, art. 1 ust. 2 tej decyzji ramowej zobowiązuje państwa członkowskie do wykonania każdego ENA na podstawie zasady wzajemnego uznawania” ( 54 ). To stwierdzenie byłoby pozbawione skutku, gdyby regulacja krajowa nieprawidłowo transponująca art. 4 pkt 6 decyzji ramowej 2002/584, której wykładni nie można dokonać w sposób zgodny z tym ostatnim przepisem, mogła stanowić niemożliwą do pokonania przeszkodę w wykonaniu ENA. Innymi słowy – nie dostrzegam w niniejszej sprawie innego aniżeli odstąpienie przez wykonujący nakaz organ sądowy od stosowania takiej regulacji krajowej sposobu, w jaki można by było zapewnić poszanowanie przepisu, w świetle którego ENA powinien co do zasady zostać wykonany.

121.

W tej kwestii należy wskazać, że jak Trybunał ostatnio przypomniał, „zasada wzajemnego uznawania znajduje odzwierciedlenie w art. 1 ust. 2 decyzji ramowej [2002/584], w świetle którego państwa członkowskie wykonują każdy [ENA] w oparciu o tę zasadę i zgodnie z przepisami niniejszej decyzji ramowej. Wykonujące nakaz organy sądowe mogą więc odmówić wykonania takiego nakazu wyłącznie w enumeratywnie wyliczonych wypadkach odmowy wykonania przewidzianych w tej decyzji ramowej, a wykonanie [ENA] można uzależnić wyłącznie od jednego z warunków wyczerpująco określonych we wspomnianej decyzji ramowej. W konsekwencji wykonanie [ENA] stanowi zasadę, zaś odmowa wykonania jest przewidziana jako wyjątek, który należy interpretować ściśle” ( 55 ).

122.

A zatem nie można przyjąć rozwiązania zaproponowanego przez Królestwo Niderlandów, polegającego na oczekiwaniu na zmianę ustawodawstwa krajowego. Nie dostrzegam zresztą żadnego powodu związanego z bezpieczeństwem prawnym, który mógłby stanowić dla sądu odsyłającego przeszkodę w zapewnieniu pełnej skuteczności decyzji ramowej 2002/584. Należy dodać, iż argument Komisji, w świetle którego odstąpienie od stosowania art. 6 ust. 2, 3 i 5 OLW nie może zostać zaakceptowane w zakresie, w jakim nastąpiłoby to ze szkodą dla osoby skazanej, jest moim zdaniem pozbawione znaczenia. W świetle przywołanego bowiem przez mnie orzecznictwa taka przyczyna nie mogłaby stanowić przeszkody w wykonaniu ENA w przypadku, w którym podstawa fakultatywnej odmowy nie mogłaby być zastosowana przez sąd krajowy zgodnie z decyzją ramową 2002/584.

123.

Ponadto należy podnieść, jak Trybunał orzekł już w wyroku Popławski, że „ciążący na sądzie krajowym obowiązek zapewnienia pełnej skuteczności [tej decyzji ramowej] […] nie ma żadnego wpływu na ustalenie odpowiedzialności karnej D.A. Popławskiego, jaka wynika z wyroku wydanego wobec niego w dniu 5 lutego 2007 r. przez Sąd Rejonowy w Poznaniu, i nie może a fortiori zostać uznany za zaostrzenie tej odpowiedzialności” ( 56 ).

124.

Jeśli chodzi o odstąpienie od stosowania art. 5:2 ust. 3 WETS w sytuacji, w której wykładnia prawa niderlandzkiego zgodna z decyzją ramową 2008/909 okazałaby się niemożliwa, to jedynym skutkiem tego odstąpienia byłoby odstąpienie od stosowania ograniczenia w stosowaniu ratione temporis przepisów krajowych przyjętych w celu wdrożenia tejże decyzji ramowej. Podkreślam w tym zakresie, że rozwiązanie, które polegałoby na odmowie przyznania, że sąd odsyłający jest uprawniony do odstąpienia od stosowania takiego czasowego ograniczenia, byłoby równoznaczne z przedłużeniem okresu obowiązywania skutków oświadczenia złożonego przez Królestwo Niderlandów na podstawie art. 28 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909, podczas gdy oświadczenie to zostało wycofane i prawdopodobnie jest w każdym wypadku pozbawione skutków prawnych ( 57 ).

125.

W świetle powyższych rozważań proponuję więc, aby odpowiedzieć na pierwsze pytanie, że sąd krajowy, który nie może dokonać wykładni przepisów krajowych przyjętych w celu wdrożenia decyzji ramowej w taki sposób, aby osiągnąć rezultat zgodny ze wspomnianą decyzją ramową, jest zobowiązany, na podstawie zasady pierwszeństwa prawa Unii, do odstąpienia od stosowania przepisów sprzecznych ze wspomnianą decyzją ramową.

126.

W świetle całości powyższych rozważań proponuję Trybunałowi, aby na pytania prejudycjalne przedstawione przez rechtbank Amsterdam (sąd rejonowy w Amsterdamie, Niderlandy) odpowiedział następująco: