WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)

z dnia 9 listopada 2017 r. ( 1 )

Odwołanie – Pomoc państwa – Artykuł 107 ust. 1 TFUE – Publiczna usługa nadawcza – Środki przyjęte przez władze duńskie na rzecz duńskiego nadawcy TV2/Danmark – Pojęcie pomocy przyznawanej przez państwo lub przy użyciu zasobów państwowych – Wyrok Altmark

W sprawie C‑657/15 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 7 grudnia 2015 r.,

Viasat Broadcasting UK Ltd, z siedzibą w West Drayton (Zjednoczone Królestwo), reprezentowana przez S. Kalsmosego-Hjelmborga oraz M. Honorégo, advokater,

wnosząca odwołanie,

w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:

TV2/Danmark A/S, z siedzibą w Odense (Dania), reprezentowana przez O. Koktvedgaarda, advokat,

strona skarżąca w pierwszej instancji,

Komisja Europejska, reprezentowana przez B. Stromskiego, T. Maxiana Ruschego i L. Grønfeldt, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

strona pozwana w pierwszej instancji,

Królestwo Danii, reprezentowane przez C. Thorninga, działającego w charakterze pełnomocnika, wspieranego przez R. Holdgaarda, advokat,

interwenient w pierwszej instancji,

TRYBUNAŁ (pierwsza izba),

w składzie: R. Silva de Lapuerta (sprawozdawca), prezes izby, C.G. Fernlund, A. Arabadjiev, S. Rodin i E. Regan, sędziowie,

rzecznik generalny: M. Wathelet,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 30 maja 2017 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

W swoim odwołaniu Viasat Broadcasting UK Ltd (zwana dalej „spółką Viasat”) wnosi o częściowe uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 24 września 2015 r. TV2/Danmark/Komisja (T‑674/11, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2015:684), w którym sąd ten, po pierwsze, stwierdził nieważność decyzji Komisji 2011/839/UE z dnia 20 kwietnia 2011 r. w sprawie środków podjętych przez Danię (C 2/03) na rzecz TV2/Danmark (Dz.U. 2011, L 340, s. 1, zwanej dalej „sporną decyzją”) w zakresie, w jakim Komisja uznała, że przekazane TV2/Danmark za pośrednictwem Fonds TV2 (zwanego dalej „funduszem TV2”) wpływy z reklam za lata 1995 i 1996 stanowią pomoc państwa, i, po drugie, oddalił w pozostałym zakresie skargę TV2/Danmark w przedmiocie częściowego stwierdzenia nieważności tej decyzji.

Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

2

TV2/Danmark jest stworzoną w 1986 r. duńską spółką nadawczą. Stworzona początkowo jako samodzielne przedsiębiorstwo państwowe, została ona przekształcona, ze skutkiem księgowym i podatkowym od dnia 1 stycznia 2003 r., w spółkę akcyjną. TV2/Danmark jest drugą co do wielkości stacją telewizji publicznej w Danii, największą jest zaś Danmarks Radio.

3

Zadanie TV2/Danmark polega na produkcji i emisji ogólnokrajowych i regionalnych programów telewizyjnych. Nadawanie to może odbywać się zwłaszcza za pośrednictwem urządzeń radiodyfuzyjnych, satelitarnych oraz łączy kablowych. Zasady regulujące zobowiązania TV2/Danmark z zakresu usług publicznych określa duński minister kultury.

4

Na ogólnokrajowym duńskim rynku telewizyjnym oprócz nadawców publicznych działają także nadawcy komercyjni. Chodzi zwłaszcza o spółkę Viasat Broadcasting UK Ltd oraz o grupę tworzoną przez spółki SBS TV A/S i SBS Danish Television Ltd (zwaną dalej „grupą SBS”).

5

TV2/Danmark została początkowo utworzona dzięki oprocentowanej pożyczce państwowej, a jej działalność, podobnie jak działalność Danmarks Radio, miała być finansowana z wpływów z opłat abonamentowych uiszczanych przez wszystkich duńskich telewidzów. Ustawodawca zdecydował jednak, że TV2/Danmark, w odróżnieniu od Danmarks Radio, będzie miała ponadto możliwość skorzystania zwłaszcza z wpływów z działalności reklamowej.

6

W następstwie skargi wniesionej w dniu 5 kwietnia 2000 r. do Komisji przez spółkę SBS Broadcasting SA/Tv Danmark system finansowania TV2/Danmark został zbadany przez tę instytucję w decyzji 2006/217/WE z dnia 19 maja 2004 r. w sprawie środków podjętych przez Danię na rzecz TV2/Danmark (Dz.U. 2006, L 85, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2006, L 368, s. 112, zwanej dalej „decyzją TV2 I”). Decyzja ta dotyczyła okresu obejmującego lata 1995–2002 i odnosiła się do następujących środków: wpływów z opłat abonamentowych, przelewów z funduszów przeznaczonych na finansowanie TV2/Danmark (fundusz TV2 oraz Radiofonden), kwot przyznawanych ad hoc, zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych, zwolnienia z obowiązku spłaty odsetek i odroczenia spłaty rat pożyczek udzielonych TV2/Danmark w chwili utworzenia tego przedsiębiorstwa, gwarancji państwa na kredyty operacyjne oraz korzystnych warunków wnoszenia opłat z tytułu wykorzystywania przez TV2/Danmark ogólnokrajowych częstotliwości nadawczych (zwanych dalej łącznie „rozpatrywanymi środkami”). Wreszcie dochodzenie Komisji dotyczyło także wydanego TV2/Danmark pozwolenia na nadawanie w systemie sieciowym za pośrednictwem częstotliwości lokalnych oraz spoczywającego na wszystkich właścicielach anten zbiorczych obowiązku emitowania za pośrednictwem ich urządzeń programów TV2 należących do kategorii usług publicznych.

7

Po przeanalizowaniu rozpatrywanych środków Komisja uznała, że stanowią one pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE ze względu na to, iż system finansowania TV2/Danmark, mający na celu zrekompensowanie kosztów świadczenia usługi publicznej przez to przedsiębiorstwo, nie spełniał drugiej i czwartej z czterech przesłanek określonych przez Trybunał w wyroku z dnia 24 lipca 2003 r., Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg (C‑280/00, EU:C:2003:415, które to przesłanki zwane są dalej „przesłankami Altmark”).

8

Komisja rozstrzygnęła poza tym, że wspomniana wyżej pomoc, przyznana TV2/Danmark przez Królestwo Danii w latach 1995–2002, była zgodna z rynkiem wewnętrznym w myśl art. 106 ust. 2 TFUE, z wyjątkiem kwoty 628,2 mln DKK (koron duńskich) (około 85 mln EUR), które Komisja uznała za „nadmierną rekompensatę”. Komisja tym samym nakazała Królestwu Danii odzyskanie tej kwoty wraz z odsetkami od spółki TV2/Danmark.

9

Decyzja TV2 I stała się przedmiotem czterech skarg o stwierdzenie nieważności wniesionych z jednej strony przez spółkę TV2/Danmark (sprawa T‑309/04) oraz przez Królestwo Danii (sprawa T‑317/04) i, z drugiej strony, przez konkurentów spółki TV2/Danmark – spółkę Viasat (sprawa T‑329/04) i grupę SBS (sprawa T‑336/04).

10

W wyroku z dnia 22 października 2008 r., TV2/Danmark i in./Komisja (T‑309/04, T‑317/04, T‑329/04 i T‑336/04, EU:T:2008:457), Sąd stwierdził nieważność tej decyzji. Uznał w nim, że Komisja zgodnie z prawem uznała, iż realizacja misji publicznej powierzonej TV2/Danmark odpowiada definicji usług nadawczych świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. Niemniej jednak Sąd stwierdził również, że przyjmując decyzję TV2 I instytucja ta dopuściła się szeregu nieprawidłowości.

11

Tak więc, po pierwsze, analizując kwestię tego, czy środki, których dotyczyła decyzja TV2 I, wiązały się z wykorzystaniem zasobów państwowych, Sąd stwierdził w szczególności, że Komisja przy dokonywaniu tej kwalifikacji nie uzasadniła swojej oceny w zakresie faktycznego uznania wpływów z reklam za lata 1995 i 1996 za zasoby państwowe. Po drugie, Sąd stwierdził, że dokonana przez Komisję ocena tego, czy druga i czwarta z przesłanek Altmark zostały spełnione, nie została oparta na rzetelnej analizie konkretnych przyczyn prawnych i ekonomicznych, w świetle których ustalona została kwota opłat abonamentowych przekazanych TV2/Danmark. Tak więc decyzja TV2 I była w tym względzie dotknięta brakiem uzasadnienia. Po trzecie, Sąd stwierdził, że ocena Komisji dotycząca zgodności pomocy w świetle art. 106 ust. 2 TFUE, w szczególności – istnienia nadmiernej rekompensaty, również była dotknięta brakiem uzasadnienia. Wedle Sądu wspomniany brak wynikał z braku przeprowadzenia przez Komisję rzetelnego badania konkretnych przyczyn prawnych i ekonomicznych, które legły u podstaw ustalenia kwoty opłat abonamentowych przekazywanej TV2/Danmark w okresie objętym dochodzeniem.

12

W następstwie stwierdzenia nieważności decyzji TV2 I Komisja dokonała ponownego zbadania rozpatrywanych środków. Przy tej okazji zwróciła się do Królestwa Danii i spółki TV2/Danmark o udzielenie informacji, a ponadto otrzymała uwagi stron trzecich.

13

Komisja zakończyła to badanie wydaniem spornej decyzji.

14

Decyzja ta dotyczy środków przyjętych na rzecz TV2/Danmark w latach 1995–2002. Jednak w swojej analizie Komisja uwzględniła także skutkujące dokapitalizowaniem środki przyjęte w 2004 r. w następstwie wydania decyzji TV2 I.

15

W spornej decyzji Komisja podtrzymała swoje stanowisko co do uznania rozpatrywanych środków za „pomoc państwa” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. W pierwszej kolejności instytucja ta stwierdziła, że wpływy z reklam za lata 1995 i 1996 stanowią zasoby państwowe, a następnie, sprawdzając istnienie selektywnej korzyści, stwierdziła, że rozpatrywane środki nie spełniają drugiej i czwartej z przesłanek Altmark. Natomiast, chociaż w decyzji TV2 I Komisja stwierdziła, że suma 628,2 mln DKK (około 85 mln EUR) stanowi nadmierną rekompensatę niezgodną z art. 106 ust. 2 TFUE, to w spornej decyzji instytucja ta oceniła, że jest to odpowiednia w przypadku spółki TV2/Danmark rezerwa kapitału własnego. W sentencji tej decyzji Komisja stwierdziła, co następuje:

„Artykuł pierwszy

Środki wdrożone przez Danię na korzyść TV2/Danmark w latach 1995–2002 w formie dochodów z opłat abonamentowych i innych środków omówionych w niniejszej decyzji są zgodne z rynkiem wewnętrznym w rozumieniu art. 106 ust. 2 [TFUE]”.

Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok

16

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 30 grudnia 2011 r. spółka TV2/Danmark wniosła skargę o stwierdzenie częściowej nieważności spornej decyzji.

17

Tytułem żądania głównego TV2/Danmark wniosła do Sądu o stwierdzenie nieważności spornej decyzji w zakresie, w jakim Komisja stwierdziła w niej, że rozpatrywane środki stanowiły pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

18

Tytułem żądania ewentualnego TV2/Danmark wniosła do Sądu o stwierdzenie nieważności spornej decyzji w zakresie, w jakim Komisja uznała w niej, że:

wszystkie rozpatrywane środki stanowiły nową pomoc;

wpływy z opłat abonamentowych, które w latach 1997–2002 były przekazywane TV2/Danmark, a następnie przekazywane dalej jej ośrodkom regionalnym TV2/Danmark, stanowiły pomoc państwa dla TV2/Danmark;

wpływy z reklam, które w latach 1995 i 1996, a także w trakcie likwidacji funduszu TV2 w 1997 r. były przekazywane z tego funduszu na rzecz TV2/Danmark, stanowiły pomoc państwa dla TV2/Danmark.

19

W zaskarżonym wyroku Sąd stwierdził nieważność spornej decyzji w zakresie, w jakim Komisja uznała w niej, że przekazane TV2/Danmark za pośrednictwem funduszu TV2 wpływy z reklam za lata 1995 i 1996 stanowią pomoc państwa, oraz oddalił skargę w pozostałym zakresie.

Żądania stron

20

W swym odwołaniu Viasat wnosi do Trybunału o:

uchylenie pierwszego punktu sentencji zaskarżonego wyroku;

uchylenie tych punktów uzasadnienia zaskarżonego wyroku, w których Sąd uznał, że pierwszy z podniesionych przez TV2/Danmark zarzutów w swej trzeciej części był zasadny;

oddalenie skargi o stwierdzenie nieważności wniesionej przez TV2/Danmark, popieranej przez Królestwo Danii oraz

obciążenie TV2/Danmark i Królestwa Danii kosztami postępowania.

21

TV2/Danmark wnosi do Trybunału o:

oddalenie odwołania oraz

obciążenie Viasat kosztami postępowania.

22

Królestwo Danii wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania.

W przedmiocie odwołania

23

Viasat opiera swe odwołanie na dwóch zarzutach.

W przedmiocie zarzutu pierwszego

Argumentacja stron

24

W pierwszym ze swych zarzutów Viasat twierdzi, że Sąd, rozstrzygając, iż wpływy z reklam za lata 1995 i 1996, wypłacone TV2/Danmark za pośrednictwem TV2 Reklame i funduszu TV2, nie stanowiły zasobów państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, i że, co za tym idzie, Komisja nie powinna była kwalifikować ich w spornej decyzji jako pomocy państwa, dopuścił się naruszenia prawa.

25

Viasat podnosi, że wpływy te znajdowały się pod kontrolą państwa duńskiego i pozostawały do jego dyspozycji, a to ze względu na to, iż przed przekazaniem ich do TV2/Danmark były one w posiadaniu dwóch kontrolowanych przez państwo przedsiębiorstw, a mianowicie TV2 Reklame i Fonds TV2. W konsekwencji spółka ta stoi na stanowisku, że, zgodnie z orzecznictwem Trybunału warunek konieczny lecz wystarczający do tego, aby te wpływy stanowiły zasoby państwowe w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, został spełniony, i to niezależnie od tego, jakie było źródło tychże wpływów.

26

Viasat podnosi zaś, że w niniejszym przypadku TV2 Reklame znajduje się w posiadaniu państwa duńskiego i pod jego całkowitą kontrolą, zaś podejmowane przez to przedsiębiorstwo decyzje można przypisać temu państwu, skoro to minister kultury, za zgodą komisji finansów duńskiego parlamentu, podejmuje decyzje o tym, na co zostaną przeznaczone zyski z TV2 Reklame.

27

Zdaniem Viasat przekazanie rozpatrywanych zasobów za pośrednictwem funduszu TV2 pozostaje bez wpływu na posiadanie przez nie charakteru zasobów państwowych, gdyż fundusz TV2 jest również kontrolowanym przez państwo duńskie przedsiębiorstwem publicznym.

28

Viasat twierdzi, że ze względu na występowanie tych okoliczności niniejsza sprawa różni się znacznie od tych, w których wydano wyroki z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160) i z dnia 5 marca 2009 r., UTECA (C‑222/07, EU:C:2009:124), które dotyczyły sytuacji, w jakich rozpatrywane zasoby nigdy nie opuściły sektora prywatnego.

29

Podobnie jak Viasat Komisja stoi na stanowisku, że Sąd, rozstrzygając, iż wpływy przekazane TV2/Danmark przez TV2 Reklame za pośrednictwem funduszu TV2 nie stanowią zasobów państwowych w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, a Komisja w spornej decyzji dokonała błędnej analizy drugiej z przesłanek Altmark i błędnie ją zastosowała, dopuścił się naruszenia prawa.

30

TV2/Danmark i Królestwo Danii kwestionują tę argumentację.

31

Twierdzą one w istocie, że rozpatrywane wpływy z reklam nie stanowią zasobów państwowych ani, co za tym idzie, pomocy państwa, ze względu na to, iż nie pochodzą one od państwa duńskiego, lecz z działalności TV2/Danmark, zaś okoliczność polegająca na tym, że TV2 Reklame i fundusz TV2 były podmiotami publicznymi pozostającymi w posiadaniu państwa duńskiego i przez nie kontrolowanymi, jest w tym względzie bez znaczenia.

Ocena Trybunału

32

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału zakwalifikowanie danego środka jako „pomocy” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE wymaga spełnienia wszystkich przewidzianych w tym postanowieniu przesłanek (zobacz wyrok z dnia 17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in., C‑206/06, EU:C:2008:413, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo).

33

We wspomnianym postanowieniu określone zostały cztery przesłanki. Po pierwsze, musi mieć miejsce interwencja państwa lub przy użyciu zasobów państwowych. Po drugie, musi istnieć możliwość wywarcia przez ten środek wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Po trzecie, dany środek winien przysparzać beneficjentowi jakiejś korzyści. Po czwarte, musi on zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem (zob. wyroki: z dnia 24 lipca 2003 r., Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg, C‑280/00, EU:C:2003:415, pkt 75; z dnia 17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in., C‑206/06, EU:C:2008:413, pkt 64; z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 15).

34

W niniejszym przypadku przedmiotem sporu jest jedynie pierwsza z przesłanek.

35

Co się tyczy tej przesłanki, związanej z warunkiem, by korzyść była przyznana bezpośrednio lub pośrednio z zasobów państwowych, należy przypomnieć, że środki niewiążące się z przekazaniem zasobów publicznych mogą wchodzić w zakres pojęcia „pomocy” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (zob. w szczególności wyroki: z dnia 16 maja 2002 r., Francja/Komisja, C‑482/99, EU:C:2002:294, pkt 36; z dnia 30 maja 2013 r., Doux Élevage i Coopérative agricole UKL-ARREE, C‑677/11, EU:C:2013:348, pkt 34; z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 19).

36

Pojęcie pomocy „przyznawanej przy użyciu zasobów państwowych” w rozumieniu tego postanowienia ma obejmować, poza korzyściami przyznanymi bezpośrednio przez państwo, również te przyznawane za pośrednictwem organizacji publicznej lub prywatnej, wskazanej lub utworzonej przez to państwo do zarządzania tą pomocą (zob. wyroki: z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra, C‑379/98, EU:C:2001:160, pkt 58; z dnia 30 maja 2013 r., Doux Élevage i Coopérative agricole UKL-ARREE, C‑677/11, EU:C:2013:348, pkt 26; z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 20).

37

Prawo Unii nie zezwala bowiem na obejście zasad dotyczących pomocy państwa poprzez sam fakt tworzenia niezależnych instytucji zobowiązanych do rozdzielania pomocy (zob. wyrok z dnia 16 maja 2002 r., Francja/Komisja, C‑482/99, EU:C:2002:294, pkt 23).

38

Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału art. 107 ust. 1 TFUE dotyczy wszelkich środków pieniężnych, które władze publiczne mogą rzeczywiście wykorzystywać w celu wspierania przedsiębiorstw, bez względu na fakt, czy środki te są na stałe częścią majątku państwowego. W konsekwencji, nawet jeśli kwoty związane z danym środkiem nie są na stałe w posiadaniu skarbu państwa, fakt, że pozostają one nieprzerwanie pod kontrolą publiczną, a zatem – do dyspozycji właściwych władz krajowych, wystarcza, by zakwalifikować je jako „zasoby państwowe” (zob. wyroki: z dnia 16 maja 2002 r., Francja/Komisja, C-482/99, EU:C:2002:294, pkt 37; z dnia17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in., C‑206/06, EU:C:2008:413, pkt 70; z dnia 30 maja 2013 r., Doux Élevage i Coopérative agricole UKL-ARREE, C‑677/11, EU:C:2013:348, pkt 35;a także z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 21).

39

Wynika z tego, że w sytuacji gdy zasoby państwowe podlegają kontroli państwa i pozostają zatem do jego dyspozycji, zasoby te są objęte pojęciem „zasobów państwowych” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Korzystając bowiem ze swego dominującego wpływu na takie przedsiębiorstwa, państwo może bardzo skutecznie kierować wykorzystaniem swoich zasobów w celu sfinansowania, w stosownych przypadkach, konkretnych korzyści na rzecz innych przedsiębiorstw (zob. podobnie wyrok z dnia 16 maja 2002 r., Francja/Komisja, C‑482/99, EU:C:2002:294, pkt 38).

40

Bez znaczenia w tym względzie jest okoliczność polegająca na tym, że rozpatrywane zasoby są zarządzane przez podmioty inne niż władza publiczna czy też pochodzą pierwotnie z prywatnego źródła (zob. wyroki: z dnia 2 lipca 1974 r., Włochy/Komisja, C‑173/73, EU:C:1974:71, pkt 35; a także z dnia 8 maja 2003 r., Włochy i SIM 2 Multimedia/Komisja, C‑328/99 i C-399/00, EU:C:2003:252, pkt 33).

41

Jak wskazał Sąd w pkt 176 zaskarżonego wyroku, w latach 1995 i 1996 przestrzenie reklamowe TV2/Danmark nie były sprzedawane przez samą TV2/Danmark, lecz przez spółkę zewnętrzną, TV2 Reklame, a przychód z tej sprzedaży był przekazywany TV2/Danmark za pośrednictwem funduszu TV2.

42

W tym względzie bezsporne jest, że, podobnie jak TV2/Danmark, TV2 Reklame i fundusz TV2 stanowiły pozostające w posiadaniu państwa duńskiego przedsiębiorstwa publiczne, którym powierzono zadanie polegające na przekazywaniu do TV2/Danmark wpływów pochodzących ze sprzedaży tych przestrzeni reklamowych.

43

Tak więc kanał płatniczy wykorzystywany do przekazywania tych wpływów do TV2/Danmark był na całej swej długości uregulowany przez duńskie ustawodawstwo, zgodnie z którym zadanie polegające na zarządzaniu tymi wpływami spoczywało na specjalnie uprawnionych do tego przez państwo przedsiębiorstwach publicznych.

44

Rozpatrywane wpływy znajdowały się z tego względu pod kontrolą publiczną i pozostawały do dyspozycji państwa, które mogło decydować o ich przeznaczeniu.

45

Tak więc, zgodnie z przypomnianym w pkt 35–40 niniejszego wyroku orzecznictwem Trybunału, rozpatrywane wpływy stanowią „zasoby państwowe” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

46

Wynika z tego, że Sąd, rozstrzygając w pkt 220 zaskarżonego wyroku, że wpływy osiągnięte w latach 1995 i 1996 ze sprzedaży przez TV2 Reklame przestrzeni reklamowych TV2/Danmark i przekazane tej ostatniej spółce za pośrednictwem funduszu TV2 nie stanowią zasobów państwowych i że, co za tym idzie, Komisja błędnie zakwalifikowała je jako „pomoc państwa”, dopuścił się naruszenia prawa.

47

Jak już zostało to przypomniane w pkt 40 niniejszego wyroku i wbrew temu, co wynika z pkt 211 zaskarżonego wyroku, okoliczność polegająca na tym, że te wpływy pochodziły od prywatnych reklamodawców, jest bez znaczenia w tym względzie, a także dla kwestii tego, czy środki te były kontrolowane przez duńskie organy władzy.

48

Ponadto Sąd w pkt 208 i 212 zaskarżonego wyroku błędnie uznał, że zarządzane przez przedsiębiorstwa publiczne wpływy pochodzące od osób trzecich mogą stanowić zasoby państwowe bądź pod warunkiem, iż dobrowolnie zostały one przekazane do dyspozycji państwa przez ich właścicieli, bądź pod warunkiem, że zostały porzucone przez ich właścicieli, a państwo wzięło na siebie zadanie zarządzania tymi środkami.

49

Wbrew bowiem temu, co stwierdził Sąd, nie znajduje to żadnego uzasadnienia w orzecznictwie Trybunału.

50

To samo dotyczy przedstawionych w pkt 214, 215 i 217 zaskarżonego wyroku rozważań, zgodnie z którymi tylko część tych wpływów, która, na mocy decyzji ministra kultury, nie została przekazana TV2/Danmark, mogła stanowić zasoby państwowe, a to, że brak było obowiązku corocznego przekazywania tych wpływów z funduszu TV2 do TV2/Danmark, nie może prowadzić do wyciągnięcia innego wniosku.

51

Jak bowiem zostało stwierdzone w pkt 41–44 niniejszego wyroku, istnienie publicznej kontroli rozpatrywanych wpływów z reklam wynikało z tego, że wpływy te były zarządzane przez posiadane przez państwo duńskie przedsiębiorstwa publiczne. Ponadto bezsporne jest to, że zgodnie z ustawodawstwem duńskim to minister kultury miał możliwość decydowania o tym, czy te wpływy zostaną przekazane na inny cel niż przekazanie ich funduszowi TV2.

52

Wreszcie sytuacja omawiana w niniejszej sprawie nie jest porównywalna z tą rozpatrywaną w wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160), w którym Trybunał rozstrzygnął, że spoczywający na prywatnych przedsiębiorstwach zajmujących się zaopatrzeniem w energię elektryczną obowiązek zakupu energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii po ustalonych cenach minimalnych nie prowadzi do żadnego pośredniego bądź bezpośredniego transferu zasobów państwowych do przedsiębiorstw, które tę energię wytwarzają (zob. wyroki: z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra, C‑379/98, EU:C:2001:160, pkt 59; z dnia 17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in., C‑206/06, EU:C:2008:413, pkt 74; a także z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 34).

53

W tej ostatniej sprawie przedsiębiorstwa nie były bowiem uprawnione przez państwo do zarządzania zasobami państwowymi, lecz spoczywał na nich obowiązek zakupu przy użyciu własnych zasobów finansowych (zob. wyroki: z dnia 17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in., C‑206/06, EU:C:2008:413, pkt 74; z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 35; a także postanowienie z dnia 22 października 2014 r., Elcogás, C‑275/13, niepublikowane, EU:C:2014:2314, pkt 32).

54

Ponadto w tej sprawie rozpatrywane środki nie mogły zostać uznane za zasoby państwowe, gdyż w żadnym momencie nie znajdowały się one pod publiczną kontrolą (zob. wyrok z dnia 19 grudnia 2013 r.Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 36; postanowienie z dnia 22 października 2014 r., Elcogás, C‑275/13, niepublikowane, EU:C:2014:2314, pkt 32).

55

Jak zaś zostało już podniesione, niniejsza sprawa dotyczy przedsiębiorstw publicznych, a mianowicie TV2 Reklame i fundusz TV2, które zostały stworzone przez państwo duńskie, pozostają w jego posiadaniu i zostały przez nie uprawnione do zarządzania wpływami pochodzącymi ze sprzedaży przestrzeni reklamowych innego przedsiębiorstwa publicznego, czyli TV2/Danmark, w taki sposób, że te wpływy znajdowały się pod kontrolą państwa duńskiego i pozostawały do jego dyspozycji.

56

Co za tym idzie, Sąd, rozstrzygając w pkt 213 zaskarżonego wyroku, że sytuacja rozpatrywana w niniejszej sprawie jest analogiczna do tej rozpatrywanej w sprawie, w której wydano wyrok z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160), dopuścił się naruszenia prawa.

57

W tych okolicznościach należy uwzględnić pierwszy z zarzutów podniesionych przez Viasat na poparcie jej odwołania i uchylić zaskarżony wyrok w zakresie, w jakim Sąd stwierdził w nim nieważność spornej decyzji w części, w jakiej Komisja uznała, że wpływy z reklam za lata 1995 i 1996 wypłacone TV2/Danmark za pośrednictwem funduszu TV2 stanowiły pomoc państwa.

W przedmiocie zarzutu drugiego

Argumentacja stron

58

W drugim zarzucie odwołania Viasat zarzuca Sądowi, że ten w pkt 106 zaskarżonego wyroku rozstrzygnął, iż przyjmując sporną decyzję, Komisja dopuściła się naruszenia prawa odnośnie do zakresu [zastosowania] drugiej z przesłanek Altmark.

59

Ponadto, zdaniem spółki Viasat, Sąd oparł swą ocenę w tym względzie nie na uzasadnieniu spornej decyzji jako takiej, tylko na jej przyjętej w trakcie postępowania sądowego przez Komisję interpretacji. W ten sposób miał przekroczyć granice kontroli sądowej.

60

W tym względzie Viasat podnosi, że, wbrew temu, co rozstrzygnął Sąd w pkt 97, 99 i 104–106 zaskarżonego wyroku, odpowiednie punkty uzasadnienia tej decyzji nie wskazują w żaden sposób na to, iż druga z przesłanek Altmark „obejmuje pojęcie efektywności beneficjenta rekompensaty”.

61

Viasat uważa, że celem ustanowienia tej przesłanki, z której wynika wymóg, aby parametry, na których podstawie jest obliczana rekompensata, były wcześniej ustalane w obiektywny i przejrzysty sposób, jest wykluczenie jakiegokolwiek nadużycia pojęcia „usługi publicznej”.

62

Komisja podziela argumentację spółki Viasat. Instytucja ta przypomina, że w ramach sprawy C‑649/15 P, w której wydano ogłaszany dzisiaj wyrok TV2/Danmark/Komisja w przedmiocie odwołania wniesionego przez TV2/Danmark przeciwko zaskarżonemu wyrokowi, zwróciła się ona do Trybunału o zastąpienie jego uzasadnienia w zakresie, w jakim Sąd w nim stwierdził, iż druga z przesłanek Altmark została spełniona odnośnie do pomocy państwa na rzecz TV2/Danmark.

63

TV2/Danmark i Królestwo Danii kwestionują dopuszczalność tego drugiego motywu odwołania ze względu na to, że Viasat nie ma interesu uzasadniającego przeprowadzenie przez Trybunał kontroli tej części uzasadnienia zaskarżonego wyroku, która dotyczy tej drugiej przesłanki, skoro zawarte w sentencji tego wyroku rozstrzygnięcie jest korzystne dla spółki Viasat i nie zawiera żadnego elementu składowego dotyczącego tej przesłanki.

64

W istocie TV2/Danmark twierdzi, że Sąd oparł swą ocenę zakresu zastosowania drugiej z przesłanek Altmark jednocześnie na uzasadnieniu spornej decyzji i na jej interpretacji przedstawionej przez Komisję na pisemnym etapie toczącego się przed nim postępowania kontradyktoryjnego.

65

W każdym razie TV2/Danmark stoi na stanowisku, że w niniejszym przypadku parametry, na których podstawie została obliczona rekompensata, zostały wcześniej ustalone w obiektywny i przejrzysty sposób.

Ocena Trybunału

66

Należy przypomnieć, że zgodnie z brzmieniem art. 169 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem „żądania odwołania mają na celu uchylenie, w całości lub w części, orzeczenia Sądu, w brzmieniu zawartym w sentencji”.

67

W niniejszym przypadku żądania odwołania związane z drugim z podniesionych przez Viasat zarzutów nie zmierzają jednak do zakwestionowania dokonanego w pkt 1 sentencji zaskarżonego wyroku stwierdzenia nieważności decyzji 2011/839 ani do podważenia dokonanego w pkt 2 tej sentencji oddalenia w pozostałym zakresie wniesionej skargi, lecz dotyczą części uzasadnienia zaskarżonego wyroku odnoszących się do zastosowania przez Komisję drugiej z przesłanek Altmark, które to części nie stanowią elementu składowego sentencji decyzji zaskarżonego wyroku.

68

Wreszcie należy podnieść, że sam Viasat przyznaje, iż drugi z podniesionych przez nią zarzutów odwołania dotyczy tej części zaskarżonego wyroku, która, rozpatrywana osobno, pozostaje bez wpływu na jego sentencję.

69

Wynika z tego, że drugi z zarzutów podniesionych przez Viasat na poparcie jej odwołania jest niedopuszczalny.

W przedmiocie skargi do Sądu

70

Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jeżeli odwołanie jest zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu. Może on wówczas wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala, lub skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd.

71

W niniejszej sprawie Trybunał stoi na stanowisku, że należy wydać orzeczenie ostateczne w przedmiocie wniesionej przez TV2/Danmark skargi o stwierdzenie nieważności spornej decyzji.

72

W tym względzie wystarczy podnieść, że, z przyczyn przedstawionych w pkt 35–56 niniejszego wyroku czwarty z zarzutów TV2/Danmark podniesionych tytułem ewentualnym na poparcie trzeciej części żądań należy oddalić.

73

Tak więc skargę TV2/Danmark należy oddalić.

W przedmiocie kosztów

74

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest zasadne i to sam Trybunał orzeka wyrokiem kończącym postępowanie w sprawie, rozstrzyga on o kosztach.

75

Zgodnie z brzmieniem art. 138 § 3 regulaminu postępowania przed Trybunałem, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań każdej ze stron każda z nich pokrywa własne koszty. Jednakże jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, Trybunał może orzec, że jedna ze stron pokrywa, oprócz własnych kosztów, część kosztów poniesionych przez stronę przeciwną.

76

W niniejszym przypadku, choć dwa z podniesionych przez Viasat na poparcie jej odwołania żądań zostały uwzględnione, a zaskarżony wyrok został uchylony, to nie dotyczy to kolejnego z podniesionych żądań, które Trybunał odrzucił.

77

Należy zatem, po pierwsze, obciążyć TV2/Danmark, poza jej własnymi kosztami, połową kosztów poniesionych przez Viasat w ramach niniejszego odwołania, a także całością kosztów poniesionych przez Viasat w pierwszej instancji, i, po drugie, obciążyć Viasat połową jej własnych kosztów poniesionych w ramach niniejszego odwołania.

78

Ponadto, ze względu na to, że Komisja nie zażądała formalnie, by obciążyć TV2/Danmark kosztami związanymi z postępowaniem, należy rozstrzygnąć, iż Komisja pokrywa własne koszty.

79

W myśl art. 140 § 1 regulaminu postępowania, mającego zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, państwa członkowskie i instytucje interweniujące w sprawie pokrywają własne koszty.

80

Tak więc Królestwo Danii, jako interwenient w pierwszej instancji, pokrywa własne koszty.

 

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 24 września 2015 r., TV2/Danmark/Komisja (T‑674/11, EU:T:2015:684), zostaje uchylony w zakresie, w jakim Sąd stwierdził w nim nieważność decyzji Komisji 2011/839/UE z dnia 20 kwietnia 2011 r. w sprawie środków podjętych przez Danię (C 2/03) na rzecz TV2/Danmark ze względu na uznanie przez Komisję Europejską, że wpływy z reklam za lata 1995 i 1996 przekazane TV2/Danmark za pośrednictwem Fonds TV2 stanowią pomoc państwa.

 

2)

W pozostałym zakresie odwołanie zostaje oddalone.

 

3)

Wniesiona przez TV2/Danmark A/S skarga o stwierdzenie nieważności decyzji 2011/839 zostaje oddalona.

 

4)

TV2/Danmark pokrywa, poza własnymi kosztami, połowę kosztów poniesionych przez Viasat Broadcasting UK Ltd w ramach niniejszego odwołania, a także całość kosztów poniesionych przez Viasat Broadcasting w pierwszej instancji.

 

5)

Viasat Broadcasting UK Ltd pokrywa połowę własnych kosztów poniesionych w związku z niniejszym postępowaniem odwoławczym.

 

6)

Komisja Europejska i Królestwo Danii pokrywają własne koszty.

 

Podpisy


( 1 ) Język postępowania: duński.