WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)

z dnia 20 września 2017 r. ( *1 )

Odwołanie – Rolnictwo – Mięso drobiowe – Mrożone kurczaki – Refundacje wywozowe – Rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 689/2013 ustalające refundację na poziomie 0 EUR – Zgodność z prawem – Rozporządzenie (WE) nr 1234/2007 – Artykuły 162 i 164 – Przedmiot i charakter refundacji – Kryteria ustalania ich kwot – Właściwość dyrektora generalnego Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich do podpisania spornego rozporządzenia – Nadużycie władzy – „Komitologia” – Rozporządzenie (UE) nr 182/2011 – Artykuł 3 ust. 3 – Zasięgnięcie opinii Komitetu Zarządzającego ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych – Przedłożenie projektu rozporządzenia wykonawczego podczas posiedzenia tego komitetu – Dochowanie terminów – Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych – Stwierdzenie nieważności z utrzymaniem skutków w mocy

W sprawie C‑183/16 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 23 marca 2016 r.,

Tilly-Sabco SAS, z siedzibą w Guerlesquin (Francja), reprezentowane przez R. Milchiora, F. Le Roquais’go i S. Charbonnel, avocats,

wnosząca odwołanie,

w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:

Komisja Europejska, reprezentowana przez A. Lewisa oraz K. Skelly, działających w charakterze pełnomocników,

strona pozwana w pierwszej instancji,

Doux SA, z siedzibą w Châteaulin (Francja),

interwenient w pierwszej instancji,

TRYBUNAŁ (pierwsza izba),

w składzie: R. Silva de Lapuerta, prezes izby, J.C. Bonichot, A. Arabadjiev (sprawozdawca), C.G. Fernlund i S. Rodin, sędziowie,

rzecznik generalny: N. Wahl,

sekretarz: K. Malacek, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 1 marca 2017 r.,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 4 maja 2017 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Tilly-Sabco SAS wnosi w odwołaniu o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 14 stycznia 2016 r., Tilly-Sabco/Komisja (T‑397/13, EU:T:2016:8, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd oddalił jego skargę o stwierdzenie nieważności rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 689/2013 z dnia 18 lipca 2013 r. ustalającego refundacje wywozowe dla mięsa drobiowego (Dz.U. 2013, L 196, s. 13, zwanego dalej „spornym rozporządzeniem”).

Ramy prawne

Rozporządzenie nr 1234/2007

2

Zgodnie z motywami 65 i 77 rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenia o jednolitej wspólnej organizacji rynku) (Dz.U. 2007, L 299, s. 1; sprostowania: Dz.U. 2008, L 155, s. 28; Dz.U. 2009, L 26, s. 6; Dz.U. 2009, L 37, s. 14; Dz.U. 2009, L 230, s. 6; Dz.U. 2010, L 63, s. 30; Dz.U. 2010, L 220, s. 76; Dz.U. 2011, L 276, s. 63; Dz.U. 2011, L 313, s. 47; Dz.U. 2013, L 56, s. 16; Dz.U. 2013, L 97, s. 4), zmienionego rozporządzeniem Rady (UE) nr 517/2013 z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U. 2013, L 158, s. 1) (zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1234/2007”):

„(65)

Stworzenie jednolitego rynku [Unii] wymaga wprowadzenia systemu wymiany handlowej na zewnętrznych granicach [Unii]. System wymiany handlowej powinien obejmować należności przywozowe oraz refundacje wywozowe i powinien w zasadzie ustabilizować rynek [wewnętrzny]. System wymiany handlowej powinien opierać się na zobowiązaniach podejmowanych na mocy wielostronnych negocjacji handlowych w ramach Rundy Urugwajskiej.

[…]

(77)

Przepisy dotyczące przyznawania refundacji wywozowych z tytułu wywozu do państw trzecich w oparciu o różnicę między cenami w[…] [Unii] i na rynku światowym, podlegające ograniczeniom wynikającym ze zobowiązań [Unii] w ramach WTO, powinny służyć zabezpieczeniu możliwości udziału [Unii] w międzynarodowym handlu niektórymi produktami objętymi zakresem niniejszego rozporządzenia. Wywozy objęte refundacją powinny podlegać ograniczeniom pod względem wartości i ilości”.

3

Artykuł 162 rozporządzenia nr 1234/2007 stanowił w ust. 1 między innymi:

„W zakresie niezbędnym do umożliwienia wywozu w oparciu o notowania cenowe lub ceny osiągane przez dane produkty na rynkach światowych i w ramach limitów wynikających z umów zawartych zgodnie z postanowieniami [art. 218 TFUE], różnica między tymi notowaniami lub cenami i cenami [w Unii] może zostać pokryta refundacjami wywozowymi na:

a)

produkty następujących sektorów wywożone bez dalszego przetworzenia:

[…]

(viii)

mięsa drobiowego”.

4

Artykuł 164 rozporządzenia nr 1234/2007, zatytułowany „Ustalanie refundacji wywozowych”, stanowił w ust. 1–3:

„1.   Refundacje wywozowe są takie same dla całej [Unii]. Mogą się one różnić w zależności od miejsca przeznaczenia, zwłaszcza jeżeli jest to konieczne ze względu na sytuację na rynku światowym, szczególne wymogi niektórych rynków lub zobowiązania wynikające z umów zawartych zgodnie z art. [218 TFUE].

2.   Refundacje są ustalane przez Komisję.

Refundacje mogą być ustalane:

a)

w regularnych odstępach czasu;

b)

w drodze zaproszenia do składania ofert przetargowych dla produktów, w odniesieniu do których przewidziano taką procedurę przed rozpoczęciem stosowania niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 204 ust. 2.

Z wyjątkiem sytuacji określonej w warunkach przetargu wykaz produktów, w odniesieniu do których przyznawana jest refundacja wywozowa, oraz wysokość refundacji wywozowej ustala się przynajmniej raz na trzy miesiące. Wysokość refundacji może jednak utrzymywać się na tym samym poziomie przez okres dłuższy niż trzy miesiące i może, w razie konieczności, zostać skorygowana w okresie interwencyjnym przez Komisję bez pomocy komitetu, o którym mowa w art. 195 ust. 1, albo na wniosek państwa członkowskiego albo z własnej inicjatywy Komisji.

3.   Przy ustalaniu refundacji na dany produkt uwzględnia się co najmniej jeden z następujących aspektów:

a)

sytuację bieżącą i prognozy na przyszłość w odniesieniu do:

cen i dostępności tego produktu na rynku wspólnotowym,

cen tego produktu na rynku światowym;

b)

cele wspólnej organizacji rynku, które mają zapewnić równowagę i naturalny rozwój cen i handlu na tym rynku;

c)

potrzebę unikania zakłóceń mogących powodować przedłużającą się nierównowagę między podażą i popytem na rynku wspólnotowym;

d)

gospodarcze aspekty proponowanego wywozu;

e)

limity wynikające z umów zawartych zgodnie z art. [218 TFUE];

f)

konieczność ustanowienia równowagi między stosowaniem podstawowych produktów [unijnych] w wytwarzaniu towarów przetworzonych przeznaczonych na wywóz do państw trzecich, a wykorzystaniem produktów pochodzących z państw trzecich sprowadzonych w ramach procedury uszlachetniania;

g)

najbardziej korzystne koszty wprowadzania do obrotu i koszty transportu z rynków [Unii] do portów [Unii] lub innych miejsc wywozu wraz z kosztami wysyłki do państw przeznaczenia;

h)

popyt istniejący na rynku [wewnętrznym];

i)

w odniesieniu do sektorów wieprzowiny, jaj i mięsa drobiowego różnicę między cenami w[…] [Unii] a cenami na rynku światowym odnośnie do ilości zboża paszowego potrzebnego do wytworzenia produktów tych sektorów w[…] [Unii]”.

5

Artykuł 195 rozporządzenia nr 1234/2007, zatytułowany „Komitet”, przewidywał w ust. 1 i 2:

„1.   Komisja jest wspierana przez Komitet Zarządzający ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych (zwany dalej »Komitetem Zarządzającym«).

2.   W razie odesłania do niniejszego ustępu zastosowanie mają art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE.

Okres wskazany w art. 4 ust. 3 decyzji 1999/468/WE ustala się na jeden miesiąc”.

6

Artykuł 196 rozporządzenia nr 1234/2007, zatytułowany „Organizacja Komitetu Zarządzającego”, miał następujące brzmienie:

„Przygotowując posiedzenia Komitetu Zarządzającego, o którym mowa w art. 195 ust. 1, należy uwzględnić w szczególności zakres odpowiedzialności tego organu, charakter rozpatrywanych zagadnień i potrzebę wykorzystania stosownej wiedzy fachowej”.

7

Rozporządzenie nr 1234/2007 zostało uchylone rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającym wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. 2013, L 347, s. 671).

Rozporządzenie nr 182/2011

8

Umocowanie pierwsze rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. 2011, L 55, s. 13) ma następujące brzmienie:

„uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 291 ust. 3”.

9

Zgodnie z motywami 4–9 rozporządzenia nr 182/2011:

„(4)

[Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej] wymaga obecnie, aby Parlament Europejski i Rada ustanowiły przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję.

(5)

Konieczne jest zapewnienie, aby procedury przeprowadzania takiej kontroli były jasne, skuteczne i proporcjonalne do charakteru aktów wykonawczych, a także aby odzwierciedlały wymagania instytucjonalne nakładane przez [traktat FUE] oraz doświadczenie zdobyte w trakcie wykonywania decyzji 1999/468/WE i powszechną praktykę stosowaną przy tej okazji.

(6)

W przypadku tych aktów podstawowych, które wymagają, aby państwa członkowskie kontrolowały przyjmowanie aktów wykonawczych przez Komisję, właściwe jest, na potrzeby takiej kontroli, aby powołać komitety złożone z przedstawicieli państw członkowskich, którym przewodniczyłaby Komisja.

(7)

W stosownych przypadkach mechanizm kontroli powinien obejmować przekazanie sprawy do komitetu odwoławczego, który powinien się zbierać na odpowiednim szczeblu.

(8)

Mając na uwadze uproszczenie, Komisja powinna wykonywać uprawnienia wykonawcze zgodnie z jedną z tylko dwóch procedur, a mianowicie: procedurą doradczą lub procedurą sprawdzającą.

(9)

W celu dalszego uproszczenia do komitetów powinny mieć zastosowanie wspólne zasady proceduralne, w tym również kluczowe przepisy dotyczące ich funkcjonowania oraz możliwości wydania opinii w drodze procedury pisemnej”.

10

Artykuł 2 rozporządzenia nr 182/2011, zatytułowany „Wybór procedury”, stanowi w ust. 1 i 2:

„1.   Akt podstawowy może przewidywać zastosowanie procedury doradczej lub procedury sprawdzającej, uwzględniając charakter lub oddziaływanie wymaganych aktów wykonawczych.

2.   Procedurę sprawdzającą stosuje się, w szczególności, w przypadku przyjmowania:

a)

aktów wykonawczych o zasięgu ogólnym;

b)

innych aktów wykonawczych dotyczących:

(i)

programów o znacznych skutkach;

(ii)

wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybołówstwa;

(iii)

środowiska, bezpieczeństwa lub ochrony zdrowia lub bezpieczeństwa ludzi, zwierząt lub roślin;

(iv)

wspólnej polityki handlowej;

(v)

opodatkowania”.

11

Rozporządzenie nr 182/2011 stanowi w art. 3, zatytułowanym „Przepisy wspólne”, w ust. 1–4 i 7:

„1.   Przepisy wspólne zawarte w niniejszym artykule mają zastosowanie do wszystkich procedur, o których mowa w art. 4–8.

2.   Komisję wspomaga komitet złożony z przedstawicieli państw członkowskich. Komitetowi przewodniczy przedstawiciel Komisji. Przewodniczący nie bierze udziału w głosowaniu komitetu.

3.   Przewodniczący przedstawia komitetowi projekt aktu wykonawczego, który ma zostać przyjęty przez Komisję.

Z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków przewodniczący zwołuje posiedzenie nie wcześniej niż 14 dni od przedłożenia komitetowi projektu aktu wykonawczego oraz projektu porządku posiedzenia. Komitet wydaje opinię o projekcie aktu wykonawczego w terminie, jaki przewodniczący może wyznaczyć w zależności od pilności sprawy. Terminy są proporcjonalne i umożliwiają członkom komitetu wczesne i skuteczne przeanalizowanie projektu aktu wykonawczego oraz wyrażenie swoich opinii.

4.   Do czasu wydania opinii przez komitet każdy jego członek może zaproponować poprawki, a przewodniczący może przedstawiać zmienione wersje projektu aktu wykonawczego.

Przewodniczący dokłada starań, aby znaleźć rozwiązania, które cieszą się możliwie największym poparciem w ramach komitetu. Przewodniczący informuje komitet o tym, w jaki sposób dyskusje i propozycje poprawek zostały wzięte pod uwagę, w szczególności w odniesieniu do tych propozycji, które w dużej mierze uzyskały poparcie w ramach komitetu.

[…]

7.   W stosownych przypadkach mechanizm kontroli obejmuje przekazanie sprawy do komitetu odwoławczego.

Komitet odwoławczy na wniosek Komisji przyjmuje swój regulamin wewnętrzny zwykłą większością głosów wchodzących w jego skład członków.

W przypadku gdy komitet odwoławczy proszony jest o wydanie opinii, zbiera się on nie wcześniej niż 14 dni, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, i nie później niż sześć tygodni po dniu przekazania sprawy. Bez uszczerbku dla ust. 3 komitet odwoławczy wydaje swą opinię w ciągu dwóch miesięcy od dnia przekazania sprawy.

Przedstawiciel Komisji przewodniczy komitetowi odwoławczemu.

Przewodniczący ustala datę posiedzenia komitetu odwoławczego w ścisłej współpracy z członkami komitetu, aby umożliwić państwom członkowskim i Komisji zapewnienie odpowiedniego poziomu reprezentacji. Do dnia 1 kwietnia 2011 r. Komisja zwołuje pierwsze posiedzenie komitetu odwoławczego w celu przyjęcia jego regulaminu wewnętrznego”.

12

Artykuł 5 rozporządzenia nr 182/2011, zatytułowany „Procedura sprawdzająca”, stanowi w ust. 1–4:

„1.   W przypadku gdy zastosowanie ma procedura sprawdzająca, komitet wydaje swoją opinię większością głosów określoną w art. 16 ust. 4 i 5 [TUE], a w stosownych przypadkach, w art. 238 ust. 3 [TFUE], w odniesieniu do aktów, które mają zostać przyjęte na wniosek Komisji. Głosy przedstawicieli państw członkowskich w ramach komitetu są ważone w sposób określony w tych artykułach.

2.   W przypadku gdy opinia komitetu jest pozytywna, Komisja przyjmuje projekt aktu wykonawczego.

3.   Bez uszczerbku dla art. 7, jeżeli opinia komitetu jest negatywna, Komisja nie przyjmuje projektu aktu wykonawczego. W przypadku gdy uważa się akt wykonawczy za konieczny, przewodniczący może przedstawić zmienioną wersję projektu aktu wykonawczego temu samemu komitetowi w ciągu dwóch miesięcy od wydania negatywnej opinii albo przedstawić do dalszej dyskusji projekt aktu wykonawczego komitetowi odwoławczemu w ciągu miesiąca od takiego wydania opinii.

4.   W przypadku gdy komitet nie wyda żadnej opinii, Komisja może przyjąć projekt aktu wykonawczego, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w akapicie drugim. W przypadku gdy Komisja nie przyjmie projektu aktu wykonawczego, przewodniczący może przedstawić komitetowi jego zmienioną wersję.

[…]”.

13

Artykuł 8 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Akty wykonawcze mające natychmiastowe zastosowanie”, stanowi w ust. 1–4:

„1.   W drodze odstępstwa od art. 4 i 5 akt podstawowy może przewidywać, że w przypadku należycie uzasadnionej szczególnie pilnej potrzeby zastosowanie ma niniejszy artykuł.

2.   Komisja przyjmuje akt wykonawczy mający natychmiastowe zastosowanie, bez wcześniejszego przedstawienia go komitetowi, i pozostający w mocy przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, chyba że akt podstawowy stanowi inaczej.

3.   Nie później niż 14 dni po przyjęciu aktu, o którym mowa w ust. 2, przewodniczący przedstawia go odpowiedniemu komitetowi w celu uzyskania jego opinii.

4.   W przypadku gdy zastosowanie ma procedura sprawdzająca, jeżeli opinia wydana przez komitet jest negatywna, Komisja natychmiast uchyla akt wykonawczy przyjęty zgodnie z ust. 2”.

14

Artykuł 9 rozporządzenia nr 182/2011, zatytułowany „Regulamin wewnętrzny”, stanowi w ust. 1:

„Każdy komitet, zwykłą większością głosów wchodzących w jego skład członków i na wniosek swojego przewodniczącego, przyjmuje swój regulamin wewnętrzny w oparciu o regulamin standardowy, który ma zostać sporządzony przez Komisję po konsultacji z państwami członkowskimi. Taki regulamin standardowy zostanie opublikowany przez Komisję w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

W zakresie, w jakim może to być konieczne, istniejące komitety dostosowują swoje regulaminy wewnętrzne do regulaminu standardowego”.

Decyzje w sprawie komitologii

15

Artykuł 2 akapit drugi i akapit szósty zdania pierwsze i drugie decyzji 87/373/EWG z dnia 13 lipca 1987 r. ustanawiającej warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tej decyzji poniżej] (Dz.U. 1987, L 197, s. 33) oraz art. 3 ust. 2 i art. 4 ust. 2 zdania pierwsze i drugie decyzji Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającej warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (Dz.U. 1999, L 184, s. 23 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 1, t. 3, s. 124), która uchyliła decyzję 87/373, (zwane dalej łącznie „decyzjami w sprawie komitologii”) miały takie samo następujące brzmienie:

„Przedstawiciel Komisji przedkłada komitetowi projekt dotyczący środków, jakie należy podjąć. Komitet przedstawia swoją opinię o projekcie w czasie wyznaczonym przez przewodniczącego, zależnie od pilności sprawy, zarządzając w razie potrzeby głosowanie”.

16

Decyzja 1999/468 została uchylona rozporządzeniem nr 182/2011.

Regulamin wewnętrzny Komitetu Zarządzającego

17

Artykuł 3 regulaminu wewnętrznego komitetu zarządzającego ma następujące brzmienie:

„1.   Dla celów art. 3 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 182/2011 przewodniczący przekazuje członkom Komitetu Zarządzającego zaproszenie na posiedzenie, projekt porządku obrad i projekt aktu wykonawczego, w odniesieniu do którego Komitet Zarządzający został poproszony o wydanie opinii, odpowiednio wcześniej przed posiedzeniem, uwzględniając pilność i złożoność danej kwestii, nie później jednak niż 14 dni kalendarzowych przed datą posiedzenia. Inne dokumenty związane z posiedzeniem, w szczególności dokumenty dołączone do projektu aktu wykonawczego, przedkładane są, o ile to możliwe, w tym samym terminie.

Jednakże w przypadkach, w których konieczne jest regularne podejmowanie szybkich działań lub gdy akt podstawowy przewiduje konkretne ramy czasowe w odniesieniu do podejmowanych działań, mogą zostać zastosowane krótsze terminy. […]

2.   W należycie uzasadnionych przypadkach przewodniczący może, z własnej inicjatywy lub na wniosek członka Komitetu Zarządzającego, skrócić termin przedkładania dokumentów, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy. Z wyjątkiem przypadków szczególnie pilnych w szczególności w celu zapobieżenia zakłóceniom na rynkach w zakresie rolnictwa lub w celu ochrony interesów finansowych Unii w rozumieniu art. 325 […] TFUE, termin ten nie może być krótszy niż pięć dni kalendarzowych” [tłumaczenie nieoficjalne].

Okoliczności powstania sporu

18

Tilly-Sabco jest spółką francuską prowadzącą działalność w zakresie wywozu całych zamrożonych kurczaków do państw Środkowego Wschodu.

19

Zgodnie z między innymi art. 162 i 164 rozporządzenia nr 1234/2007 Komisja w regularnych odstępach czasu ustalała, w drodze rozporządzeń wykonawczych, kwotę refundacji wywozowych w sektorze mięsa drobiowego.

20

Od chwili przyjęcia rozporządzenia Komisji (UE) nr 525/2010 z dnia 17 czerwca 2010 r. ustanawiającego refundacje wywozowe w sektorze mięsa drobiowego (Dz.U. 2010, L 152, s. 5) kwota tych refundacji była stopniowo obniżana w odniesieniu do trzech kategorii zamrożonych kurczaków. Została ona wpierw obniżona z 40 EUR/100 kg do 32,50 EUR/100 kg. Ta ostatnia kwota została utrzymana przez osiem kolejnych rozporządzeń wykonawczych, a następnie została obniżona do 21,70 EUR/100 kg na podstawie rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 962/2012 z dnia 18 października 2012 r. ustalającego refundacje wywozowe dla mięsa drobiowego (Dz.U. 2012, L 288, s. 6).

21

Kolejna obniżka kwoty refundacji do poziomu 10,85 EUR/100 kg w odniesieniu do omawianych trzech kategorii zamrożonych kurczaków została dokonana rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 33/2013 z dnia 17 stycznia 2013 r. ustalającym refundacje wywozowe dla mięsa drobiowego (Dz.U. 2013, L 14, s. 15). Kwota ta została następnie utrzymana w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 360/2013 z dnia 18 kwietnia 2013 r. ustalającym refundacje wywozowe dla mięsa drobiowego (Dz.U. 2013, L 109, s. 27).

22

Spornym rozporządzeniem Komisja uchyliła rozporządzenie wykonawcze nr 360/2013 i ustaliła na poziomie 0 EUR kwotę refundacji wywozowych w odniesieniu do trzech kategorii zamrożonych kurczaków, których kody są następujące: 0207 12 10 9900, 0207 12 90 9190 i 0207 12 90 9990. Kwota refundacji dla sześciu innych produktów – głównie piskląt – przyjęta w załączniku do spornego rozporządzenia, która została ustalona na poziomie 0 EUR w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 1056/2011 z dnia 20 października 2011 r. ustalającym refundacje wywozowe dla mięsa drobiowego (Dz.U. 2011, L 276, s. 31), nie została zmieniona. Zgodnie z załącznikiem do zaskarżonego rozporządzenia miejscami przeznaczenia, których dotyczą refundacje wywozowe, są w szczególności państwa Środkowego Wschodu.

23

Projekt zaskarżonego rozporządzenia został przedstawiony i poddany głosowaniu podczas posiedzenia Komitetu Zarządzającego w dniu 18 lipca 2013 r.

24

Jeśli chodzi o stosowaną w tym zakresie procedurę, Komisja wyjaśniła przed Sądem, jak poniżej.

25

W dniu 16 lipca 2013 r., a mianowicie dwa dni przed posiedzeniem Komitetu Zarządzającego, Komisja wysłała pocztą elektroniczną do członków Komitetu Zarządzającego dokument zatytułowany „EU Market situation for poultry” (sytuacja na unijnym rynku drobiu).

26

W dniu, w którym odbyło się posiedzenie Komitetu Zarządzającego, to znaczy w dniu 18 lipca 2013 r., Komisja przedstawiła rano sytuację na rynku drobiu. Tego samego dnia po południu po godzinie 13.00, gdy posiedzenie było kontynuowane, Komisja przedstawiła Komitetowi Zarządzającemu projekt spornego rozporządzenia. Chodziło o rozporządzenie standardowe, w którym zaktualizowano jedynie liczby. Konkretnie chodziło o kserokopię wcześniejszego rozporządzenia ustalającego refundacje wywozowe, w którym wzmianki dotyczące kwot refundacji zostały zamazane ołówkiem.

27

Projekt spornego rozporządzenia poddano następnie pod głosowanie. Dyrektor generalny Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich dopełnił formalności związanych z samodzielnym zatwierdzeniem w tym samym dniu o godz. 15.46, aby umożliwić opublikowanie zaskarżonego rozporządzenia następnego dnia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w celu zapewnienia jego niezwłocznego wejścia w życie i stosowania.

28

Motywy 1–3, 6 i 7 spornego rozporządzenia są sformułowane w następujący sposób:

„(1)

Artykuł 162 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1234/2007 stanowi, że różnica pomiędzy cenami produktów, o których mowa w części XX załącznika I do wymienionego rozporządzenia na rynku światowym i ich cenami w Unii może zostać pokryta refundacjami wywozowymi.

(2)

Biorąc pod uwagę aktualną sytuację na rynku mięsa drobiowego, refundacje wywozowe powinny zostać ustanowione zgodnie z zasadami i kryteriami przewidzianymi w art. 162, 163, 164, 167 i 169 rozporządzenia (WE) nr 1234/2007.

(3)

Artykuł 164 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1234/2007 stanowi, że refundacje mogą zostać zróżnicowane w zależności od miejsca przeznaczenia, zwłaszcza jeżeli jest to konieczne ze względu na sytuację na rynku światowym, szczególne wymogi niektórych rynków lub zobowiązania wynikające z umów zawartych zgodnie z art. [218 TFUE].

[…]

(6)

Aby zapobiec zakłóceniu obecnej sytuacji rynkowej, zapobiec spekulacjom na rynku oraz zapewnić efektywne zarządzanie, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w dniu jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

(7)

Komitet [Zarządzający] nie wydał opinii w terminie wyznaczonym przez jego przewodniczącego”.

29

Artykuł 1 ust. 1 spornego rozporządzenia stanowi:

„Refundacje wywozowe przewidziane w art. 164 rozporządzenia (WE) nr 1234/2007 przyznaje się w odniesieniu do produktów i ilości określonych w załączniku do niniejszego rozporządzenia[…]”.

30

We wspomnianym załączniku kwoty refundacji wywozowych zostały ustalone na poziomie 0 EUR w odniesieniu do wszystkich produktów, o których mowa.

31

Sporne rozporządzenie zostało podpisane przez dyrektora generalnego DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 19 lipca 2013 r. i weszło w życie w tym samym dniu.

Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok

32

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 6 sierpnia 2013 r. Tilly-Sabco wniosło skargę o stwierdzenie nieważności spornego rozporządzenia.

33

Na poparcie skargi Tilly-Sabco podniosło pięć zarzutów opartych, po pierwsze, na naruszeniu istotnych wymogów proceduralnych i nadużyciu proceduralnym, po drugie, na uchybieniu proceduralnym i braku właściwości, po trzecie, na braku uzasadnienia, po czwarte, na naruszeniu prawa lub oczywistym błędzie w ocenie, a po piąte, na naruszeniu zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań.

34

Sąd w zaskarżonym wyroku w pierwszej kolejności uznał skargę za dopuszczalną, uznając, że sporne rozporządzenie zalicza się do aktów regulacyjnych niewymagających środków wykonawczych w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE, następnie oddalił skargę co do istoty i na koniec obciążył Tilly-Sabco jego własnymi kosztami.

Żądania stron

35

Tilly-Sabco wnosi do Trybunału o:

uchylenie zaskarżonego wyroku,

stwierdzenie nieważności spornego rozporządzenia oraz

obciążenie Komisji kosztami postępowania.

36

Komisja wnosi do Trybunału o:

oddalenie odwołania oraz

obciążenie Tilly-Sabco kosztami.

W przedmiocie odwołania

37

W uzasadnieniu odwołania Tilly-Sabco podnosi cztery zarzuty. Zarzut pierwszy, podzielony na pięć części, opiera się na błędnej wykładni zarówno art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011, jak i art. 162 i 164 rozporządzenia nr 1234/2007; zarzut drugi – na braku właściwości dyrektora generalnego DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich do podpisania spornego rozporządzenia; zarzut trzeci, podzielony na pięć części – na naruszeniu art. 296 TFUE, na szeregu sprzeczności w uzasadnieniu, a także na naruszeniu art. 164 ust. 3 rozporządzenia nr 1234/2007 oraz zarzut czwarty, podzielony na trzy części – na sprzecznościach w uzasadnieniu, na naruszeniu art. 164 ust. 3 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007 i na przeinaczeniu dowodów.

38

W pierwszej kolejności należy rozpatrzyć łącznie część piątą zarzutu pierwszego, zarzut drugi, część trzecią zarzutu trzeciego, a także części pierwszą i drugą zarzutu czwartego, oparte w istocie na błędnej wykładni art. 162 i 164 rozporządzenia nr 1234/2007 oraz w drugiej kolejności rozpatrzyć łącznie części od pierwszej do czwartej zarzutu pierwszego, opartego na błędnej wykładni art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011.

W przedmiocie części piątej zarzutu pierwszego, zarzutu drugiego, części trzeciej zarzutu trzeciego, a także części pierwszej i drugiej zarzutu czwartego, opartych w istocie na błędnej wykładni art. 162 i 164 rozporządzenia nr 1234/2007

Argumentacja stron

39

W części piątej zarzutu pierwszego Tilly-Sabco powołuje się na sprzeczność w uzasadnieniu, którą Sąd obarczył zaskarżony wyrok, gdy oddalił część drugą zarzutu pierwszego skargi.

40

W tym względzie Tilly-Sabco twierdzi, że przedstawienie przez Sąd w pkt 149 i 255 zaskarżonego wyroku argumentacji Komisji ujawniło nadużycie władzy ze względu na to, iż Komisja oparła się na art. 164 rozporządzenia nr 1234/2007, gdy wykorzystała Komitet Zarządzający w celu podjęcia decyzji politycznej o zniesieniu refundacji wywozowych, która to decyzja powinna być podjęta wyłącznie na podstawie art. 162 wspomnianego rozporządzenia.

41

W szczególności Sąd nie uwzględnił w pkt 162–164 zaskarżonego wyroku wpływu zaniechania przyjęcia przez Komisję w październiku 2013 r. nowego rozporządzenia okresowego utrzymującego – w danym wypadku – na poziomie zerowym kwotę refundacji z powodu sytuacji na rynku, jak uczyniła to wcześniej w wypadku utrzymania stawki refundacji.

42

W zarzucie drugim Tilly-Sabco twierdzi, że Sąd naruszył art. 164 ust. 2 rozporządzenia nr 1234/2007 i uzasadnił zaskarżony wyrok w sposób wewnętrznie sprzeczny, gdy oddalił zarzut drugi skargi, oparty na braku właściwości dyrektora generalnego DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich do podpisania spornego rozporządzenia, a także oddalił w pkt 200 zaskarżonego wyroku jej argument dotyczący tego, że spornego rozporządzenia nie można uznać za okresowy instrument rolny.

43

W tym względzie Tilly-Sabco podnosi, że bezsporne jest, iż nie przedłużono okresu obowiązywania spornego rozporządzenia i na tej podstawie doszedł do wniosku, że nie można go uznać za okresowy instrument rolny. Tilly-Sabco przypomina, że praktyka Komisji polegała na przyjmowaniu raz na trzy miesiące rozporządzeń dotyczących refundacji i że postanowiła ona nie zwoływać Komitetu Zarządzającego celem ponownej oceny w październiku 2013 r. stawki refundacji wywozowych. Jeśli chodziło zaś o okresowy instrument rolny, Komisja była zobowiązana do dokonania tej ponownej oceny.

44

W części trzeciej zarzutu trzeciego Tilly-Sabco utrzymuje, że pkt 253–259 zaskarżonego wyroku zawierają wewnętrznie sprzeczne uzasadnienie, ponieważ Sąd wskazał w nich, iż ustalenie wartości zerowej refundacji wywozowych stanowiło część stopniowego obniżania kwoty tych refundacji i że to ostatnie obniżenie nie różniło się w swojej strukturze od wcześniejszych obniżeń. Tilly-Sabco twierdzi bowiem, że wspomniane stopniowe obniżanie było decyzją polityczną, a nie stosowaniem kryteriów wskazanych w art. 164 ust. 3 rozporządzenia nr 1234/2007, jak przyznała Komisja w odpowiedzi na skargę w pierwszej instancji, odwołując się do podjętych w tym zakresie zobowiązań międzynarodowych.

45

W części pierwszej zarzutu czwartego Tilly-Sabco wskazuje, że Sąd uzasadnił zaskarżony wyrok w sposób wewnętrznie sprzeczny i naruszył art. 164 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 1234/2007, uwzględniając w pkt 301 i 302 zaskarżonego wyroku odmienne, rozkładające się na wiele lat okresy odniesienia dla wymaganej wspomnianym przepisem oceny „sytuacji bieżącej” na rynkach światowym i wewnętrznym.

46

W części drugiej zarzutu czwartego Tilly-Sabco utrzymuje, że Sąd naruszył art. 164 ust. 3 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007, gdy potwierdził popełniony przez Komisję oczywisty błąd w ocenie. Tilly-Sabco podnosi, że Sąd stwierdził w pkt 289 zaskarżonego wyroku, iż różnica w cenie kurczaków pochodzących z Brazylii była szacowana na 44,73 EUR na 100 kg. Tilly-Sabco zaznaczyła, że różnica ta jest znaczna i wymaga przyznania refundacji wywozowych. Ponadto Sąd uwzględnił jedynie rynek światowy, a nie także rynek wewnętrzny, jak wymagał tego wspomniany przepis.

47

Komisja kwestionuje argumentację Tilly-Sabco i twierdzi w szczególności, że argumentacja ta opiera się na niewłaściwym zrozumieniu celów realizowanych w ramach wspólnej polityki rolnej poprzez przyznanie refundacji wywozowych.

Ocena Trybunału

48

Na wstępie należy zaznaczyć, że poprzez swoją argumentację, opartą na tym, że Sąd uzasadnił zaskarżony wyrok w sposób wewnętrznie sprzeczny, Tilly-Sabco kwestionuje w rzeczywistości dokonaną przez Sąd ocenę zgodności z prawem spornego rozporządzenia w świetle art. 162 i 164 rozporządzenia nr 1234/2007, ponieważ sąd ten oddalił wszystkie zarzuty i argumenty tej spółki dotyczące podważenia wspomnianej zgodności z prawem.

49

Ponadto należy zauważyć, że z art. 39 i 40 TFUE w związku z motywami 65 i 77 rozporządzenia nr 1234/2007 oraz z art. 164 ust. 3 lit. b) tego rozporządzenia wynika, iż podstawowym celem przyznania – w danym wypadku – refundacji wywozowych jest ustabilizowanie rynku wewnętrznego, jak słusznie wskazała Komisja.

50

W tym względzie art. 162 rozporządzenia nr 1234/2007 przyznaje Komisji uprawnienia dyskrecjonalne w zakresie ustanawiania refundacji wywozowych, a także zatem w zakresie zniesienia wszelkich ustanowionych refundacji.

51

Zgodnie z art. 164 ust. 2 tego rozporządzenia Komisja ustala refundacje w szczególności w regularnych odstępach czasu przynajmniej raz na trzy miesiące, przy czym wysokość refundacji może jednak utrzymywać się na tym samym poziomie przez okres dłuższy niż trzy miesiące lub, w razie konieczności, zostać skorygowana w okresie interwencyjnym.

52

W art. 164 ust. 3 rozporządzenia nr 1234/2007 dokładnie wskazano elementy, które należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu kwoty refundacji, umożliwiając zarazem Komisji uwzględnienie jednego lub kilku z tych elementów.

53

I tak, zgodnie z art. 164 ust. 3 lit. a) wspomnianego rozporządzenia, można wziąć pod uwagę sytuację bieżącą i prognozy na przyszłość w odniesieniu do cen i dostępności danego produktu na rynku wewnętrznym oraz ceny produktu na rynku światowym. Na podstawie art. 164 ust. 3 lit. b) mogą zostać uwzględnione cele wspólnej organizacji rynku, które mają zapewnić równowagę i naturalny rozwój cen i handlu na tym rynku.

54

Z powyższego przede wszystkim wynika, że skoro żadna określona kwota ani żadna szczególna metoda obliczania nie zostały nałożone w szczególności w art. 164 ust. 3 rozporządzenia nr 1234/2007, nic nie stoi na przeszkodzie temu, by dokonana przez Komisję analiza elementów, o których mowa w tym przepisie, mogła doprowadzić do tymczasowego ustalenia kwoty 0 EUR.

55

Następnie, jako że art. 164 ust. 2 tego rozporządzenia umożliwia Komisji bądź utrzymanie refundacji na tym samym poziomie przez okres dłuższy niż trzy miesiące, bądź skorygowanie ich w okresie interwencyjnym, nie można uznać, iż przepis ten nakłada na Komisję obowiązek systematycznego zwoływania co trzy miesiące posiedzeń Komitetu Zarządzającego wyłącznie w celu odnotowania przedłużenia obowiązywania wcześniej ustalonych refundacji. Taka wykładnia, która zobowiązywałaby Komisję i Komitet Zarządzający do niepotrzebnego odbywania posiedzeń, byłaby bowiem niezgodna z zasadą dobrej administracji.

56

Wreszcie, zważywszy, że zgodnie z art. 164 ust. 3 rozporządzenia nr 1234/2007 Komisja może ustalać refundacje wywozowe na podstawie co najmniej jednego z elementów określonych w tym przepisie, należy uznać, iż rozporządzenie przyjęte na podstawie tego przepisu nie jest dotknięte oczywistym błędem w ocenie, jeżeli ocena ta mogła zgodnie z prawem zostać oparta na co najmniej jednym z tych elementów.

57

W niniejszej sprawie, po pierwsze, z art. 1 ust. 1 spornego rozporządzenia oraz z motywów 2 i 3 wynika, że przyjmując to rozporządzenie, Komisja nie dokonała na podstawie art. 162 rozporządzenia nr 1234/2007 zniesienia wcześniej przyznanych i ustalonych refundacji wywozowych o wartości dodatniej, ale ustaliła na mocy art. 164 rozporządzenia nr 1234/2007 kwotę 0 EUR spornych refundacji wywozowych.

58

Po drugie, bezsporne jest, że ustalenie to było oparte w szczególności na kryterium określonym w art. 164 ust. 3 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007.

59

Tymczasem sformułowany przez Tilly-Sabco zarzut, zgodnie z którym Sąd nie uwzględnił rynku wewnętrznego przy dokonywaniu oceny i nie uwzględnił tego, iż różnica w cenie kurczaków pochodzących z Brazylii wiązała się z obowiązkiem przyznania refundacji wywozowych, wynika z błędnego zrozumienia zaskarżonego wyroku, ponieważ Sąd szczegółowo zbadał w pkt 282–294 zaskarżonego wyroku sytuację panującą na rynku wewnętrznym w dniu przyjęcia spornego rozporządzenia.

60

Argumentacja ta opiera się ponadto, jak słusznie podniosła Komisja, na błędnym zrozumieniu celów refundacji wywozowych ogólnie i art. 164 ust. 3 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007 w szczególności, gdyż z samej różnicy w cenie w żaden sposób nie wynikał wymóg przyznania refundacji wywozowych.

61

W związku z powyższym argumentacja Tilly-Sabco, oparta na naruszeniu przez Sąd art. 164 ust. 3 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007, jest całkowicie bezpodstawna.

62

W tych okolicznościach i zgodnie z tym, co zostało wskazane w pkt 56 niniejszego wyroku, argumentacja, poprzez którą Tilly-Sabco kwestionuje dokonaną przez Sąd ocenę zgodności z prawem spornego rozporządzenia w świetle art. 164 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 1234/2007, należy oddalić jako nieistotną.

63

Po trzecie, przedstawiona przez Tilly-Sabco argumentacja dotycząca zaniechania przyjęcia przez Komisję w październiku 2013 r. nowego rozporządzenia, nawet przy założeniu, że jest dopuszczalna, nie może w każdym wypadku zostać uwzględniona w świetle rozważań zawartych w pkt 55 niniejszego wyroku. Wynika stąd ponadto, że kompetencje dyrektora generalnego DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich do podpisania spornego rozporządzenia nie jest wcale kwestionowana tą argumentacją.

64

Po czwarte, w zakresie, w jakim Tilly-Sabco uważa, że informacje, które przedstawiła ona przed Sądem, mogą wykazać nadużycie władzy, należy przypomnieć, iż akt jest dotknięty wadą nadużycia władzy jedynie wtedy, gdy z obiektywnych, właściwych dla danej sprawy i spójnych przesłanek wynika, że został on przyjęty wyłącznie lub w znacznej mierze w celu innym niż wskazany albo w celu obejścia procedury przewidzianej w traktacie dla okoliczności danej sprawy (wyrok z dnia 4 grudnia 2013 r., Komisja/Rada, C‑117/10, EU:C:2013:786, pkt 96).

65

Tymczasem należy stwierdzić, że Tilly-Sabco nie przedstawiła takich przesłanek.

66

Bowiem z jednej strony, jeśli chodzi o cele określone przez Komisję przy przyjmowaniu spornego rozporządzenia, żadna informacja wynikająca z akt nie pozwala na twierdzenie, że instytucja ta realizowała wyłącznie lub przede wszystkim cel inny niż ten, o którym mowa w motywach 2 i 3 tego rozporządzenia, a mianowicie ustalanie refundacji wywozowych zgodnie z art. 164 rozporządzenia nr 1234/2007.

67

W tym względzie, należy zauważyć, że przepis ten przyznaje Komisji szerokie uprawnienia dyskrecjonalne i że zaniechanie przyjęcia przez tę instytucję w październiku 2013 r. nowego rozporządzenia oraz podnoszone odniesienie się przez Komisję do zobowiązań międzynarodowych podjętych przed przyjęciem spornego rozporządzenia, nie mogą zostać zakwalifikowane jako obiektywne, właściwe dla danej sprawy i spójne przesłanki pozwalające wykazać, iż wspomniana instytucja realizowała inne cele niż określone w szczególności w art. 164 ust. 3 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007.

68

Z drugiej strony Tilly-Sabco nie twiedzi, że Komisja zmierzała do obejścia procedury przewidzianej w prawie pierwotnym.

69

Z powyższych rozważań nie wynika żadne naruszenie prawa popełnione przez Sąd mogące uzasadniać uchylenie zaskarżonego wyroku.

70

W tych okolicznościach część piątą zarzutu pierwszego, zarzut drugi, część trzecią zarzutu trzeciego, a także części pierwszą i drugą zarzutu czwartego należy oddalić jako bezzasadne.

W przedmiocie opartych na błędnej wykładni art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011 części od pierwszej do czwartej zarzutu pierwszego

Argumentacja stron

71

W części pierwszej pierwszego zarzutu odwołania Tilly-Sabco podnosi, że Sąd dokonał w pkt 89 i 90 zaskarżonego wyroku błędnej oceny pojęcia „proporcjonalnego terminu” zawartego w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011.

72

Przepis ten, ze względu na to, że przewiduje, iż „[t]erminy są proporcjonalne i umożliwiają członkom [Komitetu Zarządzającego] wczesne i skuteczne przeanalizowanie projektu aktu wykonawczego oraz wyrażenie swoich opinii”, ma na celu zapewnienie temu komitetowi wystarczającego czasu do namysłu i na analizę.

73

Tymczasem przedłożenie członkom Komitetu Zarządzającego po godz. 13.00 projektu spornego rozporządzenia, w którym zawarto dane liczbowe dotyczące refundacji, podczas gdy posiedzenie tego komitetu zakończyło się o godz. 15.46, nie umożliwiło im „wczesnego i skutecznego przeanalizowania projektu aktu wykonawczego oraz wyrażenia swoich opinii” w rozumieniu wspomnianego przepisu.

74

W części drugiej zarzutu pierwszego odwołania Tilly-Sabco utrzymuje, że Sąd naruszył ww. przepis, gdy uznał, iż rozpatrywana sytuacja charakteryzowała się pilnym charakterem, podczas gdy żaden pilny charakter nie został wskazany przez Komisję.

75

Tilly-Sabco podnosi, że art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011 pozwala na nieprzestrzeganie wyznaczonego terminu w „należycie uzasadnionych przypadkach”, ponieważ termin ten może wówczas być skrócony „w zależności od pilności sprawy”. Tilly-Sabco podnosi, że Sąd stwierdził w pkt 111 i 112 zaskarżonego wyroku, iż Komisja nie wspomniała o istnieniu pilnego charakteru w niniejszej sprawie i że Sąd niemniej jednak uznał w pkt 113–119 zaskarżonego wyroku, iż rozpatrywana sytuacja charakteryzowała się pilnym charakterem, co uzasadniało niedochowanie wspomnianego terminu.

76

Przyjmując takie rozumowanie, Sąd nie tylko wskazał uzasadnienie, na które Komisja się nie powołała, ale także uzasadnił zaskarżony wyrok w sposób wewnętrznie sprzeczny. Ponadto ryzyko przecieków wartości proponowanych nie zostało wykazane, nie jest przewidziane w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011 i nie może zatem uzasadniać braku terminu oceny danego projektu. Regulamin wewnętrzny wskazuje bowiem, że wyjątkowo pilny charakter sprawy występuje „w szczególności wówczas, gdy istnieje zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt”.

77

W części trzeciej zarzutu trzeciego Tilly-Sabco twierdzi, że Sąd nie uwzględnił przedmiotu określonego we wspomnianym przepisie terminu.

78

Tilly-Sabco podnosi, po pierwsze, że wspomniany przepis wymaga, by projekt aktu wykonawczego, w którym wymieniono kwotę zaproponowanych refundacji, został dostarczony w przewidzianym terminie i że, po drugie, Sąd wskazał w pkt 93 zaskarżonego wyroku, iż informacje na temat sytuacji na właściwym rynku zostały wysłane członkom Komitetu Zarządzającego w odpowiednim terminie. Wysłanie takich dokumentów nie może zaś zaradzić niedochowaniu terminu przedłożenia projektu spornego rozporządzenia.

79

Wbrew temu, co sugeruje Sąd w pkt 95 zaskarżonego wyroku, przedłożenie tych dokumentów nie umożliwiło wspomnianym członkom zwrócenie się do zainteresowanych podmiotów gospodarczych, w tym do wnoszącej odwołanie, z pytaniem o planowaną kwotę refundacji. Ponadto wspomniane dokumenty nie były w żadnym wypadku wystarczające, aby umożliwić członkom Komitetu Zarządzającego udzielenie rozsądnej opinii, zważywszy, że brakowało zaproponowanej kwoty.

80

W konsekwencji faktyczna dyskusja pomiędzy państwami członkowskimi przed posiedzeniem Komitetu Zarządzającego lub pomiędzy członkami tego komitetu podczas posiedzenia, które odbyło się w godzinach porannych dnia 18 lipca 2013 r., nie mogła mieć miejsca z naruszeniem art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011, który wyraźnie wprowadza wymóg, by członkom wspomnianego komitetu „umożliwi[ono] […] skuteczne” przeanalizowanie projektu aktu wykonawczego oraz wyrażenie swoich opinii.

81

W części czwartej Tilly-Sabco zarzuca Sądowi, że naruszył on powyższy przepis, gdy potwierdził niezgodną z prawem praktykę Komisji określoną jako utrwalona od 1962 r. i stwierdził, iż nie istnieje żaden obowiązek uzasadnienia zastosowania krótszego terminu. Wnosząca odwołanie podnosi, że, gdyby praktyka ta była rzeczywiście utrwalona i konieczna, to nic nie stało na przeszkodzie, by Komisja uwzględniła ją po 39 latach doświadczenia przy przyjmowaniu rozporządzenia nr 182/2011.

82

Komisja uważa, że w częściach od pierwszej do czwartej zarzutu pierwszego wnosząca odwołanie zmierza wyłącznie do podważenia zaskarżonego wyroku w zakresie, w jakim Sąd niesłusznie uznał, iż zasięgnięcie przez Komisję opinii Komitetu Zarządzającego było prawidłowe. Tymczasem zaskarżony wyrok, jeśli chodzi o wykładnię art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011 i art. 3 regulaminu wewnętrznego Komitetu Zarządzającego, nie jest obarczony żadnym błędem.

83

Ponadto Sąd stwierdził w ramach swych nieograniczonych uprawnień, że członkowie Komitetu Zarządzającego ze względu na przedstawione przez Komisję informacje o sytuacji na rynku mogli poddać pod obrady projekt spornego rozporządzenia w godzinach przedpołudniowych poprzedzających przyjęcie tego projektu i że nie wyrazili sprzeciwu wobec sposobu działania Komisji.

84

W każdym wypadku Sąd słusznie wskazał w pkt 123 i 124 zaskarżonego wyroku, że przepisy dotyczące zasięgania opinii komitetu dotyczą zapewnienia przestrzegania uprawnień jego członków i nie zmierzają do ochrony praw podmiotów gospodarczych. W konsekwencji podmioty te nie mogą powoływać się na ewentualne naruszenie tych przepisów.

85

Komisja dodaje, że Sąd tytułem uzupełnienia uznał w pkt 125–129 zaskarżonego wyroku, iż Tilly-Sabco nie wykazało, tak jak wymaga tego orzecznictwo Trybunału, iż w braku podnoszonego naruszenia wynik postępowania byłby odmienny. Odwołanie nie zawiera zaś żadnego dowodu pozwalającego podważyć to stwierdzenie, mimo iż nie istnieje żadna przeszkoda prawna lub materialna, aby taki dowód mógł zostać w niniejszej sprawie przedstawiony. Należy zaś stwierdzić, że wynik obrad Komitetu Zarządzającego byłby podobny, gdyby komitet ten dysponował terminem wynoszącym dodatkowych dziesięć dni na przeanalizowanie projektu spornego rozporządzenia, ponieważ wszystkie dane skutkowałyby ustaleniem refundacji na poziomie 0 EUR.

Ocena Trybunału

86

W pkt 83–120 zaskarżonego wyroku Sąd orzekł, że określona w pkt 76–78 tego wyroku sporna praktyka Komisji polegająca w istocie na przedstawianiu dopiero podczas posiedzeń Komitetu Zarządzającego projektów rozporządzeń uznanych za „standardowe”, różniących się od rozporządzeń, które zastępują, jedynie zmianą liczb ustalonych w tych rozporządzeniach, jest zgodna z wymogami określonymi w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011.

87

Podczas gdy Tilly-Sabco kwestionuje zgodność tej praktyki ze wspomnianymi wymogami, Komisja utrzymuje, że przyjęte przez Sąd podstawy są zasadne i twierdzi ponadto, iż Tilly-Sabco w każdym przypadku nie może powoływać się na naruszenie tego przepisu, przy założeniu, że zostałoby ono wykazane.

88

W tym względzie w pierwszej kolejności należy przypomnieć, że, o ile istnieje tylko jedna definicja „rozporządzenia” w art. 288 akapit drugi TFUE, o tyle w traktacie FUE dokonano rozróżnienia między przyjętymi zgodnie ze zwykłą lub specjalną procedurą ustawodawczą rozporządzeniami „ustawodawczymi”, o których mowa w art. 289 TFUE, a przyjętymi przez Komisję rozporządzeniami „delegowanymi”, o których mowa w art. 290 TFUE, mającymi na celu uzupełnienie lub zmianę niektórych, innych niż istotne, elementów aktów ustawodawczych, i wreszcie rozporządzeniami „wykonawczymi” określonymi w art. 291 TFUE.

89

Zgodnie z art. 291 ust. 1 TFUE zasadniczo zadaniem państw członkowskich jest przyjęcie wszelkich środków prawa krajowego niezbędnych do wprowadzenia w życie prawnie wiążących aktów Unii. Artykuł 291 ust. 2 stanowi, że, z wyjątkiem szczególnych przypadków, jedynie w sytuacji, gdy konieczne są jednolite warunki wykonywania prawnie wiążących aktów Unii i gdy akty te powierzają uprawnienia wykonawcze Komisji, instytucja ta może przyjmować akty wykonawcze.

90

W tym ostatnim względzie w art. 291 ust. 3 TFUE wprowadzono kontrolę przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję i sprecyzowano, że zadaniem Parlamentu i Rady jest wcześniejsze ustalenie w drodze rozporządzenia „ustawodawczego” przepisów i zasad ogólnych dotyczących trybu tej kontroli.

91

Z umocowania pierwszego i z motywu 4 rozporządzenia nr 182/2011, które zawierają odesłanie do art. 291 ust. 3 TFUE i przejmują brzmienie tego postanowienia, z motywu 7 wspomnianego rozporządzenia i z jego art. 3 ust. 7, w których sprecyzowano, że rozporządzenie to wprowadza mechanizm kontroli zgodnie z wymogami art. 291 ust. 3 TFUE, oraz z motywu 5 rozporządzenia nr 182/2011, w myśl którego rozporządzenie ma na celu odzwierciedlenie wymogów instytucjonalnych nakładanych przez traktat FUE wynika, że wspomniane rozporządzenie stanowi rozporządzenie „ustawodawcze”.

92

Rozporządzenie nr 182/2011, które zastąpiło decyzję 1999/468, ustanawia zatem przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu wspomnianej kontroli.

93

Zgodnie z motywami 8 i 9 rozporządzenia nr 182/2011, mając na uwadze uproszczenie, liczba procedur została zmniejszona do dwóch, skutkiem czego zostały utrzymane jedynie procedura doradcza i procedura sprawdzająca oraz zostały ustanowione wspólne komitetom zasady proceduralne, w tym istotne przepisy dotyczące ich funkcjonowania.

94

W ramach procedury sprawdzającej, o której mowa w art. 5 rozporządzenia nr 182/2011, mającej zastosowanie w niniejszej sprawie komitet wydaje swoją opinię większością głosów określoną w zależności od przypadku w art. 16 ust. 4 i 5 TUE lub w art. 238 ust. 3 TFUE. Na podstawie art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011 opinia ta, jeżeli jest negatywna, uniemożliwia przyjęcie projektu aktu wykonawczego.

95

Istotne przepisy regulujące procedury doradczą i sprawdzającą są zawarte w art. 3 rozporządzenia nr 182/2011.

96

W odniesieniu do treści zasad ustanowionych w art. 3 ust. 3, rozporządzenia nr 182/2011 należy zestawić je z właściwymi przepisami decyzji w sprawie komitologii obowiązującymi w okresie, w którym została wdrożona sporna praktyka Komisji.

97

W tym względzie, po pierwsze, należy zaznaczyć, że podczas gdy decyzje w sprawie komitologii określały, że projekt dotyczący środków, jakie należy podjąć, powinien być przedstawiony komitetowi, rozporządzenie nr 182/2011 wprowadza w art. 3 ust. 3 wymóg, by projekt aktu wykonawczego, który ma zostać przyjęty przez Komisję, został przedstawiony temu komitetowi.

98

Po drugie, podczas gdy w decyzjach w sprawie komitologii nie określono żadnego terminu pomiędzy przedłożeniem projektu środków, wysłaniem projektu porządku posiedzenia i przeprowadzeniem właściwego posiedzenia Komitetu Zarządzającego, rozporządzenie nr 182/2011 wyznacza termin co najmniej 14 dni, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, pomiędzy przedłożeniem Komitetowi Zarządzającemu projektu aktu wykonawczego i projektu porządku posiedzenia a zwołaniem posiedzenia tego komitetu.

99

Po trzecie, należy stwierdzić, że sformułowania rozporządzenia nr 182/2011 dotyczące wyznaczenia terminu, w jakim komitet przedstawia swoją opinię, są tożsame ze sformułowaniami zastosowanymi w decyzjach w sprawie komitologii. Ten drugi termin może zatem zostać wyznaczony przez przewodniczącego komitetu zależnie od pilności rozpatrywanej sprawy.

100

Po czwarte, za wprowadzeniem w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011 dwóch odrębnych terminów, których należy przestrzegać, przemawia zastosowanie w liczbie mnogiej w zdecydowanej większości wersji językowych ostatniego zdania tego przepisu sformułowania „[t]erminy [te] są proporcjonalne i umożliwiają” oraz fakt, iż art. 3 ust. 7 akapit trzeci wprowadza dwa podobne terminy w ramach nowej procedury odwoławczej.

101

Po piąte, należy stwierdzić, że, o ile pierwszy z powyższych dwóch terminów może zostać skrócony „[w] należycie uzasadnionych przypadkach”, a drugi z nich może zostać wyznaczony „zależnie od pilności sprawy”, o tyle obydwa powinny być „proporcjonalne i [powinny] umożliwia[ć] członkom komitetu wczesne i skuteczne przeanalizowanie projektu aktu wykonawczego oraz wyrażenie swoich opinii”.

102

W tych okolicznościach należy uznać, że termin pierwszy ma na celu umożliwienie niezakłóconego przeanalizowania przed każdym posiedzeniem przez członków Komitetu Zarządzającego projektu aktu wykonawczego, a drugi termin powinien pozwolić im na wyrażenie swych opinii na temat tego projektu. Powyższy pogląd znajduje potwierdzenie w art. 3 ust. 4 rozporządzenia nr 182/2011, w którym sprecyzowano, że do czasu „wydania opinii przez komitet każdy jego członek może zaproponować poprawki”.

103

Ponadto, ponieważ art. 291 ust. 3 TFUE wyraźnie przewiduje kontrolę przez państwa członkowskie wykonywania przez Komisję uprawnień wykonawczych przyznanych jej na podstawie art. 291 ust. 2, należy uznać, iż celem terminu pierwszego jest także zapewnienie poinformowania rządów państw członkowskich poprzez ich członków Komitetu Zarządzającego o projektach Komisji, aby rządy te mogły poprzez zasięgnięcie wewnętrznych i zewnętrznych opinii określić stanowisko zmierzające do ochrony w ramach Komitetu Zarządzającego istotnych dla każdego z tych państw interesów.

104

Jak wynika z art. 3 ust. 7 rozporządzenia nr 182/2011, członkowie Komitetu Zarządzającego są bowiem przedstawicielami wspomnianych rządów, których zadaniem jest decydowanie o odpowiednim poziomie reprezentacji na różnych etapach procedury.

105

Mając na względzie powyższe rozważania, należy stwierdzić, że praktyka polegająca na przedstawianiu projektu aktu wykonawczego Komitetowi Zarządzającemu dopiero podczas posiedzenia zwołanego w celu przeanalizowania tego projektu jest niezgodna zarówno z brzmieniem, jak i z celami art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011. Postępując w ten sposób, Komisja nie przestrzega bowiem pierwszego terminu 14 dni.

106

Ponadto taka praktyka jest w sprzeczności z systematyką rozporządzenia nr 182/2011, którego art. 8 pozwala Komisji przyjmować w razie konieczności bez wcześniejszego zasięgania opinii Komitetu Zarządzającego rozporządzenia mające bezpośrednie zastosowanie.

107

Wreszcie wspomniana praktyka, która uniemożliwia członkom Komitetu Zarządzającego wyrażenie swych opinii i zaproponowanie zmian poza właściwym posiedzeniem, jest sprzeczna z art. 3 ust. 4 akapit pierwszy tego rozporządzenia, zgodnie z którym członkowie ci muszą być w stanie uczynić to w dowolnym czasie przed przyjęciem aktu.

108

Co do powołanego przez Komisję uzasadnienia niedochowania pierwszego terminu 14 dni, a mianowicie ryzyka przecieków, należy zauważyć, że uwzględnienie tego uzasadnienia prowadziłoby do zwolnienia Komisji w sposób systematyczny z przestrzegania tego pierwszego terminu, gdyż takie ryzyko istnieje co do zasady zawsze, jak twierdzi sama Komisja. Podobnie uznanie, jak dokonał tego Sąd w pkt 113–115 zaskarżonego wyroku, że pilny charakter powstaje nagle w każdym przypadku, gdy ma być przyjęte rozporządzenie wykonawcze, byłoby równoznaczne z przyznaniem rutynowego charakteru przewidzianemu wyjątkowi.

109

Ponadto żaden inny wniosek nie może wynikać ze wskazania w motywie 5 rozporządzenia nr 182/2011 celu służącego skuteczności procedur oraz z doświadczenia zdobytego w trakcie wykonywania decyzji 1999/468 i powszechnej praktyki stosowanej przy tej okazji w szczególności w odniesieniu do przyjmowania standardowych rozporządzeń wykonawczych różniących się od rozporządzeń, które zastępują, jedynie zmianą zaktualizowanych i przyjętych po każdym posiedzeniu Komitetu Zarządzającego danych liczbowych.

110

W tym względzie należy przypomnieć, że art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011 nie utrwala powszechnej praktyki, ale istotnie ją zmienia, w szczególności wprowadzając pierwszy termin czternastu dni i dokonując rozróżnienia pomiędzy przedmiotem tego terminu, a przedmiotem terminu poprzedzającego wydanie opinii Komitetu Zarządzającego i wprowadza zakaz skracania tych terminów w sposób nieproporcjonalny lub mogący uczynić je bezprzedmiotowymi.

111

Należy także przypomnieć, że Parlament i Rada zmniejszyły liczbę procedur kontroli do dwóch i że procedury te są regulowane zespołem wspólnych przepisów w celu uproszczenia. Stosowanie zaś odmiennej praktyki celem przyjmowania najpowszechniejszych rozporządzeń wykonawczych sprowadzałoby się zasadniczo do utworzenia nowej podkategorii procedur zgodnie z podstawowymi odrębnymi zasadami.

112

Wybór takiej opcji nie tylko nie ma bowiem żadnej podstawy w rozporządzeniu nr 182/2011, ale byłby również sprzeczny z celami określonymi przez ustawodawcę Unii.

113

Z powyższego wynika, że, o ile utrwalona praktyka Komisji mogła wpisać się w ramy prawne obowiązujące przed przyjęciem wspomnianego rozporządzenia, a mianowicie ramy prawne określone decyzjami w sprawie komitologii, o tyle zmiany prawa pierwotnego wynikające z przyjęcia traktatu FUE, oraz następnie zmiany prawa wtórnego wynikające z przyjęcia rozporządzenia nr 182/2011, stoją na przeszkodzie kontynuowaniu stosowania tej praktyki.

114

W drugiej kolejności, mając w szczególności na uwadze ustalenia dokonane w pkt 90, 91, 94, 95 i 102–104 niniejszego wyroku, należy uznać, że wymogi określone w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011 stanowią określone w traktacie FUE istotne zasady proceduralne zaliczające się do istotnych wymogów proceduralnych prawidłowości postępowania, których naruszenie skutkuje nieważnością danego aktu (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 lutego 1998 r., Niemcy/Komisja, C‑263/95, EU:C:1998:47, pkt 32; z dnia 24 czerwca 2014 r., Parlament/Rada, C‑658/11, EU:C:2014:2025, pkt 80; z dnia 23 grudnia 2015 r., Parlament/Rada, C‑595/14, EU:C:2015:847, pkt 35).

115

W szczególności Trybunał orzekał niezmiennie, że brak poszanowania zasad proceduralnych dotyczących przyjęcia aktu, z którym wiążą się niekorzystne skutki, stanowi naruszenie istotnych wymogów proceduralnych i że, jeżeli sąd Unii stwierdzi, badając dany akt, iż nie został on przyjęty prawidłowo, powinien wyciągnąć konsekwencje z naruszenia istotnego wymogu proceduralnego i stwierdzić nieważność aktu obarczonego taką wadą (wyroki: z dnia 4 września 2014 r., Hiszpania/Komisja, C‑197/13 P, EU:C:2014:2157, pkt 103; z dnia 24 czerwca 2015 r., Hiszpania/Komisja, C‑263/13 P, EU:C:2015:415, pkt 56).

116

Tymczasem bez potrzeby orzekania w przedmiocie argumentu Komisji dotyczącego niedopuszczalności powołania się przez Tilly-Sabco na naruszenie art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 182/2011, wystarczy zauważyć, że do sądu Unii, jeżeli stwierdzi on takie nieprzestrzeganie, należy zbadanie go z urzędu (wyrok z dnia 24 czerwca 2015 r., Hiszpania/Komisja, C‑263/13 P, EU:C:2015:415, pkt 56).

117

Uwzględniając powyższe rozważania części od pierwszej do czwartej zarzutu pierwszego należy uznać za zasadne.

118

W tych okolicznościach bez konieczności badania pozostałych zarzutów zaskarżony wyrok należy uchylić.

W przedmiocie skargi w pierwszej instancji

119

Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przypadku uchylenia orzeczenia Sądu Trybunał może wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala, lub skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd.

120

W niniejszym przypadku stan postępowania pozwala na wydanie orzeczenia w sprawie.

121

Mając na uwadze ustalenia dokonane w pkt 86–118 niniejszego wyroku, należy stwierdzić nieważność spornego rozporządzenia z uwagi na naruszenie istotnych wymogów proceduralnych.

W przedmiocie utrzymania w mocy skutków spornego rozporządzenia do czasu zastąpienia go nowym rozporządzeniem

122

Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 264 akapit drugi TFUE Trybunał może – jeśli uzna to za niezbędne – wskazać, jakie skutki rozporządzenia, o którego nieważności orzekł, powinny być uważane za ostateczne.

123

W niniejszej sprawie, o ile w postępowaniu odwoławczym wykazano, że sporne rozporządzenie zostało przyjęte z naruszeniem istotnych wymogów proceduralnych, o tyle jednak w postępowaniu tym nie wykazano żadnego błędu co do zgodności tego aktu, który określa środki niezbędne w celu wykonania rozporządzenia nr 1234/2007, z rozporządzeniem nr 1234/2007.

124

W konsekwencji stwierdzenie nieważności spornego rozporządzenia bez utrzymania w mocy jego skutków do czasu zastąpienia go nowym aktem mogłoby nie tylko mieć wpływ na to wykonanie, ale także mieć niekorzystny wpływ na pewność prawa.

125

W tych okolicznościach należy utrzymać w mocy skutki spornego rozporządzenia do czasu wejścia w życie nowego aktu, który je zastąpi.

W przedmiocie kosztów

126

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest zasadne i Trybunał wydaje orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, rozstrzyga on również o kosztach.

127

Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

128

Ponieważ Komisja przegrała sprawę, a Tilly-Sabco wniosło o obciążenie Komisji kosztami postępowania, należy obciążyć ją kosztami.

 

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 14 stycznia 2016 r., Tilly-Sabco/Komisja (T‑397/13, EU:T:2016:8) zostaje uchylony.

 

2)

Stwierdza się nieważność rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 689/2013 z dnia 18 lipca 2013 r. ustalającego refundacje wywozowe dla mięsa drobiowego.

 

3)

Skutki rozporządzenia wykonawczego nr 689/2013 zostają utrzymane w mocy do dnia wejścia w życie nowego aktu, który ma zastąpić to rozporządzenie.

 

4)

Komisja Europejska zostaje obciążona kosztami postępowania.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: francuski.