–

w imieniu Hüttenwerke Krupp Mannesmann GmbH przez K. Möhlenkamp, Rechtsanwältin, oraz C. Palmego,

–

w imieniu Hauptzollamt Duisburg przez H. Tulowitzkiego oraz P. Germelmanna, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez M. Holta oraz D. Robertsona, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez M. Gray, barrrister,

–

w imieniu Komisji Europejskiej przez F. Tomat oraz M. Wasmeiera, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz.U. 2003, L 283, s. 51).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Hüttenwerke Krupp Mannesmann GmbH (zwaną dalej „Hüttenwerke Krupp”) a Hauptzollamt Duisburg (głównym urzędem celnym w Duisburgu, Niemcy, zwanym dalej „głównym urzędem celnym”) w przedmiocie oddalenia wniosku o zwolnienie podatkowe złożone przez Hüttenwerke Krupp z tytułu energii elektrycznej wykorzystywanej w jego przedsiębiorstwie w listopadzie 2012 r. do zasilania dmuchaw.

3

Zgodnie z motywami 2–7, 11, 12 i 22 dyrektywy 2003/96:

[…]

[…]

4

Zgodnie z art. 1 dyrektywy 2003/96 państwa członkowskie nakładają podatki na produkty energetyczne i energię elektryczną zgodnie z tą dyrektywą.

5

Artykuł 2 ust. 1 wspomnianej dyrektywy definiuje produkty energetyczne poprzez sporządzenie wykazu produktów objętych kodami Nomenklatury scalonej znajdującego się w załączniku I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.U. 1987, L 256, s. 1). Artykuł 2 ust. 2 tej dyrektywy stanowi, że akt ów ma również zastosowanie do energii elektrycznej objętej kodem 2716 wspomnianej nomenklatury.

6

Artykuł 2 ust. 4 tejże dyrektywy stanowi:

„Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do:

[…]

[…]”.

7

Zgodnie z § 9 bis ust. 1 Stromsteuergezetz (ustawy o podatku od energii elektrycznej), w brzmieniu mającym zastosowanie do okoliczności faktycznych w postępowaniu głównym:

„Na wniosek przyznawane są zniżki, zwrot lub wyrównanie podatku pobieranego od energii elektrycznej, jeżeli zostanie wykazane, że energia elektryczna została opodatkowana i wykorzystana przez przedsiębiorstwo sektora przemysłowego:

[…]

[…]”.

8

Hüttenwerke Krupp prowadzi stalownię. Wytwarza ona surówkę hutniczą w wysokiej temperaturze w wielkich piecach w drodze redukcji chemicznej z rudy żelaza i koksu.

9

Instalacja obejmuje dmuchawy zasilane przez silniki elektryczne, za pomocą których powietrze zostaje sprężone, a następnie kierowane jest ono do nagrzewni. W ten sposób podgrzane sprężone powietrze jest kolejno wtłaczane przez dalsze dmuchawy do wielkiego pieca, gdzie dochodzi do redukcji chemicznej, podczas której ruda żelaza jest stopniowo przetwarzana w żelazo poprzez dodanie w wysokiej temperaturze tlenku węgla. Wtłoczenie ciepłego powietrza jest konieczne dla rozpoczęcia i utrzymania redukcji chemicznej w wielkim piecu.

10

W dniu 26 kwietnia 2013 r. Hüttenwerke Krupp wniósł do głównego urzędu celnego o zwolnienie na podstawie § 9 bis ustawy o podatku od energii elektrycznej 20585,2 MWh energii elektrycznej wykorzystanej w listopadzie 2012 r. do zasilania dmuchawy. Decyzją z dnia 4 czerwca 2013 r. główny urząd celny oddalił to żądanie. Oddalił on również zażalenie na tę decyzję wniesione przez Hüttenwerke Krupp.

11

Hüttenwerke Krupp wniósł zatem skargę na tę decyzję do sądu odsyłającego.

12

Podnosi on, że pojęcie „energii elektrycznej wykorzystywanej zasadniczo do celów redukcji chemicznej” zawarte w art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy 2003/96 obejmuje każdy pobór energii elektrycznej służący przeprowadzaniu redukcji chemicznej, o czym świadczy termin „do celów” użyty w treści tego przepisu. Jego zdaniem pojęcie to obejmuje cały proces przeprowadzania redukcji chemicznej, bez rozróżniania poszczególnych etapów tego procesu. W ten sposób częścią owej reakcji redukcji chemicznej jest produkcja i kierowanie sprężonego powietrza, bez których nie można by było przeprowadzić owej reakcji.

13

Z kolei główny urząd celny twierdzi, że energia elektryczna powinna być wykorzystywana dla przeprowadzania redukcji chemicznej bezpośrednio, a nie w urządzeniach pomocniczych lub ubocznych na innym etapie produkcji, nawet wówczas, gdy wspomniane urządzenia są niezbędne do produkcji surówki. Wykorzystywanie energii elektrycznej w dmuchawach, które odbywa się poza prawdziwym procesem redukcji chemicznej, nie może zostać uznane za wykorzystywanie bezpośrednio do celów tego procesu.

14

Sąd odsyłający wskazuje, że rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu zależy od wykładni, jaką należy nadać postanowieniom § 9 bis ust. 1 ustawy o podatku od energii elektrycznej, w brzmieniu mającym zastosowanie do okoliczności w postępowaniu głównym, wdrażającego art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy 2003/96.

15

Ze swojej strony sąd ten uważa, że wykorzystywanie sprężonego i podgrzanego powietrza w wielkim piecu jest nieodzownym składnikiem procesu wielkiego pieca, a więc reakcji redukcji chemicznej, którego nie można zatem zaklasyfikować jako „uprzednio zakończonego procesu”. Dodaje on, że gorące sprężone powietrze jest produkowane w jednym celu, jakim jest dostarczenie wielkiemu piecowi elementu bezwzględnie koniecznego do redukcji chemicznej.

16

W tych okolicznościach Finanzgericht Düsseldorf (sąd ds. finansowych w Düsseldorfie, Niemcy) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy 2003/96 […] należy, w odniesieniu do procesu wytwarzania surówki hutniczej w wielkim piecu, interpretować w ten sposób, że energię elektryczną służącą do zasilania dmuchawy należy uznać za energię elektryczną wykorzystywaną zasadniczo do celów redukcji chemicznej?”.

17

Przez swoje pytanie sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy 2003/96 należy interpretować w ten sposób, że energia elektryczna wykorzystywana do zasilania dmuchaw przeznaczonych do sprężania powietrza, które następnie jest stosowane w wielkim piecu w procesie produkcji surówki hutniczej w drodze redukcji chemicznej rudy żelaza, stanowi „energię elektryczną wykorzystywaną zasadniczo do celów redukcji chemicznej” w rozumieniu tego przepisu.

18

Pytanie to porusza w rzeczywistości kwestię dotyczącą związku, jaki powinien istnieć pomiędzy energią elektryczną a redukcją chemiczną, aby można było uznać, że energia elektryczna jest „wykorzystywana zasadniczo do celów redukcji chemicznej” w rozumieniu art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy 2003/96.

19

W tym względzie należy przypomnieć, że art. 2 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2003/96 wyłącza z zakresu jej stosowania szereg produktów energetycznych i energię elektryczną wykorzystywane do przewidzianych w tym artykule celów. W ten sposób produkty energetyczne objęte tym przepisem nie podlegają opodatkowaniu zgodnie z tą dyrektywą.

20

I tak, z zakresu stosowania dyrektywy 2003/96 wyłączona jest „energia elektryczna wykorzystywana zasadniczo do celów redukcji chemicznej”, przewidziana w art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie tej dyrektywy.

21

Zwykłe znaczenie pojęcia „energi[i] elektryczn[ej] wykorzystywan[ej] […] do celów redukcji chemicznej” w poszczególnych wersjach językowych wspomnianego art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie sugeruje, że daleki związek pomiędzy wykorzystaniem energii elektrycznej a redukcją chemiczną jest niewystarczający, aby wykorzystanie to zostało objęte zakresem stosowania owego przepisu, podobnie jak nie wystarcza w tym celu wykorzystanie energii elektrycznej, które nie jest wymagane dla prawidłowego przeprowadzenia redukcji chemicznej.

22

W każdym razie treść dyrektywy 2003/96 nie pozwala sama w sobie na ustalenie, czy istnieje wystarczająco ścisły związek pomiędzy energią elektryczną wykorzystywaną w celu takim jak w postępowaniu głównym a redukcją chemiczną w rozumieniu rzeczonego przepisu.

23

W związku z tym należy uwzględnić nie tylko postanowienia art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy 2003/96, ale także kontekst i cele zamierzone przez uregulowanie, którego przepis ten stanowi część (zob. w szczególności wyrok z dnia 10 września 2014 r., Holger Forstmann Transporte, C‑152/13, EU:C:2014:2184, pkt 26).

24

W tym zakresie należy zauważyć, że na podstawie art. 2 ust. 4 lit. b) tiret drugie wspomnianej dyrektywy nie ma ona zastosowania do produktów energetycznych podwójnego zastosowania. Trzeba dodać, że w przepisie tym znajduje się definicja produktu energetycznego o podwójnym zastosowaniu, z której wynika, iż produkt energetyczny ma podwójne zastosowanie, w przypadku gdy jest wykorzystywany zarówno jako paliwo do ogrzewania, jak i w celach innych niż jako paliwo silnikowe lub paliwo do ogrzewania. Wykorzystywanie produktów energetycznych w szczególności do redukcji chemicznej jest uważane za podwójne zastosowanie.

25

Artykuł 2 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2003/96 powinien być interpretowany w świetle motywu 22 tej dyrektywy, który stanowi, że produkty energetyczne powinny zasadniczo stanowić przedmiot ram wspólnotowych, gdy są wykorzystywane jako paliwa do ogrzewania lub paliwa silnikowe. Z motywu tego wynika również, że z naturą i logiką systemu podatkowego związane jest to, że z zakresu zastosowania tych ram wyłączone są w szczególności produkty energetyczne podwójnego zastosowania oraz że energia elektryczna wykorzystywana w ten sam sposób powinna być traktowana w analogiczny sposób.

26

Jak stwierdziła Komisja w swych uwagach, to z powodu zamienności produktów energetycznych i energii elektrycznej prawodawca unijny opowiedział się za analogicznym traktowaniem tych produktów w celu określenia zakresu zastosowania dyrektywy 2003/96, a tym samym w celu ich opodatkowania zgodnie z tą dyrektywą. Ustalenie w taki sposób jej materialnego zakresu zastosowania pozwala bowiem na ustalenie minimalnych poziomów opodatkowania na skalę Unii Europejskiej w sposób łączny zarówno dla produktów energetycznych, jak i dla energii elektrycznej, i ostatecznie ma na celu osiągnięcie podwójnego celu zamierzonego przez wspomnianą dyrektywę w motywach 2–6, 7, 11 i 12, to znaczy z jednej strony zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego w sektorze energii elektrycznej, a z drugiej strony wspierania celów polityki ochrony środowiska.

27

Z uwagi na względy przedstawione w pkt 25 i 26 niniejszego wyroku należy stwierdzić, że wykładnia pojęcia „energii elektrycznej wykorzystywanej zasadniczo do celów redukcji chemicznej”, przewidzianego w art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy 2003/96, która to wykładnia byłaby szersza od tej zastrzeżonej dla pojęcia „produktów energetycznych [wykorzystywanych] do celów redukcji chemicznej” w rozumieniu tiret drugie tego przepisu, skutkowałaby zerwaniem zamierzonego przez prawodawcę unijnego analogicznego traktowania produktów energetycznych i energii elektrycznej wykorzystywanych w ten sam sposób w celu określenia zakresu zastosowania tej dyrektywy.

28

Wykładnia taka skutkowałaby bowiem wyłączeniem energii elektrycznej z opodatkowania ustalonego przez dyrektywę 2003/96 ze szkodą dla produktu energetycznego wykorzystywanego w ten sam sposób, który z kolei podlegałby opodatkowaniu zgodnie z tą dyrektywą. Z uwagi na zamienność produktów energetycznych i energii elektrycznej taka wykładnia skutkowałaby korzystniejszym traktowaniem stosowania energii elektrycznej ze szkodą dla produktów energetycznych, co ostatecznie byłoby sprzeczne z podwójnym celem zamierzonym przez dyrektywę 2003/96, o którym mowa w pkt 26 niniejszego wyroku.

29

W niniejszej sprawie należy również uściślić, że z postanowienia odsyłającego nie wynika, że w urządzeniu omawianym w postępowaniu głównym energia elektryczna wykorzystywana do zasilania dmuchawy jest wykorzystywana jedynie w celu wprawienia w ruch silników elektrycznych koniecznych do sprężenia powietrza. Uwagi Hüttenwerke Krupp opierają się również na założeniu, zgodnie z którym energia elektryczna wykorzystywana w okolicznościach, o których mowa w postępowaniu głównym, służy działaniu dmuchawy jako siła napędowa. Hüttenwerke Krupp potwierdził ponadto na rozprawie, w odpowiedzi na pytanie zadane przez Trybunał, że to właśnie w nagrzewni sprężone powietrze wychodzące z dmuchawy jest następnie podgrzewane przed jego wtłoczeniem do wielkiego pieca.

30

Tymczasem, nawet jeżeliby przyjąć, że dmuchawa działałaby nie dzięki energii elektrycznej, lecz raczej dzięki produktowi energetycznemu, takiemu jak olej napędowy, to jednak olej ten nie należałby do pojęcia produktu energetycznego o „podwójnym zastosowaniu” w rozumieniu art. 2 ust. 4 lit. b) tiret drugie zdanie pierwsze dyrektywy 2003/96, umożliwiającego mu korzystanie z wyłączenia z zakresu zastosowania tej dyrektywy, ponieważ wykorzystywanie danego produktu energetycznego służyłoby jedynie wytwarzaniu siły napędowej, co odpowiadałoby zatem wykorzystaniu jako paliwo.

31

W ten sposób z powodów, o których mowa w pkt 26–28 niniejszego wyroku, tiret trzecie tego przepisu nie może być interpretowane w ten sposób, iż wyklucza ono z zakresu zastosowania wspomnianej dyrektywy energię elektryczną wykorzystywaną w tych samych celach co taki produkt energetyczny, bez zerwania z zamierzonym przez prawodawcę Unii analogicznym traktowaniem produktów energetycznych i energii elektrycznej w celu określenia zakresu zastosowania dyrektywy 2003/96.

32

Z uwagi na ogół powyższych rozważań na przedstawione pytanie trzeba odpowiedzieć, że art. 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy 2003/96 należy interpretować w ten sposób, iż energia elektryczna wykorzystywana do zasilania dmuchaw przeznaczonych do sprężania powietrza, które następnie jest stosowane w wielkim piecu w procesie produkcji surówki hutniczej w drodze redukcji chemicznej rudy żelaza, nie stanowi „energii elektrycznej wykorzystywanej zasadniczo do celów redukcji chemicznej” w rozumieniu tego przepisu.

33

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 2 ust. 4 lit. b) tiret trzecie dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej należy interpretować w ten sposób, że energia elektryczna wykorzystywana do zasilania dmuchaw przeznaczonych do sprężania powietrza, które następnie jest stosowane w wielkim piecu w procesie produkcji surówki hutniczej w drodze redukcji chemicznej rudy żelaza, nie stanowi „energii elektrycznej wykorzystywanej zasadniczo do celów redukcji chemicznej” w rozumieniu tego przepisu.