—

w imieniu G. Karima przez I. Aydina, advokat, oraz C. Hjorth, jur. kand.,

—

w imieniu Migrationsverket przez H. Hedebris oraz M. Bergdahl, działające w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu szwedzkiego przez A. Falk, C. Meyer‑Seitz, U. Persson, N. Otte Widgren, E. Karlssona oraz L. Swedenborga, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka oraz J. Vláčila, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu greckiego przez M. Michelogiannaki, działającą w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu rządu francuskiego przez F.X. Bréchota oraz D. Colasa, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu niderlandzkiego przez K. Bulterman, B. Koopman, działające w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu szwajcarskiego przez C. Bichet, działającą w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez M. Condou‑Durande, C. Tufvesson oraz K. Simonssona, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 19 i 27 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach postępowania toczącego się pomiędzy Georgem Karimem, obywatelem syryjskim, a Migrationsverket (urzędem ds. cudzoziemców, Szwecja, zwanym dalej „urzędem”) w przedmiocie decyzji w sprawie oddalenia złożonego przez G. Karima wniosku o zezwolenie na pobyt i przekazania go do Słowenii.

3

Motyw 19 rozporządzenia nr 604/2013 stanowi:

„W celu zapewnienia skutecznej ochrony praw zainteresowanych osób, należy określić gwarancje prawne oraz prawo do skutecznego środka zaskarżenia w odniesieniu do decyzji dotyczących przekazania do odpowiedzialnego państwa członkowskiego, zgodnie w szczególności z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W celu zapewnienia przestrzegania prawa międzynarodowego skuteczny środek zaskarżenia w odniesieniu do takich decyzji powinien obejmować zbadanie zarówno stosowania niniejszego rozporządzenia, jak i sytuacji prawnej oraz faktycznej w państwie członkowskim, do którego wnioskodawca jest przekazywany”.

4

Zgodnie z art. 18 ust. 1 tego rozporządzenia:

„Odpowiedzialne państwo członkowskie na podstawie niniejszego rozporządzenia jest zobowiązane do:

[…]

[…]”.

5

Artykuł 19 ust. 2 rozporządzenia stanowi:

„Obowiązki określone w art. 18 ust. 1 wygasają, w przypadku gdy odpowiedzialne państwo członkowskie jest w stanie wykazać, kiedy otrzyma wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie wnioskodawcy lub innej osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. c) lub d), że zainteresowana osoba opuściła terytorium państw członkowskich na okres co najmniej trzech miesięcy, chyba że jest ona w posiadaniu ważnego dokumentu pobytu wydanego przez odpowiedzialne państwo członkowskie.

Wniosek złożony po okresie nieobecności, o którym mowa w akapicie pierwszym, uznawany jest za nowy wniosek, stanowiący podstawę wszczęcia nowego postępowania w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego”.

6

Artykuł 27 ust. 1 i 5 tego samego rozporządzania stanowi, co następuje:

„1.   Wnioskodawca lub inna osoba, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. c) lub d), ma prawo wniesienia do sądu skutecznego środka zaskarżenia w formie odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie, z powodów faktycznych lub prawnych, decyzji o przekazaniu.

[…]

5.   Państwa członkowskie zapewniają, by zainteresowana osoba miała dostęp do pomocy prawnej oraz, w razie potrzeby, pomocy językowej”.

7

George Karim w dniu 3 marca 2014 r. złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Szwecji.

8

Ponieważ po weryfikacji w bazie danych „Eurodac” okazało się, że zainteresowany wystąpił wcześniej, to jest w dniu 14 maja 2013 r., o udzielenie takiej ochrony w Słowenii, urząd zwrócił się w dniu 20 marca 2014 r. do władz słoweńskich o wtórne przejęcie G. Karima na podstawie art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 604/2013.

9

W dniu 3 kwietnia 2014 r. słoweńskie organy zgodziły się na wtórne przejęcie G. Karima. Urząd poinformował wtedy owe organy, że G. Karim twierdzi, iż opuścił terytorium państw członkowskich na ponad trzy miesiące po złożeniu pierwszego wniosku azylowego i że w jego paszporcie widnieje wiza wjazdowa do Libanu z datą 20 lipca 2013 r. Po wymianie pism władze słoweńskie podtrzymały w dniu 12 maja 2014 r. zgodę na wtórne przejęcie, o które wnioskowano.

10

W dniu 13 maja 2014 r. urząd oddalił wniosek G. Karima o zezwolenie na pobyt, w tym wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, umorzył postępowanie w przedmiocie wyjaśnienia statusu uchodźcy i postanowił przekazać zainteresowanego do Słowenii.

11

George Karim odwołał się od decyzji urzędu do Förvaltningsrätten i Stockholm (sądu administracyjnego w Sztokholmie, Szwecja). Sąd ten oddalił skargę zainteresowanego z tym uzasadnieniem, że w sytuacji gdy państwo członkowskie zgadza się na powtórne przejęcie ubiegającego się o azyl, ten ostatni może podważać przekazanie go do tego państwa członkowskiego wyłącznie poprzez powołanie się na istnienie systemowych nieprawidłowości.

12

George Karim złożył apelację od orzeczenia Förvaltningsrätten i Stockholm (sądu administracyjnego w Sztokholmie) do sądu odsyłającego, twierdząc, po pierwsze, że Republika Słowenii nie jest państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku o azyl, ponieważ opuścił on terytorium państw członkowskich na ponad trzy miesiące po złożeniu pierwszego wniosku o azyl, i po drugie, że ze względów humanitarnych jego przekazanie nie powinno mieć miejsca i że w ramach stosowanego w Słowenii postępowania w przedmiocie azylu występują systemowe nieprawidłowości.

13

W tych okolicznościach Kammarrätten i Stockholm – Migrationsöverdomstolen (administracyjny sąd apelacyjny w Sztokholmie, wydział do spraw cudzoziemców) postanowił zawiesić postępowanie i przedłożyć Trybunałowi następujące pytania prejudycjalne:

14

Poprzez swoje pytanie drugie, które należy zbadać w pierwszej kolejności, sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy wykładni art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 604/2013 należy dokonywać w ten sposób, że przepis ten, a w szczególności jego akapit drugi, znajduje zastosowanie do obywatela państwa trzeciego, który po złożeniu pierwszego wniosku o azyl w państwie członkowskim przedstawia dowód na to, że opuścił terytorium państw członkowskich na okres co najmniej trzech miesięcy przed złożeniem nowego wniosku o azyl w innym państwie członkowskim.

15

W tym względzie należy wpierw zauważyć, że art. 19 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia nr 604/2013 stanowi, iż co do zasady obowiązki przejęcia i wtórnego przejęcia osoby ubiegającej się o azyl, wynikające z art. 18 ust. 1 tego rozporządzenia, ustają, jeśli odpowiedzialne państwo członkowskie może wykazać, w sytuacji gdy zwrócono się do niego o powtórne przejęcie osoby ubiegającej się o azyl, że osoba ta opuściła terytorium państw członkowskich na okres co najmniej trzech miesięcy.

16

Jednakże art. 19 ust. 2 akapit drugi tego rozporządzenia uściśla, że jakikolwiek wniosek złożony po takim okresie nieobecności uznaje się za nowy wniosek, który powoduje rozpoczęcie nowego postępowania w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego.

17

Z tego wynika, że w sytuacji, w której obywatel państwa trzeciego, po złożeniu pierwszego wniosku o udzielenie azylu w państwie członkowskim, opuścił terytorium państw członkowskich na co najmniej trzy miesiące przed złożeniem nowego wniosku o udzielenie azylu w innym państwie członkowskim, art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 604/2013 zobowiązuje państwo członkowskie, w którym został złożony nowy wniosek o udzielenie azylu, do przeprowadzenia, w oparciu o ustanowione w tym rozporządzeniu normy, postępowania w przedmiocie ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie tego nowego wniosku.

18

W rezultacie na pytanie drugie trzeba odpowiedzieć tak, że wykładni art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 604/2013 należy dokonywać w ten sposób, iż przepis ten, a w szczególności jego ustęp drugi, znajduje zastosowanie wobec obywatela państwa trzeciego, który po złożeniu pierwszego wniosku o udzielenie azylu w państwie członkowskim przedstawia dowód na to, że opuścił terytorium państw członkowskich na co najmniej trzy miesiące przed złożeniem nowego wniosku o udzielenie azylu w innym państwie członkowskim.

19

Poprzez swoje pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy wykładni art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 w związku z motywem 19 tego rozporządzenia należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym osoba ubiegająca się o azyl może powoływać się, w ramach skargi na wydaną wobec niej decyzję o przekazaniu do innego państwa, na błędne stosowanie kryteriów odpowiedzialności zawartych w rozdziale III tego rozporządzenia.

20

Na wstępie należy stwierdzić, że z postanowienia odsyłającego wynika, iż skarżący w postępowaniu głównym powołuje się, w ramach skargi na wydaną wobec niego decyzję o przekazaniu do innego państwa, nie na naruszenie jednej z norm zawartych w rozdziale III rozporządzenia nr 604/2013, lecz raczej na okoliczność, że odpowiedzialność Republiki Słowenii została ustalona z naruszeniem norm szczególnych zawartych w art. 19 ust. 2 tego rozporządzenia, dotyczących sytuacji obywatela państwa trzeciego, który po złożeniu pierwszego wniosku o udzielenie azylu w państwie członkowskim opuścił terytorium państw członkowskich na co najmniej trzy miesiące przed złożeniem nowego wniosku o udzielenie azylu w innym państwie członkowskim.

21

W rezultacie, w celu udzielenia użytecznej odpowiedzi sądowi odsyłającemu, trzeba ustalić, czy wykładni art. 27 ust. 1 tego rozporządzenia w związku z jego motywem 19 należy dokonywać w ten sposób, iż w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym osoba ubiegająca się o azyl może powoływać się, w ramach skargi na wydaną wobec niej decyzję o przekazaniu do innego państwa, na naruszenie norm zawartych w art. 19 ust. 2 tego rozporządzenia.

22

W tym względzie należy zauważyć, że z pkt 30–61 wyroku z dnia 7 czerwca 2016 r., Ghezelbash (C‑63/15), wynika, iż art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 w związku z motywem 19 tego rozporządzenia przyznaje osobie ubiegającej się o azyl prawo do skutecznego środka zaskarżenia na wydaną wobec niej decyzję w sprawie przekazania do innego państwa, który to środek może w szczególności dotyczyć zbadania stosowania tego rozporządzenia, a w rezultacie doprowadzić do podważenia odpowiedzialności państwa członkowskiego, nawet w braku systemowych nieprawidłowości w zakresie procedury azylowej i warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl w tym państwie członkowskim, powodujących pojawienie się ryzyka nieludzkiego lub poniżającego traktowania w rozumieniu art. 4 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

23

Ponadto, o ile stosowanie rozporządzenia nr 604/2013 opiera się zasadniczo na przebiegu postępowania w przedmiocie ustalania odpowiedzialnego państwa członkowskiego, wyznaczonego na podstawie kryteriów zawartych w rozdziale III tego rozporządzenia (wyrok z dnia 7 czerwca 2016 r., Ghezelbash, C‑63/15, pkt 41), o tyle należy podkreślić, że norma zawarta w art. 19 ust. 2 akapit drugi tego rozporządzenia ustanawia ramy, w których postępowanie to powinno się odbywać, gdy dany obywatel państwa trzeciego po złożeniu pierwszego wniosku o udzielenie azylu w państwie członkowskim opuścił terytorium państw członkowskich na co najmniej trzy miesiące przed złożeniem nowego wniosku o udzielenie azylu w innym państwie członkowskim.

24

Jak bowiem przypomniano w pkt 17 niniejszego wyroku, z przepisu tego wynika, że w tej sytuacji państwo członkowskie, w którym złożono nowy wniosek o udzielenie azylu, jest zobowiązane przeprowadzić postępowanie w przedmiocie ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie tego nowego wniosku.

25

To nowe postępowanie w przedmiocie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego różni się od postępowania, które było prowadzone początkowo przez państwo członkowskie, w którym został złożony pierwszy wniosek o udzielenie azylu, i może prowadzić do wyznaczenia nowego odpowiedzialnego państwa członkowskiego na podstawie kryteriów zawartych w rozdziale III rozporządzenia nr 604/2013.

26

Tym samym, aby upewnić się, że podważana decyzja w sprawie przekazania do innego państwa została wydana w wyniku właściwego zastosowania postępowania w przedmiocie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego przewidzianego w tym rozporządzeniu, sąd rozpatrujący skargę na decyzję w sprawie przekazania powinien móc zbadać twierdzenia osoby ubiegającej się o azyl, powołującej się na naruszenie normy zawartej w art. 19 ust. 2 akapit drugi tego rozporządzenia.

27

W świetle powyższych uwag na pytanie pierwsze trzeba odpowiedzieć tak, że wykładni art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 w związku z motywem 19 tego rozporządzenia należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym osoba ubiegająca się o azyl może powoływać się, w ramach skargi na wydaną wobec niej decyzję o przekazaniu do innego państwa, na naruszenie normy zawartej w art. 19 ust. 2 akapit drugi tego rozporządzenia.

28

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje: