1. 

Przedstawione przez Bundesgerichtshof pytanie prejudycjalne umożliwia Trybunałowi Sprawiedliwości rozszerzenie orzecznictwa dotyczącego art. 8 dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej ( 2 ) o zagadnienie dotychczas niebadane. Do chwili obecnej Trybunał zajmował się przede wszystkim kwestią sporów pomiędzy uprawnionymi z tytułu prawa własności intelektualnej oraz użytkownikami Internetu, którzy pobierają lub udostępniają treści chronione prawami autorskimi i których dane zamierza się uzyskać od dostawców dostępu do Internetu w celu wszczęcia postępowania przeciwko nim, po ich zidentyfikowaniu ( 3 ). W tym jednakże przypadku chodzi o instytucję kredytową, która powołując się na tajemnicę bankową, odmawia ujawnienia danych niezbędnych do dochodzenia na drodze cywilnej roszczeń przeciwko osobie, która wykorzystując możliwości techniczne, jakie daje Internet, sprzedaje towary podrobione.

2. 

W przedstawionym w niniejszej sprawie pytaniu chodzi w istocie o to, czy osoba trzecia, która nie brała udziału w zarzucanym naruszeniu prawa własności przemysłowej, lecz wobec której „stwierdzono dostarczanie na skalę handlową usług stosowanych w działaniach naruszających prawo” [art. 8 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2004/48] – w tym przypadku instytucja kredytowa – może, na podstawie przywołanej dyrektywy i powołując się na tajemnicę bankową, odmówić udzielenia informacji (a konkretnie nazwiska i adresu posiadacza rachunku bankowego), której od niej żąda właściciel prawa własności intelektualnej lub osoba uprawniona do występowania o ochronę tego prawa ( 4 ).

3.

Celem dyrektywy 2004/48 zgodnie z jej motywem 10 jest zbliżenie systemów prawnych państw członkowskich w zakresie ochrony praw własności intelektualnej w celu zapewnienia wysokiego, równoważnego i jednakowego poziomu bezpieczeństwa na rynku wewnętrznym. W jej motywie 8 stwierdzono, że „[r]ozbieżności między systemami prawnymi państw członkowskich w zakresie środków realizacji praw własności intelektualnej szkodzą prawidłowemu funkcjonowaniu rynku wewnętrznego i uniemożliwiają uzyskanie równoważnego poziomu bezpieczeństwa praw własności intelektualnej w całej Wspólnocie. Taka sytuacja nie wspiera swobodnego przepływu na rynku wewnętrznym, nie tworzy też środowiska sprzyjającego zdrowej konkurencji”, podczas gdy w motywie 9 dyrektywy przypomina się, że „[…] [r]osnące wykorzystywanie Internetu umożliwia natychmiastową dystrybucję pirackich produktów na całej kuli ziemskiej […]”.

4.

Stosownie do art. 2 ust. 3 dyrektywy 2004/48, „[n]iniejsza dyrektywa nie wpływa na: a) […] dyrektywę 95/46/WE [Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych]”, o czym mowa także w motywie 15 tejże dyrektywy.

5.

Artykuł 3 dyrektywy 2004/48 stanowi:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają objęte niniejszą dyrektywą środki, procedury i środki naprawcze [prawne] niezbędne do stosowania [wykonywania] praw własności intelektualnej. Powyższe środki, procedury i środki zaradcze [prawne] są sprawiedliwe i słuszne oraz nie są nadmiernie skomplikowane czy kosztowne, ani też nie pociągają za sobą nierozsądnych ograniczeń czasowych lub nieuzasadnionych opóźnień.

2.   Powyższe środki, procedury i środki naprawcze [prawne] są również skuteczne, proporcjonalne i odstraszające i stosowane w taki sposób, aby zapobiec tworzeniu ograniczeń handlu prowadzonego zgodnie z prawem i zapewnić zabezpieczenia przed ich nadużywaniem”.

6.

Artykuł 8 dyrektywy 2004/48, zatytułowany „Prawo do informacji”, ma następujące brzmienie:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, że, w kontekście postępowania sądowego dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej oraz w odpowiedzi na uzasadnione i proporcjonalne żądanie powoda, właściwe organy sądowe mogą nakazać przedstawienie informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług naruszających prawo własności intelektualnej przez naruszającego i/lub jakąkolwiek inną osobę, u której:

[…]

[…]

2.   Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera, jeśli stosowne:

[…]

3.   Ustępy 1 i 2 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów ustawowych, które:

[…]

7.

Paragraf 19 Markengesetz (niemieckiej ustawy o znakach towarowych, zwanej dalej „ustawą o znakach towarowych”) z dnia 25 października 1994 r., z późniejszymi zmianami, zatytułowany „Prawo do informacji”, wprowadza do niemieckiej ustawy o znakach towarowych uprawnienie uregulowane w art. 8 dyrektywy 2004/48. Treść § 19 ust. 2 posiada następujące brzmienie:

„W przypadku oczywistego naruszenia lub w przypadkach, kiedy właściciel znaku towarowego lub oznaczenia handlowego wytoczył powództwo przeciwko sprawcy naruszenia, prawo to przysługuje, bez uszczerbku dla ust. 1, także wobec osoby, która na skalę handlową:

chyba że osoba ta byłaby uprawniona do odmowy składania zeznań w postępowaniu przeciwko sprawcy naruszenia na podstawie §§ 383–385 kodeksu postępowania cywilnego […]”.

8.

Paragraf 383 ust. 1 pkt 6 Zivilprozessordnung (niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego, według stanu na dzień 5 grudnia 2005 r., z późniejszymi zmianami, zwanego dalej „ZPO”) przyznaje osobom, którym z uwagi na ich funkcję, zawód lub stanowisko powierzane są informacje, które ze względu na ich charakter lub na podstawie przepisu prawnego powinny zostać utrzymane w tajemnicy, prawo do odmowy składania zeznań w zakresie okoliczności, których dotyczy obowiązek zachowania tajemnicy.

9.

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został złożony w ramach sporu pomiędzy spółką niemiecką Coty Germany GmbH (zwaną dalej „Coty Germany”), będącą wyłącznym licencjobiorcą wspólnotowego znaku towarowego „Davidoff Hot Water”, a Stadtsparkasse Magdeburg (zwaną dalej „Sparkasse”).

10.

W styczniu 2011 r. Coty Germany nabyła za pośrednictwem platformy aukcyjnej flakon perfum opatrzony znakiem towarowym „Davidoff Hot Water”. Cenę za ten towar wpłaciła na wskazany przez sprzedawcę rachunek bankowy w Sparkasse. Po stwierdzeniu, że nabyła towar podrobiony, zwróciła się do operatora platformy aukcyjnej o ujawnienie prawdziwych danych posiadacza konta użytkownika, z którego sprzedano perfumy (sprzedaż została dokonana pod pseudonimem). Wskazana osoba przyznała, że jest posiadaczem konta użytkownika na platformie aukcyjnej, ale zaprzeczyła, aby dokonała sprzedaży tego produktu, i powołując się na przysługujące jej prawo do odmowy zeznań, odmówiła udzielenia dalszych informacji. Coty Germany zwróciła się wówczas do Sparkasse na podstawie § 19 ust. 2 ustawy o znakach towarowych o ujawnienie nazwiska i adresu posiadacza rachunku bankowego, na który wpłynęła należność za zakupiony podrobiony towar. Sparkasse, powołując się na tajemnicę bankową, odmówiła udzielenia tych informacji. Coty Germany wytoczyła wówczas powództwo przed Landgericht Magdeburg (sądem pierwszej instancji), który zobowiązał Sparkasse do ujawnienia wnioskowanych danych. Sparkasse wniosła apelację do Oberlandesgericht Naumburg, powołując się na § 383 ust. 1 pkt 6 ZPO (do którego odsyła § 19 ust. 2 ustawy o znakach towarowych), chroniący między innymi prawo instytucji kredytowych do odmowy, w oparciu o tajemnicę bankową, składania zeznań w charakterze świadka w postępowaniu cywilnym. Sąd apelacyjny przychylił się do stanowiska Sparkasse. Coty Germany wniosła wówczas skargę kasacyjną do Bundesgerichtshof, ponownie wnosząc o zobowiązanie banku do ujawnienia żądanej informacji.

11.

W tych okolicznościach Bundesgerichtshof postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48/WE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisowi krajowemu, który w przypadku takim jak w postępowaniu głównym zezwala instytucji bankowej na odmowę przedstawienia, stosownie do art. 8 ust. 1 lit. c) przywołanej dyrektywy, informacji dotyczącej nazwiska i adresu posiadacza rachunku z powołaniem się na tajemnicę bankową?”.

12.

Uwagi na piśmie zostały w niniejszym postępowaniu przedstawione przez Coty Germany, Sparkasse, Komisję Europejską i rząd niemiecki.

13.

Coty Germany utrzymuje w uwagach, że art. 8 ust. 3 dyrektywy 2004/48 sprzeciwia się przepisowi krajowemu, który zezwala bankowi na powoływanie się na tajemnicę bankową w celu odmowy ujawnienia nazwiska i adresu posiadacza rachunku bankowego podmiotowi, który żąda tych danych na podstawie art. 8 ust. 1 lit. c) przywołanej dyrektywy. Zdaniem Coty Germany ten, kto narusza prawo ze znaku towarowego, nigdy nie upoważni tego, kto świadczy mu usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2004/48, do przekazania danych dotyczących jego tożsamości (stanowiących dane osobowe w rozumieniu dyrektywy 95/46) właścicielowi naruszonego prawa, w związku z czym w takich przypadkach zawsze dojdzie do sporu. Coty Germany podnosi, że można dokonać wyważenia spornych interesów w oparciu o okoliczności konkretnej sprawy, biorąc pod uwagę, że ten, kto sprzedaje oczywiście podrobiony towar, nie jest godny ochrony w zakresie jego tożsamości.

14.

Sparkasse, która koncentruje się na niedopuszczalności pytania prejudycjalnego, do czego zaraz się odniosę, uważa co do istoty sprawy, że Coty Germany dysponuje inną prostą drogą do ujawnienia tożsamości domniemanego sprawcy naruszenia prawa do znaku towarowego, mianowicie drogą postępowania karnego, która umożliwiłaby jej dostęp do informacji zebranych przez prokuraturę, wobec której nie można powoływać się na tajemnicę bankową. Z drugiej strony Sparkasse wskazuje, że jej uprawnienie do odmowy składania zeznań nie może być uzależnione od wyważenia spornych interesów w konkretnej sprawie. Ponadto podkreśla ona, iż instytucja kredytowa nie jest w stanie ocenić w chwili decydowania o udzieleniu lub nieudzieleniu żądanej informacji, czy naruszenie znaku towarowego jest czy też nie jest oczywiste w rozumieniu § 19 ust. 2 pkt 1 ustawy o znakach towarowych.

15.

Rząd niemiecki utrzymuje, iż art. 8 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2004/48 należy interpretować w ten sposób, że odpowiedź na wniosek o udzielenie informacji powinna przy rozważaniu praw podstawowych pozostających w konflikcie brać pod uwagę okoliczności konkretnej sprawy oraz wymogi zasady proporcjonalności. Zdaniem rządu niemieckiego prawo Unii w sferze ochrony danych (a dokładnie dyrektywa 95/46) nie sprzeciwia się a priori temu, aby w okolicznościach niniejszej sprawy zostały przekazane żądane informacje. Z drugiej strony rząd niemiecki uważa, że w niniejszej sprawie nie ma zastosowania „wyjątek” zawarty w art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48. Przepis prawa krajowego, który dopuszcza odmowę udzielenia żądanej informacji w oparciu o tajemnicę bankową, nie jest przepisem regulującym zarządzanie danymi osobowymi w rozumieniu przywołanego przepisu. Zdaniem tego rządu chodzi raczej o przepis chroniący poufność źródeł informacji w rozumieniu przywołanego art. 8 ust. 3 lit. e), które to pojęcie według rządu niemieckiego zawiera w sobie także poufność samej informacji. Tym samym przywołany przepis dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że w każdym przypadku wyważenie praw podstawowych pozostających w konflikcie i ocenę okoliczności każdej konkretnej sprawy należy pozostawić sądowi krajowemu.

16.

Wreszcie Komisja wskazuje w swoich uwagach, iż art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48 nie sprzeciwia się przepisowi krajowemu, który zezwala instytucji kredytowej na powoływanie się na tajemnicę bankową w celu odmowy udzielenia żądanej informacji, pod warunkiem że przepis ten spełnia określone przesłanki, a konkretnie – że spełnia wymogi zasady pewności prawa, reguluje zarządzanie danymi osobowymi oraz zezwala sądowi krajowemu w każdym konkretnym przypadku wyważyć pozostające w konflikcie prawa podstawowe.

17.

Przed przystąpieniem do oceny co do istoty pytania prejudycjalnego przedstawionego przez Bundesgerichtshof należy zbadać kwestię dopuszczalności tego pytania podniesioną przez pozwaną w postępowaniu głównym, czyli przez Sparkasse. Podnosi ona bowiem, że spór zawisły przed sądem odsyłającym nie podlega uregulowaniu przez dyrektywę 2004/48, lecz wyłącznie uregulowaniu przez prawo krajowe, ponieważ wniosek o udzielenie informacji został złożony nie w ramach postępowania dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej (art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48 w związku z § 19 ust. 2 pkt 2 ustawy o znakach towarowych), ale w oparciu o „oczywiste naruszenie” znaku towarowego (§ 19 ust. 2 pkt 1 ustawy o znakach towarowych) – nieprzewidziane jej zdaniem w ww. dyrektywie – o czym mowa będzie szczegółowo w dalszej części.

18.

Zdaniem Sparkasse art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48 nie ustanawia autonomicznego prawa materialnego do żądania informacji od podmiotu trzeciego, lecz przyznaje to prawo wyłącznie w kontekście postępowania dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej lub przemysłowej – w niniejszej sprawie naruszenia znaku towarowego – i w odpowiedzi na uzasadniony wniosek złożony przez powoda. Sparkasse podnosi, że w niniejszej sprawie nie toczy się postępowanie dotyczące naruszenia, które byłoby wszczęte przez właściciela znaku towarowego (lub, w niniejszej sprawie, przez licencjobiorcę) przeciwko osobie naruszającej jego prawo i w kontekście którego powód żąda od podmiotu trzeciego określonej informacji, lecz powód wykonuje autonomiczne prawo materialne uregulowane nie przez dyrektywę, a wyłącznie przez prawo krajowe.

19.

Uważam, iż należy odrzucić ten zarzut. Nie wydaje mi się bowiem bez znaczenia okoliczność, że pojęcie „oczywistego naruszenia” zostało wprowadzone do ustawy o znakach towarowych w 2008 r., w szczególności z uwagi również na te przypadki, kiedy właściciel naruszonego prawa potrzebuje tej informacji w celu zidentyfikowania sprawcy naruszenia, to znaczy wówczas, gdy z uwagi na cechy charakterystyczne samego niemieckiego prawa procesowego, które nie pozwala na wytoczenie powództwa cywilnego przeciwko nieokreślonej osobie, nie można wszcząć postępowania dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej, ponieważ nie zidentyfikowano osoby, przeciwko której należy wytoczyć powództwo ( 5 ).

20.

Moim zdaniem wyrażenie użyte między innymi w wersji hiszpańskiej art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48: „w kontekście postępowania sądowego dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej” ( 6 ), jest wystarczająco szerokie, aby objąć przypadki takie jak ten w niniejszej sprawie, kiedy to po stwierdzeniu wystarczających przesłanek naruszenia prawa własności intelektualnej („oczywiste naruszenie”) oczywistym celem wniosku o ujawnienie informacji jest wszczęcie postępowania dotyczącego naruszenia praw do znaku towarowego. W związku z tym można stwierdzić, że w niniejszej sprawie znajdujemy się „w kontekście” postępowania „dotyczącego” naruszenia praw do znaku towarowego ( 7 ).

21.

W rezultacie uważam, że przypadek będący przedmiotem niniejszej sprawy należy uznać za objęty zakresem dyrektywy 2004/48 oraz że pytanie prejudycjalne przedstawione przez Bundesgerichtshof należy uznać za dopuszczalne.

22.

Przechodząc do istoty przedstawionego pytania, należy przede wszystkim wskazać, że niewskazaną wprost podstawą prawną pytania przedstawionego przez Bundesgerichtshof jest przepis § 19 ust. 2 ustawy o znakach towarowych. Jak zostało to już wcześniej stwierdzone, przepis ten wyraźnie przewiduje możliwość odmowy udzielenia informacji przez osobę, do której się o to zwrócono, jeżeli zgodnie z §§ 383–385 ZPO byłaby ona uprawniona do odmowy składania zeznań w charakterze świadka w postępowaniu cywilnym wszczętym przeciwko sprawcy naruszenia. W niniejszej sprawie Sparkasse skorzystała z tej możliwości, powołując się na tajemnicę bankową ( 8 ).

23.

Należy jednak ustalić, czy owa przewidziana w prawie niemieckim możliwość odmowy udzielenia informacji odwołująca się ostatecznie do tajemnicy bankowej jest zgodna z prawem do informacji przyznanym właścicielowi lub licencjobiorcy znaku towarowego na podstawie art. 8 dyrektywy 2004/48.

24.

Prawo do informacji wynikające z art. 8 dyrektywy 2004/48 jest prawem służącym zapewnieniu skutecznej ochrony własności intelektualnej, jak wynika to z motywu 21 wspomnianej dyrektywy. Jego pośrednim celem jest wyrównanie w pewien sposób zróżnicowanego stopnia informacji, jakie posiadają domniemany sprawca naruszenia prawa własności intelektualnej i właściciel tego prawa ( 9 ), z dalszymi tego skutkami, jakie dla skutecznej ochrony sądowej może mieć okoliczność, że właściciel tego prawa nie posiada minimum informacji niezbędnych do wytoczenia powództwa przeciwko domniemanemu sprawcy. Oczywiście prawo do informacji nie jest prawem absolutnym i, faktycznie, sam art. 8 przewiduje możliwość wprowadzenia przez państwa członkowskie określonych ograniczeń w jego wykonywaniu. O ile wśród tych ograniczeń nie znajduje się wyraźnie tajemnica bankowa, o tyle jednak w ust. 3 pojawia się następujący przepis: „[u]stępy 1 i 2 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów ustawowych, które: […] e) zarządzają ochroną poufności źródeł informacji lub przetwarzania danych osobowych”. Z drugiej strony art. 2 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2004/48 ogranicza prawo do informacji z art. 8, stanowiąc, iż przywołana dyrektywa „nie wpływa” między innymi na dyrektywę 95/46.

25.

Sąd odsyłający wyraźnie odwołuje się w pytaniu prejudycjalnym jedynie do art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48 jako do przepisu, który ewentualnie byłby podstawą do przyjęcia, że tajemnica bankowa może ograniczać lub nawet wyłączać prawo do informacji zawarte w art. 8 ust. 1 lit. c) tej dyrektywy. Powstaje zatem pytanie, czy w okolicznościach niniejszej sprawy art. 8 ust. 3 lit. e) przywołanej dyrektywy zezwala instytucji kredytowej powołującej się na przepis prawa krajowego, który dotyczy prawa do odmowy składania w określonych okolicznościach zeznań w charakterze świadka, na powołanie się na tajemnicę bankową w celu odmowy udzielenia informacji żądanej w ramach wykonywania prawa przewidzianego w art. 8 ust. 1 dyrektywy.

26.

W pierwszej kolejności muszę wskazać, że w niniejszej sprawie należy skoncentrować się na drugim z przypadków przewidzianych we wspomnianej lit. e), który dotyczy zarządzania danymi osobowymi, pomijając pierwszy z nich, dotyczący ochrony poufności źródeł informacji. Wydaje mi się jasne, iż w niniejszej sprawie przypadek ten nie zachodzi, ponieważ nie wchodzi tu w grę ochrona tożsamości „źródła informacji”.

27.

Przystępując do analizy drugiego z przypadków, którego dotyczy art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48, muszę rozpocząć od stwierdzenia, że moim zdaniem sporny przepis krajowy, tak jak przedstawił go nam sąd odsyłający, wywiera dwa różne skutki: po pierwsze, skutek bezpośredni, polegający na „zakłóceniu” prawa do informacji zawartego w art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48, oraz po drugie, skutek pośredni, polegający na „wpływie” na prawo podstawowe do skutecznej ochrony sądowej i, ewentualnie w ostatecznej konsekwencji, na prawo podstawowe do własności intelektualnej.

28.

Należy niezwłocznie wskazać, że zakłócenie prawa do informacji, o którym mowa była powyżej (i pośrednio ograniczenie przywołanych tam praw podstawowych), ma miejsce z kolei w wyniku wymogów „tajemnicy bankowej” uregulowanej w § 383 ust. 1 pkt 6 ZPO. Sąd odsyłający zwraca się z pytaniem, czy cel, jakim jest ochrona tajemnicy bankowej, może zostać objęty wyjątkiem ustanowionym w art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48, dotyczącym wykonywania prawa do informacji zawartego w ust. 1, w zakresie, w jakim wspomniane prawo przyznaje się „bez uszczerbku”, w szczególności „dla innych przepisów ustawowych, które […] regulują przetwarzani[e] danych osobowych”.

29.

Tym samym dyskusyjne jest, czy omawiany wyjątek ma zastosowanie w niniejszej sprawie, ponieważ można powziąć wątpliwość, czy „tajemnica bankowa” sama w sobie, tak jak jest ona rozumiana w prawie niemieckim, jest „przepisem prawa” w rozumieniu art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48, bądź też czy właściwym celem przepisu § 383 ust. 1 pkt 6 ZPO – do którego odwołuje § 19 ust. 2 ustawy o znakach towarowych – jest uregulowanie „przetwarzania danych osobowych”, jak podkreśla rząd niemiecki w swoich uwagach ( 10 ).

30.

Niemniej jednak należy wziąć pod uwagę, że w wielu przypadkach, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie, tym, co stanowi tło dla zastosowania wspomnianego przepisu, jest możliwość podania do wiadomości sądu określonych danych osobowych konkretnych osób ( 11 ). Ponadto należy także zwrócić uwagę na to, że w każdym razie dyrektywa 2004/48 zawiera w art. 2 ust. 3 lit. a) ogólną klauzulę przestrzegania postanowień dyrektywy 95/46 w dziedzinie ochrony danych osobowych. W rezultacie wykładnia art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48 zgodna z prawem podstawowym do ochrony danych o charakterze osobowym zawartym w art. 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”) prowadzi do wniosku, że sporny przepis prawa krajowego mieści się w zakresie art. 8 ust. 3 lit. e) omawianej dyrektywy.

31.

Po opisaniu w ten sposób znaczenia przepisu krajowego uważam, że w celu zbadania jego zgodności z dyrektywą 2004/48 należy, po pierwsze, dokonać jego kwalifikacji z punktu widzenia ochrony określonych praw podstawowych. W związku z tym należy przede wszystkim dokonać oceny, czy skutkiem przywołanego przepisu krajowego jest ustanowienie „ograniczenia w wykonywaniu” praw podstawowych do skutecznej ochrony sądowej i własności przemysłowej w rozumieniu art. 52 ust. 1 karty. Zgodny z prawem interes instytucji kredytowej w dochowaniu tajemnicy bankowej, będącej wyrazem obowiązku zachowania poufności, który to obowiązek reguluje jej stosunki z klientem, skutkuje bowiem ograniczeniem dwóch praw podstawowych właściciela lub licencjobiorcy znaku towarowego (tego ostatniego w zakresie, w jakim jest on właścicielem określonych praw majątkowych związanych ze znakiem towarowym) w rozumieniu art. 52 ust. 1 karty, to jest prawa do własności intelektualnej (art. 17 ust. 2 karty) i prawa do skutecznej ochrony sądowej wynikającego z art. 47 karty ( 12 ), będącego narzędziem niezbędnym dla ochrony pierwszego z nich.

32.

Artykuł 52 ust. 1 karty zezwala na ograniczenie możliwości korzystania z praw podstawowych z uwagi na dwa alternatywne względy: ograniczenie powinno służyć celowi interesu ogólnego uznawanemu przez Unię (pierwsza alternatywa) lub potrzebom ochrony praw i wolności osób trzecich (druga alternatywa). Mam świadomość, że do sądu krajowego należy ostateczne określenie zgodnego z prawem celu, jaki ma osiągnąć sporny przepis, wydaje mi się zatem jasne, iż w niniejszej sprawie poruszamy się w ramach drugiej alternatywy (aczkolwiek nie wykluczam, że mogą także istnieć „cele interesu ogólnego” w rozumieniu pierwszej z nich, związane z rozwojem przez instytucje kredytowe działalności podstawowej dla funkcjonowania całego systemu gospodarczego). W tym zakresie jestem zdania, że ograniczenie skutecznej ochrony sądowej i prawa własności intelektualnej licencjobiorcy znaku towarowego wskutek istnienia tajemnicy bankowej – polegającej na tym, że instytucja kredytowa zobowiązuje się do nieujawniania danych dotyczących tożsamości jej klienta i jego działalności bankowej bez jego zgody – odpowiada zasadniczo potrzebie zagwarantowania prawa (również uznanego za prawo podstawowe w art. 8 karty) do ochrony danych o charakterze osobowym klientów, które to dane znajdują się w posiadaniu instytucji kredytowej.

33.

Artykuł 52 ust. 1 karty zawiera szczegółowy wykaz warunków, na podstawie których można w sposób zgodny z prawem „ograniczyć” prawo podstawowe. W związku z tym, aby można było uznać je za zgodne z prawem, ograniczenie spornych w niniejszej sprawie praw podstawowych powinno spełniać wszystkie przesłanki ustanowione przez wspomniany przepis, to znaczy musi ono zostać ustanowione w drodze ustawy, musi przestrzegać istotnej treści odnośnych praw i wolności oraz, wreszcie, być konieczne i rzeczywiście odpowiadać założonemu celowi, a także być zgodne z zasadą proporcjonalności.

34.

Zadanie zbadania, czy sporne uregulowanie niemieckie spełnia przesłanki określone w art. 52 ust. 1 karty, należy do sądu krajowego. Do niego należy – z uwagi na jego lepszą znajomość szczegółów „sprawy takiej jak w postępowaniu głównym”, do których odnosi się sąd odsyłający – ocena, czy rzeczywiście zachodzą okoliczności usprawiedliwiające ograniczenie praw podstawowych ze względu na tajemnicę bankową.

35.

Zamierzam teraz przedstawić pokrótce, przypominając orzecznictwo Trybunału w tym zakresie, wskazówki niezbędne sądowi krajowemu do dokonania na podstawie art. 52 ust. 1 karty oceny, w jakim stopniu zgodny z prawem interes instytucji kredytowej w dochowaniu tajemnicy bankowej może w sposób zgodny z prawem ograniczyć prawo do skutecznej ochrony sądowej osoby, która przed dochodzeniem przed sądem praw wynikających ze wspólnotowego znaku towarowego zamierza skorzystać z prawa do informacji przyznanego jej przez art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48, a także w jakim stopniu ów interes może, w ewentualnej ostatecznej konsekwencji, ograniczyć również podstawowe prawo tej osoby do własności intelektualnej.

36.

Artykuł 52 ust. 1 karty stanowi, iż ograniczenia „muszą być przewidziane ustawą”, co oznacza, że należy przestrzegać zasady zgodności z prawem, tak aby ograniczenie było dopuszczalne tylko wtedy, gdy jest ono oparte na zawartej w prawie krajowym podstawie ustawowej, która powinna być dostępna, jasna i przewidywalna ( 13 ). Tymczasem w niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której, jak wskazuje sąd odsyłający w pkt 22 postanowienia odsyłającego, „tajemnica bankowa nie została wyraźnie ustanowiona w Niemczech w żadnym przepisie ustawowym, lecz jest wywodzona w prawie niemieckim z ogólnego obowiązku banku do ochrony i nienaruszania interesów majątkowych klientów”. W Niemczech, jak wskazuje dalej Bundesgerichtshof, „ochrona tajemnicy bankowej wynika pośrednio z § 383 ust. 1 pkt 6 ZPO, który ustanawia prawo odmowy zeznań co do danych objętych tajemnicą bankową […], do których należą zasadniczo również nazwisko i adres posiadacza rachunku”.

37.

Jak już wskazałem w opinii przedstawionej w sprawie Scarlet Extended ( 14 ), wyrażenie „ustawa” powinno być rozumiane dla celów art. 52 ust. 1 karty w znaczeniu „materialnym”, a nie jedynie w znaczeniu formalnym, ponieważ może ono obejmować zarówno „prawo pisane”, jak i „prawo niepisane”, a także „prawo wypracowane” przez sądy, tak że w określonych okolicznościach „utrwalone orzecznictwo”, opublikowane – a tym samym dostępne – i uwzględniane przez sądy niższego rzędu, jest w stanie uzupełnić przepis ustawowy oraz wyjaśnić go tak, aby stał się przewidywalny.

38.

Do sądu odsyłającego należy ustalenie, w jakim stopniu orzecznictwo związane § 383 ust. 1 pkt 6 ZPO pozwala stwierdzić, iż tajemnica bankowa, pomimo że nie została ustanowiona wyraźnie w prawie niemieckim przez żaden przepis ustawowy, spełnia wymogi zasady zgodności z prawem w sposób opisany w powyższych punktach (a konkretnie wymogi dostępności, jasności i przewidywalności) oraz może co do zasady usprawiedliwiać, przy spełnieniu pozostałych przesłanek zawartych w art. 52 ust. 1 karty, ograniczenie wskazanych wcześniej praw podstawowych.

39.

Artykuł 52 ust. 1 karty stanowi ponadto, że ograniczenie to powinno w każdym przypadku przestrzegać „istoty” prawa lub praw podstawowych, których ono dotyczy. W tym zakresie można powziąć poważne wątpliwości, szczególnie w związku z prawem Coty Germany do skutecznej ochrony sądowej. Skuteczna ochrona sądowa, na którą powołuje się licencjobiorca naruszonego znaku towarowego, wydaje się zależeć w Niemczech, w okolicznościach takich jak w niniejszej sprawie, jedynie i wyłącznie od tego, czy instytucja kredytowa, do której zwrócono się o udzielenie informacji, a która zobowiązana jest umownie do zachowania poufności wobec swojego klienta, zrezygnuje, niezależnie od powodu, z wykonania prawa do odmowy składania zeznań w charakterze świadka, jakie przyznaje jej § 383 ust. 1 pkt 6 ZPO ( 15 ). Oczywiście do praw krajowych poszczególnych państw członkowskich należy uregulowanie postępowania dotyczącego stosowania prawa Unii zgodnie z zasadą autonomii procesowej (w ten sposób, że co do zasady państwo członkowskie może zdecydować, w jaki sposób ureguluje prawo określonych osób do odmowy składania zeznań w charakterze świadka w przedmiocie znanych im okoliczności). Margines oceny, jakim dysponują państwa członkowskie przy wykonywaniu tego uprawnienia, jest bowiem ograniczony obowiązkiem stałego zapewnienia skutecznej ochrony sądowej, tak aby w praktyce nie uczyniono niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym wykonywania praw przyznanych przez porządek prawny Unii ( 16 ). W każdym razie jasne jest, że nie przestrzegano by istotnej treści, jeżeli sporne uregulowanie krajowe skutkowałoby zakłóceniem prawa ewentualnych właścicieli praw własności intelektualnej do uzyskania ochrony przed sądami.

40.

Zgodnie z art. 52 ust. 1 zdanie drugie karty, „[z] zastrzeżeniem zasady proporcjonalności, ograniczenia mogą być wprowadzone wyłącznie wtedy, gdy są konieczne i rzeczywiście odpowiadają […] potrzebom ochrony praw i wolności innych osób”. W związku z tym należy ocenić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy uniemożliwienie Coty Germany, poprzez powołanie się na tajemnicę bankową, wykonywania prawa do skutecznej ochrony sądowej, pozbawiające tym samym ochrony jej prawa do własności intelektualnej, jest właściwe, konieczne i proporcjonalne do osiągnięcia założonego zgodnego z prawem celu, jakim jest moim zdaniem, jak już poprzednio wspomniałem, zagwarantowanie prawa do ochrony danych osobowych domniemanego sprawcy naruszenia będącymi w dyspozycji instytucji kredytowej, w której posiada on rachunek bankowy.

41.

Po pierwsze, w odniesieniu do pierwszej przesłanki właściwość wymaga, aby zbadano, czy ograniczenie praw podstawowych licencjobiorcy znaku towarowego do skutecznej ochrony sądowej i do własności intelektualnej jest właściwe do osiągnięcia założonego celu, czyli, jak stanowi art. 52 ust. 1 karty, czy „rzeczywiście odpowiada” ono w niniejszej sprawie potrzebie zagwarantowania prawa do ochrony danych posiadacza rachunku bankowego.

42.

Po drugie, co wydaje się mieć szczególne znaczenie w okolicznościach niniejszej sprawy, należy ustalić, czy ograniczenie to rzeczywiście jest konieczne do osiągnięcia założonego celu. Ograniczenie praw podstawowych Coty Germany byłoby konieczne jedynie wówczas, gdyby założonego celu (ochrona przez instytucję kredytową danych jej klientów) nie można było osiągnąć poprzez inny środek, który ograniczałby te prawa w mniejszym stopniu. Uważam, że w tym zakresie należy ocenić w szczególności, czy dane, których Coty Germany domaga się od Sparkasse, mogłyby ewentualnie zostać uzyskane w inny sposób lub z innego źródła, niebędącego instytucją kredytową ( 17 ). Należałoby zatem zbadać zasadność propozycji, którą Sparkasse przedstawiła w swoich uwagach, aby Coty Germany wniosła skargę w drodze postępowania karnego przeciwko nieznanej osobie w celu uzyskania w ten sposób nazwiska domniemanego sprawcy. W tym celu sąd krajowy powinien zbadać, w jakim zakresie można wymagać od właściciela znaku towarowego lub uprawnionego do niego licencjobiorcy, aby posłużyli się oni drogą postępowania karnego, i, nawet wcześniej, czy praktycznie jest to możliwe we właściwym prawie krajowym (a jeżeli tak, to czy nie stanowiłoby to ewentualnie niedopuszczalnego nadużycia drogi postępowania karnego w celu niezwiązanym z tym postępowaniem).

43.

Wreszcie ocena proporcjonalności wymaga zbadania, w jakim zakresie cele ochrony określonych praw względem innych praw fundamentalnych w wystarczający sposób kompensują związane z tym poświęcenia. Sąd krajowy powinien wziąć pod uwagę między innymi rodzaj i zakres żądanych przez Coty Germany informacji, które, jak wynika z akt sprawy, wydają się ograniczać jedynie do informacji niezbędnych do wszczęcia postępowania sądowego przeciwko domniemanemu sprawcy naruszenia; powinien on również wziąć pod uwagę, w jakim stopniu zostało wykazane naruszenie prawa własności intelektualnej ( 18 ), a także stopień, w jakim posiadacz rachunku, który ma zostać określony, mógł naruszyć prawo ( 19 ). Sąd powinien ponadto zbadać, w jakim stopniu ktoś, kto przypuszczalnie sprzedaje podrobione towary, godzien jest ochrony swej tożsamości, ponieważ, jak w szczególności wskazuje Coty Germany w uwagach, ujawnienie prawidłowych danych o nazwisku i adresie stanowi część powinności każdego podmiotu uczestniczącego w dobrej wierze w obrocie handlowym ( 20 ). Do sądu należy również zbadanie, czy właściciel chronionego znaku towarowego poniósł rzeczywistą szkodę; a także zbadanie gwarancji wykorzystania przez Coty Germany uzyskanych danych w taki sposób, aby ujawnione dane zostały wykorzystane jedynie w celu wszczęcia postępowania przeciwko domniemanemu sprawcy naruszenia, a nie w innych celach. W każdym razie w ramach opisanej oceny proporcjonalności sąd krajowy powinien wziąć pod uwagę wszystkie prawa podstawowe, które mogą mieć zastosowanie, i w rezultacie wyważyć wszystkie pozostające w konflikcie prawa podstawowe ( 21 ).

44.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, uważam, iż art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48 należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on uregulowaniu krajowemu, które w sposób bezwarunkowy zezwalałoby instytucji kredytowej powołującej się na tajemnicę bankową na odmowę udzielenia informacji o nazwisku i adresie posiadacza rachunku bankowego żądanej na podstawie art. 8 ust. 1 lit. c) wspomnianej dyrektywy. Byłoby to zgodne z omawianym przepisem wspomnianej dyrektywy jedynie wówczas, gdy odmowa byłaby rezultatem uprzedniej oceny, której powinien dokonać sąd krajowy i w wyniku której zagwarantowana zostanie, stosownie do art. 52 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, zgodność z prawem ograniczenia praw podstawowych będącego wynikiem zastosowania spornego przepisu krajowego.

45.

W świetle powyższych rozważań proponuję Trybunałowi, aby na pytanie przedstawione przez Bundesgerichtshof odpowiedział w ten sposób: