—

w imieniu T‑Mobile Austria GmbH przez A. Eggera, Rechtsanwalt,

—

w imieniu Verein für Konsumenteninformation przez S. Langera, Rechtsanwalt,

—

w imieniu rządu austriackiego przez C. Pesendorfer oraz P. Cedego, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu niemieckiego przez T. Henzego, J. Möllera oraz J. Kemper, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu francuskiego przez G. de Bergues’a oraz N. Rouam, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu włoskiego przez G. Palmieri, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez S. Varonego, avvocato dello Stato,

—

w imieniu rządu portugalskiego przez L. Ineza Fernandesa oraz L. Bigottego Chorão, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez K.P. Wojcika, J. Riusa, M. Nolla‑Ehlersa oraz przez C. Vrignon, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 52 ust. 3 dyrektywy 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniającej dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylającej dyrektywę 97/5/WE (Dz.U. L 319, s. 1).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Verein für Konsumenteninformation (stowarzyszeniem informacji konsumenckiej, zwanym dalej „Verein”) a spółką T‑Mobile Austria GmbH (zwaną dalej „T‑Mobile Austria”) w przedmiocie stosowanej przez tę spółkę praktyki taryfowej polegającej na żądaniu od klientów uiszczenia dodatkowych opłat w wypadku polecenia przelewu w ramach bankowości internetowej lub za pomocą formularza płatności.

3

W tytule I dyrektywy 2007/64, pod nazwą „Przedmiot, zakres zastosowania i definicje”, jej art. 1, zatytułowany „Przedmiot”, stanowi:

„1.   Niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy, zgodnie z którymi państwa członkowskie wyróżniają sześć następujących kategorii dostawców usług płatniczych:

[...]

2.   Niniejsza dyrektywa ustanawia również zasady dotyczące przejrzystości warunków i wymogów w zakresie informowania o usługach płatniczych, a także odpowiednie prawa i obowiązki użytkowników usług płatniczych oraz dostawców usług płatniczych w odniesieniu do świadczenia usług płatniczych jako stałego zajęcia lub działalności gospodarczej”.

4

Artykuł 4 tej dyrektywy, zatytułowany „Definicje”, stanowi:

„Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[...]

[...]

[...]

[...]

[...]

[...]”.

5

Znajdujący się w tytule IV omawianej dyrektywy, określającym prawa i obowiązki w odniesieniu do dostarczania usług płatniczych i korzystania z nich, jej art. 52, zatytułowany „Obowiązujące opłaty”, w ust. 3 stanowi:

„Dostawca usług płatniczych nie uniemożliwia odbiorcy żądania od płatnika opłaty lub oferowania mu zniżki za korzystanie z danego instrumentu płatniczego. Państwa członkowskie mogą jednak zabronić pobierania opłat lub ograniczyć to prawo, biorąc pod uwagę potrzebę pobudzania konkurencji i propagowania korzystania z wydajnych instrumentów płatniczych”.

6

Motyw 42 dyrektywy 2007/64, dotyczący zakresu art. 52 ust. 3 tej dyrektywy, ma następujące brzmienie:

„W celu propagowania przejrzystości i konkurencji dostawca usług płatniczych nie powinien uniemożliwiać odbiorcy żądania od płatnika opłaty za użycie konkretnego instrumentu płatniczego. O ile odbiorca powinien mieć prawo nakładania opłat za korzystanie z określonego instrumentu płatniczego, [o tyle] państwa członkowskie mogą zadecydować o zakazaniu wszelkich takich praktyk lub ich ograniczeniu, jeżeli ich zdaniem ma to uzasadnienie ze względu na nadużycia w ustalaniu cen lub ustalaniu cen, które mogą mieć negatywny wpływ na wykorzystanie określonego instrumentu płatniczego, biorąc pod uwagę potrzebę pobudzania konkurencji i korzystania z wydajnych instrumentów płatniczych”.

7

Zgodnie z brzmieniem art. 53 rozpatrywanej dyrektywy, zatytułowanego „Odstępstwo dla instrumentów przeznaczonych do dokonywania płatności obejmujących niskie kwoty i dla pieniądza elektronicznego”:

„1.   W przypadku instrumentów płatniczych, które zgodnie z umową ramową dotyczą wyłącznie indywidualnych transakcji płatniczych na kwotę nieprzekraczającą 30 EUR lub które mają limit wydatków w wysokości 150 EUR albo służą do przechowywania środków w kwocie nieprzekraczającej w żadnym momencie 150 EUR, dostawcy usług płatniczych mogą uzgodnić ze swoimi użytkownikami usług płatniczych, że:

2.   W przypadku krajowych transakcji płatniczych państwa członkowskie lub ich właściwe organy mogą zmniejszyć lub podwoić kwoty, o których mowa w ust. 1. W odniesieniu do przedpłaconych instrumentów płatniczych mogą one zwiększyć te kwoty do wysokości 500 EUR.

3.   Artykuł[y] 60 i 61 stosuje się także do pieniądza elektronicznego w rozumieniu art. 1 ust. 3 lit. b) dyrektywy 2000/46/WE [Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością (Dz.U. L 275, s. 39)], z wyjątkiem przypadku gdy dostawca usług płatniczych płatnika nie jest w stanie zamrozić rachunku płatniczego lub zablokować instrumentu płatniczego. Państwa członkowskie mogą ograniczyć to odstępstwo do rachunków płatniczych lub instrumentów płatniczych o określonej wartości”.

8

Według sądu odsyłającego dyrektywa 2007/64 została transponowana do austriackiego porządku prawnego poprzez Zahlungsdienstegesetz (ustawę o usługach płatniczych, BGBl. I, 66/2009, zwaną dalej „ZaDiG”), która weszła w życie w dniu 1 listopada 2009 r.

9

Paragraf 1 ZaDiG, zatytułowany „Zakres zastosowania”, stanowi w ust. 1:

„Niniejsza ustawa określa warunki, na jakich osoby mogą w Austrii zawodowo świadczyć usługi płatnicze (dostawcy usług płatniczych), oraz reguluje prawa i obowiązki dostawców usług płatniczych i użytkowników usług płatniczych w związku z usługami płatniczymi świadczonymi dla użytkowników usług płatniczych zamieszkałych lub mających siedzibę w Austrii albo przez zamieszkałych lub mających siedzibę w Austrii dostawców usług płatniczych, a także dostęp do systemów płatności”.

10

Paragraf 27 ZaDiG, zatytułowany „Opłaty”, w ust. 6 dokonuje transpozycji do austriackiego porządku prawnego postanowień art. 52 ust. 3 dyrektywy 2007/64. Paragraf 27 ust. 6 ZaDiG stanowi:

„Dostawca usług płatniczych nie uniemożliwia odbiorcy oferowania płatnikowi zniżki za korzystanie z danego instrumentu płatniczego. Pobieranie opłat przez odbiorcę w przypadku korzystania z określonego instrumentu płatniczego jest zabronione”.

11

T‑Mobile Austria jest jednym z operatorów usług telefonii komórkowej w Austrii. Z tego tytułu zawiera ona z konsumentami umowy o usługi telekomunikacyjne obejmujące aktualizowane przez nią ogólne warunki umów. W obowiązującej w listopadzie 2009 r. wersji tych ogólnych warunków znajdował się następujący warunek umowny:

„Artykuł 23

[...]

12

Na podstawie tego warunku T‑Mobile Austria fakturowała dodatkowe opłaty w wysokości 3 EUR miesięcznie wobec konsumentów będących abonentami taryfy „Call Europe”, którzy wybrali płatność bez polecenia zapłaty albo karty kredytowej, co obejmuje w szczególności płatności poprzez bankowość elektroniczną lub za pomocą formularza płatności.

13

Verein skierował do sądu pierwszej instancji w postępowaniu głównym wniosek o zakazanie T‑Mobile Austria, po pierwsze, zapisywania spornego warunku w umowach, które zawiera ona ze swoimi klientami, oraz po drugie, powoływania się na niego w obowiązujących umowach. Na poparcie swojej skargi Verein podniósł, że ów warunek jest sprzeczny z bezwzględnie obowiązującymi przepisami § 27 ust. 6 zdanie drugie ZaDiG.

14

T‑Mobile Austria zażądała oddalenia skargi i podniosła przede wszystkim, że nie jest ona objęta zakresem zastosowania dyrektywy 2007/64 ani też ZaDiG, ponieważ nie jest dostawcą usług płatniczych, lecz operatorem telefonii komórkowej. Następnie stwierdziła, że w braku zindywidualizowanych zabezpieczeń formularz płatności nie wchodzi w zakres pojęcia „instrumentu płatniczego” w rozumieniu art. 4 pkt 23 tej dyrektywy. Wreszcie transpozycja art. 52 ust. 3 rzeczonej dyrektywy przez § 27 ust. 6 zdanie drugie ZaDiG została dokonana niezgodnie z ową dyrektywą, ponieważ ustawodawca austriacki nie uzasadnił zakazu pobierania opłat za korzystanie z określonych instrumentów płatniczych.

15

Sąd orzekający w pierwszej instancji w całości uwzględnił skargę Verein. Orzeczenie to zostało potwierdzone w postępowaniu apelacyjnym. Sąd apelacyjny orzekł, że przelew dokonany za pomocą formularza płatności nie stanowi instrumentu płatniczego w rozumieniu art. 4 pkt 23 dyrektywy 2007/64. Ponieważ jednak art. 52 ust. 3 tej dyrektywy nie przewiduje pełnej harmonizacji rozpatrywanych przepisów, ustawodawca krajowy może wprowadzić ogólny zakaz pobierania opłat dodatkowych, podobny do zakazu ustanowionego w § 27 ust. 6 ZaDiG, nie tylko w stosunku do instrumentów płatniczych w rozumieniu rzeczonej dyrektywy, lecz także w odniesieniu do innych transakcji płatniczych, takich jak przelew dokonany za pomocą formularza płatności. Ponadto zakaz ten odpowiada celowi art. 52 ust. 3 zdanie drugie tej dyrektywy, jakim jest pobudzanie konkurencji i należyte funkcjonowanie systemu opłat.

16

T‑Mobile Austria wniosła od tego wyroku rewizję do sądu odsyłającego. Sąd ten, którego wyroki nie podlegają zaskarżeniu przed sądami krajowymi, stwierdził, że pytania podniesione w sporze głównym wymagają wykładni przepisów dyrektywy 2007/64.

17

W tych okolicznościach Oberster Gerichtshof postanowił zawiesić postępowanie i zwrócił się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

18

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zasadniczo dąży do ustalenia, czy art. 52 ust. 3 dyrektywy 2007/64 należy interpretować w ten sposób, że znajduje on zastosowanie również do korzystania z instrumentu płatniczego w ramach stosunku umownego pomiędzy operatorem telefonii komórkowej jako odbiorcą płatności i jego klientem jako płatnikiem.

19

Tytułem wstępu Verein podniósł zarzut niedopuszczalności pytania pierwszego na tej podstawie, że odpowiedź na to pytanie nie jest „niezbędna” w rozumieniu art. 267 TFUE w celu rozstrzygnięcia sporu głównego przez sąd odsyłający.

20

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pytania dotyczące wykładni prawa Unii, z którymi zwrócił się do Trybunału sąd krajowy w ramach stanu prawnego i faktycznego, za którego ustalenie jest on odpowiedzialny, a prawidłowość tego ustalenia nie podlega ocenie Trybunału, korzystają z domniemania, iż mają znaczenie dla sprawy. Odmowa wydania przez Trybunał orzeczenia w trybie prejudycjalnym, o które wniósł sąd krajowy, jest więc możliwa tylko wtedy, gdy okazuje się oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wniesiono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem sporu głównego, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje elementami stanu faktycznego albo prawnego koniecznymi do udzielenia użytecznej odpowiedzi na pytania, które zostały mu przedstawione (zob. w szczególności wyroki: PreussenElektra, C‑379/98, EU:C:2001:160, pkt 39; van der Weerd i in., od C‑222/05 do C‑225/05, EU:C:2007:318, pkt 22; a także Betriu Montull, C‑5/12, EU:C:2013:571, pkt 34).

21

W niniejszej sprawie, jak stwierdził rzecznik generalny w pkt 21–23 opinii, nie wydaje się w sposób oczywisty, aby wnioskowana przez sąd odsyłający wykładnia art. 52 ust. 3 zdanie drugie dyrektywy 2007/64 nie była dla tego sądu niezbędna w celu rozstrzygnięcia rozpatrywanego przezeń sporu.

22

W ramach sporu głównego Verein stawia bowiem pytanie, czy zakazane jest zapisywanie przez T‑Mobile Austria w umowach, które spółka ta zawiera ze swoimi klientami, warunku, na mocy którego koszty obsługi są fakturowane w wypadku zapłaty przelewem na nośniku papierowym lub on‑line, i powoływanie się na taki warunek w obowiązujących umowach. Z postanowienia odsyłającego wynika również, że skarga Verein jest oparta na § 27 ust. 6 zdanie drugie ZaDiG, który transponuje do prawa krajowego art. 52 ust. 3 dyrektywy 2007/64.

23

W konsekwencji pytanie pierwsze jest dopuszczalne.

24

Artykuł 52 ust. 3 zdanie pierwsze dyrektywy 2007/64 stanowi, że dostawca usług płatniczych nie uniemożliwia odbiorcy żądania od płatnika opłaty lub oferowania mu zniżki za korzystanie z danego instrumentu płatniczego. Artykuł 52 ust. 3 zdanie drugie tej dyrektywy przyznaje jednak państwom członkowskim uprawnienie do zakazania lub ograniczenia prawa odbiorcy do pobierania opłat, biorąc pod uwagę potrzebę pobudzania konkurencji i propagowania korzystania z wydajnych instrumentów płatniczych.

25

W tym względzie należy stwierdzić, że operator telefonii komórkowej może być zakwalifikowany jako „odbiorca” w rozumieniu art. 4 pkt 8 dyrektywy 2007/64, jeżeli jest odbiorcą środków stanowiących przedmiot transakcji płatniczej. Ponadto klient tego operatora telefonii komórkowej może być zakwalifikowany jako „płatnik” w rozumieniu art. 4 pkt 7 owej dyrektywy, jeżeli składa zlecenie płatnicze z rachunku płatniczego, którego jest właścicielem, lub jeżeli składa zlecenie płatnicze.

26

Z samego brzmienia art. 52 ust. 3 rzeczonej dyrektywy, który reguluje prawo odbiorcy do żądania od płatnika opłat za korzystanie z danego instrumentu płatniczego, wynika, że przepis ten dotyczy stosunku między odbiorcą a płatnikiem. Wynika z tego, że rozpatrywany przepis znajduje zastosowanie do korzystania z instrumentu płatniczego w ramach stosunku umownego pomiędzy operatorem telefonii komórkowej jako odbiorcą płatności i jego klientem jako płatnikiem, jak podnoszą Verein, rządy austriacki, niemiecki, francuski, włoski i portugalski, a także Komisja Europejska.

27

Ponadto, jak stwierdził rzecznik generalny w pkt 32 opinii, uprawnienie przyznane państwom członkowskim w art. 52 ust. 3 zdanie drugie dyrektywy 2007/64 zostałoby pozbawione skutku, gdyby nie miało zastosowania do stosunków pomiędzy „odbiorcą” a „płatnikiem”.

28

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, na pytanie pierwsze powinno się odpowiedzieć, iż art. 52 ust. 3 dyrektywy 2007/64 należy interpretować w ten sposób, że znajduje on zastosowanie do korzystania z instrumentu płatniczego w ramach stosunku umownego pomiędzy operatorem telefonii komórkowej jako odbiorcą płatności i jego klientem jako płatnikiem.

29

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający zasadniczo dąży do ustalenia, czy art. 4 pkt 23 dyrektywy 2007/64 należy interpretować w ten sposób, że po pierwsze, podpisany własnoręcznie przez płatnika formularz płatności lub procedura oparta na podpisanym formularzu płatności zmierzająca do wydania polecenia przelewu, oraz po drugie, procedura wydania polecenia przelewu w bankowości internetowej stanowią instrumenty płatnicze w rozumieniu tego przepisu.

30

Na podstawie art. 4 pkt 23 tej dyrektywy instrument płatniczy oznacza „każde zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika usług płatniczych i dostawcę usług płatniczych zbiór procedur, z których korzysta użytkownik usług płatniczych w celu zainicjowania zlecenia płatniczego”.

31

Tytułem wstępu należy stwierdzić, że istnieje pewna rozbieżność między różnymi wersjami językowymi tego przepisu, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 36 opinii. Wprawdzie we wszystkich wersjach językowych określenie „zindywidualizowane” opisuje syntagmę „każde [...] urządzenie”, jednakże w wersji francuskiej („tout dispositif personnalisé et/ou ensemble de procédures”), która jest zgodna między innymi z wersjami hiszpańską, włoską, węgierską, portugalską i rumuńską, określenie „zindywidualizowane” nie opisuje syntagmy „zbiór procedur”. Przeciwnie, w wersji niemieckiej („jedes personalisierte Instrument und/oder jeden personalisierten Verfahrensablauf”) określenie „zindywidualizowane” opisuje syntagmę „zbiór procedur”. Wersję angielską [„any personalised device(s) and/or set of procedures”], która jest zgodna między innymi z wersjami duńską, grecką, niderlandzką, fińską i szwedzką, można odczytywać na oba sposoby.

32

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przepisy prawa Unii powinny być interpretowane i stosowane w sposób jednolity, w świetle wersji sporządzonych we wszystkich językach Unii Europejskiej. W przypadku rozbieżności pomiędzy różnymi wersjami językowymi tekstu prawa Unii dany przepis należy interpretować z uwzględnieniem ogólnej systematyki i celu uregulowania, którego część stanowi (zob. w szczególności wyroki: Bark, C‑89/12, EU:C:2013:276, pkt 40; Komisja/Finlandia, C‑309/11, EU:C:2013:610, pkt 49).

33

W tym względzie Verein, rządy austriacki, niemiecki i francuski, a także Komisja słusznie podnoszą, że aby instrument płatniczy mógł zostać uznany za zindywidualizowany, powinien pozwolić dostawcy usług płatniczych na sprawdzenie, czy zlecenie płatnicze zostało zainicjowane przez uprawnionego do tego użytkownika.

34

Tymczasem, jak podnosi rząd francuski, niektóre instrumenty płatnicze wyraźnie objęte zakresem art. 53 dyrektywy 2007/64 nie są zindywidualizowane. Jak wynika na przykład z art. 53 ust. 1 lit. b) tej dyrektywy, niektóre instrumenty płatnicze są używane anonimowo, a w tej sytuacji dostawcy usług płatniczych nie są zobowiązani do przedstawienia dowodu autoryzacji transakcji rozważanej w wypadku, o którym mowa w art. 59 rzeczonej dyrektywy.

35

Z istnienia takich niezindywidualizowanych instrumentów płatniczych bezwzględnie wynika, że pojęcie instrumentu płatniczego zdefiniowane w art. 4 pkt 23 tej dyrektywy może obejmować zbiór niezindywidualizowanych procedur, uzgodniony przez użytkownika i dostawcę usług płatniczych, z których korzysta użytkownik w celu zainicjowania zlecenia płatniczego.

36

To właśnie w świetle tej definicji pojęcia instrumentu płatniczego w rozumieniu art. 4 pkt 23 dyrektywy 2007/64 należy odpowiedzieć na przedstawione przez sąd odsyłający pytanie drugie.

37

Po pierwsze, sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy podpisany własnoręcznie przez płatnika formularz płatności lub procedura oparta na podpisanym formularzu płatności zmierzająca do wydania polecenia przelewu stanowią instrument płatniczy.

38

Jak słusznie podnoszą Verein, rządy austriacki, francuski, włoski i portugalski oraz Komisja, wydanie polecenia przelewu poprzez podpisany własnoręcznie przez płatnika formularz płatności stanowi uzgodniony przez użytkownika usług płatniczych i dostawcę usług płatniczych zbiór procedur, z których korzysta użytkownik usług płatniczych w celu zainicjowania zlecenia płatniczego, a zatem stanowi instrument płatniczy w rozumieniu art. 4 pkt 23 hipoteza druga dyrektywy 2007/64.

39

W tym względzie z akt przedstawionych Trybunałowi wynika, iż wydanie takiego polecenia przelewu generalnie zakłada, że płatnik złożył wzór własnoręcznego podpisu w instytucji kredytowej przy otwarciu rachunku płatniczego, że korzysta on z określonych formularzy polecenia przelewu oraz że składa na tych formularzach własnoręczny podpis. Rzeczona instytucja kredytowa może dokonać autoryzacji zlecenia płatniczego w rozumieniu art. 4 pkt 19 omawianej dyrektywy poprzez porównanie własnoręcznego podpisu złożonego na formularzu polecenia przelewu z wzorem własnoręcznego podpisu uprzednio złożonego przez płatnika.

40

Po drugie, sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy procedura wydania polecenia przelewu w bankowości internetowej stanowi instrument płatniczy.

41

Jak podnoszą Verein, rządy austriacki, niemiecki, francuski, włoski i portugalski oraz Komisja, wydanie polecenia przelewu w bankowości internetowej stanowi uzgodniony przez użytkownika usług płatniczych i dostawcę usług płatniczych zbiór procedur, z których korzysta użytkownik usług płatniczych w celu zainicjowania zlecenia płatniczego, a zatem stanowi instrument płatniczy w rozumieniu art. 4 pkt 23 hipoteza druga dyrektywy 2007/64.

42

Z akt sprawy przedstawionych Trybunałowi wynika bowiem, iż wydanie polecenia przelewu w bankowości internetowej zakłada, że płatnik wprowadza różne zindywidualizowane kody, takie jak numer identyfikacyjny, tajne hasło i kod transakcji, z których korzystanie jest uzgodnione między instytucją kredytową a płatnikiem. Korzystanie przez płatnika z tych różnych zindywidualizowanych kodów pozwala instytucji kredytowej na dokonanie autoryzacji zlecenia płatniczego w rozumieniu art. 4 pkt 19 rzeczonej dyrektywy.

43

W tych okolicznościach nie ma potrzeby badać, czy procedura oparta na podpisanym formularzu płatności zmierzająca do wydania polecenia przelewu lub procedura wydania polecenia przelewu w bankowości internetowej mogą być zakwalifikowane jako „zindywidualizowane urządzenie” w rozumieniu art. 4 pkt 23 hipoteza pierwsza dyrektywy 2007/64, przy założeniu, iż stanowią one „zbiór procedur” w rozumieniu hipotezy drugiej tego przepisu.

44

W świetle powyższych rozważań na pytanie drugie powinno się odpowiedzieć, iż art. 4 pkt 23 dyrektywy 2007/64 należy interpretować w ten sposób, że zarówno procedura oparta na podpisanym własnoręcznie przez płatnika formularzu płatności zmierzająca do wydania polecenia przelewu, jak i procedura wydania polecenia przelewu w bankowości internetowej stanowią instrumenty płatnicze w rozumieniu tego przepisu.

45

Poprzez pytanie trzecie sąd odsyłający zasadniczo dąży do ustalenia, czy art. 52 ust. 3 dyrektywy 2007/64 należy interpretować w ten sposób, że przyznaje on państwom członkowskim uprawnienie do ustanowienia ogólnego zakazu pobierania przez odbiorców opłat od płatnika za korzystanie z jakiegokolwiek instrumentu płatniczego.

46

Jak podnoszą Verein, rządy austriacki, niemiecki, francuski, włoski i portugalski oraz Komisja, z samego brzmienia art. 52 ust. 3 tej dyrektywy wynika, że przyznane państwom członkowskim uprawnienie do wprowadzenia zakazu pobierania przez odbiorców opłat za korzystanie z instrumentu płatniczego może być wprowadzone w odniesieniu do niektórych lub wszystkich instrumentów płatniczych używanych na ich terytorium. Drugie zdanie tego przepisu nie ogranicza bowiem tego uprawnienia państw członkowskich do korzystania z danego instrumentu płatniczego.

47

Ponadto wprawdzie państwa członkowskie powinny brać pod uwagę potrzebę pobudzania konkurencji i korzystania z wydajnych instrumentów płatniczych, gdy ograniczają pobieranie opłat za korzystanie z instrumentu płatniczego lub zabraniają takiego pobierania, jednak dysponują one zakresem swobodnego uznania przy wykonywaniu uprawnienia przyznanego im przez art. 52 ust. 3 rzeczonej dyrektywy, jak wynika to w szczególności z jej motywu 42.

48

W świetle powyższych rozważań na pytanie trzecie powinno się odpowiedzieć, iż art. 52 ust. 3 dyrektywy 2007/64 należy interpretować w ten sposób, że przyznaje on państwom członkowskim uprawnienie do ustanowienia ogólnego zakazu pobierania przez odbiorców opłat od płatnika za korzystanie z jakiegokolwiek instrumentu płatniczego, o ile przepisy krajowe w całości biorą pod uwagę potrzebę pobudzania konkurencji i korzystania z wydajnych instrumentów płatniczych, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego.

49

T-Mobile Austria domaga się ograniczenia w czasie skutków oczekiwanego wyroku, gdyby Trybunał miał orzec, po pierwsze, że procedury wydania polecenia przelewu stanowią instrumenty płatnicze w rozumieniu art. 4 pkt 23 dyrektywy 2007/64, a po drugie, że art. 52 ust. 3 tej dyrektywy przyznaje państwom członkowskim uprawnienie do ustanowienia ogólnego zakazu pobierania przez odbiorców opłat za korzystanie z instrumentu płatniczego.

50

W tym względzie, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, wykładnia przepisu prawa Unii, dokonana przez Trybunał w ramach kompetencji przyznanej mu w art. 267 TFUE, wyjaśnia i precyzuje znaczenie oraz zakres tego przepisu, tak jak powinien lub powinien był on być rozumiany i stosowany od chwili jego wejścia w życie. Wynika z tego, iż interpretowany w ten sposób przepis może i winien być stosowany przez sądy również w odniesieniu do stosunków prawnych powstałych przed wydaniem wyroku rozstrzygającego w przedmiocie wniosku o dokonanie wykładni, jeżeli ponadto spełnione są wszystkie przesłanki pozwalające na wnoszenie do właściwych sądów spraw dotyczących stosowania tego przepisu (zob. w szczególności wyrok RWE Vertrieb, C‑92/11, EU:C:2013:180, pkt 58 i przytoczone tam orzecznictwo).

51

Ponadto ograniczenie skutków wyroku w czasie stanowi środek o charakterze wyjątkowym, który zakłada istnienie ryzyka poważnych reperkusji ekonomicznych, między innymi ze względu na znaczną liczbę stosunków prawnych nawiązanych w dobrej wierze na podstawie przepisów uważanych za ważnie wiążące, oraz jest stosowany, gdy okazuje się, że jednostki oraz władze krajowe zostały skłonione do zachowań niezgodnych z prawem Unii ze względu na istnienie obiektywnej i istotnej niepewności co do zakresu przepisów prawa Unii, do której to niepewności przyczyniło się ewentualnie również samo zachowanie innych państw członkowskich bądź Komisji (zob. w szczególności wyrok Endress, C‑209/12, EU:C:2013:864, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo).

52

W tym względzie należy stwierdzić, że jednostki i władze krajowe nie zostały skłonione do zachowań niezgodnych z prawem Unii, ponieważ przepisy austriackie mające zastosowanie w postępowaniu głównym prawidłowo transponowały właściwe przepisy dyrektywy 2007/64.

53

Ponadto należy stwierdzić, że T‑Mobile Austria ograniczyła się do powołania na „poważne konsekwencje gospodarcze” dla przedsiębiorstw z sektora telekomunikacyjnego w obrębie Unii, nie dostarczając dowodów lub dokładnych danych w tym zakresie, jak stwierdził rzecznik generalny w pkt 98 opinii. W związku z powyższym istnienie ryzyka poważnych konsekwencji gospodarczych nie zostało dowiedzione (zob. podobnie wyrok Endress, EU:C:2013:864, pkt 37).

54

W konsekwencji nie ma podstaw do ograniczenia skutków niniejszego wyroku w czasie.

55

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje: