1. 

Wnosząca odwołanie Deltafina SpA (zwana dalej „Deltafiną”) wnosi o uchylenie wyroku Sądu ( 2 ) podtrzymującego decyzję Komisji Europejskiej w sprawie naruszeń reguł konkurencji w ramach kartelu na włoskim rynku zakupu i pierwszego przetworzenia surowca tytoniowego ( 3 ). Na etapie postępowania administracyjnego i w ramach systemu łagodzenia kar ( 4 ) obowiązującego w tamtym czasie, Komisja warunkowo udzieliła Deltafinie zwolnienia z grzywien w zamian za współpracę w prowadzonym przez tę instytucję dochodzeniu. Następnie jednak w spornej decyzji Komisja cofnęła zwolnienie z grzywny. Główne kwestie podniesione przez Deltafinę w niniejszym postępowaniu dotyczą interpretacji obowiązku współpracy nałożonego na przedsiębiorstwo w kontekście systemu łagodzenia kar, kwestii tego, czy w postępowaniu w pierwszej instancji doszło do uchybień proceduralnych pociągających za sobą naruszenie prawa do obrony przysługującego Deltafinie, a także nierozpatrzenia sprawy przez Sąd w rozsądnym terminie.

2.

Artykuł 6 ust. 1 EKPC stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd.

3.

Artykuł 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej ( 5 ) przewiduje gwarancję, że każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii.

4.

Artykuł 47 karty został zatytułowany „Prawo do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu”. Stanowi on między innymi, że „[k]ażdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy […]”. Artykuł 48 karty przewiduje gwarancję domniemania niewinności i prawo do obrony ( 6 ).

5.

Postanowienia karty mają zastosowanie do instytucji i organów Unii przy poszanowaniu zasady pomocniczości oraz do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim stosują one prawo Unii. Szanują one zatem prawa, przestrzegają zasad i popierają ich stosowanie zgodnie ze swymi odpowiednimi uprawnieniami i w poszanowaniu granic kompetencji Unii powierzonych jej w traktatach ( 7 ).

6.

W sytuacji, gdy prawa gwarantowane na mocy karty odzwierciedlają prawa określone w EKPC, powinny one podlegać jednakowej interpretacji ( 8 ).

7.

Artykuł 101 TFUE (dawny art. 81 TWE) przewiduje zakaz wszelkich porozumień między przedsiębiorstwami, wszelkich decyzji i praktyk uzgodnionych, których skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego.

8.

Zgodnie z art. 23 rozporządzenia nr 1/2003 ( 9 ) Komisja może w drodze decyzji nałożyć na przedsiębiorstwa grzywny między innymi w sytuacji, jeżeli umyślnie lub w wyniku zaniedbania naruszają art. 101 TFUE ( 10 ). Przy ustalaniu wysokości grzywny uwzględnia się wagę i czas trwania naruszenia ( 11 ). Ponadto ustaleń dotyczących wysokości grzywny należy dokonywać z poszanowaniem podstawowych praw i zasad przyjętych w karcie, a rozporządzenie nr 1/2003 powinno być interpretowane i stosowane zgodnie z tymi zasadami ( 12 ).

9.

Artykuł 31 rozporządzenia nr 1/2003 stanowi: „Trybunał Sprawiedliwości ma nieograniczoną jurysdykcję do rozpatrywania odwołań od decyzji, w których Komisja nałożyła grzywnę lub okresową karę pieniężną. Trybunał Sprawiedliwości może uchylić, obniżyć lub podwyższyć nałożoną grzywnę lub okresową karę pieniężną” ( 13 ).

10.

Do okoliczności faktycznych sprawy miały ponadto zastosowanie rationae temporis wytyczne Komisji z 1998 r. ( 14 ). Zgodnie z tym, co zawarto we wstępie do tych wytycznych, kwota podstawowa była określana w zależności od wagi i czasu trwania naruszenia. Kwota ta mogła być następnie zmniejszona w przypadku wystąpienia okoliczności łagodzących, takich jak skuteczna współpraca przedsiębiorstwa w ramach postępowania, wykraczająca poza zakres zastosowania komunikatu w sprawie współpracy ( 15 ). Zgodnie z wytycznymi z 1998 r. uznaje się także, że w pewnych okolicznościach przedsiębiorstwo może kwalifikować się do zwolnienia z grzywien ( 16 ).

11.

Wprowadzenie do obwieszczenia Komisji w sprawie zwolnienia z grzywien oraz zmniejszania grzywien w przypadkach karteli ( 17 ) zawiera wyjaśnienie, że dotyczy ono poważnych naruszeń przepisów dotyczących konkurencji, takich jak ustalanie cen, kwot produkcji lub sprzedaży oraz podział rynku przez kartele. Komisja zauważyła, że niektóre przedsiębiorstwa zaangażowane w ten rodzaj nielegalnych praktyk pragną wycofać się z udziału w nich i poinformować ją o istnieniu takich porozumień, lecz zniechęcają je do tego wysokie kary pieniężne, na które są one ewentualnie narażone. Komisja uznała, że (w tamtym okresie) w interesie Wspólnoty leżało przyznanie preferencyjnego traktowania współpracującym z nią przedsiębiorstwom. Decydujący wkład w rozpoczęcie dochodzenia lub stwierdzenie naruszenia mogły uzasadniać przyznanie zwolnienia z wszelkich grzywien danemu przedsiębiorstwu, pod warunkiem, że spełnione zostały pewne wymagania dodatkowe. Ponadto współpraca jednego lub więcej przedsiębiorstw mogła uzasadniać zmniejszenie przez Komisję jakiejkolwiek nałożonej grzywny. Każde tego rodzaju zmniejszenie grzywny musi odzwierciedlać rzeczywisty wkład przedsiębiorstwa, w sensie jakości oraz wartości momentu współpracy, do ustalenia przez Komisję istnienia naruszenia. Zmniejszenia ograniczały się do tych przedsiębiorstw, które dostarczyły Komisji dowody mające istotną wartość dodaną w porównaniu do dowodów będących już w posiadaniu tej instytucji ( 18 ).

12.

Sekcję A tego komunikatu zatytułowano „Zwolnienie z grzywien”. Jej pkt 8 stanowi, że Komisja przyzna przedsiębiorstwu zwolnienie z wszelkich grzywien, które w przeciwnym przypadku byłyby nałożone, jeżeli w związku z zarzutem kartelu wpływającego na Wspólnotę przedsiębiorstwo jako pierwsze przedłożyło dowody, które w opinii Komisji: a) umożliwiły podjęcie decyzji o przeprowadzeniu postępowania; lub b) mogły umożliwić stwierdzenie naruszenia art. 81 WE. Przedsiębiorstwa, które nie spełniły warunków gwarantujących zwolnienie z grzywien, mogłyby mimo wszystko zakwalifikować się do uzyskania zmniejszenia grzywny, która w przeciwnym przypadku byłaby nałożona zgodnie z częścią B ( 19 ).

13.

Poza tymi warunkami, w celu zakwalifikowania przedsiębiorstwa do uzyskania zwolnienia z grzywny muszą być łącznie spełnione następujące warunki określone w pkt 11 tego komunikatu:

14.

Procedura składania wniosków o zwolnienie z grzywien została określona w pkt 12–19 komunikatu. Jeżeli po przeprowadzeniu procedury administracyjnej przedsiębiorstwo spełniało warunki określone w pkt 11, Komisja mogła przyznać zwolnienie z grzywny końcową decyzją. Niespełnienie wymagań wymienionych odpowiednio w sekcjach A lub B może skutkować utratą preferencyjnego traktowania na każdym etapie procedury administracyjnej ( 20 ).

15.

W pkt 2–20 zaskarżonego wyroku Sąd wyczerpująco wyjaśnia okoliczności wydania spornej decyzji.

16.

Sekwencję wydarzeń można pokrótce przedstawić w sposób następujący. W dniach 3, 4 i 5 października 2001 r. Komisja przeprowadziła kontrole w siedzibach Europejskiej Federacji Przetwórców Tytoniu i Maison des métiers du tabac (cechu tytoniowego) w Brukseli (Belgia). W tym samym dniu za pośrednictwem telefaksu Europejska Federacja Przetwórców Tytoniu poinformowała o tych kontrolach wszystkich swoich członków, w tym Associazione professionale trasformatori tabacchi italiani (APTI, stowarzyszenie branżowe włoskich przetwórców surowca tytoniowego). Komisja przeprowadziła również kontrole w siedzibach trzech głównych hiszpańskich przetwórców surowca tytoniowego oraz dwóch hiszpańskich stowarzyszeń przetwórców i producentów tytoniu.

17.

W dniu 19 lutego 2002 r. Deltafina, włoski przetwórca surowca tytoniowego, zwróciła się do Komisji z wnioskiem o zwolnienie z grzywien zgodnie z komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r. i, tytułem żądania ewentualnego, z wnioskiem o obniżenie kwoty grzywny na podstawie sekcji B tego samego komunikatu. Ten wniosek o zwolnienie z grzywny dotyczył domniemanego kartelu między przetwórcami surowca tytoniowego na rynku włoskim. W dniu 6 marca 2002 r. Komisja powiadomiła Deltafinę, że jej wniosek spełniał przesłanki ustanowione w pkt 8 lit. b) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. i że udzieli jej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego zwolnienia z grzywny w zakresie dotyczącym naruszeń stwierdzonych w następstwie dochodzenia przeprowadzonego przez Komisję w związku z przedstawionymi dowodami, pod warunkiem że Deltafina spełni wszystkie wymagania ustanowione w pkt 11 tego komunikatu. W dniu 14 marca 2002 r. odbyło się spotkanie służb Komisji z przedstawicielami Deltafiny i Universalu ( 21 ) w celu omówienia warunków współpracy Deltafiny z Komisją (zwane dalej „spotkaniem z dnia 14 marca 2002 r.”). Na tym spotkaniu między innymi dyskutowano o poufnym charakterze złożonego przez Deltafinę wniosku o zwolnienie z grzywny. W dniach 19, 21, 25 i 26 marca 2002 r. Deltafina przedstawiła Komisji dodatkowe informacje. W dniu 22 marca 2002 r. odbyła się rozmowa telefoniczna przedstawicieli Deltafiny z urzędnikiem Komisji odpowiedzialnym za prowadzenie sprawy odnosząca się do szeregu kwestii dotyczących współpracy Deltafiny z Komisją.

18.

W dniu 2 kwietnia 2002 r. zewnętrzny doradca prawny Universalu powiadomił zewnętrznych doradców prawnych Standard Commercial Corp. i Dimon Inc., spółek dominujących odpowiednio Transcatab SpA (zwanej dalej „Transcatab”) i Dimon Italia Srl (zwanej dalej „Dimon Italia”), dwóch włoskich spółek zajmujących się pierwszym przetworzeniem surowca tytoniowego, że Deltafina złożyła do Komisji wniosek o zwolnienie z grzywny w zakresie dotyczącym karteli między przetwórcami na rynku tytoniu we Włoszech. Rankiem dnia 4 kwietnia 2002 r. odbyło się spotkanie komitetu zarządzającego APTI (zwane dalej „spotkaniem APTI”). Na tym spotkaniu prezes Deltafiny poinformował obecne na nim osoby, że spółka ta zaczęła współpracować z Komisją w rozumieniu komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. Po południu tego samego dnia, tzn. 4 kwietnia 2002 r., Dimon Italia i Transcatab, których przedstawiciele byli obecni na ww. spotkaniu APTI, również zwrócili się z wnioskiem o przyznanie preferencyjnego traktowania w rozumieniu komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.

19.

W dniu 25 lutego 2004 r. Komisja skierowała pismo w sprawie przedstawienia zarzutów. Na przesłuchaniu przez funkcjonariusza ds. przesłuchań w dniu 22 czerwca 2004 r., w którym uczestniczyła Deltafina, przedstawiciel Dimon Italia zwrócił uwagę Komisji na dwa dokumenty aktach sprawy, w których streszczono oświadczenia prezesa Deltafiny złożone na spotkaniu APTI. W dniu 21 grudnia 2004 r. Komisja wydała uzupełnienie do pisma w sprawie przedstawienia zarzutów, którym powiadomiła Deltafinę i inne zainteresowane przedsiębiorstwa o zamiarze nieudzielenia Deltafinie zwolnienia z grzywny ze względu na naruszenie przez nią obowiązku współpracy ustanowionego w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.

20.

W dniu 20 października 2005 r. Komisja wydała sporną decyzję. Artykuł 1 tej decyzji stanowi, że Deltafina i Universal dopuściły się naruszenia przepisów art. 81 ust. 1 WE poprzez udział, w wymienionych okresach ( 22 ), w porozumieniach lub uzgodnionych praktykach w sektorze surowca tytoniowego we Włoszech. Zgodnie z art. 2 spornej decyzji Deltafina i Universal zostały solidarnie ukarane grzywną w wysokości 30000000 EUR.

21.

Podczas ustalania podstawowej kwoty grzywny uwzględniono wszelkie okoliczności sprawy zgodnie z art. 23. ust. 3 rozporządzenia nr1/2003. Komisja zbadała w szczególności: (i) wagę trwania naruszenia; (ii) bardzo poważny charakter naruszenia reguł konkurencji; (iii) udział w rynku każdego przedsiębiorstwa (Deltafina była największym kupcem na rozpatrywanym rynku surowca tytoniowego); (iv) fakt, że Deltafina należała do ponadnarodowej grupy reprezentującej największych światowych hurtowych kupców tytoniu (dla zapewnienia odpowiedniego skutku odstraszającego w odniesieniu do kwoty wyjściowej grzywny zastosowano mnożnik 1,5; oraz (v) czas trwania naruszenia (następnie kwotę tę zwiększono o 60%).

22.

Komisja uwzględniła następnie jako okoliczność łagodzącą wobec Deltafiny jej skuteczną współpracę w ramach postępowania, wykraczającą poza zakres komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. Podstawową kwotę grzywny zmniejszono z dwóch powodów. Deltafina była pierwszym przedsiębiorstwem, które złożyło wniosek o zwolnienie z grzywny na podstawie komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. i pierwszym przedsiębiorstwem, któremu Komisja udzieliła warunkowego zwolnienia z grzywny; ponadto od początku wkład Deltafiny w prowadzone przez Komisję dochodzenie był istotny i trwał przez całe postępowanie, z wyjątkiem okoliczności uzasadniających odmowę przyznania końcowego zwolnienia z grzywny.

23.

Zwolnienie z grzywien cofnięto, gdyż Komisja uznała, że Delfina nie spełniła wymagań określonych w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. Mimo tego, że Deltafina wiedziała, iż Komisja zamierzała dokonać kontroli na miejscu w okresie od dnia 18 do dnia 20 kwietnia 2002 r., jej prezes w dniu 4 kwietnia 2002 r., zanim odbyły się te kontrole na miejscu, dobrowolnie poinformował jej dwóch głównych konkurentów o złożeniu przez nią wniosku o zwolnienie z grzywien. Zachowanie Deltafiny mogło niewątpliwie mieć wpływ na wynik kontroli Komisji, o czym spółka ta wiedziała lub co najmniej powinna była wiedzieć, w szczególności ze względu na to, iż została przez tą instytucję konkretnie poinformowana o mającej nastąpić kontroli i zażądano od niej zachowania poufności wniosku o zwolnienie z grzywny po to, aby nie zagrażać wynikowi tych kontroli. W tym względzie ani rozmowy na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r., ani późniejsze zachowanie Komisji nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że Komisja nigdy nie przyznała, iż Deltafina powinna koniecznie ujawnić okoliczność złożenia wniosku o zastosowanie komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. swym konkurentom.

24.

Komisja przyznała zarówno to, że Deltafina miała w praktyce trudności w zachowaniu poufności wniosku o zwolnienie z grzywny, jak również potwierdziła, że przeprowadzenie kontroli stałoby się wyjątkowo mało skuteczne, jeżeli Deltafina byłaby zobowiązana do ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny swym konkurentom. Jednakże ujawnienie przez Deltafinę faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywny na spotkaniu APTI było dobrowolne i spontaniczne. Okoliczność, iż Deltafina nigdy nie poinformowała Komisji o tym ujawnieniu, pozwala domyślać się, iż nie spodziewała się, że ta instytucja zaakceptuje jej zachowanie. Ponadto Universal również nie poinformował niezwłocznie Komisji o ujawnieniu dokonanym przez swojego zewnętrznego doradcę prawnego w dniu 2 kwietnia 2002 r.

25.

W pierwszej instancji spółka Deltafina wniosła do Sądu o:

26.

Deltafina podniosła siedem zarzutów. Trzy pierwsze zarzuty główne Deltafiny zmierzające do stwierdzenia nieważności spornej decyzji dotyczą rzekomych oczywistych błędów, jakich Komisja miała dopuścić się ze względu na to, że: (i) cofnęła zwolnienie z grzywien w oparciu o błędne założenia co do ustaleń faktycznych; (ii) uznała, że Deltafina naruszyła obowiązek współpracy określony w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.; oraz (iii) stwierdziła, że ujawnienie przez Deltafinę faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywien zagroziło dochodzeniu. Zarzut czwarty podniesiony przez Deltafinę dotyczy naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań, zasady dobrej administracji i zasady proporcjonalności. Deltafina podniosła także trzy zarzuty zmierzające do uzyskania obniżenia kwoty nałożonej na nią grzywny. Zarzut piąty dotyczy naruszenia zasady proporcjonalności ze względu na nadmierną wysokość kwoty wyjściowej grzywny. Zarzut szósty dotyczy popełnienia błędu ze względu na okoliczność, że Komisja uznała spółkę Universal za współodpowiedzialną za zachowanie Deltafiny i w rezultacie nałożyła na tę ostatnią nadmiernie wysoką grzywnę. Zarzut siódmy dotyczy błędnej oceny okoliczności łagodzących. Deltafina wycofała następnie zarzut szósty.

27.

Na rozprawie przed Sądem Deltafina podniosła po raz pierwszy zarzut naruszenia przez Komisję zasady równego traktowania ze względu na obniżenie o 50% zarówno grzywien nałożonych na Deltafinę, jak i na Dimon Italia. Sąd uznał, że zgodnie z art. 48 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem taki zarzut należy odrzucić jako niedopuszczalny.

28.

Wyrokiem z dnia 9 września 2011 r. Sąd oddalił skargę w całości i obciążył Deltafinę kosztami postępowania.

29.

Spółka Deltafina przedstawiła cztery zarzuty odwołania, które opisano w skrócie poniżej. Po pierwsze, Sąd miał dopuścić się błędu nie zajmując stanowiska w przedmiocie tego, czy w świetle „zasad gry” ( 23 ) uzgodnionych na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. Komisja mogła zasadnie uznać, iż Deltafina naruszyła obowiązek współpracy ujawniając, że zwróciła się z wnioskiem o zwolnienie z grzywny na spotkaniu APTI. Postąpiwszy w taki sposób Sąd zastąpił strony określając ex post zasady obowiązku współpracy Deltafiny, przez co naruszył przysługujące Deltafinie prawo do obrony.

30.

Po drugie, zdaniem wnoszącej odwołanie Sąd nie ustalił we właściwy i prawidłowy sposób okoliczności faktycznych i zignorował podstawowe zasady postępowania dowodowego, gdyż podczas rozprawy przesłuchał dwóch uczestników spotkania z dnia 14 marca 2002 r. dotyczącego „zasad gry” w sposób rzekomo niezgodny z zasadami postępowania, a zatem wadliwy, przez co nie dochował gwarancji przewidzianych w regulaminie postępowania przed Sądem.

31.

Po trzecie, Sąd miał naruszyć zasadę rozsądnego czasu trwania postępowania. Postępowanie przed Sądem miało bowiem nadmierny czas trwania, gdyż trwało 5 lat i 8 miesięcy, a pomiędzy zakończeniem pisemnego etapu postępowania i wydaniem postanowienia o rozpoczęciu ustnego etapu postępowania upłynęły ponad 43 miesiące.

32.

Po czwarte, zdaniem wnoszącej odwołanie Sąd w ramach przysługującego mu nieograniczonego prawa orzekania bezprawnie odmówił możliwości wypowiedzenia się co do argumentu podniesionego przez Deltafinę po raz pierwszy podczas rozprawy, zgodnie z którym grzywna nałożona na Deltafinę była nieproporcjonalna i dyskryminująca, gdyż Komisja zastosowała ten sam poziom obniżki grzywny w przypadku Deltafiny i Dimon Italia, pomimo iż przyczyniły się one w zasadniczo różny sposób do dochodzenia zmierzającego do stwierdzenia naruszenia.

33.

Postępowanie przed Trybunałem zawieszono po rozprawie, która odbyła się w dniu 13 listopada 2012 r., z uwagi na oczekiwanie na wydanie przez wielką izbę wyroków w sprawach Gascogne Sack Deutschland przeciwko Komisji ( 24 ), Kendrion przeciwko Komisji ( 25 ) i Groupe Gascogne przeciwko Komisji ( 26 ). W tych sprawach Trybunał dokonał ponownej oceny swojego orzecznictwa w zakresie podniesionych w ramach odwołania zarzutów, w przedmiocie których Sąd nie wydał orzeczenia w rozsądnym terminie. Wyroki w tych sprawach wydano w dniu 26 listopada 2013 r. Aby umożliwić uwzględnienie tych wyroków, wydanie niniejszej opinii odpowiednio przesunięto w czasie.

34.

Trzeci zarzut Deltafiny należy rozpatrzyć w pierwszej kolejności, ponieważ dotyczy kwestii, które całkowicie odbiegają od dotyczących istoty sprawy kwestii podniesionych w zarzucie pierwszym, drugim i czwartym.

35.

Deltafina twierdzi, że Sąd naruszył art. 42 i 47 karty poprzez niewydanie orzeczenia w sprawie w rozsądnym terminie. W związku z powyższym Deltafina zwraca się do Trybunału o uchylenie zaskarżonego wyroku lub, tytułem roszczenia ewentualnego, o znaczne obniżenie kwoty nałożonej na nią grzywny.

36.

W porównaniu z długością postępowania w bardziej złożonej sprawie Baustahlgewebe przeciwko Komisji ( 27 ), w której Trybunał uznał czas trwania wynoszący 5 lat i 6 miesięcy za nadmiernie przewlekły (pomiędzy zakończeniem pisemnego etapu postępowania i wszczęciem etapu ustnego upłynęły 32 miesiące), nie ma wątpliwości co do tego, że postępowanie przed Sądem w przedmiotowej sprawie było nadmiernie przewlekłe. Postępowanie trwało 5 lat i 8 miesięcy, a pomiędzy zakończeniem pisemnego etapu postępowania i wydaniem decyzji o wszczęciu jego etapu ustnego upłynęły 43 miesiące. Działania Deltafiny pozostały bez wpływu na czas trwania postępowania. O ile prawdą jest, że termin na złożenie repliki uległ zawieszeniu w okresie od dnia 6 lipca 2006 r. do dnia 16 października 2006 r. po tym, jak Deltafina zwróciła się do Sądu o nakazanie Komisji przedstawienia pewnego dokumentu, replikę tą przedłożono w wyznaczonym terminie. Niniejsza sprawa ma dla Deltafiny istotne znaczenie z dwóch powodów. Po pierwsze, kwota nałożonej grzywny jest znaczna. Po drugie, sprawa ta dotyczy mającej zasadnicze znaczenie kwestii, czy przedsiębiorstwo, które złożyło wniosek o zwolnienie z grzywien, może w sposób uzasadniony zawrzeć z Komisją porozumienie w przedmiocie tego, w jaki sposób winno ono realizować swój obowiązek współpracy w myśl komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.

37.

Komisja utrzymuje, że ten zarzut podniesiony przez Deltafinę jest bezpodstawny. Po pierwsze, instytucja ta kwestionuje obliczenia dokonane przez tą spółkę w odniesieniu do czasu trwania postępowania. Jej zdaniem postępowanie toczyło się przez 5 lat, 3 miesiące i osiem dni (krócej niż w przypadku postępowania w sprawie Baustahlgewebe). Wniosek Deltafiny o przedłużenie terminu na złożenie repliki spowodował wydłużenie czasu trwania postępowania o 4 miesiące i 12 dni. Po drugie, z utrwalonego orzecznictwa wynika, że dokonując oceny w przedmiocie ewentualnego nadmiernego opóźnienia w wydaniu orzeczenia w sprawie należy uwzględnić jej szczególne okoliczności. Deltafina uczestniczyła w złożonym kartelu, który doprowadził do szeregu powiązanych naruszeń i przypadków składania przez zainteresowane przedsiębiorstwa wniosków o stwierdzenie nieważności odnośnej decyzji Komisji ( 28 ). Postępowania w tych sprawach prowadzone były w trzech różnych językach (angielskim, włoskim i hiszpańskim). Ponadto w sprawie Deltafiny należało zbadać złożone okoliczności faktyczne i prawne. Z tego względu czasu trwania postępowania przed Sądem nie należy uznać za nadmiernie przewlekły. Po trzecie, nawet jeżeli Trybunał stwierdzi, że postępowanie przed Sądem było nadmiernie przewlekłe, ta okoliczność nie powinna prowadzić do stwierdzenia nieważności spornej decyzji.

38.

Po pierwsze, zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w przypadku nieprzestrzegania rozsądnego terminu na wydanie orzeczenia, mającego charakter uchybienia proceduralnego i naruszającego prawo podstawowe, strona, w przypadku której prawo to zostało naruszone, winna mieć dostęp do skutecznego środka odwoławczego, zapewniającego odpowiednie zadośćuczynienie ( 29 ).

39.

Po drugie, w braku jakiejkolwiek poszlaki wskazującej na to, że przewlekłość postępowania przed Sądem miała wpływ na wynik sporu, nieprzestrzeganie rozsądnego terminu do wydania orzeczenia nie może prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku ( 30 ). Powodem tego jest fakt, iż w przypadku, gdy nieprzestrzeganie rozsądnego terminu na wydanie orzeczenia pozostaje bez wpływu na wynik sporu, uchylenie zaskarżonego wyroku nie byłoby w stanie zaradzić naruszeniu przez Sąd zasady skutecznej ochrony sądowej ( 31 ).

40.

Po trzecie, w niniejszej sprawie Deltafina nie dowiodła przed Trybunałem tego, że nieprzestrzeganie przez Sąd rozsądnego terminu na wydanie orzeczenia mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu.

41.

Po czwarte, z uwagi na konieczność zapewnienia poszanowania reguł unijnego prawa konkurencji Trybunał nie może pozwolić wnoszącej odwołanie – na tej tylko podstawie, że naruszono rozsądny termin na wydanie orzeczenia – na zakwestionowanie zasadności lub kwoty grzywny, jeżeli wszystkie jej zarzuty odnoszące się do ustaleń poczynionych przez Sąd w przedmiocie kwoty tej grzywny i ukaranego za jej pomocą zachowania zostały oddalone ( 32 ). Z przyczyn przedstawionych w pkt 72–100 (pierwszy zarzut odwołania), 109–120 (drugi zarzut odwołania) oraz 125–129 (czwarty zarzut odwołania) poniżej dochodzę do wniosku, że podniesione przez spółkę Deltafina w ramach niniejszego odwołania zarzuty należy odrzucić.

42.

Z powyższego wynika, że trzeci z podniesionych przez Deltafinę zarzutów odwołania nie może doprowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku.

43.

W zakresie, w jakim Deltafina występuje z żądaniem obniżenia kwoty nałożonej na nią grzywny w sposób uwzględniający skutki finansowe wynikające dla niej z przewlekłości postępowania przed Sądem, należy przypomnieć, że niegdyś Trybunał, który analizował już podobną sytuację w sprawie Baustahlgewebe, przychylał się do takiego żądania i dokonywał obniżenia kwoty grzywny ze względów ekonomiki postępowania oraz w celu natychmiastowego i skutecznego naprawienia takiego uchybienia proceduralnego ( 33 ). Natomiast w późniejszej sprawie Der Grüne Punkt – Duales System Deutschland przeciwko Komisji ( 34 ), w której Komisja stwierdziła istnienie nadużycia pozycji dominującej, ale nie nałożyła grzywny, Trybunał orzekł, że nieprzestrzeganie przez Sąd rozsądnego terminu na wydanie orzeczenia mogłoby stanowić podstawę do wystąpienia z żądaniem odszkodowania.

44.

Deltafina nie określiła, czy swój zarzut opiera na wyroku w sprawie Baustahlgewebe lub czy wnosi o zasądzenie odszkodowania, ani też nie wskazała, czy i w jakim zakresie doznała straty finansowej. Wydaje mi się, że odwołanie Deltafiny nie zostało złożone jako osobne żądanie zasądzenia odszkodowania za straty finansowe lub zadośćuczynienia za szkody niemajątkowe, lecz w sposób dorozumiany opiera się na podejściu Trybunału zastosowanym w wyroku w sprawie Baustahlgewebe. W okresie, jaki upłynął pomiędzy zawieszeniem a ponownym otwarciem ustnego etapu postępowania Trybunał potwierdził, że żądanie odszkodowania kierowane przeciwko Unii na podstawie art. 268 TFUE i art. 340 akapit drugi TFUE stanowi skuteczny i powszechnie stosowany środek w celu podniesienia i ukarania takiego naruszenia ( 35 ). Dlatego żądanie Deltafiny nie może zostać uwzględnione w takim zakresie, w jakim opiera się na podejściu przedstawionym w wyroku w sprawie Baustahlgewebe. Jeżeli zamierzeniem spółki jest żądanie zasądzenia odszkodowania, należy je złożyć do samego Sądu ( 36 ).

45.

Odnośnie do kryteriów pozwalających na dokonanie oceny tego, czy Sąd przestrzegał zasady rozsądnego terminu, należy przypomnieć, że rozsądny charakter terminu do wydania orzeczenia winien być oceniany na podstawie okoliczności właściwych dla każdej sprawy, takich jak złożoność sporu i zachowanie stron. Wykaz właściwych kryteriów nie jest wyczerpujący i ocena kwestii rozsądnego charakteru rzeczonego terminu nie wymaga systematycznej analizy okoliczności sprawy pod kątem każdego z nich, jeżeli czas trwania postępowania wydaje się uzasadniony w świetle jednego z tych kryteriów ( 37 ). Tak więc można przyjąć, że złożoność sprawy lub opieszałe zachowanie skarżącego mogą usprawiedliwiać zbyt długi prima facie termin ( 38 ).

46.

Stosując te zasady w przedmiotowej sprawie, w dniu 19 stycznia 2006 r. Deltafina przedłożyła żądanie stwierdzenia nieważności spornej decyzji. Pismem z dnia 26 czerwca 2006 r. Deltafina zwróciła się do Sądu o nakazanie Komisji przedstawienia pełnej wersji dokumentu załączonego do odpowiedzi na skargę. Pismem z dnia 22 listopada 2006 r. sekretariat Sądu poinformował Deltafinę o odrzuceniu tego wniosku. Według Deltafiny pisemny etap postępowania zakończono w dniu 26 lutego 2007 r. Rozprawa odbyła się w dniu 29 września 2010 r., a wyrok wydano w dniu 9 września 2011 r.

47.

Łączny czas trwania postępowania w pierwszej instancji wyniósł około pięciu lat i ośmiu miesięcy, przy czym pomiędzy zakończeniem pisemnego etapu postępowania a rozprawą upłynęły około 43 miesiące. Ten czas trwania postępowania przed Sądem nie może być uzasadniony jakimikolwiek szczególnymi okolicznościami sprawy dotyczącej Deltafiny. Okoliczności sprawy – czy byłaby to złożoność sporu, zachowanie stron, czy też zaistnienie kwestii incydentalnych – nie tłumaczą długości okresu, jaki upłynął pomiędzy pisemnym a ustnym etapem postępowania. W szczególności wniosek Deltafiny o nakazanie Komisji posiadanego przez nią dokumentu pozostaje bez jakiegokolwiek wpływu na okres wyraźnej bezczynności, jaki upłynął pomiędzy zakończeniem pisemnego etapu postępowania a rozpoczęciem etapu ustnego. Trybunał nie dysponuje żadnymi informacjami, które wyjaśniałyby lub uzasadniały taką sytuację.

48.

Jeżeli chodzi w szczególności o złożoność sporu, jasne jest, że podniesione zarzuty, choć wymagały przeprowadzenia pogłębionej analizy, nie przedstawiały szczególnie podwyższonego stopnia trudności. Nawet jeśli kilku adresatów spornej decyzji wniosło do Sądu skargi o stwierdzenie jej nieważności, nie uniemożliwiało to Sądowi przeanalizowania akt sprawy i przygotowania ustnego etapu postępowania w okresie krótszym niż 3 lata i 7 miesięcy. Należy podkreślić, że w tym okresie postępowanie nie zostało przerwane czy opóźnione wskutek przyjęcia przez Sąd jakiegokolwiek środka organizacji postępowania.

49.

Te okoliczności skłaniają mnie do stwierdzenia, że prowadząc to postępowanie Sąd dopuścił się naruszenia art. 47 akapit drugi karty oraz nie dochował rozsądnego terminu do wydania orzeczenia. Stanowi to wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej, której przedmiotem jest przyznanie jednostkom uprawnienia ( 39 ) i, odpowiednio, podstawę do wniesienia przez Deltafinę odrębnego żądania zasądzenia odszkodowania, jeżeli tak postanowi.

50.

Z uwagi na fakt, że żądanie Deltafiny nie może prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku, trzeci zarzut winien zostać oddalony jako bezzasadny.

51.

W pkt 102–148 zaskarżonego wyroku Sąd rozpoczął od przedstawienia przyjętego podejścia. Program łagodzenia sankcji zmierza do umożliwienia skorzystania z preferencyjnego traktowania przedsiębiorstwom, które współpracują z Komisją w dochodzeniach dotyczących tajnych karteli. Dlatego też program łagodzenia sankcji realizuje cel polegający na prowadzeniu dochodzeń, ściganiu i odstraszaniu w odniesieniu do praktyk należących do najpoważniejszych naruszeń przepisów dotyczących konkurencji. Opiera się on na porozumieniu zawartym między Komisją i przedsiębiorstwami, które postanowiły współpracować z Komisją. Komunikat w sprawie współpracy z 2002 r. ustanawia możliwość zarówno przyznania przez Komisję zwolnienia z grzywien dla pierwszego przedsiębiorstwa, które podejmie współpracę przy dochodzeniu, jak również przyznania zmniejszenia grzywien przedsiębiorstwom, które podjęły współpracę później. W tym względzie, zgodnie z logiką programu łagodzenia sankcji tylko jeden z członków kartelu może skorzystać ze zwolnienia z grzywny, biorąc pod uwagę, iż celem tego zwolnienia jest stworzenie klimatu niepewności w ramach karteli zachęcającego do ich ujawniania wobec Komisji. Uczestnicy kartelu wiedzą, że tylko jeden spośród nich będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z grzywny, ujawniając pozostałych uczestników naruszenia i narażając ich w ten sposób na wyższe grzywny ( 40 ).

52.

Z komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. wynika, że postępowanie zmierzające do przyznania przedsiębiorstwu zwolnienia z grzywien składa się z trzech odrębnych etapów: (i) przedsiębiorstwo, które zmierza do uzyskania zwolnienia z grzywien kontaktuje się z Komisją i przedstawia jej dowody dotyczące potencjalnego kartelu wpływającego na konkurencję w Unii; (ii) Komisja ocenia następnie dowody przedłożone na poparcie tego wniosku w celu sprawdzenia, czy dane przedsiębiorstwo spełnia warunki wymienione, w zależności od okoliczności, w pkt 8 lit. a) lub b) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r., a jeżeli to przedsiębiorstwo informujące o naruszeniu jako pierwsze spełnia te warunki, Komisja przyznaje mu na piśmie warunkowe zwolnienie z grzywny; (iii) na końcu postępowania administracyjnego, gdy Komisja wydaje decyzję końcową, w decyzji tej udziela ona lub odmawia przyznania ostatecznego zwolnienia z grzywny. Ostateczne zwolnienie z grzywny jest przyznawane tylko w przypadku, gdy dane przedsiębiorstwo, przez cały okres trwania postępowania administracyjnego i aż do momentu wydania decyzji końcowej, spełnia łącznie trzy warunki wskazane w pkt 11 lit. a)–c) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. ( 41 )..

53.

Jeżeli chodzi o zakres zastosowania obowiązku współpracy zgodnie z komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r., Sąd stwierdził, iż z samego brzmienia pkt 11 lit. a), w szczególności z faktu uznania wymaganej współpracy za „pełną, stałą i bez opóźnień” wynika, że obowiązek współpracy spoczywający na przedsiębiorstwie, które żąda zwolnienia z grzywny, stanowi bardzo ogólny obowiązek o niezbyt precyzyjnie określonych granicach, którego dokładny zakres może być rozumiany jedynie w kontekście programu łagodzenia kar. Sąd uznał, że z faktu uznania współpracy za „pełną” wynika, iż takie współdziałanie powinno być pełne, bezwzględne i bezwarunkowe, aby w drodze decyzji końcowej przyznane zostało zwolnienie z grzywny. Kwalifikacja tego współdziałania jako „stałe” i „bez opóźnień” oznacza, że musi ono spełniać dwa warunki: (i) powinno trwać przez cały okres prowadzenia postępowania administracyjnego i (ii) być niezwłoczne ( 42 ).

54.

Sąd wyjaśnił, że w systemie łagodzenia kar „współpraca” oznacza współdziałanie prawdziwe i pełne. Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że obniżenie grzywny na podstawie komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. jest tylko wtedy uzasadnione, gdy udzielone informacje, a bardziej ogólnie zachowanie danego przedsiębiorstwa, mogłyby świadczyć o prawdziwej współpracy z jego strony ( 43 ). Uwaga ta ma zastosowanie a fortiori do współpracy koniecznej do uzasadnienia skorzystania z całkowitego zwolnienia z grzywien, ze względu na to, że zwolnienie stanowi jeszcze bardziej preferencyjne traktowanie niż samo tylko obniżenie grzywny ( 44 ).

55.

Sąd uznał następnie, że w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo przedstawia Komisji niekompletne lub niedokładne okoliczności faktyczne, nie można uznać jego zachowania za będące odzwierciedleniem woli prawdziwej współpracy w rozumieniu orzecznictwa Trybunału ( 45 ). Dlatego też przedsiębiorstwo, które pragnie skorzystać ze zwolnienia z grzywny nie może zaniechać poinformowania Komisji o istotnych wiadomych mu okolicznościach, które mogą wpłynąć, choćby potencjalnie, na przebieg postępowania administracyjnego i na skuteczność dochodzenia Komisji. Oceny tego, czy mamy do czynienia z zachowaniem odzwierciedlającym wolę prawdziwej współpracy, można dokonać wyłącznie na podstawie okoliczności istniejących w chwili, w której miało miejsce to zachowanie. Wynika z tego, iż chcąc usprawiedliwić zachowanie naruszające obowiązek współpracy, nie można powoływać się na ewentualne stwierdzenie ex post, że to zachowanie nie wywołało negatywnych skutków w związku z dochodzeniem Komisji ( 46 ).

56.

W związku z powyższym Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne.

57.

Po pierwsze, Deltafina zaniechała poinformowania Komisji o istotnych dla dochodzenia okolicznościach, tzn. o tym, iż jej prezes ujawnił na spotkaniu APTI w dniu 4 kwietnia 2002 r., że złożyła ona wniosek o zwolnienie z grzywny oraz iż zewnętrzny doradca prawny jej spółki dominującej Universal uczynił podobnie wobec spółek dominujących niektórych swych konkurentów w dniu 2 kwietnia 2002 r. Po drugie, Komisja nie wiedziała o tych istotnych dla dochodzenia okolicznościach przez ponad dwa lata. Po trzecie, ze spornej decyzji i z akt sprawy wynika, że kwestia wymagania utrzymania w tajemnicy złożenia przez Deltafinę wniosku o zwolnienie z grzywny po to, aby nie alarmować konkurentów i nie zaszkodzić skuteczności kontroli bezdyskusyjnie była przedmiotem rozmów prowadzonych między Deltafiną a służbami Komisji podczas kontaktów, do jakich doszło w ramach programu łagodzenia kar i, w szczególności, na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. W szczególności jasne jest, że Komisja wyraźnie zwróciła się do Deltafiny o zachowanie wniosku o zwolnienie z grzywny w tajemnicy ze względu na zamiar dokonania kontroli. Deltafina zatem wiedziała, że ewentualne ujawnienie wniosku o zwolnienie z grzywny Komisja uznałaby za istotną okoliczność mogącą, co najmniej potencjalnie, wywrzeć wpływ na prawidłowy przebieg postępowania. Po czwarte, Deltafina nie może podnosić, że nie wiedziała, iż utrzymanie poufności wniosku o zwolnienie z grzywny uznano za element istotny, przynajmniej potencjalnie, dla powodzenia dochodzenia ( 47 ).

58.

W tych okolicznościach Sąd stwierdził, iż zachowanie świadczące o prawdziwej woli współpracy wymagałoby tego, aby Deltafina szybko powiadomiła Komisję o fakcie, że doszło do ujawnienia złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywny ( 48 ).

59.

Sąd oddalił argument Deltafiny dotyczący okoliczności, że Komisja wiedziała, iż spółka ta miała ujawnić pozostałym członkom kartelu fakt złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywien na spotkaniu APTI w dniu 4 kwietnia 2002 r. Sąd stwierdził, iż, ze względu na to, że Komisja nie wiedziała, iż Deltafina miała zamiar dokonać takiego spontanicznego ujawnienia, nie mogła zgodzić się na nie lub uprzednio na nie pozwolić ( 49 ).

60.

Sąd rozpatrzył następnie podniesione przez Deltafinę poszczególne argumenty dotyczące rzekomych błędów powodujących wadliwość spornej decyzji, w szczególności w zakresie dotyczącym rzekomych „zasad gry”. Sąd uznał, iż nie może przyjąć argumentu Deltafiny dotyczącego okoliczności polegającej na tym, jakoby ze spornej decyzji lub z dokumentów dołączonych do akt sprawy wynikało, że spółka ta powiadomiła uprzednio w wyraźny i jasny sposób Komisję, iż na spotkaniu APTI dokona takiego spontanicznego ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien. Ani sporządzone przez służby Komisji sprawozdanie ze spotkania w dniu 14 marca 2002 r., ani sporządzone przez jednego z przedstawicieli Universalu notatki nie wskazują na okoliczność, że na tym spotkaniu Deltafina wyraźnie uprzedziła Komisję, iż dokona tego ujawnienia. Z notatek z tego spotkania sporządzonych przez samego przedstawiciela Universalu wynika jednak, że Deltafina ograniczyła się do podkreślenia swych trudności w zachowaniu w tajemnicy faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywny spowodowane tym, iż zachowanie na mającym odbyć się niebawem spotkaniu APTI odmienne w porównaniu do jej zachowania na poprzednich spotkaniach mogło wzbudzić wśród jej konkurentów podejrzenia dotyczące złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny. Sąd zauważył, że w odpowiedzi na pytanie zadane przezeń na rozprawie sama Deltafina co do istoty uznała, że na spotkaniu ze służbami Komisji w dniu 14 marca 2002 r. nie powiadomiła ich w wyraźny sposób o tym, iż na mającym odbyć się niebawem spotkaniu APTI w dniu 4 kwietnia 2002 r. miała ona zamiar spontanicznie ujawnić fakt złożenia przez siebie wniosku o zwolnienie z grzywien. Ponadto z żadnego dokumentu włączonego do akt sprawy nie wynika, że przy innej okazji Deltafina wcześniej i wyraźnie uprzedziła Komisję o tym, iż złoży takie spontaniczne oświadczenie ( 50 ).

61.

Sąd w szczególności zbadał znajdujące się w aktach sprawy sporządzone przez przedstawicieli Deltafiny oraz służby Komisji poszczególne notatki dotyczące rozmowy telefonicznej, która miała miejsce w dniu 22 marca 2002 r. (w rozmowie uczestniczył p. Jacchia w imieniu spółki Deltafina oraz p. Van Erps w imieniu służb Komisji). Sąd nie uwzględnił argumentu Deltafiny, zgodnie z którym w trakcie tej rozmowy telefonicznej powiadomiła ona Komisję o tym, że zamierzała dokonać ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien ( 51 ).

62.

Wreszcie Sąd zbadał twierdzenia Deltafiny odnośnie do okoliczności, że na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. doszło do uzgodnienia pewnych „zasad gry” pomiędzy Deltafiną a Komisją. Według Deltafiny rzekome porozumienie w głównej mierze dotyczyło uznania przez Komisję nieuchronnego charakteru ujawnienia oraz faktu, iż Deltafina ze swojej strony zgodziła się na większe obciążenie, zobowiązując się do przedstawienia jak najszybciej dowodów. Zdaniem Deltafiny, oznaczało to spełnienie przez nią obowiązku współpracy, ponieważ przedstawiła żądane przez Komisję dodatkowe informacje. Sąd wskazał, iż nawet zakładając, że teza Deltafiny jest uzasadniona, nie może ona podważać stwierdzenia, zgodnie z którym nie informując jej o fakcie ujawnienia złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywny, spółka naruszyła ciążący na niej obowiązek współpracy. Dlatego też ta instytucja miała w ostatecznej decyzji prawo nie przyznać Deltafinie zwolnienia z grzywny.

63.

Sąd uznał, że nawet zakładając, iż na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. Komisja zgodziła się z tym, że niemożliwe jest utrzymanie przez Deltafinę poufności wniosku o zwolnienie z grzywny, co zresztą kwestionuje Komisja, okoliczność ta nie wpływa na stwierdzenie, zgodnie z którym postępowanie wskazujące na prawdziwą wolę współpracy Deltafiny winno polegać na szybkim poinformowaniu Komisji o ujawnieniu faktu złożenia przez tę spółkę wniosku o zwolnienie z grzywny. Idąc tym samym tokiem rozumowania, dotyczy to także sytuacji, w której Deltafina rzeczywiście byłaby zobowiązana do ujawnienia faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywny z jednego z przedstawionych w postępowaniu administracyjnym powodów, a w szczególności, w przypadku gdy faktycznie znalazłaby się, jak utrzymuje, w sytuacji tak „naglącej”, że konieczne stałoby się wyjawienie tej okoliczności ze względu na uzasadnioną obawę uchybienia ciążącego na niej obowiązku zaprzestania naruszenia określonego w pkt 11 lit. b) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. Jako podmiot wnioskujący o zwolnienie z grzywny Deltafina nadal bowiem w każdym razie podlegała obowiązkowi współpracy, który wymagał od niej szybkiego powiadomienia Komisji o dokonanych ujawnieniach. Podobnie, nawet zakładając, że zostałaby dowiedziona podniesiona przez Deltafinę okoliczność, zgodnie z którą dostosowała się do „drugiej lepszej opcji”, którą, jak twierdzi, uzgodniła z Komisją, aby podjąć próbę złagodzenia negatywnego wpływu „nieuchronnego” ujawnienia, przedstawiając informacje żądane przez Komisję, okoliczność ta również nie mogła uwolnić Deltafiny z jej obowiązku szybkiego powiadomienia Komisji o ujawnieniu faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywny ( 52 ).

64.

Deltafina podnosi zarzut, że Sąd naruszył jej prawo do obrony nie wydając rozstrzygnięcia w przedmiocie podniesionego przez nią zarzutu głównego, zgodnie z którym z porozumienia w sprawie „zasad gry” ustalonych na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. wynika, iż została ona zwolniona z obowiązku nieujawniania pozostałym członkom kartelu faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywny. W związku z tym, ujawniając ten fakt na spotkaniu APTI, Deltafina nie naruszyła obowiązku zachowania poufności. Sąd natomiast zastąpił argumentację stron własnym wnioskowaniem wprowadzając nowy aspekt, a mianowicie, że Deltafina naruszyła obowiązek współpracy nie informując Komisji o ujawnieniu pozostałym członkom kartelu faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien. Czyniąc to Sąd przekroczył zakres swojej właściwości, który obejmował kontrolę zasadności spornej decyzji. Sąd nie może zastąpić „zasad gry” uzgodnionych wzajemnie przez strony na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. własnym wnioskowaniem co do sposobu, w jaki Deltafina powinna była spełnić swój obowiązek współpracy. Ponadto wnosząca odwołanie podnosi, że porozumienie to miało charakter zobowiązania umownego. Zaskarżony wyrok jest niespójny w sposób, któremu nie można zaradzić.

65.

Deltafina twierdzi ponadto, że treść „zasad gry” wynika z poczynionych z Komisją szczegółowych uzgodnień. Stanowisko Deltafiny, w myśl którego na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. została ona zwolniona z obowiązku zachowania poufności znajduje potwierdzenie w dowodach z okresu zaistnienia danych faktów, w tym w sprawozdaniu ze spotkania. Wynika z niego, że w zamian za zgodę na zwolnienie Deltafiny z tego obowiązku, Komisja nałożyła na przedsiębiorstwo bardziej uciążliwy wymóg z zakresu przekazywania informacji niezbędnych do przeprowadzenia dochodzenia w sprawie kartelu. Jeżeli sprawozdanie to stałoby się przedmiotem analizy Sądu, doszedłby on do wniosku, że Komisja uznała wyjawienie przez Deltafinę faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny za nieuchronne. Z tego sprawozdania nie wynika, że Deltafina była zobowiązana poinformować Komisję o okoliczności ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny. Komisja następnie nigdy nie zwróciła się do przedstawicieli Deltafiny z zapytaniem w tej kwestii. Można było wręcz odnieść wrażenie, że Komisja nie była zainteresowana tą kwestią. Instytucja ta zarzuciła Deltafinie dobrowolne i spontaniczne ujawnienie faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny, jednak w sprawozdaniu ze spotkania w dniu 14 marca 2002 r. nie zawiera niczego, co pozwalałoby stwierdzić, że jakiekolwiek ujawnienie musiało być dokonane pod przymusem i nieuchronne z uwagi na żądania przekazania informacji wystosowane przez osobę trzecią.

66.

Deltafina twierdzi, że obowiązek współpracy nałożony na nią na podstawie komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. nie odzwierciedla podejścia przyjętego przez Trybunał w sprawie Dansk Rørindustri ( 53 ). W tamtej sprawie przedsiębiorstwa występujące z wnioskiem o przyznanie preferencyjnego traktowania zobowiązane były przekazać Komisji pełne i dokładne informacje na temat zaistniałego naruszenia przepisów dotyczących konkurencji. W takich okolicznościach zainteresowane przedsiębiorstwo nie mogło być zwolnione z obowiązku współpracy na mocy mającego zastosowanie komunikatu w sprawie współpracy. Z kolei na Deltafinie ciążył obowiązek zachowania poufności, z którego mogła być zwolniona. Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w pkt 12 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2006 r. W każdym wypadku Deltafina dodaje, że wątpliwości w zakresie przedmiotu uzgodnień dotyczących „zasad gry” i metod współpracy pomiędzy nią a Komisją powinny być rozstrzygnięte na jej korzyść.

67.

Komisja twierdzi, że zarzut pierwszy podniesiony przez Deltafinę jest bezpodstawny. Nie wyraziła ona zgody na zwolnienie Deltafiny z ciążącego na niej obowiązku zachowania w poufności faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny. Sąd starannie zbadał podnoszoną przez Deltafinę kwestię rzekomego porozumienia z Komisją w sprawie ujawniania faktu złożenia przez tę spółkę wniosku o zwolnienie z grzywny i na podstawie ustalonego stanu faktycznego stanął na stanowisku, że takie porozumienie nie miało miejsca. W związku z powyższym Sąd nie naruszył prawa Deltafiny do obrony ani nie przekroczył zakresu swojej właściwości orzekając, że spółka ta naruszyła swój obowiązek współpracy.

68.

Komisja kwestionuje twierdzenie Deltafiny, zgodnie z którym Sąd orzekł na podstawie nowej przesłanki niewchodzącej w zakres spornej decyzji. Fakt niepoinformowania Komisji przez Deltafinę o okoliczności ujawnienia (rzekoma nowa przesłanka) przedstawiono w motywach do preambuły do tej decyzji ( 54 ). Prawdą jest, że Sąd w większym stopniu niż Komisja zwrócił uwagę na to szczególne zaniechanie. Niemniej jednak, podobnie jak Sąd, Komisja także jest zdania, że Deltafina tym samym naruszyła pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. Z zaniechania, jakiego dopuściła się Deltafina wynika, iż nadal zachowywała się ona jak członek kartelu i nie była zdolna do współdziałania w duchu prawdziwej i lojalnej współpracy. Artykuł 31 rozporządzenia nr 1/2003 stanowi, że Sąd ma nieograniczoną jurysdykcję w kwestii ustalania kwot grzywien. W świetle tego przepisu nie można uznać, że Sąd przekroczył zakres swojej właściwości dokonując oceny w przedmiocie wywiązania się przez Deltafinę z obowiązku współpracy w myśl komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.

69.

Komisja wskazuje, że Sąd nie uwzględnił twierdzenia Deltafiny, jakoby nie było możliwe, aby spółka ta nie ujawniła faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywny przed pozostałymi członkami kartelu i uznaje, że ujawnienie miało charakter dobrowolny. Twierdzenie Deltafiny, zgodnie z którym Komisja nie wyjaśniła, że jakiekolwiek ujawnienie pozostałym członkom kartelu faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywien nie mogło być dokonane dobrowolnie, sprowadza się do gry słów, a argument podniesiony przez Deltafinę jest zupełnie bezzasadny.

70.

Zasady programu łagodzenia kar opierają się na postanowieniach traktatu, prawie wtórnym i komunikatach Komisji. Nie do przyjęcia byłoby, ustalenie przez urzędnika Komisji odpowiedzialnego za daną sprawę „zasad gry” w innym brzmieniu. Rolą urzędników jest wyjaśnianie treści zasad, jednak czyniąc to mogą oni wyrażać swoje poglądy co do zastosowania tych zasad w konkretnej sprawie. Sąd zatem prawidłowo orzekł, iż w celu ustalenia, które przepisy miały zastosowanie w sprawie Deltafiny, Sąd powinien dokonać analizy komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. Komisja zwraca uwagę, iż nie było możliwe wydanie przez nią zgody na ujawnienie przez Deltafinę faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien pozostałym członkom kartelu na podstawie pkt 12 komunikatu w sprawie współpracy z 2006 r. Ten komunikat w sprawie współpracy nie znajdował zastosowania ratione temporis. W każdym razie odwołanie jest niedopuszczalne w zakresie, w jakim zmierza do przeprowadzenia ponownej oceny stanu faktycznego.

71.

Wreszcie, jeżeli Trybunał uzna zarzut pierwszy za dopuszczalny i zasadny, powinien on zdaniem Komisji dokonać następujących ustaleń: (i) Deltafina naruszyła obowiązek współpracy określony w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.; (ii) zaistniało ryzyko, iż z uwagi na ujawnienie przez Deltafinę faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien pozostałym członkom kartelu dochodzenia prowadzone przez Komisję mogły okazać się nieskuteczne; iii) w ramach programu łagodzenia kar zawsze istnieje nieodłączne ryzyko tego, że działania członków kartelu zaczną wzbudzać podejrzenia jego pozostałych członków; iv) zachowanie w poufności faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien nie było niemożliwe dla Deltafiny; przedsiębiorstwo natomiast dokonało dobrowolnego ujawnienia, świadczącego o kontynuowaniu przez Deltafinę zachowań antykonkurencyjnych.

72.

Pierwszy zarzut podniesiony przez Deltafinę zasadniczo składa się z trzech części: (i) Sąd nie uwzględnił podniesionego przez nią zarzutu głównego, zgodnie z którym Komisja zwolniła ją z obowiązku nieujawniania faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywien na podstawie „zasad gry” uzgodnionych na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r.; (ii) Sąd zastąpił argumentację przedstawioną w spornej decyzji własnym wnioskowaniem uznając, że Deltafina powinna była poinformować Komisję o zamiarze ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien; oraz (iii) naruszono przysługujące Deltafinie prawo do obrony.

73.

Czy Sąd uwzględnił zarzut główny podniesiony przez Deltafinę?

74.

W pierwszej instancji Deltafina podniosła zarzut dotyczący trzech oczywistych błędów w zakresie nieprzyznania Deltafinie ostatecznego zwolnienia z grzywny w spornej decyzji. Pierwszy błąd miał dotyczyć okoliczności faktycznych, których ocena opierała się na błędnym założeniu, zgodnie z którym włoscy przetwórcy surowca tytoniowego nie wiedzieli o prowadzonych przez Komisję dochodzeniach. Po drugie, Komisja miała popełnić błąd w ocenie uznając, że Deltafina naruszyła obowiązek współpracy określony w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r., i po trzecie, kolejny błąd w ocenie popełniony przez Komisję polegał na tym, iż instytucja ta uznała, że ujawnienie przez Deltafinę faktu złożenia przez nią wniosku o zwolnienie z grzywien zagroziło prowadzonemu przez nią dochodzeniu.

75.

W rzeczywistości zarzut główny podnoszony przez Deltafinę odpowiada podniesionemu w pierwszej instancji zarzutowi drugiemu (w zakresie obowiązku współpracy przedsiębiorstwa na podstawie pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.), przy czym Deltafina kwestionuje sposób, w jaki Sąd odniósł się do tego zarzutu. Dokonałam analizy złożonego przez Deltafinę żądania stwierdzenia nieważności spornej decyzji. Wynika z niego jasno, że spółka ta w pierwszej instancji podnosiła, iż Komisja na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. zgodziła się z tym, że niemożliwe było, aby Deltafina nie ujawniła pozostałym członkom kartelu faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny. Zdaniem Deltafiny Komisja dała stanowczo do zrozumienia, że ciążący na tej spółce obowiązek jak najszybszego przedstawienia jej informacji niezbędnych do przeprowadzenia dochodzenia stanie się jeszcze bardziej naglący w przypadku, gdy w zamian Komisja dopuści możliwość ujawnienia przez Deltafinę faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny (tzw. „zasady gry” lub „reguły gry”).

76.

Wydaje mi się, że interpretacja Sądu wiążąca zarzut Deltafiny z obowiązkiem współpracy określonym w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. jest właściwa. Sąd starannie odnotował uwagi Deltafiny, w szczególności te w przedmiocie spotkania w dniu 14 marca 2002 r., w pkt 90–93 zaskarżonego wyroku. Następnie uznał, że Deltafina nie wykazała w stopniu zadowalającym, iż poinformowała uprzednio Komisję o swoim zamiarze dokonania spontanicznego ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien na mającym odbyć się niebawem spotkaniu APTI ( 55 ). Sąd odniósł się również do rzekomego porozumienia w sprawie „zasad gry”, zawartego na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. ( 56 )..

77.

Istotne jest jednak to, że Sąd nie stwierdził jednoznacznie, czy do takiego porozumienia doszło. Uznał on natomiast, że nawet jeżeli doszło do rzekomego porozumienia pomiędzy Komisją a Deltafiną w przedmiocie „zasad gry”, brak uprzedniego poinformowania Komisji o zamiarze ujawnienia przez Deltafinę faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien stanowił naruszenie obowiązku współpracy w rozumieniu pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. Ponadto Sąd stanął na stanowisku, że nie wystąpiły żadne okoliczności zwalniające Deltafinę z obowiązku poinformowania Komisji o dokonanym przez nią ujawnieniu niezwłocznie po tym fakcie.

78.

Sedno sprawy polega na ustaleniu, czy rozumowanie przyjęte w zaskarżonym wyroku jest wadliwe z uwagi na to, iż Sąd nie odniósł się bezpośrednio do podniesionego przez Deltafinę argumentu, zgodnie z którym w myśl uzgodnionych rzekomo „zasad gry” przedsiębiorstwo zostało zwolnione z obowiązku zachowania poufności odnośnie faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien w zamian za przyjęcie większego obciążenia polegającego na zobowiązaniu do przekazania Komisji informacji (przy czym Deltafina utrzymuje, że zobowiązanie to spełniła).

79.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uzasadnienie wyroku powinno przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie Sądu, pozwalając zainteresowanym na poznanie powodów wydanego orzeczenia, a Trybunałowi na dokonanie jego kontroli sądowej ( 57 ). Obowiązek uzasadnienia nie przewiduje jednakże przedstawienia przez Sąd wyjaśnień odpowiadających w sposób wyczerpujący na każdy punkt rozumowania przedstawionego przez strony sporu. Uzasadnienie może zatem być dorozumiane, pod warunkiem że pozwala zainteresowanym na poznanie powodów, dla których Sąd nie przychylił się do ich argumentów, a Trybunał dysponuje elementami wystarczającymi do sprawowania kontroli ( 58 ).

80.

Oddalając argument Deltafiny dotyczący okoliczności, że Komisja wiedziała, iż spółka ta miała ujawnić fakt złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien na spotkaniu APTI, Sąd uznał, że Komisja nie wiedziała, iż Deltafina miała zamiar dokonać takiego spontanicznego ujawnienia i nie mogła zgodzić się na nie lub uprzednio na nie pozwolić ( 59 ).

81.

W zakresie w jakim Deltafina zmierza do podania w wątpliwość dokonanej przez Sąd oceny okoliczności faktycznych kwestionując ustalenia poczynione w związku ze sporządzonym w tamtym czasie sprawozdaniem ze spotkania, które odbyło się w dniu 14 marca 2002 r. oraz szczegółami dotyczącymi kontaktów przedstawicieli Deltafiny i urzędników Komisji odpowiedzialnych za rozpatrzenie sprawy, argumenty te należy uznać za niedopuszczalne. Podnosząc tego rodzaju zarzuty, Deltafina chce doprowadzić do ponownej oceny okoliczności faktycznych, a Trybunał nie jest właściwy, aby przeprowadzić tego rodzaju działania w ramach procedury odwoławczej ( 60 ).

82.

Czy Sąd zajął słuszne stanowisko twierdząc, że Deltafina nie wywiązała się ze swojego obowiązku współpracy zgodnie z komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r.?

83.

Sąd wyjaśnił, że do tego, aby można było zakwalifikować przedsiębiorstwo do zwolnienia z grzywny, muszą być łącznie spełnione trzy warunki ( 61 ). Istotne znaczenie ma tutaj ocena Sądu co do tego, czy Deltafina współpracowała w pełni, stale i bez opóźnień w toku procedury administracyjnej.

84.

Jestem zdania, że w pkt 124–132 zaskarżonego wyroku Sąd właściwie opisał zakres obowiązku współpracy przedsiębiorstwa. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem obniżenie grzywny na podstawie komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. jest tylko wtedy uzasadnione, gdy udzielone informacje, czy, bardziej ogólnie, zachowanie danego przedsiębiorstwa, mogłyby świadczyć o prawdziwej współpracy z jego strony ( 62 ). Obniżka na podstawie tego komunikatu może być przyznana tylko wtedy, gdy przedsiębiorstwo wykazuje swoim zachowaniem wolę współpracy ( 63 ). Nie zgadzam się z twierdzeniem Deltafiny, zgodnie z którym kryterium to nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż spółka była w innej sytuacji (ze względu na obowiązek nieujawniania faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien), niż przedsiębiorstwo dążące do uzyskania zwolnienia z grzywien w zamian za przekazanie kompletnych i dokładnych informacji dotyczących stanu faktycznego.

85.

W moim przekonaniu obowiązek współpracy określony w komunikacie w sprawie współpracy ma również zastosowanie w odniesieniu do zachowania przedsiębiorstwa zobowiązanego do zachowania poufności. W celu zakwalifikowania przedsiębiorstwa do uzyskania zwolnienia z grzywny musi ono, aby wykazać się prawdziwą wolą współpracy, pozostawać do dyspozycji Komisji. Z tego względu musi informować tą instytucję o wszelkich znanych mu okolicznościach faktycznych, które mogą mieć wpływ na przebieg prowadzonych przez nią postępowania administracyjnego i dochodzenia. Porozumienie zawarte pomiędzy Komisją a zainteresowanym przedsiębiorstwem dla celów określonych w komunikacie w sprawie współpracy nie jest umową. Nie wiąże się ono także z działaniem pod jakimkolwiek przymusem. Przedsiębiorstwo podejmuje współpracę dobrowolnie, ale współdziałanie, jakie zapewnia ze swojej strony, musi być bezwarunkowe i pełne, jeżeli ma przynieść korzyść w postaci zwolnienia z grzywny.

86.

Czy w swojej ocenie zakresu tego obowiązku Sąd powinien był ustalić, czy Komisja wyraziła zgodę na zwolnienie Deltafiny z obowiązku nieujawniania faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien?

87.

Sądzę, że niekoniecznie.

88.

Badając zakres obowiązku współpracy, Sąd mógł wybrać jedną z kilku możliwości. Mógł zatem orzec, zgodnie ze stanowiskiem Komisji, że nie zawarto żadnego porozumienia zwalniającego Deltafinę z ciążącego na niej obowiązku nieujawniania faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien. Mielibyśmy tu wtedy do czynienia z wyraźnym naruszeniem obowiązku współpracy przedsiębiorstwa. Na wszelki wypadek pragnę dodać, iż w odniesieniu do przedsiębiorstwa znajdującego się w takiej sytuacji jak Deltafina, ustalenie, że porozumienie zostało zawarte, wymagałoby przedłożenia przez przedsiębiorstwo dowodów na to, że na odpowiednim szczeblu Komisji podjęto stosowną decyzję.

89.

Należy pamiętać, że Deltafina potencjalnie narażona była na ukaranie grzywną z uwagi na poważne naruszenie reguł konkurencji i w myśl zasady odpowiedzialności osobistej zobowiązana była ponieść za to odpowiedzialność ( 64 ). Niemniej jednak z powodów, o których mowa we wstępie do komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. ( 65 ), Komisja mogła przyznać zwolnienie z grzywny. W tym względzie Komisja pismem z dnia 6 marca 2002 r. podpisanym przez członka Komisji w tamtym okresie odpowiedzialnego za kwestie dotyczące konkurencji potwierdziła fakt przyznania Deltafinie warunkowego zwolnienia z grzywny. W świetle powyższych rozważań oświadczenia złożone przez urzędnika podczas spotkania lub w ramach późniejszych kontaktów nie mogły stanowić jednoznacznego dowodu na to, że Komisja zgodziła się na zmianę czynnika, który ma podstawowe znaczenie przy ustalaniu zasad współpracy z przedsiębiorstwem określonych w ramach systemu łagodzenia kar. Aby móc stwierdzić, że Komisja wyraziła zgodę na zmianę warunków porozumienia dla celów określonych w komunikacie w sprawie współpracy z 2002 r., zainteresowane przedsiębiorstwo musiałoby uzyskać od tej instytucji formalne potwierdzenie zatwierdzone na odpowiednim szczeblu. Sugerowałabym, że zatwierdzenia musiałaby dokonać ta sama osoba, która dokonała potwierdzenia warunkowego zwolnienia z grzywien (lub jej następca). Wydaje mi się, że wynika to z faktu, iż decyzjom podejmowanym w ramach systemu łagodzenia kar przypisuje się duże znaczenie oraz z potrzeby zagwarantowania, by decyzje te stanowiły punkt odniesienia oraz zapewniały skarżącym pewność prawa niezbędną do zapewnienia konsekwentnego stosowania przepisów dotyczących łagodzenia kar. Gdyby dopuścić dowolność w kształtowaniu warunków przyznawania zwolnienia z grzywien przez urzędników bez potrzeby uzyskania potwierdzenia zgody ze strony właściwych w hierarchii członków Komisji, wspomniane wyżej założenia nie byłyby spełnione.

90.

Deltafina czyni odniesienie do pkt 12 lit. a) tiret piąte komunikatu w sprawie współpracy z 2006 r., który przewiduje, że przedsiębiorstwo współpracuje w sposób prawdziwy, pełny i ciągły, natychmiast od momentu złożenia wniosku w ramach procedury administracyjnej prowadzonej przez Komisję, a współpraca ta obejmuje m. in. nieujawnienie faktu złożenia wniosku oraz jego treści do czasu wydania przez Komisję pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń w danej sprawie, chyba że uzgodniono inaczej. Komunikat w sprawie współpracy z 2006 r. nie miał jednak zastosowania ratione temporis, a zatem nie będę dokonywać dalszego dokładnego badania sposobu, w należy interpretować brzmienie tego punktu.

91.

Nawet gdyby Sąd przychylił się do twierdzeń Deltafiny i uznał, że doszło do porozumienia i tym samym dopuszczona została możliwość ujawnienia faktu złożenia przez Deltafinę wniosku o zwolnienie z grzywien, nie wiązałoby się to z obowiązkiem stwierdzenia przez Sąd, że obowiązek współpracy zgodnie z komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r. został spełniony. Z uwagi na szerokie spektrum parametrów obowiązku współpracy, Sąd ma prawo w swojej analizie wskazać inne elementy tego obowiązku i orzec, czy zachowanie wnioskującego o zwolnienie z grzywny było zgodne z tymi elementami.

92.

W niniejszej sprawie Sąd przedstawił hipotezę gwarantującą Deltafinie przywilej wyrokowania na korzyść w razie wątpliwości, gdyż uznał, że, tak jak twierdzi Deltafina, doszło do uzgodnienia zasad gry ( 66 ). Sąd jednak zważył, że Deltafina naruszyła obowiązek współpracy określony w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r., gdyż ujawniła fakt złożenia przez siebie wniosku o zwolnienie z grzywien pozostałym członkom kartelu, nie informując o tym fakcie wcześniej Komisji. Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że Deltafina bezsprzecznie nie spełniła jednego z elementów obowiązku współpracy.

93.

Nie ulega wątpliwości, że zaskarżony wyrok byłby bardziej kompletny, gdyby Sąd w pierwszej kolejności określił, czy rzeczywiście zawarto porozumienie, zgodnie z którym Deltafina zwolniona została z obowiązku nieujawniania faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien. Brak takiego stwierdzenia nie jest jednak równoznaczny z wadliwością rozumowania Sądu.

94.

Wydaje mi się, że rozumowanie wyrażone w zaskarżonym wyroku jest wystarczająco jasne i zrozumiałe, aby stanowić odpowiednią podstawę wniosków wyciągniętych przez Sąd, spełniając tym samym wymogi w zakresie uzasadnienia.

95.

Sąd jednoznacznie stwierdził, że, po pierwsze, Deltafina nigdy nie poinformowała Komisji o swoim zamiarze ujawnienia. Po drugie, do tego, aby wykazać się prawdziwą wolą współpracy w myśl pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r., Deltafina była zobowiązana współpracować w pełni, stale i bez opóźnień. Po trzecie, spółka ta naruszyła ten obowiązek, nie informując Komisji przed zamierzonym ujawnieniem, ani nawet niezwłocznie po nim. Po czwarte, to, czy uzgodniono„zasady gry”, zgodnie z twierdzeniem Deltafiny, nie może być czynnikiem rozstrzygającym, gdyż nie kwestionowano braku poinformowania Komisji niezwłocznie po dokonaniu ujawnienia przez Deltafinę – unaocznienie tego faktu nastąpiło dopiero trzy lata później, podczas przesłuchania prowadzonego przez funkcjonariusza ds. przesłuchań.

96.

Wydaje mi się, że Sąd dokonał prawidłowej interpretacji istoty podniesionego przez Deltafinę zarzutu głównego dotyczącego nieprzyznania przez Komisję zwolnienia z grzywien oraz znaczenia i zakresu obowiązku współpracy zgodnie z komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r. Sąd nie wykroczył poza dopuszczalną interpretację tego zarzutu, zwracając uwagę na niespełnienie przez Deltafinę konkretnego elementu tego obowiązku. A zatem Sąd nie zastąpił argumentacji przedstawionej w spornej decyzji własnym wnioskowaniem.

97.

Sąd wskazał elementy stanu faktycznego, które Komisja wzięła pod uwagę, badając zasadność zarzutu. Prawdą jest, że Sąd podkreślił fakt, że Deltafina nie poinformowała Komisji o dokonanym przez siebie ujawnieniu niezwłocznie po tym zdarzeniu. Fakt ten jednak został uwzględniony w spornej decyzji jako istotna okoliczność. Interpretacja obowiązku współpracy określonego w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. była zatem przedmiotem rozważań zarówno Sądu, jak i Komisji ( 67 ). Z uwagi na powyższe jestem skłonna twierdzić, że Sąd nie oparł swojego wyroku na nowej przesłance, która nie była objęta zakresem spornej decyzji.

98.

Zasada kontradyktoryjności stanowi część praw obrony i jest jedną z ogólnych zasad prawa UE ( 68 ). Sam sąd powinien przestrzegać zasady kontradyktoryjności, w szczególności, kiedy rozpatruje spór w oparciu o zarzut podniesiony z urzędu ( 69 ). Zatem w celu spełnienia wymogów związanych z prawem do rzetelnego procesu sądowego, konieczne jest, aby strony zapoznały się i mogły przeprowadzić kontradyktoryjną debatę zarówno co do okoliczności faktycznych, jak i prawnych, które są decydujące dla wyniku postępowania ( 70 ).

99.

Czy prawa Deltafiny do obrony były przestrzegane?

100.

Postępowanie przed Sądem dotyczyło znaczenia i zakresu obowiązku współpracy. Te dwie kwestie zostały podniesione przez Deltafinę w ramach zarzutów głównych, a więc przedsiębiorstwo miało wiele możliwości, aby przedstawić w pierwszej instancji swoje stanowisko co do wszystkich istotnych okoliczności faktycznych i prawnych.

101.

Sąd ponadto nie rozstrzygnął sprawy na podstawie nowego zarzutu podniesionego z urzędu. Przeciwnie, Sąd (i) wskazał zarzuty podniesione przez Deltafinę; (ii) wskazał istotne przesłanki, na których opiera się sporna decyzja; i (iii) dokonał interpretacji obowiązku współpracy zgodnie z komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r. Deltafina przedstawiła uwagi na piśmie i złożyła ustne wyjaśnienia odnośnie do tych kwestii. Nie doszło zatem do naruszenia jej praw do obrony, moim zdaniem więc pierwszy zarzut odwołania jest bezzasadny.

102.

Zarzut drugi odwołania dotyczy badania przez Sąd dowodów dotyczących domniemanych „zasad gry” uzgodnionych na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r., a dokładniej kwestii tego, czy dowody uzyskano w należyty sposób i czy prawo Deltafiny do rzetelnego procesu sądowego zostało naruszone.

103.

Deltafina podnosi, że wzywanie i przesłuchiwanie świadków winno odbywać się zgodnie z regulaminem postępowania przed Sądem. Podczas rozprawy w dniu 29 września 2010 r. Sąd z naruszeniem regulaminu przesłuchał dwóch świadków – p. Rehera (adwokata Deltafiny) i p. Van Erpsa (urzędnika Komisji zajmującego się sprawą). Obaj świadkowie złożyli zeznania w przedmiocie spotkania, które odbyło się w dniu 14 marca 2002 r., a w szczególności rzekomego porozumienia w sprawie „zasad gry”. Sąd jednak nie zarządził przeprowadzenia żadnych środków dowodowych na podstawie art. 65 regulaminu postępowania przed Sądem, ani też nie wydał jakiegokolwiek postanowienia w przedmiocie powołania świadków zgodnie z art. 68 regulaminu. Ponadto nie sporządzono protokołu z zeznań p. Rehera (podczas gdy zeznania p. Van Erpsa zostały ujęte w tekście wyroku) ( 71 ). Protokół z rozprawy przed Sądem zawiera odniesienie do zeznań jako „wymiany opinii”.

104.

Na podstawie zeznań p. Van Erpsa Sąd zważył, że ani na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r., ani podczas późniejszej rozmowy telefonicznej pomiędzy p. Van Erpsem a p. Jacchią (innym adwokatem Deltafiny) w dniu 22 marca 2002 r., Deltafina nie wskazała wyraźnie, że ma zamiar dokonać spontanicznego ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien na spotkaniu APTI. Gdyby Komisja wiedziała o tym zamiarze Deltafiny, nie udzieliłaby na to zgody. Sąd jednak nie przesłuchał p. Jacchii na okoliczność wspomnianych zdarzeń, mimo jego obecności na rozprawie.

105.

Sąd błędnie przypisał większą wagę zeznaniom p. Van Erpsa złożonym około osiem lat po zaistnieniu okoliczności faktycznych, niż pochodzącej z tamtego okresu dokumentacji kontaktów pomiędzy p. Jacchią a Komisją. W tym względzie Sąd naruszył prawa Deltafiny przysługujące jej na mocy art. 6 ust. 1 i 3 EKPC oraz art. 47 karty, prawo do rzetelnego procesu i dostępności środków zapewniających jej obronę. Z powyższych rozważań wynika, że zaskarżony wyrok narusza prawo.

106.

Komisja podnosi, że drugi zarzut odwołania nie zasługuje na uwzględnienie.

107.

Komisja twierdzi, że ani p. Van Erps, ani p. Reher nie byli przesłuchiwani w charakterze świadków. Zostali raczej wysłuchani w charakterze przedstawicieli stron postępowania. Choć prawdą jest, że jedynie adwokaci i pełnomocnicy (zgodnie z pełnomocnictwem procesowym) przedstawiają swoje stanowiska ustnie, za porozumieniem stron również inne osoby mogą zwracać się do Sądu. Ta praktyka sprzyja sprawnemu przebiegowi postępowania, gdyż daje Sądowi możliwość wysłuchania zeznań osób dysponujących wiedzą i informacjami, które są istotne dla sprawy, bez potrzeby stałego angażowania adwokatów i pełnomocników, gdy rozpatrywane są kwestie techniczne lub gdy okoliczności faktyczne charakteryzują się wysokim stopniem złożoności. Jest to ogólnie przyjęta praktyka, której Trybunał Sprawiedliwości nigdy nie zakwestionował.

108.

Nawet gdyby p. Reher i p. Van Erps zostali przesłuchani w charakterze świadków, skargę Deltafiny należy uznać za niedopuszczalną lub bezzasadną, gdyż w tamtym czasie Deltafina nie zgłosiła żadnych zastrzeżeń przed Sądem. Ponadto Deltafina nie zwróciła się do Sądu z wnioskiem o powołanie na świadka p. Jacchii (który istotnie stawił się działając w charakterze obrońcy Deltafiny).

109.

W każdym razie Sądowi przysługuje szeroki zakres swobody jeżeli chodzi o ocenę przedłożonych mu dowodów i jego ocena w tym względzie nie może zostać uchylona w ramach postępowania odwoławczego. Nawet jeżeli Trybunał Sprawiedliwości uznałby zasadność uwag Deltafiny, w świetle pozostałych dowodów i okoliczności faktycznych rozpatrzonych przez Sąd, wynik postępowania pozostałby niezmieniony.

110.

Zarzut, zgodnie z którym zaskarżony wyrok narusza prawo z uwagi na to, że decyzja Sądu została podjęta w oparciu o dowody uzyskane z naruszeniem regulaminu postępowania przed Sądem, nie może prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku, chyba iż Deltafina jest w stanie wykazać, że dopuszczono się uchybień proceduralnych poważnie godzące w jej interesy ( 72 ).

111.

Zgodnie z art. 65 regulaminu postępowania przed Sądem dopuszczalne jest stosowanie środków dowodowych w postaci zeznań świadków. Artykuł 68 § 1 stanowi, że Sąd może z urzędu lub na wniosek strony zarządzić ustalenie określonych faktów w drodze przesłuchania świadków. Składanie zeznań odbywa się pod przysięgą.

112.

Bez dostępu do stenogramu protokołu z rozprawy w ramach procedury ustnej ( 73 ) nie jest możliwe uzyskanie informacji o przebiegu wydarzeń zebranych na bieżąco. Jednakże przedstawione poniżej okoliczności faktyczne nie zostały zakwestionowane. Panowie Reher i Van Erps uczestniczyli w spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. i byli przesłuchiwani przed Sądem na okoliczność indywidualnego odtworzenia przebiegu wydarzeń. W protokole z rozprawy, która odbyła się w dniu 29 września 2010 r., opisano ten proces jako „wymianę opinii”. Sąd nie przesłuchał p. Jacchii na okoliczność spotkania z dnia 14 marca 2002 r. ani rozmowy telefonicznej, którą odbył on następnie z p. Van Erpsem w dniu 22 marca 2002 r. Wysłuchał natomiast wspomnień p. Van Erpsa w przedmiocie tej rozmowy ( 74 ). Ani Deltafina, ani Komisja nie zwróciły się z wnioskiem o wydanie postanowienia w sprawie powołania i przesłuchania świadków, a Sąd nie wydał takiego postanowienia z urzędu. Nie zastosowano także jakichkolwiek środków dowodowych na podstawie art. 65. Można przypuszczać, że zeznania p. Rehera i p. Van Erpsa nie były składane pod przysięgą ( 75 ).

113.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądowi przysługuje prawo do swobodnej oceny ewentualnej konieczności uzupełnienia materiału dowodowego zgromadzonego w rozpatrywanych przez niego sprawach ( 76 ).

114.

Jak rozumiem, podczas rozprawy p. Reher i p. Van Erps zostali prawdopodobnie poproszeni o złożenie zeznań mających pomóc Sądowi. Przesłuchanie obu panów przez Sąd w ramach procedury ustnej nie spotkało się ze sprzeciwem ani ze strony Deltafiny, ani Komisji. Żadna ze stron nie zgłosiła skargi w przedmiocie ewentualnego naruszenia ich prawa do rzetelnego procesu z uwagi na fakt, że p. Reher i p. Van Erps zeznawali nie będąc uprzednio należycie zawiadomieni i wbrew przepisom regulaminu postępowania przed Sądem. Ponadto w protokole z rozprawy nie ma jakiejkolwiek wzmianki o skargach którejkolwiek ze stron w związku z brakiem możliwości zakwestionowania tych zeznań. Wydaje się, że obie strony w danym momencie przyjęły zastosowane przez Sąd podejście bez zastrzeżeń.

115.

Wątpliwości budzi natomiast to, w jakim charakterze występowali p. Reher i p. Van Erps w chwili przekazywania Sądowi informacji. Jasne jest, że nie zostali oficjalnie powołani na świadków. Nic jednak nie wskazuje na to, że przekazali Sądowi nowe informacje natury technicznej lub dokonali wyjaśnienia informacji tego rodzaju znajdujących się już w aktach sprawy. Informacje, które przekazali, nie mieszczą się moim zdaniem w kategorii informacji niepodważalnych, jak zostało to przedstawione w uwagach Komisji. Kategoria ta obejmuje sytuacje, w których Sąd musi zmierzyć się z niezwykle zawiłym zagadnieniem, a biegli towarzyszący zespołom prawnym reprezentującym strony – często z inicjatywy samego Sądu – odpowiadają bezpośrednio na pytania kierowane przez Sąd. Taki system usprawnia procedurę i pozwala uniknąć szeptanych (czasem nerwowych) konsultacji pomiędzy biegłym a adwokatem, który następnie relacjonuje Sądowi informacje uzyskane od swojego biegłego. W takich sytuacjach istotnie może być jak najbardziej uzasadnione kierowanie przez Sąd pytań bezpośrednio do biegłych i uzyskiwanie od nich odpowiedzi.

116.

Wydaje się jednak, że w niniejszej sprawie zarówno p. Reher, jak i p. Van Erps przekazali informacje dotyczące pewnych okoliczności faktycznych i ich osobistego postrzegania tych zdarzeń, a mianowicie: (i) czy na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. doszło do uzgodnienia „zasad gry”; (ii) czy Komisja zgodziła się na ujawnienie przez Deltafinę faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien; (iii) czy okoliczność zawarcia porozumienia znalazła potwierdzenie w późniejszych kontaktach; i (iv) czy Deltafina poinformowała Komisję z wyprzedzeniem o swoim zamiarze ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien na spotkaniu APTI. Pierwsze trzy spośród wymienionych okoliczności faktycznych były sporne ( 77 ) (jak rozumiem odpowiedź na czwarte pytanie była jednogłośnie negatywna) ( 78 ). Żadna z tych kwestii nie miała w moim rozumieniu charakteru informacji technicznych.

117.

Nie widzę powodów, dla których Sąd nie mógłby wezwać świadków albo z urzędu, albo na wniosek którejkolwiek ze stron. Gdyby to uczynił, Deltafina miałaby możliwość zajęcia wyraźnego stanowiska odnośnie roli reprezentującego ją adwokata, p. Jacchii, który był umocowany do występowania przed Sądem (i istotnie tak się stało), ale którego zeznania mogłyby stanowić istotny materiał dowodowy w związku z wymianą informacji z Komisją, jaka miała miejsce w okresie poprzedzającym spotkanie APTI. (W tym miejscu pragnę zauważyć, że trudno zrozumieć, jak Deltafina mogła oczekiwać, jak twierdzi, że powinien on był występować w podwójnej roli i zeznawać w charakterze świadka podczas rozprawy, w której pełnił rolę obrońcy).

118.

W przypadku wystąpienia spornych i istotnych dla wyniku postępowania okoliczności faktycznych, w przedmiocie których należy wydać rozstrzygnięcie, właściwym jest przesłuchanie świadków zgodnie z regulaminem postępowania przed Sądem, którego celem jest między innymi zagwarantowanie prawa do rzetelnego procesu. Jestem zatem zdania, że doszło do uchybienia proceduralne ze strony Sądu w związku ze sposobem, w jaki przesłuchano p. Rehera i p. Van Erpsa.

119.

Czy to uchybienie proceduralne poważnie godziło w interes Deltafiny?

120.

Bezsprzeczne jest, że Deltafina nigdy nie poinformowała Komisji o ujawnieniu faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien pozostałym członkom kartelu, ani przed spotkaniem APTI, ani po nim ( 79 ). Ponadto opierając się na dokumentacji zebranej w aktach sprawy, w tym na sprawozdaniu ze spotkania w dniu 14 marca 2002 r. sporządzonym podczas tego wydarzenia i zapisie rozmowy telefonicznej z dnia 22 marca 2002 r., Sąd uznał, że Deltafina nie ostrzegła Komisji jasno i z wyprzedzeniem o swoim zamiarze dokonania ujawnienia ( 80 ). Sąd zatem nie musiał polegać na zeznaniach złożonych podczas rozprawy przez p. Rehera i p. Van Erpsa ( 81 ), aby stwierdzić, że Deltafina naruszyła obowiązek współpracy na mocy komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. ( 82 )..

121.

Z powyższego wynika, że uchybienie proceduralne Sądu w związku z przesłuchaniem p. Rehera i p. Van Erpsa nie godziło poważnie w interes Deltafiny, nie doszło też do naruszenia praw Deltafiny do rzetelnego procesu, a zaskarżony wyrok nie narusza prawa w tym zakresie. Zarzut drugi jest więc bezzasadny.

122.

Na rozprawie przed Sądem Deltafina podniosła po raz pierwszy w postępowaniu naruszenie zasady równego traktowania przez Komisję. Zarzut czwarty odwołania przed Trybunałem Deltafina podniosła tytułem ewentualnym. Zgodnie z tym zarzutem Deltafina wnosi o uchylenie wyroku Sądu i znaczne zwiększenie wynoszącej 50% obniżki przyznanej Deltafinie w zamian za współpracę z Komisją w toku postępowania administracyjnego. Na poparcie swoich żądań Deltafina wskazuje, że Sąd naruszył prawo stwierdzając niedopuszczalność nowego zarzutu na podstawie art. 48 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem ( 83 ).

123.

Deltafina twierdzi, że nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby Sąd rozpatrzył podniesione podczas rozprawy w przedmiocie ustalenia kwot grzywien nowe zarzuty, ponieważ tego rodzaju kwestie wchodzą w zakres nieograniczonego prawa do orzekania w przedmiocie kar, które przysługuje Sądowi ( 84 ). Ponadto szczególnie niesprawiedliwy zdaniem Deltafiny jest fakt, iż Sąd odmówił rozpatrzenia nowego podniesionego przez nią zarzutu, ponieważ wyrok w sprawie Nintendo ( 85 ), na którym Deltafina opiera swoje twierdzenia, został udostępniony dopiero po zakończeniu pisemnego etapu postępowania.

124.

Deltafina podnosi, że jej wkład w ramach postępowania administracyjnego był znacznie większy niż wkład Dimon Italia pod dwoma względami: (i) współpraca z jej strony była jakościowo lepsza; oraz (ii) była ona pierwszym przedsiębiorstwem, które rozpoczęło współpracę z Komisją. Komisja zatem popełniła oczywisty błąd w ocenie, przyznając Deltafinie taką samą wyrażoną w procentach obniżkę grzywny jak ta, jaką przyznała Dimon Italia.

125.

Komisja podnosi, że czwarty zarzut odwołania jest oczywiście bezzasadny. Zasady równego traktowania przypomnianej w wyroku w sprawie Nintendo nie można uznać za nową okoliczność prawną lub faktyczną, która została ujawniona w toku postępowania. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wyrok potwierdzający przepisy prawa istniejące w momencie składania skargi nie stanowi nowej okoliczności, na podstawie której podniesiony zostaje nowy zarzut ( 86 ). Zasada równego traktowania nie była wprowadzona po raz pierwszy w wyroku w sprawie Nintendo ( 87 ). Ponadto Deltafina i Dimon Italia nie są porównywalne, a zatem potraktowano je w różny sposób. W przypadku Deltafiny Komisja cofnęła zwolnienie z grzywny (przyznane warunkowo) i podjęła decyzję o jej nałożeniu. Kwota grzywny została następnie zmniejszona o 50% z uwagi na fakt, iż mimo wszystko współpraca z Komisją w jakimś stopniu miała miejsce. W stosunku do Dimon Italia nigdy nie zastosowano zwolnienia z grzywny, jednak Komisja obniżyła kwotę grzywny o 50%, ponieważ przedsiębiorstwo to współpracowało w ramach prowadzonego przez nią dochodzenia.

126.

W moim przekonaniu Sąd słusznie orzekł, że nowy zarzut podniesiony przez Deltafinę na rozprawie jest niedopuszczalny.

127.

Po pierwsze, zasada równego traktowania nie jest nowa. Jest to jedna z ogólnych zasad prawa UE ( 88 ). Po drugie, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, w ramach nieograniczonego prawa orzekania mieści się prawo Sądu do orzekania w przedmiocie kwoty grzywien nałożonych na przedsiębiorstwa z powodu naruszenia przez nie prawa UE, jednak przy ustalaniu kwoty tych grzywien korzystanie z tego uprawnienia nie może prowadzić do dyskryminacji pomiędzy przedsiębiorstwami, które wzięły udział w kartelu ( 89 ). Po trzecie, jasne jest także, że przy ocenie współpracy przedsiębiorstw w toku postępowania administracyjnego, rozpoczętej w związku z zakazanym porozumieniem, Komisja musi postępować z poszanowaniem zasady równego traktowania, która zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zostaje naruszona w przypadku, gdy porównywalne sytuacje spotykają się z odmiennym traktowaniem, chyba że są ku temu obiektywnie uzasadnione powody ( 90 ). Po czwarte, Trybunał miał już możliwość rozpatrywania stanowiska przedsiębiorstw twierdzących, że przysługuje im większa obniżka kwoty grzywny w zamian za współpracę z uwagi na fakt, że nie zaprzeczyły zaistnieniu naruszenia lub były pierwszymi, które ujawniły działalność kartelu Komisji w ramach systemu łagodzenia kar. ( 91 )

128.

Wobec tego nie zgadzam się z twierdzeniem, że z wyroku w sprawie Nintendo wynika nowa okoliczność prawna. Zgodnie z twierdzeniami Komisji potwierdzenie istniejącej zasady prawa nie stanowi nowej okoliczności prawnej lub faktycznej w rozumieniu art. 48 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem.

129.

Nie przychylam się także do przedstawionej przez Deltafinę wykładni wyroku Sądu w sprawie Arkema ( 92 ). Sąd orzekł, że nie było potrzeby badania, czy skarżący powołał się na nową okoliczność prawną, ponieważ zarzut był oczywiście bezzasadny. Sąd nie orzekł, że nie jest wykluczone rozpatrzenie przez Sąd nowego zarzutu w sytuacji, gdy spór dotyczy nieograniczonego prawa orzekania w kwestii ustalania kwoty grzywien.

130.

Zarzut czwarty odwołania podniesiony przez Deltafinę należy zatem uznać za niedopuszczalny.

131.

Zgodnie z czytanymi łącznie art. 137, 138, 140 i 184 regulaminu postępowania przed Sądem Deltafinę, jako stronę przegrywającą w odniesieniu do wszystkich zarzutów podniesionych w odwołaniu, należy obciążyć kosztami postępowania.

132.

Uwzględniając całość powyższych rozważań, proponuję, by Trybunał: