1.

W niniejszej skardze Królestwo Hiszpanii żąda stwierdzenia nieważności art. 1–6 rozporządzenia Rady (WE) nr 1415/2004 z dnia 19 lipca 2004 r. ustalającego maksymalny roczny nakład połowowy odnoszący się do niektórych obszarów połowowych i łowisk ( 2 ).

2.

Skarga ta jest następstwem skargi wniesionej przez Królestwo Hiszpanii w stosunku do art. 3, 4 i 6 rozporządzenia Rady (WE) nr 1954/2003 z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie zarządzania nakładem połowowym odnoszącego się do niektórych obszarów i zasobów połowowych Wspólnoty i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2847/93 oraz uchylającego rozporządzenia (WE) nr 685/95 i (WE) nr 2027/95 ( 3 ), którą Trybunał oddalił wyrokiem z dnia 30 marca 2006 r. w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie ( 4 ).

3.

W wyroku tym Trybunał uznał, iż w zakresie, w jakim zaskarżone przepisy nie mogą zostać oddzielone od reszty rozporządzenia nr 1954/2003, przedstawione przez Królestwo Hiszpanii żądanie stwierdzenia nieważności rzeczonego rozporządzenia w części jest niedopuszczalne, a skargę należy oddalić ( 5 ).

4.

W oczekiwaniu na ogłoszenie rzeczonego wyroku Trybunał postanowił w dniu 2 marca 2005 r. zawiesić postępowanie w niniejszej sprawie. Po ogłoszeniu wyżej wymienionego wyroku w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie Królestwo Hiszpanii zwróciło się o wznowienie zawieszonego postępowania.

5.

Na poparcie niniejszej skargi Królestwo Hiszpanii podnosi na mocy art. 241 WE zarzut niezgodności z prawem rozporządzenia nr 1954/2003.

6.

W niniejszej opinii w pierwszej kolejności wyjaśnię, dlaczego — moim zdaniem — ów zarzut niezgodności z prawem należy uznać za dopuszczalny. Następnie, w drugiej kolejności, przedstawię powody, dla których uważam, iż argumenty podniesione przez Królestwo Hiszpanii na poparcie takiego zarzutu niezgodności z prawem nie mogą zostać przyjęte oraz że niniejsza skarga winna zatem zostać oddalona jako bezzasadna.

7.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa ( 6 )„Rada ustanawia wspólnotowe środki regulujące dostęp do wód i zasobów oraz zrównoważone prowadzenie działalności połowowej”. W szczególności ust. 2 lit. f) wspomnianego artykułu wymienia środki zmierzające do „ograniczania nakładu połowowego”.

8.

Rozporządzenie nr 1954/2003 stanowi jeden z tych środków. Rozporządzenie to, zgodnie z jego art. 1, „ustanawia kryteria i procedury dla systemu odnoszącego się do zarządzania nakładem połowowym w obszarach ICES V, VI, VII, VIII, IX i X oraz CECAF 34.1.1, 34.1.2 i 34.2.0”.

9.

Zgodnie z art. 2 lit. b) tego rozporządzenia „»nakład połowowy« oznacza produkt zdolności połowowej i działalności statku rybackiego; w odniesieniu do grupy statków pojęcie to oznacza sumę nakładów połowowych każdego statku z tej grupy”.

10.

Drugi motyw rozporządzenia nr 1954/2003 wskazuje, że „[s]ystem dostępu do niektórych obszarów i zasobów określonych w art. 156–166 i w art. 347–353 aktu przystąpienia Hiszpanii i Portugalii ( 7 ) wygasł dnia 31 grudnia 2002 r. W związku z tym niektóre przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 685/95 z dnia 27 marca 1995 r. w sprawie zarządzania nakładem połowowym odnoszącego się do niektórych obszarów i zasobów połowowych Wspólnoty ( 8 ) i rozporządzenia Rady (WE) nr 2027/95 z dnia 15 czerwca 1995 r. ustanawiającego system zarządzania nakładem połowowym odnoszący się do niektórych obszarów i zasobów połowowych Wspólnoty ( 9 ) powinny zostać dostosowane do nowej sytuacji prawnej”.

11.

Ponadto zgodnie z motywem 3 rozporządzenia nr 1954/2003, „[i]nne przepisy ustanowione w rozporządzeniach [nr 685/95] i [nr 2027/95] mają na celu ustanowienie ogólnego systemu zarządzania nakładem połowowym w celu zapobiegania wzrostowi nakładu połowowego i nie odnoszą się do [aktu przystąpienia]. Przepisy te mają znaczenie dla zarządzania rybołówstwem i powinny zostać utrzymane”.

12.

W tym celu motyw 4 rozporządzenia nr 1954/2003 przewiduje, iż „[w] celu zapewnienia, aby nie nastąpił wzrost ogólnego poziomu istniejącego nakładu połowowego, niezbędne jest ustanowienie nowego systemu zarządzania nakładem połowowym na obszarach [wymienionych w art. 1 tego rozporządzenia]. System ten ogranicza nakład połowowy na podstawie nakładu połowowego wykorzystanego na tych obszarach połowowych w latach 1998–2002”.

13.

Rozdział II rozporządzenia nr 1954/2003 dotyczy ustanowionego w ten sposób systemu zarządzania nakładem połowowym. W ramach tego rozdziału art. 3 rozporządzenia, zatytułowany „Środki dotyczące połowów gatunków przydennych oraz niektórych mięczaków i skorupiaków [skorupowców]”, brzmi następująco:

„1.   Z wyjątkiem obszaru określonego w art. 6 ust. 1, państwa członkowskie:

[…]”.

14.

Rozporządzenie nr 1954/2003 ustanawia ponadto szczególny system zarządzania nakładem połowowym w obszarze biologicznie wrażliwym, którego granice wyznacza większa część wybrzeża irlandzkiego. Siódmy motyw tego rozporządzenia stwierdza w tym względzie, iż „[o]bszar na południe i zachód od Irlandii został określony jako obszar dużego nagromadzenia młodego morszczuka. Obszar ten podlega specjalnym ograniczeniom w zakresie użytkowania narzędzi połowowych dennych. W tym samym celu ochrony powinien także podlegać szczególnym wymaganiom ograniczenia nakładu w ramach opisanego wyżej ogólnego systemu […]”.

15.

Szczególny system zarządzania nakładem połowowym stosowany do tego obszaru biologicznie wrażliwego, którego granice są dokładnie określone w art. 6 ust. 1 rozporządzenia 1954/2003, określony jest w ust. 2 tego przepisu, który stanowi, iż „[n]a obszarze określonym w ust. 1 państwa członkowskie oceniają poziom nakładu połowowego statków o całkowitej długości równej lub przekraczającej 10 metrów jako roczną średnią z lat 1998–2002, w odniesieniu do rybołówstwa przydennego, z wyłączeniem rybołówstwa objętego rozporządzeniem [nr 2347/2002], oraz do połowów przegrzebków, kieszeńca i pająka morskiego i przydzielają poziom nakładu połowowego określonego w ten sposób dla każdego z tych rodzajów rybołówstwa”.

16.

Wreszcie art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 1954/2003 przewiduje, że na podstawie informacji przekazanych Komisji Wspólnot Europejskich Komisja „przedstawia Radzie […] propozycję rozporządzenia ustalającego maksymalny roczny nakład połowowy w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego i do każdego obszaru oraz rodzaju rybołówstwa określonego w art. 3 i 6”.

17.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 akapit pierwszy rzeczonego rozporządzenia „Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, […] decyduje o maksymalnym rocznym nakładzie połowowym określonym w ust. 1”.

18.

W oparciu o ten przepis Rada przyjęła rozporządzenie nr 1415/2004, które jest przedmiotem niniejszej skargi o unieważnienie.

19.

Zgodnie z ostatnim motywem rozporządzenia nr 1415/2004 „[m]aksymalne roczne nakłady połowowe mające zostać ustalone dla statków pływających pod banderą państwa członkowskiego w odniesieniu do gatunków, obszaru i łowisk powinny być równe globalnemu nakładowi połowowemu wykorzystanemu przez okres pięciu lat w latach 1998–2002 przez te statki, podzielone przez pięć”.

20.

Rozporządzenie to stanowi:

„Artykuł 1

Tematyka

Niniejsze rozporządzenie wyznacza maksymalny roczny nakład połowowy dla każdego państwa członkowskiego oraz dla każdego obszaru i łowiska, określonych w art. 3 i 6 rozporządzenia [nr 1954/2003].

Artykuł 2

Maksymalne poziomy

1.   Maksymalne poziomy rocznych nakładów połowowych w odniesieniu do gatunków, obszaru i łowisk oraz do państwa członkowskiego, dla obszarów, o których mowa w art. 3 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia [nr 1954/2003], są ustalone w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.

2.   Maksymalne poziomy rocznych nakładów połowowych w odniesieniu do gatunków, obszaru i łowisk oraz do państwa członkowskiego dla obszaru, o którym mowa w art. 6 ust. 1 rozporządzenia [nr 1954/2003], są ustalone w załączniku II do niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 3

Przepłynięcie przez obszar

1.   Każde państwo członkowskie zapewnia, aby stosowanie nakładów połowowych w odniesieniu do obszarów określonych w art. 3 i 6 rozporządzenia [nr 1954/2003] nie wiązało się z większą ilością czasu spędzonego na połowach w porównaniu z poziomami nakładów połowowych w okresie odniesienia.

2.   Nakładów połowowych ustalonych w wyniku przepływania statków przez obszar, na którym nie dokonano żadnych połowów podczas okresu odniesienia, nie stosuje się do celów przeprowadzania połowów na tym obszarze. Każde państwo członkowskie z osobna rejestruje takie nakłady połowowe.

Artykuł 4

Metodologia

Każde państwo członkowskie zapewnia, aby metoda stosowana do rejestracji nakładów połowowych była taka sama jak ta stosowana w ocenianiu poziomów nakładów połowowych, o których mowa w art. 3 i 6 rozporządzenia [nr 1954/2003].

Artykuł 5

Zgodność z innymi systemami ograniczającymi nakłady połowowe

Maksymalne poziomy rocznego nakładu połowowego ustalone w załącznikach I i II nie stanowią uszczerbku dla ograniczeń nakładów połowowych ustalonych na podstawie programów naprawczych lub innych środków zarządzania na podstawie prawa wspólnotowego, pod warunkiem że przestrzegany jest środek z niższą kwotą nakładu połowowego.

Artykuł 6

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich”.

21.

W skardze Królestwo Hiszpanii wnosi do Trybunału o stwierdzenie nieważności art. 1–6 rozporządzenia nr 1415/2004, po pierwsze, powołując się na naruszenie zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową, po drugie, utrzymując, że Rada dopuściła się nadużycia władzy, ustanawiając art. 6 rozporządzenia nr 1954/2003, jak również rozporządzenie nr 1415/2004.

22.

Następnie w swej replice złożonej w dniu 22 czerwca 2006 r. Królestwo Hiszpanii wyraźnie podniosło zarzut niezgodności z prawem rozporządzenia nr 1954/2003 na podstawie art. 241 WE. Wnosi ono do Trybunału o stwierdzenie sprzeczności z prawem tego rozporządzenia.

23.

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 9 marca 2006 r. Komisja została dopuszczona do sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania Rady.

24.

Przedstawię najpierw moje stanowisko w przedmiocie dopuszczalności zarzutu niezgodności z prawem podniesionego przez Królestwo Hiszpanii.

25.

W skardze Królestwo Hiszpanii podnosi pierwszy zarzut oparty na naruszeniu zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową, po pierwsze, odnośnie do okresu odniesienia stosowanego w celu ustalenia maksymalnego rocznego nakładu połowowego, po drugie, względem określenia granic obszaru wrażliwego.

26.

Argumenty przedstawione przez to państwo członkowskie na poparcie wspomnianego zarzutu są identyczne jak przedstawione w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem.

27.

W pkt 36 skargi Królestwo Hiszpanii wskazuje, że stoi na stanowisku, iż art. 3, 4 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003 naruszają zasadę niedyskryminacji i że należy stwierdzić ich nieważność. Z tego powodu w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem wniosło ono skargę o stwierdzenie nieważności.

28.

Królestwo Hiszpanii wyjaśnia następnie, że zaskarża również rozporządzenie nr 1415/2004 w zakresie, w jakim wprowadza ono w życie art. 3 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003.

29.

Podobnie odnośnie do zarzutu drugiego opartego na nadużyciu władzy przez Radę Królestwo Hiszpanii powtarza w swej skardze argumenty, które przedstawiło w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem. Stoi ono na stanowisku, że Trybunał winien stwierdzić nieważność rozporządzenia nr 1415/2004 wprowadzającego w życie art. 6 rozporządzenia nr 1954/2003, ponieważ ustanawiając art. 6 oraz przepisy wykonawcze, Rada dopuściła się nadużycia władzy.

30.

W replice przedstawionej po ogłoszeniu wyżej wymienionego wyroku w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie Królestwo Hiszpanii twierdzi, iż konieczne jest podniesienie zarzutu niezgodności z prawem na podstawie art. 241 WE wobec rozporządzenia nr 1954/2003. Wymienia wiele powodów uzasadniających — w jego opinii — incydentalne poddawanie kontroli zgodności rozporządzenia 1954/2003 z prawem wspólnotowym.

31.

Królestwo Hiszpanii twierdzi w szczególności, że zarzut niezgodności z prawem stwarza w tym przypadku możliwość oddzielenia przepisów, które choć są sprzeczne z prawem wspólnotowym, stanowią podstawę aktu stanowiącego przedmiot skargi o stwierdzenie nieważności. Podnosi ono w tym względzie, że istnieje bezpośrednie prawne powiązanie między aktem wykonawczym, mianowicie rozporządzeniem nr 1415/2004, i aktem podstawowym, to znaczy rozporządzeniem nr 1954/2003. Informacje zawarte w załącznikach do rozporządzenia nr 1415/2004 mogły bowiem zostać określone i obliczone jedynie w oparciu o pomiary i przesłanki określone w art. 3 i 6 rozporządzenia 1954/2003.

32.

Ponadto Królestwo Hiszpanii stoi na stanowisku, że rozpatrywana sprawa różni się od przypadku, gdy podnoszony przez państwo członkowskie zarzut niezgodności z prawem jest niedopuszczalny z powodu upływu terminu do wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności ( 11 ). Królestwo Hiszpanii spełniło bowiem ten wymóg, wnosząc skargę dotyczącą rozporządzenia podstawowego w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem.

33.

Rzeczone państwo członkowskie podnosi wreszcie, że w wyroku wydanym w tej sprawie nie zostały zbadane co do istoty podniesione przez nie zarzuty — zasadniczo możliwe do zastosowania w stosunku do rozporządzenia wykonawczego, i które w niniejszej sprawie uzasadniałyby niemożność stosowania rozporządzenia nr 1954/2003. W jego opinii brak rozstrzygnięcia co do istoty oraz istnienie bezpośredniego prawnego związku między dwoma istotnymi dla sprawy rozporządzeniami wykonawczymi zobowiązują Trybunał do orzeczenia w ramach niniejszej skargi w przedmiocie niemożności stosowania rozporządzenia nr 1954/2003. Królestwo Hiszpanii uważa, iż w przeciwnym razie wyrok Trybunału byłby pozbawiony skuteczności.

34.

W odpowiedzi na skargę Rada podnosi, że Królestwo Hiszpanii nie zarzuca, że rozporządzenie nr 1415/2004 nie przestrzega przepisów rozporządzenia nr 1954/2003, lecz że to państwo członkowskie jest przeciwnego zdania, iż zaskarżone rozporządzenie jest niezgodne z prawem, ponieważ spełnia warunki ustanowione w art. 3 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003. Rada stwierdza ponadto, że w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem Królestwo Hiszpanii zwróciło się do Trybunału z żądaniem stwierdzenia nieważności art. 3 i 6 tego rozporządzenia z tych samych powodów, mianowicie ze względu na naruszenie zasady niedyskryminacji i nadużycie władzy. Przedstawia następnie swe stanowisko co do istoty sprawy.

35.

W duplice Rada podkreśla, że niniejsza skarga skierowana przeciwko rozporządzeniu nr 1415/2004 wniesiona została w ramach postępowania odrębnego i niezależnego od sprawy Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem, mimo że obie skargi były w sposób oczywisty ze sobą powiązane. Podnosi ona, że przestrzeganie maksymalnego rocznego nakładu połowowego określonego dla każdego państwa członkowskiego w rozporządzeniu nr 1415/2004 jest zobowiązaniem dopełniającym, lecz odrębnym od obowiązków przewidzianych w art. 3, 4, 6–8 rozporządzenia nr 1954/2003.

36.

Rada uważa, że zarzut niezgodności z prawem podniesiony na etapie repliki jako podniesiony po terminie jest niedopuszczalny. Stoi ona bowiem na stanowisku, iż w świetle art. 42 ust. 2 akapit pierwszy regulaminu ( 12 ) odrzucenie skargi wniesionej przez Królestwo Hiszpanii w ramach sprawy Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem nie może zostać uznane za nową okoliczność.

37.

W tym względzie Rada podnosi w szczególności, że akty ustanowione przez instytucje wspólnotowe korzystają z domniemania ważności z tym skutkiem, że wyrok Trybunału potwierdzający ważność aktu nie zmienia sytuacji prawnej skarżącego, a zatem nie może stanowić okoliczności umożliwiającej podniesienie nowego zarzutu.

38.

W każdym wypadku Rada stoi na stanowisku, że Królestwo Hiszpanii nie może podważyć ważności rozporządzenia nr 1954/2003 po upływie terminu wyznaczonego w art. 230 ostatni akapit WE. Uznaje bowiem, że gdyby państwo członkowskie było uprawnione do zaskarżenia aktu wspólnotowego w drodze zarzutu niezgodności z prawem zawsze, gdy instytucja wydaje akt wykonawczy do tego aktu wspólnotowego, stwarzałoby to możliwość kwestionowania w nieskończoność aktów wspólnotowych wywołujących skutki prawne, co byłoby — w jej opinii — sprzeczne z celem terminów na wnoszenie skarg, jakim jest gwarantowanie pewności prawa.

39.

Rada odnosi się w tym względzie do orzecznictwa Trybunału, z którego wynika, że adresat decyzji przyjętej przez instytucje wspólnotowe i niezaskarżonej w terminie przewidzianym w art. 230 ostatni akapit WE nie może powołać się na jej niezgodność z prawem, ponieważ decyzja ta stała się w stosunku do niego ostateczna ( 13 ).

40.

Stoi ona na stanowisku, iż mimo że niniejsza sprawa różni się od tego orzecznictwa w dwóch aspektach — z jednej strony Królestwo Hiszpanii zaskarżyło akt, którego ważność obecnie podważa, lecz jego skarga została oddalona, z drugiej strony aktem spornym w niniejszym postępowaniu jest rozporządzenie — należy jednak zastosować je w niniejszej sprawie.

41.

Komisja natomiast podkreśla najpierw, że rozporządzenia nr 1954/2003 i nr 1415/2004 są ze sobą na tyle ściśle powiązane, że niniejsza skarga jest niemal dosłownym powtórzeniem skargi w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem. W opinii Komisji niniejsza skarga nie jest w rzeczywistości skierowana przeciwko rozporządzeniu nr 1415/2004, lecz przeciwko art. 3, 4, i 6 rozporządzenia nr 1954/2003. ż aden z zarzutów podniesionych w niniejszej skardze nie wymienia w szczególności lub bezpośrednio rozporządzenia nr 1415/2004. Dlatego też Komisja uważa, iż wnosząc niniejszą skargę, Królestwo Hiszpanii usiłuje uniknąć skutków wyroku oddalającego jego skargę w wyżej wymienionej sprawie Hiszpania przeciwko Radzie.

42.

Ponadto, w jej opinii, zarzut niezgodności z prawem, milczący lub dorozumiany, podniesiony został nieprawidłowo, ponieważ z jednej strony zarzut ten może być podniesiony — na podstawie art. 230 WE — w skardze o stwierdzenie nieważności, a zatem Królestwo Hiszpanii nie może powołać się na niezgodność z prawem aktu, wobec którego mogło wnieść skargę o stwierdzenie nieważności ( 14 ). Z drugiej strony zarzut niezgodności z prawem nie jest bezwzględną przesłanką procesową, a zatem należy go podnieść w skardze w sposób wyraźny ( 15 ).

43.

W opinii Komisji zarzut niezgodności z prawem podniesiony w replice należy uznać za podniesiony po upływie terminu. Ponadto zarzut ten wymaga przedstawienia nowej okoliczności, a także zmiany pierwotnego żądania, na co nie zezwala art. 42 ust. 2 akapit pierwszy regulaminu.

44.

Z powyższych względów Komisja uznaje, że niniejszą skargę należy oddalić bez konieczności badania sprawy co do istoty.

45.

W odpowiedzi na uwagi Komisji jako interwenienta Królestwo Hiszpanii wskazuje, że w jego opinii wyżej wymieniony wyrok w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie stanowi nową okoliczność prawną i faktyczną, ujawnioną dopiero w toku postępowania, która — zgodnie z art. 42 ust. 2 akapit pierwszy regulaminu — pozwala podnieść nowy zarzut. Wreszcie zarzut niezgodności z prawem nie narusza ani zasady pewności prawa, ani zasady powagi rzeczy osądzonej.

46.

Nie zgadzam się ze stanowiskiem zajmowanym przez Radę i Komisję, które uznają zarzut niezgodności z prawem, taki jak podniesiony przez Królestwo Hiszpanii w ramach niniejszej skargi, za niedopuszczalny.

47.

Punkt widzenia Rady i Komisji zasadza się na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony bronią one zasadniczego stanowiska, utrzymując w istocie, że państwo członkowskie nie może podnieść zarzutu niezgodności z prawem wobec aktu wspólnotowego, który mogło uprzednio zaskarżyć, nawet jeśli jest to rozporządzenie. Z drugiej strony stoją na stanowisku, że zarzutu niezgodności z prawem w postępowaniu przed sądem krajowym został podniesiony po terminie.

48.

Jestem odmiennego zdania, że treść art. 241 WE w bardzo szerokim zakresie umożliwia państwu członkowskiemu powołanie się na niemożność stosowania rozporządzenia, moim zdaniem także w przypadku, gdy wniosło ono uprzednio skargę o stwierdzenie nieważności tego rozporządzenia w części, lecz skarga ta została uznana za niedopuszczalną.

49.

Uważam ponadto, że podniesiony przez Królestwo Hiszpanii zarzut niezgodności z prawem nie może zostać uznany za wniesiony po terminie ze względu na to, że zawarty jest on w sposób dorozumiany w skardze wniesionej uprzednio przez Królestwo Hiszpanii.

50.

Należy najpierw przypomnieć, że zgodnie z artykułem 241 WE: „[b]ez względu na upływ terminu przewidzianego w artykule 230 akapit piąty, każda strona może, w postępowaniu dotyczącym rozporządzenia uchwalonego wspólnie przez Parlament Europejski i Radę lub rozporządzenia Rady, Komisji lub [Europejskiego Banku Centralnego], podnieść zarzuty określone w artykule 230 akapit drugi w celu powołania się przed Trybunałem Sprawiedliwości na niemożność stosowania tego rozporządzenia”.

51.

Kwestia dopuszczalności zarzutu niezgodności z prawem podnoszonego na podstawie art. 241 WE przez skarżącego zwykłego lub uprzywilejowanego wielokrotnie stawała przed Trybunałem. Wynikające z tego orzecznictwo jest złożone, a jego zasadnicze wątki są następujące.

52.

W wyroku z dnia 6 marca 1979 r. w sprawie Simmenthal przeciwko Komisji ( 16 ) Trybunał wskazał, że „artykuł [241 WE] wyraża ogólną zasadę gwarantującą każdej ze stron prawo do podważenia — w celu uzyskania stwierdzenia nieważności decyzji dotyczącej jej bezpośrednio i indywidualnie — ważności wcześniejszych aktów instytucjonalnych stanowiących podstawę prawną zaskarżonej decyzji, o ile stronie tej nie przysługiwało prawo do wniesienia na podstawie art. [230 WE] skargi bezpośredniej przeciwko aktom, których konsekwencje ponosi, a wobec których nie mogła zażądać stwierdzenia nieważności” ( 17 ).

53.

Wyrok ten wprowadził w relację pomiędzy skargą o stwierdzenie nieważności a zarzutem niezgodności z prawem logikę kompensacji środków prawnych ( 18 ). Uzależniając dopuszczalność zarzutu niezgodności z prawem od przesłanki braku alternatywnego środka prawnego, Trybunał nadał mu charakter subsydiarny ( 19 ).

54.

Uzależniając w ten sposób dopuszczalność zarzutu niezgodności z prawem od zamknięcia bezpośredniego dostępu do wspólnotowego wymiaru sprawiedliwości, sądy wspólnotowe chcą uniknąć tego, by ten środek prawny dawał kolejną szansę niedbałemu skarżącemu. Z powyższego wynika zasada unikalności ochrony sądowej, zgodnie z którą podmiotowi prawa winna z reguły przysługiwać tylko jednorazowa możliwość zwrócenia się do sądu wspólnotowego ( 20 ).

55.

W zgodzie z taką logiką prekluzja obwarowująca podważenie aktu drogą pośrednią sankcjonuje niedbałe zachowanie skarżącego, który nie skorzystał — choć niewątpliwie miał taką możliwość — ze środka w postaci skargi o stwierdzenie nieważności ( 21 ).

56.

Skarżący uprzywilejowani, tak jak zwykli skarżący, nie mogą zatem w ramach skargi o stwierdzenie nieważności skierowanej przeciwko decyzji powołać się w drodze zarzutu na niezgodność z prawem wcześniejszego aktu tego samego rodzaju co akt, w stosunku do którego mogli bezpośrednio zażądać stwierdzenia nieważności. W opinii Trybunału przyjęcie odwrotnego rozwiązania umożliwiałoby obejście terminu do wniesienia skargi przewidzianego w art. 230 akapit piąty WE ( 22 ). Owa zasada nienaruszalności decyzji, które nie zostały podważone w takim terminie, nie obowiązuje jedynie w przypadku gdy akt, którego niezgodność z prawem jest podnoszona, zawierał tak bardzo poważne i oczywiste uchybienia, że mógłby być uznany za nieistniejący ( 23 ).

57.

Czy taki tok rozumowania oparty na kompensacyjnym charakterze środków prawnych jest właściwy, gdy zarzut niezgodności z prawem podnoszony jest wobec rozporządzenia?

58.

W przypadku gdy taki zarzut niezgodności z prawem podnoszony jest przez skarżącego zwykłego, można na to pytanie udzielić odpowiedzi twierdzącej. Wówczas bowiem możliwość podważenia w drodze pośredniej ma zrekompensować zawężony dostęp skarżących nieuprzywilejowanych do skargi o stwierdzenie nieważności aktów normatywnych. Nie można zarzucać braku staranności skarżącemu zwykłemu, który zasadniczo nie może występować bezpośrednio o stwierdzenie nieważności powszechnie obowiązującego aktu, przysługuje mu zatem prawo do jego podważenia drogą pośrednią ( 24 ).

59.

Taki tok rozumowania wydaje mi się spójny w świetle systematyki środków prawa wspólnotowego i zgodny z brzmieniem art. 241 WE, który umożliwia każdej ze stron powołanie się w sposób pośredni na niemożność stosowania rozporządzenia. Potwierdzając w ten sposób możliwość podważenia powszechnie obowiązującego aktu drogą pośrednią przez skarżącego zwykłego, orzecznictwo Trybunału godzi logikę kompensacji środków prawnych z brzmieniem art. 241 WE.

60.

Jednak w przypadku gdy zarzut niezgodności z prawem wobec rozporządzenia podnoszony jest przez skarżącego uprzywilejowanego, rozumowanie w kategoriach kompensacji środków prawnych traci swą zasadność, ponieważ prowadziłoby do naruszenia treści art. 241 WE.

61.

Skoro bowiem państwa członkowskie i instytucje wspólnotowe mają niemal nieograniczony dostęp do skargi o stwierdzenie nieważności, rozumowanie uzależniające dopuszczalność zarzutu niezgodności z prawem od braku możliwości bezpośredniego zwrócenia się do sądu wspólnotowego doprowadziłoby nieuchronnie do odmówienia skarżącemu uprzywilejowanemu jakiegokolwiek prawa do pośredniego zakwestionowania aktu ( 25 ). Stanowiłoby to rażące naruszenie treści art. 241 WE, który — przypomnę — otwiera każdej ze stron, bez względu na upływ terminu przewidzianego w art. 230 akapit piąty, prawo do powołania się przed Trybunałem na niemożność stosowania rozporządzenia ( 26 ).

62.

Niemożność odstąpienia od dosłownego stosowania tego przepisu ( 27 ) była niewątpliwie powodem, dla którego — z inicjatywy wielu rzeczników generalnych ( 28 ) — Trybunał stopniowo uznał, iż skarżący uprzywilejowany może w ramach skargi o stwierdzenie nieważności podnieść zarzut niezgodności z prawem rozporządzenia ( 29 ).

63.

Dlatego też nie sposób twierdzić — jak czynią to Rada i Komisja — że zarzut niezgodności z prawem podniesiony przez Królestwo Hiszpanii wobec rozporządzenia nr 1954/2003 jest niedopuszczalny, ponieważ to państwo członkowskie miało możliwość bezpośredniego żądania stwierdzenia nieważności tego rozporządzenia.

64.

Argumenty te należy moim zdaniem odrzucić tym bardziej w przypadku, gdy skarżący uprzywilejowany skorzystał z przysługującego mu prawa do skargi, lecz złożona przez niego skarga została oddalona z uwagi na niedopuszczalność żądania stwierdzenia nieważności rozporządzenia w części.

65.

Skoro bowiem brzmienie art. 241 WE sprzeciwia się temu, by można było zarzucić skarżącemu uprzywilejowanemu, który nie wniósł skargi o stwierdzenie nieważności wobec rozporządzenia w terminie, brak staranności, aby uznać za niedopuszczalny zarzut niezgodności z prawem podniesiony w stosunku do takiego aktu, rozwiązanie takie narzuca się — moim zdaniem — tym bardziej, gdy państwo członkowskie wniosło skargę o stwierdzenie nieważności w terminie, lecz skarga ta została oddalona z uwagi na niedopuszczalność żądania stwierdzenia nieważności rozporządzenia w części.

66.

Podsumowując, nie wydaje mi się, by w świetle orzecznictwa Trybunału w zakresie dopuszczalności zarzutu niezgodności z prawem logicznym działaniem było zastosowanie surowszych sankcji, to znaczy prekluzji, wobec skarżącego uprzywilejowanego, który — jak w niniejszym postępowaniu w przypadku Królestwa Hiszpanii — wykazał staranność, którą mogę określić jako niedoskonałą, niż wobec skarżącego, którego zachowanie może być uznane za nacechowane brakiem staranności.

67.

Z powyższych rozważań wnioskuję, że brzmienie art. 241 WE w bardzo szerokim zakresie umożliwia państwu członkowskiemu powołanie się na niemożność stosowania danego rozporządzenia moim zdaniem także wówczas, gdy wniosło ono uprzednio skargę o stwierdzenie nieważności takiego rozporządzenia w części, lecz skarga ta uznana została za niedopuszczalną.

68.

W tej kwestii należy najpierw wskazać, że wśród przesłanek dopuszczalności zarzutu niezgodności z prawem znajduje się przesłanka, zgodnie z którą skarżący, który podważa akt w drodze pośredniej, winien przedstawić zarzuty w sposób jasny i uzasadniony ( 30 ).

69.

Tym samym zarzut niezgodności z prawem, któremu nie towarzyszy jego zwięzłe przedstawienie i który nie jest uzasadniony, winien zostać uznany za niedopuszczalny ( 31 ).

70.

Konieczne zatem jest, by w skardze wskazane zostały „istotne elementy argumentacji prawnej”, co umożliwi rozwinięcie ich w replice ( 32 ).

71.

Ponadto zakaz podnoszenia nowych zarzutów w toku postępowania uniemożliwia skarżącemu podniesienie po raz pierwszy zarzutu niezgodności z prawem na etapie repliki ( 33 ), chyba że — zgodnie z tym, co przewiduje art. 42 ust. 2 akapit pierwszy regulaminu — dopiero w toku postępowania ujawnione zostaną nowe okoliczności prawne i faktyczne ( 34 ).

72.

Należy ponadto wskazać, że o ile w opinii Trybunału przepis ten pozwala skarżącemu w drodze wyjątku powołać się na nowe zarzuty na poparcie żądań przedstawionych w skardze, w żadnym wypadku nie przewiduje on możliwości wniesienia przez skarżącego nowych żądań ( 35 ).

73.

W świetle tych wymogów sądy wspólnotowe przyznały, że zarzut niezgodności z prawem może zostać podniesiony w sposób dorozumiany.

74.

Podkreślić należy, że uznanie to w żaden sposób nie powoduje ustania obowiązku uzasadnienia zarzutu niezgodności z prawem, gdy zarzut ten uznany został za jasno wynikający z argumentacji przedstawionej w skardze, nawet wówczas, gdy skarżący nie wskazał wyraźnie, iż podnosi zarzut niezgodności z prawem na podstawie art. 241 WE ( 36 ).

75.

Podsumowując, sąd wspólnotowy może przyjąć dorozumiany zarzut niezgodności z prawem jedynie, o ile zawarta w skardze argumentacja prawna, na której się on opiera, jest jasna i precyzyjna, a zatem pewne jest, iż wniesiono do sądu zarzut niezgodności z prawem w rozumieniu art. 241 WE ( 37 ). Gdy warunek ten jest spełniony, strona pozwana jest bowiem w stanie uzasadnić swą obronę wobec zakwestionowania aktu drogą pośrednią ( 38 ).

76.

Jeśli wymogi te odnieść do niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że — jak przyznają w istocie Rada i Komisja — oba zarzuty podniesione przez Królestwo Hiszpanii w skardze, jak również argumenty, na których się one opierają, mają na celu — w początkowym etapie dowodzenia — podważenie w sposób precyzyjny zgodności z prawem art. 3, 4 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003, a następnie, na kolejnym etapie wykazywania, żądanie stwierdzenia nieważności rozporządzenia nr 1415/2004 w zakresie, w jakim wprowadza ono w życie art. 3 i 6 pierwszego rozporządzenia.

77.

Moim zdaniem skarga wniesiona przez Królestwo Hiszpanii, zawierająca jasną i precyzyjną argumentację prawną, jest rzeczywistym zakwestionowaniem w drodze pośredniej art. 3 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003, wprowadzonych w życie rozporządzeniem nr 1415/2004.

78.

Należy ponadto zauważyć, że z odpowiedzi Rady na skargę wynika, iż zrozumiała ona, że istotą argumentacji przedstawionej przez Królestwo Hiszpanii w skardze jest podważenie zgodności z prawem art. 3 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003 ( 39 ). Dorozumiany zarzut niezgodności z prawem miał zatem dla obu stron charakter pewny.

79.

Wynika z tego, że nawet jeśli Królestwo Hiszpanii nie wskazało wyraźnie na etapie skargi, że na podstawie art. 241 WE podnosi zarzut oparty na niezgodności art. 3 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003 z prawem, uznać można, że zarzut niezgodności z prawem zawarty jest w skardze w sposób dorozumiany.

80.

Okoliczność ta uniemożliwia, moim zdaniem, uznanie wspomnianego zarzutu niezgodności z prawem za wniesiony po terminie i uznanie go na tej podstawie za niedopuszczalny.

81.

Ponadto nie wydaje mi się, by fakt, iż chodzi tu o pośrednie podważenie w części rozporządzenia nr 1954/2003, uniemożliwiał stwierdzenie dopuszczalności zarzutu.

82.

Zważywszy na wymóg istnienia bezpośredniego związku prawnego między aktem zaskarżonym w pierwszej kolejności i aktem podważanym w drodze pośredniej, nie można, moim zdaniem, zarzucać skarżącemu, że wykazuje on takie powiązanie, podnosząc argumenty na poparcie zarzutu niezgodności z prawem zasadniczo przeciwko tym przepisom rozporządzenia podstawowego, które wprowadza w życie rozporządzenie wykonawcze.

83.

Dodam, że zasadniczy powód leżący u podstaw orzecznictwa, zgodnie z którym stwierdzenie nieważności aktu wspólnotowego w części możliwe jest tylko pod warunkiem, że części, których stwierdzenia nieważności domaga się strona, mogą zostać oddzielone od pozostałych przepisów aktu ( 40 ) — mianowicie niemożność orzekania przez sąd wspólnotowy ultra petita w przypadku żądania stwierdzenia nieważności wspólnotowego aktu w części, i stwierdzenia, że zaskarżone przepisy nie mogą zostać oddzielone od reszty przepisów tego aktu — nie odnosi się do zarzutu niezgodności z prawem. W przypadku tego środka prawnego przysługuje bowiem powołanie się nie na stwierdzenie nieważności aktu podważonego w drodze pośredniej, lecz wyłącznie na niemożność jego stosowania.

84.

Zastosowanie tego orzecznictwa przez analogię do zarzutu niezgodności z prawem nie wydaje się zatem właściwe.

85.

Uważam wreszcie, iż fakt, że Królestwo Hiszpanii na podstawie art. 241 WE formalnie podniosło w replice zarzut niezgodności z prawem skierowany przeciwko rozporządzeniu nr 1954/2003, wcale nie oznacza, że podważa ono przepisy tego rozporządzenia w całości. W zgodzie z argumentami przedstawionymi w skardze jego zarzuty skupiają się bowiem na art. 3 i 6 tego rozporządzenia.

86.

Mając na uwadze powyższe rozważania, twierdzę, że powołanie się na poparcie niniejszej skargi o stwierdzenie nieważności przez Królestwo Hiszpanii na niemożność stosowania art. 3 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003 jest dopuszczalne.

87.

Niniejszą skargę należy zatem, moim zdaniem, analizować jako skargę, której podstawą jest jeden zarzut, mianowicie zarzut niezgodności z prawem art. 3 i 6 rozporządzenia nr 1954/2003, na poparcie którego Królestwo Hiszpanii przedstawia dwa argumenty: mianowicie, po pierwsze, naruszenie zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową, po drugie, wystąpienie nadużycia władzy.

88.

Jak wcześniej wspomniałem, na poparcie zarzutów opartych na naruszeniu zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową i na wystąpieniu nadużycia władzy Królestwo Hiszpanii wysuwa te same argumenty, które przedstawiło w sprawie Hiszpania przeciwko Radzie zakończonej wyżej wymienionym wyrokiem.

89.

Dokładniej na poparcie zarzutu opartego na naruszeniu zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową Królestwo Hiszpanii podnosi:

90.

Bardziej ogólnie, Królestwo Hiszpanii uważa, że system przejściowy, któremu podlegało ze względu na przystąpienie do Wspólnoty, przestał obowiązywać w dniu 31 grudnia 2002 r. i że nowe rozporządzenie nie może przyjąć lat 1998–2002 jako okresu odniesienia. W istocie, przyjmując w rozporządzeniu nr 1954/2003 ten okres dla celów oceny nakładu połowowego, Rada utrzymuje dyskryminację, która istniała w przepisach poprzedzających to rozporządzenie.

91.

Królestwo Hiszpanii twierdzi również, iż Rada nie uwzględniła przy ustalaniu okresu odniesienia w celu obliczenia nakładu połowowego szczególnej sytuacji floty hiszpańskiej, wynikającej z postanowień aktu o przystąpieniu, co stanowi naruszenie zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową.

92.

Jeśli chodzi o drugi zarzut, Królestwo Hiszpanii utrzymuje, że Rada dopuściła się nadużycia władzy, ustanawiając art. 6 rozporządzenia nr 1954/2003, ponieważ rzeczywistym celem określenia granic obszaru biologicznie wrażliwego nie była ochrona młodego morszczuka, ale przedłużenie ograniczeń, jakim poddana jest flota hiszpańska w „Irish Box”.

93.

Królestwo Hiszpanii uważa bowiem, że jeśli zamierzonym celem była naprawdę ochrona młodego morszczuka, do pozostałych obszarów wód zachodnich należałoby zastosować takie same środki jak środki przewidziane w art. 6 rozporządzenia nr 1954/2003. Ponadto twierdzi ono, że stosowanie tego rodzaju środków technicznych reguluje rozporządzenie Rady (WE) nr 850/98 z dnia 30 marca 1998 r. w sprawie zachowania zasobów połowowych poprzez środki techniczne dla ochrony niedojrzałych organizmów morskich ( 41 ).

94.

Oba te zarzuty poddał szczegółowej analizie rzecznik generalny P. Léger w swej opinii przedstawionej w ramach wyżej wymienionej sprawy Hiszpania przeciwko Radzie.

95.

Ponieważ zgadzam się z tą analizą, pozwalam sobie zatem odesłać Trybunał do pkt 41–81 tej opinii.

96.

W tym miejscu ograniczę się do przedstawienia następujących uwag.

97.

Odnosząc się do pierwszego zarzutu, w świetle celu zachowania zasobów rybołówstwa wydaje mi się obiektywnie uzasadnione wprowadzenie w 2003 r. dla wszystkich państw członkowskich systemu ograniczającego nakład połowowy na podstawie nakładu wykorzystanego przez każde państwo członkowskie w każdym odnośnym rodzaju rybołówstwa w latach 1998–2002. Ogólnego systemu zarządzania przewidzianego w art. 3 rozporządzenia nr 1954/2003 nie można zatem uznać za dyskryminujący.

98.

W odniesieniu do obszaru biologicznie wrażliwego określonego w art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 1954/2003 z akt sprawy wynika, że obszar ten tylko w ograniczonym stopniu pokrywa się z „Irish Box”, ponieważ obszar biologicznie wrażliwy obejmuje mniej niż połowę „Irish Box” ( 42 ). W tych okolicznościach trudno jest utrzymywać, że obowiązywanie restrykcyjnego systemu, któremu podlegało Królestwo Hiszpanii w obrębie „Irish Box” na podstawie rozporządzenia nr 685/95 w latach 1998–2002, zostało przedłużone, ze szkodą dla tego państwa członkowskiego, na mocy art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 1954/2003. Ponadto metoda oceny nakładu połowowego na obszarze biologicznie wrażliwym, o którym mowa w tym przepisie, opiera się również na obiektywnym kryterium, a mianowicie rzeczywistym nakładzie połowowym statków o całkowitej długości równej lub przekraczającej 10 metrów stanowiącym roczną średnią z lat 1998–2002, co również wydaje mi się uzasadnione w świetle celu polegającego na ograniczeniu nakładu połowowego na obszarze o dużym nagromadzeniu młodego morszczuka.

99.

Uważam, że w konsekwencji pierwszy argument winien zostać odrzucony.

100.

W odniesieniu do drugiego argumentu i w świetle utrwalonego orzecznictwa Trybunału ( 43 ) nie uważam, by ustanowienie art. 6 rozporządzenia nr 1954/2003 stanowiło nadużycie władzy przez Radę.

101.

Po pierwsze, Królestwo Hiszpanii nie wykazuje bowiem, iż szczególny system zarządzania nakładem połowowym, który stosowany jest do obszaru biologicznie wrażliwego, ustanowiony został głównie w innym celu niż wspieranie ochrony młodego morszczuka.

102.

Po drugie, uważam, że ani okoliczność, iż środki techniczne mające na celu ochronę młodych organizmów morskich mogą również wchodzić w zakres innego rozporządzenia, ani fakt, iż mogą istnieć inne obszary biologicznie wrażliwe, nie wskazują w tym przypadku na to, że Rada dopuściła się nadużycia władzy.

103.

Wynika z tego, iż argument podniesiony przez Królestwo Hiszpanii na poparcie zarzutu niezgodności z prawem winien również, moim zdaniem, zostać odrzucony.

104.

Skoro żaden z argumentów podniesionych na poparcie zarzutu niezgodności z prawem nie został uwzględniony, zarzut ten jako jedyny zarzut będący podstawą żądania stwierdzenia nieważności art. 1–6 rozporządzenia nr 1415/2004 należy zatem oddalić.

105.

Z całości powyższych rozważań wynika, że niniejszą skargę należy oddalić jako bezzasadną.

106.

W świetle powyższych rozważań proponuję, by Trybunał: