UZASADNIENIE

1.KONTEKST AKTU DELEGOWANEGO

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) stanowi podstawę polityki klimatycznej Unii oraz kluczowe narzędzie do osiągnięcia unijnego celu w zakresie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sposób efektywny pod względem kosztów. W 2023 r. zmieniono dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (dyrektywa EU ETS) poprzez dodanie do niej rozdziału IVa, ustanawiającego nowy system handlu uprawnieniami do emisji (ETS 2). System ten obejmuje paliwa stosowane do spalania w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych odpowiadających działalności przemysłowej, której nie uwzględniono w załączniku I do dyrektywy EU ETS. Rodzaje działalności objęte nowym ETS 2 określono w załączniku III do dyrektywy EU ETS.

Zgodnie z art. 30j dyrektywy EU ETS państwa członkowskie mogą w prawie krajowym jednostronnie rozszerzyć zakres stosowania ETS 2 na sektory niewymienione w załącznikach I i III do dyrektywy EU ETS i prowadzić handel uprawnieniami do emisji w tych sektorach. Art. 30j uprawnia Komisję do przyjmowania aktów delegowanych w celu zatwierdzania poszczególnych wniosków o rozszerzenie, zezwalania na wydanie dodatkowych uprawnień oraz upoważniania innych państw członkowskich do rozszerzania działalności, o której mowa w załączniku III.

Ta prerogatywa stanowi podstawę niniejszej decyzji delegowanej, która zatwierdza przedłożony pismem z dnia 6 czerwca 2024 r. wniosek Niderlandów o jednostronne rozszerzenie nowego ETS 2 na sektory wymienione w załączniku do niniejszego aktu.

2.KONSULTACJE PRZEPROWADZONE PRZED PRZYJĘCIEM AKTU

Komisja we wrześniu 2023 r., grudniu 2023 r. i lutym 2024 r. poinformowała przedstawicieli państw członkowskich z grupy ekspertów Komisji ds. polityki przeciwdziałania zmianie klimatu („CCEG”), zajmującej się wdrażaniem ETS 2 o procedurze i harmonogramie zatwierdzania wniosków o jednostronne rozszerzenie zakresu stosowania.

Pismem z dnia 6 czerwca 2024 r. Niderlandy złożyły formalny wniosek, w którym wyraziły zainteresowanie takim rozszerzeniem. Służby Komisji otrzymały go w dniu 10 czerwca 2024 r.

W dniu 18 czerwca 2024 r. służby Komisji udostępniły projekt decyzji delegowanej do konsultacji przedstawicielom państw członkowskich zrzeszonym w CCEG zajmującej się wdrażaniem ETS 2 i przedstawiły ten dokument na posiedzeniu, które odbyło się w dniu 19 czerwca 2024 r.

W dniu 18 czerwca 2024 r. zgłoszony projekt decyzji delegowanej przekazano do konsultacji jednocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, jak przewidziano we Wspólnym porozumieniu w sprawie aktów delegowanych, załączonym do Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa.

Uwagi przedstawione przez grupę ekspertów uwzględniono podczas przygotowywania projektu decyzji delegowanej w sprawie zatwierdzenia jednostronnego rozszerzenia przez Niderlandy zakresu stosowania systemu na sektory dodatkowe oraz zezwolenia na wydanie dodatkowych uprawnień.

Projekt delegowanej decyzji opublikowano w portalu poświęconym lepszemu stanowieniu prawa i był tam dostępny przez czterotygodniowy okres na zgłaszanie uwag od dnia 19 lipca do dnia 16 sierpnia 2024 r. W tym okresie wpłynęło 10 odpowiedzi, z których 6 pochodziło od obywateli UE, 2 od organizacji pozarządowych, 1 od stowarzyszenia przedsiębiorców, a 1 od związku zawodowego. Informacje zwrotne dotyczące tematu konsultacji zawierały podobne informacje do tych, które zostały już przedstawione podczas dyskusji w ramach grupy ekspertów ds. polityki przeciwdziałania zmianie klimatu. W związku z tym Komisja podtrzymała tekst decyzji delegowanej.

3.ASPEKTY PRAWNE AKTU DELEGOWANEGO

Podstawę prawną przyjęcia niniejszej decyzji delegowanej Komisji stanowi art. 30j dyrektywy EU ETS.

Niniejszy akt ma trzy następujące skutki prawne:

a)zatwierdza wykaz sektorów dodatkowych, na które Niderlandy postanowiły rozszerzyć stosowanie ETS2;

b)określa datę rozpoczęcia stosowania obowiązków w zakresie monitorowania i raportowania w odniesieniu do podmiotów objętych regulacją dostarczających paliwa w sektorach objętych jednostronnym rozszerzeniem zakresu stosowania; oraz

c)zezwala na wydawanie od 2027 r. dodatkowych uprawnień w ramach ETS 2 odpowiadających emisjom gazów cieplarnianych wytwarzanych przez sektory objęte tym jednostronnym rozszerzeniem zakresu stosowania.

DECYZJA DELEGOWANA KOMISJI (UE) …/…

z dnia 24.9.2024 r.

w sprawie jednostronnego włączenia przez Niderlandy sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych do unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji na podstawie art. 30j dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniającą dyrektywę Rady 96/61/WE 1 , w szczególności jej art. 30j,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Zgodnie z art. 30j ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady państwa członkowskie mogą od 2027 r. jednostronnie rozszerzyć stosowanie nowego unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) na sektor budowlany, sektor transportu drogowego i sektory dodatkowe niewymienione w załączniku III do dyrektywy 2003/87/WE.

(2)Korzystając z tej możliwości, państwa członkowskie muszą uwzględnić w szczególności skutki dla rynku wewnętrznego, potencjalne zakłócenia konkurencji, integralność środowiskową systemu handlu uprawnieniami do emisji oraz wiarygodność planowanego systemu monitorowania i raportowania.

(3)W dniu 10 czerwca 2024 r. Niderlandy złożyły wniosek o rozszerzenie zakresu stosowania systemu handlu uprawnieniami do emisji na sektor budowlany, sektor transportu drogowego i sektory dodatkowe niewymienione w wykazie sektorów w rozdziałach II i III dyrektywy 2003/87/WE lub w załączniku III do niej.

(4)Władze niderlandzkie wyjaśniły, że to jednostronne rozszerzenie obniży koszty administracyjne i ułatwi podmiotom objętym regulacją i właściwemu organowi krajowemu procesy raportowania i monitorowania.

(5)Komisja stoi na stanowisku, że rozszerzenie zakresu stosowania EU ETS na rodzaje działalności niewymienione w załączniku III do dyrektywy 2003/87/WE, o które zawnioskowały Niderlandy, rzeczywiście przyniesie korzyści dla środowiska i doprowadzi do uproszczenia administracyjnego dla dostawców paliw prowadzących działalność w Niderlandach jako podmioty objęte regulacją.

(6)Zgodnie z danymi dotyczącymi emisji gazów cieplarnianych w latach 2016, 2017 i 2018, których przeglądu dokonano w 2020 r., oraz art. 4 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 2 średnia całkowita wielkość emisji pochodzących z sektorów wskazanych przez Niderlandy we wniosku o jednostronne rozszerzenie wynosi 5 908 224 tCO2. Kwota ta zostanie wykorzystana jako podstawa do obliczenia przyszłej liczby dodatkowych uprawnień, które będą wydawane od 2027 r.

(7)Komisja oceniła metody raportowania i monitorowania planowane przez Niderlandy i stwierdziła, że są one wiarygodne i zgodne z wymogami art. 30j dyrektywy 2003/87/WE.

(8)System podatku akcyzowego obowiązujący w Niderlandach, w szczególności infrastruktura dystrybucyjna, nie pozwala podmiotom objętym regulacją skutecznie różnicować końcowego przeznaczenia paliw między, z jednej strony, sektorami objętymi już załącznikiem III do dyrektywy 2003/87/WE a, z drugiej strony, sektorami, których dotyczy niniejsze rozszerzenie zakresu. Aby ułatwić racjonalne pod względem kosztów monitorowanie, raportowanie i weryfikację emisji oraz zmniejszyć obciążenie administracyjne związane z raportowaniem dotyczącym współczynnika zakresu w ramach rocznych raportów na temat wielkości emisji i planów monitorowania, podmioty objęte regulacją nie powinny być zobowiązane do różnicowania w raportach między emisjami z sektorów, których dotyczy rozszerzenie zakresu, a emisjami z sektorów już objętych załącznikiem III do dyrektywy 2003/87/WE.

(9)W celu zapewnienia zgodności z regularnym rocznym cyklem monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji w nowym systemie handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych podmioty objęte regulacją powinny zgłaszać zweryfikowane emisje w rozszerzonym zakresie od dnia 1 stycznia 2025 r., zgodnie z art. 30f ust. 2 dyrektywy 2003/87/WE,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Zakres jednostronnego rozszerzenia objętego zatwierdzeniem

Z zastrzeżeniem warunków wymienionych w art. 3 niniejszym zatwierdza się w odniesieniu do Niderlandów rozszerzenie działania, o którym mowa w załączniku III do dyrektywy 2003/87/WE, na sektory wymienione w załączniku do niniejszej decyzji.

Artykuł 2

Zezwolenie na wydanie dodatkowych uprawnień

W 2027 r. zgodnie z przepisami określonymi na podstawie art. 30c ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE wydaje się dodatkowe uprawnienia na podstawie średniej ilości całkowitych emisji w wysokości 5 908 224 tCO2 zgłoszonej przez Niderlandy dla sektorów wymienionych w załączniku do niniejszej decyzji w odniesieniu do lat 2016, 2017 i 2018.

Artykuł 3

Obowiązki w zakresie monitorowania i raportowania

Niderlandy dopilnowują, aby każdy podmiot objęty regulacją monitorował i raportował właściwemu organowi, zgodnie z art. 30f ust. 2 dyrektywy 2003/87/WE, za każdy rok kalendarzowy emisje odpowiadające ilości paliw dopuszczonej do konsumpcji w sektorach wymienionych w załączniku do niniejszej decyzji, które miały miejsce od dnia 1 stycznia 2025 r.

Artykuł 4

Wejście w życie i rozpoczęcie stosowania

Niniejsza decyzja wchodzi w życie trzeciego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono w Brukseli dnia 24.9.2024 r.

W imieniu Komisji

Przewodnicząca
Ursula VON DER LEYEN

Kod IPCC	Sektor	Zakres
1A3b (podzbiór)	Transport drogowy	Emisje ze spalania paliwa przez pojazdy rolnicze na drogach utwardzonych
1A3c	Transport kolejowy	Emisje generowane przez pasażerski i towarowy ruch kolejowy
1A3d (podzbiór)	Żegluga wodna	Emisje z paliw stosowanych do napędzania statków wodnych na wodach śródlądowych, w tym poduszkowców i wodolotów, z wyłączeniem statków rybackich
1A3e	Inne środki transportu	Emisje ze spalania powstające w wyniku każdej innej działalności transportowej, w tym transport rurociągowy, działalność naziemna na lotniskach i w portach, a także działalność na drogach nieutwardzonych nieuwzględniona w podsektorze rolnictwo (kod 1A4c) lub w sektorze o kodzie 1A2 Przemysł wytwórczy i budownictwo
1A4ci (podzbiór)	Spalanie stacjonarne w rolnictwie/leśnictwie/rybołówstwie	Emisje ze spalania paliw stosowanych w pompach, maszynach do suszenia ziarna i w innych procesach spalania w rolnictwie, leśnictwie lub w spalaniu stacjonarnym w przemyśle rybnym, z wyłączeniem spalania stacjonarnego w ogrodniczych uprawach szklarniowych
1A4cii	Spalanie mobilne związane z pojazdami terenowymi i innymi maszynami	Emisje ze spalania paliw przez pojazdy trakcyjne na gruntach rolnych i w lasach
1A5 (podzbiór)	Inne	Emisje ze spalania paliw stosowanych przez wojsko, z wyłączeniem paliw stosowanych w dwustronnych i wielostronnych operacjach i współpracach oraz paliw stosowanych w operacjach krajowych