ZAPROSZENIE DO ZGŁASZANIA UWAG

DOTYCZĄCYCH OCENY / OCENY ADEKWATNOŚCI

Celem tego dokumentu jest poinformowanie opinii publicznej i zainteresowanych stron o pracach Komisji, aby umożliwić przekazanie informacji zwrotnych i skuteczny udział w konsultacjach.

Zwracamy się do tych grup o przedstawienie opinii na temat przyjętego przez Komisję podejścia do wskazanego problemu i możliwych rozwiązań oraz o przekazanie nam wszelkich istotnych informacji.

Tytuł oceny

Unijne reguły pochodzenia – ocena

Wiodąca DG i odpowiedzialny dział

DG TAXUD – A6 Reguły Pochodzenia i Ustalanie Wartości Celnej

Orientacyjny harmonogram

(planowane terminy rozpoczęcia i zakończenia)

IV kw. -2025 r.

Informacje dodatkowe

https://taxation-customs.ec.europa.eu/customs-4/international-affairs/origin-goods_pl 

Dokument przeznaczony wyłącznie do celów informacyjnych. Nie przesądza on o ostatecznej decyzji Komisji co do tego, czy inicjatywa ta zostanie zrealizowana, ani o jej ostatecznej treści. Wszystkie opisane tu elementy inicjatywy, w tym jej harmonogram, mogą ulec zmianie.

A. Kontekst polityczny, cel i zakres oceny

Kontekst polityczny

Unijne reguły pochodzenia stanowią zasadniczy aspekt przepisów prawa celnego, definiując pochodzenie lub „ekonomiczną przynależność państwową” towarów do celów określenia, wraz z klasyfikacją taryfową i ustaleniem wartości celnej, traktowania taryfowego w przywozie. Pochodzenie towarów ma również wpływ na stosowanie środków ochrony handlu oraz ograniczeń ilościowych lub kontyngentów taryfowych. W piśmie określającym zadania skierowanym do komisarza Maroša Šefčoviča przewodnicząca Ursula von der Leyen zleciła mu sprawdzenie, w jakim stopniu ramy reguł pochodzenia są nadal adekwatne do zakładanych celów. Zadanie to jest obecnie jeszcze bardziej naglące ze względu na niedawne napięcia geopolityczne i zmiany w systemie wielostronnym, ze wszystkimi ich konsekwencjami dla handlu.

Na przestrzeni lat UE ustanowiła kompleksowy zbiór reguł pochodzenia w oparciu o międzynarodowe ramy opracowane przez Światową Organizację Handlu (WTO) i Światową Organizację Celną (WCO). Reguły te zostały zawarte w unijnym kodeksie celnym (UKC) I (art. 59–68), który reguluje zarówno niepreferencyjne, jak i preferencyjne systemy handlowe, oraz w preferencyjnych umowach handlowych zawartych z różnymi partnerami handlowymi.

Preferencyjne reguły pochodzenia określają, czy dany towar można uznać za pochodzący z określonego kraju w ramach danego uzgodnienia preferencyjnego. Jeżeli spełnione są wszystkie wymogi, towary takie kwalifikują się do przywozu z zastosowaniem niższych stawek celnych lub nawet stawki zerowej, w zależności od danego uzgodnienia preferencyjnego.

Niepreferencyjne reguły pochodzenia stosuje się w celu określenia kraju pochodzenia towarów do celów stosowania klauzuli największego uprzywilejowania (KNU). Są one również wykorzystywane do statystyk handlowych, przetargów publicznych i oznaczania pochodzenia.

Na przestrzeni lat UE opracowała i wprowadziła nowe strategie, w ramach których koncepcja reguł pochodzenia jest używana do określania pochodzenia towarów objętych zakresem ich stosowania, w niektórych przypadkach po wejściu w życie UKC w 2016 r. Dotyczy to w szczególności pochodzenia niepreferencyjnego, w ramach inicjatyw ukierunkowanych na konkretne produkty lub kraje, takich jak mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 II (CBAM), wniosek dotyczący aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie III lub rozporządzenie w sprawie produktów niepowodujących wylesiania IV .

Do najbardziej istotnych dokonanych dotychczas przeglądów unijnych reguł pochodzenia zaliczyć można  „Zieloną księgę w sprawie przyszłości reguł pochodzenia w preferencyjnych uzgodnieniach handlowych”, z 2003 r., która doprowadziła do reformy ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP) w 2011 r. oraz sprawozdanie specjalne ECAS „Czy preferencyjne porozumienia handlowe są odpowiednio zarządzane?” z 2014 r. Przedmiotowa ocena jest pierwszą pełną oceną reguł pochodzenia dokonywaną przez Komisję.

Cel i zakres

Głównym celem jest przeprowadzenie kompleksowej oceny niepreferencyjnych reguł pochodzenia UE, mających zastosowanie do różnych obszarów polityki, z wykorzystaniem preferencyjnych reguł pochodzenia jako punktu odniesienia. Pozwoli to uzyskać kompleksowy obraz wzajemnych zależności między tymi dwoma rodzajami reguł oraz ich wpływu na handel światowy. Ocena reguł pochodzenia ma kluczowe znaczenie dla sprawdzenia, czy osiągnięte zostały cele polityczne unijnych reguł pochodzenia, czy istnieją luki między tymi celami a obecnymi i przyszłymi priorytetami polityki lub niezgodności celów z tymi priorytetami, biorąc pod uwagę stale zmieniający się charakter światowego handlu. Ocena powinna pomóc w określeniu obszarów, w których istnieje pole do poprawy w zakresie unijnych reguł pochodzenia.

Ocena, obejmująca okres od rozpoczęcia stosowania UKC w 2016 r. do chwili obecnej, skoncentruje się na następujących trzech aspektach: definicji kraju pochodzenia; mechanizmach potwierdzania kraju pochodzenia towaru; systemach weryfikacji (z uwzględnieniem nowych modeli handlu, technik handlowych i metod produkcji). Ocena zapewni opartą na dowodach analizę reguł pochodzenia zgodnie z pięcioma poniższymi kryteriami:

I)Skuteczność: w ocenie przeanalizowane zostanie, w jakim stopniu zostały osiągnięte cele reguł pochodzenia, poprzez dokonanie jakościowej i ilościowej oceny ich wpływu na państwa członkowskie i unijne przedsiębiorstwa. Ocena obejmie również wyzwania, które pojawiły się w związku ze stosowaniem reguł pochodzenia.

II)Efektywność: Ocena pozwoli zmierzyć koszty zapewnienia zgodności z przepisami ponoszone przez właściwe organy i przedsiębiorstwa w celu określenia obszarów, w których można zmniejszyć obciążenie administracyjne związane z przestrzeganiem przepisów. Jej celem jest także analiza ogólnych kosztów i korzyści wynikających z ram reguł pochodzenia.

III)Adekwatność: Ocena umożliwi stwierdzenie, czy możliwe jest stosowanie obecnych dostosowanych do nowych obszarów polityki reguł pochodzenia, czy lepszym sposobem osiągnięcia zmieniających się celów polityki i stawienia czoła wyzwaniom związanym z dynamiką światowego handlu będzie dalsza modernizacja reguł. Dotyczy to polityki ochrony środowiska i inicjatyw związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym, które wymagają nowatorskiego podejścia do ustalania pochodzenia towarów wytwarzanych z wykorzystaniem materiałów pochodzących z recyklingu.

IV)Spójność: Ocena pozwoli na zbadanie, czy reguły pochodzenia są spójne z powiązanymi z nimi politykami UE.

V)Unijna wartość dodana: Ocena dostarczy informacji na temat funkcjonowania unijnych reguł pochodzenia w całej UE oraz w poszczególnych sektorach, koncentrując się na regułach niepreferencyjnych, z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, reguł preferencyjnych. 

B. Lepsze stanowienie prawa

Strategia konsultacji

Strategia konsultacji ma na celu zebranie dowodów i opinii od szerokiego grona zainteresowanych stron, poprzez danie im możliwości dostarczenia odpowiednich informacji na temat wdrażania i skutków reguł pochodzenia. Poprzez swoje działania konsultacyjne Komisja pragnie pogłębić wiedzę na temat tego, czy ramy reguł pochodzenia osiągnęły swoje cele i czy będą one mogły być nadal realizowane.

W ramach oceny przeprowadzone zostaną szeroko zakrojone, ukierunkowane konsultacje i szereg wywiadów ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. Zaproszenie do zgłaszania uwag zostanie ogłoszone równolegle z konsultacjami publicznymi. Zostanie ono opublikowane na portalu „Wyraź swoją opinię” we wszystkich 24 językach urzędowych UE na okres 8 tygodni.

Planowane działania w ramach konsultacji:

·Konsultacje publiczne: będą prowadzone przez 12 tygodni i będą dostępne we wszystkich 24 językach urzędowych UE. Respondenci znajdą je na stronie „Wyraź swoją opinię”.

·Ukierunkowane konsultacje: Przed latem 2025 r. szczegółowe kwestionariusze i wywiady dostosowane do różnych kategorii zainteresowanych stron, warsztaty i grupa dyskusyjna.

Działania konsultacyjne będą promowane za pośrednictwem mediów społecznościowych, strony internetowej DG TAXUD oraz odpowiednich sieci zainteresowanych stron. Sprawozdanie podsumowujące zostanie opublikowane w terminie 8 tygodni po zakończeniu konsultacji publicznych. W dalszej kolejności opublikowane zostanie sprawozdanie zbiorcze podsumowujące wszystkie odpowiedzi udzielone w ramach konsultacji (jako dokument roboczy służb Komisji). 

Powody prowadzenia konsultacji 

Celem działań konsultacyjnych, które obejmą konsultacje publiczne, ankiety dla zainteresowanych stron i konkretne wydarzenia, jest zebranie dowodów i opinii dotyczących następujących głównych aspektów oceny:

1. stosowania reguł pochodzenia w państwach członkowskich UE;

2. funkcjonowania reguł pochodzenia, w szczególności jakościowej i ilościowej oceny ich skuteczności i efektywności;

3. dostosowania środków do przyszłych wyzwań, w szczególności zapewnienia ich przydatności do zakładanych celów i adekwatności w obliczu ostatnich napięć geopolitycznych i zmian w handlu międzynarodowym.

Konsultacje będą również miały na celu:

a. określenie tematów i kwestii objętych oceną,

b. zebranie informacji i danych na temat wdrażania reguł pochodzenia, a także informacji o doświadczeniach z ich wdrażania;

c. zebranie poglądów i opinii zainteresowanych stron na temat tego, w jakim stopniu osiągnięte zostały cele reguł pochodzenia;

d. zebranie opinii na temat adekwatności ram reguł pochodzenia.

Grupa docelowa

Szeroko ukierunkowane konsultacje będą skierowane do wielu zainteresowanych stron posiadających wiedzę na temat handlu międzynarodowego i reguł pochodzenia, w tym do krajowych organów publicznych, organizacji międzynarodowych i izb handlowych; przedsiębiorstw – w tym małych i średnich, organizacji pozarządowych oraz innych przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego; środowisk akademickich i instytucji badawczych, przedsiębiorców i organizacji konsumenckich. Działania powinny być na tyle szeroko zakrojone, aby objąć wystarczająco zróżnicowaną grupę państw członkowskich celem zapewnienia, że opinie i informacje będą reprezentatywne dla różnych aspektów reguł pochodzenia, ram prawnych i środowisk gospodarczych.

Gromadzenie danych i metodyka

Ocena zostanie wsparta specjalnym badaniem zewnętrznym. Będzie ona oparta na informacjach obejmujących wcześniejsze oceny skutków, sprawozdania z monitorowania danych, oceny i przeglądy, powiązane analizy oraz sprawozdania. Dodatkowe dowody zostaną zebrane w ramach konsultacji z zainteresowanymi stronami, studiów przypadków, grup dyskusyjnych i warsztatów. Metodyka ta pozwoli na ilościowe określenie korzyści i kosztów regulacyjnych, z uwzględnieniem uproszczenia i zmniejszenia obciążeń.

Celem analizy jest dostarczenie wystarczających danych ilościowych i opinii, które pozwolą na dokonanie analizy wdrożenia unijnych reguł pochodzenia na szczeblu krajowym i unijnym, a także wpływu ich wdrożenia na państwa i przedsiębiorstwa oraz, w miarę możliwości, zmierzenie korzyści w postaci oszczędności wynikających z ich wdrożenia.

Gromadzenie danych obejmie okres od wejścia w życie UKC w 2016 r. do chwili obecnej. Ocena obejmie definicję kraju pochodzenia, mechanizmy potwierdzania kraju pochodzenia towaru oraz systemy weryfikacji, uwzględniając nowe modele handlu, techniki handlowe i metody produkcji.

Przedmiotowa ocena spełnia wymagania wytycznych Komisji dotyczących lepszego stanowienia prawa.