(1)

Stopa „London Interbank Offered Rate” (LIBOR) dla franka szwajcarskiego (CHF) jest jedną z pięciu stóp walutowych LIBOR administrowanych przez ICE Benchmark Administration (IBA). Stopa CHF LIBOR odzwierciedla stopę procentową, po której duże, wiodące banki prowadzące działalność na skalę międzynarodową i posiadające dostęp do hurtowego rynku niezabezpieczonego finansowania mogą pozyskać finansowanie na tym rynku we frankach szwajcarskich. IBA oblicza tę stopę na podstawie danych przekazywanych IBA przez panel banków.

(2)

Organ ds. nadzoru finansowego w Zjednoczonym Królestwie (Financial Conduct Authority, FCA) zapowiedział zaprzestanie opracowywania niektórych wskaźników referencyjnych LIBOR, w tym stopy CHF LIBOR, z końcem 2021 r. Jako przyczynę podano wątpliwości co do tego, czy w przypadku niektórych terminów zapadalności stopa LIBOR stanowi adekwatne odzwierciedlenie rynku bazowego lub realiów gospodarczych hurtowego rynku niezabezpieczonego finansowania. Źródłem tych wątpliwości jest niechęć większości banków, które są zrzeszone w panelu powołanym na potrzeby LIBOR, do dalszego przekazywania danych do celów obliczania LIBOR dla stosownych terminów zapadalności, zgodnie z informacjami przedstawionymi przez IBA w dniu 5 marca 2021 r. w dokumencie zatytułowanym „ICE LIBOR Feedback Statement on Consultation on Potential Cessation”.

(3)

Dotychczas szereg banków stosuje stopę CHF LIBOR w Unii jako stopę referencyjną w przypadku znacznej liczby pozostających do spłaty kredytów hipotecznych udzielonych klientom indywidualnym, przy czym w przypadku większości z nich termin spłaty przypada po 2021 r. Z odpowiedzi udzielonych w ramach konsultacji publicznych przeprowadzonych przez Komisję wynika, że obecnie wolumen umów o kredyt hipoteczny, które zawierają odniesienie do stopy CHF LIBOR, wynosi w Unii łącznie 35 mld EUR. Najwięcej takich (spośród nadal obowiązujących) umów zostało zawartych w Polsce, a w dalszej kolejności w Austrii, Słowenii, Niderlandach i Francji.

(4)

W licznych wymianach opinii między Komisją a zainteresowanymi organami publicznymi podkreślano skalę potencjalnych zakłóceń spowodowanych zaprzestaniem obliczania stopy CHF LIBOR oraz konieczność uniknięcia sytuacji braku ciągłości umów zawierających odniesienie do stopy CHF LIBOR w celu zapobieżenia urzeczywistnieniu się tych zakłóceń. Komisja należycie uwzględniła przedstawione elementy stanu faktycznego w celu oceny, czy spełnione są warunki określone w art. 23b rozporządzenia (UE) 2016/1011, oraz, w związku z tym, w celu stwierdzenia, czy konieczne jest podjęcie działań przez Komisję.

(5)

W opublikowanym przez Narodowy Bank Polski w 2021 r. raporcie o stabilności systemu finansowego (2) wspomniano, że na koniec 2020 r. ponad 410 000 gospodarstw domowych w Polsce posiadało umowy o kredyt hipoteczny zawierające odniesienie do stopy CHF LIBOR (o różnych terminach zapadalności tej stopy). Kredyty te stanowią około 20 % łącznego portfela kredytów hipotecznych w Polsce, który – zgodnie z innymi danymi przekazanymi przez odpowiednie organy – opiewa na łączną kwotę około 100 mld PLN (około 22 mld EUR). Większość tych kredytów hipotecznych ma charakter długoterminowy i terminy ich spłaty przypadają po 2030 r. W raporcie podkreślono ryzyka wynikające z zaprzestania obliczania stopy CHF LIBOR oraz potrzebę zapewnienia ciągłości umów o kredyt mieszkaniowy denominowany we frankach szwajcarskich, aby uniknąć urzeczywistnienia się tych ryzyk. W raporcie tym podkreślono ponadto, że brak klauzul awaryjnych oraz aktów prawnych wyznaczających zamiennik dla wskaźnika referencyjnego CHF LIBOR może zagrażać ciągłości takich umów, a w konsekwencji przełożyć się na straty finansowe banków. Podobne dane Komisja otrzymała od polskiego Ministerstwa Finansów.

(6)

W Austrii, według stanu na czerwiec 2021 r., między 50 000 a 60 000 kredytów hipotecznych udzielonych austriackim gospodarstwom domowym zawierało odniesienie do stopy CHF LIBOR – ich łączny wolumen wynosi 9,6 mld EUR, co stanowi około 5,7 % łącznego zadłużenia austriackich gospodarstw domowych. Około 400 austriackich banków posiada portfele kredytów hipotecznych zawierających odniesienie do stopy CHF LIBOR. Bank centralny Austrii oraz austriacki organ ds. nadzoru finansowego przedstawiły podobne dane w piśmie przesłanym Komisji.

(7)

W Słowenii na dzień 31 grudnia 2020 r. ponad 6 700 umów o kredyt konsumencki o łącznej wartości przekraczającej 300 mln EUR zawierało odniesienie do stopy CHF LIBOR, przy czym ostatnia pula tych umów wygasa dopiero w 2043 r. Ponadto dziewięć z 15 banków posiada ekspozycje na wierzytelności, do których zastosowanie ma stopa CHF LIBOR. Udział kredytów mieszkaniowych zawierających odniesienie do stopy CHF LIBOR w tych dziewięciu bankach w porównaniu ze wszystkimi kredytami mieszkaniowymi wynosi 6,34 %, a udział kredytów hipotecznych zawierających odniesienie do stopy CHF LIBOR w porównaniu ze wszystkimi kredytami hipotecznymi wynosi 7,13 %.

(8)

Szacuje się, że w Niderlandach odniesienie do stopy CHF LIBOR zawierają umowy (bez klauzul awaryjnych) o kredyt hipoteczny dla klientów indywidualnych o łącznym wolumenie około 500 mln EUR.

(9)

We Francji w portfelach banków regionalnych figuruje około 6 400 umów o kredyt dla klientów indywidualnych, które zawierają odniesienie do stopy CHF LIBOR i których termin zapadalności przypada po 2021 r.

(10)

W rozporządzeniu (UE) 2016/1011 ustanowiono wymóg, zgodnie z którym użytkownicy wskaźników referencyjnych sporządzają na piśmie i zachowują rzetelne plany określające działania, które podjęliby na wypadek istotnej zmiany lub zaprzestania opracowywania danego wskaźnika referencyjnego, oraz – jeżeli jest to możliwe i zasadne – w planach takich wyznaczają jeden lub kilka alternatywnych wskaźników referencyjnych jako zamienniki wskaźników referencyjnych, których opracowywania zaprzestano. Umowy zawierające odniesienie do stopy CHF LIBOR zostały zawarte na długo przed momentem, w którym można było spodziewać się zaprzestania obliczania stopy CHF LIBOR, oraz na długo przed rozpoczęciem stosowania rozporządzenia (UE) 2016/1011. W związku z tym umowy te nie zawierają klauzul awaryjnych, które uwzględniałyby zdarzenie polegające na tym, że administrator wskaźnika referencyjnego może nie publikować już po określonej dacie stopy stosowanej w umowach jako wskaźnik referencyjny.

(11)

Ze względu na trudności z określeniem odpowiedniego zamiennika dla stopy CHF LIBOR zanim szwajcarska krajowa grupa robocza ds. stóp referencyjnych franka szwajcarskiego (dalej: szwajcarska krajowa grupa robocza) zaproponowała rynkowi jasne zalecenia, również umowy zawarte po dacie rozpoczęcia stosowania rozporządzenia (UE) 2016/1011 (1 stycznia 2018 r.) nie zawierają żadnej klauzuli awaryjnej, a jeżeli zawierają klauzule tego rodzaju, to klauzule te nie są odpowiednie.

(12)

Bez zmiany umów zawierających odniesienie do stopy CHF LIBOR polegającej na zastąpieniu odniesienia do dotychczasowego wskaźnika referencyjnego odniesieniem do jego wyznaczonego zamiennika istnieje poważne ryzyko niemożności wywiązania się z umowy w kilku państwach członkowskich. Wyznaczenie takiego zamiennika powinno zatem zapewnić ograniczenie takiego ryzyka, którego urzeczywistnienie się mogłoby znacząco zakłócić funkcjonowanie rynków finansowych w Unii.

(13)

W dniu 5 marca 2021 r. FCA wskazał na przyszłą utratę reprezentatywności i zapowiedział zaprzestanie opracowywania stopy CHF LIBOR dla wszystkich terminów zapadalności. Taka zapowiedź stanowi dla Komisji przesłankę umożliwiającą skorzystanie z uprawnień do wyznaczenia ustawowego zamiennika dla stopy CHF LIBOR na podstawie art. 23b ust. 8 rozporządzenia (UE) 2016/1011.

(14)

W wyniku konsultacji publicznych przeprowadzonych przez Komisję ustalono istotną rolę niektórych terminów zapadalności stopy CHF LIBOR w umowach o kredyt hipoteczny, w szczególności terminów zapadalności wynoszących 1 miesiąc, 3 miesiące, 6 miesięcy i 12 miesięcy. Brak jasnego i jednoznacznego zamiennika w umowach o kredyt hipoteczny zawierających odniesienie do stopy CHF LIBOR prowadziłby do niepewności prawa, co może prowadzić do sporów sądowych oraz niemożności wywiązania się z umowy. Komisja powinna zatem wyznaczyć ustawowy zamiennik dla wspomnianych czterech terminów zapadalności stopy CHF LIBOR, który miałby być stosowany w przypadku wszelkiego rodzaju umów oraz instrumentów finansowych (zgodnie z definicją w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE (3)), w tym między innymi w przypadku rachunków oszczędnościowych, kredytów hipotecznych oraz innych kredytów (w tym umów o kredyt konsumencki i kredytów dla małych przedsiębiorstw), które podlegają prawu jednego z państw członkowskich i nie zawierają klauzul awaryjnych, a jeżeli zawierają klauzule tego rodzaju, to klauzule te nie są odpowiednie.

(15)

W 2017 r. jako zamiennik dla stopy CHF LIBOR szwajcarska krajowa grupa robocza zaleciła stopę „Swiss Average Rate Overnight” (SARON) (4) administrowaną przez SIX Swiss Exchange Financial Information AG (SIX). We wrześniu 2020 r., po stwierdzeniu niemożliwości stworzenia prospektywnej stopy terminowej opartej na stopie SARON, szwajcarska krajowa grupa robocza zaleciła, by jako podstawę wskaźnika alternatywnego dla odniesień do stopy CHF LIBOR w przypadku produktów gotówkowych stosowano stopę składaną SARON. Wyznaczony zamiennik dla odpowiednich terminów zapadalności stopy CHF LIBOR w przypadku zawartych w przeszłości umów dotyczących produktów gotówkowych powinien być zatem obliczany jako stopa składana SARON.

(16)

Wyniki konsultacji publicznych przeprowadzonych przez Komisję ujawniły poparcie – w tym ze strony organów publicznych w państwach członkowskich, których w największym stopniu dotyczy przedmiotowy problem – dla wyznaczenia ustawowego zamiennika dla wszystkich terminów zapadalności stopy CHF LIBOR zgodnie z zaleceniami szwajcarskiej krajowej grupy roboczej. Podczas gdy stopa CHF LIBOR jest stopą prospektywną, w przypadku której klient z wyprzedzeniem zna wysokość odsetek należnych za nadchodzący okres, stopa składana SARON jest stopą retrospektywną. Oznacza to, że stopa procentowa za dany okres jest znana dopiero na koniec tego okresu. Aby ułatwić stosowanie stopy procentowej na początku okresu odsetkowego, możliwe rozwiązanie mogłoby polegać na określeniu stopy procentowej na podstawie okresu obserwacji poprzedzającego okres odsetkowy. W dniu 29 września 2020 r. szwajcarska krajowa grupa robocza zaleciła – w przypadkach, w których płatność odsetek musi być znana na początku okresu odsetkowego – stosowanie stopy składanej SARON zgodnie z metodą last reset („ostatniej aktualizacji”). Metoda ta polega na określeniu stopy procentowej na nadchodzący okres na podstawie składanej stopy procentowej odnotowanej za poprzedni okres o takiej samej długości co przedmiotowy okres odsetkowy.

(17)

Zgodnie z zaleceniem szwajcarskiej krajowej grupy roboczej z dnia 1 lutego 2021 r. jako zamiennik dla 1-miesięcznej stopy CHF LIBOR użytkownicy powinni przyjąć 1-miesięczną stopę składaną SARON, a jako zamiennik dla 3-miesięcznej stopy CHF LIBOR powinni przyjąć 3-miesięczną stopę składaną SARON, ustalone zgodnie z metodą last reset, tj. stopę składaną SARON obliczoną na podstawie odpowiednio 1-miesięcznego i 3-miesięcznego okresu bezpośrednio poprzedzającego okres odsetkowy.

(18)

W zaleceniu z dnia 11 maja 2021 r. grupa robocza ds. stopy wolnej od ryzyka dla strefy euro wskazała, że w przypadku terminów zapadalności dłuższych niż trzy miesiące metoda last reset może stwarzać problemy pod względem rachunkowości i zabezpieczania, spowodowane różnicami strukturalnymi między LIBOR (mającą charakter prospektywny) a SARON (mającą charakter retrospektywny), które są szczególnie wyraźne w przypadku dłuższych terminów zapadalności. Jako metodę alternatywną szwajcarska krajowa grupa robocza zaleciła w dniu 1 lipca 2021 r. stosowanie metody last recent z jednomiesięcznym okresem obserwacji. Metoda ta polega na określeniu stopy procentowej na nadchodzący okres na podstawie składanej stopy procentowej odnotowanej za poprzedni okres, który jest krótszy niż przedmiotowy okres odsetkowy. Uwzględniając zalecenia grupy roboczej ds. stopy wolnej od ryzyka dla strefy euro, oraz aby pozostać jak najbliżej pierwotnego okresu odniesienia dla każdego terminu zapadalności, w przypadku terminów zapadalności stopy CHF LIBOR wynoszących trzy miesiące lub więcej 3-miesięczną stopę składaną SARON uznano za bardziej odpowiednią niż 1-miesięczna stopa składana SARON. W związku z tym za właściwe uznaje się stosowanie 1-miesięcznej stopy składanej SARON i 3-miesięcznej stopy składanej SARON jako zamienników, odpowiednio, 1-miesięcznej stopy CHF LIBOR i 3-miesięcznej stopy CHF LIBOR oraz stosowanie 3-miesięcznej stopy składanej SARON jako zamiennika również dla 6-miesięcznej i 12-miesięcznej stopy CHF LIBOR.

(19)

Między stopą CHF LIBOR a stopą składaną SARON istnieje różnica w wartości. Aby uwzględnić tę różnicę i ograniczyć do minimum ekonomiczne skutki wprowadzenia zamiennika, do stopy składanej SARON należy dodać stały spread korygujący w odniesieniu do każdego z zastępowanych przez nią terminów zapadalności stopy CHF LIBOR.

(20)

Konsultacje publiczne przeprowadzone przez Komisję potwierdziły stosowność obliczania stałego spreadu korygującego w oparciu o historyczną medianę spreadu między stopą CHF LIBOR a daną stopą składaną SARON w pięcioletnim okresie retrospektywnym do dnia 5 marca 2021 r.

(21)

Właściwe jest zatem, by stopy wyznaczone przez Komisję jako zamienniki dla każdego z odnośnych terminów zapadalności stopy CHF LIBOR odpowiadały stopie składanej SARON powiększonej o odpowiedni spread korygujący opublikowany dla każdego z odnośnych terminów zapadalności stopy składanej SARON (1-miesięczny, 3-miesięczny, 6-miesięczny i 12-miesięczny).

(22)

Zgodnie z art. 23b ust. 3 rozporządzenia (UE) 2016/1011 zamiennik stopy CHF LIBOR z mocy prawa zastępuje wszystkie odniesienia do tego wskaźnika referencyjnego w każdej umowie i w każdym instrumencie finansowym zdefiniowanym w dyrektywie 2014/65/UE, które nie zawierają klauzul awaryjnych, a jeżeli zawierają klauzule tego rodzaju, to klauzule te nie są odpowiednie. Zastąpienie to nie ma zatem wpływu na umowy, które pomyślnie renegocjowano w celu uwzględnienia zaprzestania opracowywania stopy CHF LIBOR, jak przewidziano w art. 23b ust. 11 rozporządzenia (UE) 2016/1011.

(23)

Zważywszy, że stopa LIBOR przestanie być publikowana z dniem 1 stycznia 2022 r., wyznaczone stopy powinny zastąpić odniesienia do stopy CHF LIBOR z tym właśnie dniem.

(24)

FCA jako organ nadzoru nad administratorem stopy CHF LIBOR, szwajcarski bank centralny w jego funkcji sekretariatu szwajcarskiej krajowej grupy roboczej oraz Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) przedstawiły swoje opinie na temat niniejszego rozporządzenia.

(25)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Europejskiego Komitetu Papierów Wartościowych,

(1)

Stopa Euro Overnight Index Average (EONIA) jest kluczowym wskaźnikiem referencyjnym odzwierciedlającym stopy oprocentowania niezabezpieczonych jednodniowych pożyczek denominowanych w euro udzielanych na rynku międzybankowym. Stopa EONIA jest stosowana w kontekście jednodniowych swapów indeksowych oraz szerokiej gamy innych produktów. Ma ona zasadnicze znaczenie dla rozrachunku pieniężnego i odgrywa bardzo istotną rolę w ramach innych zastosowań, takich jak różne procedury wyceny stosowane w ramach procesów zarządzania zabezpieczeniem i ryzykiem lub rachunkowości.

(2)

Pierwotna metoda obliczania stopy EONIA opierała się na informacjach przekazywanych przez banki wchodzące w skład panelu skupiającego banki udostępniające dane na potrzeby obliczania tej stopy. W lutym 2018 r. European Money Market Institute (EMMI), działający jako administrator stopy EONIA, ogłosił, że nie będzie można osiągnąć zgodności stopy EONIA z rozporządzeniem (UE) 2016/1011 do czasu, gdy wymogi te zaczną obowiązywać. W związku z tym EMMI i branża finansowe rozpoczęli prace mające na celu uporządkowaną likwidację stopy EONIA. W dniu 13 września 2018 r. grupa robocza ds. stóp wolnych od ryzyka dla strefy euro zaleciła zastąpienie stopy EONIA krótkoterminową stopą procentową dla euro (€STR) jako stopą wolną od ryzyka dla instrumentów i umów finansowych denominowanych w euro. W dniu 14 marca 2019 r. grupa robocza opublikowała również zalecenia dotyczące przejścia ze stopy EONIA na €STR, w których uwzględniła fazę, w trakcie której stopa EONIA byłaby obliczana w według zmienionej metody zakładającej przyjęcie €STR jako podstawy obliczania stopy EONIA, a także określiła metodę wyznaczenia spreadu między €STR a stopą EONIA.

(3)

W następstwie tych zaleceń w dniu 31 maja 2019 r. Europejski Bank Centralny (EBC) obliczył jednorazowy spread między stopą EONIA a €STR i ustalił go na poziomie 8,5 punktu bazowego. W tym samym dniu EMMI ogłosił zaprzestanie opracowywania stopy EONIA z dniem 3 stycznia 2022 r. W okresie przejściowym EMMI opublikował zmodyfikowaną metodę obliczania stopy EONIA, zgodnie z którą stopa EONIA jest równa stopie €STR publikowanej przez EBC powiększonej o jednorazowo wyliczony spread wynoszący 8,5 punktu bazowego. Ta zmodyfikowana metoda ma zastosowanie do stopy EONIA od dnia 2 października 2019 r. do dnia zaprzestania opracowywania tego wskaźnika, tj. do dnia 3 stycznia 2022 r. W dniu 11 grudnia 2019 r. belgijski Urząd ds. Usług Finansowych i Rynków Finansowych (FSMA) udzielił EMMI zezwolenia na opracowywanie stopy EONIA i administrowanie nią na podstawie art. 34 rozporządzenia (UE) 2016/1011, zezwalając na stosowanie stopy EONIA do czasu zaprzestania jej opracowywania w dniu 3 stycznia 2022 r.

(4)

Pomimo że zaprzestanie opracowywania stopy EONIA z dniem 3 stycznia 2022 r. zapowiedziano z odpowiednim wyprzedzeniem oraz pomimo wydawanych odpowiednio wcześnie zaleceń branżowych, aby wszelkie odniesienia do stopy EONIA zastąpić €STR, zwłaszcza w odniesieniu do umów, których termin zapadalności przypada po tej dacie, w wielu państwach członkowskich nadal nierozliczona pozostaje duża liczba umów i instrumentów finansowych, w których stopa EONIA stosowana jest jako odniesienie. Stopa EONIA nadal ma zatem kluczowe znaczenie dla rynków finansowych w Unii Europejskiej. Ponadto, ze względu na proces osiągania konsensusu między ekspertami oraz między podmiotami z branży co do odpowiedniej ścieżki przejścia na nowy wskaźnik, te kontrakty i instrumenty finansowe zasadniczo nie zawierają odpowiednich klauzul awaryjnych na wypadek trwałego zaprzestania opracowywania stopy EONIA. Zaprzestanie opracowywania stopy EONIA prawdopodobnie będzie zatem miało znaczący zakłócający wpływ na te umowy i instrumenty finansowe.

(5)

Stopa EONIA została wyznaczona jako kluczowy wskaźnik referencyjny na podstawie rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/482 (2). Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/168 (3), którym wprowadzono do rozporządzenia (UE) 2016/1011 art. 23b, Komisji Europejskiej powierzono uprawnienia do wyznaczenia zamiennika lub zamienników kluczowych wskaźników referencyjnych, jeżeli spełnione są wszystkie warunki określone w art. 23b rozporządzenia (UE) 2016/1011. Oświadczenie wydane przez EMMI w dniu 31 maja 2019 r. o zaprzestaniu opracowywania stopy EONIA oraz fakt, że w momencie wydania tego oświadczenia nie było żadnego następcy dotychczasowego administratora, który kontynuowałby opracowywanie tego wskaźnika referencyjnego, spełniają warunek określony w art. 23b ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) 2016/1011.

(6)

Ponadto z danych przekazanych przez członków grupy roboczej ds. stóp wolnych od ryzyka dla strefy euro wynika, że na dzień 9 lipca 2021 r. w całej Unii nadal obowiązuje kilka tysięcy kontraktów na instrumenty pochodne bezpośrednio stosujących stopę EONIA jako odniesienie oraz umów dotyczących zabezpieczenia, w których zawarto odniesienie do stopy EONIA jako do stopy procentowej mającej zastosowanie do zabezpieczenia. Umowy, w których zawarto odniesienia do wspomnianej stopy, należące do tych dwóch powyższych kategorii opiewają już na kwotę nominalną w wysokości kilku bilionów euro. Ci sami członkowie wskazali również, że swoje działania mające na celu renegocjacje umów doprowadzili do końca w przypadku średnio mniej niż połowy umów zawierających odniesienia do stopy EONIA. Te wskaźniki renegocjacji dowodzą, że indywidualne renegocjacje wszystkich pozostałych umów zawierających odniesienia do stopy EONIA będą stanowić poważne wyzwanie dla stron tych umów w Unii, w szczególności dla podmiotów nadzorowanych. Brak zmiany tych umów poprzez zastąpienie w nich odniesień do dotychczasowego wskaźnika referencyjnego odniesieniami do jego zamiennika może powodować poważne ryzyko niemożności wywiązania się z tych umów. Chociaż oczekuje się, że podmioty z branży będą nadal podejmować aktywne starania w celu zmiany wszystkich umów i instrumentów finansowych, w których stopa EONIA jest nadal stosowana jako odniesienie, poprzez zastąpienie – jeszcze zanim stopa EONIA przestanie być opracowywana – stopy EONIA stopą €STR, to zamiennik stopy EONIA powinien jednak ograniczyć materializację takiego ryzyka, co może w szczególności mieć wpływ na klientów zawierających swapy indeksowe typu overnight w celu zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej.

(7)

W wyniku konsultacji z grupą roboczą ekspertów dokonano wstępnej oceny istotności stopy EONIA na rynkach finansowych w Unii. Z konsultacji tych wynika, że brak zharmonizowanego podejścia doprowadziłby do braku pewności prawa, co może prowadzić do sporów i zakłóceń. W dniu 15 lipca 2021 r. grupa robocza ds. stóp wolnych od ryzyka dla strefy euro wystosowała również oficjalne pismo, w którym zaapelowała do Komisji o podjęcie działań w celu szybkiego wyznaczenia ustawowego zamiennika stopy EONIA. W związku z tym Komisja powinna wyznaczyć ustawowy zamiennik stopy EONIA, który ma być stosowany w każdej umowie oraz w każdym instrumencie finansowym zdefiniowanym w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE (4), które nie zawierają klauzul awaryjnych, a jeżeli zawierają tego rodzaju klauzule, to klauzule te nie są odpowiednie.

(8)

W konsultacjach przeprowadzonych w ramach grupy roboczej ds. stóp wolnych od ryzyka dla strefy euro zwrócono również uwagę, że zastępowanie odniesień do stopy EONIA w umowach w drodze renegocjacji umów było często utrudnione ze względu na liczbę umów, których termin zapadalności upływa dopiero po dacie zakończenia opracowywania stopy EONIA, tj. po dniu 3 stycznia 2022 r., oraz ze względu na trudności z uzyskaniem zgody wszystkich stron w przypadku każdej umowy. Wyjaśnia to znaczną wartość umów, które nadal zawierają odniesienia do stopy EONIA. Biorąc pod uwagę tę sytuację i uwzględniając dane przekazane przez członków grupy roboczej ds. stóp wolnych od ryzyka dla strefy euro, należy zapewnić, aby wszystkie umowy lub instrumenty finansowe, które na dzień zakończenia opracowywania stopy EONIA będą nadal zawierały odniesienia do tej stopy, były objęte zakresem niniejszego rozporządzenia wykonawczego oraz zakresem środka wyznaczającego ustawowy zamiennik.

(9)

Wraz z ogłoszeniem w dniu 31 maja 2019 r. zaprzestania publikacji stopy EONIA z dniem 3 stycznia 2022 r. EMMI ogłosił zmiany w metodzie obliczania stopy EONIA, aby zapewnić ciągłą zgodności z rozporządzeniem (UE) 2016/1011 oraz zagwarantować płynne przejście na nowy wskaźnik do czasu ostatecznego zaprzestania opracowywania stopy EONIA. W wyniku tych zmian, które mają zastosowanie do metody obliczania stopy EONIA od dnia 2 października 2019 r., wyliczenia stopy EONIA zostały bezpośrednio powiązane z poziomem €STR w ten sposób, że stopa EONIA jest równa stopie €STR powiększonej o stały spread wyliczony przez EBC. Dodanie tego stałego spreadu ogranicza skutki gospodarcze wyznaczenia €STR jako ustawowego zamiennika stopy EONIA we wszystkich umowach, których termin zapadalności przypada po dacie zakończenia opracowywania stopy EONIA, tj. po dniu 3 stycznia 2022 r.

(10)

W oficjalnym piśmie grupy roboczej ds. stopy wolnej od ryzyka dla strefy euro z dnia 15 lipca 2021 r. wyraźnie zaapelowano, by ustawowy zamiennik stopy EONIA stanowiła stopa €STR powiększona o obowiązujący stały spread między stopą EONIA a stopą €STR, co pozwoli uniknąć transferu wartości w okresie przejściowym. Należy zapewnić, aby ustawowy zamiennik stopy EONIA odpowiadał zaleceniom grupy roboczej ds. stóp wolnych od ryzyka i w związku z tym opierał się na stopie €STR powiększonej o stały spread wyliczony przez EBC.

(11)

Zamiennik stopy EONIA z mocy prawa zastępuje wszystkie odniesienia do tego wskaźnika referencyjnego w każdej umowie i w każdym instrumencie finansowym zdefiniowanym w dyrektywie 2014/65/UE, które nie zawierają, zgodnie z art. 23b ust. 3 rozporządzenia (UE) 2016/1011, klauzul awaryjnych, a jeżeli zawierają klauzule tego rodzaju, to klauzule te nie są odpowiednie. Zastąpienie to nie ma zatem wpływu na umowy, które pomyślnie renegocjowano w celu uwzględnienia zaprzestania opracowywania stopy EONIA, jak przewidziano w art. 23b ust. 11 rozporządzenia (UE) 2016/1011.

(12)

Biorąc pod uwagę, że stopa EONIA przestanie być publikowana w dniu 3 stycznia 2022 r., odniesienia do wyznaczonej stopy zastępującej powinny zastąpić odniesienia do stopy EONIA od tej daty.

(13)

FSMA, jako organ sprawujący nadzór nad administratorem stopy EONIA, oraz EBC, jako bank centralny odpowiedzialny za obszar walutowy właściwy dla stopy EONIA, przedstawiły swoje opinie na temat niniejszego rozporządzenia.

(14)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Europejskiego Komitetu Papierów Wartościowych,

(1)

Hiszpańska, maltańska i niemiecka wersja językowa rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2020/464 (2) zawierają błędy w art. 26 ust. 1–7, gdyż te wersje językowe odnoszą się do daty wejścia w życie zamiast do daty rozpoczęcia stosowania tego rozporządzenia wykonawczego.

(2)

Należy zatem odpowiednio sprostować hiszpańską, maltańską i niemiecką wersję językową rozporządzenia wykonawczego (UE) 2020/464. Sprostowanie nie ma wpływu na pozostałe wersje językowe.

(3)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Produkcji Ekologicznej,

(1)

Afrykański pomór świń jest zakaźną chorobą wirusową dotykającą świnie utrzymywane i dzikie i może mieć poważny wpływ na odnośną populację zwierząt i rentowność hodowli, powodując zakłócenia w przemieszczaniu przesyłek tych zwierząt i pozyskanych od nich lub z nich produktów w Unii oraz w wywozie do państw trzecich.

(2)

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/605 (2) zostało przyjęte w ramach rozporządzenia (UE) 2016/429 i ustanawia na czas określony środki szczególne w zakresie zwalczania chorób w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń, które mają być stosowane przez państwa członkowskie wymienione w załączniku I do tego rozporządzenia (zainteresowane państwa członkowskie) na obszarach objętych ograniczeniami I, II i III wymienionych w tym załączniku.

(3)

Obszary wymienione jako obszary objęte ograniczeniami I, II i III w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605 wyznaczono w oparciu o sytuację epidemiologiczną w zakresie afrykańskiego pomoru świń w Unii. Załącznik I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605 został ostatnio zmieniony rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2021/1794 (3) w następstwie zmian sytuacji epidemiologicznej w odniesieniu do tej choroby w Bułgarii, Polsce i na Słowacji.

(4)

Wszelkie zmiany obszarów objętych ograniczeniami I, II i III w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605 powinny opierać się na sytuacji epidemiologicznej w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń na obszarach dotkniętych tą chorobą oraz ogólnej sytuacji epidemiologicznej w zakresie afrykańskiego pomoru świń w danym państwie członkowskim, poziomie ryzyka dalszego rozprzestrzeniania się tej choroby, a także naukowych zasadach i kryteriach określania podziału na obszary ze względu na afrykański pomór świń oraz wytycznych Unii uzgodnionych z państwami członkowskimi w ramach Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz i publicznie dostępnych na stronie internetowej Komisji (4). Zmiany takie powinny również uwzględniać normy międzynarodowe, takie jak Kodeks zdrowia zwierząt lądowych (5) Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt oraz uzasadnienia podziału na obszary przedstawione przez właściwe organy zainteresowanych państw członkowskich.

(5)

Od czasu przyjęcia rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/1794 w Polsce i na Słowacji wystąpiły nowe ogniska afrykańskiego pomoru świń u dzikich świń na niektórych obszarach Niemiec i Polski, a także u świń utrzymywanych w Polsce. Ponadto sytuacja epidemiologiczna na niektórych obszarach wymienionych jako obszary objęte ograniczeniami III w Niemczech, na Litwie i w Polsce uległa poprawie w odniesieniu do świń u utrzymywanych, ze względu na stosowanie przez te państwa członkowskie środków zwalczania chorób zgodnie z prawodawstwem Unii.

(6)

We październiku 2021 r. odnotowano wystąpienie jednego ogniska afrykańskiego pomoru świń u dzikiej świni w województwie dolnośląskim w Polsce na obszarze obecnie wymienionym jako obszar objęty ograniczeniami I w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605. To nowe ognisko afrykańskiego pomoru świń u dzikiej świni oznacza wzrost poziomu ryzyka, który należy uwzględnić w tym załączniku. W związku z tym wspomniany obszar Polski, wymieniony obecnie jako obszar objęty ograniczeniami I w tym załączniku, na którym wystąpiło niedawne ognisko afrykańskiego pomoru świń, powinien obecnie zostać wymieniony w tym załączniku jako obszar objęty ograniczeniami II, a nie jako obszar objęty ograniczeniami I tego załącznika, a obecne granice obszaru objętego ograniczeniami I również należy ponownie określić w celu uwzględnienia tego niedawnego ogniska.

(7)

Ponadto w październiku 2021 r. odnotowano wystąpienie jednego ogniska afrykańskiego pomoru świń u świń utrzymywanych w województwie świętokrzyskim w Polsce na obszarze obecnie wymienionym jako obszar objęty ograniczeniami I w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605. To nowe ognisko afrykańskiego pomoru świń u świń utrzymywanych oznacza wzrost poziomu ryzyka, który należy uwzględnić w tym załączniku. W związku z tym wspomniany obszar Polski, wymieniony obecnie jako obszar objęty ograniczeniami I w tym załączniku, na którym wystąpiło niedawne ognisko afrykańskiego pomoru świń, powinien obecnie zostać wymieniony w tym załączniku jako obszar objęty ograniczeniami III, a nie jako obszar objęty ograniczeniami I tego załącznika, a obecne granice obszaru objętego ograniczeniami I również należy ponownie określić w celu uwzględnienia tego niedawnego ogniska.

(8)

Dodatkowo w październiku 2021 r. odnotowano wystąpienie jednego ogniska afrykańskiego pomoru świń u dzikiej świni w kraju związkowym Saksonia w Niemczech na obszarze obecnie niewymienionym w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605. To nowe ognisko afrykańskiego pomoru świń u dzikiej świni oznacza wzrost poziomu ryzyka, który należy uwzględnić w tym załączniku. W związku z tym wspomniany obszar Niemiec niewymieniony obecnie w tym załączniku, na którym wystąpiło to niedawne ognisko afrykańskiego pomoru świń, powinien obecnie zostać wymieniony w tym załączniku jako obszar objęty ograniczeniami II.

(9)

W następstwie tych niedawnych ognisk afrykańskiego pomoru świń u dzikich świń u dzikich świń w Polsce i Niemczech, a także u świń domowych w Polsce, biorąc pod uwagę obecną sytuację epidemiologiczną w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w Unii, podział na obszary w tych państwach członkowskich został ponownie oceniony i zaktualizowany. Ponadto ponownie oceniono i zaktualizowano również wprowadzone środki zarządzania ryzykiem. Zmiany te należy odzwierciedlić w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605.

(10)

Dodatkowo, biorąc pod uwagę skuteczność środków zwalczania chorób w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń u utrzymywanych świń na obszarach objętych ograniczeniami III wymienionych w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605 stosowanych w Niemczech zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2020/687, a w szczególności środków określonych w art. 22, 25 i 40 tego rozporządzenia, oraz zgodnie ze środkami zmniejszającymi ryzyko w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń określonymi w kodeksie OIE, niektóre obszary w kraju związkowym Brandenburgia w Niemczech, wymienione obecnie jako obszary objęte ograniczeniami III w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605, powinny teraz zostać wymienione jako obszary objęte ograniczeniami II w tym załączniku z powodu niewystąpienia ognisk afrykańskiego pomoru świń u świń utrzymywanych na tych obszarach objętych ograniczeniami III przez ostatnich trzy miesiące. Obszary objęte ograniczeniami III powinny obecnie zostać wymienione jako obszary objęte ograniczeniami II, biorąc pod uwagę obecną sytuację epidemiologiczną w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń.

(11)

Ponadto, biorąc pod uwagę skuteczność środków zwalczania chorób w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń u utrzymywanych świń na obszarach objętych ograniczeniami III wymienionych w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605 stosowanych na Litwie zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2020/687, a w szczególności środków określonych w art. 22, 25 i 40 tego rozporządzenia, oraz zgodnie ze środkami zmniejszającymi ryzyko w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń określonymi w kodeksie OIE, niektóre obszary w rejonach miejskich Jurbarko, Kauno, Kėdainių, Plungės, Raseinių i Skuodo na Litwie, wymienione obecnie jako obszary objęte ograniczeniami III w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605, powinny teraz zostać wymienione jako obszary objęte ograniczeniami II w tym załączniku z powodu niewystąpienia ognisk afrykańskiego pomoru świń u utrzymywanych świń na tych obszarach objętych ograniczeniami III przez ostatnich dwanaście miesięcy. Obszary objęte ograniczeniami III powinny obecnie zostać wymienione jako obszary objęte ograniczeniami II, biorąc pod uwagę obecną sytuację epidemiologiczną w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń.

(12)

Dodatkowo, biorąc pod uwagę skuteczność środków zwalczania chorób w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń u utrzymywanych świń na obszarach objętych ograniczeniami III wymienionych w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605 stosowanych w Polsce zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2020/687, a w szczególności środków określonych w art. 22, 25 i 40 tego rozporządzenia, oraz zgodnie ze środkami zmniejszającymi ryzyko w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń określonymi w kodeksie OIE, niektóre obszary w województwach warmińsko-mazurskim, mazowieckiem, świętokrzyskim, lubelskim i wielkopolskim w Polsce, wymienione obecnie jako obszary objęte ograniczeniami III w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605, powinny teraz zostać wymienione jako obszary objęte ograniczeniami II w tym załączniku z powodu niewystąpienia ognisk afrykańskiego pomoru świń u utrzymywanych świń na tych obszarach objętych ograniczeniami III przez ostatnich dwanaście miesięcy. Obszary objęte ograniczeniami III powinny obecnie zostać wymienione jako obszary objęte ograniczeniami II, biorąc pod uwagę obecną sytuację epidemiologiczną w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń.

(13)

Ponadto, biorąc pod uwagę skuteczność środków zwalczania chorób w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń u utrzymywanych świń na obszarach objętych ograniczeniami III wymienionych w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605 stosowanych w Polsce zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2020/687, a w szczególności środków określonych w art. 22, 25 i 40 tego rozporządzenia, oraz zgodnie ze środkami zmniejszającymi ryzyko w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń określonymi w kodeksie OIE, niektóre obszary w województwach łódzkim i opolskim w Polsce, wymienione obecnie jako obszary objęte ograniczeniami III w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605, powinny teraz zostać wymienione jako obszary objęte ograniczeniami I w tym załączniku z powodu niewystąpienia ognisk afrykańskiego pomoru świń u świń utrzymywanych i dzikich na tych obszarach objętych ograniczeniami III przez ostatnich trzy miesiące.

(14)

Aby uwzględnić niedawne zmiany sytuacji epidemiologicznej w zakresie afrykańskiego pomoru świń w Unii oraz proaktywnie zwalczać ryzyko związane z rozprzestrzenianiem się tej choroby, w Niemczech, na Litwie i w Polsce należy wyznaczyć nowe obszary objęte ograniczeniami o odpowiedniej wielkości oraz uwzględnić je jako obszary objęte ograniczeniami I, II i III w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605. Ponieważ sytuacja w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń jest w Unii bardzo dynamiczna, przy wyznaczaniu tych nowych obszarów objętych ograniczeniami wzięto pod uwagę sytuację na otaczających je obszarach.

(15)

Ze względu na pilny charakter sytuacji epidemiologicznej w Unii w odniesieniu do rozprzestrzeniania się afrykańskiego pomoru świń ważne jest, aby zmiany, które mają zostać wprowadzone niniejszym rozporządzeniem wykonawczym w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/605, stały się skuteczne tak szybko, jak jest to możliwe.

(16)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,