(1)

W art. 129 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady (4) przyznaje się, pod pewnymi warunkami, prawo do preferencyjnego traktowania obligacji zabezpieczonych. W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2162 (5) określono podstawowe elementy obligacji zabezpieczonych i przewidziano wspólną definicję obligacji zabezpieczonych.

(2)

W dniu 20 grudnia 2013 r. Komisja zwróciła się do Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) (EUNB), ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 (6), o wydanie opinii na temat adekwatności wag ryzyka dla obligacji zabezpieczonych określonych w art. 129 rozporządzenia (UE) nr 575/2013. Zgodnie z opinią EUNB z dnia 1 lipca 2014 r. traktowanie oparte na preferencyjnej wadze ryzyka, przewidziane w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013, stanowi zasadniczo właściwe traktowanie ostrożnościowe. EUNB zalecił jednak dalsze rozważenie uzupełnienia wymogów kwalifikowalności w odniesieniu do traktowania opartego na preferencyjnej wadze ryzyka przynajmniej o takie obszary, jak ograniczanie ryzyka płynności i nadzabezpieczenie, rola właściwych organów oraz dalsze rozszerzenie istniejących wymogów w zakresie ujawniania informacji inwestorom.

(3)

W świetle opinii EUNB należy wprowadzić dodatkowe wymogi dotyczące obligacji zabezpieczonych, podnosząc w ten sposób jakość obligacji zabezpieczonych kwalifikujących się do preferencyjnego ujmowania w kapitale na podstawie rozporządzenia (UE) nr 575/2013.

(4)

Właściwe organy mogą częściowo odstąpić od stosowania wymogu dotyczącego kwalifikowania się ekspozycji wobec instytucji kredytowych w ramach puli aktywów stanowiących zabezpieczenie do stopnia 1. jakości kredytowej i dopuścić, by zamiast tego ekspozycje stanowiące maksymalnie 10 % kwoty nominalnej znajdujących się w obrocie obligacji zabezpieczonych instytucji emitującej kwalifikowały się do stopnia 2. jakości kredytowej. Takie częściowe odstępstwo stosuje się jednak dopiero po uprzedniej konsultacji z EUNB i wyłącznie wtedy, jeżeli można udokumentować znaczne potencjalne problemy z koncentracją wynikające z zastosowania wymogu dotyczącego stopnia 1. jakości kredytowej w zainteresowanych państwach członkowskich. Ponieważ wymogi dotyczące kwalifikowania się ekspozycji do stopnia 1. jakości kredytowej udostępnione przez zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej stają się coraz trudniejsze do spełnienia w większości państw członkowskich, zarówno w strefie euro, jak i poza nią, stosowanie takiego częściowego odstępstwa zostało uznane za niezbędne przez te państwa członkowskie, w których znajdują się największe rynki obligacji zabezpieczonych. Aby uprościć wykorzystanie ekspozycji wobec instytucji kredytowych jako zabezpieczenia obligacji zabezpieczonych oraz w celu rozwiązania potencjalnych problemów z koncentracją, należy zmienić rozporządzenie (UE) nr 575/2013 poprzez ustanowienie zasady dopuszczającej, by ekspozycje wobec instytucji kredytowych stanowiące maksymalnie 10 % kwoty nominalnej znajdujących się w obrocie obligacji zabezpieczonych instytucji emitującej mogły zamiast do stopnia 1. jakości kredytowej kwalifikować się do stopnia 2. jakości kredytowej, bez wymogu konsultowania się z EUNB. Konieczne jest dopuszczenie stosowania stopnia 3. jakości kredytowej wobec depozytów krótkoterminowych oraz instrumentów pochodnych w określonych państwach członkowskich, w których spełnienie wymogu stopnia 1. lub 2. jakości kredytowej byłoby zbyt trudne. Właściwe organy wyznaczone zgodnie z dyrektywą (UE) 2019/2162, po przeprowadzeniu konsultacji z EUNB, powinny móc dopuścić stosowanie stopnia 3. jakości kredytowej wobec instrumentów pochodnych w celu rozwiązania potencjalnych problemów z koncentracją.

(5)

Kredyty zabezpieczone jednostkami uprzywilejowanymi wyemitowanymi przez francuskie Fonds Communs de Titrisation lub wyemitowanymi przez równoważne podmioty, które dokonują sekurytyzacji ekspozycji dotyczących nieruchomości mieszkalnych lub komercyjnych, są kwalifikującymi się aktywami, które mogą być wykorzystane jako zabezpieczenie obligacji zabezpieczonych w odniesieniu do maksymalnie 10 % kwoty nominalnej znajdujących się w obrocie wyemitowanych obligacji zabezpieczonych („próg 10 %”). Jednakże w art. 496 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 zezwolono właściwym organom na odstąpienie od stosowania progu 10 %. Ponadto art. 503 ust. 4 tego rozporządzenia nakłada na Komisję wymóg dokonania przeglądu zasadności odstępstwa, które umożliwia właściwym organom odstąpienie od stosowania progu 10 %. W dniu 22 grudnia 2013 r. Komisja zwróciła się do EUNB o wydanie opinii w tej sprawie. W swojej opinii EUNB stwierdził, że stosowanie jednostek uprzywilejowanych wyemitowanych przez francuskie Fonds Communs de Titrisation lub wyemitowanych przez równoważne podmioty, które dokonują sekurytyzacji ekspozycji dotyczących nieruchomości mieszkalnych lub komercyjnych jako zabezpieczenia, pociągnęłoby za sobą problemy natury ostrożnościowej ze względu na dwupoziomową konstrukcję programu emisji obligacji zabezpieczonych jednostkami sekurytyzacyjnymi, a co za tym idzie – spowodowałoby niewystarczającą przejrzystość w odniesieniu do jakości kredytowej puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. W związku z tym EUNB zalecił, aby odstępstwo od progu 10 % dotyczące jednostek uprzywilejowanych, przewidziane obecnie w art. 496 tego rozporządzenia, zostało zniesione po dniu 31 grudnia 2017 r.

(6)

Tylko ograniczona liczba uregulowań krajowych dotyczących obligacji zabezpieczonych pozwala na zaliczenie do puli aktywów stanowiących zabezpieczenie papierów wartościowych zabezpieczonych spłatami kredytów hipotecznych na nieruchomości mieszkalne lub komercyjne. Stosowanie zabezpieczeń w postaci takich papierów wartościowych jest coraz rzadsze i uznaje się, że niepotrzebnie komplikują one programy emisji obligacji zabezpieczonych. Należy zatem całkowicie wyeliminować stosowanie zabezpieczeń w postaci takich papierów wartościowych jako kwalifikujących się aktywów.

(7)

Obligacje zabezpieczone wyemitowane w ramach wewnątrzgrupowych struktur obejmujących pule obligacji zabezpieczonych, które spełniają wymogi rozporządzenia (UE) nr 575/2013, również wykorzystywano jako kwalifikujące się zabezpieczenie. Wewnątrzgrupowe struktury obejmujące pule obligacji zabezpieczonych nie stwarzają dodatkowego ryzyka z ostrożnościowego punktu widzenia, ponieważ nie powodują takich samych problemów w zakresie złożoności, jakie wiążą się z wykorzystaniem kredytów zabezpieczonych jednostkami uprzywilejowanymi wyemitowanymi przez francuskie Fonds Communs de Titrisation lub wyemitowanymi przez równoważne podmioty, które dokonują sekurytyzacji ekspozycji dotyczących nieruchomości mieszkalnych lub komercyjnych. Według opinii EUNB zabezpieczenie obligacji zabezpieczonych wewnątrzgrupowymi strukturami obejmującymi pule obligacji zabezpieczonych powinno być dozwolone bez ograniczeń określonych w odniesieniu do kwoty znajdujących się w obrocie obligacji zabezpieczonych emitującej instytucji kredytowej. Wymóg stosowania limitu 15 % lub 10 % w odniesieniu do ekspozycji wobec instytucji kredytowych wchodzących w skład wewnątrzgrupowych struktur obejmujących pule obligacji zabezpieczonych powinien zatem zostać zniesiony. Te wewnątrzgrupowe struktury obejmujące pule obligacji zabezpieczonych zostały uregulowane w dyrektywie (UE) 2019/2162.

(8)

Aby obligacje zabezpieczone spełniały wymogi dotyczące traktowania preferencyjnego, stosuje się do nich zasady wyceny stosowane przy wycenie nieruchomości stanowiących zabezpieczenie obligacji zabezpieczonych. Wymogi dotyczące kwalifikowalności aktywów stanowiących zabezpieczenie obligacji zabezpieczonych odnoszą się do ogólnych kryteriów jakości zapewniających solidność puli aktywów stanowiących zabezpieczenie i w związku z tym powinny być określone w dyrektywie (UE) 2019/2162. W związku z tym przepisy dotyczące metody wyceny powinny być określone w tej dyrektywie, a regulacyjne standardy techniczne dotyczące oceny bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości nie powinny mieć zastosowania w odniesieniu do tych kryteriów kwalifikowalności obligacji zabezpieczonych.

(9)

Limity dotyczące pokrycia należności zabezpieczeniem („limity LTV”) stanowią niezbędny element zapewnienia jakości kredytowej obligacji zabezpieczonych. W art. 129 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 ustanowiono limity LTV dla kredytów hipotecznych oraz zastawów morskich na statkach, ale nie sprecyzowano, w jaki sposób limity te mają być stosowane. Może to prowadzić do niepewności. Limity LTV powinny być stosowane jako „miękkie” limity dotyczące pokrycia. Oznacza to, że mimo iż nie obowiązują żadne ograniczenia dotyczące wielkości kredytu bazowego, taki kredyt może stanowić zabezpieczenie wyłącznie w ramach limitów LTV dotyczących aktywów. Limity LTV określają procentową część kredytu, która przyczynia się do spełnienia wymogu pokrycia zobowiązań. W związku z tym należy sprecyzować, że limity LTV określają tę część kredytu, która przyczynia się do pokrycia obligacji zabezpieczonej.

(10)

W celu zapewnienia większej jasności, limity LTV powinny mieć zastosowanie przez cały okres trwania kredytu. Rzeczywiste limity LTV nie powinny ulec zmianie, powinny natomiast pozostać na poziomie 80 % wartości nieruchomości mieszkalnej w przypadku kredytów na nieruchomości mieszkalne, na poziomie 60 % wartości nieruchomości komercyjnej – w przypadku kredytów na nieruchomości komercyjne, z możliwością podwyższenia tego poziomu do 70 % tej wartości, oraz na poziomie 60 % wartości – w przypadku statków. Nieruchomości komercyjne należy rozumieć zgodnie z ogólnym pojęciem tego typu nieruchomości jako nieruchomości „niemieszkalne”, w tym gdy znajdują się w posiadaniu organizacji nienastawionych na zysk.

(11)

W celu dalszej poprawy jakości obligacji zabezpieczonych, które są traktowane preferencyjnie, takie traktowanie preferencyjne powinno być uzależnione od minimalnego poziomu nadzabezpieczenia, oznaczającego poziom zabezpieczenia wykraczający poza wymogi dotyczące pokrycia, o których mowa w dyrektywie (UE) 2019/2162. Taki wymóg ograniczyłby najbardziej istotne rodzaje ryzyka powstałego w przypadku niewypłacalności emitenta lub jego restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Decyzja państwa członkowskiego o zastosowaniu wyższego minimalnego poziomu nadzabezpieczenia w odniesieniu do obligacji zabezpieczonych wyemitowanych przez instytucje kredytowe znajdujące się na jego terytorium, nie powinna uniemożliwiać instytucjom kredytowym inwestowania w inne obligacje zabezpieczone o niższym minimalnym poziomie nadzabezpieczenia, które są zgodne z niniejszym rozporządzeniem, ani korzystania z przepisów tego rozporządzenia.

(12)

Wymaga się, aby instytucje kredytowe inwestujące w obligacje zabezpieczone otrzymywały określone informacje dotyczące tych obligacji zabezpieczonych przynajmniej raz na pół roku. Wymogi dotyczące przejrzystości są nieodzownym elementem obligacji zabezpieczonych, zapewniającym jednolity poziom ujawniania informacji, umożliwiającym inwestorom przeprowadzenie niezbędnej oceny ryzyka oraz zwiększającym porównywalność, przejrzystość i stabilność rynku. Należy zatem zapewnić, aby wymogi dotyczące przejrzystości miały zastosowanie do wszystkich obligacji zabezpieczonych poprzez ustanowienie tych wymogów w dyrektywie (UE) 2019/2162. W związku z tym należy usunąć te wymogi z rozporządzenia (UE) nr 575/2013.

(13)

Obligacje zabezpieczone są instrumentami finansowania długoterminowego i w związku z tym ich planowy termin zapadalności wynosi kilka lat. Konieczne jest zatem zapewnienie uniknięcia wpływu niniejszego rozporządzenia na obligacje zabezpieczone wyemitowane przed dniem 31 grudnia 2007 r. lub przed dniem 8 lipca 2022 r. Aby osiągnąć ten cel, obligacje zabezpieczone wyemitowane przed dniem 31 grudnia 2007 r. powinny pozostać zwolnione z wymogów rozporządzenia (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do kwalifikujących się aktywów, nadzabezpieczenia i aktywów zastępczych. Ponadto pozostałe obligacje zabezpieczone spełniające wymogi rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i wyemitowane przed dniem 8 lipca 2022 r. powinny zostać zwolnione z wymogów dotyczących nadzabezpieczenia i aktywów zastępczych oraz powinny nadal kwalifikować się do traktowania preferencyjnego określonego w tym rozporządzeniu aż do upływu terminu ich zapadalności.

(14)

Niniejsze rozporządzenie powinno być stosowane w związku z przepisami prawa krajowego transponującymi dyrektywę (UE) 22019/2162. W celu zapewnienia spójnego stosowania nowych uregulowań ustanawiających cechy strukturalne emisji obligacji zabezpieczonych i zmienionych wymogów dotyczących preferencyjnego traktowania, stosowanie niniejszego rozporządzenia należy odroczyć, aby data rozpoczęcia jego stosowania była zbieżna z datą, z którą państwa członkowskie mają rozpocząć stosowanie przepisów prawa krajowego transponujących tę dyrektywę.

(15)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) nr 575/2013,

(1)

Art. 169 ust. 1 oraz art. 169 ust. 2 lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, że Unia ma się przyczyniać do osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony konsumentów poprzez środki, które przyjmuje na podstawie art. 114 TFUE. Art. 38 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”) stanowi, że w politykach Unii zapewnia się wysoki poziom ochrony konsumentów.

(2)

Prawo ochrony konsumentów powinno być skutecznie stosowane w całej Unii. Kompleksowa ocena adekwatności prawa konsumenckiego i marketingowego przeprowadzona przez Komisję w 2016 i 2017 r. w ramach programu sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT) wykazała jednak, że skuteczność unijnego prawa ochrony konsumentów jest zagrożona wskutek braku stosownej wiedzy zarówno wśród przedsiębiorców, jak i konsumentów oraz że można byłoby częściej wykorzystywać istniejące możliwości dochodzenia roszczeń.

(3)

Unia podjęła już szereg kroków w celu zwiększenia wiedzy wśród konsumentów, przedsiębiorców i prawników na temat praw konsumentów i w celu poprawy egzekwowania praw konsumentów i dochodzenia roszczeń konsumentów. Nadal istnieją jednak luki w ustawodawstwie krajowym dotyczące prawdziwie skutecznych i proporcjonalnych sankcji mających na celu powstrzymanie naruszeń wewnątrzunijnych i karanie za nie, niewystarczające indywidualne środki prawne przysługujące konsumentom, którzy doznali szkody w wyniku naruszeń przepisów krajowych dokonujących transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/29/WE (3) i niedoskonałości w odniesieniu do postępowania o wydanie nakazu zaprzestania szkodliwych praktyk na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/22/WE (4). Rewizja postępowania o wydanie nakazu zaprzestania szkodliwych praktyk powinna być przeprowadzona przy pomocy odrębnego instrumentu zmieniającego i zastępującego dyrektywę 2009/22/WE.

(4)

Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE (5), 2005/29/WE i 2011/83/UE (6) nakładają na państwa członkowskie wymóg określenia skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za naruszenia przepisów krajowych transponujących te dyrektywy. Ponadto art. 21 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2394 (7) nakłada na państwa członkowskie obowiązek podejmowania środków egzekwowania prawa, w tym nakładania kar, w sposób skuteczny, sprawny i skoordynowany w celu doprowadzenia do zaprzestania lub zakazania naruszeń powszechnych lub naruszeń powszechnych o wymiarze unijnym.

(5)

Obecnie obowiązujące przepisy krajowe dotyczące sankcji różnią się znacząco w Unii. W szczególności nie wszystkie państwa członkowskie zapewniają możliwość nakładania skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających grzywien na przedsiębiorców odpowiedzialnych za naruszenia powszechne lub naruszenia powszechne o wymiarze unijnym. Dlatego należy udoskonalić istniejące przepisy dotyczące sankcji zawarte w dyrektywach 98/6/WE, 2005/29/WE i 2011/83/UE, a zarazem wprowadzić nowe przepisy dotyczące sankcji w dyrektywie Rady 93/13/EWG (8).

(6)

Państwom członkowskim należy pozostawić wybór odnośnie do rodzajów sankcji, które mają zostać nałożone oraz ustanowienia w ich prawie krajowym odpowiednich procedur nakładania sankcji w przypadku naruszenia dyrektyw 93/13/EWG, 98/6/WE, 2005/29/WE i 2011/83/UE w brzmieniu określonym niniejszą dyrektywą.

(7)

W celu ułatwienia bardziej jednolitego stosowania sankcji, w szczególności w przypadku naruszeń wewnątrzunijnych, naruszeń powszechnych i naruszeń powszechnych o wymiarze unijnym, zdefiniowanych w rozporządzeniu (UE) 2017/2394, należy wprowadzić w dyrektywach 93/13/EWG, 98/6/WE, 2005/29/WE i 2011/83/UE wspólne niewyczerpujące i przykładowe kryteria w zakresie stosowania sankcji. Kryteria te powinny obejmować na przykład charakter, wagę, skalę i czas trwania naruszenia oraz jakiekolwiek odszkodowanie przyznane przez przedsiębiorcę na rzecz konsumentów za spowodowaną szkodę. Powtarzające się naruszenie dokonywane przez tego samego sprawcę wskazuje na tendencję do dokonywania takich naruszeń i dlatego jest istotnym wskaźnikiem wagi czynu i w związku z tym potrzeby podwyższenia poziomu sankcji w celu osiągnięcia skutecznego efektu odstraszającego. Jeżeli dostępne są odpowiednie dane, należy wziąć pod uwagę korzyści majątkowe uzyskane lub straty uniknięte wskutek naruszenia. Można również wziąć pod uwagę inne czynniki obciążające lub łagodzące mające zastosowanie do okoliczności danej sprawy.

(8)

Te wspólne niewyczerpujące i przykładowe kryteria w zakresie stosowania sankcji mogą nie być adekwatne przy podejmowaniu decyzji dotyczących kar w odniesieniu do każdego naruszenia, w szczególności w odniesieniu do naruszeń innych niż poważne. Państwa członkowskie powinny także uwzględniać inne ogólne zasady prawa mające zastosowanie do nakładania sankcji, takie jak zasada ne bis in idem.

(9)

Zgodnie z art. 21 rozporządzenia (UE) 2017/2394 odnośne właściwe organy państw członkowskich, które zajmują się skoordynowanym działaniem, podejmują w ramach swojej jurysdykcji wszelkie konieczne środki egzekwowania prawa względem przedsiębiorcy odpowiedzialnego za naruszenie powszechne lub naruszenie powszechne o wymiarze unijnym, aby doprowadzić do zaprzestania lub zakazania tego naruszenia. W stosownych przypadkach nakładają one na przedsiębiorcę odpowiedzialnego za naruszenie powszechne lub naruszenie powszechne o wymiarze unijnym kary, takie jak grzywny lub okresowe kary pieniężne. Środki egzekwowania prawa są podejmowane w sposób skuteczny, sprawny i skoordynowany w celu doprowadzenia do zaprzestania lub zakazania naruszenia powszechnego lub naruszenia powszechnego o wymiarze unijnym. Odnośne właściwe organy, które zajmują się skoordynowanym działaniem, starają się podjąć środki egzekwowania prawa jednocześnie w państwach członkowskich, których dotyczy dane naruszenie.

(10)

W celu zapewnienia, aby organy państw członkowskich mogły nakładać skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje w odniesieniu do naruszeń powszechnych i naruszeń powszechnych o wymiarze unijnym, które są przedmiotem skoordynowanych środków dochodzeniowych i egzekwowania prawa zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/2394, grzywny powinny być wprowadzone jako element sankcji za takie naruszenia. W celu zapewnienia efektu odstraszającego grzywien państwa członkowskie powinny ustalić w swoich krajowych przepisach prawnych maksymalną wysokość grzywny za takie naruszenia na poziomie co najmniej 4 % rocznego obrotu przedsiębiorcy w państwie członkowskim lub państwach członkowskich, których dotyczy naruszenie. W niektórych przypadkach przedsiębiorca może być również grupą przedsiębiorstw.

(11)

Zgodnie z art. 9 i 10 rozporządzenia (UE) 2017/2394, nakładając kary należy uwzględnić, w odpowiednich przypadkach, charakter, wagę i czas trwania danego naruszenia. Nakładanie kar powinno być proporcjonalne i zgodne z prawem Unii i prawem krajowym, w tym z mającymi zastosowanie gwarancjami proceduralnymi oraz z zasadami Karty. Ponadto nałożone kary powinny być odpowiednie do charakteru naruszenia i ogólnej rzeczywistej lub potencjalnej szkody wynikającej z naruszenia unijnych przepisów prawnych, które chronią interesy konsumentów. Uprawnienie do nakładania kar ma być wykonywane bezpośrednio przez właściwe organy w ramach ich własnych kompetencji lub, w odpowiednich przypadkach, przez zwrócenie się do innych właściwych organów lub innych organów publicznych lub poprzez zlecanie zadań wyznaczonym podmiotom, jeżeli ma to zastosowanie, lub też poprzez wniesienie powództwa do sądów właściwych o wydanie niezbędnego orzeczenia, w tym, w odpowiednich przypadkach, poprzez wniesienie środka odwoławczego, jeżeli wniosek o wydanie niezbędnego orzeczenia został oddalony.

(12)

Jeżeli, w wyniku skoordynowanego działania na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/2394, jeden właściwy organ w rozumieniu tego rozporządzenia nakłada grzywnę na przedsiębiorcę odpowiedzialnego za naruszenie powszechne lub naruszenie powszechne o wymiarze unijnym, powinien on mieć możliwość nałożenia grzywny w wysokości co najmniej 4 % rocznego obrotu przedsiębiorcy we wszystkich państwach członkowskich, których dotyczy skoordynowane działanie w zakresie egzekwowania prawa.

(13)

Nie należy uniemożliwiać państwom członkowskim utrzymywania lub wprowadzania do ich prawa krajowego wyższych maksymalnych, opartych na obrocie grzywien za naruszenia powszechne i naruszenia powszechne o wymiarze unijnym. Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość opierania takich grzywien na obrotach przedsiębiorcy w skali światowej lub rozszerzenia przepisów dotyczących grzywien na inne naruszenia nieobjęte przepisami niniejszej dyrektywy dotyczącymi art. 21 rozporządzenia (UE) 2017/2394. Wymóg ustalenia grzywny na poziomie nie niższym niż 4 % rocznego obrotu przedsiębiorcy nie powinien mieć zastosowania do żadnych dodatkowych przepisów państw członkowskich dotyczących okresowych kar pieniężnych, takich jak grzywny dzienne, za niewykonanie decyzji, nakazu, środka tymczasowego, zobowiązania przedsiębiorcy lub innego środka mającego na celu zaprzestanie naruszenia.

(14)

W dyrektywie 93/13/EWG należy zawrzeć przepisy dotyczące sankcji w celu wzmocnienia jej skutku odstraszającego. Państwa członkowskie mogą swobodnie decydować o administracyjnej lub sądowej procedurze stosowania sankcji za naruszenia tej dyrektywy. W szczególności organy administracyjne lub sądy krajowe mogłyby nakładać sankcje w przypadku stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunków umownych, w tym na podstawie postępowań sądowych wszczętych przez organ administracyjny. Sankcje mogłyby być również nakładane przez organy administracyjne lub sądy krajowe, w przypadku gdy sprzedawca lub dostawca stosują warunki umowne określone w prawie krajowym wprost jako nieuczciwe we wszystkich okolicznościach, a także wtedy, gdy sprzedawca lub dostawca stosują warunki umowne, które zostały uznane za nieuczciwe w ostatecznej wiążącej decyzji. Państwa członkowskie mogłyby zdecydować, że organy administracyjne mają również prawo do stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunków umownych. Organy administracyjne lub sądy krajowe mogłyby również nakładać sankcje w drodze tej samej decyzji, na mocy której stwierdza się nieuczciwy charakter warunków umownych. Państwa członkowskie mogłyby ustanowić odpowiedni mechanizm koordynacji dotyczący podejmowanych na poziomie krajowym działań w odniesieniu do indywidualnego dochodzenia roszczeń i w odniesieniu do sankcji.

(15)

Decydując o przeznaczeniu dochodów z grzywien, państwa członkowskie powinny rozważyć wzmocnienie ochrony ogólnego interesu konsumentów, jak również innych chronionych interesów publicznych.

(16)

Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby konsumenci, którzy ucierpieli na skutek nieuczciwych praktyk handlowych, mieli dostęp do środków prawnych w celu wyeliminowania wszystkich skutków tych nieuczciwych praktyk. Jasne regulacje prawne dotyczące indywidualnych środków prawnych ułatwiłyby egzekwowanie prawa na drodze prywatnoprawnej. Konsument powinien mieć dostęp w proporcjonalny i skuteczny sposób do odszkodowania za szkodę i, w stosownych przypadkach, obniżenia ceny lub rozwiązania umowy. Nie powinno się uniemożliwiać państwom członkowskim utrzymywania lub wprowadzania prawa do innych środków prawnych, takich jak naprawa lub wymiana, dla konsumentów, którzy ucierpieli na skutek nieuczciwych praktyk handlowych w celu zapewnienia pełnego usunięcia skutków takich praktyk. Nie powinno się uniemożliwiać państwom członkowskim określania warunków stosowania i skutków środków prawnych dla konsumentów. Stosując te środki prawne, można by uwzględniać, w stosownych przypadkach, wagę i charakter nieuczciwej praktyki handlowej, szkodę poniesioną przez konsumenta oraz inne istotne okoliczności, takie jak nierzetelność przedsiębiorcy lub naruszenie umowy.

(17)

Ocena adekwatności prawa konsumenckiego i marketingowego oraz równoległa ocena dyrektywy 2011/83/UE wykazały również kilka obszarów, w których istniejące unijne prawo ochrony konsumentów powinno zostać unowocześnione. Ze względu na ciągły rozwój narzędzi cyfrowych konieczne jest dostosowywanie unijnego prawa ochrony konsumentów.

(18)

Wyższe plasowanie lub jakiekolwiek wyeksponowanie ofert handlowych wśród wyników wyszukiwania przez dostawców funkcji wyszukiwania internetowego ma istotny wpływ na konsumentów.

(19)

Plasowanie oznacza przyznawanie określonej widoczności ofertom przedsiębiorców lub wagi nadawanej wynikom wyszukiwania w formie, w jakiej to plasowanie zostało przedstawione, zorganizowane lub przekazane przez dostawców funkcji wyszukiwania internetowego, w tym w wyniku zastosowania mechanizmów sekwencjonowania algorytmicznego, wystawiania oceny lub opinii, podświetlania wyników lub innych narzędzi wyróżniania, lub też ich kombinacji.

(20)

W związku z tym należy zmienić załącznik I do dyrektywy 2005/29/WE w celu wyraźnego stwierdzenia, że powinny być zakazane praktyki polegające na tym, że przedsiębiorca w odpowiedzi na wyszukiwanie internetowe konsumenta dostarcza informacje w formie wyników wyszukiwania bez wyraźnego ujawniania płatnej reklamy lub opłat wnoszonych konkretnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w wynikach wyszukiwania. Jeżeli przedsiębiorca bezpośrednio lub pośrednio zapłacił dostawcy funkcji wyszukiwania internetowego za wyższe plasowanie produktu w wynikach wyszukiwania, dostawca funkcji wyszukiwania internetowego powinien w zwięzłej, łatwo dostępnej i czytelnej formie poinformować o tym fakcie konsumentów. Płatność pośrednia może mieć formę przyjęcia przez przedsiębiorcę w stosunku do dostawcy funkcji wyszukiwania internetowego dodatkowych zobowiązań wszelkiego rodzaju, które w szczególności skutkują wyższym plasowaniem. Płatność pośrednia może polegać na wyższej prowizji za transakcję, a także na różnych systemach rekompensat, które w szczególności prowadzą do wyższego plasowania. Płatności za usługi ogólne, takie jak opłaty za włączenie do listy wyników lub abonament członkowski, które odnoszą się do szerokiego zakresu funkcji oferowanych przedsiębiorcy przez dostawcę funkcji wyszukiwania internetowego, nie należy uznawać za szczególną płatność za uzyskanie wyższego plasowania produktów, pod warunkiem że takie płatności nie są przeznaczone na uzyskanie wyższego plasowania. Funkcję wyszukiwania internetowego mogą oferować różnego rodzaju przedsiębiorcy internetowi, w tym pośrednicy, tacy jak internetowe platformy handlowe, wyszukiwarki i porównywarki.

(21)

Wymogi w zakresie przejrzystości w odniesieniu do głównych parametrów decydujących o plasowaniu reguluje również rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1150 (9). Wymogi w zakresie przejrzystości określone w tym rozporządzeniu obejmują szeroki zakres pośredników internetowych, w tym internetowe platformy handlowe, ale mają one zastosowanie wyłącznie między przedsiębiorcami a pośrednikami internetowymi. W dyrektywie 2005/29/WE należy zatem wprowadzić podobne wymogi w zakresie przejrzystości, aby zapewnić odpowiednią przejrzystość w stosunku do konsumentów, z wyjątkiem przypadku dostawców wyszukiwarek internetowych, już zobowiązanych na mocy tego rozporządzenia do określania głównych parametrów, które pojedynczo lub łącznie są najistotniejsze przy plasowaniu, oraz względnego znaczenia tych głównych parametrów, zamieszczając w swoich wyszukiwarkach internetowych łatwo- i ogólnodostępny opis tych parametrów sformułowany prostym i przystępnym językiem.

(22)

Przedsiębiorcy, którzy umożliwiają konsumentom wyszukiwanie towarów i usług, takich jak podróże, zakwaterowanie i wypoczynek, oferowanych przez różnych przedsiębiorców lub konsumentów, powinni informować konsumentów o domyślnych głównych parametrach decydujących o plasowaniu ofert przedstawianych konsumentowi w wyniku wyszukiwania oraz ich względnym znaczeniu w porównaniu z innymi parametrami. Informacje te powinny być zwięzłe oraz łatwo i bezpośrednio dostępne w dobrze widocznym miejscu. Parametry decydujące o plasowaniu to wszelkie ogólne kryteria, procesy, specyficzne sygnały wbudowane w algorytmy lub inne mechanizmy korygowania lub obniżania pozycji stosowane w związku z plasowaniem.

(23)

Wymóg informacyjny dotyczący głównych parametrów decydujących o plasowaniu pozostaje bez uszczerbku dla dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 (10). Od przedsiębiorców nie należy wymagać ujawniania szczegółowego funkcjonowania ich mechanizmów plasowania, w tym algorytmów. Przedsiębiorcy powinni udostępniać ogólny opis głównych parametrów decydujących o plasowaniu, wyjaśniający domyślne główne parametry stosowane przez przedsiębiorcę oraz ich względne znaczenie w porównaniu z innymi parametrami, ale opis ten nie musi być przedstawiany indywidualnie dla każdego wyszukiwania.

(24)

Jeżeli produkty są oferowane konsumentom na internetowych platformach handlowych, zarówno dostawca internetowej platformy handlowej, jak i dostawca będący osobą trzecią biorą udział w udzielaniu informacji przed zawarciem umowy, które jest wymagane przez dyrektywę 2011/83/UE. W efekcie konsumenci korzystający z internetowej platformy handlowej mogą nie w pełni rozumieć, kto jest ich kontrahentem i w jaki sposób wpływa to na ich prawa i obowiązki.

(25)

Internetowe platformy handlowe powinny zostać zdefiniowane na potrzeby dyrektyw 2005/29/WE i 2011/83/UE w podobny sposób jak w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 524/2013 (11) i dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/1148/UE (12). Definicja „internetowej platformy handlowej” powinna jednak zostać zaktualizowana i być bardziej neutralna z technologicznego punku widzenia w celu objęcia nią nowych technologii. Dlatego też zamiast „strony internetowej” lepiej odwołać się do oprogramowania, w tym strony internetowej, części strony internetowej lub aplikacji, obsługiwanego przez przedsiębiorcę lub w jego imieniu, zgodnie z pojęciem „interfejsu internetowego” zawartym w rozporządzeniu (UE) 2017/2394 i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/302 (13).

(26)

Dyrektywy 2005/29/WE i 2011/83/UE powinny zatem zawierać szczegółowe wymogi informacyjne dotyczące internetowych platform handlowych w celu poinformowania konsumentów korzystających z internetowych platform handlowych o głównych parametrach decydujących o plasowaniu ofert oraz o tym, czy zawierają umowę z przedsiębiorcą, czy z osobą niebędącą przedsiębiorcą, taką jak inny konsument.

(27)

Dostawcy internetowych platform handlowych powinni informować konsumentów o tym, czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy podmiotem niebędącym przedsiębiorcą, na podstawie złożonego im przez osobę trzecią oświadczenia. Jeżeli osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe oświadcza, że ma status podmiotu niebędącego przedsiębiorcą, dostawcy internetowych platform handlowych powinni zamieszczać krótkie oświadczenie, zgodnie z którym prawa konsumentów wynikające z unijnego prawa ochrony konsumentów nie mają zastosowania do zawartej umowy. Ponadto konsumenci powinni być informowani o sposobie, w jaki obowiązki związane z umową są podzielone między osoby trzecie oferujące towary, usługi lub treści cyfrowe a dostawców internetowych platform handlowych. Informacja ta powinna być udzielana w jasny i zrozumiały sposób, a nie tylko w standardowych warunkach umownych lub innych podobnych dokumentach umownych. Wymogi informacyjne dotyczące dostawców internetowych platform handlowych powinny być proporcjonalne. Wymogi te muszą zachowywać równowagę między wysokim poziomem ochrony konsumentów a konkurencyjnością dostawców internetowych platform handlowych. Informując konsumentów, że prawa konsumenta nie znajdują zastosowania, dostawcy internetowych platform handlowych nie powinni być zobowiązani do wyszczególnienia tych praw. Pozostaje to bez uszczerbku dla wymogów w zakresie informowania konsumentów przewidzianych w dyrektywie 2011/83/UE, a w szczególności w art. 6 ust. 1. Informacja o odpowiedzialności za zapewnienie przestrzegania praw konsumenta zależy od umownych ustaleń pomiędzy dostawcami internetowych platform handlowych i odpowiednimi przedsiębiorcami będącymi osobami trzecimi. Dostawca internetowej platformy handlowej mógłby wskazać, że przedsiębiorca będący osobą trzecią ponosi wyłączną odpowiedzialność za przestrzeganie praw konsumenta lub określić zakres swoich własnych szczegółowych obowiązków, gdy przejmuje on odpowiedzialność za niektóre aspekty umowy, na przykład za dostawę lub wykonanie prawa do odstąpienia.

(28)

Zgodnie z art. 15 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/31/WE (14) dostawcy internetowych platform handlowych nie powinni być zobowiązani do sprawdzania statusu prawnego dostawców będących osobami trzecimi. Dostawcy internetowych platform handlowych powinni natomiast wymagać od dostawców będących osobami trzecimi, działających na internetowych platformach handlowych, wskazania swego statusu jako przedsiębiorców lub osób niebędących przedsiębiorcami dla celów prawa ochrony konsumentów i udzielenia tych informacji dostawcy internetowej platformy handlowej.

(29)

Biorąc pod uwagę szybkie zmiany technologiczne dotyczące internetowych platform handlowych oraz potrzebę zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów, państwa członkowskie powinny mieć możliwość przyjęcia lub utrzymania w tym celu szczególnych dodatkowych środków. Takie przepisy powinny być proporcjonalne i niedyskryminujące oraz nie powinny naruszać przepisów dyrektywy 2000/31/WE.

(30)

Definicje treści cyfrowych i usług cyfrowych w dyrektywie 2011/83/UE powinny zostać dostosowane do definicji zawartych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 (15). Treści cyfrowe, które podlegają przepisom dyrektywy (UE) 2019/770, obejmują pojedynczą dostawę, szereg odrębnych dostaw lub dostawę w sposób ciągły przez okres czasu. Kryterium dostawy w sposób ciągły nie powinna być koniecznie jej długoterminowość. Przypadki takie jak transmisja strumieniowa na żywo krótkiego filmu wideo należy uznać za dostawę w sposób ciągły przez okres czasu, niezależnie od faktycznej długości pliku audiowizualnego. Dlatego dokonanie rozróżnienia między niektórymi rodzajami treści cyfrowych i usług cyfrowych może być trudne, ponieważ i jedne, i drugie mogą wiązać się z dostawą w sposób ciągły przez przedsiębiorcę przez cały czas trwania umowy. Przykładem usług cyfrowych są usługi wymiany treści wideo i audio oraz inne usługi przechowywania plików online, edycja tekstów lub gry oferowane w chmurze, usługi przechowywania danych w chmurze, poczty elektronicznej, mediów społecznościowych i aplikacji działających w oparciu o chmury. Ciągłe zaangażowanie dostawcy usług uzasadnia zastosowanie przepisów dotyczących prawa do odstąpienia od umowy zawartych w dyrektywie 2011/83/UE, które skutecznie umożliwiają konsumentowi przetestowanie usługi i podjęcie decyzji w ciągu 14-dniowego okresu od zawarcia umowy, czy chce nadal z niej korzystać. Wiele umów o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym, charakteryzuje pojedyncza dostawa konsumentowi określonego fragmentu lub fragmentów treści cyfrowych, takich jak określone pliki muzyczne lub pliki wideo. Umowy o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym, pozostają objęte wyjątkiem od prawa do odstąpienia od umowy określonym w art. 16 akapit pierwszy lit. m) dyrektywy 2011/83/UE, który stanowi, że konsument traci prawo do odstąpienia od umowy w przypadku rozpoczęcia wykonywania umowy, na przykład w przypadku pobrania lub strumieniowego odtwarzania treści, z zastrzeżeniem udzielenia przez konsumenta uprzedniej wyraźnej zgody na rozpoczęcie świadczenia w czasie trwania okresu na odstąpienie od umowy oraz przyjęcia przez niego do wiadomości, że tym samym traci on przysługujące mu prawo do odstąpienia od umowy. W razie wątpliwości co do tego, czy umowa jest umową o świadczenie usług, czy umową o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym, należy stosować przepisy dotyczące prawa do odstąpienia od umowy w przypadku usług.

(31)

Treści cyfrowe i usługi cyfrowe są często dostarczane online na podstawie umów, zgodnie z którymi konsument nie płaci ceny, ale dostarcza przedsiębiorcy dane osobowe. Dyrektywa 2011/83/UE ma już zastosowanie do umów o dostarczenie treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym (na przykład dostarczenie treści cyfrowych w trybie online), bez względu na to, czy konsument płaci cenę w pieniądzu czy dostarcza dane osobowe. Dyrektywa ta ma natomiast zastosowanie jedynie do umów o świadczenie usług, w tym usług cyfrowych, na podstawie których konsument płaci cenę lub zobowiązuje się do jej zapłaty. W rezultacie dyrektywa ta nie ma zastosowania do umów o usługi cyfrowe, na podstawie których konsument dostarcza przedsiębiorcy dane osobowe bez uiszczania ceny. Uwzględniając ich podobieństwa i wymienność płatnych usług cyfrowych i usług cyfrowych dostarczanych w zamian za dane osobowe, powinny być one przedmiotem tych samych przepisów na podstawie tej dyrektywy.

(32)

Należy zapewnić spójność pomiędzy zakresem stosowania dyrektywy 2011/83/UE i dyrektywy (UE) 2019/770, która ma zastosowanie do umów o dostarczenie treści lub usług cyfrowych, na podstawie których konsument dostarcza lub zobowiązuje się dostarczyć przedsiębiorcy dane osobowe.

(33)

Zakres stosowania dyrektywy 2011/83/UE powinien zatem zostać rozszerzony również na umowy, na podstawie których przedsiębiorca dostarcza lub zobowiązuje się dostarczyć usługę cyfrową konsumentowi, a konsument dostarcza lub zobowiązuje się dostarczyć dane osobowe. Podobnie dyrektywa ta powinna mieć zastosowanie do umów o dostarczenie treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym, ilekroć konsument dostarcza lub zobowiązuje się dostarczyć przedsiębiorcy dane osobowe, z wyjątkiem przypadków, gdy dane osobowe dostarczone przez konsumenta są przetwarzane przez przedsiębiorcę wyłącznie w celu dostarczenia treści cyfrowych lub usługi cyfrowej, a przedsiębiorca nie przetwarza tych danych do żadnych innych celów. Przetwarzanie danych osobowych powinno być zgodne z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (16).

(34)

W celu zapewnienia pełnej zgodności z dyrektywą (UE) 2019/770, jeżeli treści cyfrowe lub usługi cyfrowe nie są dostarczane w zamian za zapłatę ceny, dyrektywa 2011/83/UE nie ma również zastosowania do sytuacji, gdy przedsiębiorca zbiera dane osobowe jedynie w celu spełnienia wymogów prawnych, które go obowiązują. Mogą to być sytuacje, w których przykładowo rejestracja konsumenta jest wymagana przez obowiązujące przepisy ze względów bezpieczeństwa i na potrzeby identyfikacji.

(35)

Dyrektywa 2011/83/UE nie powinna również mieć zastosowania do przypadków, w których przedsiębiorca zbiera wyłącznie metadane, takie jak informacje dotyczące urządzenia należącego do konsumenta lub historia przeglądania, z wyjątkiem przypadków uznanych za umowę zgodnie z prawem krajowym. Nie powinna ona również mieć zastosowania do sytuacji, w których konsument, który nie zawarł umowy z przedsiębiorcą, musi obejrzeć reklamy wyłącznie w celu uzyskania dostępu do treści cyfrowych lub usługi cyfrowej. Państwa członkowskie powinny jednak zachować swobodę w zakresie rozszerzenia stosowania tej dyrektywy na takie sytuacje lub odmiennego uregulowania takich sytuacji, które są wyłączone z zakresu stosowania tej dyrektywy.

(36)

Pojęcie funkcjonalności powinno być rozumiane jako odnoszące się do możliwych sposobów wykorzystywania treści cyfrowych lub usługi cyfrowej. Przykładowo brak ograniczeń technicznych lub występowanie takich ograniczeń jak ochrona za pośrednictwem zarządzania prawami cyfrowymi lub kodowanie regionalne może mieć wpływ na zdolność spełnienia przez treści cyfrowe lub usługę cyfrową wszystkich funkcji zgodnych z ich przeznaczeniem. Pojęcie interoperacyjności odnosi się do tego, czy i w jakim zakresie treści cyfrowe lub usługa cyfrowa mogą współdziałać ze sprzętem komputerowym lub oprogramowaniem, innym niż sprzęt komputerowy lub oprogramowanie, z którymi treści cyfrowe lub usługi cyfrowe tego samego rodzaju są zazwyczaj używane. Prawidłowe funkcjonowanie mogłoby obejmować na przykład zdolność treści cyfrowych lub usługi cyfrowej do wymiany informacji z takim innym oprogramowaniem lub sprzętem komputerowym oraz do wykorzystywania wymienianych informacji. Pojęcie kompatybilności jest zdefiniowane w dyrektywie (UE) 2019/770.

(37)

Art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 8 dyrektywy 2011/83/UE nakładają na przedsiębiorców wymóg, odpowiednio w odniesieniu do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa i umów zawieranych na odległość, uzyskania uprzedniej wyraźnej zgody konsumenta na rozpoczęcie spełnienia świadczenia przed upływem terminu do odstąpienia od umowy. W art. 14 ust. 4 lit. a) tej dyrektywy przewidziano sankcję umowną, gdy wspomniany wymóg nie jest spełniony przez przedsiębiorcę, a mianowicie taką, że konsument nie ponosi kosztów świadczonych usług. W związku z tym wymóg uzyskania uprzedniej wyraźnej zgody konsumenta ma zastosowanie jedynie w przypadku usług, w tym usług cyfrowych, świadczonych za zapłatę ceny. Dlatego też należy zmienić art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 8 w taki sposób, aby ciążący na przedsiębiorcach wymóg uzyskania uprzedniej wyraźniej zgody konsumenta miał zastosowanie jedynie do umów o świadczenie usług, zgodnie z którymi na konsumencie spoczywa obowiązek zapłaty.

(38)

Art. 16 akapit pierwszy lit. m) dyrektywy 2011/83/UE przewiduje wyjątek od prawa do odstąpienia od umowy w odniesieniu do treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym, jeżeli konsument wyraził uprzednią wyraźną zgodę na rozpoczęcie spełnienia świadczenia przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i przyjął do wiadomości, że utracił tym samym przysługujące mu prawo do odstąpienia. Art. 14 ust. 4 lit. b) tej dyrektywy przewiduje sankcję umowną w przypadku, gdy wymóg ten nie jest spełniony przez przedsiębiorcę, polegającą na tym, że konsument nie ponosi kosztów za wykorzystane treści cyfrowe. Wymóg uzyskania uprzedniej wyraźnej zgody i przyjęcia do wiadomości przez konsumenta jest w związku z tym istotny jedynie w przypadku treści cyfrowych dostarczanych za zapłatę ceny. Dlatego też należy zmienić art. 16 akapit pierwszy lit. m) w taki sposób, aby ciążący na przedsiębiorcach wymóg uzyskania uprzedniej wyraźnej zgody i przyjęcia do wiadomości przez konsumenta miał zastosowanie jedynie do umów, zgodnie z którymi na konsumencie spoczywa obowiązek zapłaty.

(39)

Art. 7 ust. 4 dyrektywy 2005/29/WE określa wymogi informacyjne dotyczące „zaproszenia do dokonania zakupu” produktu po określonej cenie. Te wymogi informacyjne mają zastosowanie już na etapie reklamy, podczas gdy dyrektywa 2011/83/UE nakłada ten i inne, bardziej szczegółowe wymogi informacyjne na późniejszym etapie przed zawarciem umowy (tj. tuż przed zawarciem umowy przez konsumenta). W rezultacie przedsiębiorcy mogą być zobowiązani do udzielania takiej samej informacji na etapie reklamy (np. reklama online na stronie internetowej) i na etapie przed zawarciem umowy (np. na stronach ich sklepów internetowych).

(40)

Wymogi informacyjne określone w art. 7 ust. 4 dyrektywy 2005/29/WE zawierają informację dla konsumenta o stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji. Ustalenia oceny adekwatności prawa konsumenckiego i marketingowego wykazują, że informacja ta jest bardziej istotna na etapie przed zawarciem umowy, który reguluje dyrektywa 2011/83/UE. Wymóg dotyczący udzielenia tej informacji w zaproszeniach do dokonania zakupu na etapie reklamy, określony w dyrektywie 2005/29/WE, powinien być w związku z tym uchylony.

(41)

Art. 6 ust. 1 lit. h) dyrektywy 2011/83/UE nakłada na przedsiębiorców obowiązek udzielenia konsumentom przed zawarciem umowy informacji dotyczących prawa do odstąpienia od umowy, wraz ze wzorem formularza odstąpienia od umowy zawartym w załączniku I część B do tej dyrektywy. Art. 8 ust. 4 tej dyrektywy ustanawia łagodniejsze wymogi w zakresie informacji przed zawarciem umowy, jeżeli umowa jest zawarta przy pomocy środka porozumiewania się na odległość, przewidującego ograniczoną przestrzeń lub czas na przedstawienie informacji, np. telefonicznie, przez głosowego asystenta zakupów lub przez SMS. Obowiązkowe informacje przed zawarciem umowy, które mają zostać udzielone z wykorzystaniem lub za pośrednictwem takiego szczególnego środka porozumiewania się na odległość, obejmują informacje dotyczące prawa do odstąpienia od umowy, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lit. h). W związku z tym obejmują one również udostępnienie wzoru formularza odstąpienia od umowy zawartego w załączniku I część B. Udostępnienie wzoru formularza odstąpienia od umowy jest jednak niemożliwe, gdy umowa jest zawarta przy pomocy środka takiego jak telefon lub głosowy asystent zakupów, a w przypadku innych środków komunikacji na odległość objętych art. 8 ust. 4 może być technicznie niewykonalne w sposób przyjazny dla użytkownika. Należy zatem wyłączyć wzór formularza odstąpienia od umowy z zakresu informacji, których przedsiębiorcy są zobowiązani udzielić w każdym przypadku z wykorzystaniem lub za pośrednictwem szczególnych środków komunikacji na odległość używanych do zawierania umów zgodnie z art. 8 ust. 4.

(42)

Art. 16 akapit pierwszy lit. a) dyrektywy 2011/83/UE przewiduje wyjątek od prawa do odstąpienia od umowy w odniesieniu do umów o świadczenie usług, w ramach których usługa została w pełni wykonana, jeżeli rozpoczęto spełnianie świadczenia za uprzednią wyraźną zgodą konsumenta oraz po przyjęciu przez niego do wiadomości, że utraci on przysługujące mu prawo do odstąpienia od umowy z chwilą pełnego wykonania umowy przez przedsiębiorcę. Z kolei art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 8 tej dyrektywy, które określają obowiązki przedsiębiorcy w przypadku, gdy wykonanie umowy rozpoczęło się przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, nakładają na przedsiębiorców jedynie obowiązek uzyskania uprzedniej wyraźnej zgody konsumenta, ale już bez konieczności przyjęcia przez niego do wiadomości, że utraci przysługujące mu prawo do odstąpienia od umowy z chwilą pełnego wykonania umowy. Dla zapewnienia spójności między tymi przepisami należy w art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 8 nałożyć na przedsiębiorcę obowiązek uzyskania od konsumenta potwierdzenia przyjęcia do wiadomości, że utraci przysługujące mu prawo do odstąpienia od umowy z chwilą pełnego wykonania umowy, jeżeli zgodnie z umową na konsumencie spoczywa obowiązek zapłaty. Ponadto należy zmienić brzmienie art. 16 akapit pierwszy lit. a) w celu uwzględnienia zmiany art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 8, na podstawie których ciążący na przedsiębiorcach wymóg uzyskania uprzedniej wyraźnej zgody konsumenta oraz przyjęcia przez niego do wiadomości ma zastosowanie jedynie do umów o świadczenie usług, zgodnie z którymi na konsumencie spoczywa obowiązek zapłaty. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość, by wymogu uzyskania przyjęcia przez konsumenta do wiadomości, że utraci prawo do odstąpienia od umowy z chwilą pełnego wykonania umowy, nie stosować do umów o świadczenie usług, w przypadku których konsument wyraźnie zażądał od przedsiębiorcy, aby przyjechał do niego w celu dokonania naprawy. Art. 16 akapit pierwszy lit. c) tej dyrektywy przewiduje wyjątek od prawa do odstąpienia od umowy w przypadku umów dotyczących dostarczenia towarów wyprodukowanych według specyfikacji konsumenta lub wyraźnie zindywidualizowanych. Wyjątek ten obejmuje na przykład produkcję i instalację mebli dostosowanych do indywidualnych życzeń w domu konsumenta, których dokonuje się w ramach jednej umowy sprzedaży.

(43)

Należy również uznać, że wyjątek od prawa do odstąpienia od umowy przewidziany w art. 16 akapit pierwszy lit. b) dyrektywy 2011/83/UE ma zastosowanie do umów o indywidualne dostawy energii niesieciowej, gdyż jej cena jest zależna od wahań na rynkach towarowych lub rynkach energii, nad którymi przedsiębiorca nie może mieć kontroli i które mogą wystąpić w okresie na odstąpienie od umowy.

(44)

Art. 14 ust. 4 dyrektywy 2011/83/UE określa warunki, w jakich, w przypadku wykonania prawa do odstąpienia od umowy, konsument nie ponosi kosztów świadczenia usług, zapewnienia podstawowych usług publicznych i dostarczania treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym. Jeżeli którykolwiek z tych warunków jest spełniony, konsument nie musi zapłacić ceny za usługę, podstawowe usługi publiczne czy treści cyfrowe otrzymane przed wykonaniem prawa do odstąpienia od umowy. W odniesieniu do treści cyfrowych jednym z tych niekumulatywnych warunków, o którym mowa w art. 14 ust. 4 lit. b) ppkt (iii), jest niedostarczenie potwierdzenia umowy, wraz z potwierdzeniem uprzedniej wyraźnej zgody konsumenta na rozpoczęcie wykonywania umowy przed upływem terminu do odstąpienia od umowy oraz przyjęcia przez niego do wiadomości, że traci przysługujące mu prawo do odstąpienia od umowy. Warunek ten nie jest jednak uwzględniony wśród warunków utraty prawa do odstąpienia od umowy, o których mowa w art. 16 akapit pierwszy lit. m) tej dyrektywy, co powoduje niepewność w odniesieniu do możliwości powołania się przez konsumentów na art. 14 ust. 4 lit. b) ppkt (iii) w przypadku, gdy spełnione są pozostałe dwa warunki określone w art. 14 ust. 4 lit. b), i w konsekwencji dochodzi do utraty prawa do odstąpienia od umowy zgodnie z art. 16 akapit pierwszy lit. m). Warunek, o którym mowa w art. 14 ust. 4 lit. b) ppkt (iii), powinien zatem zostać dodany w art. 16 akapit pierwszy lit. m), aby umożliwić konsumentowi wykonanie prawa do odstąpienia od umowy w przypadku, gdy warunek ten nie jest spełniony, i tym samym dochodzenie praw przewidzianych w art. 14 ust. 4.

(45)

Przedsiębiorcy mogą indywidualnie dostosowywać cenę swoich ofert do konkretnych konsumentów lub konkretnych kategorii konsumentów w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji i profilowanie zachowań konsumentów pozwalające przedsiębiorcom ocenić siłę nabywczą konsumentów. Konsumenci powinni zatem być wyraźnie informowani, gdy zaproponowana im cena została indywidualnie dostosowana na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji, tak aby mogli uwzględnić potencjalne ryzyko przy podejmowaniu decyzji o zakupie. W konsekwencji w dyrektywie 2011/83/UE należy dodać szczególny wymóg informacyjny dotyczący informowania konsumenta, jeżeli cena została indywidualnie dostosowana na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji. Ten wymóg informacyjny nie powinien mieć zastosowania do takich technik jak „dynamiczne” ustalanie ceny lub ustalanie ceny „w czasie rzeczywistym”, które wiążą się z bardzo elastyczną i szybką zmianą ceny w reakcji na wymogi rynku, o ile techniki te nie obejmują indywidualnego dostosowania w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji. Ten wymóg informacyjny pozostaje bez uszczerbku dla rozporządzenia (UE) 2016/679, które przewiduje między innymi przysługujące każdej osobie fizycznej prawo do tego, by nie być poddawaną zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji w indywidualnych przypadkach, w tym profilowaniu.

(46)

Uwzględniając rozwój technologii, należy skreślić odniesienie do numeru faksu z listy środków komunikacji w art. 6 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2011/83/UE, ponieważ faks jest obecnie rzadko stosowany i w znacznej mierze przestarzały.

(47)

Przy podejmowaniu decyzji o zakupie konsumenci w coraz większym stopniu polegają na opiniach i rekomendacjach innych konsumentów. Zatem gdy przedsiębiorcy zapewniają dostęp do opinii konsumentów o produktach, powinni oni informować konsumentów, czy ustanowiono procesy i procedury mające zapewnić, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali produktów lub je kupili. Jeżeli ustanowiono takie procesy lub procedury, przedsiębiorcy powinni udzielać informacji na temat sposobu przeprowadzania kontroli i wyraźnie informować konsumentów o tym, jak opinie są przetwarzane, na przykład, czy zamieszcza się wszystkie opinie, zarówno pozytywne, jak i negatywne, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Ponadto należy uznać za nieuczciwą praktykę handlową wprowadzanie konsumentów w błąd poprzez twierdzenie, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy rzeczywiście używali tego produktu lub go kupili, jeżeli nie podjęto uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu zapewnienia, aby pochodziły one od takich konsumentów. Kroki te mogłyby obejmować środki techniczne służące temu, by zweryfikować wiarygodność osoby zamieszczającej opinię, na przykład zwracając się do niej o informacje, które potwierdzą, że konsument rzeczywiście używał tego produktu lub go kupił.

(48)

Przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące opinii i rekomendacji konsumenckich pozostają bez uszczerbku dla powszechnej i zgodnej z prawem praktyki reklamowej polegającej na wygłaszaniu przesadzonych twierdzeń lub twierdzeń, których nie należy rozumieć dosłownie.

(49)

Należy zakazać przedsiębiorcom zamieszczania nieprawdziwych opinii i rekomendacji konsumenckich, takich jak polubienia w mediach społecznościowych, lub zlecania ich zamieszczania innym osobom z myślą o promowaniu własnych produktów, a także manipulowania opiniami i rekomendacjami konsumenckimi, na przykład poprzez publikowanie tylko pozytywnych opinii i usuwanie negatywnych. Takie praktyki mogłyby mieć miejsce również poprzez ekstrapolację rekomendacji zamieszczonych przez użytkowników internetu, w przypadku gdy pozytywna interakcja użytkownika z pewnymi treściami internetowymi jest wiązana z innymi, lecz powiązanymi treściami, lub przenoszona do nich, co stwarza wrażenie, że użytkownik ten zajmuje pozytywne stanowisko również wobec tych powiązanych treści.

(50)

Należy zakazać przedsiębiorcom odsprzedawania konsumentom biletów na imprezy kulturalne i sportowe, które nabyli z wykorzystaniem oprogramowania takiego jak „boty”, co pozwala im kupować bilety w liczbie przekraczającej limity techniczne nałożone przez pierwotnego sprzedawcę biletów lub obchodzić inne środki techniczne wprowadzone przez pierwotnego sprzedawcę w celu zapewnienia dostępności biletów dla wszystkich osób. Zakaz ten pozostaje bez uszczerbku dla innych środków krajowych, jakie państwa członkowskie mogą przedsięwziąć w celu ochrony uzasadnionych interesów konsumentów oraz zapewnienia polityki kulturalnej i szerokiego dostępu wszystkich osób do imprez kulturalnych i sportowych, takich jak regulowanie ceny odsprzedaży biletów.

(51)

Art. 16 Karty gwarantuje wolność prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z prawem Unii oraz ustawodawstwami i praktykami krajowymi. Wprowadzanie na rynki państw członkowskich towarów określonych jako identyczne, w sytuacji, gdy produkty te w sposób istotny różnią się składem lub właściwościami, może jednak wprowadzać konsumentów w błąd i spowodować podjęcie przez nich decyzji o transakcji, której by w przeciwnym przypadku nie podjęli.

(52)

Dlatego też taka praktyka może być uznana za sprzeczną z dyrektywą 2005/29/WE w oparciu o przeprowadzaną indywidualnie dla każdego przypadku ocenę istotnych elementów. W celu ułatwienia stosowania istniejącego prawa Unii przez organy państw członkowskich ds. konsumentów i żywności w zawiadomieniu Komisji z dnia 29 września 2017 r.„w sprawie stosowania prawa UE w zakresie żywności i ochrony konsumenta w odniesieniu do kwestii związanych z podwójną jakością produktów – Szczególny przypadek żywności” przedstawiono wytyczne dotyczące zastosowania aktualnych przepisów unijnych do przypadków podwójnej jakości żywności. W tym kontekście Wspólne Centrum Badawcze Komisji przedstawiło w dniu 25 kwietnia 2018 r.„Ramy selekcjonowania i testowania artykułów żywnościowych w celu oceny ich cech w zakresie jakości: zharmonizowana unijna metoda testowania”.

(53)

Doświadczenie w zakresie egzekwowania prawa pokazuje jednak, że w braku wyraźnego przepisu może nie być jasne dla konsumentów, przedsiębiorców i właściwych organów krajowych, które praktyki handlowe mogą być sprzeczne z dyrektywą 2005/29/WE. Dlatego też dyrektywa ta powinna zostać zmieniona w celu zapewnienia pewności prawa zarówno dla przedsiębiorców, jak i organów egzekwujących prawo poprzez wyraźne odniesienie do wprowadzania towaru na rynek jako identycznego z towarem wprowadzonym na rynki w innych państwach członkowskich, w przypadku gdy towar ten w sposób istotny różni się składem lub właściwościami. Właściwe organy powinny ocenić takie praktyki i rozważyć indywidualnie każdy przypadek zgodnie z dyrektywą 2005/29/WE w brzmieniu określonym niniejszą dyrektywą. Podejmując taką ocenę, właściwe organy powinny uwzględnić, czy takie zróżnicowanie jest łatwe do zauważenia dla konsumentów, prawo przedsiębiorcy do dostosowania towarów tej samej marki do różnych rynków geograficznych z uwagi na uzasadnione i obiektywne czynniki, takie jak prawo krajowe, dostępność lub sezonowość surowców lub dobrowolne strategie mające na celu poprawę dostępu do zdrowej i bogatej w składniki odżywcze żywności, jak również prawo przedsiębiorcy do oferowania towarów tej samej marki w opakowaniach o różnej wadze lub rozmiarze na różnych rynkach geograficznych. Właściwe organy powinny ocenić, czy takie zróżnicowanie jest łatwe do zauważenia przez konsumentów, biorąc pod uwagę dostępność i adekwatność informacji. Istotne jest, aby konsumenci byli informowani o zróżnicowaniu towarów ze względu na uzasadnione i obiektywne czynniki. Przedsiębiorcy powinni mieć swobodę udzielania takich informacji na różne sposoby, które umożliwią konsumentom dostęp do niezbędnych informacji. Przedsiębiorcy powinni zasadniczo preferować rozwiązania alternatywne wobec udzielania informacji na etykiecie towarów. Należy przestrzegać odpowiednich unijnych przepisów i zasad sektorowych dotyczących swobodnego przepływu towarów.

(54)

Chociaż sprzedaż poza lokalem przedsiębiorstwa stanowi uzasadniony i powszechnie uznawany kanał sprzedaży, jak sprzedaż w lokalu przedsiębiorcy i sprzedaż na odległość, pewne szczególnie agresywne lub wprowadzające w błąd praktyki marketingowe lub sprzedażowe w kontekście wizyt w domu konsumenta lub wycieczek, o których mowa w art. 2 ust. 8 dyrektywy 2011/83/UE, mogą wywierać nacisk na konsumentów do dokonania zakupu towarów lub usług, których w przeciwnym wypadku by nie kupili lub zakupów po wygórowanych cenach, często wiążących się z natychmiastowym obowiązkiem zapłaty. Takie praktyki często kierowane są do osób starszych lub innych podatnych na zagrożenie konsumentów. Niektóre państwa członkowskie uznają takie praktyki za niepożądane i uważają za konieczne ograniczenie pewnych form i aspektów sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa w rozumieniu dyrektywy 2011/83/UE, takich jak agresywne i wprowadzające w błąd praktyki marketingowe lub sprzedażowe w kontekście nieumówionych wizyt w domu konsumenta lub wycieczek. W przypadku gdy takie ograniczenia są przyjmowane ze względów innych niż ochrona konsumenta, takich jak interes publiczny lub poszanowanie życia prywatnego konsumentów chronionych przez art. 7 Karty, nie wchodzą one w zakres stosowania dyrektywy 2005/29/WE.

(55)

Zgodnie z zasadą pomocniczości oraz w celu ułatwienia egzekwowania prawa należy wyjaśnić, że dyrektywa 2005/29/WE pozostaje bez uszczerbku dla swobody przyjmowania przez państwa członkowskie przepisów krajowych w celu dodatkowej ochrony uzasadnionych interesów konsumentów przed nieuczciwymi praktykami handlowymi w kontekście nieumówionych wizyt przedsiębiorcy w ich domach, które mają na celu oferowanie lub sprzedaż produktów lub w kontekście wycieczek zorganizowanych przez przedsiębiorcę, których celem lub skutkiem jest promocja lub sprzedaż produktów konsumentom, wtedy gdy takie przepisy są uzasadnione ochroną konsumentów. Wszelkie takie przepisy powinny być proporcjonalne i niedyskryminujące oraz nie powinny zakazywać tych kanałów sprzedaży jako takich. Przepisy krajowe przyjęte przez państwa członkowskie mogłyby na przykład określać porę dnia, w której wizyty w domach konsumentów bez ich wyraźnego życzenia są niedozwolone, lub zakazywać takich wizyt, jeżeli konsument w sposób widoczny wskazał, że ich sobie nie życzy, lub określać procedurę płatności. Ponadto przepisy te mogłyby ustanawiać zasady większej ochrony w obszarach zharmonizowanych dyrektywą 2011/83/UE. Należy zatem zmienić dyrektywę 2011/83/UE, aby umożliwić państwom członkowskim przyjęcie środków krajowych w celu zapewnienia dłuższego okresu do wykonania prawa do odstąpienia od umowy oraz w celu zastosowania odstępstwa od szczególnych wyjątków od prawa do odstąpienia od umowy. Państwa członkowskie powinny być zobowiązane do powiadamiania Komisji o jakichkolwiek krajowych przepisach przyjętych w tym względzie, tak by Komisja mogła udostępnić te informacje wszystkim zainteresowanym stronom i monitorować proporcjonalny charakter i zgodność z prawem tych środków.

(56)

W odniesieniu do agresywnych i wprowadzających w błąd praktyk w kontekście wydarzeń organizowanych poza lokalem przedsiębiorstwa, dyrektywa 2005/29/WE pozostaje bez uszczerbku dla warunków prowadzenia działalności gospodarczej lub systemów wydawania zezwoleń, które państwa członkowskie mogą stosować wobec przedsiębiorstw. Ponadto dyrektywa ta pozostaje bez uszczerbku dla krajowych przepisów prawa umów, w szczególności dla przepisów dotyczących skuteczności, zawierania lub skutków umowy. Agresywnych i wprowadzających w błąd praktyk w kontekście wydarzeń organizowanych poza lokalem przedsiębiorstwa można zakazać na podstawie przeprowadzanej indywidualnie dla każdego przypadku oceny zgodnie z art. 5–9 tej dyrektywy. Ponadto załącznik I do tej dyrektywy zawiera ogólny zakaz stosowania praktyk, w przypadku których przedsiębiorca stwarza wrażenie, że nie działa w celu związanym z jego zawodem oraz praktyk stwarzających wrażenie, że konsument nie może opuścić lokalu, dopóki nie zostanie zawarta umowa. Komisja powinna ocenić, czy obowiązujące przepisy zapewniają odpowiedni poziom ochrony konsumentów i odpowiednie narzędzia umożliwiające państwom członkowskim skuteczne zajęcie się takimi praktykami.

(57)

Niniejsza dyrektywa nie powinna wpływać na te aspekty krajowego prawa umów, które nie są przez nią uregulowane. Powinna ona zatem pozostawać bez uszczerbku dla krajowego prawa umów regulującego na przykład zawieranie lub skuteczność umowy w takich przypadkach jak brak zgodnych oświadczeń woli czy prowadzenie działalności handlowej bez zezwolenia.

(58)

Aby zapewnić obywatelom dostęp do aktualnych informacji na temat przysługujących im praw konsumentów i pozasądowego rozstrzygania sporów, internetowy punkt kontaktowy, który ma stworzyć Komisja, powinien w miarę możliwości być przyjazny dla użytkownika, kompatybilny z urządzeniami mobilnymi, łatwo dostępny i wszyscy powinni móc z niego korzystać, w tym osoby niepełnosprawne („projektowanie dla wszystkich”).

(59)

Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotyczącą dokumentów wyjaśniających (17) państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o środkach transpozycji, jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy ustawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.

(60)

Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie lepsze egzekwowanie i unowocześnienie prawa ochrony konsumentów, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki tego problemu możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,

(1)

W art. 52 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE (3) przewidziano bardzo ogólne wymogi dotyczące elementów struktury obligacji zabezpieczonych. Wymogi te mają ograniczony zakres i zgodnie z nimi obligacje zabezpieczone muszą być emitowane przez instytucję kredytową, która posiada statutową siedzibę w państwie członkowskim oraz podlegać szczególnemu nadzorowi publicznemu oraz mechanizmowi podwójnego regresu. Krajowe uregulowania dotyczące obligacji zabezpieczonych uwzględniają te kwestie, regulując je bardziej szczegółowo. W tych krajowych uregulowaniach zawarto również inne przepisy dotyczące struktury obligacji zabezpieczonych, a w szczególności przepisy regulujące skład puli aktywów stanowiących zabezpieczenie, kryteria kwalifikowalności aktywów, możliwość łączenia aktywów w pule, obowiązki w zakresie przejrzystości i sprawozdawczości oraz przepisy dotyczące ograniczania ryzyka płynności. Stosowane przez państwa członkowskie podejścia do regulacji tych instrumentów również różnią się co do istoty. W kilku państwach członkowskich nie istnieją specjalne uregulowania krajowe dotyczące obligacji zabezpieczonych. W rezultacie w prawie Unii nie określono jeszcze podstawowych elementów strukturalnych, którymi muszą charakteryzować się obligacje zabezpieczone emitowane w Unii.

(2)

W art. 129 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 (4) ustanowiono dalsze warunki, stanowiące uzupełnienie warunków, o których mowa w art. 52 ust. 4 dyrektywy 2009/65/WE, które należy spełnić, aby uzyskać traktowanie preferencyjne w odniesieniu do wymogów kapitałowych, co pozwala instytucjom kredytowym inwestującym w obligacje zabezpieczone na utrzymywanie mniejszego kapitału niż w przypadku inwestowania w inne aktywa. Chociaż te dodatkowe wymogi zwiększają stopień harmonizacji obligacji zabezpieczonych w Unii, to jednak służą one określonemu celowi, a mianowicie określeniu warunków, które muszą być spełnione, aby inwestorzy nabywający obligacje zabezpieczone uzyskali takie traktowanie preferencyjne, i nie mają zastosowania poza zakresem stosowania rozporządzenia (UE) nr 575/2013.

(3)

Inne akty prawne Unii, takie jak rozporządzenia delegowane Komisji (UE) 2015/35 (5) i (UE) 2015/61 (6) oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE (7), również odwołują się do definicji podanej w dyrektywie 2009/65/WE jako punktu odniesienia pozwalającego wskazać te obligacje zabezpieczone, które korzystają z traktowania preferencyjnego inwestorów nabywających obligacje zabezpieczone przewidzianego w tych aktach. Sformułowania stosowane w tych aktach są jednak zróżnicowane w zależności od celu i przedmiotu tych aktów, stąd też termin „obligacja zabezpieczona” nie jest używany konsekwentnie.

(4)

Sposób traktowania obligacji zabezpieczonych można zasadniczo uznać za zharmonizowany w zakresie dotyczącym inwestowania w te instrumenty. Niezharmonizowane pozostają jednak nadal w Unii warunki emisji obligacji zabezpieczonych, co ma szereg konsekwencji. Po pierwsze, traktowanie preferencyjne przyznaje się jednakowo instrumentom, które różnią się pod względem charakteru, a także poziomu ryzyka i ochrony inwestorów. Po drugie, różnice między uregulowaniami krajowymi lub brak takich uregulowań oraz brak wspólnie uzgodnionej definicji terminu „obligacja zabezpieczona”, mogłyby stwarzać przeszkody utrudniające rozwój prawdziwie zintegrowanego jednolitego rynku obligacji zabezpieczonych. Po trzecie, zróżnicowanie zabezpieczeń przewidzianych w przepisach krajowych mogłoby zagrażać stabilności finansowej, ponieważ w całej Unii można nabyć obligacje zabezpieczone o różnym poziomie ochrony inwestorów i mogą one korzystać z traktowania preferencyjnego na podstawie rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i innych aktów prawnych Unii.

(5)

Harmonizacja niektórych aspektów uregulowań krajowych w oparciu o niektóre najlepsze praktyki powinna zatem zapewnić sprawny i nieprzerwany rozwój dobrze funkcjonujących rynków obligacji zabezpieczonych w Unii oraz ograniczyć słabe punkty i potencjalne zagrożenia dla stabilności finansowej. Taka harmonizacja oparta na zasadach powinna wyznaczyć wspólny punkt odniesienia dla emisji wszystkich obligacji zabezpieczonych w Unii. Z harmonizacją wiąże się wymóg, aby wszystkie państwa członkowskie przyjęły uregulowania dotyczące obligacji zabezpieczonych, co powinno również przyczynić się do sprawniejszego rozwoju rynków obligacji zabezpieczonych w tych państwach członkowskich, w których taki rynek nie istnieje. Taki rynek stanowiłby stabilne źródło finansowania dla instytucji kredytowych, które dzięki temu miałyby większe możliwości udzielania przystępnych kredytów hipotecznych konsumentom i przedsiębiorstwom, oraz zapewniłby inwestorom dostęp do alternatywnych bezpiecznych inwestycji.

(6)

W zaleceniu z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie finansowania instytucji kredytowych (8) Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego (ERRS) zwróciła się do właściwych organów krajowych i Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) (EUNB), ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 (9), o wskazanie najlepszych praktyk odnoszących się do obligacji zabezpieczonych oraz wspieranie harmonizacji uregulowań krajowych. ERRS zaleciła także, aby EUNB koordynował działania podejmowane przez właściwe organy krajowe, w szczególności w związku z jakością i wyodrębnieniem puli aktywów stanowiących zabezpieczenie, wyłączeniem automatycznego przyspieszenia spłaty obligacji zabezpieczonych w przypadku niewypłacalności, ryzykiem dotyczącym aktywów i zobowiązań zagrażających puli aktywów stanowiących zabezpieczenie oraz ujawnianiem składu puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. W zaleceniu tym zaapelowano także do EUNB, by przez okres dwóch lat monitorował funkcjonowanie rynku obligacji zabezpieczonych w oparciu o najlepsze praktyki wskazane przez EUNB w celu oceny konieczności podjęcia działań ustawodawczych oraz by złożył ERRS i Komisji sprawozdanie w tym przedmiocie.

(7)

W grudniu 2013 r. Komisja zwróciła się do EUNB o konsultację zgodnie z art. 503 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 575/2013.

(8)

W sprawozdaniu dołączonym do swojej opinii z dnia 1 lipca 2014 r., stanowiącej odpowiedź na zalecenie ERRS z dnia 20 grudnia 2012 r. i na wniosek Komisji o konsultację z grudnia 2013 r., EUNB zalecił zwiększenie konwergencji krajowych uregulowań prawnych, regulacyjnych i nadzorczych dotyczących obligacji zabezpieczonych, aby przyczynić się do dalszego wspierania w Unii jednolitego sposobu traktowania obligacji zabezpieczonych w oparciu o preferencyjną wagę ryzyka.

(9)

Zgodnie z zaleceniami ERRS EUNB monitorował przez dwa lata funkcjonowanie rynku obligacji zabezpieczonych w oparciu o najlepsze praktyki określone we wspomnianym zaleceniu. Na podstawie tego monitorowania EUNB sporządził drugą opinię i sprawozdanie dotyczące obligacji zabezpieczonych z dnia 20 grudnia 2016 r. (10), które przedłożył ERRS, Radzie i Komisji. W sprawozdaniu tym stwierdzono, że konieczna jest dalsza harmonizacja, aby zapewnić spójniejsze definicje i spójniejsze traktowanie pod względem regulacyjnym obligacji zabezpieczonych w Unii. We wspomnianym sprawozdaniu uznano także, że punktem wyjścia do harmonizacji powinny być istniejące dobrze funkcjonujące rynki w niektórych państwach członkowskich.

(10)

Obligacje zabezpieczone są zwyczajowo emitowane przez instytucje kredytowe. Podstawowym celem obligacji zabezpieczonych jest zapewnienie finansowania kredytów, a udzielanie kredytów na dużą skalę należy do najważniejszych przedmiotów działalności instytucji kredytowych. W związku z tym, aby obligacje zabezpieczone korzystały z traktowania preferencyjnego na podstawie prawa Unii, wymagane jest, aby były one emitowane przez instytucje kredytowe.

(11)

Zawężenie grona podmiotów, które mogą emitować obligacje zabezpieczone, do instytucji kredytowych gwarantuje, że emitent tych obligacji będzie posiadał wiedzę niezbędną, aby zarządzać ryzykiem kredytowym związanym z kredytami wchodzącymi w skład puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. Takie podejście zapewnia również objęcie emitenta wymogami kapitałowymi, które chronią inwestorów w ramach mechanizmu podwójnego regresu przyznającego inwestorowi, jak również kontrahentowi instrumentu pochodnego, roszczenie zarówno wobec emitenta obligacji zabezpieczonych, jak i w stosunku do aktywów stanowiących zabezpieczenie. Dzięki zawężeniu grona podmiotów, które mogą emitować obligacje zabezpieczone, do instytucji kredytowych obligacje zabezpieczone pozostają więc bezpiecznym i wydajnym narzędziem finansowania, przyczyniając się tym samym do ochrony inwestorów i stabilności finansowej, co stanowi ważny cel polityki publicznej leżący w interesie ogólnym. Takie rozwiązanie jest również spójne z podejściem stosowanym na dobrze funkcjonujących rynkach krajowych, na których obligacje zabezpieczone emitować mogą wyłącznie instytucje kredytowe.

(12)

Jest zatem właściwe, aby obligacje zabezpieczone mogły być emitowane na mocy prawa Unii wyłącznie przez instytucje kredytowe zdefiniowane w art. 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia (UE) nr 575/2013. Wyspecjalizowane hipoteczne instytucje kredytowe charakteryzują się tym, że nie przyjmują depozytów pieniężnych, lecz raczej przyjmują od klientów inne środki podlegające zwrotowi, i w związku z tym objęte są definicją „instytucji kredytowej” określoną w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013. Bez uszczerbku dla działań pomocniczych dopuszczonych na mocy mającego zastosowanie prawa krajowego, wyspecjalizowane hipoteczne instytucje kredytowe to instytucje, które udzielają wyłącznie kredytów hipotecznych i kredytów dla sektora publicznego, co obejmuje również finansowanie kredytów nabytych od innych instytucji kredytowych. Głównym celem niniejszej dyrektywy jest określenie warunków, na jakich instytucje kredytowe mogą emitować obligacje zabezpieczone służące za narzędzie finansowania, przez określenie wymogów dotyczących produktu oraz ustanowienie specjalnego nadzoru nad produktem, któremu podlegają instytucje kredytowe, aby zapewnić wysoki poziom ochrony inwestorów.

(13)

Istnienie mechanizmu podwójnego regresu stanowi podstawową koncepcję i zasadniczy element wielu istniejących uregulowań krajowych dotyczących obligacji zabezpieczonych. Jest ono także kluczową cechą obligacji zabezpieczonych, o czym mowa w art. 52 ust. 4 dyrektywy 2009/65/WE. Należy zatem sprecyzować to pojęcie, aby zapewnić, by inwestorom i kontrahentom instrumentów pochodnych w całej Unii przysługiwało – w oparciu o zharmonizowane warunki – roszczenie zarówno wobec emitenta obligacji zabezpieczonych, jak i w stosunku do aktywów stanowiących zabezpieczenie.

(14)

Zasadniczą cechą obligacji zabezpieczonych powinno być również wyłączenie automatycznego przyspieszenia spłaty w przypadku niewypłacalności, aby inwestorzy nabywający obligacje zabezpieczone odzyskali zainwestowane środki w terminie zapadalności obligacji. Automatyczne przyspieszenie spłaty w przypadku niewypłacalności lub restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji emitenta może zmienić miejsce inwestorów nabywających obligacje zabezpieczone w hierarchii wierzycieli. Ważne jest zatem, aby zapewnić, by inwestorzy nabywający obligacje zabezpieczone otrzymywali zwrot zainwestowanych środków w terminie określonym w umowie, nawet w przypadku niewypłacalności lub restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Wyłączenie automatycznego przyspieszenia spłaty w przypadku niewypłacalności jest zatem bezpośrednio związane z mechanizmem podwójnego regresu i powinno w związku z tym stanowić podstawową cechę uregulowań dotyczących obligacji zabezpieczonych.

(15)

Inną podstawową cechą istniejących krajowych uregulowań dotyczących obligacji zabezpieczonych jest wymóg, by aktywa stanowiące zabezpieczenie były aktywami bardzo wysokiej jakości, aby zapewnić solidność puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. Aktywa stanowiące zabezpieczenie charakteryzują się określonymi cechami dotyczącymi roszczeń o zapłatę i aktywów zabezpieczających zapewniających pokrycie takich aktywów stanowiących zabezpieczenie. Należy zatem określić ogólne kryteria jakości, które powinny spełniać kwalifikujące się aktywa stanowiące zabezpieczenie.

(16)

Aktywa wymienione w art. 129 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 powinny kwalifikować się jako aktywa stanowiące zabezpieczenie w kontekście uregulowań dotyczących obligacji zabezpieczonych. Aktywa stanowiące zabezpieczenie, które przestały spełniać wymogi określone w art. 129 ust. 1 tego rozporządzenia, powinny w dalszym ciągu kwalifikować się jako aktywa stanowiące zabezpieczenie zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. b) niniejszej dyrektywy, pod warunkiem że spełniają one wymogi niniejszej dyrektywy. Inne aktywa stanowiące zabezpieczenie charakteryzujące się podobnie wysoką jakością mogą również kwalifikować się na mocy niniejszej dyrektywy, pod warunkiem że spełniają one wymogi niniejszej dyrektywy, w tym wymogi dotyczące aktywów zabezpieczających stanowiących pokrycie roszczenia o zapłatę. W przypadku rzeczowych aktywów zabezpieczających, prawo własności powinno być wpisane w rejestrze publicznym, aby zapewnić możliwość ich wyegzekwowania. Jeżeli rejestr publiczny nie istnieje, państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia alternatywnej formy poświadczenia prawa własności i roszczeń, która jest porównywalna do poświadczenia, jakie zapewnia publiczny wpis obciążonego składnika aktywów rzeczowych. W przypadku gdy państwa członkowskie korzystają z takiej alternatywnej formy poświadczenia, powinny one również przewidzieć procedurę wprowadzania zmian w poświadczeniach prawa własności i roszczeń. Ekspozycje wobec instytucji kredytowych powinny kwalifikować się jako aktywa stanowiące zabezpieczenie zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. a) lub b) niniejszej dyrektywy, w zależności od tego, czy spełniają wymogi art. 129 rozporządzenia (UE) nr 575/2013. Ekspozycje wobec zakładów ubezpieczeń powinny również kwalifikować się jako aktywa stanowiące zabezpieczenie zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. b) niniejszej dyrektywy. Kredyty udzielane przedsiębiorstwom publicznym w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy Komisji 2006/111/WE (11) lub gwarantowane przez przedsiębiorstwa publiczne, mogą kwalifikować się jako aktywa stanowiące zabezpieczenie, pod warunkiem że te przedsiębiorstwa publiczne świadczą podstawowe usługi publiczne w celu utrzymania działalności społecznej o krytycznym znaczeniu.

Ponadto, takie przedsiębiorstwa publiczne powinny świadczyć swoje usługi na podstawie koncesji lub zezwolenia organu publicznego, podlegać nadzorowi publicznemu oraz mieć wystarczające zdolności generowania dochodu gwarantujące ich wypłacalność. W przypadku gdy państwa członkowskie podejmują decyzję o dopuszczeniu w uregulowaniach krajowych aktywów w formie kredytów udzielanych przedsiębiorstwom publicznym lub gwarantowanych przez przedsiębiorstwa publiczne, powinny one należycie uwzględnić ewentualny wpływ dopuszczenia takich aktywów na konkurencję. Niezależnie od struktury własności, instytucji kredytowych ani towarzystw ubezpieczeniowych nie powinno się uznawać za przedsiębiorstwa publiczne. Ponadto państwa członkowskie powinny mieć możliwość wykluczenia, w swoich uregulowaniach krajowych, możliwości zakwalifikowania niektórych aktywów jako kwalifikujących się aktywów podlegających zaliczeniu do puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. Aby umożliwić inwestorom nabywającym obligacje zabezpieczone lepszą ocenę ryzyka związanego z programem emisji obligacji zabezpieczonych, państwa członkowskie powinny również określić zasady dywersyfikacji ryzyka w odniesieniu do granularności i istotnej koncentracji, zasady dotyczące liczby kredytów lub ekspozycji w puli aktywów stanowiących zabezpieczenie oraz zasady dotyczące liczby kontrahentów. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość decydowania o odpowiednim poziomie granularności i istotnej koncentracji wymaganej na mocy prawa krajowego.

(17)

Obligacje zabezpieczone mają szczególne cechy strukturalne, które mają na celu zapewnienie nieprzerwanej ochrony inwestorów. Cechy te obejmują wymóg, aby inwestorom nabywającym obligacje zabezpieczone przysługiwało roszczenie nie tylko wobec emitenta, lecz także w stosunku do aktywów z puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. Te wymogi dotyczące struktury produktu różnią się od wymogów ostrożnościowych mających zastosowanie do instytucji kredytowych emitujących obligacje zabezpieczone. Te pierwsze nie powinny koncentrować się na zapewnieniu korzystnej sytuacji ostrożnościowej emitenta, lecz powinny mieć raczej na celu ochronę inwestorów poprzez nałożenie szczegółowych wymogów w odniesieniu do obligacji zabezpieczonej jako takiej. Oprócz wprowadzenia szczególnego wymogu stosowania wysokiej jakości aktywów stanowiących zabezpieczenie należy również uregulować wymogi ogólne dotyczące cech puli aktywów stanowiących zabezpieczenie, aby dodatkowo zwiększyć ochronę inwestorów. Wymogi te powinny obejmować szczegółowe przepisy mające na celu ochronę puli aktywów stanowiących zabezpieczenie, takie jak przepisy dotyczące wyodrębniania aktywów stanowiących zabezpieczenie. Wyodrębnienia można dokonać na różne sposoby, na przykład w bilansie, za pomocą spółki celowej lub w inny sposób. W każdym razie, celem wyodrębnienia aktywów stanowiących zabezpieczenie jest ich prawne umieszczenie poza zasięgiem roszczeń wierzycieli innych niż inwestorzy nabywający obligacje zabezpieczone.

(18)

Lokalizacja aktywów zabezpieczających powinna również podlegać regulacji, aby zapewnić wykonanie praw przysługujących inwestorom. Ważne jest także, aby państwa członkowskie ustanowiły przepisy dotyczące składu puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. W niniejszej dyrektywie należy również określić wymogi dotyczące pokrycia, bez uszczerbku dla przysługującego państwom członkowskim prawa do dopuszczania innych sposobów ograniczania ryzyka, takiego jak ryzyko związane z walutami czy ryzyko związane ze stopami procentowymi. Należy również określić sposób wyliczania stopnia pokrycia oraz warunki, na jakich instrumenty pochodne można zaliczyć do puli aktywów stanowiących zabezpieczenie, w celu zapewnienia, by pule aktywów stanowiących zabezpieczenie podlegały wspólnym wysokim standardom jakości w całej Unii. Wyliczanie stopnia pokrycia powinno odbywać się zgodnie z zasadą nominalności w odniesieniu do kwoty głównej. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania metody wyliczania innej niż zasada nominalności, pod warunkiem że ta inna metoda jest ostrożniejsza, tzn. nie prowadzi do uzyskania wyższego wskaźnika pokrycia wyrażonego ułamkiem, w którym wartość aktywów stanowiących zabezpieczenie jest w liczniku, a wartość zobowiązań z tytułu obligacji zabezpieczonych w mianowniku. Państwa członkowskie powinny mieć prawo wprowadzenia wymogu poziomu nadzabezpieczenia obligacji zabezpieczonych wyemitowanych przez instytucje kredytowe mające siedzibę w danym państwie członkowskim wyższego niż wymóg dotyczący pokrycia określony w niniejszej dyrektywie.

(19)

Szereg państw członkowskich wymaga już, aby podmiot monitorujący pulę aktywów stanowiących zabezpieczenie wykonywał konkretne zadania związane z jakością kwalifikujących się aktywów i zapewniał zgodność z krajowymi wymogami dotyczącymi pokrycia. W celu harmonizacji sposobu traktowania obligacji zabezpieczonych w całej Unii istotne jest zatem jasne określenie zadań i obowiązków podmiotu monitorującego pulę aktywów stanowiących zabezpieczenie, jeżeli wymóg ustanowienia takiego podmiotu wynika z uregulowań krajowych. Istnienie podmiotu monitorującego pulę aktywów stanowiących zabezpieczenie nie zwalnia właściwych organów krajowych z obowiązku sprawowania nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi, w szczególności w odniesieniu do zgodności z wymogami określonymi w przepisach prawa krajowego transponujących niniejszą dyrektywę.

(20)

W art. 129 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 określono szereg warunków, które musza spełniać obligacje zabezpieczone, dla których zabezpieczenie ustanowiły podmioty sekurytyzacyjne. Jeden z tych warunków dotyczy zakresu stosowania tego rodzaju aktywu stanowiącego zabezpieczenie i ogranicza stosowanie tego rodzaju struktur do 10 % kwoty znajdujących się w obrocie obligacji zabezpieczonych. Właściwe organy mogą odstąpić od tego warunku zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 575/2013. Z przeprowadzonego przez Komisję przeglądu zasadności tego odstępstwa wynika, że możliwość wykorzystywania instrumentów sekurytyzacyjnych lub obligacji zabezpieczonych jako aktywów stanowiących zabezpieczenie na potrzeby emisji obligacji zabezpieczonych powinna być dozwolona wyłącznie w odniesieniu do innych obligacji zabezpieczonych („wewnątrzgrupowe struktury obejmujące pule obligacji zabezpieczonych”) i powinna być dozwolona bez limitów w odniesieniu do kwoty znajdujących się w obrocie obligacji zabezpieczonych. W celu zagwarantowania optymalnego poziomu przejrzystości pule aktywów stanowiących zabezpieczenie dla zewnętrznie emitowanych obligacji zabezpieczonych nie powinny zawierać obligacji zabezpieczonych emitowanych wewnętrznie przez inne instytucje kredytowe wchodzące w skład tej samej grupy. Ponadto – ponieważ stosowanie wewnątrzgrupowych struktur obejmujących pule obligacji zabezpieczonych stanowi odstępstwo od limitów dotyczących ekspozycji instytucji kredytowych określonych w art. 129 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 – należy wprowadzić wymóg, aby wewnętrznie i zewnętrznie emitowane obligacje zabezpieczone kwalifikowały się do stopnia 1. jakości kredytowej w momencie emisji lub, w przypadku późniejszej zmiany stopnia jakości kredytowej i pod warunkiem uzyskania zgody właściwych organów, do stopnia 2. jakości kredytowej. Jeżeli wewnętrznie lub zewnętrznie emitowane obligacje zabezpieczone przestają spełniać ten wymóg, wewnętrznie emitowane obligacje zabezpieczone nie kwalifikują się już jako uznane aktywa na mocy art. 129 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i w związku z tym zewnętrznie emitowane obligacje zabezpieczone z odnośnej puli aktywów stanowiących zabezpieczenie nie podlegają zwolnieniu na mocy art. 129 ust. 1b tego rozporządzenia.

Jeżeli te wewnętrznie emitowane obligacje zabezpieczone nie spełniają już odnośnych wymogów dotyczących stopnia jakości kredytowej, należy je jednak traktować jako kwalifikujące się aktywa stanowiące zabezpieczenie do celów niniejszej dyrektywy, pod warunkiem że spełniają wszystkie określone w niej wymogi, a zewnętrznie emitowane obligacje zabezpieczone, których aktywami zabezpieczającymi są te wewnętrznie emitowane obligacje zabezpieczone lub inne aktywa spełniające wymogi niniejszej dyrektywy, powinny zatem także móc nosić oznaczenie „europejska obligacja zabezpieczona”. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość zezwolenia na korzystanie z takich struktur. Wynika z tego, że aby należące do grupy instytucje kredytowe mające siedzibę w różnych państwach członkowskich mogły skutecznie korzystać z tej możliwości, powinny ją wybrać wszystkie właściwe państwa członkowskie, a następnie transponować odpowiedni przepis do prawa krajowego.

(21)

Małe instytucje kredytowe napotykają trudności przy emisji obligacji zabezpieczonych, gdyż uruchomienie programu emisji obligacji zabezpieczonych często wiąże się z wysokimi kosztami początkowymi. Szczególnie ważną cechą rynku obligacji zabezpieczonych jest również jego płynność, która w dużej mierze zależy od wolumenu znajdujących się w obrocie obligacji. Wskazane jest zatem dopuszczenie wspólnego finansowania emisji przez przynajmniej dwie instytucje kredytowe, aby umożliwić mniejszym instytucjom kredytowym emisję obligacji zabezpieczonych. Umożliwiłoby to kilku instytucjom kredytowym tworzenie puli aktywów stanowiących zabezpieczenie w celu ustanowienia aktywów stanowiących zabezpieczenie na potrzeby obligacji zabezpieczonych emitowanych przez jedną instytucję kredytową oraz ułatwiłoby emisję obligacji zabezpieczonych w tych państwach członkowskich, których rynek obligacji zabezpieczonych nie jest jeszcze dobrze rozwinięty. Wymogi dotyczące stosowania umów w sprawie wspólnego finansowania powinny zapewniać, aby aktywa stanowiące zabezpieczenie będące przedmiotem sprzedaży lub – jeżeli państwo członkowskie dopuściło taką możliwość – przeniesienia na mocy uzgodnienia dotyczącego zabezpieczeń finansowych zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/47/WE (12) na rzecz instytucji kredytowych emitujących obligacje zabezpieczone spełniały przewidziane w prawie Unii wymogi kwalifikowalności i wyodrębniania aktywów stanowiących zabezpieczenie.

(22)

Istotnym aspektem obligacji zabezpieczonych jest przejrzystość puli aktywów stanowiących zabezpieczenie tych obligacji, gdyż ułatwia porównywalność i umożliwia inwestorom przeprowadzenie niezbędnej oceny ryzyka. W prawie Unii znajdują się przepisy dotyczące sporządzania, zatwierdzania i rozpowszechniania prospektów emisyjnych, które mają być publikowane w związku z publiczną ofertą sprzedaży papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na regulowanym rynku mającym siedzibę lub działającym w państwie członkowskim. Ustawodawcy krajowi i uczestnicy rynku podjęli dotychczas szereg inicjatyw uzupełniających prawo Unii i dotyczących informacji, które należy ujawniać inwestorom nabywającym obligacje zabezpieczone. Należy jednak określić w prawie Unii minimalny wspólny poziom informacji, do których inwestorzy powinni mieć dostęp przed zakupem obligacji zabezpieczonych lub w momencie zakupu tych obligacji. Państwom członkowskim należy zezwolić na uzupełnienie tych minimalnych wymogów dodatkowymi przepisami.

(23)

Decydującą rolę w zapewnieniu ochrony inwestorów nabywających obligacje zabezpieczone odgrywa ograniczanie ryzyka płynności wiążącego się z tym instrumentem. Ma to zasadnicze znaczenie dla zapewnienia terminowej spłaty zobowiązań z tytułu obligacji zabezpieczonych. Należy zatem wprowadzić bufor płynnościowy dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie, aby uwzględnić różne rodzaje ryzyka niedoboru płynności, takie jak niedopasowanie terminów zapadalności i stóp procentowych, wstrzymanie płatności, ryzyko przemieszania aktywów, zobowiązania spłaty z tytułu instrumentów pochodnych i inne zobowiązania operacyjne wymagalne w trakcie trwania programu emisji obligacji zabezpieczonych. Instytucje kredytowe mogą znaleźć się w sytuacji, w której będą miały trudności ze spełnieniem wymogu utrzymywania bufora płynnościowego dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie, na przykład w warunkach skrajnych, w których zabezpieczenie przed utratą płynności wykorzystuje się do pokrycia wypływów. Właściwe organy wyznaczone zgodnie z niniejszą dyrektywą powinny monitorować przestrzeganie wymogu utrzymywania bufora płynnościowego dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie i w razie konieczności podjąć działania w celu zapewnienia, by instytucja kredytowa spełniała ten wymóg. Bufor płynnościowy dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie różni się od ogólnych wymogów dotyczących płynności nałożonych na instytucje kredytowe zgodnie z innymi aktami prawnymi Unii, ponieważ dotyczy bezpośrednio puli aktywów stanowiących zabezpieczenie i ma na celu ograniczenie ryzyka płynności związanego konkretnie z tą pulą. W celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych państwa członkowskie powinny mieć możliwość dopuszczania odpowiedniej interakcji z wymogami dotyczącymi płynności ustanowionymi na mocy innych aktów prawnych Unii i służącymi celom innym niż bufor płynnościowy dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. Państwa członkowskie powinny zatem mieć możliwość postanowienia, że do czasu zmiany tych aktów prawnych Unii wymóg utrzymywania bufora płynnościowego dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie ma zastosowanie tylko wówczas, gdy na instytucję kredytową nie nałożono na mocy prawa Unii innego wymogu dotyczącego płynności, przez okres obowiązywania tych innych wymogów.

Takie decyzje nie powinny nakładać na instytucje kredytowe obowiązku zabezpieczenia tych samych wypływów różnymi aktywami płynnymi w tym samym okresie. Możliwość podjęcia przez państwa członkowskie decyzji o nieustanawianiu bufora płynnościowego dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie należy jednak poddać ponownej ocenie w kontekście przyszłych zmian dotyczących wymogów w zakresie płynności instytucji kredytowych na mocy prawa Unii, w tym mającego zastosowanie rozporządzenia delegowanego przyjętego na podstawie art. 460 rozporządzenia (UE) nr 575/2013. Ryzyku płynności można zapobiec innymi środkami niż zapewnianie aktywów płynnych, na przykład emitując obligacje zabezpieczone o strukturze przewidującej możliwość przedłużenia terminu zapadalności, w której zdarzenia aktywujące dotyczą niedoboru płynności lub warunków skrajnych. W takich przypadkach państwa członkowskie powinny mieć możliwość zezwolenia na wyliczanie bufora płynnościowego na podstawie ostatecznego terminu zapadalności obligacji zabezpieczonej, z uwzględnieniem ewentualnych przedłużeń terminu zapadalności, w przypadku gdy zdarzenia aktywujące dotyczą ryzyka płynności. Ponadto państwa członkowskie powinny móc zezwolić na niestosowanie wymogów dotyczących płynności dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie w odniesieniu do obligacji zabezpieczonych objętych wymogami dotyczącymi dopasowania finansowania, w przypadku gdy płatności przychodzące są wymagalne na mocy umowy przed terminem płatności wychodzących i do tego czasu umieszczane w aktywach o wysokiej płynności.

(24)

W szeregu państw członkowskich opracowano innowacyjne struktury profili zapadalności, aby wyeliminować potencjalne ryzyko płynności, w tym ryzyko niedopasowania terminów zapadalności. Struktury te przewidują możliwość przedłużenia planowego terminu zapadalności obligacji zabezpieczonej przez określony czas lub przekazania przepływów pieniężnych z aktywów stanowiących zabezpieczenie bezpośrednio inwestorom nabywającym obligacje zabezpieczone. W celu harmonizacji struktur przewidujących możliwość przedłużenia terminu zapadalności w całej Unii istotne jest ustanowienie warunków, na jakich państwa członkowskie mogą dopuścić stosowanie tych struktur w celu zapewnienia, aby nie były one zbyt skomplikowane i nie narażały inwestorów na zwiększone ryzyko. Istotnym elementem tych warunków jest zapewnienie, by instytucja kredytowa nie mogła przedłużać terminu zapadalności według własnego uznania. Przedłużenie terminu zapadalności powinno być dopuszczalne wyłącznie wówczas, gdy wystąpiły obiektywne i jasno zdefiniowane zdarzenia aktywujące przewidziane w prawie krajowym lub oczekuje się ich wystąpienia w bliskiej przyszłości. Takie zdarzenia aktywujące powinny służyć zapobieganiu przypadkom niewykonania zobowiązania, na przykład w związku z niedoborem płynności, niedoskonałościami rynku lub zakłóceniami na rynku. Przedłużenie terminu mogłoby także ułatwić uporządkowaną likwidację instytucji kredytowych emitujących obligacje zabezpieczone, umożliwiając przedłużenie terminu w przypadku niewypłacalności lub restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w celu uniknięcia gwałtownej wyprzedaży aktywów.

(25)

Istnienie uregulowań w zakresie szczególnego nadzoru publicznego jest jednym z elementów definiujących obligacje zabezpieczone zgodnie z art. 52 ust. 4 dyrektywy 2009/65/WE. W dyrektywie tej nie określono jednak charakteru i zakresu tego nadzoru, ani organów, które powinny być odpowiedzialne za jego sprawowanie. Należy zatem zharmonizować elementy składowe takiego nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz wyraźnie określić zadania i obowiązki właściwych organów krajowych sprawujących ten nadzór.

(26)

Ponieważ nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi jest odrębny od nadzoru nad instytucjami kredytowymi w Unii, państwa członkowskie powinny móc wyznaczyć do sprawowania nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi właściwe organy krajowe, inne niż organy sprawujące ogólny nadzór nad instytucjami kredytowymi. W celu zapewnienia spójności w sprawowaniu nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi w całej Unii należy jednak zobowiązać właściwe organy sprawujące nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi do ścisłej współpracy z organami sprawującymi ogólny nadzór nad instytucjami kredytowymi jak również, w stosownych przypadkach, z organem ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

(27)

Nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi powinien obejmować udzielanie instytucjom kredytowym zezwoleń na emisję obligacji zabezpieczonych. Ponieważ do emisji obligacji zabezpieczonych powinny być uprawnione wyłącznie instytucje kredytowe, warunkiem uzyskania takiego zezwolenia powinno być uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności jako instytucja kredytowa. Jako że w państwach członkowskich uczestniczących w Jednolitym Mechanizmie Nadzorczym zadanie wydawania zezwoleń dla instytucji kredytowych zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Rady (UE) nr 1024/2013 (13) powierzono Europejskiemu Bankowi Centralnemu, wyłącznie organy wyznaczone na mocy niniejszej dyrektywy powinny być uprawnione do udzielania zezwoleń na emisję obligacji zabezpieczonych i sprawowanie nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi. W związku z tym w niniejszej dyrektywie należy ustanowić warunki, na jakich instytucje kredytowe, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności jako instytucja kredytowa na mocy prawa Unii, mogą uzyskać zezwolenie na emisję obligacji zabezpieczonych.

(28)

Zakres zezwolenia powinien być związany z programem emisji obligacji zabezpieczonych. Ten program powinien podlegać nadzorowi na mocy niniejszej dyrektywy. Instytucja kredytowa może prowadzić więcej niż jeden program emisji obligacji zabezpieczonych. W takim przypadku konieczne powinno być uzyskanie odrębnego zezwolenia dla każdego programu. Program emisji obligacji zabezpieczonych może obejmować więcej niż jedną pulę aktywów stanowiących zabezpieczenie. Kilka puli aktywów stanowiących zabezpieczenie lub różne emisje (pod różnymi międzynarodowymi kodami identyfikującymi papier wartościowy (ISIN)) w ramach tego samego programu emisji obligacji zabezpieczonych niekoniecznie wskazują na występowanie kilku odrębnych programów emisji tego rodzaju obligacji.

(29)

Po dacie rozpoczęcia stosowania przepisów prawa krajowego transponujących niniejszą dyrektywę nie powinno być wymagane uzyskanie nowego zezwolenia dla już realizowanych programów emisji obligacji zabezpieczonych. W odniesieniu do obligacji zabezpieczonych wyemitowanych w ramach istniejących programów emisji obligacji zabezpieczonych po dacie rozpoczęcia stosowania przepisów prawa krajowego transponujących niniejszą dyrektywę instytucje kredytowe powinny jednak spełniać wszystkie wymogi określone w niniejszej dyrektywie. Nadzór nad spełnianiem takich wymogów powinny sprawować właściwe organy wyznaczone zgodnie z niniejszą dyrektywą w ramach nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi. Państwa członkowskie mogą udzielać wytycznych dotyczących procedury przeprowadzania oceny zgodności na mocy prawa krajowego po dacie, od której mają one rozpocząć stosowanie przepisów prawa krajowego transponujących niniejszą dyrektywę. Właściwe organy powinny mieć możliwość dokonania oceny programu emisji obligacji zabezpieczonych i ewentualnej potrzeby zmiany zezwolenia dotyczącego tego programu. Taka konieczność zmiany może być uzasadniona istotnymi zmianami modelu biznesowego instytucji kredytowej emitującej obligacje zabezpieczone, na przykład w wyniku zmiany krajowych uregulowań dotyczących obligacji zabezpieczonych lub decyzji podjętych przez daną instytucję kredytową. Zmiany te można uznać za istotne, jeżeli pociągają za sobą konieczność ponownej oceny warunków, które stanowiły podstawę udzielenia zezwolenia na emisję obligacji zabezpieczonych.

(30)

Jeżeli państwo członkowskie przewiduje wymóg wyznaczenia kuratora, powinno móc przyjąć przepisy określające uprawnienia takich kuratorów i dotyczące ich wymogi operacyjne. Przepisy te mogą wyłączać możliwość przyjmowania przez kuratora depozytów pieniężnych lub innych środków podlegających zwrotowi od konsumentów i inwestorów detalicznych, lecz uprawniać go do przyjmowania depozytów pieniężnych i innych środków podlegających zwrotowi wyłącznie od inwestorów profesjonalnych.

(31)

W celu zapewnienia przestrzegania obowiązków nałożonych na instytucje kredytowe emitujące obligacje zabezpieczone oraz zapewnienia podobnego traktowania i przestrzegania przepisów w całej Unii państwa członkowskie należy zobowiązać do ustanowienia sankcji administracyjnych i innych środków administracyjnych, które są skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość ustanowienia sankcji karnych zamiast sankcji administracyjnych. Państwa członkowskie, które zdecydują się wprowadzić sankcje karne powinny powiadomić Komisję o odnośnych przepisach prawa karnego.

(32)

Sankcje administracyjne oraz inne środki administracyjne ustanowione przez państwa członkowskie powinny spełniać określone podstawowe wymogi w odniesieniu do adresatów tych sankcji lub środków, kryteriów, które należy uwzględnić przy ich stosowaniu, spoczywającego na właściwych organach sprawujących nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi obowiązku podawania do publicznej wiadomości informacji o nałożonych sankcjach lub zastosowanych środkach, uprawnień do nakładania sankcji i wysokości administracyjnych sankcji pieniężnych, które można nałożyć. Przed podjęciem decyzji o nałożeniu sankcji administracyjnych lub zastosowaniu innych środków administracyjnych należy umożliwić adresatowi takich sankcji lub środków złożenie wyjaśnień. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość ustanowienia wyjątków od prawa do składania wyjaśnień w przypadku środków administracyjnych innych niż sankcje administracyjne. Takie wyjątki powinny ograniczać się do przypadków bezpośredniego zagrożenia, w których konieczne jest podjęcie natychmiastowego działania, aby zapobiec poniesieniu znacznych strat przez osoby trzecie, takie jak inwestorzy nabywający obligacje zabezpieczone, lub aby zapobiec wyrządzeniu znacznej szkody dla systemu finansowego lub taką szkodę naprawić. W takim przypadku adresat powinien mieć prawo złożenia wyjaśnień po zastosowaniu danego środka.

(33)

Państwa członkowskie powinny być zobowiązane do zapewnienia, aby właściwe organy sprawujące nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi – przy ustalaniu rodzaju sankcji administracyjnych lub innych środków administracyjnych i wysokości tych sankcji – brały pod uwagę wszystkie istotne okoliczności w celu zapewnienia spójnego stosowania sankcji administracyjnych lub innych środków administracyjnych w całej Unii. Państwa członkowskie mogą uwzględnić środki administracyjne dotyczące przedłużenia terminu zapadalności w ramach struktur przewidujących możliwość przedłużenia terminu zapadalności. Jeżeli państwa członkowskie przewidują takie środki, środki te mogłyby umożliwiać właściwym organom unieważnienie przedłużenia terminu zapadalności i określać warunki takiego unieważnienia, aby zapobiec sytuacji, w której instytucja kredytowa przedłuża termin zapadalności z naruszeniem obiektywnych zdarzeń aktywujących określonych w prawie krajowym, lub w celu zapewnienia stabilności finansowej i ochrony inwestorów.

(34)

W celu wykrywania potencjalnych naruszeń wymogów dotyczących emisji i wprowadzania do obrotu obligacji zabezpieczonych właściwe organy sprawujące nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi powinny posiadać niezbędne uprawnienia do prowadzenia postępowań wyjaśniających oraz dysponować skutecznymi mechanizmami zachęcającymi do zgłaszania potencjalnych lub faktycznych naruszeń. Mechanizmy te powinny funkcjonować z poszanowaniem prawa od obrony przysługującego każdej osobie lub każdemu podmiotowi, którzy doświadczają negatywnych konsekwencji w związku ze stosowaniem tych uprawnień i mechanizmów.

(35)

Właściwe organy sprawujące nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi powinny również posiadać uprawnienia do nakładania sankcji administracyjnych oraz stosowania innych środków administracyjnych, aby zapewnić możliwie najszerszy zakres działań, jakie mogą być podejmowane w następstwie naruszenia, oraz pomóc zapobiegać dalszym naruszeniom, niezależnie od tego, czy takie środki na mocy prawa krajowego kwalifikuje się jako sankcje administracyjne bądź inne środki administracyjne. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wprowadzenia sankcji wykraczających poza sankcje przewidziane w niniejszej dyrektywie.

(36)

Obowiązujące przepisy krajowe dotyczące obligacji zabezpieczonych charakteryzują się tym, że obligacje zabezpieczone poddano w nich szczegółowej regulacji na poziomie krajowym, a emisje i programy emisji obligacji zabezpieczonych objęto nadzorem, aby zapewnić inwestorom nabywającym obligacje zabezpieczone nieprzerwaną ochronę przysługujących im praw. Nadzór ten obejmuje bieżące monitorowanie założeń danego programu, wymogów dotyczących pokrycia oraz jakości puli aktywów stanowiących zabezpieczenie. Zasadniczym elementem ochrony inwestorów jest odpowiedni poziom informacji przekazywanych inwestorom na temat uregulowań prawnych dotyczących emisji obligacji zabezpieczonych. Należy zatem zapewnić, aby właściwe organy regularnie publikowały informacje dotyczące przepisów krajowych transponujących niniejszą dyrektywę oraz informacje o sposobie, w jaki sprawują nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi.

(37)

Obligacje zabezpieczone obecnie wprowadzane do obrotu w Unii są opatrywane krajowymi nazwami i oznaczeniami; niektóre z tych nazw i oznaczeń mają już ugruntowaną renomę, a inne nie. Właściwe wydaje się zatem zezwolenie instytucjom kredytowym, które emitują obligacje zabezpieczone w Unii, na stosowanie szczególnego oznaczenia „europejska obligacja zabezpieczona” przy sprzedaży obligacji zabezpieczonych inwestorom z Unii i z państw trzecich, pod warunkiem że te obligacje zabezpieczone spełniają wymogi określone w niniejszej dyrektywie. Jeżeli takie obligacje zabezpieczone spełniają również wymogi określone w art. 129 rozporządzenia (UE) nr 575/2013, należy zezwolić instytucjom kredytowym na stosowanie oznaczenia „europejska obligacja zabezpieczona (premium)”. Oznaczenie to – świadczące o spełnieniu określonych dodatkowych wymogów, z których wynika wyższa i dobrze rozumiana jakość – może być atrakcyjne nawet w państwach członkowskich mających już oznaczenia krajowe o ugruntowanej renomie. Oznaczenia „europejska obligacja zabezpieczona” i „europejska obligacja zabezpieczona (premium)” mają na celu ułatwienie inwestorom oceny jakości obligacji zabezpieczonych i tym samym zwiększenie ich atrakcyjności jako instrumentu inwestycyjnego zarówno w Unii, jak i poza nią. Stosowanie tych dwóch oznaczeń powinno być jednak dobrowolne, a państwa członkowskie powinny mieć możliwość zachowania własnych uregulowań krajowych dotyczących nazw i oznaczeń, równolegle do tych dwóch oznaczeń.

(38)

W celu oceny stosowania niniejszej dyrektywy Komisja powinna – w ścisłej współpracy z EUNB – monitorować rozwój obligacji zabezpieczonych w Unii i złożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat poziomu ochrony inwestorów oraz stanu rozwoju rynków obligacji zabezpieczonych. W sprawozdaniu tym należy również skupić się na rozwoju sytuacji w odniesieniu do aktywów zabezpieczających emisje obligacji zabezpieczonych. Ze względu na coraz częstsze stosowanie struktur przewidujących możliwość przedłużenia terminu zapadalności, Komisja powinna przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie także sprawozdanie z funkcjonowania obligacji zabezpieczonych o strukturze przewidującej możliwość przedłużenia terminu zapadalności oraz o zagrożeniach i korzyściach wynikających z emisji takich obligacji zabezpieczonych.

(39)

Uczestnicy rynku i inne podmioty oferują bankom dodatkowy instrument służący finansowaniu gospodarki realnej, tj. nową klasę instrumentów finansowych pod nazwą europejskie zabezpieczone skrypty dłużne, które zabezpieczone są aktywami obarczonymi większym ryzykiem niż dług publiczny i hipoteki oraz które nie kwalifikują się jako aktywa stanowiące zabezpieczenie na mocy niniejszej dyrektywy. Komisja skonsultowała się z EUNB w dniu 3 października 2017 r. w celu oceny zakresu, w jakim europejskie zabezpieczone skrypty dłużne mogłyby wykorzystywać „najlepsze praktyki” określone przez EUNB w odniesieniu do tradycyjnych obligacji zabezpieczonych, określenia odpowiedniego sposobu traktowania ryzyka europejskich zabezpieczonych skryptów dłużnych i potencjalnego wpływu emisji europejskich zabezpieczonych skryptów dłużnych na poziomy obciążenia bilansu banku. W odpowiedzi EUNB przedstawił sprawozdanie w dniu 24 lipca 2018 r. Równolegle do sprawozdania EUNB Komisja opublikowała w dniu 12 października 2018 r. badanie. W badaniu Komisji i sprawozdaniu EUNB stwierdzono, że wymagana jest dalsza ocena, na przykład w odniesieniu do traktowania regulacyjnego. W związku z tym Komisja powinna dalej oceniać, czy uregulowania prawne dotyczące europejskich zabezpieczonych papierów dłużnych byłyby odpowiednie i przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ze swoich ustaleń, dołączając do niego, w stosownych przypadkach, wniosek ustawodawczy.

(40)

Obecnie nie istnieje system równoważności na potrzeby uznawania przez Unię obligacji zabezpieczonych wyemitowanych przez instytucje kredytowe w państwach trzecich, z wyjątkiem kontekstu ostrożnościowego, w którym traktowanie preferencyjne w odniesieniu do płynności przyznaje się pod określonymi warunkami niektórym obligacjom z państw trzecich. Komisja powinna zatem – w ścisłej współpracy z EUNB – ocenić potrzebę i zasadność wprowadzenia systemu równoważności dla pochodzących z państw trzecich emitentów obligacji zabezpieczonych i inwestorów nabywających tego rodzaju obligacje. Najpóźniej dwa lata od daty, od której państwa członkowskie mają rozpocząć stosowanie przepisów prawa krajowego transponujących niniejszą dyrektywę, Komisja powinna przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w tej sprawie, dołączając do niego, w stosownym przypadku, wniosek ustawodawczy.

(41)

Obligacje zabezpieczone charakteryzują się tym, że ich planowy termin zapadalności wynosi kilka lat. Należy zatem określić środki przejściowe, by uniknąć negatywnych konsekwencji dla obligacji zabezpieczonych wyemitowanych przed dniem 8 lipca 2022 r. Obligacje zabezpieczone wyemitowane przed tym dniem powinny zatem w dalszym ciągu nieprzerwanie spełniać wymogi określone w art. 52 ust. 4 dyrektywy 2009/65/WE i powinny być zwolnione z większości nowych wymogów ustanowionych w niniejszej dyrektywie. Takie obligacje zabezpieczone powinny nadal móc być określane jako obligacje zabezpieczone, pod warunkiem że ich zgodność z art. 52 ust. 4 dyrektywy 2009/65/WE w brzmieniu mającym zastosowanie w dniu ich emisji oraz z mającymi do nich zastosowanie wymogami niniejszej dyrektywy podlega nadzorowi właściwych organów wyznaczonych na mocy niniejszej dyrektywy. Taki nadzór nie powinien obejmować wymogów niniejszej dyrektywy, z których takie obligacje zabezpieczone są zwolnione. W niektórych państwach członkowskich ISIN są otwarte przez dłuższy okres, co pozwala na ciągłą emisję obligacji zabezpieczonych pod tym kodem w celu zwiększenia wolumenu (wielkości emisji) danych obligacji zabezpieczonych (emisje ciągłe). Środki przejściowe powinny obejmować emisję ciągłą obligacji zabezpieczonych objętych ISIN otwartymi przed dniem 8 lipca 2022 r., z zastrzeżeniem szeregu ograniczeń.

(42)

W związku z wprowadzeniem jednolitych uregulowań dotyczących obligacji zabezpieczonych należy zmienić opis obligacji zabezpieczonych zawarty w art. 52 ust. 4 dyrektywy 2009/65/WE. W dyrektywie 2014/59/UE obligacje zabezpieczone zdefiniowano przez odesłanie do art. 52 ust. 4 dyrektywy 2009/65/WE. Ponieważ definicja ta powinna zostać zmieniona, należy również zmienić dyrektywę 2014/59/UE. Ponadto, aby uniknąć negatywnych konsekwencji dla obligacji zabezpieczonych wyemitowanych zgodnie z art. 52 ust. 4 dyrektywy 2009/65/WE przed dniem 8 lipca 2022 r., te obligacje zabezpieczone należy nadal określać jako obligacje zabezpieczone do czasu upływu ich terminu zapadalności. Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywy 2009/65/WE i 2014/59/UE.

(43)

Zgodnie ze Wspólną deklaracją polityczną z dnia 28 września 2011 r. państw członkowskich i Komisji dotyczącą dokumentów wyjaśniających (14) państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o transpozycji, jednego lub więcej dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy, prawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.

(44)

Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie ustanowienie wspólnych uregulowań dotyczących obligacji zabezpieczonych, aby zapewnić spójność cech dotyczących struktury obligacji zabezpieczonych w całej Unii z niższym profilem ryzyka uzasadniającym unijne traktowanie preferencyjne, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na potrzebę dalszego rozwoju rynku obligacji zabezpieczonych i wsparcia inwestycji transgranicznych w Unii możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(45)

Skonsultowano się z Europejskim Bankiem Centralnym, który wydał opinię w dniu 22 sierpnia 2018 r.

(46)

Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady (15) skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 12 października 2018 r.

(47)

Instytucje kredytowe emitujące obligacje zabezpieczone przetwarzają znaczną ilość danych osobowych. Takie przetwarzanie powinno być zawsze zgodne z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (16). Ponadto, przetwarzanie danych osobowych przez EUNB w związku z prowadzeniem przez ten urząd, zgodnie z wymogami niniejszej dyrektywy, centralnej bazy danych o nałożonych sankcjach administracyjnych i zastosowanych innych środkach administracyjnych, o których został on poinformowany przez właściwe organy krajowe, powinno się odbywać zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 (17),

(1)

W art. 39 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2017/892 (2) przewiduje się, że dodatkowa należność celna przywozowa, o której mowa w art. 182 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, może być stosowana w odniesieniu do produktów oraz w okresach wymienionych w załączniku VII do tego rozporządzenia wykonawczego. Dodatkową należność przywozową stosuje się, jeśli ilość dowolnych produktów wprowadzonych do swobodnego obrotu w dowolnym okresie obowiązywania określonym w tym załączniku przekracza wielkość progową przywozu dla tego produktu w danym roku. Nie nakłada się dodatkowych należności celnych przywozowych, jeżeli przywóz prawdopodobnie nie zakłóci funkcjonowania rynku Unii lub jeżeli skutki takiego nałożenia byłyby nieproporcjonalne do zakładanego celu.

(1)

Zgodnie z art. 182 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 wielkości progowe w odniesieniu do przywozu, określane do celów ewentualnego stosowania dodatkowych należności celnych za niektóre owoce i warzywa, są oparte na danych dotyczących przywozu i danych dotyczących konsumpcji krajowej za poprzednie trzy lata. Na podstawie danych przekazanych przez państwa członkowskie za lata 2016, 2017 i 2018 należy ustalić wielkości progowe dla niektórych owoców i warzyw w odniesieniu do lat 2020 i 2021.

(2)

Biorąc pod uwagę, że okres stosowania ewentualnych dodatkowych należności przywozowych określonych w załączniku VII do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2017/892 w odniesieniu do szeregu produktów rozpoczyna się dnia 1 stycznia, niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie od dnia 1 stycznia 2020 r., w związku z czym powinno ono wejść w życie jak najszybciej,

(1)

Zgodnie z art. 16 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 834/2007 kilka państw członkowskich przedstawiło Komisji oraz innym państwom członkowskim dokumentację dotyczącą niektórych substancji w celu ich dopuszczenia i włączenia do załączników I, II, VI i VIII do rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008 (2). Dokumentacja ta została zbadana przez grupę ekspertów ds. doradztwa technicznego w zakresie produkcji ekologicznej (EGTOP) oraz Komisję.

(2)

W swoich zaleceniach w odniesieniu do nawozów (3) EGTOP stwierdził między innymi, że substancje „biowęgiel”, „odpady z mięczaków i skorupy jaj” oraz „kwasy humusowy i fulwowy” są zgodne z celami i zasadami produkcji ekologicznej. W związku z tym substancje te należy umieścić w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 889/2008. EGTOP zalecił również wyjaśnienie definicji „węglanu wapnia” zawartej w tym załączniku.

(3)

W swoich zaleceniach dotyczących środków ochrony roślin (4) EGTOP stwierdził między innymi, że substancje „maltodekstryna”, „nadtlenek wodoru”, „terpeny (eugenol, geraniol i tymol)”, „chlorek sodu”, „cerewisan” oraz pyretryny otrzymywane z roślin innych niż złocień dalmatyński (Chrysanthemum cinerariaefolium) są zgodne z celami i zasadami produkcji ekologicznej. W związku z tym substancje te należy umieścić w załączniku II do rozporządzenia (WE) nr 889/2008. Ponadto EGTOP wydał zalecenia dotyczące struktury tego załącznika.

(4)

W zaleceniach dotyczących paszy (5) EGTOP stwierdził między innymi, że substancje „guma guar” jako dodatek paszowy, „wyciąg z kasztana jadalnego” jako dodatek sensoryczny oraz „bezwodna betaina” w przypadku zwierząt z żołądkiem jednokomorowym oraz wyłącznie pochodzenia naturalnego lub ekologicznego są zgodne z celami i zasadami produkcji ekologicznej. W związku z tym substancje te należy umieścić w załączniku VI do rozporządzenia (WE) nr 889/2008. W załączniku tym odniesienie do niektórych dodatków do kiszonki jest niejasne i należy je doprecyzować, aby uniknąć pomyłek.

(5)

W zaleceniach dotyczących żywności (6) EGTOP stwierdził między innymi, że substancje „gliceryna” jako substancja utrzymująca wilgoć w kapsułkach żelowych oraz jako powłoka tabletkach, „bentonit” jako substancja pomocnicza w przetwórstwie, „kwas mlekowy L(+) i wodorotlenek sodu” jako substancje pomocnicze w przetwórstwie przy ekstrakcji białek roślinnych oraz „guma tara w proszku” jako zagęszczacz i „wyciąg z szyszek chmielu i wyciąg z kalafonii sosnowej” w produkcji cukru są zgodne z celami i zasadami produkcji ekologicznej. W związku z tym substancje te należy umieścić w załączniku VIII do rozporządzenia (WE) nr 889/2008. Ponadto EGTOP zalecił wprowadzenie wymogu, by guma tara w proszku, lecytyny, gliceryna, mączka chleba świętojańskiego, guma gellan, guma arabska, guma guar i wosk karnauba pochodziły z produkcji ekologicznej. Należy zapewnić podmiotom gospodarczym trzyletni okres przejściowy, aby miały one wystarczający czas na dostosowanie się do tego nowego wymogu.

(6)

W załączniku VIIIa do rozporządzenia (WE) nr 889/2008 niektóre odniesienia do nazw dodatków są nieprecyzyjne i należy je wyjaśnić, aby uniknąć pomyłek.

(7)

W związku z tym należy odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE) nr 889/2008.

(8)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Produkcji Ekologicznej,