(1)

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1354/2011 (2) przewiduje otwarcie unijnych rocznych kontyngentów taryfowych w odniesieniu do owiec, kóz, mięsa baraniego i koziego, w tym tych pochodzących z Islandii.

(2)

W art. 4 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1354/2011 przewidziano, że kontyngentami taryfowymi otwartymi tym rozporządzeniem zarządza się zgodnie z art. 49–54 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/2447 (3).

(3)

W dniu 23 marca 2017 r. Unia Europejska i Islandia podpisały porozumienie w formie wymiany listów (zwane dalej „porozumieniem”) w sprawie dodatkowych preferencji w handlu produktami rolnymi. Podpisanie tego porozumienia w imieniu Unii zostało zatwierdzone decyzją Rady (UE) 2016/2087 (4), a jego zawarcie – decyzją Rady (UE) 2017/1913 (5).

(4)

Zgodnie z załącznikiem V do tego porozumienia Unia zmieniła rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 1354/2011 rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2018/562 (6). Zmiana polegała na zwiększeniu dotychczasowych kontyngentów bezcłowych dla Islandii w odniesieniu do mięsa baraniego i koziego objętego odpowiednio pozycjami taryfowymi 0204 i 0210 oraz na otwarciu unijnego rocznego kontyngentu bezcłowego na przetworzone mięso baranie objęte podpozycją 1602 90.

(5)

Wielkości kontyngentów w odniesieniu do mięsa baraniego i koziego, którymi zarządza się na podstawie rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1354/2011, są wyrażone w ekwiwalentach wagowych tusz, natomiast w porozumieniu przewidziano, że wielkości te powinny być wyrażone w tonach produktów. Należy zatem przewidzieć zasady dotyczące zarządzania unijnymi kontyngentami taryfowymi określonymi w porozumieniu w odrębnym rozporządzeniu, aby zapewnić sprawne zarządzanie kontyngentami na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 (7). W związku z tym należy jednocześnie usunąć przedmiotowe kontyngenty taryfowe z rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1354/2011 na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.

(6)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 1354/2011.

(7)

Nowe rozporządzenie otwierające kontyngenty taryfowe na przywóz mięsa baraniego i koziego oraz przetworzonego mięsa baraniego pochodzących z Islandii, przyjęte na podstawie rozporządzenia (UE) nr 952/2013, będzie stosowane od dnia 1 września 2018 r. Odpowiednie zmiany w rozporządzeniu wykonawczym (UE) nr 1354/2011 powinny zatem mieć zastosowanie od tej samej daty.

(8)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych,

(1)

W rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 1062/2014 (2) ustanowiono wykaz istniejących substancji czynnych, które mają zostać poddane ocenie w celu ich ewentualnego zatwierdzenia do stosowania w produktach biobójczych. Wykaz ten obejmuje acetamipryd.

(2)

Acetamipryd został oceniony pod kątem stosowania w produktach należących do grupy produktowej 18, „Insektycydy, akarycydy i produkty stosowane do zwalczania innych stawonogów”, opisanej w załączniku V do rozporządzenia (UE) nr 528/2012.

(3)

Belgia została wyznaczona jako państwo pełniące rolę sprawozdawcy i w dniu 27 lipca 2015 r. jej właściwy organ oceniający przedłożył sprawozdanie z oceny wraz z zaleceniami.

(4)

Zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia delegowanego (UE) nr 1062/2014 w dniu 14 grudnia 2017 r. Komitet ds. Produktów Biobójczych wydał opinię w imieniu Europejskiej Agencji Chemikaliów, uwzględniając wnioski właściwego organu oceniającego (3).

(5)

Zgodnie z tą opinią można oczekiwać, że produkty biobójcze należące do grupy produktowej 18 i zawierające acetamipryd spełniają kryteria ustanowione w art. 19 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 528/2012, o ile przestrzegane są określone wymogi i warunki dotyczące ich stosowania.

(6)

Należy zatem zatwierdzić acetamipryd do stosowania w produktach biobójczych należących do grupy produktowej 18, z zastrzeżeniem spełnienia określonych wymogów i warunków.

(7)

Ze wspomnianej opinii Europejskiej Agencji Chemikaliów wynika, że acetamipryd spełnia kryteria pozwalające uznać go za substancję bardzo trwałą (vP) i toksyczną (T) zgodnie z załącznikiem XIII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (4). Acetamipryd spełnia zatem warunki określone w art. 10 ust. 1 lit. d) rozporządzenia (UE) nr 528/2012 i należy go uznać za substancję kwalifikującą się do zastąpienia.

(8)

Na podstawie art. 10 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 528/2012 zatwierdzenie substancji czynnej, która uznana jest za substancję kwalifikującą się do zastąpienia, powinno obowiązywać przez okres nieprzekraczający siedem lat.

(9)

Jako że acetamipryd spełnia kryteria pozwalające uznać go za substancję bardzo trwałą (vP) zgodnie z załącznikiem XIII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006, wprowadzane do obrotu wyroby poddane działaniu acetamiprydu lub go zawierające powinny zostać odpowiednio oznakowane.

(10)

Należy przewidzieć odpowiednią ilość czasu, zanim substancja czynna zostanie zatwierdzona, aby umożliwić zainteresowanym stronom przygotowanie się do spełnienia nowych wymagań.

(11)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Produktów Biobójczych,

(1)

W rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 1062/2014 (2) ustanowiono wykaz istniejących substancji czynnych, które mają zostać poddane ocenie w celu ich ewentualnego zatwierdzenia do stosowania w produktach biobójczych. Wykaz ten obejmuje cypermetrynę.

(2)

Cypermetrynę oceniono pod kątem stosowania w produktach należących do grupy produktowej 18, „Insektycydy, akarycydy i produkty stosowane do zwalczania innych stawonogów”, opisanej w załączniku V do rozporządzenia (UE) nr 528/2012.

(3)

Jako państwo członkowskie pełniące rolę sprawozdawcy wyznaczono Belgię; jej właściwy organ oceniający przedstawił sprawozdanie z oceny wraz z zaleceniami w dniu 15 kwietnia 2015 r.

(4)

Zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia delegowanego (UE) nr 1062/2014 w dniu 5 maja 2017 r. Komitet ds. Produktów Biobójczych wydał opinię w imieniu Europejskiej Agencji Chemikaliów, uwzględniając wnioski właściwego organu oceniającego (3).

(5)

Zgodnie z tą opinią można oczekiwać, że produkty biobójcze należące do grupy produktowej 18 i zawierające cypermetrynę spełniają kryteria ustanowione w art. 19 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 528/2012, o ile przestrzegane są określone wymogi i warunki dotyczące ich stosowania.

(6)

Należy zatem zatwierdzić cypermetrynę do stosowania w produktach biobójczych należących do grupy produktowej 18, z zastrzeżeniem spełnienia określonych wymogów i warunków.

(7)

W wyniku badania przesiewowego, przeprowadzonego w ramach przygotowywanej przez Komisję oceny skutków dotyczącej różnych wariantów określania kryteriów identyfikacji substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego stwierdzono ponadto, że należy dokładniej zbadać potencjał cypermetryny w zakresie zaburzania funkcjonowania układu hormonalnego (4). Ocena ewentualnych właściwości cypermetryny powodujących zaburzenia endokrynologiczne będzie również prowadzona w kontekście rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady (5), a wniosków z tej oceny należy oczekiwać przed końcem 2018 r. W zależności od wyniku tej oceny Komisja rozważy konieczność dokonania przeglądu zatwierdzenia cypermetryny jako substancji czynnej do stosowania w produktach biobójczych zgodnie z art. 15 rozporządzenia (UE) nr 528/2012.

(8)

Należy przewidzieć odpowiednią ilość czasu, zanim substancja czynna zostanie zatwierdzona, aby umożliwić zainteresowanym stronom przygotowanie się do spełnienia nowych wymagań.

(9)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Produktów Biobójczych,

(1)

W dniu 7 lipca 2015 r. właściwy organ oceniający Zjednoczonego Królestwa otrzymał wniosek o zatwierdzenie substancji czynnej penflufen do stosowania w produktach biobójczych należących do grupy produktowej 8, „Środki stosowane do konserwacji drewna”, jak określono w załączniku V do rozporządzenia (UE) nr 528/2012.

(2)

W dniu 28 lutego 2017 r. właściwy organ oceniający Zjednoczonego Królestwa przedłożył sprawozdanie z oceny oraz zalecenia, zgodnie z art. 8 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 528/2012.

(3)

W dniu 14 grudnia 2017 r. Komitet ds. Produktów Biobójczych wydał opinię Europejskiej Agencji Chemikaliów, uwzględniając wnioski właściwego organu oceniającego (2).

(4)

Zgodnie z tą opinią można oczekiwać, że produkty biobójcze należące do grupy produktowej 8 i zawierające penflufen spełniają kryteria ustanowione w art. 19 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 528/2012, o ile przestrzegane są określone wymogi i warunki dotyczące ich stosowania.

(5)

Należy zatem zatwierdzić penflufen do stosowania w produktach biobójczych należących do grupy produktowej 8, z zastrzeżeniem spełnienia określonych wymogów i warunków.

(6)

Ponieważ z opinii Europejskiej Agencji Chemikaliów wynika, że penflufen spełnia kryteria pozwalające uznać go za substancję bardzo trwałą (vP) zgodnie z załącznikiem XIII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (3), wprowadzane do obrotu wyroby poddane działaniu penflufenu lub go zawierające powinny zostać odpowiednio oznakowane.

(7)

Należy przewidzieć odpowiednią ilość czasu, zanim substancja czynna zostanie zatwierdzona, aby umożliwić zainteresowanym stronom przygotowanie się do spełnienia nowych wymagań.

(8)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Produktów Biobójczych,

(1)

Rozporządzenie (UE) 2015/2283 stanowi, że jedynie taka nowa żywność, która uzyskała zezwolenie i jest wpisana do unijnego wykazu, może być wprowadzana na rynek w Unii.

(2)

Na podstawie art. 8 rozporządzenia (UE) 2015/2283 przyjęto rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/2470 (2) ustanawiające unijny wykaz nowej żywności, która uzyskała zezwolenie.

(3)

Zgodnie z art. 12 rozporządzenia (UE) 2015/2283 Komisja przedkłada projekt aktu wykonawczego w sprawie wprowadzenia na rynek w Unii nowej żywności i w sprawie aktualizacji unijnego wykazu.

(4)

Naturalna zeaksantyna jest elementem normalnej diety człowieka, ponieważ występuje w wielu owocach i zielonych warzywach oraz w żółtkach jaj. Obecnie stosowana jest również w suplementach żywnościowych w rozumieniu dyrektywy 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (3).

(5)

Decyzją wykonawczą Komisji 2013/49/UE (4) zezwolono, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady (5), na wprowadzenie do obrotu syntetycznej zeaksantyny jako nowego składnika żywności w suplementach diety na poziomie wynoszącym maksymalnie 2 mg dziennie. Syntetyczna zeksantyna dopuszczona do obrotu decyzją wykonawczą 2013/49/UE jest oznaczana w ramach etykietowania zawierających ją środków spożywczych jako „syntetyczna zeaksantyna”.

(6)

W dniu 23 lutego 2018 r. przedsiębiorstwo DSM Nutritional Products Europe („wnioskodawca”) zwróciło się do Komisji z wnioskiem o zezwolenie na zmianę nazwy i szczególnych wymogów dotyczących etykietowania syntetycznej zeaksantyny w rozumieniu art. 10 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2015/2283. We wniosku występuje się o wykreślenie terminu „syntetyczny” z nazwy nowej żywności wymienionej w unijnym wykazie oraz z etykietowania środków spożywczych, które ją zawierają.

(7)

Wnioskodawca jest zdania, że zmiana nazwy i wymogów dotyczących etykietowania zeaksantyny jest niezbędna, aby złagodzić potencjalne negatywne skutki gospodarcze, jakie może spowodować użycie terminu „syntetyczny” w ramach etykietowania suplementów żywnościowych zawierających syntetyczną zeaksantynę ze względu na negatywne konotacje terminu „syntetyczny”. Wnioskodawca twierdzi również, że takie potencjalne negatywne skutki gospodarcze najprawdopodobniej nie są odczuwalne przez podmioty gospodarcze wprowadzające do obrotu suplementy żywnościowe zawierające dopuszczoną syntetyczną nową żywność, w przypadku której w ramach etykietowania nie występuje termin „syntetyczny”.

(8)

Istnieje wiele substancji syntetycznych, które obecnie są dopuszczone do obrotu i wymienione w unijnym wykazie nowej żywności oraz posiadają naturalne odpowiedniki, przy czym obie formy stosowane są w suplementach żywnościowych. Te syntetyczne substancje nie są jednak oznaczone jako syntetyczne w unijnym wykazie i nie występują jako takie w ramach etykietowania. Zmiana nazwy i etykietowania syntetycznej zeaksantyny zapewni spójność z nazwami i etykietowaniem wspomnianych substancji syntetycznych.

(9)

Proponowane zastosowania i poziomy stosowania zeaksantyny jako składnika w suplementach żywnościowych nie ulegają zmianie, a względy bezpieczeństwa, które przemawiały za dopuszczeniem syntetycznej zeaksantyny w drodze decyzji wykonawczej 2013/49/UE, pozostają zasadne, w związku z czym zmiana ta nie budzi żadnych obaw co do bezpieczeństwa. W świetle tych uzasadnionych czynników proponowane zmiany są zgodne z art. 12 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2015/2283.

(10)

Wdrożenie nowego wymogu dotyczącego etykietowania zgodnie z niniejszym rozporządzeniem wykonawczym może pociągać za sobą zmiany dla podmiotów gospodarczych, które obecnie wprowadzają do obrotu syntetyczną zeaksantynę. Należy zatem przewidzieć okres przejściowy.

(11)

W dyrektywie 2002/46/WE ustanowiono wymogi dotyczące suplementów żywnościowych. Należy zezwolić na zmianę nazwy i szczególnego wymogu dotyczącego etykietowania zeaksantyny z zastrzeżeniem przepisów tej dyrektywy.

(12)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,

(1)

Rozporządzenie (UE) 2015/2283 stanowi, że jedynie taka nowa żywność, która uzyskała zezwolenie i jest wpisana do unijnego wykazu, może być wprowadzana na rynek w Unii.

(2)

Na podstawie art. 8 rozporządzenia (UE) 2015/2283 przyjęto rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/2470 (2) ustanawiające unijny wykaz nowej żywności, która uzyskała zezwolenie.

(3)

Zgodnie z art. 12 rozporządzenia (UE) 2015/2283 Komisja decyduje o zezwoleniu i wprowadzeniu na rynek w Unii nowej żywności oraz o aktualizacji unijnego wykazu.

(4)

W dniu 21 października 2014 r. przedsiębiorstwo Desert Labs, Ltd. („wnioskodawca”) zwróciło się do właściwego organu Irlandii z wnioskiem o zezwolenie na wprowadzenie do obrotu w Unii suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora jako nowej żywności w rozumieniu art. 1 ust. 2 lit. e) rozporządzenia (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady (3). Wniosek dotyczy stosowania suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora w żywności, w tym w napojach, herbatnikach, wyrobach cukierniczych, słonych przekąskach, zupach i bulionach, herbacie, kawie i wodzie. Nowa żywność ma być również stosowana w suplementach żywnościowych.

(5)

Zgodnie z art. 35 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2015/2283 wniosek dotyczący wprowadzania nowej żywności na rynek w Unii, przedłożony państwu członkowskiemu zgodnie z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 258/97, w sprawie którego nie zapadła ostateczna decyzja przed dniem 1 stycznia 2018 r., traktuje się jako wniosek złożony zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2015/2283.

(6)

Wniosek o zezwolenie na wprowadzenie do obrotu w Unii suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora jako nowej żywności złożono państwu członkowskiemu zgodnie z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 258/97, jednak spełnia on także wymogi ustanowione w rozporządzeniu (UE) 2015/2283.

(7)

W dniu 24 sierpnia 2015 r. właściwy organ Irlandii wydał sprawozdanie dotyczące wstępnej oceny. W sprawozdaniu tym stwierdzono, że suszone nadziemne części Hoodia parviflora spełniają kryteria nowej żywności określone w art. 3 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 258/97.

(8)

W dniu 28 sierpnia 2015 r. Komisja przekazała sprawozdanie dotyczące wstępnej oceny pozostałym państwom członkowskim. Przed upływem okresu 60 dni określonego w art. 6 ust. 4 akapit pierwszy rozporządzenia (WE) nr 258/97 niektóre państwa członkowskie zgłosiły uzasadniony sprzeciw w odniesieniu do niewystarczającej charakterystyki nowej żywności, ograniczonej oceny alergenności, niewystarczających danych do wykluczenia ryzyka dla dzieci w wieku powyżej 12 lat, niewystarczających informacji na temat specyfikacji, stabilności, oceny spożycia i danych toksykologicznych.

(9)

Ze względu na sprzeciw zgłoszony przez niektóre państwa członkowskie Komisja zwróciła się w dniu 25 stycznia 2016 r. do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności („Urząd”) o przeprowadzenie dodatkowej oceny suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora jako nowej żywności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 258/97.

(10)

W dniu 20 września 2017 r. Urząd przyjął opinię naukową dotyczącą bezpieczeństwa suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora jako nowej żywności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 258/97 („Scientific Opinion on the safety of dried aerial parts of Hoodia parviflora as a novel food pursuant to Regulation (EC) No 258/97”) (4). Opinia ta została opracowana i przyjęta przez Urząd na podstawie rozporządzenia (WE) nr 258/97, jest jednak zgodna z wymogami art. 11 rozporządzenia (UE) 2015/2283.

(11)

W opinii Urząd nie ustalił bezpieczeństwa suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora w żywności w odniesieniu do zastosowań i poziomów stosowania proponowanych przez wnioskodawcę, ponieważ dawka ta przekroczyłaby poziom uznawany za bezpieczny (0,134 mg/kg masy ciała). Urząd stwierdził jednak, że suszone nadziemne części Hoodia parviflora są bezpieczne dla osób dorosłych, jeżeli są dodawane do suplementów żywnościowych w maksymalnej dawce wynoszącej 9,4 mg dziennie, co odpowiada bezpiecznemu poziomowi spożycia przez osobę dorosłą o standardowej masie ciała wynoszącej 70 kg.

(12)

Opinia ta daje wystarczające podstawy do stwierdzenia, że suszone nadziemne części Hoodia parviflora w proponowanych zastosowaniach i przy proponowanych poziomach stosowania, jeżeli są używane jako składnik w suplementach żywnościowych, są zgodne z przepisami art. 12 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2015/2283.

(13)

W dniu 24 stycznia 2018 r. wnioskodawca zwrócił się do Komisji z wnioskiem o ochronę zastrzeżonych danych w przypadku dwóch badań przedłożonych na poparcie wniosku, a mianowicie sprawozdania z 14-dniowego badania ustalającego dawkę dla toksyczności pokarmowej w odniesieniu do suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora (5) oraz sprawozdania z 90-dniowego badania toksyczności pokarmowej (6), które posłużyły za podstawę do analizy dawki wyznaczającej (BMD) oraz do określenia bezpiecznych poziomów spożycia dla ludzi.

(14)

W dniu 18 lutego 2018 r. Urząd uznał (7), że przy opracowywaniu opinii na temat suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora jako nowej żywności dane ze sprawozdania z 90-dniowego badania toksyczności pokarmowej posłużyły jako podstawa analizy BMD oraz określenia bezpiecznych poziomów spożycia dla ludzi. W związku z tym uznaje się, że wnioski dotyczące bezpieczeństwa suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora nie mogły zostać osiągnięte bez danych zawartych w sprawozdaniu z tego badania.

(15)

Po otrzymaniu opinii Urzędu Komisja zwróciła się do wnioskodawcy o dalsze wyjaśnienie uzasadnienia jego wniosku o ochronę zastrzeżonych danych w odniesieniu do badania oraz jego wniosku o wyłączne prawo powoływania się na to badanie, o których mowa w art. 26 ust. 2 lit. a) i b) rozporządzenia (UE) 2015/2283.

(16)

Wnioskodawca oświadczył również, że w momencie składania wniosku o dopuszczenie do obrotu posiadał w związku z tym badaniem prawo do zastrzeżonych danych oraz wyłączne prawo do powoływania się na nie na mocy prawa krajowego i że w związku z tym osoby trzecie nie mogły zgodnie z prawem mieć dostępu do tego badania ani z niego korzystać. Komisja oceniła wszystkie informacje dostarczone przez wnioskodawcę i uznała, że wnioskodawca należycie uzasadnił spełnienie wymogów określonych w art. 26 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2015/2283.

(17)

W związku z tym, jak określono w art. 26 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2015/2283, 90-dniowe badanie toksyczności pokarmowej zawarte w dokumentacji wnioskodawcy nie powinno być wykorzystywane przez EFSA na rzecz kolejnego wnioskodawcy przez okres pięciu lat od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Wprowadzanie do obrotu w Unii nowej żywności dopuszczonej niniejszym rozporządzeniem powinno być zatem ograniczone do wnioskodawcy przez okres pięciu lat.

(18)

Ograniczenie zezwolenia na nową żywność oraz powoływania się na badanie zawarte w dokumentacji wnioskodawcy wyłącznie do użytku wnioskodawcy nie uniemożliwia jednak innym wnioskodawcom ubiegania się o zezwolenie na wprowadzenie do obrotu tej samej nowej żywności, pod warunkiem że ich wnioski będą się opierać na uzyskanych zgodnie z prawem informacjach potwierdzających na potrzeby zezwolenia na mocy niniejszego rozporządzenia.

(19)

W dyrektywie 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (8) ustanowiono wymogi dotyczące suplementów żywnościowych. Należy zezwolić na stosowanie suszonych nadziemnych części Hoodia parviflora z zastrzeżeniem przepisów wspomnianej dyrektywy.

(20)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,

(1)

W dniu 2 listopada 2016 r. Republika Czeska (zwana dalej „wnioskodawcą”) złożyła do Komisji wniosek zgodnie z art. 35 ust. 1 dyrektywy 2014/25/UE (zwany dalej „wnioskiem”).

(2)

Wniosek dotyczy następujących opisanych w nim działań:

(3)

Wnioskowi towarzyszyło pismo krajowego organu ochrony konkurencji Republiki Czeskiej z dnia 30 września 2016 r. oraz pismo uzupełniające od tego organu z dnia 14 czerwca 2017 r. (zwane dalej „opinią krajowego organu ochrony konkurencji”).

(4)

W piśmie z dnia 30 września 2016 r., które krajowy organ ochrony konkurencji wydał w odpowiedzi na wniosek czeskiego Ministerstwa Przemysłu i Handlu w sprawie opinii dotyczącej wniosku o wyłączenie sprzedaży detalicznej energii elektrycznej i gazu w Republice Czeskiej z zakresu stosowania dyrektywy 2014/25/UE, krajowy organ ochrony konkurencji zauważył, że „nie posiada wystarczającej ilości czasu, aby przeprowadzić badanie sektorowe w tych obszarach, które pozwoliłoby mu na zobrazowanie sytuacji na tych rynkach w celu udzielenia odpowiedzi na” wniosek Ministerstwa. Ostatecznie krajowy organ ochrony konkurencji przyjął w piśmie następujące stanowisko: „można uznać, że wyłączenie na rynkach dostaw gazu i energii elektrycznej do odbiorców końcowych w Republice Czeskiej na podstawie art. 34 nie powinno mieć negatywnego wpływu na konkurencję gospodarczą na tych rynkach. Ten wniosek urzędu (2) opiera się na dokumentacji dostarczonej przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu. W tym zakresie urząd zastrzega sobie prawo do ponownego przeanalizowania swojej opinii, w przypadku gdy na odnośnych rynkach pojawią się jakiekolwiek strukturalne lub zasadnicze zmiany lub jeśli jakiekolwiek dane stanowiące podstawę informacji dostarczonych przez urząd zostaną skorygowane”.

(5)

Pismo uzupełniające krajowego organu ochrony konkurencji z dnia 14 czerwca 2017 r. opierało się na „innych uwagach Republiki Czeskiej […] oraz danych dostarczonych przez niezależnego operatora rynku (OTE), jak również przez przedsiębiorstwa działające na odnośnych rynkach, w tym grupę ČEZ i Pražská plynárenská”. Pismo uzupełniające odnosiło się w szczególności do szeregu obaw podniesionych przez Komisję w odniesieniu do rynku sprzedaży detalicznej energii elektrycznej do małych odbiorców, takich jak duża koncentracja rynku, niska częstotliwość zmiany warunków dostawy oraz integracja pionowa grupy ČEZ. W piśmie uzupełniającym stwierdzono, że nie istnieje nic, co by uniemożliwiało wyłączenie wszystkich rynków będących przedmiotem wniosku z zakresu stosowania dyrektywy.

(6)

Wnioskowi towarzyszyło również sprawozdanie przygotowane przez konsultanta (3) (zwane dalej „sprawozdaniem CRA”).

(7)

Komisja skierowała do wnioskodawcy wnioski o dodatkowe informacje w dniach: 31 stycznia 2017 r., 24 marca 2017 r., 27 marca 2017 r., 21 kwietnia 2017 r., 1 czerwca 2017 r., 28 czerwca 2017 r. oraz 21 grudnia 2017 r., na które wnioskodawca odpowiedział w dniach: 16 lutego 2017 r., 28 marca 2017 r., 31 marca 2017 r., 3 maja 2017 r., 10 maja 2017 r., 9 czerwca 2017 r., 1 sierpnia 2017 r. i 12 kwietnia 2018 r. Ponadto na wniosek wnioskodawcy Komisja spotkała się z przedstawicielami wnioskodawcy w dniach: 31 stycznia 2017 r., 28 lutego 2017 r., 29 marca 2017 r., 30 maja 2017 r. i 9 czerwca 2017 r. W dniu 27 stycznia 2017 r. wnioskodawca dostarczył również informacje uzupełniające.

(8)

Dyrektywa 2014/25/UE ma zastosowanie do udzielania zamówień na potrzeby prowadzenia działalności związanej z dostawami detalicznymi energii elektrycznej i gazu, chyba że działalność ta jest wyłączona zgodnie z art. 34 tej dyrektywy.

(9)

Na podstawie dyrektywy 2014/25/UE zamówienia mające na celu umożliwienie prowadzenia jednego z rodzajów działalności, do których ma zastosowanie dyrektywa, nie podlegają dyrektywie, jeżeli w państwie członkowskim, w którym działalność jest wykonywana, bezpośrednio podlega ona konkurencji na rynkach, do których dostęp nie jest ograniczony. Oceny, czy działalność bezpośrednio podlega konkurencji, dokonuje się na podstawie obiektywnych kryteriów, uwzględniających specyfikę danego sektora.

(10)

Dostęp do rynku uznaje się za nieograniczony, jeżeli dane państwo członkowskie wdrożyło i stosuje odpowiednie przepisy Unii otwierające dany sektor lub jego część. Wspomniane przepisy zostały wymienione w załączniku III do dyrektywy 2014/25/UE. Jeżeli chodzi o sektor energii elektrycznej, przepisy obejmują dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE (4). Jeżeli chodzi o sektor gazu ziemnego, przepisy obejmują dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE (5).

(11)

Republika Czeska transponowała dyrektywy 2009/72/WE i 2009/73/WE do prawa krajowego za pomocą ustawy nr 458/2000 Coll. w sprawie warunków prowadzenia działalności gospodarczej i działania administracji państwowej na rynkach energii (zwanej dalej „ustawą energetyczną”) (6).

(12)

W dniu 7 grudnia 2017 r. Komisja skierowała wezwanie do usunięcia uchybienia do Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej (odesłanie do postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nr 2017/2152) dotyczące niewłaściwej transpozycji dyrektyw 2009/72/WE i 2009/73/WE do czeskiego porządku prawnego. Biorąc pod uwagę, że domniemanie nieograniczonego dostępu do rynku przewidziane w art. 34 ust. 3 akapit pierwszy dyrektywy 2014/25/UE nie powinno mieć zastosowania do kwestii będących przedmiotem postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, Komisja wiadomością e-mail z dnia 21 grudnia 2017 r. wezwała wnioskodawcę do przedstawienia swoich uwag w tej kwestii i wyjaśnienia, czy dostęp do rynku jest ograniczony de facto i de iure zgodnie z art. 34 ust. 3 akapit drugi dyrektywy 2014/25/UE.

(13)

Wnioskodawca w swojej odpowiedzi z dnia 12 kwietnia 2018 r. wyjaśnił, że dostęp do rynku nie jest ograniczony de facto, jako główne argumenty wskazując: niski koszt wejścia na rynek, brak innych barier utrudniających wejście na rynek, dużą liczbę licencji przyznawanych na obrót energią elektryczną i gazem (7) oraz dużą liczbę sprzedawców detalicznych obecnie działających na rynku dostaw detalicznych energii elektrycznej i sprzedaży detalicznej gazu (8). Ponadto wnioskodawca wyjaśnił, że sposób, w jaki przepisy prawa Unii, których dotyczyło wezwanie do usunięcia uchybienia, zostały odzwierciedlone w prawie krajowym, nie skutkował ograniczeniem de iure dostępu do rynków sprzedaży detalicznej energii elektrycznej i gazu. Wnioskodawca argumentował również w tym kontekście, że poszczególne kwestie podniesione w postępowaniu w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego albo nie dotyczyły dostępu do rynku, albo były jedynie potencjalnie z nim związane.

(14)

Jeżeli chodzi o zapytanie, czy dostęp do rynku jest swobodny de facto, Komisja zgadza się z argumentami przedstawionymi przez wnioskodawcę, a w szczególności z istnieniem dużej liczby sprzedawców detalicznych działających na poziomie krajowym na rynkach dostaw detalicznych energii elektrycznej i rynku dostaw detalicznych gazu, co wskazuje, że dostęp do rynku de facto nie jest ograniczony.

(15)

W odniesieniu do kwestii, czy dostęp do rynku nie jest ograniczony de iure, Komisja uwzględniła wyjaśnienia wnioskodawcy dotyczące sposobu, w jaki obawy podniesione w wezwaniu do usunięcia uchybienia zostały uregulowane w prawie krajowym. Komisja zbadała te wyjaśnienia w świetle wymogów zawartych w dyrektywie 2014/25/UE, tj. w celu przeprowadzenia oceny, czy przepisy prawa krajowego i związane z nimi obawy podniesione w postępowaniu w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego mogły skutkować ograniczeniem de iure dostępu do rynku w rozumieniu art. 34 dyrektywy 2014/25/UE. Po przeanalizowaniu argumentów wnioskodawcy Komisja zgadza się z argumentem, na którym opierają się wszystkie wyjaśnienia wnioskodawcy, że poszczególne kwestie podniesione w postępowaniu w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nie dotyczą bezpośrednio dostępu do rynku. Komisja bierze również pod uwagę argument wnioskodawcy, że właściwe jest rozważenie czeskiego systemu prawnego jako całości, w szczególności w odniesieniu do obowiązku interpretacji odpowiednich przepisów prawa krajowego w sposób zgodny z wymogami określonymi w prawie Unii. W związku z tym, do celów niniejszej decyzji oraz postępowania na podstawie dyrektywy 2014/25/UE oraz bez uszczerbku dla ustaleń postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, Komisja uznaje, że dostęp do rynku nie jest ograniczony de iure na terytorium Republiki Czeskiej, chociaż obawy zidentyfikowane w postępowaniu w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nadal istnieją.

(16)

Na podstawie poprzednich wniosków Komisja uznaje, że warunek nieograniczonego dostępu do rynku, o którym mowa w art. 34 ust. 1 dyrektywy 2014/25/UE, został w niniejszej sprawie spełniony.

(17)

Oceny, czy działalność bezpośrednio podlega konkurencji, należy dokonać na podstawie różnych czynników, z których żaden nie jest sam w sobie decydujący. W odniesieniu do rynków objętych niniejszą decyzją jednym z kryteriów, które należy uwzględnić, jest udział w rynku najważniejszych podmiotów działających na danym rynku. Biorąc pod uwagę cechy odnośnych rynków, należy uwzględnić także dodatkowe kryteria.

(18)

Niniejsza decyzja pozostaje bez uszczerbku dla stosowania przepisów dotyczących konkurencji oraz innych obszarów prawa Unii. W szczególności kryteria i metodyka użyte do oceny bezpośredniego podlegania konkurencji zgodnie z art. 34 dyrektywy 2014/25/UE nie zawsze są identyczne z tymi stosowanymi do przeprowadzenia oceny dokonywanej na podstawie art. 101 lub 102 TFUE lub rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 (9). Punkt ten został utrzymany w mocy przez Sąd w niedawno wydanym wyroku (10).

(19)

Należy pamiętać, że celem niniejszej decyzji jest ustalenie, czy działania, których dotyczy wniosek, podlegają konkurencji na rynkach, do których dostęp jest nieograniczony w rozumieniu art. 34 dyrektywy 2014/25/UE, w takim stopniu, że zapewnione zostanie – również w przypadku zwolnienia z obowiązku stosowania szczegółowych przepisów dotyczących zamówień określonych w dyrektywie 2014/25/UE – przejrzyste i niedyskryminacyjne udzielanie zamówień związanych z prowadzeniem przedmiotowych rodzajów działalności na podstawie kryteriów umożliwiających nabywcom znalezienie rozwiązania ogólnie najkorzystniejszego ekonomicznie.

(20)

W tym kontekście należy wspomnieć, że na rynkach objętych niniejszą decyzją nie wszystkie podmioty działające na rynku podlegają przepisom dotyczącym zamówień publicznych. W związku z tym przedsiębiorstwa niepodlegające tym przepisom, działając na tych rynkach, zazwyczaj miałyby możliwość wywierania presji konkurencyjnej na podmioty działające na rynku, podlegające przepisom dotyczącym zamówień publicznych (11).

(21)

Jak ustaliła Komisja w przeszłości (12), dostawy detaliczne energii elektrycznej obejmują całkowitą sprzedaż energii elektrycznej odbiorcom końcowym, tzn. odbiorcom będącym gospodarstwami domowymi oraz małym odbiorcom przemysłowym i handlowym z jednej strony (tzn. odbiorcom, u których nie prowadzi się ciągłego pomiaru oraz korzystających z podłączenia do sieci niskiego napięcia (13)) oraz dużym odbiorcom przemysłowym i handlowym z drugiej strony (tzn. odbiorcom, u których prowadzi się pomiar w odstępach półgodzinnych i którzy zazwyczaj są podłączeni do sieci wysokiego i średniego napięcia (14)).

(22)

W swojej praktyce podejmowania decyzji czeski krajowy organ ochrony konkurencji (15) uwzględnił również segmentację rynku detalicznego ze względu na rożne kategorie odbiorców końcowych, lecz ostatecznie pozostawił kwestię definicji otwartą.

(23)

Wnioskodawca wyróżnia trzy kategorie odbiorców.

(24)

W świetle okoliczności wymienionych w motywach 21–23 do celów przeprowadzenia oceny, czy warunki ustanowione w art. 34 dyrektywy 2014/25/UE zostały spełnione, i bez uszczerbku dla stosowania innych przepisów prawa Unii w przypadku niniejszej decyzji, w odniesieniu do dostaw detalicznych energii elektrycznej w Republice Czeskiej, można wyszczególnić następujące właściwe rynki produktowe: a) dostawy detaliczne energii elektrycznej do dużych odbiorców (duzi odbiorcy przemysłowi i handlowi, u których prowadzony jest ciągły pomiar, w tym odbiorcy z trzeciej kategorii wspomnianej w motywie 23 lit. c), oraz b) dostawy detaliczne energii elektrycznej do małych odbiorców (gospodarstwa domowe oraz mali odbiorcy handlowi, u których prowadzony jest nieciągły pomiar).

(25)

W odniesieniu do dostaw detalicznych gazu Komisja rozróżnia dostawy gazu ziemnego do małych odbiorców i dostawy gazu ziemnego do dużych odbiorców, którzy dzielą się na dużych odbiorców przemysłowych i elektrownie (20).

(26)

W swojej decyzji w sprawie M.4238 E.ON/PP (21) dotyczącej czeskiego rynku detalicznego gazu Komisja pozostawiła kwestię definicji otwartą, ponieważ rozpatrywana transakcja nie doprowadziła do obaw dotyczących konkurencji na podstawie żadnej alternatywnej definicji.

(27)

W swojej praktyce podejmowania decyzji (22) czeski krajowy organ ochrony konkurencji uwzględnił również segmentację rynku detalicznego gazu ze względu na rożne kategorie odbiorców końcowych, lecz ostatecznie pozostawił kwestię definicji otwartą.

(28)

Wnioskodawca rozróżnia również dużych i małych odbiorców dostaw gazu. Dużymi odbiorcami dostaw gazu (23) są odbiorcy handlowi, u których prowadzony jest (i) automatyczny ciągły pomiar ze zdalnym (A) albo comiesięcznym (B) odczytem, których roczne zużycie wynosi co najmniej 4,2 GWh, lub (ii) nieprzerywany pomiar z comiesięcznym odczytem, których roczne zużycie wynosi 0,63–4,2 GWh. Zazwyczaj otrzymują oni zindywidualizowane oferty od dostawców. Mali odbiorcy to odbiorcy handlowi i odbiorcy będący gospodarstwami domowymi, u których prowadzony jest nieprzerywany pomiar z odczytami w odstępach innych niż miesięczne i których roczne zużycie wynosi mniej niż 0,63 GWh. Co do zasady otrzymują oni standardowe oferty. Każda kategoria odpowiada za około połowę całkowitego zużycia gazu.

(29)

W świetle okoliczności wymienionych w motywach 25–28 do celów przeprowadzenia oceny, czy warunki ustanowione w art. 34 dyrektywy 2014/25/UE zostały spełnione, i bez uszczerbku dla stosowania innych przepisów prawa Unii, można wyszczególnić następujące odpowiednie rynki produktowe: a) dostawy detaliczne gazu ziemnego do dużych odbiorców; b) dostawy detaliczne gazu ziemnego do małych odbiorców.

(30)

Komisja ustaliła uprzednio (24), że dostawy detaliczne energii elektrycznej do dużych odbiorców mają zasięg krajowy, podczas gdy węższe, regionalne rynki można uwzględnić w odniesieniu do dostaw detalicznych energii elektrycznej do małych odbiorców. W decyzji w sprawie M. 4238 E.ON/PP (25) dotyczącej czeskiego rynku sprzedaży detalicznej przedstawiono wyniki badania rynkowego, które potwierdziło, że w przypadku detalicznego rynku energii elektrycznej rynek jest co najmniej krajowy. Kwestia dokładnego zasięgu rynku geograficznego pozostała jednak otwarta. Czeski krajowy organ ochrony konkurencji stwierdził, że dostawy detaliczne energii elektrycznej do małych odbiorców mają zasięg krajowy (26).

(31)

Według wnioskodawcy obecnie istnieje około 65 aktywnych dostawców posiadających ponad 100 punktów dostaw, które mogą zaopatrywać dużych i małych odbiorców handlowych oraz gospodarstwa domowe na poziomie krajowym. Wskazywałoby to na krajowy zasięg rynków dostaw detalicznych.

(32)

W Republice Czeskiej istnieją trzy obszary dystrybucji w zależności od właściciela przedsiębiorstw dystrybucyjnych (27). Ze względu na wysokie udziały w rynku wszystkich trzech dystrybutorów regionalnych w ich poszczególnych obszarach dystrybucji Republikę Czeską charakteryzuje mocny aspekt regionalny. Grupa ČEZ, za pośrednictwem swojej jednostki zależnej ČEZ Distribuce, jest największym dystrybutorem posiadającym pięć z ośmiu sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej odpowiadających za około […] całkowitego zużycia energii elektrycznej w Republice Czeskiej; dla porównania […] zużycia energii elektrycznej pochodzi z obszaru dystrybucji E.ON, a jedynie […] z obszaru dystrybucji PRE, natomiast pozostała część z lokalnych stref dystrybucji (28). Łącznie około […] % wszystkich punktów dostaw znajduje się w obszarze dystrybucji ČEZ Distribuce. Nie wszystkie z nich są obsługiwane przez ČEZ Prodej (przedsiębiorstwo zajmujące się dostawą detaliczną należące do grupy ČEZ); ČEZ Prodej zaopatruje jednak zdecydowaną większość ([…] %) małych odbiorców handlowych i gospodarstw domowych we własnym obszarze dystrybucji (29).

(33)

Na poziomie krajowym ČEZ Prodej obsługuje […] mln punktów dostaw zaopatrujących gospodarstwa domowe, co odpowiada około […] % udziału w rynku pod względem punktów dostaw.

(34)

Kolejnym aspektem wskazującym na niejednorodne warunki konkurencji we wszystkich trzech obszarach dystrybucji byłby fakt, że PRE nalicza o około […] % więcej za element energetyczny standardowej taryfy we własnym obszarze. Wnioskodawca uzasadnia tę różnicę w cenie obecnością niskokosztowej jednostki zależnej PRE (Yellow Energy) poza jej własnym obszarem, twierdzi jednak, że ČEZ Prodej i E.ON stosują identyczne ceny za element energetyczny taryfy we wszystkich trzech obszarach (30).

(35)

Do celów przeprowadzenia oceny, czy warunki ustanowione w art. 34 dyrektywy 2014/25/UE zostały spełnione, i bez uszczerbku dla stosowania innych przepisów prawa Unii; oraz w oparciu o fakt, że istnieje duża liczba sprzedawców detalicznych działających na poziomie krajowym, zasięg geograficzny dostaw detalicznych energii elektrycznej do odbiorców końcowych w Republice Czeskiej można uznać za krajowy zarówno w przypadku dużych, jak i małych odbiorców. Nie wyklucza to jednak faktu, że mogą występować również mocne aspekty regionalne.

(36)

Komisja określiła już wcześniej rynki dostaw detalicznych gazu, w tym dostaw do małych odbiorców, jako mające zasięg krajowy (31).

(37)

W swojej decyzji w sprawie M.4238 E.ON/PP (32) dotyczącej czeskiego rynku detalicznego Komisja pozostawiła kwestię definicji otwartą, ponieważ rozpatrywana transakcja nie doprowadziła do obaw dotyczących konkurencji na podstawie żadnej alternatywnej definicji.

(38)

Z perspektywy geograficznej czeski krajowy organ ochrony konkurencji, w ramach swojej poprzedniej praktyki (33), uznał właściwe rynki produktowe w sektorze dostaw detalicznych gazu za mające zasięg krajowy.

(39)

Według najnowszych informacji obecnie na czeskim rynku detalicznym gazu istnieje duża liczba aktywnych dostawców (34). Według wnioskodawcy dostawcy ci mogą zaopatrywać dużych i małych odbiorców na poziomie krajowym.

(40)

Podobnie jak w przypadku energii elektrycznej dystrybucja gazu w Republice Czeskiej jest podzielona na trzy obszary w zależności od właściciela przedsiębiorstw dystrybucyjnych (35). W odniesieniu do dostaw detalicznych gazu do gospodarstw domowych Komisja zauważa podobny schemat jak w przypadku energii elektrycznej w odniesieniu do udziału w rynku zasiedziałych dystrybutorów gazu według obszaru dystrybucji. W 2015 r. te udziały w rynku wynosiły około […] % w przypadku RWE, […] % w przypadku PP i […] % w przypadku E.ON (36). Udziały w rynku tych przedsiębiorstw w odniesieniu do dostaw gazu do dużych odbiorców są jednak bardziej rozwodnione na poziomie krajowym (37).

(41)

Element energetyczny ceny gazu jest nieuregulowany i określany przez lokalne przedsiębiorstwa dystrybucyjne we wszystkich trzech obszarach dystrybucji. Analiza wnioskodawcy pokazuje, że ustalanie ceny elementu energetycznego całkowitej ceny gazu przez PP i RWE jest takie samo we wszystkich trzech obszarach dystrybucji, podczas gdy E.ON ma identyczne ceny w obszarach PP i RWE oraz nieco niższe (poniżej […] %) we własnym obszarze (38). Wobec tego wnioskodawca twierdzi, że rynek detalicznej sprzedaży gazu ma zasięg krajowy.

(42)

Do celów przeprowadzenia oceny, czy warunki ustanowione w art. 34 dyrektywy 2014/25/UE zostały spełnione, i bez uszczerbku dla stosowania innych przepisów prawa Unii; oraz w oparciu o fakt, że istnieje duża liczba sprzedawców detalicznych działających na poziomie krajowym, rynek geograficzny dostaw detalicznych gazu ziemnego do odbiorców końcowych w Republice Czeskiej można uznać za krajowy zarówno w przypadku dużych, jak i małych odbiorców. Nie wyklucza to jednak faktu, że tak jak w przypadku dostaw energii elektrycznej mogą występować również aspekty regionalne.

(43)

Komisja przyjęła inne decyzje (39) dotyczące możliwości stosowania wyłączeń z zakresu przepisów dotyczących zamówień publicznych w stosunku do dostaw detalicznych energii elektrycznej i gazu. W decyzjach tych Komisja oparła swoją ocenę w szczególności na następujących kryteriach: liczbie uczestników rynku ogółem, połączonym udziale w rynku największych podmiotów, częstotliwości zmiany warunków dostawy przez odbiorców końcowych, płynności rynku hurtowego i regulacji cen.

(44)

Przede wszystkim należy zauważyć, że aby dostawca był wiarygodnym podmiotem w perspektywie długoterminowej, wywierającym skuteczną presję konkurencyjną na poziomie dostaw detalicznych w Republice Czeskiej, musi posiadać dostęp do konkurencyjnych źródeł energii elektrycznej za pośrednictwem własnych mocy produkcyjnych albo przez dostęp do płynnych rynków hurtowych w zakresie wszystkich niezbędnych produktów sprzedawanych w obrocie hurtowym w Republice Czeskiej, albo za granicą za pośrednictwem importu. W przeciwnym razie sprzedawcy detaliczni są zależni od swoich zintegrowanych pionowo konkurentów, jeżeli chodzi o pozyskiwanie energii elektrycznej, co oznacza, że znajdują się w sytuacji stałego zagrożenia zawężeniem marży, co z kolei znacznie ogranicza presję konkurencyjną, jaką mogą wywierać na zintegrowanych pionowo dostawców, takich jak ČEZ.

(45)

W związku z tym, dokonując oceny, czy dostawy detaliczne energii elektrycznej bezpośrednio podlegają konkurencji, konieczne jest również uwzględnienie warunków konkurencji na rynku wyższego szczebla produkcji i hurtowej dostawy energii elektrycznej oraz pozycji operatorów działających na tym rynku (40).

(46)

W czerwcu 2017 r. 65 aktywnych dostawców zaopatrywało ponad 100 punktów dostaw we wszystkich trzech obszarach dystrybucji należących do grupy ČEZ, E.ON i PRE. ČEZ Prodej jest największym dostawcą zarówno dla dużych, jak i małych odbiorców – następne pod względem wielkości są E.ON i PRE. Inni konkurenci mieli dużo mniejszy udział w rynku dostawy do odbiorców końcowych.

(47)

W poprzednich decyzjach (41) Komisja stwierdziła, że jeżeli chodzi o rynek dostaw detalicznych energii elektrycznej, łączny udział w rynku trzech największych przedsiębiorstw jest jednym z istotnych czynników służących do oceny koncentracji na rynku i oceny ogólnych warunków konkurencji. Ponieważ nie wszystkie podmioty działające na rynku podlegają przepisom dotyczącym zamówień publicznych, w analizie skoncentrowano się głównie na pozycji rynkowej poszczególnych podmiotów działających na rynku podlegających przepisom dotyczącym zamówień publicznych i ograniczeniach konkurencji mających wobec tych podmiotów zastosowanie, czyli przede wszystkim ČEZ Prodej i PP. Jednak w przypadkach, w których pomoże to w zrozumieniu kontekstu rynkowego, w którym funkcjonują ČEZ Prodej i PP, uwzględniono w badaniu także innych operatorów rynku (zob. również motyw 20). Również inne metody pomiaru koncentracji mogą okazać się istotne.

(48)

ČEZ Prodej zaopatruje […] dużych odbiorców, tj. ilościowo około […] TWh z […] TWh (42). Udział przedsiębiorstwa w rynku dużych odbiorców utrzymywał się w latach 2012–2015 na dosyć stabilnym poziomie i wynosił […] % (43), ale spadł do […] % w 2016 r. (44) Komisja zauważa, że ten spadek nastąpił w tym samym roku, w którym grupa ČEZ odnotowała w kilku należących do niej reaktorach jądrowych szereg przypadków niedoboru, które dotknęły około […] jej zdolności do produkcji energii jądrowej, co potwierdza, że dostęp do konkurencyjnych źródeł energii elektrycznej jest bardzo ważny dla konkurowania na rynkach detalicznych. Nie można również wykluczyć, że posiadany przez ČEZ Prodej udział w rynku na poziomie […] % byłby większy, jeżeli zostałby obliczony w oparciu o regionalny – a nie krajowy – geograficzny rynek dużych odbiorców. Jednak mimo wezwania nie dostarczono liczb dotyczących lokalnego udziału w rynku dużych odbiorców podłączonych do sieci ČEZ Prodej.

(49)

W latach 2014–2016 również udział E.ON w rynku dużych odbiorców utrzymywał się na stosunkowo stabilnym poziomie około […] %, a udział PRE na poziomie około […] %.

(50)

Na szczeblu krajowym łączny udział w rynku dużych odbiorców trzech głównych podmiotów działających na rynku (ČEZ Prodej, E.ON i PRE) wynosi około 60 % (45) (indeks Herfindahla-Hirschmanna (46) dla tego rynku wynosi 1 847 (47)). Jeżeli chodzi o innych dostawców, którzy zaopatrują dużych odbiorców, Bohemia Energy, CENTROPOL, RWE, Veolia Komodity, Lumius, EP Energy Trading, Slovenské elektrárne oraz Amper Market posiadają udziały na poziomie poniżej […] %.

(51)

Na szczeblu krajowym ČEZ Prodej zaopatruje […] % małych odbiorców (48) pod względem dostarczonej ilości energii; jednak znaczną ilość zużyto w obszarze dystrybucji grupy ČEZ, mianowicie mali odbiorcy zużyli […] TWh z […] TWh (49). Udział ČEZ Prodej w rynku takich odbiorców utrzymywał się w latach 2012–2015 na dosyć stabilnym poziomie i wynosił […] % (50). Komisja zauważa jednak, że zgodnie z opinią krajowego organu ochrony konkurencji udział w rynku ČEZ Prodej zmniejszył się na przestrzeni ostatnich sześciu lat (51).

(52)

Na szczeblu lokalnym udziały dostawców zasiedziałych w rynku małych odbiorców są wysokie: w latach 2014–2015 ČEZ Prodej i E.ON posiadały na swoich obszarach dystrybucji udział w rynku na poziomie […] %, podczas gdy udział w rynku PRE wynosił […] % w rejonie Pragi. Każdy z wymienionych trzech głównych dostawców był w bardzo niewielkim stopniu obecny w obszarach należących do pozostałych ([…] %) (52). Potwierdza to występowanie silnych aspektów regionalnych.

(53)

W latach 2014–2016 również udział E.ON w rynku małych odbiorców utrzymywał się na stosunkowo stabilnym poziomie około […] %, a udział PRE na poziomie około […] %. Na szczeblu krajowym łączny udział w rynku małych odbiorców trzech głównych podmiotów działających na rynku (ČEZ Prodej, E.ON i PRE) wynosi około 74 % (53) (indeks Herfindahla-Hirschmanna dla tego rynku wynosi 2 664 (54)). Najsilniejszym konkurentem w tej kategorii małych odbiorców jest Bohemia Energy, której udział wynosi […] %.

(54)

Istotnym czynnikiem służącym do oceny skutecznej konkurencji jest również liczba odbiorców zmieniających warunki dostawy. Można zdefiniować dwa rodzaje dokonywanych przez odbiorców zmian warunków dostawy: zewnętrzna zmiana warunków dostawy, która odnosi się do zmiany dostawcy, oraz wewnętrzna zmiana warunków dostawy, którą zdefiniowano jako zmianę taryfy lub umowy z obecnym dostawcą. W poprzedniej decyzji (55) Komisja zbadała głównie zewnętrzną zmianę warunków dostawy.

(55)

Wnioskodawca twierdzi, że częstotliwość zewnętrznej zmiany warunków dostawy jest stosunkowo wysoka wśród dużych odbiorców. Częstotliwość zewnętrznej zmiany warunków dostawy przez dużych odbiorców spadła jednak z 30 % w 2010 r. do 16 % w 2015 r.; średnia częstotliwość zewnętrznej zmiany warunków dostawy wyniosła w ciągu tych sześciu lat 22 % (56). Dla porównania średnia częstotliwość zewnętrznej zmiany warunków dostawy w Republice Czeskiej jest wyższa niż w Niemczech (około 11 %) (57) i niższa niż we Włoszech (około 32 %) (58). Według wnioskodawcy zmiana dostawcy energii elektrycznej nie wiąże się z żadnymi kosztami; odbiorcy przyłączeni bezpośrednio do sieci wysokiego napięcia organizują swoje dostawy energii elektrycznej za pomocą przetargów lub kupują energię elektryczną bezpośrednio na giełdach energii, co może wyjaśniać ich tendencję do częstszych zmian dostawców, niż ma to miejsce w przypadku małych odbiorców (zob. motywy 56 do 59) (59).

(56)

Wnioskodawca twierdzi, że częstotliwość zewnętrznej zmiany warunków dostawy nie jest wysoka w przypadku małych odbiorców ze względu na domniemane wysokie poziom zadowolenia odbiorców lub ze względu na renegocjację umów z tym samym dostawcą. Częstotliwość zewnętrznej zmiany warunków dostawy przez małych odbiorców wyniosła w 2015 r. około 4,6 % (tj. tyle samo co w 2010 r.); średnia częstotliwość zewnętrznej zmiany warunków dostawy wyniosła w ciągu tych sześciu lat 5 % (60). Według wnioskodawcy również mali odbiorcy mogą stosunkowo łatwo dokonać zewnętrznej zmiany dostawcy energii elektrycznej. Według przeprowadzonej przez wnioskodawcę ankiety mali odbiorcy we wszystkich trzech obszarach dystrybucji zmieniliby dostawcę energii elektrycznej w odpowiedzi na wzrost ceny o 5–10 % (61).

(57)

W opinii krajowego organu ochrony konkurencji wskazano, że zgodnie z badaniem opinii odbiorców zamówionym przez ČEZ Prodej odbiorcy są bardzo wrażliwi na zmiany cen i skłonni zmienić dostawcę (62). W opinii krajowego organu ochrony konkurencji wskazano ponadto, że „dostawcy zaczęli składać swoim odbiorcom prokonkurencyjne oferty z dużymi zniżkami mające ich zatrzymać”, i w rezultacie, jak wynika z wewnętrznych danych ČEZ Prodej, „znaczna część odbiorców ČEZ Prodej, którzy w innej sytuacji zmieniliby dostawcę, zdecydowała się skorzystać z korzystniejszej ceny oferowanej przez ČEZ Prodej” (63). W opinii krajowego organu ochrony konkurencji stwierdzono również, że po zsumowaniu częstotliwości zewnętrznej i wewnętrznej zmiany warunków dostawy w przypadku ČEZ Prodej łączna częstotliwość zmiany warunków dostawy dla gospodarstw domowych wyniosła […] %.

(58)

Komisja zauważyła jednak, że według najnowszych powszechnie dostępnych informacji (64) częstotliwość wewnętrznej zmiany warunków dostawy w przypadku gospodarstw domowych wydaje się stosunkowo niska w Republice Czeskiej. W szczególności trzyletnia średnia częstotliwości wewnętrznej zmiany warunków dostawy energii elektrycznej w przypadku odbiorców będących gospodarstwami domowymi wynosi zaledwie 2 %, podczas gdy pięcioletnia średnia częstotliwości zewnętrznej zmiany warunków dostawy energii elektrycznej w przypadku odbiorców będących gospodarstwami domowymi wynosi 6 % (65).

(59)

Komisja zauważa również, że czeski krajowy organ regulacji energetyki (ERÚ) zwrócił uwagę – w kontekście rynku detalicznego energii elektrycznej – na pewne niejasne warunki w umowach na czas określony przewidujących automatyczne przedłużenie, które mogą dodatkowo utrudnić odbiorcom rozpoznanie dat i warunków, w oparciu o które można te umowy rozwiązać (66). W najnowszym dostępnym sprawozdaniu krajowym ERÚ za 2016 r. (67) ponownie zwrócono uwagę na kwestie dotyczące umów na czas określony i automatycznego przedłużania.

(60)

Płynność rynku hurtowego jest istotnym wskaźnikiem konkurencji, ponieważ wystarczające ilości właściwych produktów hurtowych zarówno po stronie podaży, jak i popytu (np. obciążenie podstawowe, obciążenie szczytowe, strefy godzinowe dla różnych zakresów czasowych) zapewniają możliwości pozyskiwania źródeł i zabezpieczeń dostawcom, którzy nie sprzedają własnej produkcji, co pozwala im wchodzić na rynki detaliczne i konkurować ze zintegrowanymi pionowo dostawcami posiadającymi własne moce produkcyjne.

(61)

Na poziomie produkcji grupa ČEZ wytworzyła […] % energii elektrycznej wyprodukowanej w Republice Czeskiej w 2016 r. (68) Drugi co do wielkości producent (Elektrárna Počerady a.s.) posiadał udział w rynku na poziomie […] %, a kolejni trzej co do wielkości producenci (Sokolovská Uhelná a.s., Elektrárna Dětmarovice a.s. oraz Severní Energetická a.s. (69)) mieli udziały w rynku niższe niż […] % każdy (70). Sześciu kolejnych producentów posiadało udziały na poziomie poniżej 3 %, a ostatnia kategoria (stanowiąca około 17 % wyprodukowanej energii elektrycznej) składała się z licznych niewielkich elektrowni słonecznych/wiatrowych i przedsiębiorstw rolnych. E.ON, PRE i pozostali mali detaliści (np. Bohemia Energy, CENTROPOL) nie posiadają aktywów produkcyjnych w Republice Czeskiej.

(62)

Grupa ČEZ pozostaje zatem największym producentem energii elektrycznej w Republice Czeskiej. Jej udział w rynku na poziomie produkcji odzwierciedla fakt, że ma ona uprzywilejowany dostęp do najtańszych źródeł produkcji w Republice Czeskiej (jądrowych, opartych na węglu brunatnym i węglu kamiennym).

(63)

Jeżeli chodzi o produkcję energii jądrowej, trzeba zauważyć, że w latach 2016–2017 grupa ČEZ odnotowała szereg przypadków niedoboru w kilku należących do niej reaktorach jądrowych […].

(64)

Zgodnie z długoterminowym planem strategii energetycznej Republiki Czeskiej (71) produkcja energii jądrowej do 2050 r. powinna zaspokajać około połowę całkowitego zużycia energii elektrycznej (wzrost z około jednej trzeciej obecnie). Władze czeskie zamierzają od 2035 r. stopniowo wycofywać z eksploatacji cztery jednostki w Dukovany i jednocześnie planują budowę nowych reaktorów w dwóch istniejących obiektach jądrowych (Dukovany i Temelin), przewidując możliwość albo przejęcia przez państwo części grupy ČEZ, która zajmuje się energią jądrową, albo sfinansowania nowych elektrowni przez grupę ČEZ. W takiej sytuacji, mając na uwadze całkowite ponowne uruchomienie reaktorów należących do grupy oraz prognozowany wzrost produkcji energii w przyszłym roku (72), udział grupy ČEZ w rynku produkcji energii elektrycznej prawdopodobnie wzrośnie do poprzednich poziomów.

(65)

Na poziomie sprzedaży hurtowej energię elektryczną sprzedaje się albo wewnętrznie, w ramach zintegrowanych pionowo przedsiębiorstw prowadzących zarówno produkcję, jak i działalność w obszarze dostaw detalicznych (takich jak podmioty wchodzące w skład grupy ČEZ), albo obraca się nią, wykorzystując różne kanały: na podstawie umów o charakterze czysto dwustronnym (pozagiełdowym) lub umów z udziałem pośredników; na rynkach terminowych organizowanych przez Power Exchange Central Europe, a.s. („PXE”) lub Czech Moravian Commodity Exchange Kladno („CMCEK”) (73); oraz na rynkach kasowych organizowanych przez przedsiębiorstwo OTE a.s., które jest operatorem czeskiego rynku energii elektrycznej i gazu. Przedsiębiorstwa zajmujące się obrotem energią elektryczną mogą dowolnie łączyć umowy dwustronne i produkty służące do wymiany energii, w tym platformy OTE oraz giełdy zagraniczne (74), do celów kupna i sprzedaży (75).

(66)

Ceny hurtowe na giełdzie PXE zazwyczaj są zbliżone do cen na giełdzie EEX. W tym zakresie wnioskodawca twierdzi, że ČEZProdej (76) nie ma przewagi konkurencyjnej nad innymi detalistami na rynku, którzy zamawiają energię elektryczną na giełdzie PXE, ponieważ […] (77). Należy jednak zauważyć, że ten poziom cen opiera się głównie na ustaleniach umownych między dwoma przedsiębiorstwami należącymi do tej samej grupy, a zatem może ulec zmianie w dowolnym momencie i nie ma wpływu na całkowity zysk grupy ČEZ.

(67)

Wolumeny będące przedmiotem obrotu na rynkach hurtowych (kasowych i terminowych, z udziałem pośredników i na giełdach) w Republice Czeskiej w 2016 r. ([…] TWh) stanowiły około […] poziomu rocznego zużycia energii elektrycznej (78). W szczególności wolumeny będące przedmiotem obrotu pozagiełdowego, którymi handluje się na platformach brokerskich takich jak Trayport wyniosły […] TWh (z całkowitego wolumenu będącego przedmiotem obrotu, który wynosi […] TWh) w 2016 r., co stanowi nieznaczny wzrost od 2008 r. ([…] TWh) (79). Dla porównania niemiecki rynek hurtowy był dziesięć razy większy niż całkowite wielkości poboru energii elektrycznej (80). W Republice Czeskiej odnotowano niski wolumen obrotu kontraktami terminowymi typu futures (81) na największej giełdzie energii (PXE (82)), podczas gdy w krajowych systemach obrotu, takich jak CMCEK (83), obracano bardzo niewielkimi wolumenami takich kontraktów (2–3 TWh). Wolumeny będące przedmiotem obrotu na rynku dnia następnego i na rynku dnia bieżącego (OTE-Spot) – niezbędne również dla detalistów, aby mogli polegać na rynkach hurtowych – wzrosły od 2008 r., ale pozostają na niskim poziomie (84). Ponadto brak danych na temat bezpośredniej (pozagiełdowej) sprzedaży dwustronnej nie pozwala Komisji ocenić, czy jest wystarczająca, aby nowi uczestnicy mogli konkurować na rynku (85).

(68)

Jeżeli chodzi o import, wnioskodawca twierdzi, że „na granicy czesko-niemieckiej istnieje znaczna zdolność połączeń wzajemnych” (86). Czeski OSP zgłosił (87) jednak wystąpienie w czeskiej sieci przesyłowej szeregu sytuacji krytycznych wynikających z nieplanowanych przepływów przesyłowych (lub przepływów kołowych) o mocy kilku GW. Przepływy kołowe, według czeskiego OSP, w szczególności poważnie zagrażają stabilności sieci (88) i są czynnikiem ograniczającym komercyjny obrót na granicach czeskich, w szczególności na granicy czesko-niemieckiej. Wnioskodawca przedstawił liczby (89), z których wynika, że możliwości importu komercyjnie dostępne na granicy z Niemcami znacznie spadły w latach 2014–2016 (90).

(69)

Zakres importu z sąsiednich krajów może być również ograniczony z powodu historycznie niskich cen hurtowych w Republice Czeskiej. Taka sytuacja miała miejsce w latach 2012–2016, kiedy średnia rozpiętość cen na rynku dnia następnego była ujemna względem krajów sąsiednich, mianowicie – 3,9 EUR/MWh w stosunku do Polski; – 0,4 EUR/MWh w stosunku do Austrii; – 0,6 EUR/MWh w stosunku do Słowacji i tylko w stosunku Niemiec wartość ta była nieznacznie dodatnia (0,4 EUR/MWh) (91).

(70)

Niezależnie od powyższego wnioskodawca twierdził, że w 2016 r. około 8,6 TWh możliwości importu było przypisanych do uczestników rynku, podczas gdy 7,9 TWh – co odpowiada około 13 % całkowitego zużycia energii elektrycznej – importowano w odpowiedzi na nagłe wyłączenia elektrowni jądrowych należących do grupy ČEZ (92). Ta nadzwyczajna okoliczność może wyjaśniać wolumeny zdolności importowane i przydzielone uczestnikom rynku w 2016 r. Grupa ČEZ obliczyła, że gdyby te przypadki niedoboru nie wystąpiły, wyprodukowałaby dodatkowe […] TWh energii elektrycznej. Sytuacja wraca jednak do normy, niektóre reaktory zostały ponownie uruchomione, a szereg innych ma być ponownie uruchomionych niedługo. W rezultacie można oczekiwać, że import będzie w przyszłości stopniowo malał, ponieważ wzrost produkcji energii jądrowej o niskim koszcie krańcowym przyczyni się do obniżenia cen energii elektrycznej w Republice Czeskiej.

(71)

Cena dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych obejmuje dwa główne elementy (93): pierwszy element, który odpowiada za 45 % całkowitej ceny końcowej, obejmuje koszty stałe dystrybucji energii elektrycznej, usług pomocniczych, opłat systemowych itp.; drugi element, który odpowiada za 37 % całkowitej ceny końcowej, to element dotyczący energii elektrycznej, który obejmuje marżę dostawy detalicznej (94). Ten drugi element nie podlega regulacjom (95).

(72)

Jeżeli chodzi o ceny energii elektrycznej dla odbiorców końcowych, zarówno w przypadku dużych odbiorców, jak i małych, poziom cen przy uwzględnieniu podatków jest niższy niż średnia dla UE-28 – również jeżeli wyłączy się podatki (96). Wnioskodawca zauważa, że w latach 2007–2015 ceny te były stale niższe niż odpowiednie ceny w Niemczech.

(73)

W szczególności jeżeli chodzi o dużych odbiorców przemysłowych (97), wnioskodawca zauważa, że czeski element energetyczny spadł o ponad 40 % od drugiej połowy 2012 r. do drugiej połowy 2015 r., kiedy to był o 24 % niższy (0,0300-0,0400 EUR za kWh) niż niemiecki element energetyczny (0,0400-0,0500 EUR za kWh). Jeżeli chodzi o gospodarstwa domowe (98), wnioskodawca zauważa, że od drugiej połowy 2009 r. czeski element energetyczny stale się zmniejszał, a w drugiej połowie 2015 r. wynosił prawie 0,0400 EUR za kWh, czyli był o 49 % niższy niż niemiecki element energetyczny (0,0700-0,0800 EUR za kWh) (99).

(74)

Na podstawie tych liczb, które oparto na danych Eurostatu, wnioskodawca stwierdza, że poziom konkurencji na rynku czeskim jest większy niż na rynku niemieckim, który bezpośrednio podlega konkurencji według wydanej niedawno przez Komisję decyzji o wyłączeniu niemieckiego rynku detalicznego (100). Nie jest to jednak należycie poparte dowodami, w szczególności w kwestii porównania cen na rynkach czeskim i niemieckim. Z teorii ekonomicznej wynika, że w określonych warunkach (np. dotyczących poziomów kosztu krańcowego i elastyczności popytu) ceny na rynkach o dużej koncentracji mogłyby być niższe niż na rynkach o rynkach o niższej koncentracji (101). Przede wszystkim jednak porównanie cen opierało się na wybranej jednostce. W rzeczywistości niemieckie ceny były w ostatnich latach wyższe niż czeskie ceny w ujęciu bezwzględnym, ale niższe według standardu siły nabywczej (PPS); w tym ujęciu czeskie ceny były wyższe w 2015 r. (102).

(75)

Ponadto w szczególności w odniesieniu do cen dla gospodarstw domowych Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) zauważyła, na podstawie informacji otrzymanych od krajowych organów regulacyjnych, że „w danych dotyczących cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych mogą występować nieprawidłowości. Należy zatem zachować ostrożność w interpretacji tych wyników” (103).

(76)

Z najnowszych danych przedstawionych przez ERÚ wynika, że w 2016 r. w Republice Czeskiej działało 98 aktywnych przedsiębiorców dostarczających gaz do odbiorców (104). Całkowity koszt (105) wejścia na rynek dostaw detalicznych gazu jest niski i nie wydaje się, aby stanowił barierę wejścia na rynek.

(77)

W poprzednich decyzjach (106) Komisja stwierdziła, że jeżeli chodzi o rynek dostaw detalicznych gazu, łączny udział w rynku trzech największych przedsiębiorstw jest jednym z istotnych czynników służących do oceny koncentracji na rynku i oceny ogólnych warunków konkurencji. Ponieważ nie wszystkie podmioty działające na rynku podlegają przepisom dotyczącym zamówień publicznych, w analizie skoncentrowano się głównie na pozycji rynkowej poszczególnych podmiotów działających na rynku podlegających przepisom dotyczącym zamówień publicznych i ograniczeniach konkurencji mających wobec tych podmiotów zastosowanie, czyli przede wszystkim ČEZ Prodej i PP. Jednak w przypadkach, w których pomoże to w zrozumieniu kontekstu rynkowego, w którym funkcjonują ČEZ Prodej i PP, uwzględniono w badaniu także innych operatorów rynku (zob. również motyw 20). Również inne metody pomiaru koncentracji mogą okazać się istotne.

(78)

Według najnowszych danych (107) największymi dostawcami gazu pod względem dostarczanej do odbiorców ilości są RWE (obecnie Innogy Energie, s.r.o.), które posiada prawie […] % udziału w rynku, oraz PP i E.ON, których udział w rynku wynosi […] %. Również ČEZ Prodej działa na tym rynku i posiada w nim udział na poziomie […] % (108).

(79)

Według przedstawionych przez wnioskodawcę danych za 2016 r. RWE jest największym dostawcą do dużych odbiorców – jego udział w rynku wynosi […] % – kolejnymi co do wielkości podmiotami są ČEZ Prodej, którego udział w rynku wynosi […] %, oraz E.ON, którego udział w rynku wynosi […] %. Komisja zauważa, że jedynie PP i ČEZ Prodej uznaje się za podmioty zamawiające w rozumieniu art. 4 dyrektywy 2014/25/UE, a zatem podlegają przepisom dotyczącym zamówień publicznych.

(80)

Łączny udział w rynku trzech największych detalistów na czeskim rynku gazu, którzy zaopatrują dużych odbiorców, wynosi 51 %. Indeks Herfindahla-Hirschmanna obliczony dla tego rynku wynosi 1 341 (109).

(81)

Według przedstawionych przez wnioskodawcę danych za 2016 r. trzej najwięksi dostawcy do małych odbiorców to RWE z udziałem w rynku wynoszącym […] %, PP z udziałem na poziomie […] %, oraz E.ON, którego udział w rynku wynosi […] % (110). Również ČEZ Prodej (czwarty co do wielkości dostawca) działa na tym rynku i posiada w nim udział na poziomie […] %. Komisja zauważa, że jedynie PP i ČEZ Prodej uznaje się za podmioty zamawiające w rozumieniu art. 4 dyrektywy 2014/25/UE, a zatem podlegają przepisom dotyczącym zamówień publicznych.

(82)

Łączny udział w rynku trzech największych detalistów na czeskim rynku gazu, którzy zaopatrują małych odbiorców, wynosi 69 % (111). Indeks Herfindahla-Hirschmanna obliczony dla tego rynku wynosi 2 024 (112).

(83)

Sprawozdanie krajowe ERÚ za 2016 r. zawiera informacje dotyczące danych na temat zmiany dostawców w podziale na cztery kategorie odbiorców (113): „odbiorcy o wysokim zapotrzebowaniu”, „odbiorcy o średnim zapotrzebowaniu”, „odbiorcy o niskim zapotrzebowaniu” oraz „gospodarstwa domowe”.

(84)

Pierwsze dwie kategorie („odbiorcy o wysokim zapotrzebowaniu” i, „odbiorcy o średnim zapotrzebowaniu”) można ogólnie przypisać do kategorii „duzi odbiorcy”, jak określono do celów niniejszej decyzji. W 2016 r. dostawców zmieniało 38 % odbiorców o wysokim zapotrzebowaniu oraz 29 % odbiorców o średnim zapotrzebowaniu. Częstotliwość zmiany w tych dwóch kategoriach utrzymywała się na wysokim poziomie również przez ostatnie pięć lat.

(85)

Pozostałe dwie kategorie („odbiorcy o niskim zapotrzebowaniu” i, „gospodarstwa domowe”) można ogólnie przypisać do kategorii „mali odbiorcy”, jak określono do celów niniejszej decyzji.

(86)

W 2016 r. dostawców zmieniało 14 % „odbiorców o niskim zapotrzebowaniu” oraz 6,6 % „gospodarstw domowych”. Częstotliwość zmiany wśród „odbiorców o niskim zapotrzebowaniu” wynosiła w latach 2011–2016 powyżej 10 %. Częstotliwość zmiany wśród „gospodarstw domowych” spadała od 2011 r. (wynosiła wtedy około 13 % (114)), ale w 2016 r. częstotliwość zmiany wzrosła.

(87)

Podmioty prowadzące obrót gazem na hurtowym rynku gazu mogą kupować gaz w ramach umów długoterminowych, giełd towarowych lub od innych podmiotów prowadzących obrót gazem. Największy wpływ na kształtowanie cen hurtowych prawdopodobnie wciąż mają umowy długoterminowe z rosyjskimi i norweskimi producentami gazu. Umowy długoterminowe podpisuje się zazwyczaj na bardzo długie okresy, trwające nawet do 30 lat. Jakiś czas temu wprowadzono w tych umowach pewne zmiany w formułach cen gazu, ale od samych umów długoterminowych nie odstąpiono (116). Według danych Eurostatu łącznie 36 podmiotów importowało w 2016 r. gaz do Republiki Czeskiej (117).

(88)

Według ERÚ podmiot posiadający wyłączną licencję na prowadzenie działalności operatora rynku w Republice Czeskiej, tj. OTE, a.s., organizował rynek kasowy (ang. spot) gazu od 2010 r. W wyniku zmiany w przepisach o rynku gazu zniesiono rynek dnia następnego organizowany przez operatora rynku. Z drugiej strony stworzono platformę rynku dnia bieżącego obrotu gazem. Według ERÚ rynek ten pozostawał w 2016 r. bardzo atrakcyjny dla uczestników rynku gazu (118).

(89)

Największa część obrotu na rynku hurtowym odbywa się poza platformami giełdowymi oraz w formie dwustronnych transakcji pozagiełdowych. Transakcje pozagiełdowe mają tę zaletę, że można je prowadzić w sposób elastyczny, a mianowicie przede wszystkim bez konieczności korzystania z ograniczonego zestawu umów. Ważną rolę w transakcjach pozagiełdowych odgrywa pośrednictwo platform brokerskich. W 2012 r. odnotowano znaczący wzrost transakcji pozagiełdowych. W 2016 r. transakcje obrotu gazem ziemnym, w których pośredniczyły platformy brokerskie i w których jako obszar dostaw określono Republikę Czeską, wyniosły łącznie 88 TWh (93 TWh przy uwzględnieniu wolumenów będących przedmiotem obrotu na platformach giełdowych). Wolumen kontraktów terminowych typu futures wzrósł z 0,7 TWh w 2014 r. do 3 TWh w 2015 r.

(90)

W 2016 r. roczne zużycie gazu w Republice Czeskiej wyniosło łącznie około 88 TWh. Zużycie wzrosło o 8,5 % w porównaniu z 2015 r. Stosunek wolumenu obrotów hurtowych do zużycia wynosi > 1 (119).

(91)

W świetle okoliczności rozpatrywanych w motywach 87–90 Komisja uważa w tym przypadku, że płynność czeskiego rynku hurtowego jest wystarczająca, aby umożliwić detalistom dostęp do gazu na poziomie hurtowym na warunkach konkurencyjnych albo za pomocą rynków hurtowych, albo za pomocą importu. Płynność czeskiego rynku hurtowego nie stanowi przeszkody, aby dostawy detaliczne gazu bezpośrednio podlegały konkurencji.

(92)

Nie uwzględniając podatków, cena dostaw gazu do odbiorców końcowych obejmuje dwa główne elementy (120): pierwszy element, który odpowiada za 22 % ceny, obejmuje części podlegające regulacji (przesył, dystrybucję itp.) Drugi element, który odpowiada za 78 % ceny, stanowi cena samego towaru, która obejmuje marżę dostawy detalicznej. Drugi omawiany element nie podlega regulacjom (121).

(93)

W przypadku dużych odbiorców poziom cen przy uwzględnieniu podatków jest niższy niż średnia dla UE-28 – również jeżeli wyłączy się podatki (122).

(94)

W przypadku małych odbiorców poziom cen przy uwzględnieniu podatków jest niższy niż średnia dla UE-28 – również jeżeli wyłączy się podatki (122).

(95)

Konkurencję na czeskich detalicznych rynkach energii elektrycznej strukturalnie ogranicza fakt, że detaliści (inni niż ČEZ Prodej) nie posiadają wystarczających własnych mocy produkcyjnych ani dostępu do wystarczająco płynnych rynków hurtowych w Republice Czeskiej ani za granicą za pośrednictwem importu. W rezultacie detaliści nie są w stanie konkurować na równych warunkach z ČEZ Prodej, które jest zintegrowane pionowo z największym lokalnym przedsiębiorstwem dystrybucyjnym i największym producentem energii elektrycznej.

(96)

Łączny udział w rynku trzech największych przedsiębiorstw prowadzących dostawy detaliczne do dużych odbiorców jest stosunkowo wysoki (60 %), przy czym największy podmiot działający na rynku (ČEZ Prodej) posiada […] % rynku. Drugi i trzeci co do wielkości podmiot działający na rynku, mianowicie E.ON i PRE, których udziały w rynku wynoszą odpowiednio […] % i […] %, nie podlegają unijnym przepisom dotyczącym zamówień publicznych. Mimo że ich udział w rynku nie jest nieistotny, mogą one wywierać jedynie ograniczoną presję konkurencyjną na ČEZ Prodej. Dostęp do energii elektrycznej w sprzedaży hurtowej nie jest wystarczający: grupa ČEZ jest zdecydowanie największym producentem energii elektrycznej w Republice Czeskiej, a przepustowość międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych jest ograniczona, zatem płynność hurtowego rynku energii elektrycznej jest zależna od zachowania grupy ČEZ. W tej sytuacji wspomniane podmioty mają ograniczone możliwości pozyskiwania energii elektrycznej zarówno w ramach umów na obciążenie podstawowe, jak i za pomocą pozostałych produktów wymaganych w warunkach konkurencji, co z kolei strukturalnie ogranicza ich zdolność do konkurowania z ČEZ Prodej. Z tych samych przyczyn mniejsi konkurenci mają ograniczoną zdolność do konkurowania z trzema największym dostawcami.

(97)

Pozycję rynkową ČEZ Prodej, E.ON i PRE wzmacniają silne aspekty regionalne tego rynku, a niejednorodne warunki konkurencji we wszystkich trzech obszarach dystrybucji utrudniają konkurentom zakwestionowanie pozycji rynkowej tych uczestników w ich własnych obszarach dystrybucji. Ponadto częstotliwość zmiany dostawcy, mimo że jest wyższa niż w przypadku małych odbiorców, w ostatnich latach spadła.

(98)

W świetle okoliczności rozpatrywanych powyżej należy uznać, że warunek bezpośredniego podlegania konkurencji ustanowiony w art. 34 ust. 1 dyrektywy 2014/25/UE nie jest spełniony w zakresie dostaw detalicznych energii elektrycznej do dużych odbiorców na terytorium Republiki Czeskiej.

(99)

Łączny udział w rynku trzech największych przedsiębiorstw prowadzących dostawy detaliczne do małych odbiorców jest wysoki (74 %), przy czym największy podmiot działający na rynku (ČEZ Prodej) posiada […] % rynku. Drugi i trzeci podmiot działający na rynku, mianowicie E.ON i PRE, których udziały w rynku wynoszą odpowiednio […] % i […] % (123), nie podlegają unijnym przepisom dotyczącym zamówień publicznych. Mimo że ich udział w rynku nie jest nieistotny, mogą one wywierać jedynie ograniczoną presję konkurencyjną na ČEZ Prodej. Dostęp do energii elektrycznej w sprzedaży hurtowej nie jest wystarczający: grupa ČEZ jest zdecydowanie największym producentem energii elektrycznej w Republice Czeskiej, a przepustowość międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych jest ograniczona, zatem płynność hurtowego rynku energii elektrycznej jest zależna od zachowania grupy ČEZ. W tej sytuacji wspomniane podmioty mają ograniczone możliwości pozyskiwania energii elektrycznej zarówno w ramach umów na obciążenie podstawowe, jak i za pomocą pozostałych produktów wymaganych w warunkach konkurencji, co z kolei strukturalnie ogranicza ich zdolność do konkurowania z ČEZ Prodej. Z tych samych przyczyn mniejsi konkurenci mają ograniczoną zdolność do konkurowania z trzema największym dostawcami.

(100)

Pozycję rynkową ČEZ Prodej, E.ON i PRE wzmacniają silne regionalne cechy tego rynku, a niejednorodne warunki konkurencji we wszystkich trzech obszarach dystrybucji utrudniają konkurentom zakwestionowanie pozycji rynkowej tych uczestników w ich własnych obszarach dystrybucji. Ponadto częstotliwość zmiany dostawcy jest dosyć niska i – z przyczyn wspomnianych powyżej – niskie ceny detaliczne nie są czynnikiem służącym do oceny, czy działalność bezpośrednio podlega konkurencji.

(101)

W świetle okoliczności rozpatrywanych powyżej należy uznać, że warunek bezpośredniego podlegania konkurencji ustanowiony w art. 34 ust. 1 dyrektywy 2014/25/UE nie jest spełniony w zakresie dostaw detalicznych energii elektrycznej do małych odbiorców na terytorium Republiki Czeskiej.

(102)

Jeżeli chodzi o dostawy detaliczne gazu do dużych odbiorców w Republice Czeskiej, sytuację można podsumować w następujący sposób: na szczeblu krajowym funkcjonuje wielu dostawców; łączny udział w rynku trzech największych przedsiębiorstw prowadzących dostawy detaliczne nie jest bardzo wysoki (51 %); pierwszy i trzeci podmiot działający na rynku nie podlegają unijnym przepisom dotyczącym zamówień publicznych; wydaje się, że częstotliwość zmiany warunków dostawy jest zadowalająca, nie ma kontroli cen na poziomie użytkownika końcowego i nie wydaje się, aby płynność rynku hurtowego stanowiła przeszkodę w tym, by dostawy detaliczne gazu bezpośrednio podlegały konkurencji.

(103)

W świetle okoliczności rozpatrywanych powyżej należy uznać warunek bezpośredniego podlegania konkurencji ustanowiony w art. 34 ust. 1 dyrektywy 2014/25/UE za spełniony w zakresie dostaw detalicznych gazu do dużych odbiorców na terytorium Republiki Czeskiej.

(104)

Jeżeli chodzi o dostawy detaliczne gazu do małych odbiorców w Republice Czeskiej, sytuację można podsumować w następujący sposób: na szczeblu krajowym funkcjonuje wielu dostawców; łączny udział w rynku trzech największych przedsiębiorstw prowadzących dostawy detaliczne jest stosunkowo wysoki (69 %), ale pierwszy i trzeci podmiot działający na rynku nie podlegają unijnym przepisom dotyczącym zamówień publicznych; częstotliwość zmiany warunków dostawy wydaje się zadowalająca; nie ma kontroli cen na poziomie użytkownika końcowego i nie wydaje się, aby płynność rynku hurtowego stanowiła przeszkodę w tym, by dostawy detaliczne gazu bezpośrednio podlegały konkurencji.

(105)

W świetle okoliczności rozpatrywanych powyżej należy uznać warunek bezpośredniego podlegania konkurencji ustanowiony w art. 34 ust. 1 dyrektywy 2014/25/UE za spełniony w zakresie dostaw detalicznych gazu do małych odbiorców na terytorium Republiki Czeskiej.

(106)

Niniejsza decyzja została podjęta w oparciu o stan prawny i faktyczny w okresie od listopada 2016 r. do kwietnia 2018 r., ustalony na podstawie informacji przedłożonych przez wnioskodawcę oraz na podstawie sprawozdań krajowych ERÚ. Decyzja ta może zostać zmieniona, jeżeli nastąpią istotne zmiany stanu prawnego lub faktycznego, które spowodują, że warunki stosowalności art. 34 dyrektywy 2014/25/UE przestaną być spełniane.

(107)

Ponieważ usługi związane z dostawami detalicznymi energii elektrycznej (124) powinny w dalszym ciągu podlegać dyrektywie 2014/25/UE, należy przypomnieć, że umowy w sprawie zamówień publicznych obejmujące kilka rodzajów działalności należy traktować zgodnie z art. 6 wspomnianej dyrektywy. Oznacza to, że kiedy podmiot zamawiający udziela zamówień „mieszanych”, tzn. zamówień służących do prowadzenia zarówno działalności objętej wyłączeniem ze stosowania dyrektywy 2014/25/UE, jak i działalności nieobjętej wyłączeniem, należy uwzględnić rodzaje działalności, których dane zamówienie zasadniczo dotyczy. W przypadku takich zamówień mieszanych, jeżeli celem jest zasadniczo wsparcie rodzajów działalności, które nie zostały objęte wyłączeniem, należy stosować przepisy dyrektywy 2014/25/UE. Jeżeli określenie rodzaju działalności, którego zamówienie ma zasadniczo dotyczyć, nie jest obiektywnie możliwe, zamówienia udziela się zgodnie z zasadami określonymi w art. 6 ust. 3 dyrektywy 2014/25/UE.

(108)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Komitetu Doradczego ds. Zamówień Publicznych,

(1)

W decyzji wykonawczej Komisji 2012/795/UE (2) określono obowiązki państw członkowskich w zakresie sprawozdania na temat wdrażania dyrektywy 2010/75/UE w latach 2013–2016. Skutki czasowe tej decyzji dobiegły końca i należy ją uchylić.

(2)

Należy ustanowić rodzaj, format i częstotliwość przekazywania informacji dotyczących lat po 2017 r., które mają być udostępniane przez państwa członkowskie.

(3)

Zgodnie z art. 72 ust. 1 dyrektywy 2010/75/UE państwa członkowskie zapewniają udostępnienie Komisji informacji na temat wdrażania przedmiotowej dyrektywy, na temat reprezentatywnych danych dotyczących emisji i innych form zanieczyszczenia, na temat dopuszczalnych wielkości emisji, na temat stosowania najlepszych dostępnych technik zgodnie z art. 14 i 15 dyrektywy, w szczególności na temat odstępstw zastosowanych zgodnie z art. 15 ust. 4.

(4)

Państwa członkowskie są ponadto zobowiązane do włączenia informacji wymaganych na podstawie art. 51 ust. 4, art. 55 ust. 2 i art. 59 ust. 1, 2 i 3 dyrektywy 2010/75/UE w sprawozdaniach przedstawianych na podstawie art. 72 tejże dyrektywy.

(5)

Zgodnie z art. 72 ust. 1 dyrektywy 2010/75/UE państwa członkowskie udostępniają te informacje w formacie elektronicznym przy użyciu narzędzia sprawozdawczego udostępnionego przez Komisję w tym celu.

(6)

Dyrektywa 2010/75/UE wymaga, by każda instalacja objęta jej rozdziałem II posiadała indywidualne pozwolenie w celu funkcjonowania. Warunki uzyskania pozwolenia muszą opierać się na efektywności środowiskowej uzyskiwanej przez tę instalację, przy uwzględnieniu jej właściwości technicznych, czynników zewnętrznych, w tym warunków lokalnych, oraz wykorzystywania przez nią najlepszych dostępnych technik. W pozwoleniach określa się warunki, w szczególności w zakresie dopuszczalnych wartości emisji, monitorowania emisji oraz oceny zgodności specyficznej dla każdej odrębnej instalacji. Warunki pozwolenia należy okresowo ponownie rozważyć oraz, kiedy to konieczne, zaktualizować, w szczególności w przypadku gdy nowe konkluzje dotyczące najlepszych dostępnych technik („konkluzje dotyczące BAT”) zostały opublikowane w odniesieniu do głównej działalności danej instalacji, zgodnie z art. 21 ust. 3 dyrektywy 2010/75/UE. Najbardziej skutecznym sposobem na sprawozdanie z wdrożenia dyrektywy 2010/75/UE jest dostarczenie informacji w odniesieniu do każdej instalacji oddzielnie, a zatem rozszerzenie podejścia przyjętego w modułach 2 i 3 decyzji wykonawczej 2012/795/UE na wszystkie sektory.

(7)

Duże obiekty energetycznego spalania i współspalarnie odpadów podlegają przepisom szczegółowym zawartym w rozdziałach III i IV dyrektywy 2010/75/UE. W odniesieniu do tych obiektów państwa członkowskie powinny ponadto dostarczyć informacje na temat wdrożenia tymczasowych odstępstw oraz zabezpieczeń w zakresie kontrolowania emisji, jak określono w art. 32–35 oraz art. 46 ust. 2 dyrektywy 2010/75/UE. W odniesieniu do spalania odpadów i współspalarni odpadów o przepustowości poniżej dwóch ton na godzinę w art. 55 ust. 3 tej dyrektywy wymaga się od państw członkowskich publicznego udostępniania wykazu instalacji. Informacje dotyczące publikacji tego wykazu należy przekazać Komisji do celów monitorowania wdrażania dyrektywy w odniesieniu do tych mniejszych obiektów.

(8)

Zgodnie z art. 72 ust. 1 dyrektywy 2010/75/UE państwa członkowskie muszą również udostępniać reprezentatywne dane dotyczące emisji i innych form zanieczyszczenia. Aby uniknąć zbędnych obciążeń administracyjnych, państwa członkowskie powinny przekazywać informacje na temat tego, gdzie udostępniono dane z monitorowania na podstawie art. 24 ust. 3 lit. b) dyrektywy 2010/75/UE, jak również połączenie z danymi dotyczącymi emisji przekazanymi zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 166/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (3). Na mocy tego rozporządzenia państwa członkowskie są zobowiązane do przekazywania danych rocznych dotyczących między innymi transferów odpadów i zanieczyszczeń uwalnianych do powietrza, wody i gleby, zgodnie z załącznikiem II, który obejmuje wszystkie substancje zanieczyszczające wymienione w załączniku II do dyrektywy 2010/75/UE. Jednocześnie wszystkie „instalacje” objęte dyrektywą 2010/75/UE dotyczą lub pokrywają się z terminem „zakład” objętym wspomnianym rozporządzeniem. Dane przekazane na podstawie rozporządzenia (WE) nr 166/2006 zawierają zatem „reprezentatywne dane dotyczące emisji i innych form zanieczyszczenia” w rozumieniu art. 72 ust. 1 dyrektywy 2010/75/UE.

(9)

Połączenie z przekazywaniem informacji o emisjach zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 166/2006 należy stworzyć, stosując istniejące dane przestrzenne, którymi zarządzają państwa członkowskie zgodnie z art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/2/WE (4) oraz pkt 8 załącznika III do przedmiotowej dyrektywy. Model danych ustanowiony rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 1089/2010 (5) pozwala państwom członkowskim i Komisji połączyć „instalacje”, duże obiekty energetycznego spalania oraz spalarnie i współspalarnie odpadów z „zakładami” w rozumieniu art. 2 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 166/2006. Przekazywanie danych przestrzennych dotyczących instalacji, dużych obiektów energetycznego spalania oraz spalarni i współspalarni odpadów zamiast przedstawiania szczegółowych sprawozdań na temat emisji z instalacji stanowi zatem w tym kontekście jedynie inny „rodzaj” przekazywania informacji w rozumieniu art. 72 ust. 2 dyrektywy 2010/75/UE. Obejmuje to dostosowanie modelu INSPIRE do szczególnych wymogów sprawozdawczych zawartych w art. 72 ust. 1 dyrektywy 2010/75/UE, nadając obowiązkowy charakter niektórym elementom informacji przestrzennych które są „voidable” w ramach rozporządzenia (UE) nr 1089/2010.

(10)

W odniesieniu do instalacji i czynności, w których wykorzystuje się rozpuszczalniki organiczne, nieobjętych rozdziałem II dyrektywy 2010/75/UE, a zatem niekoniecznie podlegających specjalnym pozwoleniom dla instalacji, państwa członkowskie powinny przekazywać informacje na temat łącznej liczby instalacji oraz liczby instalacji stosujących plan redukcji emisji, o których mowa w art. 59 ust. 1 lit. b) tej dyrektywy, lub objętych odstępstwem zgodnie z art. 59 ust. 2 lub 3 tej dyrektywy. W ten sposób Komisja będzie wiedziała, czy i do jakiego stopnia wdrożenie dyrektywy 2010/75/UE mogło zostać naruszone.

(11)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią komitetu ustanowionego na podstawie art. 75 ust. 1 dyrektywy 2010/75/UE,

(1)

Grypa ptaków jest wirusową chorobą zakaźną ptaków, w tym drobiu. Zakażenie drobiu wirusem grypy ptaków powoduje rozwój jednej z dwóch głównych postaci tej choroby, o różnej zjadliwości. Postać o niskiej zjadliwości wywołuje zwykle jedynie łagodne objawy, natomiast postać o wysokiej zjadliwości jest przyczyną bardzo wysokiej upadkowości u większości gatunków drobiu. Choroba ta może mieć bardzo poważny wpływ na zdrowie ptactwa domowego i dzikiego oraz na rentowność hodowli drobiu.

(2)

W dyrektywie 2005/94/WE określono minimalne środki kontroli, które należy stosować w przypadku wystąpienia ogniska tej choroby u drobiu lub innych ptaków żyjących w niewoli, oraz przewidziano pewne środki zapobiegawcze dotyczące nadzoru i wczesnego wykrywania grypy ptaków.

(3)

Dzikie ptactwo, w szczególności migrujące ptactwo wodne, uznawane jest za naturalnego nosiciela wirusów grypy ptaków o niskiej zjadliwości, które przenosi ono zwykle bez wykazywania oznak tej choroby w czasie swoich sezonowych migracji. Od 2005 r. obserwuje się jednak, że wirusy wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5 mogą zakażać ptaki migrujące i być przez nie następnie przenoszone na duże odległości między kontynentami.

(4)

Występowanie wirusów grypy ptaków, w szczególności wirusów wysoce zjadliwej grypy, u dzikiego ptactwa stwarza stałe ryzyko bezpośredniego i pośredniego wprowadzenia tych wirusów do gospodarstw, w których utrzymuje się drób lub inne ptaki żyjące w niewoli, zwłaszcza podczas sezonowego przemieszczania się ptactwa migrującego, i ryzyko późniejszego rozprzestrzenienia się wirusa z zakażonego gospodarstwa do innych gospodarstw, co może spowodować znaczące straty ekonomiczne.

(5)

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przyjął w dniu 14 września 2017 r. kompleksową opinię naukową na temat grypy ptaków (2), potwierdzając, że ścisłe stosowanie środków bezpieczeństwa biologicznego odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu przenoszenia wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków z dzikiego ptactwa na drób i inne ptaki żyjące w niewoli (opinia EFSA z 2017 r.).

(6)

Opinia EFSA z 2017 r. zawiera wykaz najistotniejszych środków bezpieczeństwa biologicznego, które należy stosować w sposób ciągły w różnych systemach hodowli drobiu, w tym w małych gospodarstwach. Stwierdzono w niej również, że niektóre ogólne zasady bezpieczeństwa biologicznego mają powszechne zastosowanie do gospodarstw drobiarskich, natomiast w celu zapewnienia optymalnej ochrony należy uwzględnić specyficzne cechy każdego gospodarstwa w oparciu o porady ekspertów.

(7)

W opinii EFSA z 2017 r. oceniono i określono zagrożenia wynikające z wprowadzenia wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków do gospodarstw drobiarskich, takie jak utrzymywanie razem kaczek i gęsi domowych z innymi gatunkami drobiu, oraz ryzyko związane z niektórymi działaniami, takimi jak wypuszczanie drobiu w celu odnowy populacji ptaków łownych, i zaproponowano środki mające na celu ograniczenie tych zagrożeń.

(8)

W opinii EFSA z 2017 r. stwierdzono, że nadzór bierny nad dzikim ptactwem jest najskuteczniejszym sposobem wczesnego wykrywania obecności wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków u dzikiego ptactwa, u którego zakażenie tym wirusem wiąże się z upadkowością, oraz zalecono pobieranie próbek od gatunków docelowych dzikiego ptactwa i przeprowadzanie badań laboratoryjnych u tych gatunków. Następnie EFSA opublikowała wykaz gatunków docelowych dzikiego ptactwa w sprawozdaniu naukowym na temat grypy ptaków zatwierdzonym w dniu 18 grudnia 2017 r. (3).

(9)

W sprawozdaniu naukowym na temat grypy ptaków zatwierdzonym w dniu 22 marca 2018 r. (4) EFSA stwierdziła, że nie zgłoszono u ludzi żadnych przypadków zakażenia wirusem A(H5N8) lub nowo powstałymi wirusami A(H5N5) i A(H5N6) stanowiącymi wynik reasortacji wirusów A(H5) kladu 2.3.4.4 z lokalnymi wirusami europejskimi przekazującymi gen N5 lub N6. Wirusy A(H5N8), A(H5N5) i A(H5N6) uważa się za przystosowane głównie do gatunków ptaków.

(10)

W opinii EFSA z 2017 r. stwierdzono również, że w określonych sytuacjach epidemiologicznych państwa członkowskie mogą tymczasowo zaostrzyć niektóre środki zapobiegawcze wokół miejsca, w którym potwierdzono zakażenie wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków u dzikiego ptactwa lub jego obecność w odchodach tego ptactwa, w szczególności w celu dokonania oceny, czy doszło do przeniesienia wirusa do gospodarstw drobiarskich i czy skutecznie stosuje się środki bezpieczeństwa biologicznego w celu zapobiegania wprowadzeniu wirusa.

(11)

W celu określenia populacji ptaków, które są najbardziej zagrożone zakażeniem grypą ptaków, i zapewnienia skuteczności środków określonych w niniejszej decyzji niektóre środki zapobiegawcze powinny być zatem ukierunkowane na gospodarstwa, w których utrzymuje się drób.

(12)

W decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2017/263 (5) przewidziano środki zmniejszające ryzyko oraz wzmocnione środki bezpieczeństwa biologicznego w celu zmniejszenia ryzyka przenoszenia wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków z dzikiego ptactwa na drób przez zapobieganie bezpośrednim i pośrednim kontaktom między tymi populacjami oraz zobowiązano państwa członkowskie do określenia obszarów na ich terytorium szczególnie narażonych na ryzyko wprowadzenia wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków do gospodarstw, w których utrzymywany jest drób lub inne ptaki żyjące w niewoli („obszary wysokiego ryzyka”), biorąc pod uwagę między innymi sytuację epidemiologiczną i konkretne czynniki ryzyka. Ta decyzja wykonawcza obowiązywała do dnia 30 czerwca 2018 r.

(13)

Środki określone w decyzji wykonawczej (UE) 2017/263 należy zatem poddać przeglądowi, biorąc pod uwagę obecną sytuację epidemiologiczną drobiu, innych ptaków żyjących w niewoli i dzikiego ptactwa w Unii oraz w państwach trzecich istotnych pod względem ryzyka, opinię EFSA z 2017 r. i kolejne sprawozdania naukowe na temat grypy ptaków, a także doświadczenia państw członkowskich zdobyte podczas wdrażania środków określonych w tej decyzji wykonawczej.

(14)

W związku z ciągłym ryzykiem przenoszenia wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków przez zakażone dzikie ptactwo oraz ryzykiem wystąpienia ognisk tej choroby w gospodarstwach, w których utrzymywany jest drób lub inne ptaki żyjące w niewoli, w niniejszej decyzji należy zatem ustanowić uaktualnione środki, z uwzględnieniem wyników przeglądu decyzji wykonawczej (UE) 2017/263.

(15)

Doświadczenie zdobyte podczas wdrażania środków określonych w decyzji wykonawczej (UE) 2017/263 pokazuje, że konieczne są pewne odstępstwa od środków zmniejszających ryzyko i wzmocnionych środków bezpieczeństwa biologicznego, aby poszczególne państwa członkowskie mogły dostosować te środki do zmieniającej się sytuacji epidemiologicznej.

(16)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,

(1)

Decyzja wykonawcza Komisji 2013/92/UE (2) przewiduje kontrolę zdrowia roślin i środki, które należy podejmować w odniesieniu do drewnianych materiałów opakowaniowych faktycznie stosowanych w transporcie określonych towarów pochodzących z Chin. Artykuy 1–4 tej decyzji tracą moc z dniem 31 lipca 2018 r.

(2)

Z kontroli zdrowia roślin przeprowadzanych przez państwa członkowskie na podstawie przedmiotowej decyzji, a także art. 13a dyrektywy 2000/29/WE wynika, że drewniany materiał opakowaniowy stosowany w transporcie niektórych towarów pochodzących z Białorusi i Chin („określonych towarów”) był niezgodny z wymogami Unii dotyczącymi oznakowania drewnianego materiału opakowaniowego określonymi w części A sekcja I pkt 2 załącznika IV do dyrektywy 2000/29/WE, a w niektórych przypadkach również zakażony przez organizmy szkodliwe wymienione w części A załącznika I do tej dyrektywy

(3)

Aby zapewnić lepsze przygotowanie organów przeprowadzających odpowiednie kontrole zdrowia roślin, władze lotniska, portu, inne organy odpowiedzialne za kontrolę przemieszczania towarów lub każdy podmiot zawodowy zaangażowany w przywóz określonych towarów, którym towarzyszy drewniany materiał opakowaniowy, powinny niezwłocznie po uzyskaniu wiadomości o rychłym przybyciu drewnianego materiału opakowaniowego powiadomić o tym urząd celny miejsca wprowadzenia oraz odpowiedzialny organ urzędowy miejsca wprowadzenia.

(4)

Drewniany materiał opakowaniowy stosowany w przypadku dostaw określonych towarów powinien podlegać regularnym kontrolom zdrowia roślin. Państwa członkowskie powinny ustalić wskaźnik drewnianego materiału opakowaniowego stosowanego w transporcie określonych towarów, który podlega regularnym kontrolom zdrowia roślin. W celu zapewnienia, aby kontrolowana próba była reprezentatywna, wskaźnik ten nie powinien być niższy niż 1 % przywożonego drewnianego materiału opakowaniowego określonych towarów.

(5)

W celu zapewnienia, aby swobodny przepływ drewnianych materiałów opakowaniowych, jak również określonych towarów w obrębie terytorium Unii nie stwarzał zagrożeń fitosanitarnych, do momentu zakończenia kontroli zdrowia roślin powinny one podlegać przepisom unijnym dotyczącym nadzoru.

(6)

Kontrole zdrowia roślin powinny odbywać się w miejscu wprowadzenia na terytorium Unii lub w miejscu przeznaczenia zatwierdzonym do tego celu przez odpowiedzialny organ urzędowy, aby zapewnić prowadzenie takich kontroli w najbardziej odpowiednich obiektach.

(7)

Jeśli kontrole zdrowia roślin prowadzone są w miejscu przeznaczenia i wykazują, że nie zachowano wymogów ustalonych w części A sekcja I pkt 2 załącznika IV do dyrektywy 2000/29/WE lub że drewniany materiał opakowaniowy jest zakażony szkodliwymi organizmami wymienionymi w części A załącznika I do wspomnianej dyrektywy, odnośne państwo członkowskie powinno odpowiednio zająć się drewnianym materiałem opakowaniowym i niezwłocznie go zniszczyć, aby zapewnić ochronę fitosanitarną na terytorium Unii.

(8)

Państwa członkowskie powinny zawiadomić Komisję za pośrednictwem specjalnego elektronicznego formularza sprawozdawczego o liczbie i wynikach kontroli zdrowia roślin prowadzonych zgodnie z niniejszą decyzją.

(9)

Z doświadczenia w zakresie przeprowadzonych dotychczas kontroli zdrowia roślin wynika, że aby dostarczyć krajowym organizacjom ochrony roślin przedmiotowych państw trzecich dalsze szczegółowe informacje na temat odnotowanych przypadków zatrzymania drewnianych materiałów opakowaniowych, konieczne jest, by państwa członkowskie zgłaszały wszelkie informacje potrzebne do identyfikacji źródeł niewiarygodnego lub niewłaściwego oznakowania.

(10)

Niniejsza decyzja powinna mieć zastosowanie od dnia 1 października 2018 r., aby odpowiedzialne organy urzędowe i podmioty zawodowe miały wystarczający czas na dostosowanie do nowych przepisów.

(11)

Aby uniknąć powstania do tego momentu próżni prawnej, art. 1–4 decyzji wykonawczej 2013/92/UE, które tracą moc z dniem 31 lipca 2018 r., powinny mieć zastosowanie do dnia 30 września 2018 r.

(12)

W celu zachowania jasności prawa należy uchylić decyzję wykonawczą 2013/92/UE z dniem 1 października 2018 r., czyli z dniem rozpoczęcia stosowania niniejszej decyzji.

(13)

Niniejsza decyzja powinna mieć zastosowanie do dnia 30 czerwca 2020 r., aby umożliwić przyjęcie do tego czasu właściwych niezbędnych środków.

(14)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,