19.6.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 156/1

(1)

Rada Europejska w swoich konkluzjach z 23–24 października 2014 r. w sprawie ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 zatwierdziła wiążący cel polegający na osiągnięciu do 2030 r. co najmniej 40 % redukcji wewnętrznych emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce w porównaniu z 1990 r. i cel ten został potwierdzony w konkluzjach Rady Europejskiej z 17–18 marca 2016 r.

(2)

W konkluzjach Rady Europejskiej z 23–24 października 2014 r. stwierdzono, że cel co najmniej 40 % redukcji emisji powinien zostać zrealizowany zbiorowo przez Unię w sposób możliwie najbardziej racjonalny pod względem kosztów, przy redukcji w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, ustanowionego dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE (4), oraz w sektorach nieobjętych systemem handlu emisjami w wysokości, odpowiednio, 43 % i 30 % do 2030 r. w porównaniu z 2005 r., a podział wysiłku redukcyjnego należy ustalić na podstawie względnego PKB na mieszkańca.

(3)

Niniejsze rozporządzenie stanowi również część realizacji zobowiązań Unii wynikających z Porozumienia paryskiego (5) do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (zwanej dalej „UNFCCC”). Porozumienie paryskie zostało zawarte w imieniu Unii w dniu 5 października 2016 r. decyzją Rady (UE) 2016/1841 (6). Zobowiązanie Unii do redukcji emisji w całej gospodarce zostało zawarte w zaplanowanym, ustalonym na szczeblu krajowym wkładzie przedłożonym Sekretariatowi UNFCCC w związku z Porozumieniem paryskim przez Unię i jej państwa członkowskie w dniu 6 marca 2015 r. Porozumienie paryskie weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. Zgodnie z Porozumieniem paryskim Unia powinna kontynuować zmniejszanie swoich emisji gazów cieplarnianych i zwiększanie pochłaniania.

(4)

Porozumienie paryskie określa między innymi długoterminowy cel zgodny z dążeniem do utrzymania światowego wzrostu temperatury znacznie poniżej 2 °C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej oraz do kontynuowania wysiłków na rzecz utrzymania tego wzrostu na poziomie 1,5 °C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej. Główną rolę w osiągnięciu tego celu będą odgrywały lasy, grunty rolne i tereny podmokłe. W Porozumieniu paryskim strony uznają również za podstawowy priorytet zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i wyeliminowanie głodu, w kontekście zrównoważonego rozwoju i wysiłków na rzecz likwidacji ubóstwa, a także szczególnego narażenia systemów produkcji żywności na negatywne skutki zmiany klimatu, tym samym wspierając odporność na zmianę klimatu i rozwój związany z niską emisją gazów cieplarnianych w sposób niezagrażający produkcji żywności. Aby osiągnąć cele Porozumienia paryskiego, strony powinny zwiększyć swoje wspólne wysiłki. Strony powinny przygotowywać, ogłaszać i utrzymywać kolejne wkłady ustalane na szczeblu krajowym. Porozumienie paryskie zastępuje podejście przyjęte w ramach protokołu z Kioto z 1997 r., które nie będzie kontynuowane po 2020 r. Porozumienie paryskie wzywa również do osiągnięcia w drugiej połowie bieżącego wieku równowagi między emisjami antropogenicznymi z poszczególnych źródeł a pochłanianiem gazów cieplarnianych przez ich pochłaniacze, jak i wzywa strony do podjęcia działań w celu zachowania i zwiększenia, stosownie do przypadku, pochłaniaczy i rezerwuarów gazów cieplarnianych, w tym lasów.

(5)

Sektor użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (zwany dalej „LULUCF”) ma potencjał pozwalający zapewnić długotrwałe korzyści dla klimatu i tym samym przyczynić się do osiągnięcia unijnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych, a także długoterminowych celów klimatycznych Porozumienia paryskiego. Sektor LULUCF zapewnia także biomateriały, które mogą zastępować materiały kopalne lub wysokoemisyjne, i w związku z tym odgrywa ważną rolę w przechodzeniu na gospodarkę o niskich emisjach gazów cieplarnianych. Ponieważ pochłanianie w sektorze LULUCF jest odwracalne, należy je traktować jako odrębny filar unijnych ram polityki klimatycznej.

(6)

W konkluzjach Rady z dnia 23–24 października 2014 r. stwierdzono, że należy uznać różnorodne cele sektora rolnego i sektora użytkowania gruntów, z ich mniejszym potencjałem łagodzenia skutków emisji, a także konieczność zapewnienia spójności między unijnymi celami w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i zmiany klimatu. Rada Europejska zwróciła się do Komisji o zbadanie najlepszych sposobów zachęcania do zrównoważonej intensyfikacji produkcji żywności przy jednoczesnej optymalizacji wkładu tego sektora w łagodzenie skutków emisji gazów cieplarnianych i w ich sekwestrację, w tym przez zalesianie, oraz o ustanowienie polityki dotyczącej sposobu włączenia LULUCF do ram łagodzenia skutków emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., gdy tylko pozwolą na to warunki techniczne, a w każdym razie przed 2020 r.

(7)

Praktyki zrównoważonej gospodarki w sektorze LULUCF mogą przyczynić się do łagodzenia zmiany klimatu na kilka sposobów, w szczególności przez redukcję emisji, a także utrzymywanie i zwiększanie pochłaniaczy oraz zasobów węgla. Dla zapewnienia skuteczności środków służących w szczególności zwiększeniu sekwestracji węgla podstawowe znaczenie ma długoterminowa stabilność i zdolność dostosowawcza rezerwuarów węgla. Ponadto praktyki zrównoważonej gospodarki mogą utrzymać produktywność, zdolność do regeneracji i zdrowotność sektora LULUCF, a przy tym wspierać rozwój gospodarczy i społeczny, redukując ślad węglowy i ekologiczny tego sektora.

(8)

Rozwój zrównoważonych i innowacyjnych praktyk i technologii, w tym agroekologii i agroleśnictwa, może zwiększyć rolę sektora LULUCF w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, a także wzmocnić produktywność i odporność tego sektora. Sektor LULUCF charakteryzuje się długimi terminami zwrotów, dlatego ważne są długoterminowe strategie służące zwiększeniu środków na badania na rzecz rozwoju zrównoważonych i innowacyjnych praktyk i technologii, a także na rzecz inwestowania w nie. Inwestycje w działania zapobiegawcze, takie jak praktyki zrównoważonej gospodarki, mogą zmniejszyć ryzyko związane ze zjawiskami katastrofalnymi.

(9)

W swoich konkluzjach z dnia 22–23 czerwca 2017 r., Rada Europejska potwierdziła zaangażowanie Unii i jej państw członkowskich w odniesieniu do agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, której celem jest między innymi osiągnięcie zrównoważonej gospodarki leśnej.

(10)

Ważne są działania na rzecz zmniejszenia wylesiania i degradacji lasów oraz na rzecz propagowania zrównoważonej gospodarki leśnej w krajach rozwijających się. W tym kontekście w konkluzjach z dnia 21 października 2009 r. i z dnia 14 października 2010 r. Rada przypomniała o unijnych celach polegających na zmniejszeniu ubytku powierzchni lasów tropikalnych brutto do 2020 r. o co najmniej 50 % w porównaniu z obecnymi poziomami oraz na powstrzymaniu globalnej utraty powierzchni leśnej najpóźniej do 2030 r.

(11)

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 529/2013/UE (7) określa zasady rozliczania mające zastosowanie do emisji i pochłaniania w odniesieniu do sektora LULUCF i w ten sposób przyczyniła się do rozwoju polityk, które doprowadziły do włączenia sektora LULUCF do unijnego zobowiązania dotyczącego redukcji emisji. Niniejsze rozporządzenie powinno opierać się na obowiązujących zasadach rozliczania, aktualizując i poprawiając je w odniesieniu do okresu od 2021 do 2030 r. Powinno ono określić obowiązki państw członkowskich w zakresie wdrażania tych zasad rozliczania i powinno również zobowiązać państwa członkowskie do zapewnienia, aby ogólnie sektor LULUCF nie generował emisji netto i przyczyniał się do realizacji celu, jakim jest zwiększanie pochłaniaczy w perspektywie długoterminowej. Nie powinno ono określać obowiązków w zakresie rozliczania lub sprawozdawczości w odniesieniu do podmiotów prywatnych, w tym rolników i leśników.

(12)

Sektor LULUCF, w tym grunty rolne, wywiera bezpośredni i znaczący wpływ na różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe. Z tego powodu ważnym celem polityk, które mają wpływ na ten sektor, jest zapewnienie spójności z celami unijnej strategii dotyczącej różnorodności biologicznej. Należy podjąć kroki, aby wdrożyć i wspierać działania w tym sektorze związane z zarówno łagodzeniem zmiany klimatu, jak i przystosowaniem się do niej. Należy również zapewnić spójność między wspólną polityką rolną a niniejszym rozporządzeniem. Wszystkie sektory muszą wnieść odpowiedni wkład w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych.

(13)

Tereny podmokłe to ekosystemy, które skutecznie przechowują węgiel. Ochrona i przywracanie terenów podmokłych mogłyby zatem doprowadzić do redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorze LULUCF. W tym kontekście należy również uwzględnić wytyczne Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) udoskonalające zestaw wytycznych IPCC z roku 2006 dotyczących krajowych wykazów gazów cieplarnianych odnoszące się do terenów podmokłych.

(14)

Aby zapewnić wkład sektora LULUCF w osiągnięcie unijnego celu redukcji emisji o co najmniej 40 %, a także w realizację długoterminowego celu Porozumienia paryskiego, potrzebny jest solidny system rozliczania. Aby uzyskać dokładne rozliczanie emisji i pochłaniania zgodnie z wytycznymi IPCC z roku 2006 dotyczącymi krajowych wykazów gazów cieplarnianych (zwanymi dalej „wytycznymi IPCC”), należy zastosować wartości zgłaszane rocznie na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (8) w odniesieniu do kategorii użytkowania gruntów i przejścia pomiędzy kategoriami użytkowania gruntów, upraszczając tym samym podejścia stosowane w ramach UNFCCC i protokołu z Kioto. Tereny przekształcane na inną kategorię użytkowania gruntów powinny być uznawane za tereny w okresie przejściowym do tej kategorii przez domyślny okres 20 lat, o którym mowa w wytycznych IPCC. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość odstąpienia od tej wartości domyślnej jedynie w odniesieniu do gruntów zalesionych i jedynie w ograniczonych przypadkach uzasadnionych na podstawie wytycznych IPCC. Zmiany w wytycznych IPCC przyjęte przez Konferencję Stron UNFCCC lub Konferencję Stron służącą jako spotkanie Stron Porozumienia paryskiego powinny być w stosownych przypadkach odzwierciedlane w wymogach dotyczących sprawozdawczości na podstawie niniejszego rozporządzenia.

(15)

Uzgodnione na szczeblu międzynarodowym wytyczne IPCC stanowią, że emisjom ze spalania biomasy można przypisać wartość zerową w sektorze energetycznym, pod warunkiem że takie emisje zostaną rozliczone w sektorze LULUCF. W Unii emisjom ze spalania biomasy przypisywana jest obecnie wartość zerowa zgodnie z art. 38 rozporządzenia Komisji (UE) nr 601/2012 (9) oraz z przepisami zawartymi w rozporządzeniu (UE) nr 525/2013, dlatego spójność z wytycznymi IPCC zostanie zapewniona tylko wtedy, gdy takie emisje będą dokładnie odzwierciedlane w niniejszym rozporządzeniu.

(16)

Emisje i pochłanianie związane z gruntami leśnymi zależą od szeregu czynników naturalnych, dynamicznych cech lasu powiązanych z wiekiem, a także przeszłych i obecnych praktyk gospodarki leśnej, które znacząco różnią się w poszczególnych państwach członkowskich. Zastosowanie roku odniesienia nie dawałoby możliwości odzwierciedlenia tych czynników i wynikających z nich okresowych skutków dla emisji i pochłaniania ani ich zmienności z roku na rok. Zamiast tego odpowiednie zasady rozliczania powinny obejmować stosowanie poziomów referencyjnych w celu wykluczenia skutków cech naturalnych i cech dotyczących jedynie poszczególnych krajów. Poziomy referencyjne dla lasów powinny uwzględniać wszelki brak równowagi w strukturze wiekowej lasów i nie powinny nadmiernie ograniczać intensywności przyszłej gospodarki leśnej, tak aby umożliwić utrzymanie lub wzmocnienie w perspektywie długoterminowej pochłaniaczy dwutlenku węgla. W związku ze szczególną sytuacją historyczną Chorwacji jej poziom referencyjny dla lasów mógłby również uwzględniać okupację jej terytorium, okres wojenny i powojenne okoliczności, które miały wpływ na gospodarkę leśną w okresie referencyjnym. Stosowne zasady rozliczania uwzględniają zasady zrównoważonej gospodarki leśnej przyjęte w ramach konferencji ministerialnych w sprawie ochrony lasów w Europie (zwanej dalej „Forest Europe”).

(17)

Państwa członkowskie powinny przekazywać Komisji plany rozliczeń dla leśnictwa, w tym poziomy referencyjne dla lasów. W przypadku braku międzynarodowego przeglądu na podstawie UNFCCC lub protokołu z Kioto powinna zostać określona procedura przeglądu służąca zapewnieniu przejrzystości i poprawy jakości rozliczania w kategorii zarządzanych gruntów leśnych.

(18)

Komisja, oceniając krajowe plany rozliczania dla leśnictwa, w tym zaproponowane w nich poziomy referencyjne dla lasów, powinna opierać się na dobrych praktykach i doświadczeniach z przeglądów eksperckich w ramach UNFCCC, w tym w odniesieniu do udziału ekspertów z państw członkowskich. Komisja powinna zapewnić, aby eksperci z państw członkowskich brali udział w ocenie technicznej stwierdzającej, czy proponowane poziomy referencyjne dla lasów zostały ustalone zgodnie z kryteriami i wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu. Wyniki oceny technicznej powinny być przekazywane do wiadomości Stałemu Komitetowi ds. Leśnictwa ustanowionemu decyzją Rady 89/367/EWG (10). Komisja powinna także zasięgać opinii zainteresowanych stron i społeczeństwa obywatelskiego. Krajowe plany rozliczania dla leśnictwa powinny być podawane do wiadomości publicznej zgodnie z odpowiednimi przepisami.

(19)

Większe zrównoważone wykorzystywanie produktów z pozyskanego drewna może znacznie ograniczyć emisje gazów cieplarnianych do atmosfery dzięki efektowi substytucyjnemu i zwiększyć pochłanianie gazów cieplarnianych z atmosfery. Zasady rozliczania powinny zapewniać, by państwa członkowskie – w celu uznania i stymulowania zwiększonego wykorzystywania jako rezerwuarów węgla produktów z pozyskanego drewna o długim cyklu życia – w sposób prawidłowy i przejrzysty odzwierciedlały w swoim rozliczeniu dotyczącym LULUCF zmiany w rezerwuarze produktów z pozyskanego drewna, gdy mają one miejsce. Komisja powinna opracować wytyczne w odniesieniu do kwestii związanych z metodyką rozliczania produktów z pozyskanego drewna.

(20)

Zjawiska katastrofalne, takie jak pożary lasów, gradacje owadów, choroby roślin, ekstremalne zjawiska pogodowe i zakłócenia geologiczne leżące poza kontrolą państwa członkowskiego i poza jego faktycznym wpływem, mogą prowadzić do tymczasowych emisji gazów cieplarnianych w sektorze LULUCF lub do odwrócenia wcześniejszego pochłaniania. Ponieważ takie odwrócenie może być również skutkiem decyzji związanych z gospodarką leśną, takich jak decyzje o pozyskaniu drewna lub sadzeniu drzew, w niniejszym rozporządzeniu należy zapewnić, aby odwrócenie pochłaniania wywołane przez człowieka było zawsze prawidłowo odzwierciedlane w rozliczaniu dotyczącym LULUCF. Ponadto niniejsze rozporządzenie powinno zapewniać państwom członkowskim ograniczoną możliwość wyłączania z rozliczania dotyczącego LULUCF emisji będących skutkiem zjawisk katastrofalnych leżących poza ich kontrolą. Jednak sposób stosowania tych przepisów przez państwa członkowskie nie powinien prowadzić do nieuzasadnionego zaniżonego rozliczania.

(21)

W zależności od preferencji krajowych państwa członkowskie powinny mieć możliwość wyboru odpowiednich krajowych strategii politycznych służących wypełnieniu ich zobowiązań w zakresie sektora LULUCF, w tym możliwości zbilansowania emisji z jednej kategorii gruntów pochłanianiem z innej kategorii gruntów. Powinny one także mieć możliwość kumulowania pochłaniania netto w okresie od 2021 do 2030 r. Przeniesienia między państwami członkowskimi należy nadal traktować jako dostępną dodatkową opcję, a państwa członkowskie powinny mieć możliwość wykorzystywania rocznych limitów emisji ustanowionych na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 (11) w celu zapewnienia zgodności z niniejszym rozporządzeniem. Wykorzystywanie elastyczności przewidzianej w niniejszym rozporządzeniu nie obniży ogólnego poziomu ambicji unijnych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych.

(22)

Zarządzane w sposób zrównoważony lasy stanowią zazwyczaj pochłaniacze, przyczyniając się do łagodzenia zmiany klimatu. W okresie referencyjnym od 2000 do 2009 r. zgłoszone średnie pochłanianie przez pochłaniacze z gruntów leśnych wynosiło 372 mln ton ekwiwalentu CO2 rocznie dla całej Unii. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby pochłaniacze i rezerwuary, w tym lasy, były chronione i powiększane, stosownie do okoliczności, mając na uwadze osiągnięcie celu Porozumienia paryskiego oraz realizację ambitnych unijnych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2050 r.

(23)

Pochłanianie z zarządzanych gruntów leśnych powinno być rozliczane w odniesieniu do prognozowanego poziomu referencyjnego dla lasów. Prognozowane przyszłe pochłanianie przez pochłaniacze powinno być oparte na ekstrapolacji praktyk związanych z gospodarką leśną i jej intensywnością z danego okresu referencyjnego. Zmniejszenie pochłaniacza względem poziomu referencyjnego powinno być rozliczane jako emisje. Należy uwzględnić specyficzne warunki i praktyki krajowe, takie jak niższa niż zazwyczaj intensywność pozyskiwania lub starzejące się lasy w danym okresie referencyjnym.

(24)

Państwa członkowskie powinny dysponować pewną elastycznością w zakresie tymczasowego zwiększania intensywności pozyskiwania zgodnie z praktykami zrównoważonej gospodarki leśnej, które są spójne z celem zawartym w Porozumieniu paryskim, pod warunkiem że w Unii w sektorze LULUCF całkowite emisje nie przewyższą całkowitego pochłaniania. W ramach takiej elastyczności wszystkim państwom członkowskim należy przyznać podstawową wielkość kompensacji obliczoną na podstawie współczynnika kompensacji wyrażonego jako odsetek pochłaniacza zgłoszonego przez nie w okresie od 2000 r. do 2009 r., aby skompensować ich emisje z zarządzanych gruntów leśnych. Należy zapewnić, aby państwa członkowskie mogły otrzymywać kompensację jedynie do poziomu, na którym ich lasy przestają być pochłaniaczami.

(25)

Państwa członkowskie o bardzo wysokim poziomie lesistości w porównaniu ze średnią unijną, a w szczególności mniejsze państwa członkowskie o bardzo wysokim poziomie lesistości, są w większym stopniu niż pozostałe państwa członkowskie uzależnione od zarządzanych gruntów leśnych, aby zbilansować emisje w innych kategoriach rozliczania, a co za tym idzie, zostałyby dotknięte w większym stopniu i miałyby ograniczone możliwości zwiększenia swojego poziomu lesistości. Współczynnik kompensacji powinien być zatem zwiększony na podstawie poziomu lesistości i powierzchni kraju, tak by państwom członkowskim o bardzo małych powierzchniach i o bardzo dużym poziomie lesistości w porównaniu ze średnią unijną przyznać najwyższy współczynnik kompensacji dla okresu referencyjnego.

(26)

W swoich konkluzjach z dnia 9 marca 2012 r. Rada uznała specyficzną sytuację państw o dużym stopniu zalesienia. Specyfika ta dotyczy w szczególności ograniczonych możliwości zbilansowania emisji przez pochłanianie. Szczególne trudności w tym zakresie, ze względu na szczególne uwarunkowania geograficzne, odczuwa Finlandia, która jest najbardziej zalesionym państwem członkowskim. W związku z tym Finlandii należy przyznać ograniczoną dodatkową kompensację.

(27)

Aby monitorować postępy państw członkowskich w zakresie realizacji ich zobowiązań wynikających z niniejszego rozporządzenia oraz aby zapewnić przejrzystość, dokładność, spójność, kompletność i porównywalność informacji na temat emisji i pochłaniania, państwa członkowskie powinny przekazywać Komisji stosowne dane dotyczące wykazu gazów cieplarnianych zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 525/2013; oceny zgodności na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny uwzględniać te sprawozdania. Jeżeli państwo członkowskie zamierza stosować elastyczność dotyczącą zarządzanych gruntów leśnych przewidzianą w niniejszym rozporządzeniu, w sprawozdaniu dotyczącym zgodności powinno ono podać wielkość kompensacji, którą zamierza wykorzystać.

(28)

Europejska Agencja Środowiska powinna wspomagać Komisję – w stosownych przypadkach zgodnie ze swoim rocznym programem prac – w zakresie systemu składania rocznych sprawozdań dotyczących emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych, ocen informacji dotyczących strategii politycznych i środków oraz prognoz krajowych, ocen planowanych dodatkowych strategii politycznych i środków, a także ocen zgodności przeprowadzanych przez Komisję na podstawie niniejszego rozporządzenia.

(29)

Aby zapewnić właściwe rozliczanie transakcji na podstawie niniejszego rozporządzenia, w tym wykorzystywanie elastyczności i śledzenia zgodności, a także aby propagować zwiększone stosowanie produktów drzewnych o długim cyklu życia, Komisji należy zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przekazać uprawnienia do przyjmowania aktów dotyczących technicznego dostosowania definicji, w tym minimalnych wartości dla definicji lasów, wykazów gazów cieplarnianych oraz rezerwuarów węgla, ustanawiania dla państw członkowskich poziomów referencyjnych dla lasów na okresy, odpowiednio, od 2021 r. do 2025 r. i od 2026 r. do 2030 r., dodawania nowych kategorii produktów z pozyskanego drewna, zmian metodyki i wymogów informacyjnych dotyczących zjawisk katastrofalnych celem uwzględnienia zmian w wytycznych IPCC oraz rozliczania transakcji za pośrednictwem rejestru unijnego. Niezbędne przepisy odnoszące się do rozliczania transakcji należy zebrać w jednym akcie łączącym przepisy dotyczące rozliczania na podstawie rozporządzenia (UE) nr 525/2013, rozporządzenia (UE) 2018/842, niniejszego rozporządzenia oraz dyrektywy 2003/87/WE. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te były prowadzone zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (12). W szczególności, aby zapewnić równy udział Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowywaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowywaniem aktów delegowanych.

(30)

W ramach regularnych działań sprawozdawczych, prowadzonych na mocy rozporządzenia (UE) nr 525/2013, Komisja powinna również ocenić wynik Dialogu Pomocniczego w 2018 r. w ramach UNFCCC („dialog Talanoa”). Niniejsze rozporządzenie powinno zostać poddane przeglądowi w 2024 r., a następnie co pięć lat, w celu oceny jego ogólnego działania. W przeglądzie należy uwzględnić wyniki dialogu Talanoa i globalnego przeglądu na mocy Porozumienia paryskiego. Ramy na okres po 2030 r. powinny być zgodne z długoterminowymi celami i zobowiązaniami podjętymi na mocy Porozumienia paryskiego.

(31)

W celu zapewnienia skutecznej, przejrzystej i racjonalnej pod względem kosztów sprawozdawczości oraz weryfikacji emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych a także sprawozdawczości dotyczącej wszelkich innych informacji koniecznych do oceny przestrzegania zobowiązań państw członkowskich, do rozporządzenia (UE) nr 525/2013 powinny zostać włączone wymogi dotyczące sprawozdawczości.

(32)

W celu ułatwienia gromadzenia danych i poprawy metodyk, użytkowanie gruntów powinno być ewidencjonowane i zgłaszane za pomocą geograficznego oznaczania każdego obszaru gruntowego, zgodnego z systemami gromadzenia danych na szczeblu krajowym i unijnym. Na potrzeby gromadzenia danych należy jak najlepiej wykorzystać istniejące programy i badania Unii i państw członkowskich, w tym badanie terenowe użytkowania gruntów i pokrycia terenu („LUCAS”), unijny program obserwacji i monitorowania Ziemi Copernicus oraz europejski system nawigacji satelitarnej Galileo. Zarządzanie danymi, w tym ich udostępnianie na potrzeby sprawozdawczości, ponownego użycia i rozpowszechniania, powinno być zgodne z wymogami przewidzianymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/2/WE (13).

(33)

Należy odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) nr 525/2013.

(34)

Dla okresu rozliczeniowego od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. w odniesieniu do obowiązków w zakresie rozliczania i sprawozdawczości powinna nadal być stosowana decyzja nr 529/2013/UE. Dla okresów rozliczeniowych od dnia 1 stycznia 2021 r. powinno być stosowane niniejsze rozporządzenie.

(35)

Należy odpowiednio zmienić decyzję nr 529/2013/UE.

(36)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, w szczególności określenie zobowiązań państw członkowskich w zakresie sektora LULUCF, które przyczyniają się do osiągnięcia celów Porozumienia paryskiego oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych w okresie od 2021 r. do 2030 r., nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary i skutki możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,

a)

w okresach od 2021 r. do 2025 r. i od 2026 r. do 2030 r.:

(i)   „grunty zalesione”: użytkowane grunty zgłoszone jako grunty uprawne, grunty trawiaste, tereny podmokłe, grunty zabudowane lub inne grunty, które zostały przekształcone w grunty leśne;

(ii)   „grunty wylesione”: użytkowane grunty zgłoszone jako grunty leśne przekształcone w grunty uprawne, grunty trawiaste, tereny podmokłe, grunty zabudowane lub inne grunty;

(iii)   „zarządzane grunty uprawne”: użytkowane grunty zgłoszone jako:

(iv)   „zarządzane grunty trawiaste”: użytkowane grunty zgłoszone jako:

(v)   „zarządzane grunty leśne”: użytkowane grunty zgłoszone jako grunty leśne pozostające gruntami leśnymi;

b)

począwszy od 2026 r.: „zarządzane tereny podmokłe”: użytkowane grunty zgłoszone jako:

1)

„pochłaniacz” oznacza dowolny proces, działalność lub mechanizm, pochłaniające z atmosfery gaz cieplarniany, aerozol lub prekursor gazu cieplarnianego;

2)

„źródło” oznacza dowolny proces, dowolną działalność lub dowolny mechanizm, uwalniające do atmosfery gaz cieplarniany, aerozol lub prekursor gazu cieplarnianego;

3)

„rezerwuar węgla” oznacza całość lub część elementu lub systemu biogeochemicznego na terytorium państwa członkowskiego, w którym przechowywane są węgiel pierwiastkowy, dowolny prekursor gazu cieplarnianego zawierający węgiel lub dowolny gaz cieplarniany zawierający węgiel;

4)

„zasoby węgla” oznaczają masę węgla przechowywaną w rezerwuarze węgla;

5)

„produkt z pozyskanego drewna” oznacza dowolny produkt pochodzący z pozyskania drewna, znajdujący się poza miejscem, w którym pozyskuje się drewno;

6)

„las” oznacza obszar gruntu wyznaczony minimalnymi wartościami wielkości obszaru, zwarcia drzewostanu lub równoważnego stopnia zadrzewienia oraz potencjalnej wysokości drzew w stanie dojrzałym w miejscu wzrostu drzew, jak określono dla każdego państwa członkowskiego w załączniku II. Obejmuje on obszary z drzewami, w tym grupy rosnących młodych drzew naturalnych, lub plantacje, które jeszcze nie osiągnęły minimalnych wartości zwarcia drzewostanu lub równoważnego stopnia zadrzewienia lub minimalnej wysokości drzew, jak określono w załączniku II, w tym każdy obszar, który zwykle stanowi część obszaru lasu, ale na którym tymczasowo nie ma drzew w wyniku interwencji człowieka, takiej jak pozyskiwanie, lub z przyczyn naturalnych, lecz co do którego można się spodziewać, że ponownie stanie się lasem;

7)

„poziom referencyjny dla lasów” oznacza szacunkowy poziom referencyjny dla lasów wyrażony w tonach ekwiwalentu CO2 rocznie, średni roczny poziom netto emisji lub pochłaniania pochodzących z zarządzanych gruntów leśnych na terytorium danego państwa członkowskiego w okresach do 2021 r. do 2025 r. oraz od 2026 r. do 2030 r. w oparciu o kryteria określone w niniejszym rozporządzeniu;

8)

„okres połowicznego rozpadu” oznacza liczbę lat niezbędną, aby ilość węgla przechowywana w kategorii produktów z pozyskanego drewna zmalała do połowy jej pierwotnej wartości;

9)

„zjawiska katastrofalne” oznaczają wszelkie nieantropogeniczne zdarzenia lub okoliczności, które prowadzą do znacznych emisji z lasów i których występowanie leży poza kontrolą odpowiedniego państwa członkowskiego, oraz których skutków dane państwo członkowskie obiektywnie nie jest w stanie znacząco ograniczyć nawet po ich wystąpieniu;

10)

„natychmiastowe utlenianie” oznacza metodę rozliczania, która zakłada, że uwolnienie do atmosfery całej ilości węgla przechowywanego w produktach z pozyskanego drewna występuje w momencie pozyskania.

a)

tereny podmokłe pozostające terenami podmokłymi;

b)

grunty zabudowane lub inne grunty przekształcone w tereny podmokłe; lub

c)

tereny podmokłe przekształcone w grunty zabudowane lub inne grunty.

a)

papier;

b)

płyty drewniane;

c)

tarcica.

a)

przedkłada ono Komisji informacje na temat poziomu tła dla kategorii rozliczania gruntów określonych w ust. 1 oraz na temat danych i metod stosowanych zgodnie z załącznikiem VI; oraz

b)

wyłącza z rozliczania do 2030 r. wszelkie późniejsze pochłanianie w odniesieniu do gruntów dotkniętych zjawiskami katastrofalnymi.

a)

elastyczność ogólną określoną w art. 12; oraz

b)

aby spełnić zobowiązanie zawarte w art. 4, elastyczność dotyczącą zarządzanych gruntów leśnych określoną w art. 13.

a)

w swojej strategii przedłożonej zgodnie z art. 4 rozporządzenia (UE) nr 525/2013 państwo to uwzględniło trwające lub planowane szczególne środki mające na celu zapewnienie ochrony lub zwiększenia, stosownie do okoliczności, pochłaniaczy i rezerwuarów, jakimi są lasy; oraz

b)

w obrębie Unii w okresie, w którym dane państwo członkowskie zamierza zastosować kompensację, sumaryczne emisje w kategoriach rozliczania gruntów, o których mowa w art. 2 niniejszego rozporządzenia, nie przewyższają sumarycznego pochłaniania. Oceniając, czy w obrębie Unii sumaryczne emisje przewyższają sumaryczne pochłanianie, Komisja zapewnia, aby państwa członkowskie unikały podwójnego liczenia, w szczególności przy korzystaniu z elastyczności przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu oraz w rozporządzeniu (UE) 2018/842.

a)

dla pochłaniaczy rozliczanych jako emisje w odniesieniu do swojego poziomu referencyjnego dla lasów; oraz

b)

do wysokości maksymalnej wielkości kompensacji dla tego państwa członkowskiego określonej w załączniku VII dla okresu od 2021 r. do 2030 r.

1)

w art. 7 ust. 1 wprowadza się następujące zmiany:

2)

w art. 13 ust. 1 lit. c) dodaje się podpunkt w brzmieniu:

3)

w art. 14 ust. 1 dodaje się literę w brzmieniu:

4)

dodaje się załącznik IIIa w brzmieniu:

1)

uchyla się art. 3 ust. 2 akapit pierwszy;

2)

uchyla się art. 6 ust. 4.

19.6.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 156/26

(1)

Rada Europejska w swoich konkluzjach z 23–24 października 2014 r. w sprawie ram polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. zatwierdziła wiążący cel polegający na osiągnięciu do 2030 r. redukcji wewnętrznych emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce o co najmniej 40 % w porównaniu z 1990 r.; cel ten został potwierdzony w konkluzjach Rady Europejskiej z 17–18 marca 2016 r.

(2)

W konkluzjach Rady Europejskiej z 23–24 października 2014 r. stwierdzono, że cel co najmniej 40 % redukcji emisji powinien zostać zrealizowany zbiorowo przez Unię w sposób możliwie najbardziej racjonalny pod względem kosztów, przy redukcji w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (zwanego dalej „EU ETS”) ustanowionego w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE (4) oraz redukcji w sektorach nieobjętych systemem EU ETS w wysokości, odpowiednio, 43 % i 30 % do 2030 r. w porównaniu z 2005 r. Wszystkie sektory gospodarki powinny przyczyniać się do osiągnięcia tych redukcji emisji gazów cieplarnianych, a wszystkie państwa członkowskie powinny uczestniczyć w tych wysiłkach, dbając o równowagę między względami sprawiedliwości i solidarności. Metodę określania krajowych celów redukcyjnych w sektorach nieobjętych EU ETS należy, wraz ze wszystkimi elementami stosowanymi w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 406/2009/WE (5), stosować dalej do 2030 r., przy czym rozdział wysiłku redukcyjnego powinien być oparty na względnym produkcie krajowym brutto (PKB) na mieszkańca. Wszystkie państwa członkowskie powinny przyczynić się do łącznej redukcji emisji przez Unię w 2030 r., realizując cele krajowe na poziomie od 0 % do – 40 % w porównaniu z 2005 r. Cele krajowe w ramach grupy państw członkowskich, w których PKB na mieszkańca przekracza średnią unijną, należy odpowiednio dostosować, tak by w sprawiedliwy i zrównoważony sposób odzwierciedlić opłacalność. Osiągnięcie tych redukcji emisji gazów cieplarnianych powinno zwiększyć efektywność i innowacyjność w gospodarce Unii, a w szczególności powinno propagować ulepszenia, zwłaszcza w budownictwie, rolnictwie, gospodarce odpadami i transporcie, w zakresie, w jakim wchodzą one w zakres stosowania niniejszego rozporządzenia.

(3)

Niniejsze rozporządzenie stanowi również część realizacji zobowiązań Unii wynikających z Porozumienia paryskiego (6) do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (zwanej dalej „UNFCCC”). Porozumienie paryskie zostało zawarte w imieniu Unii w dniu 5 października 2016 r. na podstawie decyzji Rady (UE) 2016/1841 (7). Zobowiązanie Unii do redukcji emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce zostało zawarte w zaplanowanych, ustalonych na szczeblu krajowym wkładach przekazanych w związku z Porozumieniem paryskim przez Unię i jej państwa członkowskie Sekretariatowi UNFCCC w dniu 6 marca 2015 r. Porozumienie paryskie weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. i zastępuje podejście przyjęte na podstawie protokołu z Kioto z 1997 r., które nie będzie kontynuowane po 2020 r.

(4)

Porozumienie paryskie określa między innymi długoterminowy cel zgodny z dążeniem do utrzymania wzrostu średniej temperatury globalnej znacznie poniżej 2 °C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej oraz do podejmowania wysiłków na rzecz utrzymania tego wzrostu na poziomie 1,5 °C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Podkreśla się w nim także znaczenie przystosowywania się do negatywnych skutków zmian klimatu, a także zapewnienia spójności przepływów finansowych ze ścieżką prowadzącą do niskiego poziomu emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmianę klimatu. Porozumienie paryskie wzywa również do osiągnięcia w drugiej połowie bieżącego wieku równowagi między emisjami antropogenicznymi z poszczególnych źródeł a pochłanianiem gazów cieplarnianych przez ich pochłaniacze oraz zachęca strony do podjęcia działań w celu zachowania i zwiększenia, stosownie do przypadku, pochłaniaczy i rezerwuarów gazów cieplarnianych, w tym lasów.

(5)

W swoich konkluzjach z 29–30 października 2009 r. Rada Europejska poparła cel Unii zakładający redukcję emisji gazów cieplarnianych o 80–95 % do 2050 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. w kontekście niezbędnych redukcji po stronie krajów rozwiniętych traktowanych jako grupa, zgodnie z rekomendacjami Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC).

(6)

Ustalone na poziomie krajowym wkłady stron Porozumienia paryskiego mają odzwierciedlać najwyższy możliwy poziom ich ambicji i przedstawiać zwiększanie wysiłków z upływem czasu. Ponadto strony Porozumienia paryskiego powinny starać się sformułować i przedstawić długoterminowe strategie rozwoju charakteryzującego się niskimi emisjami gazów cieplarnianych, pamiętając o celach Porozumienia paryskiego. W konkluzjach Rady z dnia 13 października 2017 r. uznano znaczenie długoterminowych celów i pięcioletnich cykli przeglądów wdrażania Porozumienia paryskiego oraz podkreślono znaczenie długoterminowych strategii rozwoju charakteryzującego się niskimi emisjami gazów cieplarnianych jako narzędzia polityki służącego rozwojowi wiarygodnych ścieżek i długoterminowych zmian polityki niezbędnych do osiągnięcia celów Porozumienia paryskiego.

(7)

Przejście na czystą energię wymaga zmian w zachowaniach inwestycyjnych oraz wprowadzenia zachęt we wszystkich obszarach polityki. Jednym z głównych priorytetów Unii jest stworzenie stabilnej unii energetycznej, by zapewnić obywatelom Unii bezpieczną, zrównoważoną i konkurencyjną energię po przystępnych cenach. Osiągnięcie tego celu wymaga kontynuowania ambitnych działań w dziedzinie klimatu za pomocą niniejszego rozporządzenia, a także postępów w zakresie innych aspektów unii energetycznej, jak określono w komunikacie Komisji z dnia 25 lutego 2015 r. zatytułowanym „Strategia ramowa na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu”.

(8)

Szereg środków unijnych zwiększa zdolność państw członkowskich do wypełniania zobowiązań w dziedzinie klimatu i ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia koniecznych redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorach objętych niniejszym rozporządzeniem. Do środków tych należą przepisy w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, w sprawie redukcji emisji CO2 z pojazdów drogowych, w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, energii ze źródeł odnawialnych, efektywności energetycznej oraz gospodarki o obiegu zamkniętym, a także unijnych instrumentów finansowych na potrzeby inwestycji związanych z ochroną klimatu.

(9)

W konkluzjach Rady Europejskiej z dnia 19–20 marca 2015 r. stwierdzono, że Unia jest zdecydowana zbudować unię energetyczną opartą na przyszłościowej polityce klimatycznej na podstawie przygotowanej przez Komisję ramowej strategii, która obejmuje pięć ściśle ze sobą powiązanych i wzajemnie się wzmacniających wymiarów. Ograniczenie zapotrzebowania na energię jest jednym z pięciu wymiarów strategii na rzecz unii energetycznej. Poprawa efektywności energetycznej może przynieść znaczne redukcje emisji gazów cieplarnianych. Może ona także przynieść korzyści dla ochrony środowiska i zdrowia, poprawić bezpieczeństwo energetyczne, zmniejszyć koszty energii dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, pomóc w łagodzeniu ubóstwa energetycznego i doprowadzić do zwiększenia liczby miejsc pracy i działalności gospodarczej w całej gospodarce. Środki, które przyczyniają się do zwiększonego wprowadzania energooszczędnych technologii w budynkach, przemyśle i transporcie, mogą być opłacalnym sposobem pomocy państwom członkowskim w osiągnięciu ich celów zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

(10)

Wdrażanie i rozwój zrównoważonych i innowacyjnych praktyk i technologii może wzmocnić rolę sektora rolnego w zakresie łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do nich, w szczególności przez zredukowanie emisji gazów cieplarnianych oraz zachowanie i zwiększanie pochłaniaczy i zasobów węgla. Aby zmniejszyć ślad węglowy i ekologiczny sektora rolnego przy jednoczesnym utrzymaniu jego produktywności, zdolności do regeneracji i zdrowotności, należy wzmocnić działania na rzecz łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do nich oraz finansowanie badań na rzecz rozwoju zrównoważonych i innowacyjnych praktyk i technologii oraz inwestycji w nie.

(11)

Sektor rolny ma bezpośredni i znaczący wpływ na różnorodność biologiczną i ekosystemy. Z tego powodu należy zapewnić spójność między celem niniejszego rozporządzenia a innymi unijnymi politykami i celami, takimi jak wspólna polityka rolna i cele związane ze strategią ochrony różnorodności biologicznej, strategią w zakresie leśnictwa i strategią dotyczącą gospodarki o obiegu zamkniętym.

(12)

Sektor transportu odpowiada za prawie ćwierć unijnych emisji gazów cieplarnianych. Należy zatem zredukować emisje gazów cieplarnianych i ryzyka związane z zależnością od paliw kopalnych w sektorze transportu poprzez kompleksowe podejście propagujące redukcje emisji gazów cieplarnianych i efektywność energetyczną w transporcie, transport elektryczny, przesunięcie między rodzajami transportu na rzecz tych bardziej zrównoważonych oraz zrównoważone źródła energii odnawialnej w transporcie również po 2020 r. Przejście w kierunku mobilności niskoemisyjnej jako część szerszego przejścia do bezpiecznej i zrównoważonej gospodarki niskoemisyjnej można ułatwić za pomocą wprowadzenia korzystnych warunków i wyraźnych zachęt, a także długoterminowych strategii, które mogą wzmocnić inwestycje.

(13)

Wpływ unijnych i krajowych polityk i środków wdrażających niniejsze rozporządzenie należy ocenić zgodnie z obowiązkami w zakresie monitorowania i sprawozdawczości na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (8).

(14)

Bez uszczerbku dla uprawnień władzy budżetowej metoda uwzględniająca wszystkie dziedziny polityki zastosowana w czasie wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 powinna, w stosownych przypadkach, być kontynuowana i usprawniana z myślą o reagowaniu na wyzwania i potrzeby inwestycyjne związane z działaniami w dziedzinie klimatu po 2021 r. Finansowanie unijne powinno być spójne z celami unijnych ram polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. i długoterminowymi celami wyrażonymi w Porozumieniu paryskim, tak aby zapewnić skuteczność wydatków publicznych. Komisja powinna przygotować sprawozdanie z wpływu unijnego finansowania przyznanego z budżetu unijnego lub z innych źródeł na podstawie prawa unijnego dotyczącego emisji gazów cieplarnianych w sektorach objętych niniejszym rozporządzeniem lub dyrektywą 2003/87/WE.

(15)

Niniejsze rozporządzenie powinno dotyczyć emisji gazów cieplarnianych pochodzących z kategorii źródeł IPCC obejmujących energię, procesy przemysłowe i użytkowanie produktów, rolnictwo oraz odpady, ustalonych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 525/2013, z wyłączeniem emisji gazów cieplarnianych pochodzących z działań wymienionych w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE.

(16)

Dane zgłaszane obecnie w krajowych wykazach gazów cieplarnianych oraz krajowych i unijnych rejestrach nie wystarczają do określenia, na poziomie państw członkowskich, emisji CO2 pochodzących z lotnictwa cywilnego na poziomie krajowym, które nie są objęte dyrektywą 2003/87/WE. Przyjmując obowiązki sprawozdawcze, Unia nie powinna nakładać na państwa członkowskie ani na małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) obciążeń, które są nieproporcjonalne do zamierzonych celów. Emisje CO2 pochodzące z lotów, które nie są objęte dyrektywą 2003/87/WE, stanowią jedynie bardzo niewielką część całkowitych emisji gazów cieplarnianych i ustanowienie systemu sprawozdawczości w odniesieniu do tych emisji byłoby nadmiernie uciążliwe w świetle istniejących wymogów dotyczących szerzej rozumianego sektora na podstawie dyrektywy 2003/87/WE. W związku z tym emisje CO2 pochodzące z kategorii źródeł IPCC „1.A.3.A lotnictwo cywilne” należy do celów niniejszego rozporządzenia traktować jako równe zeru.

(17)

Redukcję emisji gazów cieplarnianych każdego państwa członkowskiego do 2030 r. należy określić w odniesieniu do jego zweryfikowanego poziomu emisji gazów cieplarnianych w 2005 r. objętych niniejszym rozporządzeniem, z wyłączeniem zweryfikowanych emisji gazów cieplarnianych z instalacji, które działały w 2005 r. i które zostały uwzględnione w EU ETS dopiero po 2005 r. Roczne limity emisji w okresie od 2021 r. do 2030 r. należy ustalać na podstawie danych przekazanych przez państwa członkowskie i zweryfikowanych przez Komisję.

(18)

Podejście do wiążących rocznych pułapów krajowych przyjęte w decyzji nr 406/2009/WE należy utrzymać w okresie od 2021 r. do 2030 r. W odniesieniu do ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu zasad ustalania rocznych limitów emisji dla każdego państwa członkowskiego powinna być stosowana ta sama metodyka co w odniesieniu do państw członkowskich z ujemnymi pułapami na podstawie tej decyzji, przy czym obliczanie ścieżki powinno rozpoczynać się w pięciu dwunastych okresu od 2019 r. do 2020 r. lub w 2020 r. w odniesieniu do średniej wielkości emisji gazów cieplarnianych w latach 2016–2018, a kończyć się w 2030 r. pułapem określonym dla każdego państwa członkowskiego. Aby zapewnić odpowiednie wkłady w realizację unijnego celu w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych w okresie od 2021 r. do 2030 r., datę rozpoczęcia ścieżki należy określić dla każdego państwa członkowskiego, kierując się tym, która z tych dat będzie skutkowała mniejszym limitem. Należy przewidzieć dostosowanie rocznego limitu emisji w 2021 r. dla państw członkowskich, których dotyczy zarówno dodatni pułap na podstawie decyzji nr 406/2009/WE, jak i zwiększenie rocznych limitów emisji w latach 2017–2020 ustalonych na podstawie decyzji Komisji 2013/162/UE (9) oraz decyzji wykonawczej Komisji 2013/634/UE (10), aby uwzględnić możliwość zwiększenia emisji gazów cieplarnianych w tych latach.

W odniesieniu do niektórych państw członkowskich należy przewidzieć dodatkowe dostosowanie w związku z ich wyjątkową sytuacją, w której mają one zarówno dodatni pułap na podstawie decyzji nr 406/2009/WE, jak i albo najniższe emisje gazów cieplarnianych na mieszkańca na podstawie tej decyzji, albo najniższy udział emisji gazów cieplarnianych pochodzących z sektorów nieobjętych tą decyzją w porównaniu z ich całkowitymi emisjami gazów cieplarnianych. To dodatkowe dostosowanie powinno obejmować wyłącznie część redukcji emisji gazów cieplarnianych potrzebną w okresie od 2021 r. do 2029 r. do utrzymania zachęt do dodatkowych redukcji emisji gazów cieplarnianych i do nienaruszenia realizacji celu na 2030 r. przy uwzględnieniu skorzystania z innych dostosowań i elastyczności określonych w niniejszym rozporządzeniu.

(19)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów niniejszego rozporządzenia dotyczących określenia rocznych limitów emisji dla państw członkowskich, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (11).

(20)

W konkluzjach z 23–24 października 2014 r. Rada Europejska stwierdziła, że należy znacznie zwiększyć dostępność i wykorzystanie istniejących instrumentów elastyczności w sektorach nieobjętych EU ETS, aby zapewnić opłacalność łącznego wysiłku Unii oraz zbieżność poziomów emisji gazów cieplarnianych na mieszkańca do 2030 r. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość przenoszenia i pożyczania części swoich rocznych limitów emisji jako środków służących poprawie ogólnej opłacalności całkowitych redukcji. Powinny mieć one także możliwość przekazywania części swoich rocznych limitów emisji innym państwom członkowskim. Należy zapewnić przejrzystość i dogodny dla obu stron sposób takiego przekazywania, w tym poprzez sprzedaż na aukcji, korzystanie z pośredników rynkowych działających w charakterze pełnomocników lub w drodze porozumień dwustronnych. Każde takie przekazanie może być wynikiem projektu lub programu ograniczania emisji gazów cieplarnianych prowadzonego w sprzedającym państwie członkowskim i finansowanego przez otrzymujące państwo członkowskie. Ponadto państwa członkowskie powinny mieć możliwość zachęcania do ustanawiania partnerstw publiczno-prywatnych w odniesieniu do projektów na podstawie art. 24a ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE.

(21)

Powinna zostać utworzona jednorazowa elastyczność w celu ułatwienia osiągnięcia celów przez państwa członkowskie, których krajowe cele redukcji znajdują się znacznie powyżej zarówno średniej unijnej, jak i ich potencjału opłacalnej redukcji, a także przez państwa członkowskie, które w 2013 r. nie przydzieliły żadnych bezpłatnych uprawnień w ramach EU ETS instalacjom przemysłowym. Aby zachować cel rezerwy stabilności rynkowej ustanowionej decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1814 (12), jakim jest przeciwdziałanie strukturalnej nierównowadze pomiędzy popytem a podażą w EU ETS, uprawnienia w ramach EU ETS uwzględnione do celów jednorazowej elastyczności powinny być uznawane za uprawnienia w ramach EU ETS znajdujące się w obiegu przy określaniu łącznej liczby uprawnień w ramach EU ETS znajdujących w obiegu w danym roku. Komisja w swoim pierwszym przeglądzie na podstawie tej decyzji powinna rozważyć, czy należy zachować sposób traktowania tego rodzaju uprawnień jako uprawnień w ramach EU ETS znajdujących się w obiegu.

(22)

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 (13) ustanowiono zasady rozliczania emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych związanych z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem (LULUCF). Działania objęte zakresem tego rozporządzenia nie powinny być objęte zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia. Mimo że na wynikający z niniejszego rozporządzenia efekt środowiskowy w zakresie poziomu uzyskanych redukcji emisji gazów cieplarnianych wpływa uwzględnienie ilości do poziomu sumy całkowitego pochłaniania netto i całkowitych emisji netto z gruntów zalesionych, gruntów wylesionych, zarządzanych gruntów uprawnych, zarządzanych gruntów trawiastych oraz, pod pewnymi warunkami, zarządzanych gruntów leśnych, jak również w przypadku gdy jest to obowiązkowe na podstawie rozporządzenia (UE) 2018/841, zarządzanych terenów podmokłych, zgodnie z definicjami w tym rozporządzeniu, jako dodatkową możliwość pozwalającą w razie potrzeby państwom członkowskim wypełnić ich zobowiązania należy wprowadzić w niniejszym rozporządzeniu elastyczność LULUCF w odniesieniu do maksymalnej ilości 280 mln ton ekwiwalentu CO2 takiego pochłaniania podzielonej między państwa członkowskie. Ta całkowita wielkość i jej rozdział między państwa członkowskie powinny uwzględniać niższy potencjał sektora rolnego i użytkowania gruntów w zakresie ograniczania emisji oraz odpowiedni wkład tego sektora w ograniczanie emisji gazów cieplarnianych i w ich sekwestrację. Ponadto dobrowolne usunięcia rocznych limitów emisji na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny umożliwić uwzględnienie takich ilości przy ocenianiu państw członkowskich pod względem zgodności z wymogami wynikającymi z rozporządzenia (UE) 2018/841.

(23)

W dniu 30 listopada 2016 r. Komisja przedstawiła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną (zwany dalej „wnioskiem w sprawie zarządzania”) wymagający od państw członkowskich sporządzenia zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu w kontekście strategicznego planowania polityki energetyczno-klimatycznej w odniesieniu do wszystkich pięciu kluczowych wymiarów unii energetycznej. Zgodnie z wnioskiem w sprawie zarządzania krajowe plany obejmujące okres od 2021 r. do 2030 r. mają odgrywać jedną z głównych ról w planowaniu przez państwa członkowskie ich zgodności z niniejszym rozporządzeniem i rozporządzeniem (UE) 2018/841. W tym celu państwa członkowskie mają określać polityki i środki służące wypełnieniu obowiązków na podstawie niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia (UE) 2018/841 w perspektywie długoterminowego celu polegającego na osiągnięciu równowagi między emisjami gazów cieplarnianych i pochłanianiem zgodnie z Porozumieniem paryskim. Plany te mają także zawierać ocenę wpływu planowanych polityk i środków na realizację celów. Zgodnie z wnioskiem w sprawie zarządzania Komisja powinna mieć możliwość wskazania w swoich zaleceniach dotyczących projektów planów krajowych adekwatności poziomu ambicji oraz późniejszego wdrażania polityk i środków. Przy sporządzaniu tych planów należy uwzględnić ewentualne wykorzystanie elastyczności dotyczącej LULUCF, aby osiągnąć zgodność z niniejszym rozporządzeniem.

(24)

Europejska Agencja Środowiska ma na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju oraz udzielanie pomocy w osiąganiu znacznej i wymiernej poprawy stanu środowiska poprzez dostarczanie decydentom, instytucjom publicznym i społeczeństwu aktualnych, ukierunkowanych, istotnych i wiarygodnych informacji. Europejska Agencja Środowiska powinna wspomagać Komisję w stosownych przypadkach zgodnie z rocznym programem pracy Agencji.

(25)

Wszelkim zmianom zakresu określonym w art. 11, 24, 24a i 27 dyrektywy 2003/87/WE powinny towarzyszyć odpowiadające im dostosowania maksymalnych wielkości emisji gazów cieplarnianych objętych niniejszym rozporządzeniem. W związku z tym, w przypadku gdy państwa członkowskie włączają do swoich zobowiązań na podstawie niniejszego rozporządzenia dodatkowe emisje gazów cieplarnianych z instalacji, które wcześniej były objęte zakresem dyrektywy 2003/87/WE, państwa te powinny wprowadzić dodatkowe polityki i środki w sektorach objętych niniejszym rozporządzeniem w celu redukcji tych emisji gazów cieplarnianych.

(26)

W uznaniu uprzednich wysiłków czynionych od 2013 r. przez te państwa członkowskie, których PKB na mieszkańca wynosił poniżej średniej unijnej w 2013 r., należy ustanowić ograniczoną rezerwę bezpieczeństwa o specjalnym przeznaczeniu odpowiadającą do 105 mln ton ekwiwalentu CO2 przy utrzymaniu integralności środowiskowej niniejszego rozporządzenia, a także zachęt dla państw członkowskich do działań wykraczających poza minimalne wkłady na podstawie niniejszego rozporządzenia. Z rezerwy bezpieczeństwa powinny korzystać państwa członkowskie, których PKB na mieszkańca był poniżej średniej unijnej w 2013 r. i których emisje gazów cieplarnianych pozostają poniżej ich średnich rocznych limitów emisji w okresie od 2013 r. do 2020 r. oraz które mają trudności z osiągnięciem swojego celu w zakresie emisji gazów cieplarnianych na 2030 r., mimo wykorzystywania innych elastyczności przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu. Rezerwa bezpieczeństwa tej wielkości pokryłaby znaczną część planowanego łącznego deficytu kwalifikujących się państw członkowskich w okresie od 2021 r. do 2030 r., bez dodatkowych polityk, przy jednoczesnym utrzymaniu zachęt do dodatkowych działań. Rezerwa bezpieczeństwa powinna być dostępna dla tych państw członkowskich w 2032 r. pod pewnymi warunkami i jeżeli jej wykorzystanie nie zagrozi osiągnięciu celu Unii polegającego na redukcji emisji gazów cieplarnianych o 30 % w 2030 r. w sektorach objętych niniejszym rozporządzeniem.

(27)

Aby odzwierciedlić rozwój sytuacji w ramach rozporządzenia (UE) 2018/841, jak również zapewnić właściwe rozliczanie na podstawie niniejszego rozporządzenia, Komisji należy zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przekazać uprawnienia do przyjmowania aktów dotyczących umożliwienia wykorzystania kategorii rozliczania gruntów obejmujących zarządzane grunty leśne i zarządzane tereny podmokłe w ramach elastyczności LULUCF oraz w odniesieniu do rozliczania transakcji na podstawie niniejszego rozporządzenia, w tym wykorzystywania elastyczności, dokonywania ocen zgodności oraz prawidłowego funkcjonowania rezerwy bezpieczeństwa, za pośrednictwem rejestru ustanowionego na podstawie art. 10 rozporządzenia (UE) nr 525/2013 (zwanego dalej „rejestrem Unii”). Informacje dotyczące rozliczania na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny być dostępne publicznie. Niezbędne przepisy dotyczące rozliczania transakcji należy zebrać w jednym instrumencie łączącym przepisy dotyczące rozliczania na podstawie rozporządzenia (UE) nr 525/2013, rozporządzenia (UE) 2018/841, niniejszego rozporządzenia oraz dyrektywy 2003/87/WE. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami ustanowionymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (14). W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(28)

Niniejsze rozporządzenie należy poddać przeglądowi w 2024 r., a następnie co pięć lat, aby ocenić jego ogólne funkcjonowanie, w szczególności w odniesieniu do potrzeby zwiększonej rygorystyczności unijnych polityk i środków. W przeglądzie należy wziąć pod uwagę, między innymi, zmiany okoliczności krajowych i wykorzystać wyniki Dialogu wspomagającego prowadzonego w ramach UNFCCC w 2018 r. (zwanego dalej „dialogiem Talanoa”) i globalnego przeglądu prowadzonego na mocy Porozumienia paryskiego. W ramach tego przeglądu należy także przeanalizować równowagę między podażą rocznych limitów emisji a popytem na nie, tak aby zapewnić adekwatność obowiązków ustanowionych niniejszym rozporządzeniem. Ponadto w ramach swoich regularnych sprawozdań na podstawie rozporządzenia (UE) nr 525/2013 Komisja powinna do dnia 31 października 2019 r. ocenić również wynik dialogu Talanoa. Przegląd dotyczący okresu po 2030 r. powinien być zgodny z długoterminowymi celami i zobowiązaniami przedstawionymi w ramach Porozumienia paryskiego i w tym celu powinien odzwierciedlać zwiększanie wysiłków z upływem czasu.

(29)

Aby zapewnić skuteczną, przejrzystą i opłacalną sprawozdawczość i weryfikację emisji gazów cieplarnianych i innych informacji niezbędnych do oceny postępów państw członkowskich w zakresie rocznych limitów emisji, wymogi dotyczące corocznej sprawozdawczości i oceny na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny być zintegrowane z odpowiednimi artykułami rozporządzenia (UE) nr 525/2013. Rozporządzenie to powinno również zapewniać, aby postępy państw członkowskich w redukowaniu emisji gazów cieplarnianych były nadal corocznie poddawane ocenie z uwzględnieniem postępów w realizacji unijnych polityk i środków oraz informacji uzyskanych od państw członkowskich. Co dwa lata ocena powinna obejmować przewidywane postępy w realizacji celów redukcyjnych Unii oraz w wypełnianiu przez państwa członkowskie ich zobowiązań. Stosowanie odliczeń powinno jednak być rozważane wyłącznie w odstępach pięcioletnich, tak aby można było uwzględnić potencjalny wkład gruntów zalesionych, gruntów wylesionych, zarządzanych gruntów uprawnych i zarządzanych gruntów trawiastych, na podstawie rozporządzenia (UE) 2018/841. Pozostaje to bez uszczerbku dla obowiązku Komisji polegającego na zapewnieniu wypełniania przez państwa członkowskie obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia lub dla uprawnień Komisji do wszczęcia w tym celu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.

(30)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) nr 525/2013.

(31)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, w szczególności ustanowienie obowiązków państw członkowskich w odniesieniu do ich minimalnych wkładów w okresie od 2021 r. do 2030 r. w realizację unijnego celu polegającego na redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz przyczynieniu się do osiągnięcia celów Porozumienia paryskiego, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, ze względu na jego rozmiary i skutki możliwe jest natomiast ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(32)

Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla bardziej rygorystycznych celów krajowych,

1)

„emisje gazów cieplarnianych” oznaczają emisje wyrażone w tonach ekwiwalentu CO2 następujących gazów: dwutlenku węgla (CO2), metanu (CH4), podtlenku azotu (N2O), wodorofluorowęglowodorów (HFC), perfluorowęglowodorów (PFC), trójfluorku azotu (NF3) i heksafluorku siarki (SF6), ustalone na podstawie rozporządzenia (UE) nr 525/2013, które są objęte zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia;

2)

„roczne limity emisji” oznaczają maksymalny dozwolony poziom emisji gazów cieplarnianych w każdym roku w okresie od 2021 r. do 2030 r. ustalony na podstawie z art. 4 ust. 3 i art. 10;

3)

„uprawnienie w ramach EU ETS” oznacza „pozwolenie” zgodnie z definicją w art. 3 lit. a) dyrektywy 2003/87/WE.

a)

w odniesieniu do 2021 r. – przenieść niewykorzystaną część rocznego limitu emisji na następne lata do 2030 r.; oraz

b)

w odniesieniu do lat od 2022 r. do 2029 r. – przenieść niewykorzystaną część rocznego limitu emisji do poziomu 30 % swoich rocznych limitów emisji do tego roku na następne lata do 2030 r.

a)

łączna ilość uwzględniona w odniesieniu do tego państwa członkowskiego dla wszystkich lat w okresie od 2021 r. do 2030 r. nie przekracza maksymalnej wielkości sumarycznego pochłaniania netto określonej dla tego państwa członkowskiego w załączniku III do niniejszego rozporządzenia;

b)

ilość taka przewyższa wymogi określone dla tego państwa członkowskiego na podstawie art. 4 rozporządzenia (UE) 2018/841;

c)

państwo członkowskie nie nabyło na podstawie rozporządzenia (UE) 2018/841 od innych państw członkowskich więcej pochłaniania netto, niż przekazało;

d)

państwo członkowskie spełnia wymogi rozporządzenia (UE) 2018/841; oraz

e)

państwo członkowskie przekazało opis planowanego wykorzystania elastyczności dostępnej na podstawie niniejszego ustępu zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 525/2013.

a)

uwzględnić wkład kategorii rozliczania gruntów obejmującej zarządzane obszary leśne, nie przekraczając maksymalnych wielkości całkowitego pochłaniania netto dla każdego państwa członkowskiego, o których mowa w załączniku III do niniejszego rozporządzenia, w przypadku przyjęcia aktów delegowanych określających poziomy referencyjne dla lasów na podstawie art. 8 ust. 8 lub 9 rozporządzenia (UE) 2018/841; oraz

b)

uwzględnić wkład kategorii rozliczania gruntów obejmującej zarządzane obszary podmokłe, nie przekraczając maksymalnych wielkości całkowitego pochłaniania netto dla każdego państwa członkowskiego, o których mowa w załączniku III do niniejszego rozporządzenia, w przypadku gdy na podstawie rozporządzenia (UE) 2018/841 wszystkie państwa członkowskie mają rozliczać tę kategorię.

a)

dodatkowe działania, które to państwo członkowskie podejmuje przy wykorzystaniu krajowych polityk i środków oraz poprzez realizację działań unijnych w celu wypełnienia swoich obowiązków wynikających z art. 4 niniejszego rozporządzenia;

b)

ścisły harmonogram realizacji takich działań, umożliwiający ocenę rocznych postępów w realizacji.

a)

dodanie do wielkości emisji gazów cieplarnianych danego państwa członkowskiego na następny rok w wielkości równej nadwyżce emisji gazów cieplarnianych wyrażonej w tonach ekwiwalentu CO2, pomnożonej przez współczynnik 1,08 zgodnie ze środkami przyjętymi na podstawie art. 12; oraz

b)

czasowy zakaz przekazywania przez państwo członkowskie jakiejkolwiek części jego rocznego limitu emisji innemu państwu członkowskiemu do momentu osiągnięcia zgodności z art. 4.

a)

dostosowań liczby uprawnień w ramach EU ETS wydanych na podstawie art. 11 dyrektywy 2003/87/WE, które wynikały ze zmiany zakresu źródeł objętych tą dyrektywą, zgodnie z przyjętymi na podstawie tej dyrektywy decyzjami Komisji w sprawie ostatecznego zatwierdzenia krajowych planów rozdziału uprawnień na okres od 2008 r. do 2012 r.;

b)

dostosowań liczby uprawnień w ramach EU ETS lub jednostek wydanych odpowiednio na podstawie art. 24 i 24a dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do redukcji emisji gazów cieplarnianych w danym państwie członkowskim; oraz

c)

dostosowań liczby uprawnień w ramach EU ETS odnoszących się do emisji gazów cieplarnianych z instalacji wyłączonych z EU ETS zgodnie z art. 27 dyrektywy 2003/87/WE w okresie, na jaki zostały wyłączone.

a)

jego PKB na mieszkańca w cenach rynkowych w 2013 r., opublikowane przez Eurostat w kwietniu 2016 r., było poniżej średniej unijnej;

b)

jego łączne emisje gazów cieplarnianych w latach od 2013 r. do 2020 r. w sektorach objętych niniejszym rozporządzeniem są niższe od jego łącznych rocznych limitów emisji na lata od 2013 r. do 2020 r.; oraz

c)

jego emisje gazów cieplarnianych przekraczają jego roczne limity emisji w okresie od 2026 r. do 2030 r., mimo że:

a)

rocznych limitów emisji;

b)

elastyczności stosowanej na podstawie art. 5, 6 i 7;

c)

ocen zgodności na podstawie art. 9;

d)

dostosowań na podstawie art. 10; oraz

e)

rezerwy bezpieczeństwa na podstawie art. 11.

1)

w art. 7 ust. 1 wprowadza się następujące zmiany:

2)

w art. 13 ust. 1 lit. c) dodaje się podpunkt w brzmieniu:

3)

w art. 14 ust. 1 dodaje się literę w brzmieniu:

4)

w art. 21 ust. 1 dodaje się literę w brzmieniu:

19.6.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 156/43

(1)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 (4) stanowi główny instrument prawny zapobiegający wykorzystywaniu unijnego systemu finansowego do prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. Dyrektywa ta, której termin transpozycji upłynął w dniu 26 czerwca 2017 r., ustanawia skuteczne i kompleksowe ramy prawne dotyczące problemu gromadzenia środków pieniężnych lub mienia na cele terrorystyczne poprzez nałożenie na państwa członkowskie obowiązku identyfikacji, zrozumienia i ograniczenia ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.

(2)

Niedawne ataki terrorystyczne ujawniły pojawiające się nowe tendencje, w szczególności w zakresie finansowania i prowadzenia operacji przez grupy terrorystyczne. Niektóre nowoczesne usługi technologiczne są coraz częściej wykorzystywane jako alternatywne systemy finansowe, pozostając przy tym poza zakresem prawa unijnego lub korzystając z wyłączeń z wymogów prawnych, które mogą nie mieć już uzasadnienia. Aby nie pozostać w tyle za zmieniającymi się tendencjami, należy podjąć dodatkowe środki w celu zapewnienia większej przejrzystości transakcji finansowych, podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych, jak również trustów i porozumień prawnych posiadających strukturę lub funkcje podobne do trustów (zwanych dalej „podobnymi porozumieniami prawnymi”), z myślą o poprawie istniejących ram zapobiegania i skuteczniejszym przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu. Należy mieć na uwadze, że podejmowane środki powinny być proporcjonalne do zagrożeń.

(3)

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Interpol i Europol informują o rosnącej zbieżności między przestępczością zorganizowaną a terroryzmem. Zależność między przestępczością zorganizowaną a terroryzmem oraz powiązania między grupami przestępczymi i terrorystycznymi stanowią coraz większe zagrożenie dla bezpieczeństwa Unii. Zapobieganie wykorzystywaniu systemu finansowego do celów prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu jest integralną częścią każdej strategii mającej zaradzić temu zagrożeniu.

(4)

Mimo znaczących postępów poczynionych w ostatnich latach w przyjmowaniu i wdrażaniu przez państwa członkowskie standardów Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) oraz wspieraniu przez państwa członkowskie prac Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju w dziedzinie przejrzystości, istnieje wyraźna potrzeba dalszego zwiększania ogólnej przejrzystości otoczenia gospodarczego i finansowego Unii. Zapobieganie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nie może być skuteczne, jeżeli otoczenie sprzyja przestępcom poszukującym schronienia dla swoich finansów za pomocą nieprzejrzystych struktur. Integralność unijnego systemu finansowego zależy od przejrzystości podmiotów o charakterze korporacyjnym oraz innych podmiotów prawnych, trustów i podobnych porozumień prawnych. Niniejsza dyrektywa ma na celu nie tylko wykrywanie przypadków prania pieniędzy i prowadzenie dochodzeń w ich sprawie, ale także zapobieganie ich wystąpieniu. Zwiększanie przejrzystości mogłoby być skutecznym środkiem odstraszającym.

(5)

Jakkolwiek należy dążyć do osiągnięcia celów dyrektywy (UE) 2015/849, a wszelkie jej zmiany powinny być spójne z bieżącymi działaniami Unii w obszarze przeciwdziałania terroryzmowi i jego finansowaniu, to jednak zmiany takie powinny być wprowadzane z należytym uwzględnieniem prawa podstawowego do ochrony danych osobowych, a także z poszanowaniem i zastosowaniem zasady proporcjonalności. W komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowanym „Europejska agenda bezpieczeństwa” zwrócono uwagę na potrzebę wprowadzenia środków mających zapobiegać finansowaniu terroryzmu w bardziej skuteczny i kompleksowy sposób oraz podkreślono fakt, że infiltracja rynków finansowych umożliwia finansowanie terroryzmu. W konkluzjach Rady Europejskiej z 17-18 grudnia 2015 r. podkreślono także potrzebę niezwłocznego podjęcia dalszych działań przeciwko finansowaniu terroryzmu we wszystkich dziedzinach.

(6)

W komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie planu działania na rzecz skuteczniejszego zwalczania finansowania terroryzmu podkreślono potrzebę uwzględnienia nowych zagrożeń oraz odpowiedniej zmiany dyrektywy (UE) 2015/849.

(7)

Unijne środki powinny również dokładnie odzwierciedlać rozwój wydarzeń oraz zobowiązania podjęte na poziomie międzynarodowym. Dlatego należy uwzględnić rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2195 (2014) w sprawie zagrożeń dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz nr 2199 (2015) i nr 2253 (2015) w sprawie zagrożeń dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa wynikających z aktów terroryzmu. Te rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ dotyczą, odpowiednio, powiązań między terroryzmem a międzynarodową przestępczością zorganizowaną, uniemożliwienia grupom terrorystycznym dostępu do międzynarodowych instytucji finansowych oraz rozszerzenia systemu sankcji tak, aby objąć nim Państwo Islamskie w Iraku i Lewancie.

(8)

Podmioty zajmujące się świadczeniem usług wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi a walutami fiducjarnymi (tj. monetami i banknotami uznanymi za prawny środek płatniczy oraz pieniądzem elektronicznym danego państwa akceptowanymi jako środek wymiany w emitującym państwie członkowskim), a także dostawcy kont walut wirtualnych nie są zobowiązani na mocy prawa unijnego do identyfikacji podejrzanych działań. Dlatego też grupy terrorystyczne mogą być w stanie dokonywać transferów środków pieniężnych do unijnego systemu finansowego lub w ramach sieci walut wirtualnych, ukrywając pochodzenie tych transferów lub wykorzystując pewien stopień anonimowości, jaki oferują takie platformy. W związku z tym konieczne jest rozszerzenie zakresu stosowania dyrektywy (UE) 2015/849, aby objąć nim podmioty zajmujące się świadczeniem usług wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi a walutami fiducjarnymi, a także dostawców kont walut wirtualnych. Do celów przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu właściwe organy powinny mieć możliwość monitorowania, za pośrednictwem podmiotów zobowiązanych, w jaki sposób wykorzystywane są waluty wirtualne. Takie monitorowanie zapewniłoby zrównoważone i proporcjonalne podejście, chroniące postęp technologiczny i wysoki poziom przejrzystości w sektorach finansowania alternatywnego i przedsiębiorczości społecznej.

(9)

Anonimowość walut wirtualnych pozwala na ich potencjalne wykorzystanie do celów przestępczych. Objęcie zakresem stosowania dyrektywy dostawców zajmujących się świadczeniem usług wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi a walutami fiducjarnymi oraz dostawców kont waluty wirtualnej nie rozwiąże całkowicie problemu anonimowości transakcji z użyciem walut wirtualnych, ponieważ duża część środowiska posługującego się tymi walutami pozostanie anonimowa ze względu na fakt, że użytkownicy mogą dokonywać transakcji również bez pośrednictwa takich dostawców. Aby ograniczyć ryzyko związane z anonimowością, krajowe jednostki analityki finansowej powinny być w stanie uzyskać informacje pozwalające im powiązać adresy waluty wirtualnej z tożsamością jej właściciela. Należy także zbadać możliwość pozwolenia użytkownikom na dobrowolne przedkładanie wyznaczonym organom oświadczeń własnych w tej sprawie.

(10)

Wirtualnych walut nie należy mylić z pieniądzem elektronicznym zdefiniowanym w art. 2 pkt 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE (5) ani z ogólniejszym pojęciem „środków pieniężnych” zdefiniowanym w art. 4 pkt 25 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 (6), ani z wartością pieniężną przechowywaną przy użyciu instrumentów objętych wyłączeniem, określonych w art. 3 lit. k) i l) dyrektywy (UE) 2015/2366, ani z walutami wirtualnymi używanymi w grach komputerowych, które można wykorzystać wyłącznie do konkretnego środowiska gry. Chociaż wirtualne waluty mogą być często używane jako środek płatniczy, mogłyby one również być wykorzystywane do innych celów i ogólniejszych zastosowań, na przykład jako środek wymiany, do celów inwestycyjnych, jako produkty służące do przechowywania wartości lub używane w kasynach internetowych. Celem niniejszej dyrektywy jest objęcie wszystkich możliwych sposobów wykorzystania walut wirtualnych.

(11)

Waluty lokalne, znane także jako waluty komplementarne, stosowane na bardzo ograniczonym terenie, takim jak miasto lub region, z których korzysta mała liczba użytkowników, nie powinny być uznawane za waluty wirtualne.

(12)

Stosunki gospodarcze lub transakcje związane z państwami trzecimi wysokiego ryzyka powinny być ograniczone w przypadku stwierdzenia znaczących niedociągnięć w systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu danego państwa trzeciego, chyba że zastosowane zostaną odpowiednie dodatkowe środki ograniczające ryzyko lub środki przeciwdziałające. W odniesieniu do takich przypadków wysokiego ryzyka oraz takich stosunków gospodarczych lub transakcji państwa członkowskie powinny wymagać od podmiotów zobowiązanych, aby stosowały wzmocnione środki należytej staranności wobec klienta w celu zarządzania tym ryzykiem i jego ograniczania. Dlatego też każde państwo członkowskie ustala na poziomie krajowym rodzaj wzmocnionych środków należytej staranności, które należy podjąć względem państw trzecich wysokiego ryzyka. Te różnice w podejściach stosowanych przez poszczególne państwa członkowskie są źródłem słabości w zarządzaniu stosunkami gospodarczymi związanymi z państwami trzecimi wysokiego ryzyka zidentyfikowanymi przez Komisję. Istotne znaczenie ma poprawa skuteczności wykazu państw trzecich wysokiego ryzyka sporządzonego przez Komisję poprzez wprowadzenie zharmonizowanego traktowania tych państw na poziomie unijnym. Takie zharmonizowane podejście powinno skupiać się przede wszystkim na wzmocnionych środkach należytej staranności wobec klienta, w przypadku gdy takie środki nie są już wymagane na mocy prawa krajowego. Zgodnie ze zobowiązaniami międzynarodowymi państwa członkowskie powinny mieć w stosownych przypadkach możliwość wymagania od podmiotów zobowiązanych stosowania dodatkowych środków ograniczających ryzyko uzupełniających wzmocnione środki należytej staranności wobec klienta, zgodnie z podejściem opartym na ocenie ryzyka i z uwzględnieniem szczególnych okoliczności dotyczących stosunków gospodarczych lub transakcji. Organizacje międzynarodowe i organy normalizacyjne posiadające kompetencje w dziedzinie zapobiegania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania terroryzmu mogą wezwać do stosowania odpowiednich środków przeciwdziałających w celu ochrony międzynarodowego systemu finansowego przed ciągłymi i znacznymi zagrożeniami w zakresie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, których źródłem są niektóre państwa. Ponadto, państwa członkowskie powinny wymagać od podmiotów zobowiązanych, aby stosowały one dodatkowe środki ograniczające ryzyko w odniesieniu do państw trzecich wysokiego ryzyka zidentyfikowanych przez Komisję przy uwzględnieniu wezwań o podjęcie środków przeciwdziałających oraz zaleceń, w szczególności sformułowanych przez FATF, oraz obowiązków wynikających z umów międzynarodowych.

(13)

Ponieważ charakter zagrożeń i podatności związanych z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu zmienia się, Unia powinna przyjąć zintegrowane podejście w zakresie zgodności krajowych systemów przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu z wymogami na poziomie unijnym poprzez uwzględnienie oceny skuteczności systemów krajowych. W celu monitorowania prawidłowej transpozycji wymogów unijnych do krajowych systemów przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, skutecznego wdrożenia tych wymogów oraz możliwości zbudowania na podstawie tych systemów skutecznych ram zapobiegania Komisja powinna oprzeć swoją ocenę na krajowych systemach przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, co powinno pozostawać bez uszczerbku dla ocen dokonanych przez organizacje międzynarodowe i organy normalizacyjne posiadające kompetencje w dziedzinie zapobiegania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania terroryzmu, takie jak FATF lub Komitet Ekspertów ds. Oceny Środków Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu.

(14)

Karty przedpłacone ogólnego zastosowania mają przeznaczenie zgodne z prawem oraz stanowią instrument przyczyniający się do włączenia społecznego i włączenia w rynek finansowy. Anonimowe karty przedpłacone stanowią jednak łatwe w użyciu narzędzie służące do finansowania ataków terrorystycznych i przygotowań do nich. W związku z tym kluczowe znaczenie ma pozbawienie terrorystów tego sposobu finansowania ich operacji poprzez dalsze zmniejszenie limitów i kwot maksymalnych, poniżej których podmioty zobowiązane mogą nie stosować określonych środków należytej staranności wobec klienta przewidzianych w dyrektywie (UE) 2015/849. Konieczne jest zatem obniżenie istniejących limitów dla anonimowych kart przedpłaconych ogólnego zastosowania oraz zidentyfikowanie klienta w przypadku zdalnych transakcji płatniczych w przypadku gdy kwota transakcji przekracza 50 EUR, jednocześnie odpowiednio uwzględniając potrzeby konsumentów w zakresie korzystania z instrumentów przedpłaconych ogólnego zastosowania i nie uniemożliwiając korzystania z takich instrumentów w interesie włączenia społecznego i włączenia w rynek finansowy.

(15)

Mimo że wykorzystanie anonimowych kart przedpłaconych wydanych w Unii jest zasadniczo ograniczone tylko do jej terytorium, nie dzieje się tak zawsze w przypadku podobnych kart wydanych w państwach trzecich. Dlatego istotne jest zapewnienie, aby korzystanie w Unii z anonimowych kart przedpłaconych wydanych poza Unią było możliwe tylko wówczas, gdy spełniają one wymogi równoważne z wymogami określonymi w prawie unijnym. Zasadę tę należy wdrożyć w pełnej zgodności z zobowiązaniami Unii w zakresie handlu międzynarodowego, w szczególności postanowieniami Układu ogólnego w sprawie handlu usługami.

(16)

Jednostki analityki finansowej odgrywają ważną rolę w wykrywaniu operacji finansowych prowadzonych przez sieci terrorystyczne, szczególnie operacji transgranicznych, i identyfikacji podmiotów je finansujących. Informacje finansowe mogłyby mieć kluczowe znaczenie dla wykrywania przypadków ułatwiania przestępstw terrorystycznych oraz sprzyjania sieciom i systemom organizacji terrorystycznych. Ze względu na brak nakazowych standardów międzynarodowych, między poszczególnymi jednostkami analityki finansowej występują znaczące różnice co do ich zadań, kompetencji i uprawnień. Państwa członkowskie powinny dołożyć starań, aby zapewnić przyjęcie skuteczniejszego i bardziej skoordynowanego podejścia do prowadzenia dochodzeń finansowych związanych z terroryzmem, w tym dochodzeń dotyczących niezgodnego z przeznaczeniem używania walut wirtualnych. Obecne różnice nie powinny jednak mieć wpływu na działania jednostek analityki finansowej, a w szczególności na ich zdolność opracowywania analiz prewencyjnych, które mogą być wykorzystywane przez wszystkie organy zajmujące się działalnością analityczną, śledczą lub sądową, a także współpracą międzynarodową. Wykonując powierzone im działania, jednostki analityki finansowej powinny mieć dostęp do informacji i móc wymieniać się nimi bez przeszkód, w tym w ramach odpowiedniej współpracy z organami ścigania. We wszystkich przypadkach podejrzeń o przestępczy charakter, a w szczególności w sprawach wiążących się z finansowaniem terroryzmu, informacje te powinny przepływać bezpośrednio i szybko, bez nieuzasadnionych opóźnień. W związku z tym niezbędne jest dalsze wzmocnienie efektywności i skuteczności jednostek analityki finansowej poprzez doprecyzowanie ich uprawnień i zasad współpracy między tymi jednostkami.

(17)

Jednostki analityki finansowej powinny być w stanie uzyskać od podmiotów zobowiązanych wszystkie niezbędne informacje dotyczące ich zadań. Swobodny dostęp tych jednostek do informacji ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, aby przepływy pieniędzy mogły być odpowiednio śledzone, a nielegalne sieci i przepływy wykrywane na wczesnym etapie. Potrzeba uzyskania przez jednostki analityki finansowej dodatkowych informacji od podmiotów zobowiązanych w związku z podejrzeniem prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu mogłaby zaistnieć w wyniku wcześniejszego zgłoszenia podejrzanej transakcji do jednostki analityki finansowej, lecz mogłaby wynikać także z innych działań, takich jak analiza własna jednostki analityki finansowej, dane analityczne przekazane przez właściwe organy lub informacje posiadane przez inną jednostkę analityki finansowej. W ramach wykonywania swych zadań jednostki analityki finansowej powinny w związku z tym być w stanie uzyskać informacje od każdego podmiotu zobowiązanego, także w przypadku, gdy nie było wcześniejszego zgłoszenia podejrzanej transakcji. Nie obejmuje to ogólnych wniosków do podmiotów zobowiązanych o udzielenie informacji w ramach analiz prowadzonych przez jednostkę analityki finansowej, lecz jedynie wnioski o udzielenie informacji na podstawie wystarczająco precyzyjnych warunków. Jednostka analityki finansowej powinna także móc uzyskać takie informacje na wniosek innej unijnej jednostki analityki finansowej oraz wymieniać informacje z jednostką analityki finansowej, która występuje z takim wnioskiem.

(18)

Jednostki analityki finansowej mają za zadanie gromadzić i analizować informacje, które otrzymują, w celu ustalenia powiązań między podejrzanymi transakcjami a leżącą u ich podstaw działalnością przestępczą, aby zapobiegać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczać tę działalność, a także przekazywać wyniki przeprowadzonych analiz oraz dodatkowe informacje właściwym organom w przypadku gdy istnieją podstawy, by podejrzewać pranie pieniędzy, powiązane przestępstwa źródłowe lub finansowanie terroryzmu. Jednostka analityki finansowej nie powinna powstrzymywać się od wymiany informacji z inną jednostką analityki finansowej ani odmawiać takiej wymiany, z własnej inicjatywy lub na wniosek, z powodów takich jak: brak identyfikacji powiązanego przestępstwa źródłowego, specyfika krajowego prawa karnego i różnice w definicjach powiązanych przestępstw źródłowych lub brak odniesienia do poszczególnych powiązanych przestępstw źródłowych. Podobnie, jednostka analityki finansowej powinna udzielać innej jednostce analityki finansowej uprzedniej zgody na przekazanie informacji właściwym organom, niezależnie od rodzaju ewentualnego powiązanego przestępstwa źródłowego, aby zapewnić skuteczną realizację funkcji rozpowszechniania. Jednostki analityki finansowej zgłaszały trudności w wymianie informacji ze względu na różnice między krajowymi definicjami niektórych przestępstw źródłowych, takich jak przestępstwa podatkowe, które nie są zharmonizowane w prawie unijnym. Różnice takie nie powinny utrudniać wzajemnej wymiany informacji, przekazywania ich właściwym organom oraz wykorzystywania tych informacji zgodnie z niniejszą dyrektywą. Jednostki analityki finansowej powinny szybko, konstruktywnie i skutecznie zapewnić – w możliwie jak najszerszym wymiarze – współpracę międzynarodową z jednostkami analityki finansowej w państwach trzecich w odniesieniu do prania pieniędzy, powiązanych przestępstw źródłowych i finansowania terroryzmu zgodnie z zaleceniami FATF i z zasadami grupy Egmont dotyczącymi wymiany informacji pomiędzy jednostkami analityki finansowej.

(19)

Informacje o charakterze ostrożnościowym dotyczące instytucji kredytowych i finansowych, takie jak informacje odnoszące się do kompetencji i reputacji członków zarządu i udziałowców, mechanizmów kontroli wewnętrznej, zarządzania lub zarządzania zgodnością i ryzykiem, są często niezbędne do odpowiedniego nadzoru nad takimi instytucjami w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Podobnie, informacje dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu są również istotne w kontekście nadzoru ostrożnościowego nad takimi instytucjami. Z tego względu wymiana informacji poufnych i współpraca między właściwymi organami odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu nadzorującymi instytucje kredytowe i finansowe a podmiotami sprawującymi nadzór ostrożnościowy nie powinna być utrudniana z powodu braku pewności prawa, jaki mógłby wynikać z braku jednoznacznych przepisów w tym obszarze. Doprecyzowanie ram prawnych ma tym większe znaczenie, że nadzór ostrożnościowy w szeregu przypadków powierzono organom nadzoru spoza obszaru przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, takim jak Europejski Bank Centralny (EBC).

(20)

Opóźniony dostęp jednostek analityki finansowej i innych właściwych organów do informacji o tożsamości posiadaczy rachunków bankowych i płatniczych oraz skrytek depozytowych, zwłaszcza rachunków i skrytek anonimowych, utrudnia wykrywanie transferów środków związanych z terroryzmem. Dane krajowe umożliwiające identyfikację rachunków bankowych i płatniczych oraz skrytek depozytowych należących do tej samej osoby są rozdrobnione i w związku z tym niedostępne w odpowiednim czasie dla jednostek analityki finansowej i innych właściwych organów. Dlatego niezbędne jest ustanowienie we wszystkich państwach członkowskich scentralizowanych automatycznych mechanizmów takich jak rejestry lub systemy wyszukiwania danych, co stanowić będzie skuteczny środek pozwalający uzyskać w odpowiednim czasie informacje o tożsamości posiadaczy rachunków bankowych i płatniczych oraz skrytek depozytowych, ich posiadaczy będących pełnomocnikami oraz ich beneficjentów rzeczywistych. Stosując przepisy dotyczące dostępu, należy wykorzystać istniejące wcześniej mechanizmy, pod warunkiem że jednostki analityki finansowej będą miały natychmiastowy dostęp do danych, których dotyczy ich zapytanie, z zachowaniem ich pierwotnej formy i treści. Państwa członkowskie powinny rozważyć możliwość wprowadzenia do takich mechanizmów innych informacji, które zostaną uznane za konieczne i proporcjonalne w celu skuteczniejszego ograniczania zagrożeń związanych z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Należy zapewnić zachowanie pełnej poufności w odniesieniu do takich zapytań i wniosków o udostępnienie powiązanych informacji kierowanych przez jednostki analityki finansowej i właściwe organy, inne niż organy ścigania.

(21)

Aby zapewnić poszanowanie prywatności i ochronę danych osobowych, w scentralizowanych automatycznych mechanizmach przewidzianych dla rachunków bankowych i płatniczych, takich jak rejestry lub systemy wyszukiwania danych, powinna być przechowywana minimalna ilość danych niezbędnych do prowadzenia dochodzeń w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość określenia danych, których gromadzenie jest przydatne i proporcjonalne w celu umożliwienia miarodajnej identyfikacji beneficjentów rzeczywistych, przy uwzględnieniu istniejących systemów i tradycji prawnych. W ramach transpozycji przepisów dotyczących tych mechanizmów państwa członkowskie powinny ustanowić okresy zatrzymywania danych równoważne okresom zatrzymywania dokumentacji i informacji uzyskanych w ramach stosowania środków należytej staranności wobec klienta. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość przedłużenia okresu zatrzymywania danych na zasadzie ogólnej z mocy prawa, bez konieczności każdorazowego podejmowania decyzji w poszczególnych przypadkach. Dodatkowy okres zatrzymywania danych nie powinien przekraczać dodatkowych pięciu lat. Okres ten powinien pozostawać bez uszczerbku dla prawa krajowego określającego inne wymogi dotyczące zatrzymywania danych, umożliwiające podejmowanie decyzji w poszczególnych przypadkach na potrzeby postępowania karnego lub administracyjnego. Dostęp do tych mechanizmów powinien być udzielany na zasadzie wiedzy koniecznej.

(22)

Dokładna identyfikacja i weryfikacja danych osób fizycznych i prawnych ma kluczowe znaczenie dla zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Obecny stan rozwoju technologii w zakresie cyfryzacji transakcji i płatności umożliwia bezpieczną zdalną lub elektroniczną identyfikację. Należy uwzględnić te środki identyfikacji, określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 (7), w szczególności w odniesieniu do notyfikowanych systemów identyfikacji elektronicznej i sposobów zapewniania transgranicznego uznawania prawnego, które oferują zaawansowane technologicznie, bezpieczne narzędzia oraz stanowią punkt odniesienia, według którego można dokonać oceny metod identyfikacji wprowadzanych na poziomie krajowym. Ponadto uwzględnione mogą zostać inne bezpieczne, zdalne lub elektroniczne procesy identyfikacji, regulowane, uznane, zatwierdzone lub przyjęte na poziomie krajowym przez właściwe organy krajowe. W stosownych przypadkach w procesie identyfikacji należy wziąć pod uwagę także uznawanie dokumentów elektronicznych i usług zaufania, jak określono w rozporządzeniu (UE) nr 910/2014. Przy stosowaniu niniejszej dyrektywy należy uwzględnić zasadę neutralności technologicznej.

(23)

W celu identyfikacji osób zajmujących eksponowane stanowiska polityczne w Unii państwa członkowskie powinny sporządzić wykazy poszczególnych funkcji, które zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi uznaje się za znaczące funkcje publiczne. Państwa członkowskie powinny żądać od każdej organizacji międzynarodowej mającej siedzibę na ich terytorium sporządzenia i aktualizowania wykazu znaczących funkcji publicznych dla danej organizacji międzynarodowej.

(24)

W obecnych ramach podejście do weryfikacji istniejących klientów oparte jest na ryzyku. Ponieważ jednak pewne struktury pośredniczące wiążą się z wyższym ryzykiem prania pieniędzy, finansowania terroryzmu i powiązanych przestępstw źródłowych, podejście takie mogłoby nie pozwalać na wczesne wykrywanie i ocenę ryzyka. W związku z tym istotne jest zapewnienie, aby regularnym monitorowaniem objęto także niektóre wyraźnie określone kategorie istniejących klientów.

(25)

Państwa członkowskie są obecnie zobowiązane do zapewnienia, aby podmioty o charakterze korporacyjnym i inne podmioty prawne utworzone na ich terytorium uzyskiwały i posiadały odpowiednie, dokładne i aktualne informacje o ich beneficjentach rzeczywistych. Potrzeba dokładnych i aktualnych informacji dotyczących beneficjenta rzeczywistego ma kluczowe znaczenie dla śledzenia przestępców, którzy w przeciwnym razie mogliby ukrywać swoją tożsamość za strukturą przedsiębiorstwa. System finansowy stanowiący sieć globalnych powiązań sprawia, że możliwe staje się ukrywanie i przenoszenie środków w dowolne miejsce na świecie, a podmioty dopuszczające się prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz inni przestępcy coraz częściej korzystają z tych możliwości.

(26)

Należy wyjaśnić, na podstawie jakiej przesłanki określa się, które państwo członkowskie odpowiada za monitorowanie i rejestrację informacji o beneficjentach rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych. Ze względu na różnice pomiędzy systemami prawnymi państw członkowskich, niektóre trusty i podobne porozumienia prawne nie podlegają monitorowaniu ani nie są rejestrowane w żadnym państwie Unii. Informacje o beneficjentach rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych powinny być rejestrowane w państwach członkowskich, w których powiernicy trustów i osoby zajmujące równoważne stanowiska w podobnych porozumieniach prawnych mają siedzibę lub miejsce zamieszkania. W celu zapewnienia skutecznego monitorowania oraz rejestracji informacji o beneficjentach rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych konieczna jest także współpraca między państwami członkowskimi. Integracja prowadzonych przez państwa członkowskie rejestrów beneficjentów rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych umożliwiłaby dostęp do tych informacji i pozwoliłaby również uniknąć wielokrotnej rejestracji tych samych trustów i podobnych porozumień prawnych w Unii.

(27)

Przepisy, które mają zastosowanie do trustów i podobnych porozumień prawnych w odniesieniu do dostępu do informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych, powinny być porównywalne do odpowiednich przepisów mających zastosowanie do podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych. Ze względu na wiele rodzajów trustów istniejących obecnie w Unii oraz jeszcze większą różnorodność podobnych porozumień prawnych, decyzja w sprawie tego, czy trust lub podobne porozumienie prawne są porównywalnie podobne do podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych, powinna zostać podjęta przez państwa członkowskie. Celem prawa krajowego transponującego te przepisy powinno być zapobieżenie wykorzystywaniu trustów lub podobnych porozumień prawnych do prania pieniędzy, finansowania terroryzmu lub powiązanych przestępstw źródłowych.

(28)

Z uwagi na różną charakterystykę trustów i podobnych porozumień prawnych, państwa członkowskie powinny mieć możliwość, zgodnie z prawem krajowym oraz zgodnie z przepisami o ochronie danych, określenia poziomu przejrzystości w odniesieniu do trustów i podobnych porozumień prawnych, które nie są porównywalne z podmiotami o charakterze korporacyjnym i innymi podmiotami prawnymi. Związane z tym ryzyko prania pieniędzy i finansowania terroryzmu może być różne w zależności od charakterystyki danego rodzaju trustu lub podobnego porozumienia prawnego, a wiedza na temat tego ryzyka może z czasem ewoluować, na przykład w wyniku krajowych i międzynarodowych ocen ryzyka. Z tego powodu państwa członkowskie powinny mieć możliwość zapewnienia szerszego dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych, jeżeli taki dostęp stanowi niezbędny i proporcjonalny środek, którego rzeczywistym celem jest zapobieganie wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Ustalając poziom przejrzystości informacji o beneficjentach rzeczywistych takich trustów lub podobnych porozumień prawnych państwa członkowskie powinny należycie uwzględnić potrzebę ochrony praw podstawowych osób fizycznych, w szczególności prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych powinien zostać przyznany każdej osobie, która może wykazać uzasadniony interes. Dostęp powinien zostać również przyznany każdej osobie, która składa pisemny wniosek w odniesieniu do trustu lub podobnego porozumienia prawnego posiadającego pakiet kontrolny, lub będącego właścicielem pakietu kontrolnego, w jakimkolwiek podmiocie o charakterze korporacyjnym lub innym podmiocie prawnym zarejestrowanym poza Unią, w drodze bezpośredniej lub pośredniej własności, w tym za pomocą pakietów akcji na okaziciela, lub poprzez kontrolę z użyciem innych środków. Kryteria i warunki, na podstawie których rozpatrywane są wnioski o dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych, powinny być wystarczająco precyzyjne oraz zgodne z celami niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość odrzucenia pisemnego wniosku, jeżeli istnieją uzasadnione powody, by podejrzewać, że ten pisemny wniosek nie jest zgodny z celami niniejszej dyrektywy.

(29)

W celu zapewnienia pewności prawa oraz równych warunków działania istotne jest, aby jasno określić, które porozumienia prawne z siedzibą na terytorium Unii należy uznawać za podobne do trustów pod względem ich funkcji lub struktury. Każde państwo członkowskie powinno zatem być zobowiązane do identyfikacji trustów, jeśli uznawane są w prawie krajowym, a także podobnych porozumień prawnych, które mogą zostać ustanowione na mocy krajowych ram prawnych lub zwyczajów i które mają strukturę lub funkcje zbliżone do trustów, na przykład umożliwiają rozdzielność lub rozłączność między własnością prawną a rzeczywistą aktywów. Następnie państwa członkowskie powinny powiadomić Komisję o kategoriach trustów lub podobnych porozumień prawnych wraz z opisem ich charakterystyki, ich nazwą i w stosownych przypadkach ich podstawą prawną, w celu ich opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, aby umożliwić ich identyfikację przez inne państwa członkowskie. Należy wziąć pod uwagę, że trusty i podobne porozumienia prawne mogą mieć różną charakterystykę prawną w poszczególnych państwach członkowskich Unii. W przypadku gdy charakterystyka trustu lub podobnego porozumienia prawnego jest porównywalna pod względem struktury lub funkcji do charakterystyki podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych, publiczny dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych przyczyniłby się do zwalczania nadużywania trustów i podobnych porozumień prawnych, podobnie jak publiczny dostęp może przyczynić się do zapobiegania nadużywaniu podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych do celów prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

(30)

Publiczny dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych pozwala na większą kontrolę informacji przez społeczeństwo obywatelskie, w tym przez prasę lub organizacje społeczeństwa obywatelskiego, oraz przyczynia się do utrzymania zaufania do uczciwości transakcji finansowych oraz do systemu finansowego. Może przyczynić się do zwalczania nadużywania podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych oraz porozumień prawnych do celów prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, z jednej strony poprzez pomoc w dochodzeniach, a z drugiej strony poprzez budowanie reputacji tych podmiotów, ponieważ każda osoba, która mogłaby zawierać transakcje, będzie znać tożsamość beneficjentów rzeczywistych. Ułatwia to także terminowy i skuteczny dostęp do informacji przez instytucje finansowe oraz organy, w tym organy państw trzecich, zaangażowane w zwalczanie takich przestępstw. Dostęp do tych informacji pomógłby również w dochodzeniach w sprawie prania pieniędzy, powiązanych przestępstw źródłowych i finansowania terroryzmu.

(31)

Zaufanie inwestorów i opinii publicznej do rynków finansowych zależy w dużej mierze od istnienia rzetelnego systemu ujawniania danych, który zapewnia przejrzystość beneficjentów rzeczywistych oraz struktur sprawujących kontrolę nad spółkami. Dotyczy to w szczególności systemów ładu korporacyjnego, które charakteryzuje koncentracja własności, jak to ma miejsce w Unii. Z jednej strony duzi inwestorzy posiadający znaczącą liczbę głosów w spółce oraz prawa do otrzymywania z niej przepływów finansowych mogą stymulować długofalowy wzrost i dobre wyniki gospodarcze. Z drugiej jednak strony sprawujący kontrolę beneficjenci rzeczywiści dysponujący dużą liczbą głosów mogą być skłonni wykorzystywać majątek przedsiębiorstwa oraz jego możliwości biznesowe dla osobistego zysku, kosztem inwestorów mniejszościowych. Potencjalny wzrost zaufania do rynków finansowych należy uznać za pozytywny skutek uboczny, a nie za cel zwiększenia przejrzystości, którym jest stworzenie środowiska, w którym prawdopodobieństwo wykorzystania go do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu jest niższe.

(32)

Zaufanie inwestorów i opinii publicznej do rynków finansowych zależy w dużej mierze od istnienia rzetelnego systemu ujawniania danych, który zapewnia przejrzystość beneficjentów rzeczywistych i struktur sprawujących kontrolę nad podmiotami o charakterze korporacyjnym i innymi podmiotami prawnymi, a także niektórymi rodzajami trustów i podobnych porozumień prawnych. Państwa członkowskie powinny w związku z tym umożliwić dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych w wystarczająco spójny i skoordynowany sposób, poprzez ustanowienie jasnych zasad publicznego dostępu do nich, tak aby osoby trzecie były w stanie ustalić na terytorium całej Unii, kto jest beneficjentem rzeczywistym podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych, jak również niektórych rodzajów trustów i podobnych porozumień prawnych.

(33)

Państwa członkowskie powinny w związku z tym umożliwić dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych w wystarczająco spójny i skoordynowany sposób, za pośrednictwem centralnych rejestrów, w których podane są informacje o beneficjentach rzeczywistych, ustanawiając jasną zasadę publicznego dostępu, tak aby osoby trzecie były w stanie ustalić na terytorium całej Unii, kim są beneficjenci rzeczywiści podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych. Konieczne jest również ustanowienie spójnych ram prawnych zapewniających lepszy dostęp do informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych, gdy zostają one zarejestrowane w Unii. Przepisy, które mają zastosowanie do trustów i podobnych porozumień prawnych w odniesieniu do dostępu do informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych, powinny być porównywalne do odpowiednich przepisów mających zastosowanie do podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych.

(34)

W każdym przypadku, zarówno w odniesieniu do podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych, jak i trustów i podobnych porozumień prawnych, należy starać się zapewnić należytą równowagę, w szczególności pomiędzy ogólnym interesem publicznym w zakresie zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu a prawami podstawowymi osób, których dotyczą dane. Publicznie dostępny zestaw danych powinien mieć ograniczony zakres, być wyraźnie i wyczerpująco zdefiniowany oraz mieć charakter ogólny, aby zminimalizować potencjalny uszczerbek dla beneficjentów rzeczywistych. Jednocześnie publicznie dostępne informacje nie powinny znacząco różnić się od obecnie gromadzonych danych. Aby ograniczyć ingerencję w ogólne prawo do poszanowania życia prywatnego, a zwłaszcza w prawo do ochrony danych osobowych, informacje te powinny dotyczyć wyłącznie statusu beneficjentów rzeczywistych podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych oraz trustów i podobnych porozumień prawnych oraz obejmować tylko sferę działalności gospodarczej beneficjenta rzeczywistego. W przypadkach, w których osoba zajmująca wyższe stanowisko kierownicze została uznana za beneficjenta rzeczywistego tylko ze względu na zajmowanie tego stanowiska, a nie ze względu udziały w prawie własności lub kontrolę sprawowaną w inny sposób, należy to wyraźnie zaznaczyć w rejestrach. W odniesieniu do informacji o beneficjentach rzeczywistych, państwa członkowskie mogą przewidzieć uwzględnienie w rejestrze centralnym informacji na temat obywatelstwa, w szczególności w przypadku beneficjentów rzeczywistych pochodzących z innych państw. W celu ułatwienia procedur rejestrowych oraz ze względu na fakt, że zdecydowaną większość beneficjentów rzeczywistych będą stanowić obywatele państwa prowadzącego rejestr centralny, państwa członkowskie mogą domniemywać, że beneficjent rzeczywisty jest ich obywatelem, jeżeli nie zaznaczono inaczej.

(35)

Większa kontrola publiczna przyczyni się do zapobiegania nadużywaniu podmiotów i porozumień prawnych, w tym unikaniu opodatkowania. W związku z tym niezwykle ważne jest, aby informacje dotyczące beneficjentów rzeczywistych pozostawały dostępne w krajowych rejestrach i systemach integracji rejestrów przez okres co najmniej pięciu lat od ustania podstawy rejestracji informacji o beneficjentach rzeczywistych trustu lub podobnego porozumienia prawnego. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość ustanowienia przepisów dotyczących przetwarzania informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych, w tym danych osobowych, do innych celów, jeżeli przetwarzanie takie służy celowi interesu publicznego oraz stanowi niezbędny i proporcjonalny środek w społeczeństwie demokratycznym, służący do realizacji założonego celu zgodnego z prawem.

(36)

Ponadto, dążąc do celu polegającego na zapewnieniu proporcjonalnego i zrównoważonego podejścia oraz w celu zagwarantowania prawa do życia prywatnego i ochrony danych osobowych, państwa członkowskie powinny móc przewidzieć wyłączenia z obowiązku ujawniania w rejestrach informacji o beneficjentach rzeczywistych oraz udzielania dostępu do takich informacji, w wyjątkowych przypadkach, gdy informacje te narażałyby beneficjenta rzeczywistego na niewspółmierne ryzyko nadużycia finansowego, porwania, szantażu, wymuszenia, nękania, przemocy lub zastraszenia. Państwa członkowskie powinny również mieć możliwość wprowadzenia wymogu rejestracji internetowej w celu ustalenia tożsamości każdej osoby, która wnioskuje o udostępnienie informacji zawartych w rejestrze, a także uiszczenia opłaty za dostęp do informacji zawartych w rejestrze.

(37)

Integracja rejestrów centralnych państw członkowskich zawierających informacje o beneficjentach rzeczywistych za pomocą europejskiej centralnej platformy ustanowionej na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 (8) wymaga koordynacji krajowych systemów posiadających różne charakterystyki techniczne. Wiąże się to z przyjmowaniem środków i specyfikacji technicznych, które muszą uwzględniać różnice między rejestrami. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej dyrektywy należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do rozwiązywania takich kwestii technicznych i operacyjnych. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (9). W każdym przypadku zaangażowanie państw członkowskich w funkcjonowanie całego systemu należy zapewnić za pośrednictwem regularnego dialogu między Komisją a przedstawicielami państw członkowskich dotyczącego kwestii działania systemu oraz jego przyszłego rozwoju.

(38)

Do przetwarzania danych osobowych w ramach niniejszej dyrektywy stosuje się rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (10). W związku z tym osoby fizyczne, których dane osobowe przechowywane są w krajowych rejestrach w związku z ich statusem beneficjenta rzeczywistego, powinny być o tym odpowiednio informowane. Ponadto udostępniać należy wyłącznie dane osobowe, które są aktualne i odnoszą się do osób faktycznie będących beneficjentami rzeczywistymi, a beneficjenci ci powinni zostać poinformowani o prawach przysługujących im na podstawie obecnych unijnych ram prawnych w zakresie ochrony danych, ustanowionych w rozporządzeniu (UE) 2016/679 i dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 (11) oraz o procedurach mających zastosowanie do wykonywania tych praw. Dodatkowo, w celu zapobiegania nadużywaniu informacji zawartych w rejestrach oraz w celu zrównoważenia praw beneficjentów rzeczywistych, państwa członkowskie mogłyby uznać za stosowne rozważenie udostępniania beneficjentom rzeczywistym informacji dotyczących wnioskodawcy wraz z podstawą prawną wniosku.

(39)

W przypadku gdy zgłaszanie rozbieżności przez jednostki analityki finansowej i właściwe organy mogłoby utrudnić trwające dochodzenie, jednostki analityki finansowej lub właściwe organy powinny powstrzymać się od zgłaszania rozbieżności aż do momentu, w którym ustaną przyczyny niedokonania takiego zgłoszenia. Ponadto jednostki analityki finansowej i właściwe organy nie powinny zgłaszać jakichkolwiek rozbieżności, jeżeli byłoby to sprzeczne z jakimkolwiek przepisem prawa krajowego dotyczącym zachowania poufności lub stanowiłoby przestępstwo polegające na udzieleniu informacji poufnych.

(40)

Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla przepisów o ochronie danych osobowych przetwarzanych przez właściwe organy zgodnie z dyrektywą (UE) 2016/680.

(41)

Dostęp do informacji oraz definicja uzasadnionego interesu powinny być regulowane przez prawo państwa członkowskiego, w którym powiernik trustu lub osoba zajmująca równoważne stanowisko w podobnym porozumieniu prawnym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania. W przypadku gdy powiernik trustu lub osoba zajmująca równoważne stanowisko w podobnym porozumienia prawnym nie ma siedziby lub nie ma miejsca zamieszkania w żadnym państwie członkowskim, dostęp do informacji oraz definicja uzasadnionego interesu powinny być regulowane przez prawo państwa członkowskiego, w którym zarejestrowano informacje dotyczące danego beneficjenta rzeczywistego trustu lub podobnego porozumienia prawnego zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy.

(42)

Państwa członkowskie powinny zdefiniować w swoim prawie krajowym uzasadniony interes, zarówno jako pojęcie ogólne, jak i jako kryterium dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych. W szczególności definicje te nie powinny ograniczać pojęcia uzasadnionego interesu do przypadków toczących się postępowań administracyjnych lub sądowych, a w stosownych przypadkach powinny umożliwiać uwzględnianie działań zapobiegawczych w zakresie zwalczania prania pieniędzy, finansowania terroryzmu oraz powiązanych przestępstw źródłowych podejmowanych przez organizacje pozarządowe i dziennikarzy śledczych. Po integracji rejestrów beneficjentów rzeczywistych w państwach członkowskich powinno się przyznawać zarówno krajowy, jak i transgraniczny dostęp do rejestru każdego państwa członkowskiego na podstawie definicji uzasadnionego interesu państwa członkowskiego, w którym zarejestrowano informacje dotyczące danego beneficjenta rzeczywistego trustu lub podobnego porozumienia prawnego zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy, na mocy decyzji podjętej przez właściwe organy tego państwa członkowskiego. W odniesieniu do rejestrów beneficjentów rzeczywistych państw członkowskich, państwa członkowskie powinny mieć również możliwość ustanowienia mechanizmów odwoławczych od decyzji o przyznaniu lub odmowie dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych. W celu zagwarantowania spójnej i skutecznej rejestracji oraz wymiany informacji państwa członkowskie powinny zapewnić, aby ich organ odpowiedzialny za rejestr ustanowiony na potrzeby informacji o beneficjentach rzeczywistych trustów i podobnych porozumień prawnych współpracował ze swoimi odpowiednikami w innych państwach członkowskich, udostępniając informacje o trustach i podobnych porozumieniach prawnych podlegających prawu jednego państwa członkowskiego, a zarządzanych w innym państwie członkowskim.

(43)

Transgraniczne relacje korespondenckie z instytucją będącą respondentem z państwa trzeciego mają bieżący, powtarzalny charakter. W związku z tym państwa członkowskie, poza nałożeniem wymogu przyjęcia wzmocnionych środków należytej staranności w tym konkretnym kontekście, powinny wziąć pod uwagę, że relacje korespondenckie nie obejmują jednorazowych transakcji lub samej tylko wymiany zdolności komunikacyjnych. Ponadto z uwagi na fakt, że nie wszystkie transgraniczne usługi bankowości korespondenckiej wiążą się z takim samym ryzykiem prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, intensywność środków ustanowionych w niniejszej dyrektywie może być określona z zastosowaniem zasad podejścia opartego na ocenie ryzyka i nie przesądzając o poziomie ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu przedstawionego przez instytucję finansową będącą respondentem.

(44)

Ważne jest zapewnienie, aby podmioty zobowiązane prawidłowo wdrażały zasady dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. W tym kontekście państwa członkowskie powinny wzmocnić rolę organów publicznych działających jako właściwe organy o wyznaczonych obowiązkach w zakresie zwalczania prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, w tym jednostek analityki finansowej, organów, których zadaniem jest ściganie lub prowadzenie dochodzeń w sprawie prania pieniędzy, powiązanych przestępstw źródłowych i finansowania terroryzmu, a także wykrywanie, zajmowanie lub zabezpieczenie i konfiskata mienia pochodzącego z przestępstwa, organów otrzymujących zgłoszenia o przewożeniu przez granicę waluty i zbywalnych instrumentów finansowych na okaziciela oraz organów pełniących rolę nadzorczą lub monitorującą w celu zapewnienia przestrzegania prawa przez podmioty zobowiązane. Państwa członkowskie powinny wzmocnić rolę innych właściwych organów, w tym organów antykorupcyjnych i organów podatkowych.

(45)

Państwa członkowskie powinny zapewnić skuteczny i bezstronny nadzór nad wszystkimi podmiotami zobowiązanymi, najlepiej przez organy publiczne, za pośrednictwem odrębnego i niezależnego krajowego organu regulacyjnego lub nadzorczego.

(46)

Aby uniknąć wykrycia, przestępcy przekazują nielegalne dochody przez licznych pośredników finansowych. W związku z tym istotne jest umożliwienie instytucjom kredytowym i finansowym wymiany informacji nie tylko między członkami danej grupy, lecz także z innymi instytucjami kredytowymi i finansowymi, z należytym poszanowaniem zasad ochrony danych określonych w prawie krajowym.

(47)

Właściwe organy nadzorujące przestrzeganie przepisów niniejszej dyrektywy przez podmioty zobowiązane powinny mieć możliwość współpracy i wymiany informacji poufnych, niezależnie od charakteru lub statusu tych organów. W tym celu takie właściwe organy powinny mieć odpowiednią podstawę prawną dla wymiany informacji poufnych, a współpraca między właściwymi organami nadzoru w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu i podmiotami sprawującymi nadzór ostrożnościowy nie powinna być w sposób niezamierzony utrudniona z powodu braku pewności prawa, jaki może wynikać z braku jednoznacznych przepisów w tym obszarze. Nadzór nad skuteczną realizacją polityki grupy w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu powinien odbywać się zgodnie z zasadami i warunkami skonsolidowanego nadzoru określonymi w odpowiednich europejskich przepisach sektorowych.

(48)

Wymiana informacji i wzajemna pomoc pomiędzy właściwymi organami państw członkowskich ma zasadnicze znaczenie dla realizacji celów niniejszej dyrektywy. W związku z tym państwa członkowskie nie powinny zakazywać wymiany informacji lub dostarczania pomocy ani nakładać nieuzasadnionych lub nadmiernie restrykcyjnych warunków dotyczących takiej wymiany informacji lub pomocy.

(49)

Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną z dnia 28 września 2011 r. państw członkowskich i Komisji dotyczącą dokumentów wyjaśniających (12), państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o transpozycji, jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy prawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.

(50)

Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie ochrona systemu finansowego poprzez zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, wykrywanie tych przypadków i prowadzenie dochodzeń w ich sprawie, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, gdyż podejmowane indywidualnie przez państwa członkowskie środki ochrony ich systemów finansowych mogłyby kolidować z funkcjonowaniem rynku wewnętrznego oraz z zasadami praworządności i polityki publicznej Unii, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(51)

Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”), w szczególności z prawem do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 7 Karty), prawem do ochrony danych osobowych (art. 8 Karty) oraz wolnością prowadzenia działalności gospodarczej (art. 16 Karty).

(52)

Sporządzając sprawozdanie oceniające wdrożenie niniejszej dyrektywy, Komisja powinna zwrócić należytą uwagę na przestrzeganie praw podstawowych i zasad uznanych w Karcie.

(53)

Zważywszy na potrzebę pilnego wdrożenia środków przyjmowanych w celu wzmocnienia unijnego systemu zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, a także w uznaniu zobowiązań podjętych przed państwa członkowskie dotyczących szybkiej transpozycji dyrektywy (UE) 2015/849, transpozycji zmian do dyrektywy (UE) 2015/849 należy dokonać do dnia 10 stycznia 2020 r. Państwa członkowskie powinny ustanowić rejestry beneficjentów rzeczywistych dla podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych do dnia 10 stycznia 2020 r. oraz dla trustów i podobnych porozumień prawnych do dnia 10 marca 2020 r. Centralne rejestry powinny być ze sobą zintegrowane za pomocą europejskiej centralnej platformy do dnia 10 marca 2021 r. Państwa członkowskie powinny do dnia 10 września 2020 r. utworzyć scentralizowane automatyczne mechanizmy pozwalające na identyfikację posiadaczy rachunków bankowych oraz płatniczych, a także skrytek depozytowych.

(54)

Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady (13) skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię dnia 2 lutego 2017 r. (14).

(55)

Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę (UE) 2015/849,

1)

w art. 2 ust. 1 pkt 3 wprowadza się następujące zmiany:

2)

w art. 3 wprowadza się następujące zmiany:

3)

w art. 6 wprowadza się następujące zmiany:

4)

w art. 7 wprowadza się następujące zmiany:

5)

w art. 9 wprowadza się następujące zmiany:

6)

art. 10 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1.   Państwa członkowskie zakazują swoim instytucjom kredytowym i finansowym prowadzenia anonimowych rachunków, anonimowych książeczek oszczędnościowych oraz anonimowych skrytek depozytowych. Państwa członkowskie w każdym przypadku wymagają, aby wobec posiadaczy i beneficjentów istniejących anonimowych rachunków, anonimowych książeczek oszczędnościowych lub anonimowych skrytek depozytowych zastosowano środki należytej staranności do dnia 10 stycznia 2019 r., a w każdym przypadku przed skorzystaniem z takich rachunków, książeczek oszczędnościowych lub skrytek depozytowych w jakikolwiek sposób.”;

7)

w art. 12 wprowadza się następujące zmiany:

8)

w art. 13 ust. 1 wprowadza się następujące zmiany:

9)

w art. 14 wprowadza się następujące zmiany:

10)

w art. 18 wprowadza się następujące zmiany:

11)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 18a

1.   W odniesieniu do stosunków gospodarczych lub transakcji związanych z państwami trzecimi wysokiego ryzyka zidentyfikowanymi zgodnie z art. 9 ust. 2, państwa członkowskie wymagają, aby podmioty zobowiązane stosowały następujące wzmocnione środki należytej staranności wobec klienta:

Państwa członkowskie mogą wymagać od podmiotów zobowiązanych zapewnienia, w stosownych przypadkach, aby pierwsza płatność została dokonana za pośrednictwem rachunku prowadzonego w imieniu klienta w instytucji kredytowej mającej obowiązek zachowania norm należytej staranności wobec klienta, które są nie mniej rygorystyczne niż te ustanowione w niniejszej dyrektywie.

2.   Oprócz środków przewidzianych w ust. 1 – oraz zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii – państwa członkowskie wymagają od podmiotów zobowiązanych, aby w stosownych przypadkach stosowały co najmniej jeden dodatkowy środek ograniczający ryzyko wobec osób oraz podmiotów prawnych przeprowadzających transakcje związane z państwami trzecimi wysokiego ryzyka zidentyfikowanymi zgodnie z art. 9 ust. 2. Środki te obejmują co najmniej jedno z poniższych działań:

3.   Oprócz środków przewidzianych w ust. 1 państwa członkowskie stosują, w stosownych przypadkach, co najmniej jeden z poniższych środków wobec państw trzecich wysokiego ryzyka zidentyfikowanych zgodnie z art. 9 ust. 2, przestrzegając międzynarodowych zobowiązań Unii:

4.   Przy uchwalaniu lub stosowaniu środków określonych w ust. 2 i 3 państwa członkowskie uwzględniają, w stosownych przypadkach, odpowiednie ewaluacje, oceny lub sprawozdania sporządzone przez organizacje międzynarodowe i organy normalizacyjne posiadające kompetencje w dziedzinie zapobiegania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania terroryzmu w odniesieniu do ryzyka stwarzanego przez poszczególne państwa trzecie.

5.   Przed uchwaleniem lub zastosowaniem środków określonych w ust. 2 i 3 państwa członkowskie powiadamiają Komisję.”;

12)

art. 19 część wprowadzająca otrzymuje brzmienie:

„W odniesieniu do transgranicznych relacji korespondenckich obejmujących realizację płatności z instytucją będącą respondentem z państwa trzeciego, państwa członkowskie nakładają na swoje instytucje kredytowe i finansowe wymóg wykonywania, oprócz stosowania środków należytej staranności wobec klienta określonych w art. 13, następujących działań przy nawiązywaniu stosunków gospodarczych:”;

13)

dodaje artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 20a

1.   Każde państwo członkowskie publikuje oraz aktualizuje wykaz wskazujący konkretne funkcje, które zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi kwalifikują się jako znaczące funkcje publiczne na użytek art. 3 pkt 9. Państwa członkowskie żądają od każdej organizacji międzynarodowej mającej siedzibę na ich terytorium sporządzenia i aktualizowania wykazu znaczących funkcji publicznych w danej organizacji międzynarodowej na użytek art. 3 pkt 9. Wykazy te przekazywane są Komisji oraz mogą być podane do publicznej wiadomości.

2.   Komisja sporządza i aktualizuje wykaz konkretnych funkcji, które kwalifikują się jako znaczące funkcje publiczne na poziomie instytucji i organów Unii. Wykaz ten zawiera również wszelkie funkcje, które mogą zostać powierzone przedstawicielom państw trzecich i organów międzynarodowych akredytowanych na poziomie Unii.

3.   Komisja kompiluje, w oparciu o wykazy przewidziane w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, pojedynczy wykaz wszystkich znaczących funkcji publicznych na użytek art. 3 pkt 9. Ten pojedynczy wykaz podawany jest do wiadomości publicznej.

4.   W odniesieniu do funkcji wymienionych w wykazie, o którym mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, zastosowanie mają warunki określone w art. 41 ust. 2.”;

14)

art. 27 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2.   Państwa członkowskie zapewniają podejmowanie przez podmioty zobowiązane, do których kierowany jest klient, stosownych działań w celu zapewnienia niezwłocznego przekazania – na żądanie – przez osobę trzecią odpowiednich kopii danych z identyfikacji i weryfikacji, w tym, o ile są dostępne, danych uzyskanych za pomocą środków identyfikacji elektronicznej, odnośnych usług zaufania określonych w rozporządzeniu (UE) nr 910/2014, lub wszelkich innych bezpiecznych, zdalnych lub elektronicznych, procesów identyfikacji regulowanych, uznanych, zatwierdzonych lub przyjętych przez właściwe organy krajowe.”;

15)

w art. 30 wprowadza się następujące zmiany:

16)

w art. 31 wprowadza się następujące zmiany:

17)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 31a

Akty wykonawcze

W razie potrzeby, oprócz aktów wykonawczych przyjętych przez Komisję zgodnie z art. 24 dyrektywy (UE) 2017/1132 oraz zgodnie z zakresem stosowania art. 30 i 31 niniejszej dyrektywy, Komisja przyjmuje w drodze aktów wykonawczych specyfikacje techniczne i procedury niezbędne, by zapewnić integrację centralnych rejestrów państw członkowskich, o której mowa w art. 30 ust. 10 i art. 31 ust. 9, w odniesieniu do:

Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 64a ust. 2.

W swoich aktach wykonawczych Komisja dąży do ponownego wykorzystania sprawdzonych technologii i istniejących praktyk. Komisja zapewnia, aby systemy, które mają zostać opracowane nie generowały kosztów przekraczających poziom, jaki jest bezwzględnie konieczny dla wdrożenia niniejszej dyrektywy. Akty wykonawcze Komisji muszą zapewniać przejrzystość i być oparte na wymianie doświadczeń i informacji między Komisją a państwami członkowskimi.”;

18)

w art. 32 dodaje się ustęp w brzmieniu:

„9.   Bez uszczerbku dla art. 34 ust. 2, w związku z wykonywaniem swoich zadań każda jednostka analityki finansowej musi być uprawniona do żądania od dowolnego podmiotu zobowiązanego informacji, uzyskania ich i ich wykorzystania w celu wskazanym w ust. 1 niniejszego artykułu, nawet jeżeli nie przekazano wcześniej zgłoszenia na podstawie art. 33 ust. 1 lit. a) lub art. 34 ust. 1.”;

19)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 32a

1.   Państwa członkowskie ustanawiają scentralizowane automatyczne mechanizmy, takie jak centralne rejestry lub centralne systemy wyszukiwania danych elektronicznych, które umożliwiają terminową identyfikację dowolnej osoby fizycznej lub prawnej posiadającej lub kontrolującej rachunki płatnicze oraz rachunki bankowe identyfikowane za pomocą IBAN, zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 (*7), a także skrytki depozytowe w instytucji kredytowej na ich terytorium. Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o specyfice tych mechanizmów krajowych.

2.   Państwa członkowskie zapewniają, by informacje przechowywane w scentralizowanych mechanizmach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, były bezpośrednio i natychmiastowo dostępne dla krajowych jednostek analityki finansowej z zachowaniem ich pierwotnej formy i treści. Informacje te są również dostępne dla właściwych organów krajowych do celów wykonywania ich obowiązków na mocy niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie zapewniają, by wszystkie jednostki analityki finansowej były w stanie dostarczyć terminowo informacje przechowywane w scentralizowanych mechanizmach, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, każdej innej jednostce analityki finansowej, zgodnie z art. 53.

3.   Następujące informacje muszą być dostępne oraz musi istnieć możliwość ich wyszukiwania za pomocą scentralizowanych mechanizmów, o których mowa w ust. 1:

—   w przypadku klienta będącego posiadaczem rachunku i dowolnej osoby, która twierdzi, że działa w imieniu klienta: imię i nazwisko lub nazwa, uzupełnione pozostałymi danymi umożliwiającymi ustalenie tożsamości wymaganymi na mocy przepisów krajowych transponujących art. 13 ust. 1 lit. a) albo niepowtarzalnym numerem identyfikacyjnym,

—   w przypadku beneficjenta rzeczywistego klienta będącego posiadaczem rachunku: imię i nazwisko lub nazwa, uzupełnione pozostałymi danymi umożliwiającymi ustalenie tożsamości wymaganymi na mocy przepisów krajowych transponujących art. 13 ust. 1 lit. b) albo niepowtarzalnym numerem identyfikacyjnym,

—   w przypadku rachunku bankowego lub płatniczego: numer IBAN oraz data otwarcia i zamknięcia rachunku,

—   w przypadku skrytki depozytowej: imię i nazwisko lub nazwa najemcy, uzupełnione pozostałymi danymi umożliwiającymi ustalenie tożsamości wymaganymi na mocy przepisów krajowych transponujących art. 13 ust. 1 albo niepowtarzalnym numerem identyfikacyjnym i czasem trwania najmu.

4.   Państwa członkowskie mogą rozważyć objęcie obowiązkiem udostępniania z możliwością wyszukiwania za pomocą scentralizowanych mechanizmów innych informacji uznawanych za mające zasadnicze znaczenie dla jednostek analityki finansowej i właściwych organów do celów wykonywania ich obowiązków na mocy niniejszej dyrektywy.

5.   Do dnia 26 czerwca 2020 r. Komisja przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oceniające warunki oraz specyfikacje techniczne i procedury dotyczące zapewnienia bezpiecznej i skutecznej integracji scentralizowanych automatycznych mechanizmów. W stosownych przypadkach sprawozdaniu temu towarzyszyć będzie wniosek ustawodawczy.

(*7)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 z dnia 14 marca 2012 r. ustanawiające wymogi techniczne i handlowe w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 924/2009 (Dz.U. L 94 z 30.3.2012, s. 22).”;"

20)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 32b

1.   Państwa członkowskie zapewniają jednostkom analityki finansowej i właściwym organom dostęp do informacji, które umożliwiają terminową identyfikację dowolnej osoby fizycznej lub prawnej będącej właścicielem nieruchomości, w tym za pomocą rejestrów lub systemów wyszukiwania danych elektronicznych, jeżeli takie rejestry lub systemy są dostępne.

2.   Do dnia 31 grudnia 2020 r. Komisja przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oceniające konieczność i proporcjonalność harmonizacji informacji zawartych w rejestrach oraz potrzebę integracji tych rejestrów. W stosownych przypadkach sprawozdaniu temu towarzyszyć będzie wniosek ustawodawczy.”;

21)

art. 33 ust. 1 lit. b) otrzymuje brzmienie:

22)

w art. 34 dodaje się ustęp w brzmieniu:

„3.   Organy samorządu zawodowego wyznaczone przez państwa członkowskie publikują roczne sprawozdanie zawierające informacje na temat:

23)

art. 38 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 38

1.   Państwa członkowskie zapewniają, aby osoby fizyczne – w tym pracownicy i przedstawiciele podmiotu zobowiązanego – które zgłaszają podejrzenia co do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu w ramach swoich struktur wewnętrznych lub jednostce analityki finansowej, były prawnie chronione przed narażeniem na groźby lub odwetowe lub wrogie działania, a w szczególności przed negatywnymi działaniami lub dyskryminacją w kontekście zatrudnienia.

2.   Państwa członkowskie zapewniają, aby osoby fizyczne, które są narażone na groźby, odwetowe lub wrogie działania lub negatywne działania lub dyskryminację w kontekście zatrudnienia w związku ze zgłoszeniem podejrzeń co do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu w ramach swoich struktur wewnętrznych lub jednostce analityki finansowej, były uprawnione do złożenia skargi do odpowiednich właściwych organów w bezpieczny sposób. Bez uszczerbku dla poufności informacji gromadzonych przez jednostkę analityki finansowej, państwa członkowskie zapewniają też, aby takie osoby fizyczne miały prawo do skutecznych środków ochrony swoich praw na mocy niniejszego ustępu.”;

24)

art. 39 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3.   Zakaz określony w ust. 1 niniejszego artykułu nie uniemożliwia ujawniania informacji pomiędzy instytucjami kredytowymi i finansowymi z państw członkowskich, pod warunkiem że należą one do tej samej grupy, ani między tymi podmiotami a ich oddziałami i jednostkami zależnymi z większościowym udziałem tych podmiotów, które to oddziały i jednostki zależne mają siedzibę w państwach trzecich, pod warunkiem że przedmiotowe oddziały i jednostki zależne w pełni stosują się do strategii i procedur obejmujących całą grupę, łącznie z procedurami dotyczącymi wymiany informacji w obrębie grupy, zgodnie z art. 45, oraz że przedmiotowe strategie i procedury obejmujące całą grupę są zgodne z wymogami określonymi w niniejszej dyrektywie.”;

25)

w art. 40 ust. 1 wprowadza się następujące zmiany:

26)

art. 43 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 43

Przetwarzanie danych osobowych na podstawie niniejszej dyrektywy do celów zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, zgodnie z art. 1, uznaje się za działanie leżące w interesie publicznym zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (*8).

(*8)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1).”;"

27)

art. 44 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 44

1.   Państwa członkowskie zapewniają, aby – na potrzeby udziału w przygotowaniu oceny ryzyka zgodnie z art. 7 – były zdolne do prowadzenia przeglądów skuteczności swoich systemów zwalczania prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu poprzez prowadzenie kompleksowych statystyk dotyczących kwestii istotnych dla skuteczności takich systemów.

2.   Statystyki, o których mowa w ust. 1, obejmują:

3.   Państwa członkowskie zapewniają coroczną publikację skonsolidowanego zestawienia swoich statystyk.

4.   Państwa członkowskie corocznie przekazują Komisji statystyki, o których mowa w ust. 2. Komisja publikuje sprawozdanie roczne podsumowujące i wyjaśniające statystyki, o których mowa w ust. 2, i udostępnia je na swojej stronie internetowej.”;

28)

art. 45 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„4.   Państwa członkowskie i europejskie urzędy nadzoru informują się wzajemnie o przypadkach, w których prawo państwa trzeciego nie pozwala na wdrożenie strategii i procedur wymaganych na mocy ust. 1. W takich przypadkach można podjąć skoordynowane działania w celu znalezienia rozwiązania. W ocenie tego, które państwa trzecie nie pozwalają wdrożyć strategii i procedur wymaganych na mocy ust. 1, państwa członkowskie i europejskie urzędy nadzoru biorą pod uwagę wszelkie ograniczenia prawne mogące stać na przeszkodzie prawidłowemu wdrożeniu tych strategii i procedur, w tym obowiązek zachowania tajemnicy, ochronę danych i inne ograniczenia utrudniające wymianę informacji, jakie mogą mieć znaczenie w tym zakresie.”;

29)

art. 47 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty świadczące usługi wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi a fiducjarnymi i dostawcy kont waluty wirtualnej podlegali obowiązkowi rejestracji, aby kantory wymiany walut i biura realizujące czeki oraz podmioty świadczące usługi na rzecz trustów lub spółek podlegały obowiązkowi uzyskania zezwolenia lub rejestracji, a podmioty świadczące usługi w zakresie gier hazardowych były regulowane.”;

30)

w art. 48 wprowadza się następujące zmiany:

31)

art. 49 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 49

Państwa członkowskie zapewniają, by decydenci polityczni, jednostki analityki finansowej, organy nadzoru i inne właściwe organy biorące udział w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i zwalczaniu finansowania terroryzmu, a także organy podatkowe i organy ścigania działające w ramach zakresu stosowania niniejszej dyrektywy, posiadali skuteczne mechanizmy umożliwiające im współpracę i koordynację działań na poziomie krajowym w zakresie opracowywania i wdrażania strategii oraz działań mających na celu zwalczanie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, również z myślą o wypełnieniu ich obowiązku na mocy art. 7.”;

32)

w rozdziale VI sekcja 3 dodaje się podsekcję w brzmieniu:

„Podsekcja IIa

Współpraca między właściwymi organami państw członkowskich

Artykuł 50a

Państwa członkowskie nie zakazują wymiany informacji ani pomocy pomiędzy właściwymi organami do celów niniejszej dyrektywy ani nie nakładają nieuzasadnionych lub nadmiernie restrykcyjnych warunków dotyczących takiej wymiany informacji lub pomocy. Państwa członkowskie zapewniają w szczególności, aby właściwe organy nie rozpatrywały odmownie wniosków o pomoc na podstawie następujących przesłanek:

33)

w art. 53 wprowadza się następujące zmiany:

34)

w art. 54 dodaje się akapit w brzmieniu:

„Państwa członkowskie zapewniają, aby jednostki analityki finansowej wyznaczyły przynajmniej jedną osobę kontaktową lub punkt kontaktowy odpowiedzialny za przyjmowanie wniosków o udzielenie informacji od jednostek analityki finansowej z innych państw członkowskich.”;

35)

art. 55 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2.   Państwa członkowskie zapewniają, aby jednostka analityki finansowej, do której skierowano wniosek, jak najszybciej i w jak najszerszym możliwym zakresie udzieliła uprzedniej zgody na przekazanie informacji właściwym organom, niezależnie od rodzaju powiązanego przestępstwa źródłowego. Jednostka analityki finansowej, do której skierowano wniosek, nie może odmówić zgody na takie przekazanie informacji, chyba że wykraczałoby to poza zakres zastosowania jej przepisów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu lub mogło zaszkodzić dochodzeniu, lub w inny sposób było niezgodne z podstawowymi zasadami prawa krajowego danego państwa członkowskiego. Wszelka odmowa udzielenia zgody musi być należycie wyjaśniona. Wyjątki te muszą być sprecyzowane w sposób zapobiegający nadużyciom i nieuzasadnionym ograniczeniom w przekazywaniu informacji właściwym organom.”;

36)

art. 57 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 57

Różnice między definicjami przestępstw źródłowych, o których mowa w art. 3 pkt 4, zawartymi w prawie krajowym poszczególnych państw nie mogą wpływać na zdolność jednostek analityki finansowej do udzielania pomocy innej jednostce analityki finansowej ani ograniczać wymiany, rozpowszechniania i wykorzystania informacji na podstawie art. 53, 54 i 55.”;

37)

w rozdziale VI sekcja 3 dodaje się podsekcję w brzmieniu:

„Podsekcja IIIa

Współpraca między właściwymi organami nadzorującymi instytucje kredytowe i finansowe oraz innymi organami związanymi tajemnicą zawodową

Artykuł 57a

1.   Państwa członkowskie wymagają, aby wszystkie osoby, które pracują lub pracowały dla właściwych organów nadzorujących instytucje kredytowe i finansowe w celu zapewnienia zgodności z niniejszą dyrektywą, oraz biegłych rewidentów lub specjalistów działających w imieniu takich właściwych organów obowiązywała tajemnica zawodowa.

Z zastrzeżeniem przypadków podlegających przepisom prawa karnego, poufne informacje uzyskiwane przez osoby, o których mowa w akapicie pierwszym, w trakcie pełnienia przez nie obowiązków na podstawie niniejszej dyrektywy mogą być ujawniane tylko w postaci skróconej lub zbiorczej, w taki sposób, aby nie było możliwe zidentyfikowanie poszczególnych instytucji kredytowych i finansowych.

2.   Ust. 1 nie uniemożliwia wymiany informacji między:

Do dnia 10 stycznia 2019 r. właściwe organy nadzorujące instytucje kredytowe i finansowe zgodnie z niniejszą dyrektywą oraz EBC, działający na podstawie art. 27 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1024/2013 i art. 56 akapit pierwszy lit. g) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE (*10), zawierają, przy wsparciu europejskich urzędów nadzoru, porozumienie w sprawie praktycznych aspektów wymiany informacji.

3.   Właściwe organy nadzorujące instytucje kredytowe i finansowe i otrzymujące poufne informacje, o których mowa w ust. 1, wykorzystują te informacje jedynie:

4.   Państwa członkowskie zapewniają, aby właściwe organy nadzorujące instytucje kredytowe i finansowe, bez względu na ich charakter czy status, współpracowały ze sobą w jak największym zakresie dla celów określonych w niniejszej dyrektywie. Współpraca ta obejmuje również zdolność prowadzenia – w granicach uprawnień właściwego organu, do którego skierowano wniosek – dochodzeń w imieniu właściwego organu składającego wniosek oraz późniejszą wymianę informacji uzyskanych w wyniku tych dochodzeń.

5.   Państwa członkowskie mogą zezwolić swoim krajowym właściwym organom nadzorującym instytucje kredytowe i finansowe na zawieranie porozumień o współpracy przewidujących współpracę i wymianę poufnych informacji z właściwymi organami państw trzecich, które są odpowiednikami tych krajowych właściwych organów. Takie porozumienia o współpracy są zawierane na zasadzie wzajemności i wyłącznie wtedy, gdy ujawniane informacje są chronione tajemnicą zawodową w stopniu co najmniej równoważnym temu, o którym mowa w ust. 1. Informacje poufne wymieniane na podstawie tych porozumień o współpracy są wykorzystywane do wykonywania przez te organy zadań nadzorczych.

W przypadku gdy wymieniane informacje pochodzą z innego państwa członkowskiego, są one ujawniane jedynie za wyraźną zgodą właściwego organu, który je przekazał, i – w stosownych przypadkach – jedynie do celów, na które organ ten udzielił zgody.

Artykuł 57b

1.   Niezależnie od art. 57a ust. 1 i 3 i bez uszczerbku dla art. 34 ust. 2 państwa członkowskie mogą zezwolić na wymianę informacji między właściwymi organami, w tym samym państwie członkowskim lub w innych państwach członkowskich, między właściwymi organami i organami, którym powierzono sprawowanie nadzoru nad podmiotami sektora finansowego, oraz osobami fizycznymi lub prawnymi podczas wykonywania ich działalności zawodowej zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 i organami odpowiedzialnymi prawnie za nadzorowanie rynków finansowych podczas wykonywania przez nie ich odpowiednich funkcji nadzorczych.

Wszystkie otrzymane informacje są w każdym przypadku objęte wymogami tajemnicy zawodowej co najmniej równoważnymi wymogom, o których mowa w art. 57a ust. 1.

2.   Niezależnie od art. 57a ust. 1 i 3 państwa członkowskie mogą, na mocy przepisów prawa krajowego, zezwolić na ujawnienie niektórych informacji innym organom krajowym odpowiedzialnym prawnie za nadzorowanie rynków finansowych lub posiadającym wyznaczone obowiązki w zakresie zwalczania lub prowadzenia dochodzeń w sprawach prania pieniędzy, powiązanych przestępstw źródłowych lub finansowania terroryzmu.

Poufne informacje wymieniane na podstawie niniejszego ustępu mogą być jednak wykorzystywane wyłącznie do wykonywania przez zainteresowane organy zadań przewidzianych prawem. Osoby mające dostęp do takich informacji muszą być objęte wymogami tajemnicy zawodowej co najmniej równoważnymi wymogom, o których mowa w art. 57a ust. 1.

3.   Państwa członkowskie mogą zezwolić na ujawnianie niektórych informacji dotyczących nadzoru nad instytucjami kredytowymi w zakresie zapewniania zgodności z niniejszą dyrektywą parlamentarnym komisjom śledczym, trybunałom obrachunkowym oraz innym podmiotom odpowiedzialnym za prowadzenie dochodzeń w danym państwie członkowskim na następujących warunkach:

(*9)  Rozporządzenie Rady (UE) nr 1024/2013 z dnia 15 października 2013 r. powierzające Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi (Dz.U. L 287 z 29.10.2013, s. 63)."

(*10)  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 338).”;"

38)

w art. 58 ust. 2 dodaje się akapit w brzmieniu:

„Państwa członkowskie zapewniają ponadto, aby ich właściwe organy po stwierdzeniu naruszeń podlegających sankcjom karnym w odpowiednim czasie informowały o tym organy ścigania.”;

39)

w art. 61 wprowadza się następujące zmiany:

40)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 64a

1.   Komisję wspomaga Komitet ds. Zapobiegania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (zwany dalej „komitetem”), o którym mowa w art. 23 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/847 (*11). Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011 (*12).

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

(*11)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/847 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1781/2006 (Dz.U. L 141 z 5.6.2015, s. 1)."

(*12)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).”;"

41)

art. 65 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 65

1.   Do dnia 11 stycznia 2022 r., a następnie co trzy lata Komisja sporządza sprawozdanie z wdrażania niniejszej dyrektywy i przedkłada je Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

Sprawozdanie to zawiera w szczególności:

Pierwszemu sprawozdaniu, które zostanie opublikowane do dnia 11 stycznia 2022 r., towarzyszyć będą w razie konieczności odpowiednie wnioski ustawodawcze, w tym, w stosownych przypadkach, dotyczące walut wirtualnych, upoważnień do stworzenia i utrzymywania centralnej bazy danych rejestrującej tożsamości użytkowników i adresy kont waluty wirtualnej, dostępnej dla jednostek analityki finansowej, a także wzorów oświadczeń własnych do wypełnienia przez użytkowników waluty wirtualnej, poprawy współpracy między biurami ds. odzyskiwania mienia państw członkowskich oraz opartego na ocenie ryzyka stosowania środków, o których mowa w art. 20 lit. b).

2.   Do dnia 1 czerwca 2019 r. Komisja oceni ramy współpracy jednostek analityki finansowej z państwami trzecimi oraz przeszkody i możliwości w zakresie zacieśnienia współpracy między jednostkami analityki finansowej w Unii, w tym możliwość ustanowienia mechanizmu koordynacji i wsparcia.

3.   W stosownych przypadkach Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oceniające potrzebę i proporcjonalność obniżenia wartości procentowej do celów identyfikacji beneficjentów rzeczywistych podmiotów prawnych w świetle zaleceń w tym zakresie wydanych przez organizacje międzynarodowe i organy normalizacyjne posiadające kompetencje w dziedzinie zapobiegania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania terroryzmu w wyniku nowej oceny, a w stosownych przypadkach przedstawia również wniosek ustawodawczy.”;

42)

art. 67 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1.   Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy do dnia 26 czerwca 2017 r.

Państwa członkowskie stosują art. 12 ust. 3 od dnia 10 lipca 2020 r.

Państwa członkowskie ustanawiają rejestry, o których mowa w art. 30, do dnia 10 stycznia 2020 r., rejestry, o których mowa w art. 31, do dnia 10 marca 2020 r. i scentralizowane automatyczne mechanizmy, o których mowa w art. 32a, do dnia 10 września 2020 r.

Komisja zapewnia integrację rejestrów, o których mowa w art. 30 i 31, we współpracy z państwami członkowskimi, do dnia 10 marca 2021 r.

Państwa członkowskie niezwłocznie przekazują Komisji tekst przepisów, o których mowa w niniejszym ustępie.

Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Sposób dokonywania takiego odniesienia określany jest przez państwa członkowskie.”;

43)

załącznik II pkt 3 wprowadzenie otrzymuje brzmienie:

44)

w załączniku III wprowadza się następujące zmiany:

„(iv)

organami odpowiedzialnymi za nadzorowanie podmiotów zobowiązanych wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 (*13), w związku z zapewnieniem zgodności z tą dyrektywą;

„g)

organami odpowiedzialnymi za nadzorowanie podmiotów zobowiązanych wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 (*14), w związku z zapewnieniem zgodności z tą dyrektywą.

19.6.2018   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 156/75

(1)

Unia jest zaangażowana w działania na rzecz rozwijania zrównoważonego, konkurencyjnego, bezpiecznego i niskoemisyjnego systemu energetycznego. Unia energetyczna i ramy polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. ustanawiają ambitne zobowiązania Unii do dalszej redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40 % do 2030 r. w porównaniu z 1990 r., do zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii, do uzyskania oszczędności energii zgodnie z poziomem ambicji Unii, a także do wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego, konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju Europy.

(2)

Aby zrealizować te cele, przegląd w 2016 r. dotyczący unijnych aktów prawnych w sprawie efektywności energetycznej łączy ponowną ocenę celu Unii w zakresie efektywności energetycznej na 2030 r., o co zwróciła się Rada Europejska w konkluzjach z 2014 r.; przegląd kluczowych przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE (4) i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE (5) oraz wzmocnienie ram finansowych, z uwzględnieniem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), co ostatecznie przyczyni się do poprawy warunków finansowych dla inwestycji w zakresie efektywności energetycznej na rynku.

(3)

Dyrektywa 2010/31/UE nakłada na Komisję obowiązek, aby do dnia 1 stycznia 2017 r. przeprowadziła przegląd w świetle zdobytego doświadczenia i postępów poczynionych podczas stosowania tej dyrektywy i, w razie konieczności, przedstawiła wnioski.

(4)

Aby się przygotować do tego przeglądu, Komisja podjęła szereg kroków w celu zebrania dowodów pokazujących, w jaki sposób dyrektywa 2010/31/UE została wdrożona w państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem tego, co zadziałało i co można poprawić.

(5)

Wyniki przeglądu i przeprowadzonej przez Komisję oceny skutków wskazały, że konieczny jest szereg zmian w celu wzmocnienia obecnych przepisów dyrektywy 2010/31/UE i uproszczenia niektórych jej aspektów.

(6)

Unia jest zaangażowana w działania na rzecz rozwoju zrównoważonego, konkurencyjnego, bezpiecznego i niskoemisyjnego systemu energetycznego do 2050 r. Aby zrealizować ten cel, państwa członkowskie i inwestorzy potrzebują środków zmierzających do osiągnięcia do 2050 r. długoterminowego celu dotyczącego emisji gazów cieplarnianych i dekarbonizacji zasobów budowlanych odpowiedzialnych za około 36 % wszystkich emisji CO2 w Unii. Państwa członkowskie powinny dążyć do racjonalnej pod względem kosztów równowagi między dekarbonizacją dostaw energii a zmniejszeniem końcowego zużycia energii. W tym celu państwa członkowskie i inwestorzy potrzebują jasnej wizji, która ukierunkuje ich polityki i decyzje inwestycyjne oraz obejmie orientacyjne krajowe kluczowe etapy i działania na rzecz efektywności energetycznej z myślą o osiągnięciu celów krótko- (do 2030 r.), średnio- (do 2040 r.) i długoterminowych (do 2050 r.). Z uwagi na te cele i z uwzględnieniem ogólnych ambicji Unii w odniesieniu do efektywności energetycznej konieczne jest, by państwa członkowskie określiły oczekiwane rezultaty ich krajowych długoterminowych strategii renowacji i monitorowały rozwój sytuacji poprzez ustanowienie krajowych wskaźników postępów, zależnie od krajowych warunków i rozwoju sytuacji.

(7)

Porozumienie paryskie dotyczące zmiany klimatu przyjęte w 2015 r. na zakończenie 21. konferencji stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP 21) stymuluje wysiłki Unii na rzecz dekarbonizacji jej zasobów budowlanych. Jako że na ogrzewanie i chłodzenie przeznacza się prawie 50 % zużycia energii końcowej w Unii, z czego 80 % przypada na budynki, osiągnięcie celów Unii w dziedzinie energii i klimatu jest powiązane z wysiłkami Unii na rzecz renowacji jej zasobów budowlanych, co wymaga priorytetowego potraktowania efektywności energetycznej, zastosowania zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim” oraz rozważenia stosowania odnawialnych źródeł energii.

(8)

Przepisy dotyczące długoterminowych strategii renowacji ustanowione w dyrektywie 2012/27/UE należy przenieść do dyrektywy 2010/31/UE, z którą są bardziej spójne. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wykorzystania swoich długoterminowych strategii renowacji, aby zająć się bezpieczeństwem przeciwpożarowym i ryzykiem związanym z intensywną aktywnością sejsmiczną, mającymi wpływ na renowacje zwiększające efektywność energetyczną i na okres eksploatacji budynków.

(9)

Aby osiągnąć wysoką efektywność energetyczną i dekarbonizację zasobów budowlanych oraz zapewnić, aby długoterminowe strategie renowacji przyniosły niezbędne postępy w zakresie przekształcania istniejących budynków w budynki o niemal zerowym zużyciu energii, zwłaszcza dzięki zwiększeniu liczby ważniejszych renowacji, państwa członkowskie powinny, uwzględniając kwestię przystępności cenowej, zapewnić jasne wytyczne oraz określić wymierne i ukierunkowane działania, a także wspierać równy dostęp do finansowania, w tym w odniesieniu do tych segmentów krajowych zasobów budowlanych, które wykazują najgorszą charakterystykę energetyczną, w odniesieniu do konsumentów dotkniętych ubóstwem energetycznym, mieszkalnictwa socjalnego oraz gospodarstw domowych, w których występuje problem sprzeczności bodźców. Aby dalej wspierać niezbędne ulepszenia w ich krajowych zasobach nieruchomości na wynajem, państwa członkowskie powinny rozważyć wprowadzenie lub dalsze stosowanie wymagań dotyczących pewnego poziomu charakterystyki energetycznej nieruchomości na wynajem, zgodnie ze świadectwami charakterystyki energetycznej.

(10)

Zgodnie z przeprowadzoną przez Komisję oceną skutków niezbędny średni poziom renowacji pozwalający na opłacalne zrealizowanie unijnych ambicji w zakresie efektywności energetycznej wynosi 3 %. Z uwagi na fakt, że zwiększenie oszczędności energii o 1 % przynosi zmniejszenie przywozu gazu o 2,6 %, ogromne znaczenie mają jasne i ambitne cele w zakresie renowacji istniejących zasobów budowlanych. W związku z tym wysiłki na rzecz poprawy charakterystyki energetycznej budynków aktywnie przyczyniłyby się do zwiększenia niezależności energetycznej Unii, a ponadto miałyby ogromny potencjał w zakresie tworzenia miejsc pracy w Unii, w szczególności w małych i średnich przedsiębiorstwach. W tym kontekście państwa członkowskie powinny uwzględniać potrzebę jednoznacznego powiązania ich długoterminowych strategii renowacji z odpowiednimi inicjatywami służącymi wspieraniu rozwoju umiejętności i kształcenia w sektorach budownictwa i efektywności energetycznej.

(11)

Należy uwzględnić potrzebę złagodzenia ubóstwa energetycznego, zgodnie z kryteriami określonymi przez państwa członkowskie. Określając w strategiach renowacji działania krajowe, które przyczyniają się do złagodzenia ubóstwa energetycznego, państwa członkowskie mają prawo do określenia, jakie działania uznają za stosowne.

(12)

W swoich długoterminowych strategiach renowacji oraz w planowaniu działań i środków państwa członkowskie mogłyby wykorzystywać koncepcje, takie jak punkty aktywacji, mianowicie odpowiednie momenty w cyklu życia budynku, na przykład z punktu widzenia opłacalności lub zakłóceń, do przeprowadzania renowacji zwiększających efektywność energetyczną.

(13)

W wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia z 2009 r. zaznaczono, że jeżeli chodzi o jakość powietrza w pomieszczeniach, budynki o lepszej charakterystyce dają wyższy poziom komfortu i samopoczucia ich użytkownikom oraz przynoszą poprawę stanu zdrowia. Mostki cieplne, niedostateczna izolacja i nieplanowane ciągi powietrza mogą powodować, że temperatura powierzchni spada poniżej punktu rosy w powietrzu i dochodzi do zawilgocenia. Dlatego należy zapewnić pełną i jednolitą izolację budynków, w tym balkonów, otworów okiennych, dachów, ścian, drzwi i podłóg, i należy zwrócić szczególną uwagę na to, by temperatura na dowolnej wewnętrznej powierzchni budynku nie spadała poniżej temperatury punktu rosy.

(14)

Państwa członkowskie powinny wspierać te modernizacje poprawiające charakterystykę energetyczną istniejących budynków, które przyczyniają się do tworzenia zdrowego środowiska w pomieszczeniach, w tym przez usuwanie azbestu i innych szkodliwych substancji, zapobieganie usuwaniu w sposób nielegalny substancji szkodliwych oraz ułatwianie przestrzegania obowiązujących aktów ustawodawczych, np. dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/148/WE (6) i (UE) 2016/2284 (7).

(15)

Należy zapewnić, by środki służące poprawie charakterystyki energetycznej budynków nie koncentrowały się wyłącznie na przegrodach zewnętrznych, ale obejmowały wszystkie istotne elementy i systemy techniczne budynku, takie jak elementy pasywne, które są wykorzystywane w technikach pasywnych, służące ograniczeniu zapotrzebowania na energię do celów ogrzewania lub chłodzenia oraz zużycia energii na potrzeby oświetlenia i wentylacji, a tym samym poprawie komfortu cieplnego i wizualnego.

(16)

Mechanizmy i zachęty finansowe oraz mobilizowanie instytucji finansowych na rzecz renowacji zwiększających efektywność energetyczną budynków powinny zajmować centralne miejsce w krajowych długoterminowych strategiach renowacji, a państwa członkowskie powinny je aktywnie promować. Takie środki powinny obejmować wspieranie kredytów hipotecznych na certyfikowane renowacje budynków przynoszące zwiększenie efektywności energetycznej, promowanie inwestycji organów publicznych w zasoby budynków energooszczędnych, np. dzięki partnerstwom publiczno-prywatnym lub opcjonalnym umowom o poprawie efektywności energetycznej, zmniejszanie postrzeganego ryzyka inwestycji, zapewnianie łatwo dostępnych i przejrzystych narzędzi doradczych i instrumentów pomocy, takich jak punkty kompleksowej obsługi, które świadczą usługi zintegrowanej renowacji zwiększającej efektywność energetyczną budynku, jak również stosowanie innych środków i inicjatyw, takich jak te, o których mowa w inicjatywie Komisji w zakresie inteligentnego finansowania inteligentnych budynków.

(17)

Rozwiązania naturalne, takie jak dobrze zaplanowana zieleń miejska, zielone dachy i ściany zapewniające budynkom izolację i zacienienie, przyczyniają się do zmniejszenia popytu na energię, gdyż ograniczają zapotrzebowanie na ogrzewanie i chłodzenie oraz poprawiają charakterystykę energetyczną budynków.

(18)

Należy wspierać badania naukowe dotyczące nowych rozwiązań służących poprawie charakterystyki energetycznej budynków i obiektów zabytkowych, a także testowanie takich rozwiązań oraz jednocześnie zapewniać ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego.

(19)

W przypadku budynków nowych i tych poddawanych ważniejszym renowacjom państwa członkowskie powinny zachęcać do stosowania wysokoefektywnych systemów alternatywnych, o ile jest to możliwe z technicznego, funkcjonalnego i ekonomicznego punktu widzenia, przy jednoczesnym uwzględnieniu zdrowych warunków klimatycznych w pomieszczeniach, bezpieczeństwa przeciwpożarowego i ryzyka związanego z intensywną aktywnością sejsmiczną, zgodnie z krajowymi przepisami bezpieczeństwa.

(20)

Aby osiągnąć cele polityki w zakresie efektywności energetycznej budynków, należy poprawić przejrzystość świadectw charakterystyki energetycznej poprzez zapewnienie, aby wszystkie parametry niezbędne do obliczeń, zarówno w odniesieniu do certyfikacji, jak i do minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej, były określone i stosowane jednolicie. Państwa członkowskie powinny przyjąć adekwatne środki w celu zapewnienia, aby, na przykład, parametry instalowanych, wymienianych lub udoskonalanych systemów technicznych budynku takich jak systemy służące do ogrzewania pomieszczeń, klimatyzacji lub podgrzewania wody, były dokumentowane do celów certyfikacji budynków i kontroli zgodności.

(21)

Instalacja w istniejących budynkach urządzeń samoregulujących do oddzielnego regulowania temperatury w każdym pomieszczeniu lub, w uzasadnionych przypadkach, w wyznaczonej strefie ogrzewanej modułu budynku powinna być rozważona, gdy jest ekonomicznie wykonalna, na przykład gdy jej koszt wynosi mniej niż 10 % całkowitych kosztów zastąpienia źródeł ciepła.

(22)

Innowacje i nowe technologie umożliwiają również wspieranie przez budynki ogólnej dekarbonizacji gospodarki, w tym sektora transportu. Budynki mogą na przykład być wykorzystywane do pobudzania rozwoju infrastruktury niezbędnej do inteligentnego ładowania pojazdów elektrycznych oraz zapewniać bazę dla państw członkowskich, jeżeli zdecydują się one na wykorzystanie akumulatorów samochodowych jako źródła energii.

(23)

Pojazdy elektryczne w połączeniu ze zwiększonym udziałem produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych powodują mniejszą emisję dwutlenku węgla poprawiając jakość powietrza. Pojazdy elektryczne stanowią istotny element przejścia na czystą energię w oparciu o środki w zakresie efektywności energetycznej, paliw alternatywnych, energii ze źródeł odnawialnych i innowacyjnych rozwiązań w zakresie zarządzania elastycznością energetyczną. Można skutecznie wykorzystywać kodeksy budowlane poprzez wprowadzanie konkretnych wymagań w celu wsparcia instalowania infrastruktury do ładowania na parkingach w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych. Państwa członkowskie powinny zapewnić środki ułatwiające instalowanie infrastruktury do ładowania z myślą o przekraczaniu barier, takich jak sprzeczne zachęty i komplikacje administracyjne, jakie poszczególni właściciele napotykają podczas prób instalowania punktu ładowania na swoim miejscu parkingowym.

(24)

Infrastruktura kanałowa stwarza odpowiednie warunki, by w razie konieczności szybko instalować punkty ładowania tam, gdzie są potrzebne. Państwa członkowskie powinny zapewnić rozwój elektromobilności w sposób wyważony i opłacalny. W szczególności ważniejszym renowacjom dotyczącym infrastruktury elektrycznej powinno towarzyszyć trwałe zapewnienie infrastruktury kanałowej. Wdrażając w ustawodawstwie krajowym wymagania dotyczące elektromobilności, państwa członkowskie powinny należycie uwzględniać potencjalne zróżnicowane warunki, takie jak prawa własności budynków i przylegających do nich parkingów, publiczne parkingi obsługiwane przez podmioty prywatne i budynki, które pełnią funkcje zarówno mieszkalne, jak i niemieszkalne.

(25)

Łatwo dostępna infrastruktura zmniejszy koszty instalacji punktów ładowania ponoszone przez indywidualnych właścicieli, a także zapewni użytkownikom pojazdów elektrycznych dostęp do punktów ładowania. Ustanowienie wymagań dotyczących elektromobilności na poziomie Unii w zakresie wstępnego wyposażania miejsc parkingowych oraz instalowania punktów ładowania jest skutecznym sposobem promowania pojazdów elektrycznych w niedalekiej przyszłości, przy jednoczesnym uwzględnieniu późniejszego rozwoju sytuacji wynikającego z obniżenia kosztów w perspektywie średnio- i długoterminowej.

(26)

Ustanawiając krajowe wymagania, które mają być stosowane od 2025 r., dotyczące instalowania minimalnej liczby punktów ładowania w budynkach niemieszkalnych, w których jest więcej niż 20 miejsc parkingowych, państwa członkowskie powinny uwzględniać odpowiednie uwarunkowania krajowe, regionalne i lokalne, a także ewentualne zróżnicowanie potrzeb i sytuacji w oparciu o obszar, typologię budynków, zasięg transportu publicznego oraz inne istotne kryteria, tak aby zapewnić proporcjonalne i odpowiednie instalowanie punktów ładowania.

(27)

Niektóre obszary geograficzne o szczególnie trudnej sytuacji mogą napotykać szczególne trudności w wypełnianiu wymagań dotyczących elektromobilności. Może to być przypadek regionów najbardziej oddalonych w rozumieniu art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) ze względu na ich oddalenie, wyspiarski charakter, niewielkie rozmiary, trudną topografię i klimat, a także mikrosystemów wydzielonych, w których mogą być konieczne modyfikacje elektroenergetycznej sieci przesyłowej, aby uporać się z dalszą elektryfikacją transportu lokalnego. W takich przypadkach państwa członkowskie powinny mieć możliwość niestosowania wymagań dotyczących elektromobilności. Niezależnie od tego odstępstwa elektryfikacja transportu może być potężnym narzędziem pozwalającym zająć się kwestią jakości powietrza lub problemem bezpieczeństwa dostaw, z którymi te regiony i systemy często się mierzą.

(28)

Stosując określone w poprawkach do dyrektywy 2010/31/UE wymagania dotyczące infrastruktury elektromobilności, o których mowa w niniejszej dyrektywie, państwa członkowskie powinny rozważyć potrzebę całościowego i spójnego planowania miejskiego oraz propagowania alternatywnych, bezpiecznych i zrównoważonych rodzajów transportu i infrastruktury je wspierającej, na przykład przez tworzenie specjalnej infrastruktury parkingowej dla rowerów elektrycznych i dla pojazdów dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej.

(29)

Programy dotyczące jednolitego rynku cyfrowego i unii energetycznej powinny zostać do siebie dopasowane i powinny służyć wspólnym celom. Cyfryzacja systemu energetycznego zmienia w szybkim tempie uwarunkowania energetyczne, począwszy od integracji energii ze źródeł odnawialnych poprzez inteligentne sieci, aż po budynki przygotowane do obsługi inteligentnych sieci. W kontekście przeprowadzenia cyfryzacji sektora budynków duże znaczenie dla inteligentnych domów i wspólnot korzystających z dobrej łączności mają unijne cele w dziedzinie łączności i ambicje dotyczące tworzenia sieci łączności o wysokiej przepustowości. Należy zapewnić ukierunkowane zachęty, aby wspierać systemy przygotowane do obsługi inteligentnych sieci i rozwiązania cyfrowe w środowisku zabudowanym. Oferuje to nowe możliwości oszczędzania energii, dając konsumentom dokładniejsze informacje o ich modelu konsumpcji i umożliwiając operatorom systemów wydajniejsze zarządzanie siecią.

(30)

Wskaźnika gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci należy używać w celu zmierzenia zdolności budynków do wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych i systemów elektronicznych w celu dostosowania funkcjonowania budynków do potrzeb użytkowników i sieci oraz w celu poprawy efektywności energetycznej i ogólnej charakterystyki budynków. Wskaźnik gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci powinien zwiększyć wiedzę właścicieli budynków i ich użytkowników na temat wartości związanej z automatyką budynku i elektronicznym monitorowaniem systemów technicznych budynku, a także powinien dać użytkownikom pewność co do faktycznych oszczędności z tytułu tych nowych ulepszonych funkcjonalności. Stosowanie programu oceny gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci powinno być dla państw członkowskich opcjonalne.

(31)

Aby dostosować dyrektywę 2010/31/UE do postępu technicznego, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia tej dyrektywy poprzez ustanowienie definicji wskaźnika gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci i poprzez ustanowienie metodologii jego obliczania. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. (8) w sprawie lepszego stanowienia prawa W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą regularnie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(32)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wdrażania dyrektywy 2010/31/UE, zmienionej niniejszą dyrektywą, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze dotyczące warunków wdrożenia opcjonalnego wspólnego programu Unii w zakresie oceny gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (9).

(33)

W celu zapewnienia, aby środki finansowe odnoszące się do efektywności energetycznej były jak najlepiej wykorzystywane w przypadku renowacji budynków, powinny one być powiązane z jakością prac renowacyjnych w odniesieniu do planowanej lub osiągniętej oszczędności energii. W związku z tym środki te powinny być powiązane z charakterystyką sprzętu lub materiałów używanych do renowacji, poziomem certyfikacji lub kwalifikacji instalatora, z audytem energetycznym lub z poprawą osiągniętą dzięki renowacji, co należy oceniać na podstawie porównania świadectw charakterystyki energetycznej wydanych przed renowacją i po renowacji poprzez zastosowanie standardowych wartości lub na podstawie innej przejrzystej i proporcjonalnej metody.

(34)

Obecne niezależne systemy kontroli świadectw charakterystyki energetycznej mogą być wykorzystywane w celu przeprowadzania kontroli zgodności i powinny zostać wzmocnione, aby zapewnić dobrą jakość świadectw. W przypadku gdy niezależne systemy kontroli świadectw charakterystyki energetycznej uzupełnia opcjonalna baza danych, co wykracza poza wymagania dyrektywy 2010/31/UE zmienionej niniejszą dyrektywą, można tę bazę wykorzystać do przeprowadzania kontroli zgodności i opracowywania danych statystycznych dotyczących regionalnych lub krajowych zasobów budowlanych. Wysokiej jakości dane na temat zasobów budowlanych są niezbędne i można je częściowo uzyskać z baz danych dotyczących świadectw charakterystyki energetycznej, tworzonych i prowadzonych obecnie przez prawie wszystkie państwa członkowskie.

(35)

Zgodnie z przeprowadzoną przez Komisję oceną skutków, przepisy dotyczące przeglądów systemów ogrzewania i klimatyzacji uznano za nieskuteczne, gdyż nie zapewniają one w wystarczającym stopniu charakterystyki początkowej oraz trwałej charakterystyki tych systemów technicznych. Nawet tanie rozwiązania techniczne w zakresie efektywności energetycznej o bardzo krótkim okresie zwrotu, takie jak bilansowanie hydrauliczne systemu ogrzewania i montaż lub wymiana zaworów termostatycznych, nie są obecnie uwzględniane w wystarczającym stopniu. Przepisy dotyczące przeglądów powinny zostać zmienione w celu zapewnienia lepszych wyników przeglądów. Zmiany te powinny koncentrować się na przeglądach systemów centralnego ogrzewania i klimatyzacji, w tym gdy systemy te są połączone z systemami wentylacyjnymi. Zmiany te nie powinny obejmować małych systemów ogrzewania, takich jak grzejniki elektryczne i piece na drewno, gdy są one poniżej progów kwalifikujących do przeglądów zgodnie z dyrektywą 2010/31/UE, zmienioną niniejszą dyrektywą.

(36)

Przy przeprowadzaniu przeglądów oraz w celu osiągnięcia przewidywanej poprawy charakterystyki energetycznej budynków w praktyce należy poprawiać rzeczywistą charakterystykę energetyczną systemów ogrzewania, klimatyzacji i wentylacji w rzeczywistych warunkach użytkowania. Rzeczywista charakterystyka takich systemów zależy od energii wykorzystywanej w ramach dynamicznie zróżnicowanych typowych lub przeciętnych warunków eksploatacji. Takie warunki wymagają zazwyczaj jedynie części nominalnej wydajności, a zatem przeglądy systemów ogrzewania, klimatyzacji i wentylacji powinny uwzględniać ocenę odpowiednich zdolności sprzętu do poprawy charakterystyki systemu w zróżnicowanych warunkach, takich jak warunki obciążenia częściowego.

(37)

Automatyka budynków i elektroniczne monitorowanie systemów technicznych budynku okazały się skutecznymi środkami zastępczymi dla przeglądów, w szczególności w przypadku dużych systemów, i mają ogromny potencjał opłacalnego uzyskania znacznych oszczędności energii zarówno dla konsumentów, jak i dla przedsiębiorstw. Instalację takich urządzeń należy uznać za najbardziej opłacalną alternatywę dla przeglądów w dużych budynkach niemieszkalnych i budynkach wielorodzinnych o dostatecznej wielkości, które umożliwiają uzyskanie okresu zwrotu nieprzekraczającego trzech lat, gdyż dzięki tym rozwiązaniom można podejmować działania na podstawie dostarczonych informacji, a tym samym uzyskiwać oszczędności energii na przestrzeni czasu. W przypadku małych instalacji dokumentowanie charakterystyki systemu przez instalatorów powinno wspierać weryfikację zgodności z minimalnymi wymaganiami określonymi dla wszystkich systemów technicznych budynku.

(38)

Istniejąca obecnie możliwość wyboru przez państwa członkowskie środków opartych na zapewnieniu doradztwa jako alternatywy dla przeglądu systemów ogrzewania, klimatyzacji, systemów łączonych ogrzewania i wentylacji oraz systemów łączonych klimatyzacji i wentylacji ma być utrzymana, pod warunkiem że ich ogólny skutek zostanie udokumentowany – poprzez przedłożenie Komisji sprawozdania – jako równoważny skutkowi przeglądu przed zastosowaniem tych środków.

(39)

Wdrażanie regularnych programów przeglądów systemów ogrzewania i klimatyzacji na podstawie dyrektywy 2010/31/UE związane było z poważnymi inwestycjami administracyjnymi i finansowymi dokonywanymi przez państwa członkowskie i sektor prywatny, obejmującymi szkolenie i akredytację ekspertów, zapewnienie i kontrolę jakości a także z kosztami przeprowadzania przeglądów. Państwa członkowskie, które przyjęły środki niezbędne do wprowadzenia regularnych przeglądów i wdrożyły skuteczne programy przeglądów, mogą uznać za właściwe dalsze stosowanie tych programów, w tym w odniesieniu do mniejszych systemów ogrzewania i klimatyzacji. W takich przypadkach państwa członkowskie nie są zobowiązane powiadamiać Komisji o tych bardziej rygorystycznych wymaganiach.

(40)

Bez uszczerbku dla przysługującego państwom członkowskim prawa wyboru w zakresie stosowania zestawu norm dotyczących charakterystyki energetycznej budynków opracowanych na podstawie mandatu M/480 udzielonego przez Komisję Europejską Europejskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu (CEN), uznawanie i propagowanie tych norm we wszystkich państwach członkowskich miałoby pozytywny wpływ na wdrażanie dyrektywy 2010/31/UE zmienionej niniejszą dyrektywą.

(41)

W zaleceniu Komisji (UE) 2016/1318 (10) dotyczącym budynków o niemal zerowym zużyciu energii opisano, w jaki sposób wdrożenie dyrektywy 2010/31/UE mogłoby jednocześnie zapewnić transformację zasobów budowlanych oraz przejście na bardziej zrównoważone dostawy energii, co wspiera również strategię dotyczącą ogrzewania i chłodzenia. W celu zapewnienia odpowiedniego wdrożenia należy zaktualizować ramy ogólne dotyczące obliczania charakterystyki energetycznej budynków i zachęcić do poprawy charakterystyki przegród zewnętrznych z wykorzystaniem prac wykonanych przez CEN na podstawie mandatu Komisji M/480. Państwa członkowskie mają możliwość podjęcia decyzji o dalszym uzupełnieniu tych działań poprzez zapewnienie dodatkowych wskaźników liczbowych, na przykład dotyczących łącznego zapotrzebowania całego budynku na energię lub emisji gazów cieplarnianych.

(42)

Niniejsza dyrektywa nie powinna stanowić dla państw członkowskich przeszkody dla ustanowienia ambitniejszych wymagań w zakresie efektywności energetycznej w odniesieniu do budynków i elementów budynków, pod warunkiem że takie wymagania są zgodne z przepisami unijnymi. Takie wymagania mogą, co jest zgodne z celami dyrektyw 2010/31/UE oraz 2012/27/UE, w pewnych okolicznościach ograniczać instalację lub wykorzystanie produktów podlegających innym stosownym przepisom harmonizacyjnym Unii, pod warunkiem że takie wymagania nie stanowią nieuzasadnionej bariery rynkowej.

(43)

Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie zmniejszenie ilości energii potrzebnej do zaspokojenia zapotrzebowania na energię związanego z typowym użytkowaniem budynków, nie może zostać w wystarczającym stopniu osiągnięty przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na konieczność zagwarantowania spójności wspólnych celów, zrozumienia i impulsu politycznego możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, również określoną we wspomnianym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(44)

Niniejsza dyrektywa w pełni respektuje specyfikę państw członkowskich i różnice między nimi oraz ich kompetencje, zgodnie z art. 194 ust. 2 TFUE. Ponadto celem niniejszej dyrektywy jest umożliwienie wymiany najlepszych praktyk, by ułatwić uzyskanie wysokiej efektywności energetycznej zasobów budowlanych w Unii.

(45)

Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotyczącą dokumentów wyjaśniających (11) państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o środkach transpozycji jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy ustawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.

(46)

Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywy 2010/31/UE i 2012/27/UE,

1)

w art. 2 wprowadza się następujące zmiany:

2)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 2a

Długoterminowa strategia renowacji

1.   Każde państwo członkowskie ustanawia długoterminową strategię renowacji służącą wspieraniu renowacji krajowych zasobów budynków mieszkaniowych i niemieszkaniowych, zarówno publicznych, jak i prywatnych, aby zapewnić do 2050 r. wysoką efektywność energetyczną i dekarbonizację zasobów budowlanych, umożliwiając opłacalne przekształcenie istniejących budynków w budynki o niemal zerowym zużyciu energii. Każda długoterminowa strategia renowacji jest przedkładana zgodnie z mającymi zastosowanie obowiązkami dotyczącymi planowania i sprawozdawczości i obejmuje:

2.   W swoich długoterminowych strategiach renowacji każde państwo członkowskie ustala plan działania zawierający działania i określone na poziomie krajowym wymierne wskaźniki postępów służące osiągnięciu długoterminowego celu na 2050 r. zakładającego zredukowanie emisji gazów cieplarnianych w Unii o 80–95 % w porównaniu z 1990 r., celem zapewnienia wysokiej efektywności energetycznej i dekarbonizacji krajowych zasobów budowlanych oraz celem umożliwienia opłacalnego przekształcenia istniejących budynków w budynki o niemal zerowym zużyciu energii. Plan działania zawiera orientacyjne cele pośrednie na lata 2030, 2040 i 2050 oraz określa, jak przyczyniają się one do osiągnięcia celów Unii w zakresie efektywności energetycznej zgodnie z dyrektywą 2012/27/UE.

3.   Aby wesprzeć mobilizację inwestycji w renowacje konieczną do osiągnięcia celów, o których mowa w ust. 1, państwa członkowskie ułatwiają dostęp do odpowiednich mechanizmów:

4.   Komisja gromadzi i rozpowszechnia, co najmniej wśród organów publicznych, najlepsze praktyki dotyczące skutecznych publicznych i prywatnych systemów finansowania renowacji pod kątem efektywności energetycznej, a także informacje na temat możliwości łączenia małych projektów w zakresie renowacji zwiększających efektywność energetyczną. Komisja określa i rozpowszechnia najlepsze praktyki dotyczące zachęt finansowych mających motywować konsumentów do przeprowadzenia renowacji i uwzględnia przy tym różnice w oszczędności kosztowej występujące między państwami członkowskimi.

5.   Aby wspierać rozwijanie swoich długoterminowych strategii renowacji, każde państwo członkowskie przeprowadza konsultacje społeczne w sprawie długoterminowych strategii renowacji, zanim przedstawi je Komisji. Każde państwo członkowskie załącza streszczenie wyników konsultacji społecznych do swojej długoterminowej strategii renowacji.

W trakcie realizacji ich długoterminowych strategii renowacji każde państwo członkowskie określa procedurę konsultacji w sposób sprzyjający włączeniu społecznemu.

6.   Każde państwo członkowskie załącza szczegółowe informacje na temat realizacji swoich najnowszych długoterminowych strategii renowacji do swoich długoterminowych strategii renowacji, w tym również informacje na temat planowanej polityki i planowanych działań.

7.   Każde państwo członkowskie może wykorzystywać swoją długoterminową strategię renowacji, aby zająć się bezpieczeństwem przeciwpożarowym oraz ryzykiem związanym z intensywną aktywnością sejsmiczną mającym wpływ na renowacje zwiększające efektywność energetyczną i na okres eksploatacji budynków.”;

3)

art. 6 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 6

Nowe budynki

1.   Państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby nowe budynki spełniały minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej określone zgodnie z art. 4.

2.   Państwa członkowskie zapewniają, aby przed rozpoczęciem budowy nowych budynków uwzględnione zostały techniczne, środowiskowe i ekonomiczne możliwości realizacji wysoce wydajnych systemów.”;

4)

w art. 7 akapit piąty otrzymuje brzmienie:

„W odniesieniu do budynków poddawanych ważniejszym renowacjom państwa członkowskie zachęcają, aby uwzględnić zastosowanie wysokoefektywnych systemów alternatywnych, o ile jest to możliwe z technicznego, funkcjonalnego i ekonomicznego punktu widzenia, oraz aby zapewnić zdrowe wewnętrzne warunki klimatyczne, bezpieczeństwo przeciwpożarowe i zająć się ryzykiem związanym z intensywną aktywnością sejsmiczną.”;

5)

art. 8 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 8

Systemy techniczne budynku, elektrobobilność oraz wskaźnik gotowości budynków

1.   Do celów optymalizacji zużycia energii w systemach technicznych budynku państwa członkowskie określają wymagania dotyczące ogólnej charakterystyki energetycznej systemów, odpowiedniej instalacji i właściwego zwymiarowania, regulacji i kontroli systemów technicznych zainstalowanych w istniejących budynkach. Państwa członkowskie mogą stosować te wymagania systemowe także wobec nowych budynków.

Ustala się wymagania systemowe dla nowych, wymienianych i modernizowanych systemów technicznych budynku; wymagania te stosuje się, jeśli jest to możliwe z technicznego, funkcjonalnego i ekonomicznego punktu widzenia.

Państwa członkowskie wymagają, aby nowe budynki, jeżeli jest to możliwe z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia, były wyposażone w samoregulujące się urządzenia, które regulują temperaturę oddzielnie w poszczególnych pomieszczeniach, lub, w uzasadnionych przypadkach, w wyznaczonej strefie ogrzewanej modułu budynku. W istniejących budynkach instalacja takich urządzeń samoregulujących wymagana jest w przypadku wymiany źródeł ciepła, jeżeli jest to możliwe z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia.

2.   W odniesieniu do nowych budynków niemieszkalnych i budynków niemieszkalnych poddawanych ważniejszym renowacjom, mających więcej niż dziesięć miejsc parkingowych, państwa członkowskie zapewniają instalację co najmniej jednego punktu ładowania w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE (*3), wraz z infrastrukturą kanałową, mianowicie kanałami na przewody elektryczne, na co najmniej jednym na pięć miejsc parkingowych, aby umożliwić zainstalowanie na późniejszym etapie punktów ładowania przeznaczonych dla pojazdów elektrycznych, jeżeli:

Do dnia 1 stycznia 2023 r. Komisja złoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w sprawie możliwości przyczynienia się unijnej polityki dotyczącej budynków do propagowania elektromobilności oraz, w stosownych przypadkach, zaproponuje właściwe środki w tym względzie.

3.   Do dnia 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie ustanawiają wymagania dotyczące instalowania minimalnej liczby punktów ładowania we wszystkich budynkach niemieszkalnych, w których jest więcej niż 20 miejsc parkingowych.

4.   Państwa członkowskie mogą zdecydować o nieustanowieniu lub niestosowaniu wymagań, o których mowa w ust. 2 i 3, do budynków będących własnością małych i średnich przedsiębiorstw i zajmowanych przez takie przedsiębiorstwa określone w tytule I załącznika do zalecenia Komisji 2003/361/WE (*4).

5.   W odniesieniu do nowych budynków mieszkalnych i budynków mieszkalnych poddawanych ważniejszym renowacjom, mających więcej niż dziesięć miejsc parkingowych, państwa członkowskie zapewniają instalację infrastruktury kanałowej, mianowicie kanałów na przewody elektryczne na wszystkich miejscach parkingowych, aby umożliwić zainstalowanie na późniejszym etapie punktów ładowania przeznaczonych dla pojazdów elektrycznych, jeżeli:

6.   Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o niestosowaniu ust. 2, 3 i 5 do konkretnych kategorii budynków, jeżeli:

7.   Państwa członkowskie zapewniają środki upraszczające instalowanie punktów ładowania w nowych i istniejących budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych oraz usuwają ewentualne bariery regulacyjne, w tym dotyczące procedur udzielania pozwoleń i zatwierdzania, bez uszczerbku dla przepisów regulujących własność i najem w państwach członkowskich.

8.   Państwa członkowskie biorą pod uwagę potrzebę posiadania spójnej polityki w zakresie budynków, ekologicznych sposobów przemieszczania się i planowania przestrzeni miejskiej.

9.   Państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku gdy system techniczny budynku jest instalowany, wymieniany lub modernizowany, ocenie została poddana ogólna charakterystyka energetyczna zmienionej części i – w stosownym przypadku – całego zmienionego systemu. Wyniki oceny są dokumentowane i przekazywane właścicielowi budynku, tak aby ocena była dostępna i mogła zostać wykorzystana na potrzeby weryfikacji zgodności z minimalnymi wymaganiami określonymi na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu oraz na potrzeby wydawania świadectw charakterystyki energetycznej. Bez uszczerbku dla art. 12 państwa członkowskie decydują, czy należy wymagać wydania nowego świadectwa charakterystyki energetycznej.

10.   Do dnia 31 grudnia 2019 r. Komisja przyjmie zgodnie z art. 23 akt delegowany, uzupełniając niniejszą dyrektywę poprzez ustanowienie opcjonalnego wspólnego programu Unii w zakresie oceny gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci. Ocena ta jest oparta na określeniu zdolności budynku lub modułu budynku do dostosowania jego funkcjonowania do potrzeb użytkownika i sieci oraz do poprawy jego efektywności energetycznej i ogólnej charakterystyki.

Zgodnie z załącznikiem Ia opcjonalny wspólny program Unii w zakresie oceny gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci:

11.   Do dnia 31 grudnia 2019 r. Komisja przyjmie – po przeprowadzeniu konsultacji z właściwymi zainteresowanymi stronami – akt wykonawczy określający warunki techniczne skutecznego wdrożenia programu, o którym mowa w ust. 10 niniejszego artykułu, w tym harmonogram niezobowiązującej fazy testowej na szczeblu krajowym, oraz wyjaśniający uzupełniający charakter programu wobec świadectw charakterystyki energetycznej, o których mowa w art. 11.

Ten akt wykonawczy przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 26 ust. 3.

(*3)  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (Dz.U. L 307 z 28.10.2014, s. 1)."

(*4)  Zalecenie Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 36).”;"

6)

w art. 10 ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„6.   Państwa członkowskie uzależniają środki finansowe dotyczące poprawy efektywności energetycznej przy renowacji budynków od planowanej lub osiągniętej oszczędności energii, zgodnie z jednym lub większą liczbą następujących kryteriów: