18.6.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 166/1

(1)

Pismem z dnia 6 sierpnia 2007 r. Francja zgłosiła Komisji pomoc restrukturyzacyjną na rzecz grupy FagorBrandt.

(2)

Pismem z dnia 10 października 2007 r. Komisja poinformowała Francję o swojej decyzji dotyczącej wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej „TFUE”) w sprawie tej pomocy.

(3)

Decyzję Komisji o wszczęciu postępowania (zwaną dalej „decyzją o wszczęciu postępowania”) opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (3). Komisja zwróciła się do zainteresowanych stron o zgłaszanie uwag do przedmiotowej pomocy.

(4)

Komisja otrzymała uwagi od trzech zainteresowanych stron, a mianowicie od dwóch konkurentów i od beneficjenta pomocy. Przedsiębiorstwo Electrolux przedstawiło swoje uwagi w piśmie z dnia 14 grudnia 2007 r. W wyniku spotkania ze służbami Komisji, które miało miejsce dnia 20 lutego 2008 r., przedsiębiorstwo to przedstawiło dodatkowe uwagi w pismach z dnia 26 lutego 2008 r. i 12 marca 2008 r. Jeden z konkurentów, który pragnie zachować anonimowość, zgłosił swoje uwagi w piśmie z dnia 17 grudnia 2007 r. (4). Grupa FagorBrandt przedstawiła swoje uwagi w piśmie z dnia 17 grudnia 2007 r. Komisja przekazała te uwagi Francji pismami z dnia 15 stycznia 2008 r. i z dnia 13 marca 2008 r., umożliwiając jej ich skomentowanie. Komisja otrzymała uwagi Francji odpowiednio pismem z dnia 15 lutego 2008 r. i w dokumencie złożonym podczas spotkania w dniu 18 marca 2008 r. (zob. motyw 5).

(5)

Pismem z dnia 13 listopada 2007 r. Francja przekazała Komisji swoje uwagi dotyczące decyzji o wszczęciu postępowania. Dnia 18 marca 2008 r. odbyło się spotkanie służb Komisji, władz francuskich i FagorBrandt. Po tym spotkaniu władze francuskie przedstawiły informacje pismami z dnia 24 kwietnia 2008 r. i 7 maja 2008 r. Drugie spotkanie odbyło się z udziałem tych samych stron w dniu 12 czerwca 2008 r. Po tym spotkaniu władze francuskie przedstawiły informacje pismem z dnia 9 lipca 2008 r. Dnia 15 lipca 2008 r. Komisja zwróciła się o dodatkowe informacje, które władze francuskie dostarczyły dnia 16 lipca 2008 r.

(6)

Dnia 21 października 2008 r. Komisja podjęła warunkowo pozytywną decyzję w kwestii pomocy na restrukturyzację w wysokości 31 mln euro przyznanej grupie FagorBrandt (5) (dalej zwaną „decyzją z dnia 21 października 2008 r.”).

(7)

Decyzja ta została unieważniona przez Sąd w dniu 14 lutego 2012 r. (6) (dalej „wyrok Sądu z dnia 14 lutego 2012 r.”) ze względu na dwa oczywiste błędy w ocenie: po pierwsze uwzględnienie niekwalifikowalnego środka wyrównawczego, a po drugie brak analizy łącznego wpływu, jaki miała na konkurencję poprzednia niezgodna ze wspólnym rynkiem pomoc przyznana przez władze włoskie (dalej zwana „pomocą władz włoskich”) i dotąd nieodzyskana, wraz z pomocą zatwierdzoną.

(8)

Komisja musi zatem przyjąć nową ostateczną decyzję. Zgodnie z orzecznictwem Sądu (7) Komisja musi w tym celu uwzględnić wyłącznie informacje, którymi dysponowała, podejmując poprzednią decyzję, czyli w dniu 21 października 2008 r. (zob. pkt „6.2.2. Ramy czasowe analizy”).

(9)

Przedmiotowa pomoc jest pomocą restrukturyzacyjną. Przewidziana kwota pomocy wynosi 31 mln EUR. Dotację przyznało francuskie Ministerstwo Gospodarki, Finansów i Zatrudnienia. Beneficjentem pomocy jest spółka FagorBrandt S.A. posiadająca kilka spółek zależnych, w których skupiono działalność produkcyjną i handlową.

(10)

Władze francuskie poinformowały, że bez pomocy państwa FagorBrandt S.A. nie sprostałaby trudnościom wyłącznie za pomocą dostępnych środków. Dotacja bezpośrednia w wysokości 31 mln euro umożliwi zdaniem Francji sfinansowanie połowy wydatków na restrukturyzację (8).

(11)

Grupa FagorBrandt (zwana dalej „grupą FagorBrandt”) należy pośrednio do spółki Fagor Electrodomésticos S. Coop (zwanej dalej „Fagor”), będącej spółdzielnią prawa hiszpańskiego. Kapitał tej spółdzielni rozkłada się między około 3 500 członków (pracowników-udziałowców), z których żaden nie może posiadać więcej niż 25 % kapitału spółdzielni.

(12)

Przedsiębiorstwo Fagor należy do zrzeszenia spółdzielni Mondragón Corporación Cooperativa (zwanego dalej „MCC”), w obrębie którego każda spółdzielnia zachowuje niezależność prawną i finansową. Fagor należy do działu „Foyer” grupy branżowej „Industrie” w ramach MCC.

(13)

W 2007 r. obroty grupy FagorBrandt wyniosły 903 mln euro. Grupa wytwarza wszystkie rodzaje dużych urządzeń gospodarstwa domowego, dzielące się na trzy główne grupy produktów: urządzenia do prania i zmywania (zmywarki do naczyń, pralki, suszarki do ubrań, pralko-suszarki), urządzenia do chłodzenia (lodówki, zamrażarki skrzyniowe i szufladkowe) oraz urządzenia do gotowania (piekarniki tradycyjne, kuchenki mikrofalowe, kuchenki, płyty kuchenne, wyciągi kuchenne).

(14)

W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja wyraziła wątpliwości z pięciu następujących powodów: ryzyko obejścia zakazu przyznawania pomocy restrukturyzacyjnej dla nowo utworzonych przedsiębiorstw; ryzyko obejścia obowiązku zwrotu pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem; wątpliwości dotyczące przywrócenia długoterminowej rentowności przedsiębiorstwa; niewystarczający charakter środków wyrównawczych; wątpliwości dotyczące ograniczenia pomocy do niezbędnego minimum, w szczególności jeśli chodzi o wkład beneficjenta.

(15)

Ponieważ grupa FagorBrandt została utworzona w styczniu 2002 r., w rozumieniu pkt 12 Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (zwanych dalej „wytycznymi dotyczącymi pomocy restrukturyzacyjnej”) (9) była ona nowo utworzonym przedsiębiorstwem do stycznia 2005 r., tj. przez trzy lata od chwili utworzenia. Oznacza to, że zarówno w czasie, gdy przedsiębiorstwo korzystało ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 44f francuskiego powszechnego kodeksu podatkowego (zwanego dalej „pomocą 44f”), jak i w czasie, gdy w grudniu 2003 r. Komisja uznała tę pomoc za niezgodną ze wspólnym rynkiem i nakazała jej odzyskanie (10), grupa FagorBrandt była nowo utworzonym przedsiębiorstwem. Zgodnie z pkt 12 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej nie kwalifikowała się ona zatem do takiej pomocy. W związku z tym fakt, że do momentu, gdy grupa przestała być nowo utworzonym przedsiębiorstwem, a tym samym zaczęła kwalifikować się do uzyskania pomocy restrukturyzacyjnej, Francja nie odzyskała pomocy uznanej w grudniu 2003 r. za niezgodną ze wspólnym rynkiem, mógł stanowić próbę obejścia zakazu określonego w pkt 12 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej.

(16)

Zauważając, że zgłoszona pomoc może w dużej części posłużyć sfinansowaniu zwrotu pomocy 44f, Komisja wyraziła wątpliwości, czy zgłoszona pomoc nie stanowi próby obejścia obowiązku zwrotu tej niezgodnej ze wspólnym rynkiem pomocy, czyniąc ten zwrot bezprzedmiotowym i bezskutecznym.

(17)

Jeśli chodzi o przywrócenie długoterminowej rentowności przedsiębiorstwa, Komisja wyraziła dwie wątpliwości. Z jednej strony, zauważając, że oczekiwano wzrostu obrotów za 2007 r. o około 20 % w porównaniu z rokiem poprzednim, Komisja zwróciła się z pytaniem, na jakich danych oparta była ta prognoza. Z drugiej strony Komisja zauważyła, że plan restrukturyzacji nie wskazywał, w jaki sposób grupa FagorBrandt miała zamiar poradzić sobie ze zwrotem pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem, jaką otrzymała jej włoska spółka zależna.

(18)

Komisja wyraziła również wątpliwości, czy dopuszczalny jest brak wdrożenia środków wyrównawczych, dodatkowych w stosunku do środków już wprowadzonych w ramach planu restrukturyzacji. Komisja przypomniała następujące fakty:

(19)

Co więcej, Komisja wyraziła wątpliwości, czy spełnione zostały warunki przewidziane w pkt 43 i 44 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej. Z jednej strony władze francuskie nie włączyły zwrotu pomocy 44f do kosztów restrukturyzacji, a z drugiej nie wyjaśniły pochodzenia niektórych kwot zaliczonych do „wkładu własnego beneficjenta”.

(20)

Przedsiębiorstwo Electrolux wskazuje, że w celu sprostania wyzwaniom światowej konkurencji wdrożyło bardzo kosztowne plany gruntownej restrukturyzacji. Aby zachować konkurencyjność, przedsiębiorstwo było zmuszone podjąć drastyczne środki, takie jak zamknięcie ośmiu zakładów w Europie Zachodniej, których produkcję przeniesiono w większości do innych zakładów istniejących w Europie i do nowych zakładów w Polsce i na Węgrzech. Podobne operacje restrukturyzacyjne przeprowadziła większość przedsiębiorstw w sektorze dużych urządzeń gospodarstwa domowego. Dlatego też przedsiębiorstwo to ubolewa, że grupa FagorBrandt mogła otrzymać wsparcie w sytuacji, z którą reszta sektora musi się zmierzyć bez takiej pomocy. Pomoc mogła więc zakłócić konkurencję kosztem innych przedsiębiorstw.

(21)

Konkurent, który chce zachować anonimowość, uważa po pierwsze, że planowana pomoc nie pomoże przywrócić przedsiębiorstwu długoterminowej rentowności. Uważa, że w celu zagwarantowania dalszego istnienia przedsiębiorstwa konieczna jest zasadnicza reorganizacja przemysłowa. Konkurent ten uważa, że grupa FagorBrandt nie będzie dysponowała środkami na sfinansowanie koniecznych inwestycji. Pomoc nie pozwoli również osiągnąć grupie FagorBrandt niezbędnych rozmiarów, co poprawiłoby jej pozycję w negocjacjach z dużymi dystrybutorami, którzy preferują dostawców prowadzących na rynku Unii Europejskiej działalność na większą skalę.

(22)

Po drugie konkurent ten uważa, że pomoc nie jest ograniczona do niezbędnego minimum, ponieważ spółka FagorBrandt mogłaby uzyskać środki niezbędne na restrukturyzację od swojego akcjonariusza i od spółdzielni (tj. MCC, w skład której wchodzi bank Caja Laboral), do której akcjonariusz ten należy.

(23)

Po trzecie konkurent uważa, że pomoc może zakłócać konkurencję i wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Z jednej strony większość przedsiębiorstw omawianego sektora produkuje w Europie, można je więc uznać za przedsiębiorstwa europejskie. Azjatyccy i tureccy konkurenci mają znaczącą pozycję tylko w przypadku niektórych produktów. Z drugiej strony grupa FagorBrandt jest piątym podmiotem na rynku europejskim i posiada silną pozycję na rynku francuskim, hiszpańskim i polskim. Konkurent uważa tym samym, że z powodu braku środków wyrównawczych pomoc nie mogłaby zostać uznana przez Komisję za zgodną ze wspólnym rynkiem.

(24)

Po czwarte wcześniejsze przyznanie bezprawnej pomocy przez Francję i Włochy nasuwa dwa wnioski: z jednej strony trudności grupy FagorBrandt stale się powtarzają, co jest rozstrzygające w kwestii jej rentowności; z drugiej strony zgłoszona pomoc najprawdopodobniej zostanie wykorzystana do zwrotu niezgodnej z prawem pomocy, co stanowiłoby obejście obowiązku zwrotu.

(25)

Uwagi grupy FagorBrandt są podobne do uwag władz francuskich, które streszczono poniżej.

(26)

Jeśli chodzi o ewentualne obejście zakazu pomocy restrukturyzacyjnej dla nowo utworzonych przedsiębiorstw, władze francuskie nie zaprzeczają, że grupę FagorBrandt należy uznać za „nowo utworzone przedsiębiorstwo” w okresie trzech lat od czasu utworzenia, zgodnie z pkt 12 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej. Zauważają jednak, że kwestia ewentualnej pomocy restrukturyzacyjnej dla grupy FagorBrandt została po raz pierwszy poruszona dopiero w 2006 r., w związku z trudnościami, jakie grupa przeżywała od 2004 r. i po uwzględnieniu jej pogarszającej się sytuacji finansowej od 2005 r., czyli piątego roku istnienia przedsiębiorstwa. Innymi słowy przedsiębiorstwo to nie miało powodu ubiegać się o pomoc restrukturyzacyjną, dopóki nie znalazło się w sytuacji, która by taką pomoc uzasadniała, co nastąpiło dopiero w 2006 r. W związku z tym kwestia ewentualnego obejścia reguły trzech lat jest w tym przypadku bezprzedmiotowa.

(27)

Jeśli chodzi o przypuszczenie, jakoby zgłoszona pomoc czyniła obowiązek zwrotu bezskutecznym, Francja przypomina, że przedsiębiorstwo nie jest zagrożone wyłącznie ze względu na zwrot pomocy. Trudności finansowe rozpoczęły się bowiem w 2004 r., a sytuacja znacznie się pogorszyła w roku 2005 i 2006. W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja stwierdziła, że przedsiębiorstwo rzeczywiście jest w trudnej sytuacji w rozumieniu wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej. Francja wnioskuje z tego, że przedsiębiorstwo kwalifikuje się w związku z tym do pomocy restrukturyzacyjnej, jeśli pozostałe warunki uzyskania tej pomocy są spełnione. Kwestia, czy przedsiębiorstwo mogłoby przetrwać do końca 2007 r. lub 2008 r. czy też nie, gdyby nie musiało zwrócić pomocy, jest bezprzedmiotowa, ponieważ zwrot pomocy stał się obowiązkowy od momentu przyjęcia przez Komisję w 2003 r. negatywnej decyzji dotyczącej programu określonego w art. 44f. Wniosek o pomoc uzasadniony jest więc nagromadzeniem trudności finansowych wynikających z kosztów restrukturyzacji poniesionych dotychczas przez przedsiębiorstwo, z niezakończenia tej restrukturyzacji, a także ze wszystkich innych kosztów, które przedsiębiorstwo musi wziąć pod uwagę, w tym zwrotu pomocy.

(28)

Jeśli chodzi o przywrócenie długoterminowej rentowności i związane z nim dwie wątpliwości przedstawione w decyzji o wszczęciu postępowania, władze francuskie mają następujące spostrzeżenia. Jeśli chodzi o prognozę dotyczącą wzrostu obrotów w 2007 r. o 20 % w porównaniu z rokiem 2006, wynika ona przede wszystkim ze zmiany obszaru działalności grupy FagorBrandt, do której doszło w 2006 r. Jeśli chodzi o nieuwzględnienie zwrotu bezprawnej pomocy, jaką otrzymała włoska spółka zależna (przyznanej w ramach przejęcia przez Brandt Italia działalności w zakresie urządzeń gospodarstwa domowego spółki Ocean Spa), władze francuskie podkreślają, że zwrot tej pomocy nie powinien wpłynąć na rentowność przedsiębiorstwa, ponieważ kwota przypadająca na Brandt Italia powinna być niższa niż 200 000 euro, a pozostałą część kwoty pomocy miało pokryć przedsiębiorstwo, które sprzedało przedmiotową działalność.

(29)

Jeśli chodzi o brak środków wyrównawczych, Francja powtarza, że przedsiębiorstwo zbyło już w 2004 r. spółkę Brandt Components (zakład w Nevers). Ponadto spółka zmniejszyła zdolności produkcyjne, zaprzestając produkcji zamrażarek skrzyniowych i wolnostojących kuchenek mikrofalowych. Władze francuskie przypominają również, że pomoc spowodowała zakłócenie konkurencji w bardzo niewielkim stopniu, co zmniejsza konieczność wprowadzenia środków wyrównawczych. Grupa FagorBrandt ma bowiem mniej niż [0-5] % (13) udziałów w rynku europejskim, co jest bardzo słabym wynikiem w porównaniu z głównymi konkurentami. Władze francuskie uważają skądinąd, że obecność przedsiębiorstwa na rynku pozwoli uniknąć sytuacji oligopolu. W trakcie formalnego postępowania wyjaśniającego władze francuskie zaproponowały wdrożenie dodatkowych środków wyrównawczych.

(30)

Jeśli chodzi o wątpliwości Komisji dotyczące ograniczenia pomocy do minimum i własnego wkładu beneficjenta, władze francuskie mają następujące spostrzeżenia. Jeśli chodzi o nieuwzględnienie zwrotu pomocy w kosztach restrukturyzacji, wskazują one, że zwrotu niezgodnej ze wspólnym rynkiem pomocy nie można a priori uznać za koszty restrukturyzacji. W odniesieniu do „wkładu własnego beneficjenta”, zgodnie z określeniem użytym w zgłoszeniu, władze francuskie tłumaczą, że chodzi tu o pożyczki bankowe.

(31)

W odniesieniu do uwag przedsiębiorstwa Electrolux Francja podkreśla, że środki restrukturyzacyjne podjęte przez Electrolux i innych konkurentów nie miały na celu poprawy trudnej sytuacji ekonomicznej, lecz wzmocnienie pozycji na rynku dużych urządzeń gospodarstwa domowego. Francja uważa więc, że sytuacja grupy FagorBrandt i jej konkurentów, którzy zresztą dysponują o wiele większymi środkami finansowymi ze względu na dużo większe rozmiary, nie jest porównywalna.

(32)

W odniesieniu do uwag dotyczących długoterminowej rentowności grupy FagorBrandt, przedstawionych przez przedsiębiorstwo, które zastrzegło sobie anonimowość, władze francuskie podkreślają przede wszystkim, że grupa FagorBrandt podjęła środki zmierzające najpierw do zmniejszenia strat i zwiększenia marży, a docelowo do tego, aby uzyskać lepszą pozycję na rynku, w szczególności poprzez rozwój […].

(33)

Jeśli chodzi o stwierdzenie, że pomoc nie jest ograniczona do minimum, ponieważ grupa FagorBrandt mogłaby uzyskać finansowanie od swoich akcjonariuszy, władze francuskie podkreślają, że MCC nie jest strukturą holdingową, lecz przedsięwzięciem spółdzielczym. W tym przedsięwzięciu spółdzielczym każda spółdzielnia, w tym Fagor, czy też bank Caja Laboral, jest niezależna i zależy od decyzji swoich pracowników-spółdzielców, którzy są jej właścicielami. Grupa FagorBrandt może więc liczyć jedynie na wsparcie finansowe ze strony Fagor, ograniczone bieżącymi zdolnościami tego przedsiębiorstwa. Nabycie grupy FagorBrandt zmniejszyło pole manewru Fagor w zakresie środków pieniężnych, a zatem przedsiębiorstwo to nie może obecnie udzielać finansowania powyżej pewnego poziomu.

(34)

Po trzecie w odpowiedzi na domniemany negatywny wpływ na konkurencję władze francuskie wskazują na sprzeczności w uwagach zainteresowanej strony, która zastrzegła sobie anonimowość. Z jednej strony stwierdza ona, że pomoc naruszałaby warunki konkurencji w obrębie rynku europejskiego. Z drugiej strony przyznaje, że grupa FagorBrandt jest bardzo mała w porównaniu z głównymi podmiotami, co stanowi zagrożenie dla jej rentowności. W odniesieniu do braku środków wyrównawczych władze francuskie przypominają również, że wdrożyły dotychczas znaczne środki wyrównawcze i że proponują wdrożenie nowych.

(35)

Po czwarte w odpowiedzi na stwierdzenia oparte na wcześniejszym przyznaniu przez Francję i Włochy pomocy niezgodnej z prawem Francja przypomina, że ta bezprawna pomoc dotyczyła nie programu restrukturyzacji przedsiębiorstwa, a programu mającego na celu utrzymanie zatrudnienia na określonym obszarze. Francja podkreśla ponadto, w oparciu o informacje przekazane Komisji dnia 17 grudnia 2007 r. przez grupę FagorBrandt, że nie ma żadnego faktycznego związku między kwotą przyznanej pomocy (około 20 mln EUR pomocy netto po opodatkowaniu) a kwotą pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem (około 27,3 mln EUR po naliczeniu odsetek). Ponadto koszty restrukturyzacji są szacowane na 62,5 mln EUR, a tym samym są wyraźnie wyższe od kwoty pomocy restrukturyzacyjnej, o którą wnioskowano. Władze przypominają także o zamiennym charakterze wydatków.

(36)

Jeśli chodzi o uwagi przedstawione Komisji przez grupę FagorBrandt, władze francuskie stwierdzają, że mogą jedynie zgodzić się z tymi wyjaśnieniami, tym bardziej, że uzupełniają one ich własne uwagi.

(37)

Komisja uważa, że omawiany środek stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Ma on formę dotacji udzielonej przez rząd francuski, a w związku z tym został sfinansowany z zasobów państwowych i stanowi działanie państwa. Środek ten jest skierowany wyłącznie do grupy FagorBrandt, a zatem ma charakter selektywny. Dotacja stanowi korzyść dla grupy FagorBrandt, gdyż zapewnia jej dodatkowe środki i pozwala uniknąć zakończenia działalności. Środek ten może więc zakłócać konkurencję między producentami dużych urządzeń gospodarstwa domowego. Rynek dużych urządzeń gospodarstwa domowego charakteryzuje się szeroką wymianą handlową między państwami członkowskimi. W związku z powyższym Komisja uznaje, że zgłoszony środek stanowi pomoc państwa. Francja nie kwestionuje tego stwierdzenia.

(38)

W art. 107 ust. 2 i 3 TFUE przewidziano odstępstwa od ogólnej niezgodności ze wspólnym rynkiem określonej w ust. 1 tego artykułu. Odstępstwa określone w art. 107 ust. 2 TFUE ewidentnie nie mają zastosowania w niniejszym przypadku.

(39)

Jeśli chodzi o odstępstwa określone w art. 107 ust. 3 TFUE, Komisja zauważa, że skoro cel pomocy nie ma wymiaru regionalnego, a odstępstwo określone w lit. b) wspomnianego ustępu wyraźnie nie ma zastosowania, stosuje się jedynie odstępstwo, o którym mowa w lit. c). Zapis ten przewiduje zezwolenie na pomoc państwa przeznaczoną na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych, o ile nie zmienia ona warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. W tym kontekście bezsporne jest, że pomoc została przyznana w celu przywrócenia długoterminowej rentowności zagrożonego przedsiębiorstwa. W wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej Komisja przedstawiła sposób, w jaki ocenia zgodność takiej pomocy ze wspólnym rynkiem. Wytyczne te posłużą więc za podstawę prawną oceny. Komisja uważa, że żadne inne ramy wspólnotowe nie mogłyby mieć zastosowania w niniejszej sprawie. Ponadto Francja nie powołała się na żadne inne odstępstwo w TFUE. Żadna z zainteresowanych stron nie odniosła się zresztą krytycznie do wyboru tej podstawy prawnej, którą wskazano już w decyzji o wszczęciu postępowania.

(40)

Zgodnie z orzecznictwem Sądu (14) Komisja musi, po unieważnieniu swojej decyzji, oprzeć kolejną analizę wyłącznie na informacjach, którymi dysponowała w momencie przyjęcia unieważnionej decyzji, w tym przypadku w dniu 21 października 2008 r.

(41)

Późniejsze wydarzenia, które miały miejsce po dniu 21 października 2008 r., nie mogą więc zostać wzięte pod uwagę. Tendencje wpływające na kształt rynku lub zmiany w zakresie sytuacji beneficjenta pomocy powinny zostać wyłączone z analizy. Komisja nie bierze też pod uwagę okresu wykonania planu restrukturyzacji, który nastąpił po miesiącu październiku 2008 r. (15).

(42)

Ponadto Komisja nie musi ponawiać badania sprawy ani uzupełniać go o nowe ekspertyzy techniczne (16). Unieważnienie aktu prawnego kończące postępowanie administracyjne złożone z kilku etapów niekoniecznie musi oznaczać unieważnienie całego postępowania. Jeżeli, tak jak to miało miejsce w omawianym przypadku, pomimo badania umożliwiającego wyczerpującą analizę zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem, analiza przeprowadzona przez Komisję okazuje się niepełna, a podjęta na jej podstawie decyzja – niezgodna z prawem, postępowanie mające na celu zastąpienie tej decyzji nową może zostać wznowione na podstawie przeprowadzonego badania (17).

(43)

Co więcej, zważywszy że Komisja musi oprzeć nową analizę wyłącznie na informacjach, którymi dysponowała w październiku 2008 r., czyli informacjach, w sprawie których władze francuskie i grupa FagorBrandt zajęły już stanowisko, nie jest konieczne zasięganie ich opinii po raz kolejny (18). Również prawo osób zainteresowanych do wyrażenia swojego stanowiska zostało zagwarantowane przez publikację w Dzienniku Urzędowym decyzji o wszczęciu postępowania (19), a żadne z postanowień rozporządzenia nr 659/1999 nie wymaga ponownego zapewnienia im takiej możliwości, w przypadku gdy plan restrukturyzacji został zmieniony w trakcie badania (20).

(44)

Niniejsza decyzja opiera się zatem wyłącznie na informacjach dostępnych w dniu 21 października 2008 r.

(45)

Aby dane przedsiębiorstwo mogło otrzymać pomoc restrukturyzacyjną, musi przede wszystkim istnieć możliwość uznania go za przedsiębiorstwo zagrożone zgodnie z definicją zawartą w sekcji 2.1 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej.

(46)

W pkt 24 decyzji o wszczęciu postępowania Komisja wskazała, że wydaje się, iż przedsiębiorstwo jest zagrożone w rozumieniu pkt 11 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej. W pkt 27 decyzji o wszczęciu postępowania Komisja wskazała również, że zgodnie z pkt 13 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej trudności zagrożonego przedsiębiorstwa stały się zbyt poważne, by ich rozwiązanie mogło zostać sfinansowane przez hiszpańskiego akcjonariusza przedsiębiorstwa. Wbrew tej wstępnej ocenie konkurent, który zastrzegł sobie anonimowość, uważa, że grupa FagorBrandt mogłaby otrzymać od Fagor i MCC niezbędne wsparcie finansowe, by sprostać tym trudnościom. Należy więc przeanalizować, czy wstępna ocena dokonana w decyzji o wszczęciu postępowania powinna ulec zmianie. Komisja zauważa, że konkurent opiera swoje stwierdzenie na artykule prasowym (21), w którym zasugerowano, że Fagor może z łatwością pozyskać środki na rynkach finansowych. Komisja zauważa jednak, że artykuł ten pochodzi z kwietnia 2005 r. i że od tego czasu sytuacja finansowa Fagor mocno się pogorszyła. Władze francuskie przypominają w tym względzie, że zobowiązania finansowe Fagor (poza konsolidacją zadłużenia grupy FagorBrandt) potroiły swoją wysokość w 2005 r., w szczególności w wyniku zakupu akcji grupy FagorBrandt i poważnych inwestycji przemysłowych w ramach Fagor. Ponadto spółka Fagor dokapitalizowała grupę FagorBrandt kwotą 26,9 mln EUR w 2006 r. Wszystkie te operacje praktycznie wyczerpały zdolność spółdzielni do zaciągania zobowiązań, a jej współczynnik zadłużenia znacząco przekroczył ogólnie przyjęte progi.

(47)

Ponadto władze francuskie wyjaśniły, że spółka Fagor, będąca jedynym akcjonariuszem grupy FagorBrandt, jest spółdzielnią pracowników-udziałowców prawa hiszpańskiego. Kapitał tej spółdzielni rozkłada się między około 3 500 członków, którymi są wyłącznie pracownicy-udziałowcy i z których żaden nie może posiadać więcej niż 25 % kapitału spółdzielni.

(48)

Z powodu takiej formy prawnej Fagor nie może podwyższyć kapitału ze środków wniesionych przez inwestorów zewnętrznych. Spółdzielnia może zwiększyć swój kapitał wyłącznie ze środków swoich członków, których możliwości finansowe są ograniczone własnymi oszczędnościami. Jedyna możliwość sfinansowania rozwoju, jaką dysponuje, to zaciąganie pożyczek bankowych lub pożyczek obligacyjnych.

(49)

Z kolei MCC to zrzeszenie spółdzielni, do których należy Fagor. W ramach tego zrzeszenia każda spółdzielnia zachowuje niezależność prawną i finansową. Innymi słowy, miedzy Fagor a MCC nie ma żadnych powiązań kapitałowych. MCC nie jest zatem spółką holdingową, ale ruchem spółdzielczym. Każda spółdzielnia należąca do tego zgrupowania, jak Fagor czy bank Caja Laboral, jest niezależna i zależy od decyzji swoich pracowników-spółdzielców, którzy są jej właścicielami. Stosunki między MCC a jego członkami nie mogą być zatem postrzegane tak samo jak w przypadku tradycyjnej grupy kapitałowej.

(50)

W związku z tym MCC z powodu swojej formy prawnej nie mogło pozyskiwać finansowania, tak jak to robi spółka akcyjna, i nie może być traktowane jako spółka dominująca w rozumieniu pkt 13 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej. Grupa FagorBrandt mogła więc liczyć wyłącznie na wsparcie swojej spółki dominującej, Fagor, w granicach jej możliwości kapitałowych.

(51)

Komisja uważa więc, że nie należy zmieniać oceny dokonanej w decyzji o wszczęciu postępowania w odniesieniu do kwalifikowalności przedsiębiorstwa na podstawie pkt 11 i 13 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej.

(52)

Jeśli chodzi o kwalifikowalność przedsiębiorstwa na podstawie warunków określonych w sekcji 2.1 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, w decyzji o wszczęciu postępowania podniesiono tylko jedną wątpliwość, mianowicie ewentualne obejście zakazu pomocy restrukturyzacyjnej dla nowo utworzonych przedsiębiorstw (zob. pkt 3 „Powody wszczęcia postępowania”).

(53)

Komisja przeanalizowała sytuację finansową przedsiębiorstwa, którą przedstawiono w tabeli nr 1 poniżej. Wyraźnie widać, że w ciągu trzech pierwszych lat istnienia przedsiębiorstwo, nawet gdyby zwróciło pomoc 44f, nie spełniało kryteriów określonych w pkt 10 i 11 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej pozwalających na uznanie go za zagrożone: jeśli chodzi o pkt 10 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, wydaje się, że nawet gdyby przedsiębiorstwo zwróciło pomoc w wysokości 22,5 mln EUR już w 2004 r. (tj. w miesiącach następujących po podjęciu przez Komisję ostatecznej negatywnej decyzji), to i tak nie utraciłoby połowy środków własnych w 2004 r. Jeśli chodzi o pkt 11 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, nawet gdyby przedsiębiorstwo zwróciło pomoc w wysokości 22,5 mln EUR już w 2004 r., odnotowałoby straty tylko w jednym roku (2004), co nie wystarcza do uznania go za zagrożone na podstawie tego punktu. Narzuca się więc stwierdzenie, że trudności finansowe grupy FagorBrandt zwiększały się od 2005 r. w taki sposób, że przedsiębiorstwo można by uznać za zagrożone w rozumieniu wytycznych dotyczących restrukturyzacji (tj. przedsiębiorstwo, które „bez zewnętrznej interwencji władz publicznych (…) prawie na pewno zniknie z rynku w perspektywie krótko- lub średnioterminowej”) przypuszczalnie od następnego roku (biorąc pod uwagę obowiązek zwrotu pomocy 44f), a z pewnością w 2007 r.

Tabela 1

(54)

Komisja zauważyła również, że w trakcie pierwszego kwartału 2005 r. grupa Fagor podjęła decyzję o zakupie 90 % akcji przedsiębiorstwa za cenę [150–200] mln EUR. To pokazuje, że rynek nie uważał przedsiębiorstwa za zagrożone w rozumieniu wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, tj. za przedsiębiorstwo, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno zniknie z rynku w perspektywie krótko- lub średnioterminowej.

(55)

W związku z powyższym Komisja uważa, że przedsiębiorstwo utworzone w styczniu 2002 r. nie mogło zostać uznane za zagrożone w trakcie trzech pierwszych lat istnienia, nawet gdyby niezwłocznie zwróciło pomoc 44f. Uważa tym samym, że opóźnianie przez Francję odzyskania pomocy 44f do stycznia 2005 r. – tj. o trzy lata od chwili utworzenia grupy FagorBrandt – nie skutkowało sztucznym utrzymywaniem przy życiu przedsiębiorstwa, które w przeciwnym wypadku zniknęłoby z rynku. Uważa również, że w trakcie tego okresu przedsiębiorstwo nie miało powodów, by ubiegać się o pomoc restrukturyzacyjną. W związku z powyższym Komisja uznaje, że opóźnienie przez Francję odzyskania pomocy 44f do stycznia 2005 r. nie stanowi obejścia zakazu pomocy restrukturyzacyjnej dla nowo utworzonych przedsiębiorstw w rozumieniu pkt 12 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej.

(56)

Podsumowując, wątpliwości dotyczące kwalifikowalności przedsiębiorstwa zostały rozwiane, a Komisja uważa, że warunki określone w sekcji 2.1 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej zostały spełnione.

(57)

Na podstawie pkt 23 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej i ze względu na fakt, że wydaje się, iż zgłoszona pomoc służy głównie sfinansowaniu zwrotu pomocy 44f, w pkt 30 decyzji o wszczęciu postępowania Komisja wyraziła wątpliwość, czy zgłoszona pomoc nie stanowi obejścia obowiązku zwrotu, czyniąc ten zwrot bezprzedmiotowym i bezskutecznym.

(58)

Przy ocenie tej kwestii Komisja uwzględniła następujące informacje.

(59)

Po pierwsze, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, zwrot pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem wraz z odsetkami pozwala przywrócić sytuację sprzed przyznania pomocy i wyeliminować tym samym zakłócenia konkurencji, do jakich pomoc prowadzi. W niniejszym przypadku zakłada się więc, że zwrot pomocy 44f wraz z odsetkami – od którego zależy wypłata nowej pomocy – przywróci sytuację sprzed przyznania pomocy.

(60)

Po drugie, przedsiębiorstwo kwalifikuje się do pomocy restrukturyzacyjnej. Po pierwsze bowiem, trudności finansowe przedsiębiorstwa nie wynikają głównie ze zwrotu pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem. Mają inne źródła, które są przyczyną strat ponoszonych od 2004 r. (zob. tabela 1). Przyszły zwrot pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem tylko zwiększy te trudności do tego stopnia, że przedsiębiorstwo nie będzie mogło im sprostać bez pomocy państwa. Po drugie, wdrożono plan restrukturyzacji działalności, którego koszt wynosi 62,5 mln EUR. To pokazuje, że restrukturyzacja działalności niezbędna w celu przywrócenia rentowności przedsiębiorstwa wiąże się z bardzo wysokimi kosztami, przewyższającymi zwrot pomocy 44f, która wynosi 22,5 mln EUR bez odsetek. Informacje te wskazują, że spółka FagorBrandt jest przedsiębiorstwem w trudnej sytuacji, którego istnienie jest zagrożone. Może ona, jak każde przedsiębiorstwo w takiej sytuacji, uzyskać pomoc restrukturyzacyjną, jeśli spełnione są warunki określone w wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej.

(61)

Po trzecie, w decyzji z 1991 r. w sprawie Deggendorf (22) Komisja zauważyła, że „skumulowanym skutkiem przyznanej bezprawnie pomocy, której zwrotu Deggendorf odmawia od 1986 r., i nowej pomocy (…) są nadmierne i nienależne korzyści dla tej spółki, które zmieniają warunki wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem”, ale uznała nową pomoc za zgodną ze wspólnym rynkiem pod warunkiem „zobowiązania władz (…) do zawieszenia wypłaty pomocy spółce Deggendorf, dopóki nie doprowadzą one do odzyskania pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem (…)”. W wyroku z dnia 15 maja 1997 r. (23) Trybunał Sprawiedliwości zatwierdził podejście przyjęte przez Komisję. Komisja przyjęła od tego czasu wiele decyzji, w których stosuje to samo podejście, tj. uznanie nowej pomocy za zgodną ze wspólnym rynkiem, przy jednoczesnym nakazie zawieszenia jej wypłaty do czasu zwrotu pomocy niezgodnej z prawem (24). Komisja zauważa, że w niniejszym przypadku, jeśli nowa pomoc spełniałaby warunki określone w wytycznych dotyczących restrukturyzacji, wydaje się, że nic nie stoi na przeszkodzie zastosowaniu podejścia przyjętego w sprawie Deggendorf, tj. uznania nowej pomocy za zgodną ze wspólnym rynkiem pod warunkiem, że jej wypłata zostanie zawieszona do czasu odzyskania pomocy 44f.

(62)

Na podstawie powyższych rozważań wątpliwości Komisji zostały rozwiane.

(63)

W związku z tym Komisja pragnie dodać poniższe uściślenie. W pkt 23 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej nakłada się na Komisję obowiązek uwzględnienia w ramach analizy pomocy restrukturyzacyjnej „po pierwsze, skumulowan[ych] skutk[ów] poprzedniej pomocy i nowej pomocy, oraz, po drugie, fakt[u], iż poprzednia pomoc nie została zwrócona”. Jak wskazano w przypisie nr 14 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, przepis ten opiera się na wyroku w sprawie Deggendorf (25). W niniejszym przypadku Francja zobowiązała się odzyskać pomoc 44f przed przystąpieniem do wypłacenia nowej pomocy. W niniejszej decyzji obowiązkiem Komisji na mocy przywołanego wyżej orzeczenia w sprawie Deggendorf jest przekształcenie tego zobowiązania w warunek zgodności zgłoszonej pomocy ze wspólnym rynkiem. W ten sposób Komisja upewni się, że nie nastąpi kumulacja wcześniejszej pomocy z nową pomocą i że wcześniejsza pomoc zostanie zwrócona.

(64)

Według stanu na dzień 21 października 2008 r. Brandt Italia – włoska spółka zależna grupy FagorBrandt – nadal nie zwróciła części pomocy przyznanej przez władze włoskie. Pomoc ta została uznana przez Komisję za niezgodną ze wspólnym rynkiem w decyzji z dnia 30 marca 2004 r. (26).

(65)

W takim wypadku, jak już zauważono w motywie 61, wyrok w sprawie Deggendorf (27) potwierdza, że Komisja nie przekroczyła swoich uprawnień w zakresie oceny, nakazując odzyskanie wcześniej przyznanej pomocy jako warunek wypłacenia nowej pomocy. Przy założeniu, że Komisja warunkuje przyznanie planowanej pomocy wcześniejszym odzyskaniem co najmniej jednej wcześniejszej pomocy, nie ma ona obowiązku badać łącznego skutku tej pomocy dla konkurencji, gdyż taki warunek pozwala uniknąć skumulowania korzyści wynikającej z planowanej pomocy z korzyścią przyznaną w ramach wcześniejszej pomocy (28).

(66)

W ramach swojej praktyki decyzyjnej Komisja była bowiem zwolenniczką odzyskiwania pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem przed przekazaniem nowej pomocy (29), zamiast stosowania pkt 23 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, który umożliwia jej uwzględnienie łącznego skutku pomocy niezgodnej z prawem i nowej pomocy.

(67)

Tymczasem ze względu na szczególny charakter niniejszej sprawy Komisja zamierza zastosować pkt 23 wytycznych. W związku bowiem z unieważnieniem przez Sąd decyzji Komisji z dnia 21 października 2008 r. musi ona przyjąć nową decyzję. W tym kontekście Komisja nie może brać pod uwagę informacji, którymi nie dysponowała jeszcze w dniu, w którym przyjęła pierwszą decyzję. Komisja nie może zatem uwzględnić nowych zobowiązań podjętych przez państwo członkowskie ani też warunków odzyskania niezgodnej z prawem pomocy, które miało miejsce po tej dacie.

(68)

W związku z tym, a równocześnie zgodnie sugestią zawartą w wyroku Sądu z dnia 14 lutego 2012 r. (30), Komisja musi zbadać łączny wpływ pomocy władz włoskich i zgłoszonej pomocy restrukturyzacyjnej na konkurencję.

(69)

Należy natomiast określić najpierw kwotę pomocy władz włoskich, która powinna zostać uwzględniona według stanu na dzień 21 października 2008 r.

(70)

Grupa FagorBrandt szacuje, że zwrot pomocy władz włoskich przypadający na Brandt Italia powinien być najprawdopodobniej niższy niż 200 000 EUR.

(71)

Grupa FagorBrandt kupiła bowiem w 2003 r., za pośrednictwem swojej spółki zależnej Brandt Italia, fabrykę w Verolanuova i jej aktywa od spółki Ocean, która była wówczas poddana sądowemu postępowaniu naprawczemu. Cena, jaką Brandt Italia zaoferowała za odnośne aktywa, wynosiła 10 mln EUR.

(72)

Ustanowiony przez sąd zarząd spółki Ocean uznał tę kwotę za niewystarczającą, a zatem władze włoskie zwróciły się o objęcie tego rodzaju transakcji przejęcia przepisami ustanowionymi w programach „Mobilita” i „Casa Integrazione”, które zostały uznane za zgodne z obowiązującymi przepisami prawa europejskiego. Przewidziano w nich między innymi, że przedsiębiorstwa zatrudniające osoby bezrobotne mogą skorzystać ze zwolnienia ze składek na ubezpieczenie społeczne. Rozszerzenie tych przepisów miało na celu doprowadzenie do podwyższenia ceny odnośnych aktywów ze względu na płynącą z tego rozwiązania korzyść dla kupującego.

(73)

W związku z tym w dniu 14 lutego 2003 r. władze włoskie wydały rozporządzenie z mocą ustawy stanowiące, że nabywca aktywów spółki podlegającej postępowaniu naprawczemu i zatrudniającej powyżej 1 000 osób może skorzystać z ulg w zakresie obciążeń socjalnych i dodatkowych składek w odniesieniu do każdego przejętego pracownika. Zawarta w dniu 7 marca 2003 r. transakcja nabycia działalności Ocean SpA w zakresie sprzętu gospodarstwa domowego przez Brandt Italia kwalifikowała się do objęcia tym programem, wdrożonym na podstawie przywołanego rozporządzenia z mocą ustawy. Dlatego też kwota tych zwolnień, szacowana na 8,5 mln EUR, doprowadziła do podwyższenia ceny zaproponowanej przez Brandt Italia, która wzrosła tym samym do 18,5 mln EUR.

(74)

W decyzji z dnia 30 marca 2004 r. (31) Komisja uznała, że rozporządzenie z mocą ustawy z dnia 14 lutego 2003 r., przekształcone w ustawę w dniu 17 kwietnia 2003 r., stanowiło program pomocy niezgodny z prawem i ze wspólnym rynkiem. Po zapoznaniu się z decyzją Komisji spółka Brandt Italia uzyskała w dniu 5 lipca 2004 r. w Sądzie Gospodarczym w Brescia decyzję o konfiskacie ostatniej transzy płatności za zakup aktywów (5,7 mln EUR) i zwróciła się do organów prowadzących postępowanie naprawcze w spółce Ocean w celu odzyskania nadpłaconej kwoty. Spółka Brandt Italia uważała bowiem, że władze włoskie powinny odzyskać niezgodną z prawem pomoc od jej rzeczywistego beneficjenta.

(75)

Dlatego też mimo że beneficjentem pomocy w ramach programu zakwestionowanego przez Komisję była spółka Brandt Italia (gdyż faktycznie skorzystała z ulg), grupa FagorBrandt oszacowała, że ostateczna korzyść związana z pomocą została niemal w całości przekazana wierzycielom zarejestrowanym przez ustanowiony sądowo zarząd spółki Ocean w postaci odliczenia podwyżki ceny zakupu aktywów (cena wzrosła o 8,5 mln EUR, natomiast ulgi faktycznie przyznane wynosiły 8 624 283 EUR). W efekcie władze francuskie oszacowały, że kwota należna od Brandt Italia/FagorBrandt wynosiła 124 283 EUR plus odsetki.

(76)

Natomiast władze włoskie przekazały Komisji informacje, które podważają taką argumentację.

(77)

Dnia 13 maja 2008 r. władze włoskie przekazały Komisji dwa orzeczenia Sądu w Brescia. Dotyczyły one sporu między Narodowym Instytutem Ubezpieczeń Społecznych (INPS) a Brandt Italia w kwestii ustalenia kwoty pomocy, a konkretnie wysokości ulg w składkach na ubezpieczenie społeczne, z których skorzystała spółka Brandt Italia.

(78)

Pierwszym orzeczeniem z dnia 1 lutego 2008 r. zawieszono nakaz odzyskania wydany przez INPS wobec Brandt Italia w dniu 18 grudnia 2007 r. INPS odwołał się od tego orzeczenia. Dnia 29 kwietnia 2008 r. sąd apelacyjny uchylił zawieszenie nakazu odzyskania.

(79)

Trzecie orzeczenie z dnia 8 lipca 2008 r., przekazane Komisji dnia 20 października 2008 r., podtrzymuje co do meritum stanowisko INPS w kwestii nakazu zwrotu całości pomocy przez Brandt Italia. Spółka Brandt Italia została powiadomiona o tym orzeczeniu w dniu 15 września 2008 r.

(80)

W świetle powyższych informacji Komisja musi zatem ustalić kwotę pomocy, którą ma zwrócić Brandt Italia/FagorBrandt, według racjonalnego oszacowania na dzień 21 października 2008 r. W tym kontekście Komisja pragnie zauważyć, że orzeczeniem z dnia 8 lipca 2008 r. Sąd w Brescia nakazał Brandt Italia zwrot 8 890 878,02 EUR.

(81)

Tymczasem Komisja oszacowała, że od tej kwoty należy odliczyć kwotę konfiskaty, czyli 5,7 mln EUR. Spółka Brandt Italia nie dysponowała bowiem tą kwotą, zablokowaną w ramach środka ochronnego, od czasu orzeczenia Sądu Gospodarczego w Brescia z dnia 5 lipca 2004 r. Decyzję tę podjęto z uwagi na decyzję Komisji z dnia 30 marca 2004 r., a kwota ta została zablokowana ze względu na przewidywaną konieczność jej odzyskania. Dlatego też na dzień 21 października 2008 r. można było zakładać, że kwota ta posłuży do zwrotu części omawianej pomocy. Wniosek ten potwierdzają następujące fakty:

(82)

W efekcie, biorąc pod uwagę okoliczności wyjaśnione w motywach 76–81 Komisja uznaje, że ostateczna kwota pomocy władz włoskich, którą należy uwzględnić do celów niniejszej analizy, wynosi 3 190 878,02 EUR, do której należy doliczyć odsetki narosłe do dnia 21 października 2008 r.

(83)

W kwestii odsetek Komisja uznaje bowiem, że datą, którą należy wziąć pod uwagę, nie jest data faktycznego odzyskania pomocy, lecz data przyjęcia unieważnionej decyzji, ponieważ w niniejszym przypadku Komisja analizuje zgodność ze wspólnym rynkiem pomocy władz francuskich na dzień 21 października 2008 r. Tymczasem na dzień 21 października 2008 r. pomoc francuska istniała równolegle z pomocą włoską wraz z odsetkami narosłymi do tej daty. Komisja musi zatem wziąć pod wagę wszystkie te elementy łącznie, nie doliczając jednak odsetek narosłych do dnia faktycznego odzyskania.

(84)

Co więcej, korzyść w postaci odsetek narosłych od dnia 21 października 2008 r. do dnia faktycznego odzyskania zostanie wyeliminowana w momencie odzyskania pomocy, której kwota powinna te odsetki obejmować.

(85)

Oprócz pomocy w wysokości 31 mln EUR przyznanej przez władze francuskie grupa FagorBrandt dysponowała w efekcie kwotą 3 190 878,02 EUR (plus odsetki). Korzyść ta miała wpływ na konkurencję – przedsiębiorstwo miało do dyspozycji dodatkowe środki finansowe, których nie miałoby w normalnych warunkach rynkowych (tj. w przypadku braku niezgodnej ze wspólnym rynkiem pomocy władz włoskich).

(86)

Zgodnie z pkt 23 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej i wyrokiem Sądu z dnia 14 lutego 2012 r. Komisja zamierza zbadać łączne skutki pomocy władz włoskich i pomocy restrukturyzacyjnej w ramach analizy zgodności tej ostatniej pomocy ze wspólnym rynkiem.

(87)

W ramach analizy łącznych skutków Komisja jest zmuszona przeprowadzić podwójną kontrolę. Z jednej strony musi sprawdzić, czy środki wyrównawcze (zob. motywy 89 i kolejne, zwłaszcza motyw 118 i kolejne) pozwalają rzeczywiście wyrównać zakłócenie konkurencji wywołane dysponowaniem przez grupę FagorBrandt dodatkowymi środkami finansowymi. Ponadto Komisja zamierza dopilnować, aby wkład własny beneficjenta był wyłączony z pomocy (zob. motyw 154 i kolejne). Nie można bowiem wykluczyć, że przedmiotowa kwota została ujęta we wkładzie własnym przewidzianym przez przedsiębiorstwo.

(88)

Przy okazji tej podwójnej kontroli Komisja może narzucić państwu członkowskiemu nowe warunki, niezależnie od złożonych przezeń ewentualnych propozycji (których w tym przypadku Komisja nie może wziąć pod uwagę, jeśli zostały sformułowane po dniu 21 października 2008 r.). Zgodnie z pkt 46 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej „Komisja może nałożyć takie warunki i obowiązki, jakie uzna za konieczne w celu zapewnienia, aby pomoc nie zakłócała konkurencji w stopniu sprzecznym ze wspólnym interesem, w przypadku gdyby dane państwo członkowskie nie zobowiązało się do przyjęcia takich przepisów”.

(89)

W pkt 38 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej przewidziano, że aby Komisja mogła zezwolić na pomoc restrukturyzacyjną, należy wprowadzić środki wyrównawcze, tak aby zmniejszyć negatywne skutki dla warunków wymiany handlowej. W przeciwnym razie pomoc należy uznać za „sprzeczną ze wspólnym interesem” i dlatego niezgodną ze wspólnym rynkiem. Warunek ten często przybiera postać ograniczenia obecności, jaką przedsiębiorstwo może zachować na swoim rynku lub rynkach po zakończeniu okresu restrukturyzacji.

(90)

Francja w swoim zgłoszeniu stwierdziła, że środki wyrównawcze nie wydają się konieczne w niniejszym przypadku, w szczególności ze względu na fakt, że pomoc nie będzie prowadziła do nadmiernego zakłócania konkurencji. W pkt 37, 38 i 40 decyzji o wszczęciu postępowania Komisja zwięźle wyjaśniła, dlaczego odrzuciła to twierdzenie.

(91)

W kolejnych motywach Komisja wyjaśnia bardziej szczegółowo, dlaczego uważa, że pomoc prowadzi do zakłócenia konkurencji i dlaczego wdrożenie środków wyrównawczych jest, wbrew twierdzeniom władz francuskich, niezbędne.

(92)

Jak wyjaśniono powyżej, grupa FagorBrandt jest obecna w sektorze produkcji i wprowadzania do obrotu za pośrednictwem dystrybutorów (w przeciwieństwie do dystrybucji i sprzedaży dla klientów indywidualnych) dużych urządzeń gospodarstwa domowego. Jeśli chodzi o zasięg geograficzny rynku dużych urządzeń gospodarstwa domowego, Komisja uznała wcześniej, że obejmuje on co najmniej Unię Europejską, w szczególności ze względu na brak barier wejścia, harmonizację techniczną i stosunkowo niskie koszty transportu (32). Dane dostarczone przez spółkę FagorBrandt i przez obydwu konkurentów, którzy przedstawili swoje uwagi, potwierdzają, że rynek ma wymiar ogólnounijny.

(93)

Komisja uważa, że pomoc restrukturyzacyjna automatycznie prowadzi do zakłócenia konkurencji, zapobiegając wyjściu beneficjenta z rynku i hamując tym samym rozwój konkurujących z nim przedsiębiorstw. Stoi więc ona w sprzeczności z opuszczaniem rynku przez przedsiębiorstwa najmniej efektywne, które jest „zjawiskiem normalnym” zgodnie z pkt 4 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej. Zgłoszona pomoc na rzecz spółki FagorBrandt prowadzi więc do wskazanego powyżej zakłócenia konkurencji. Komisja zauważa jednak, że następujące elementy mogą przyczynić się do ograniczenia rozmiarów tego zakłócenia konkurencji. Po pierwsze, udział grupy FagorBrandt w europejskim rynku dużych urządzeń gospodarstwa domowego wynosi najwyżej [0-5] % (33). Po drugie, na rynku tym działa czterech konkurentów z udziałem wynoszącym 10 % lub więcej (Indesit, Whirlpool, BSH i Electrolux) (34). Konkurent, który zastrzegł sobie anonimowość, przyznaje skądinąd, że grupa FagorBrandt jest stosunkowo małym podmiotem na rynku europejskim (zob. powyżej wątpliwości tego konkurenta dotyczące przywrócenia rentowności przedsiębiorstwa i jego nieznacznej wielkości), mającym coraz mniejszy udział w rynku (35). Po trzecie, kwota pomocy jest niewielka w porównaniu z europejskimi obrotami grupy FagorBrandt (pomoc stanowi poniżej 4 % obrotów z 2007 r.), a jeszcze mniejsza w stosunku do obrotów czterech głównych podmiotów na rynku, których obroty są wyższe od obrotów grupy FagorBrandt (36).

(94)

Podczas gdy w poprzednim motywie przeanalizowano zakłócenie konkurencji wywołane przez pomoc, należy również, jak wskazano w pkt 38 wytycznych dotyczących restrukturyzacji, który z kolei odzwierciedla przepis art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, przeanalizować zakres „negatywnych skutków dla warunków wymiany handlowej” między państwami członkowskimi. Jak już zauważono w pkt 38 decyzji o wszczęciu postępowania, pomoc zakłóca lokalizację działalności gospodarczej między państwami członkowskimi, a tym samym zakłóca wymianę handlową między nimi. Grupa FagorBrandt jest przedsiębiorstwem, którego większość działalności produkcyjnej i pracowników znajduje się we Francji ([80–100] % wielkości produkcji przedsiębiorstwa znajduje się we Francji). Bez pomocy władz francuskich grupa FagorBrandt szybko zniknęłaby z rynku. Produkty wytwarzane w zakładach produkcyjnych grupy FagorBrandt konkurują bowiem głównie z produktami, które jej konkurenci wytwarzają w innych państwach członkowskich (37). Tym samym zniknięcie spółki FagorBrandt umożliwiłoby jej europejskim konkurentom znaczne zwiększenie sprzedaży, a w związku z tym również produkcji. Celem pomocy jest utrzymanie we Francji działalności produkcyjnej, która w przeciwnym razie zostałaby częściowo przeniesiona do innych państw członkowskich. Ma więc ona negatywne skutki dla warunków wymiany handlowej, zmniejszając możliwości wywozu produktów do Francji przez konkurentów prowadzących działalność w innych państwach członkowskich (38). Pomoc zmniejsza również możliwości sprzedaży w krajach, do których grupa FagorBrandt nadal będzie wywozić swoje produkty. Biorąc pod uwagę wielkość sprzedaży grupy FagorBrandt i odpowiadającą jej liczbę miejsc pracy, te negatywne skutki dla warunków wymiany handlowej nie są bez znaczenia.

(95)

Na podstawie powyższej analizy Komisja uznaje, że niezbędne są konkretne (tj. zauważalne), choć ograniczone w swym oddziaływaniu środki wyrównawcze.

(96)

W pkt 39 decyzji o wszczęciu postępowania Komisja wyraziła wątpliwości, czy środki zgłoszone przez władze francuskie mogą zostać uwzględnione jako środki wyrównawcze, biorąc pod uwagę fakt, że w pkt 40 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej stwierdzono: „Do celu oceny środków wyrównawczych sumy odpisane jako straty i zamknięcie działalności przynoszącej straty, które w dowolnym stopniu byłyby konieczne, aby przywrócić rentowność, nie będą uznawane za obniżenie zdolności produkcyjnych lub udziału w rynku”. Wydawało się, że wszystkie środki opisane przez władze francuskie mieściły się w zakresie stosowania tego wykluczenia. W ramach formalnego postępowania wyjaśniającego Francja powtórzyła, że uważa, iż wstrzymanie produkcji zamrażarek skrzyniowych i wolnostojących kuchenek mikrofalowych oraz sprzedaż Brandt Components stanowią trzy ważne środki wyrównawcze. Komisja dokonała więc szczegółowej analizy tych środków i wyciągnęła z niej następujące wnioski.

(97)

Jeśli chodzi o zamknięcie w 2005 r. zakładu produkującego zamrażarki skrzyniowe (zakład w Lesquin), Francja wskazała w zgłoszeniu z dnia 6 sierpnia 2007 r., że zakład, „który produkował zamrażarki skrzyniowe i chłodziarki do wina dla całej grupy FagorBrandt, osiągnął wielkość (…), która nie pozwalała mu na pokrycie ani kosztów zmiennych, ani kosztów stałych, i wygenerował 5,8 mln EUR straty operacyjnej w 2004 r.”. Nie ma więc wątpliwości, że w tym wypadku chodzi o zamknięcie działalności przynoszącej straty, które jest konieczne, aby przywrócić rentowność (39) i że zgodnie z pkt 40 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej nie może ono zostać uwzględnione jako środek wyrównawczy.

(98)

Jeśli chodzi o wstrzymanie produkcji wolnostojących kuchenek mikrofalowych w zakładzie w Azenay, również mamy do czynienia z zamknięciem działalności przynoszącej straty, koniecznym, aby przywrócić rentowność, co skądinąd władze francuskie w sposób wyraźny uznały w przedłożonych dokumentach (40). Nierentowny charakter tej działalności nie jest zaskakujący, biorąc pod uwagę fakt, że wolnostojące kuchenki mikrofalowe są jednym z segmentów rynku, na których najbardziej obecne są produkty pochodzące z krajów o niskich kosztach (41). Ponadto zakład w Azenay utracił duże kontrakty na produkcję kuchenek mikrofalowych dla innych grup (42). Podsumowując, na podstawie pkt 40 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej nie można uznać tego środka za środek wyrównawczy.

(99)

Natomiast w marcu 2004 r. przedsiębiorstwo zbyło swoją spółkę zależną Brandt Components (zakład w Nevers) austriackiej grupie ATB za kwotę 3 mln EUR. Nie mamy tu do czynienia z sumą odpisaną jako strata (43) ani z zamknięciem działalności. Przywołany wyżej przepis pkt 40 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej nie wyklucza więc tego środka. W ramach działalności, która była przedmiotem zbycia w marcu 2004 r. (44), w 2003 r. uzyskano obroty w wysokości 35,4 mln EUR, czyli równowartość 4 % obrotów przedsiębiorstwa za 2003 r., i zatrudniano 306 pracowników, co stanowi 6 % pracowników przedsiębiorstwa. Działalność ta związana była z projektowaniem, rozwojem, produkcją i wprowadzaniem do obrotu silników elektrycznych do pralek. Zbycie doprowadziło więc do zmniejszenia obecności przedsiębiorstwa na rynku podzespołów do pralek.

(100)

Ten ostatni środek nie może jednak zostać uznany za rzeczywisty środek wyrównawczy. Sprzedaży spółki Brandt Components dokonano bowiem około trzy i pół roku przed zgłoszeniem badanej pomocy. Komisja zauważa w szczególności, że środek ten nie zmniejsza obecności grupy FagorBrandt na rynku dużych urządzeń gospodarstwa domowego (45), który jest głównym rynkiem, na którym grupa FagorBrandt pozostanie obecna. Środek ten nie miał zatem na celu zmniejszenia zakłóceń konkurencji wynikających z przyznania planowanej pomocy i nie mógł do takiego zmniejszenia doprowadzić.

(101)

Aby odpowiedzieć na wątpliwości sformułowane w decyzji o wszczęciu postępowania dotyczące wystarczającego charakteru zgłoszonych środków wyrównawczych, władze francuskie proponują wstrzymanie wprowadzania do obrotu produktów do chłodzenia i produktów do gotowania Vedette przez pięć lat. Ponadto proponują wstrzymanie wprowadzania do obrotu zmywarek do naczyń Vedette albo zbycie marki […].

(102)

Jak wskazano powyżej, grupa FagorBrandt realizuje [50–80] % sprzedaży na rynku francuskim, w którym w 2006 r. przedsiębiorstwo to miało [10–20] % udział pod względem wartości i [10–20] % udział pod względem wielkości produkcji. Oznacza to, że gdyby grupa FagorBrandt zbyła tę część swojej działalności, skorzystaliby na tym głównie jej konkurenci na rynku francuskim, uzyskując możliwość zwiększenia sprzedaży. Dalsze istnienie grupy FagorBrandt, które jest możliwe dzięki pomocy, dotyczy w największym stopniu tych właśnie przedsiębiorstw. Natomiast sprzedaż grupy FagorBrandt na rynku włoskim jest bardzo ograniczona. Komisja preferuje więc, jako środek wyrównawczy, wstrzymanie wprowadzania do obrotu zmywarek do naczyń pod marką Vedette a nie zbycie marki […], ponieważ produkty marki Vedette (46) są sprzedawane wyłącznie na rynku francuskim, podczas gdy produkty […] są sprzedawane głównie […].

(103)

Należy więc przeanalizować zakres tych dodatkowych środków wyrównawczych w celu ustalenia, czy są wystarczające.

(104)

Sprzedaż produktów do chłodzenia (lodówek i zamrażarek) marki Vedette osiągnęła w 2007 r. wartość [10–20] mln EUR, tj. [0-5] % obrotów grupy FagorBrandt.

(105)

Wstrzymanie wprowadzania do obrotu produktów do chłodzenia na okres pięciu lat umożliwi konkurentom obecnym na rynku francuskim wzmocnienie pozycji w zakresie produktów do chłodzenia. Według badania GfK z 2007 r. głównymi konkurentami grupy FagorBrandt, której udział w rynku wynosi pod względem wartości […] %, na rynku lodówek we Francji są Whirlpool ([…] %), Indesit ([…] %) i Electrolux ([…] %). Na rynku zamrażarek głównymi konkurentami grupy FagorBrandt ([…] %) są Whirlpool ([…] %), Liebherr ([…] %) i Electrolux ([…] %).

(106)

Sprzedaż produktów do gotowania marki Vedette osiągnęła w 2007 r. wartość [5–10] mln EUR, tj. [0-5] % obrotów grupy FagorBrandt.

(107)

Wstrzymanie wprowadzania do obrotu produktów do gotowania na okres pięciu lat umożliwi tym samym konkurentom wzmocnienie pozycji na rynku kuchenek. Według badania GfK z 2007 r. głównymi konkurentami grupy FagorBrandt (której udział w rynku pod względem wartości wynosi […] %) na rynku kuchenek we Francji są Indesit ([…] %), Electrolux ([…] %) i Candy ([…] %).

(108)

Sprzedaż zmywarek do naczyń marki Vedette osiągnęła w 2007 r. wartość [5–10] mln EUR, tj. [0-5] % obrotów grupy FagorBrandt.

(109)

Według badania GfK z 2007 r. głównymi konkurentami grupy FagorBrandt (której udział w rynku pod względem wartości wynosi […] %) na rynku zmywarek do naczyń we Francji są BSH ([…] %), Whirlpool ([…] %) i Electrolux ([…] %). W konsekwencji wstrzymanie wprowadzania do obrotu zmywarek do naczyń pod marką Vedette umożliwi konkurentom zwiększenie obecności na rynku.

(110)

Podsumowując, produkty marki Vedette, których wprowadzanie do obrotu zostanie wstrzymane, generują [0–5] % obrotów grupy (47). Władze francuskie wskazują, że wstrzymanie to będzie wiązało się z poważnymi procesami dostosowawczymi wewnątrz przedsiębiorstwa […].

(111)

Zaproponowane środki wyrównawcze polegają na wstrzymaniu wprowadzania do obrotu na okres pięciu lat niektórych produktów (do gotowania, chłodzenia i zmywarek do naczyń) marki Vedette (48) oraz na zbyciu Brandt Components. Chodzi tu o rzeczywiste (tj. zauważalne), a jednocześnie ograniczone zmniejszenie obecności na rynku.

(112)

Tymczasem Komisja uważa, że środek wyrównawczy dotyczący marki Vedette zaproponowany przez władze francuskie jest jedynym rzeczywistym środkiem wyrównawczym i że nie jest wystarczający. Dlatego też Komisja postanowiła nałożyć, jako warunek zgodności ze wspólnym rynkiem, wydłużenie o trzy dodatkowe lata zakazu wprowadzania do obrotu produktów marki Vedette. W praktyce zaproponowany na pięć lat zakaz zostanie wydłużony o trzy lata na łączny okres ośmiu lat.

(113)

Zgodnie z informacjami, którymi Komisja dysponowała w dniu 21 października 2008 r., wpływ tego środka wyrównawczego („ŚW”) pod względem zmniejszenia obrotów może zostać oceniony na dwa sposoby, jak pokazuje tabela 2 (49).

Tabela 2

(114)

Zawarte w tabeli 2 dane liczbowe odnoszące się do lat 2009–2012 zostały dostarczone przez władze francuskie i grupę FagorBrandt w celu zobrazowania wpływu zaproponowanego przez nie środka wyrównawczego (w tej kwestii zob. również motyw 143 i kolejne).

(115)

Pierwszy sposób obliczenia wpływu dodatkowego środka wyrównawczego narzuconego przez Komisję polega na pomnożeniu przez 3 utraconych dochodów za ostatni rok oceniony przez władze francuskie (tj. 2012 r.). Według scenariusza optymistycznego dla przedsiębiorstwa wpływ ten wynosi zatem trzykrotność [40–60] mln, czyli [120–180] mln EUR.

(116)

Drugi sposób obliczenia wpływu dodatkowego środka wyrównawczego polega na ekstrapolacji danych liczbowych za 2012 r. na lata 2013–2016 z zastosowaniem linearnego wzrostu na poziomie [1,5–3] % jako kontynuację wzrostu obrotów szacowanego przez przedsiębiorstwo na [1,5–3] % w latach 2009–2012. Z przyczyn wyjaśnionych w motywie 125 i kolejnych oczekiwania dotyczące wzrostu obrotów uznaje się za racjonalne w kontekście strategii grupy i perspektyw rozwoju rynku. W ten sposób środek wyrównawczy pozbawi grupę FagorBrandt – według scenariusza optymistycznego dla przedsiębiorstwa – obrotów rzędu [120–180] mln EUR.

(117)

Zaproponowany środek wyrównawczy wydaje się więc odpowiedni i jako taki jest wystarczający, aby w proporcjonalnym stopniu ograniczyć niekorzystny wpływ, jaki przyznanie przedmiotowej pomocy miałoby na konkurencję: według scenariusza optymistycznego pozbawi on przedsiębiorstwa obrotów wynoszących około [120–180] mln EUR w latach 2014–2016. Te niezrealizowane obroty umożliwią konkurentom zwiększenie sprzedaży. Taki środek wyrównawczy utrudni także przedsiębiorstwu ponowne wprowadzenie produktów marki Vedette po ośmiu latach nieobecności na rynku (w chwili obecnej sprzedawane są jedynie pralki marki Vedette). Nawet jeśli marka nie zniknie całkowicie, koszt powrotu na rynek będzie bowiem proporcjonalny do liczby lat jej nieobecności na tym rynku. Im dłużej marka będzie nieobecna na rynku, tym bardziej będzie odczuwalna utrata popularności.

(118)

Ponadto należy także sprawdzić, czy ten nowy środek wyrównawczy pozwoli też zrekompensować przewagę konkurencyjną związaną z łącznym skutkiem pomocy władz włoskich i pomocy restrukturyzacyjnej. Można bowiem uznać, że w dniu 21 października 2008 r. grupa FagorBrandt dysponowała kwotą 3 190 878,02 (z odsetkami około 4 mln EUR), z której nie powinna była skorzystać. Korzyść ta miała wpływ na konkurencję, gdyż przedsiębiorstwo dysponowało dodatkowymi środkami finansowymi. Dodatkowy środek wyrównawczy ma więc stanowić przeciwwagę dla tego zakłócenia konkurencji.

(119)

W tabeli 3 pokazano stratę netto (czyli ujemny stan wolnych środków pieniężnych) wynikającą ze środka wyrównawczego. Dane liczbowe za lata 2009–2012 zostały przekazane Komisji przez władze francuskie. Dane za lata 2013–2016 pochodzą z ekstrapolacji danych za rok 2012, powiększonych o [1,5–3] % rocznie (50).

Tabela 3

(120)

Wydaje się zatem, że przy scenariuszu optymistycznym (dla przedsiębiorstwa) przez trzy dodatkowe lata grupa FagorBrandt straci środki finansowe w wysokości około [10–20] mln EUR (jeśli pomnoży się przez 3 kwotę za 2012 r.) i [10–20] mln EUR (jeśli zsumuje się ekstrapolowane kwoty). Innymi słowy, nałożenie nowego środka wyrównawczego z nawiązką równoważy korzyść związaną z dysponowaniem środkami finansowymi w wysokości około 4 mln EUR.

(121)

Fakt, że środki wyrównawcze wykraczają poza ramy okresu restrukturyzacji (którego zakończenie wyznaczono na dzień 31 grudnia 2012 r.), nie wpływa na ich odpowiedniość. O ile bowiem środki wyrównawcze są niezbędne w związku z przyznaniem pomocy restrukturyzacyjnej, nie są one częścią samego procesu restrukturyzacji, ale stanowią rekompensatę dla konkurentów przedsiębiorstwa, które otrzymało pomoc, w związku z wynikającym z tej pomocy zakłóceniem konkurencji. Na skuteczność i przydatność tych środków nie ma zatem wpływu fakt, że czas ich obowiązywania jest dłuższy niż okres restrukturyzacji, ponieważ zostały wdrożone w związku z restrukturyzacją ułatwioną przez pomoc państwa i mają na celu wyrównanie zakłócenia konkurencji będącego skutkiem tej pomocy.

(122)

Komisja uważa więc, że środki te pozwolą uniknąć nadmiernego zakłócenia konkurencji w rozumieniu pkt 38–40 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej.

(123)

Zasadnicze założenia rozpoczętego już planu restrukturyzacji grupy FagorBrandt są następujące:

(124)

Po przeanalizowaniu przedstawionego wyżej planu Komisja potwierdza stwierdzenie zawarte w decyzji o wszczęciu postępowania, zgodnie z którym uważa go za zgodny z wymogami przewidzianymi w pkt 35–37 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej. Innymi słowy plan restrukturyzacji pozwala na przywrócenie długoterminowej rentowności przedsiębiorstwa.

(125)

Komisja pragnie natomiast przedstawić swoją analizę i wnioski dotyczące perspektyw rozwoju rynku i wiarygodności prognoz zawartych w planie restrukturyzacji.

(126)

Komisja oceniła prognozy zawarte w planie restrukturyzacji, w szczególności pod względem perspektyw wzrostu. Komisja pragnie przypomnieć, że w niniejszej decyzji wzięto pod uwagę wyłącznie dane dostępne w październiku 2008 r.

(127)

Według CECED (54) ewolucja rynku europejskiego pod względem wielkości w latach 2005–2007 charakteryzowała się umiarkowanym wzrostem w Europie Zachodniej (około 2 % rocznie) i silniejszym wzrostem w Europie Wschodniej (około 7 % rocznie). Ten ostatni wskaźnik wzrostu jest jednak niepewny, ponieważ zależy od wahań w gospodarce, przy których z łatwością może występować na przemian dwucyfrowy wzrost i dwucyfrowy spadek.

(128)

Jeśli w długim okresie można przewidywać zbieżność zachowań zakupowych w Europie Wschodniej i w Europie Zachodniej, niewielka siła nabywcza krajów Europy Wschodniej prowadzi do koncentracji popytu na produktach pierwszej potrzeby (pralkach lub lodówkach), a właśnie na te rynki weszli konkurenci tureccy i azjatyccy.

(129)

Potencjalne rynki dla spółki FagorBrandt znajdują się więc w Europie Zachodniej, ponieważ są one większe nie tylko z punktu widzenia wartości, ale również wielkości. Na tych rynkach podstawowe produkty – w przypadku których spółka FagorBrandt nie może już być konkurencyjna i które stanowią podstawę silnego wzrostu w Europie Wschodniej – odgrywają również mniejszą rolę.

(130)

W szczególności rynkiem odniesienia grupy FagorBrandt jest rynek francuski, na którym realizuje ona [50–80] % sprzedaży, wytwarza [80–100] % produktów i zatrudnia [80–100] % pracowników. Według GIFAM (55) we Francji rynek dużych urządzeń gospodarstwa domowego wzrósł w 2007 r. o 1 % w stosunku do 2006 r., zarówno pod względem wielkości, jak i wartości. W szczególności rynek urządzeń […], na którym grupa FagorBrandt chce się skupić, wzrósł o […] % w stosunku do 2006 r., podczas gdy w przypadku urządzeń […] sprzedaż spadła o […] %.

(131)

Zmiany w produktach według rodzajów pokazują, że dynamiczne rynki, które powstają w Europie, a w szczególności we Francji, to przede wszystkim rynki produktów […]. Wzrost w sektorze produktów […] jest znaczący, podczas gdy rynek produktów chłodniczych jest niemal w stagnacji, jak pokazuje poniższa tabela zaczerpnięta z badania GIFAM.

Tabela 4

(132)

W konsekwencji decyzja grupy FagorBrandt o skupieniu się w szczególności na […] oraz o rozwoju […] wydaje się spójna z tendencjami dotyczącymi poszczególnych segmentów i produktów.

(133)

Po przeanalizowaniu pozostałych podstawowych elementów planu restrukturyzacji mających na celu uzasadnienie adekwatności prognoz odnoszących się do długoterminowej rentowności operacyjnej grupy FagorBrandt Komisja uważa, że wspomniane prognozy, przedstawione w tabeli 5, są realistyczne.

Tabela 5

(134)

Pozostała część analizy ograniczy się więc do dwóch konkretnych wątpliwości dotyczących realistycznego i wystarczającego charakteru planu restrukturyzacji, które zostały podniesione w decyzji o wszczęciu postępowania.

(135)

Przede wszystkim Komisja zwróciła się o udzielenie wyjaśnień w odniesieniu do oczekiwanego wzrostu obrotów o 20 % w 2007 r. Władze francuskie wyjaśniły, że obszar działalności grupy FagorBrandt uległ zmianie w 2006 r. w wyniku przekazania przez Fagor na rzecz grupy FagorBrandt dystrybucji marki Fagor na rynku brytyjskim i francuskim, a następnie całej francuskiej działalności Fagor (56). Obroty w ramach tej działalności są szacowane na [50–100] mln EUR za 2007 r. i zostały włączone do obrotów spółki FagorBrandt za 2007 r. Przy niezmiennym obszarze działalności oczekiwany wzrost obrotów wynosił jedynie [5–10] %. Od tego czasu Francja poinformowała Komisję o faktycznie zrealizowanych obrotach za 2007 r. Wynoszą one 903 mln EUR wobec 779,7 mln EUR w 2006 r., co stanowi wzrost rzędu 16 % rok do roku.

(136)

Po drugie Komisja zauważyła, że plan restrukturyzacji nie wskazuje, w jaki sposób spółka FagorBrandt miała zamiar poradzić sobie ze zwrotem pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem, jaką otrzymała jej włoska spółka zależna, który to zwrot narażał na ryzyko przywrócenie rentowności przedsiębiorstwa. Władze francuskie wyjaśniły, że zwrot pomocy władz włoskich przypadający na Brandt Italia powinien być najprawdopodobniej niższy niż 200 000 EUR (zob. motyw 70 i kolejne). Tymczasem, jak już Komisja wyjaśniła (zob. motyw 76 i kolejne), kwota pomocy władz włoskich, którą należy uwzględnić do celów niniejszej decyzji wynosi 3 190 878,02 EUR, do której należy doliczyć odsetki narosłe do dnia 21 października 2008 r. Komisja uważa przy tym, że przewidziany zwrot tej kwoty nie zagraża przywróceniu rentowności przedsiębiorstwa, zważywszy że grupa FagorBrandt ma obowiązek zwiększenia wkładu własnego o kwotę równoważną 3 190 878,02 EUR plus odsetki (zob. w tym względzie motyw 149 i kolejne).

(137)

Na podstawie powyższych rozważań Komisja stwierdza, że rozwiano wątpliwości dotyczące przywrócenia rentowności zawarte w decyzji o wszczęciu postępowania.

(138)

Jak wskazano powyżej, konkurent, który zastrzegł sobie anonimowość, wątpi, aby restrukturyzacja mogła przywrócić długoterminową rentowność przedsiębiorstwa. Po pierwsze uważa on, że przedsiębiorstwo musiałoby przenieść część produkcji na obszary produkcji o niskich kosztach, na których mogłoby osiągać korzyści skali. Po drugie przedsiębiorstwo nie będzie mogło sprostać inwestycjom niezbędnym do udoskonalenia produktów w branży, która wymaga corocznych poważnych inwestycji w urządzenia przemysłowe, projekty, badania i rozwój. Podkreśla ponadto, że przedsiębiorstwo pozostaje zbyt małe w porównaniu z jego konkurentami. W kolejnych motywach Komisja będzie starała się sprawdzić, czy uwagi konkurenta, który zastrzegł sobie anonimowość, podważają jej wnioski dotyczące przywrócenia rentowności.

(139)

Jeśli chodzi o konieczność przeniesienia części produkcji do krajów o niższych kosztach, Komisja zauważa, że władze francuskie odpowiedziały w tym względzie w sposób precyzyjny. Przypominają one, że kierunek rozwoju obrany przez spółkę FagorBrandt (innowacyjne produkty o dużej wartości dodanej), podobnie jak w przypadku jej niektórych konkurentów europejskich w ścisłym znaczeniu, nie jest zbieżny z przenoszeniem ich produkcji do krajów o niskich kosztach […]. W przypadku głównych producentów tworzenie zakładów produkcyjnych w krajach o niskich kosztach wiąże się również z zamiarem rozwoju sprzedaży w tych krajach.

(140)

Jeśli chodzi o stwierdzenia konkurenta, który zastrzegł sobie anonimowość, dotyczące niemożności sprostania przez spółkę FagorBrandt poważnym inwestycjom koniecznym do zachowania konkurencyjności oraz zbyt małych rozmiarów przedsiębiorstwa w porównaniu z głównymi producentami, Komisja zauważa, że sama wskazała w pkt 8 decyzji o wszczęciu postępowania, iż czynniki te przyczyniły się do powstania trudności, z którymi boryka się przedsiębiorstwo. Zauważa jednak, że plan restrukturyzacji najwyraźniej odpowiada na te wyzwania. Przedsiębiorstwo zamierza bowiem skoncentrować się na […]. Ponadto Komisja zauważa, że niektórym przedsiębiorstwom tego sektora, mimo mniejszych rozmiarów w porównaniu z głównymi producentami i ich dużą produkcją w krajach Europy Zachodniej, udaje się zachować konkurencyjność poprzez skupienie się na niektórych produktach i segmentach (mowa tu albo o podmiotach niszowych, takich jak Miele, Smeg, Liebherr, Teka, albo o małych wytwórcach działających na skalę krajową, takich jak Candy i Gorenje). Skądinąd Komisja zauważa, że coraz silniejsza integracja spółki FagorBrandt w grupie Fagor pozwala również na rozwiązanie problemów związanych z rozmiarami przedsiębiorstwa. Podsumowując, Komisja uznaje, że kwestie podnoszone przez konkurenta stanowią wyzwania dla grupy FagorBrandt, ale uważa, że plan restrukturyzacji pozwoli stawić im czoła i wykazuje wystarczające prawdopodobieństwo przywrócenia rentowności przedsiębiorstwa.

(141)

W związku z powyższym Komisja uważa, że uwagi poczynione przez konkurenta, który zastrzegł anonimowość, nie podważają jej oceny, zgodnie z którą plan restrukturyzacji pozwala na przywrócenie długoterminowej rentowności grupy FagorBrandt.

(142)

Również w odniesieniu do przywrócenia długoterminowej rentowności Komisja musi sprawdzić, zgodnie z ostatnim zdaniem pkt 38 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, czy środki wyrównawcze nie zagrażają rentowności przedsiębiorstwa. Zgodnie z powyższą analizą władze francuskie zaproponowały środki wyrównawcze, które nie zostały włączone do prognoz finansowych dołączonych do zgłoszenia. Ponieważ Komisja uznała te środki za niezbędne, będą one musiały zostać wdrożone. W odniesieniu do tych środków – wstrzymania wprowadzania do obrotu produktów do chłodzenia, gotowania i zmywarek do naczyń pod marką Vedette przez pięć lat – powodujących pogorszenie wyników finansowych przedsiębiorstwa, należy upewnić się, że przedsiębiorstwo jest w stanie im sprostać.

(143)

Według władz francuskich tabele 6 i 7 przedstawiają wyniki finansowe przedsiębiorstwa z uwzględnieniem wdrożenia środków wyrównawczych zaproponowanych przez francuskie władze. Tabela 6 przedstawia scenariusz optymistyczny, a tabela 7 – pesymistyczny.

Tabela 6

Tabela 7

(144)

Tabele 6 i 7 opierają się na następujących założeniach dotyczących utraty obrotów, jaką spowoduje wycofanie kilku rodzin produktów wprowadzanych do obrotu pod marką Vedette. Wycofanie to może mieć następujące skutki:

(145)

Scenariusz optymistyczny uwzględnia tylko skutki wymienione w motywie (144) lit. a) i b). Strata związana ze wstrzymaniem wprowadzania do obrotu produktu będzie oznaczała utratę [70–90] % obrotów wstrzymanej linii produktowej (pozostałe [10–30] % obrotów zostanie odzyskane przez grupę FagorBrandt ze wzrostu sprzedaży identycznych produktów sprzedawanych pod marką inną niż Vedette) i [20–30] % obrotów pozostałych produktów wprowadzanych do obrotu pod marką Vedette. Scenariusz pesymistyczny uwzględnia skutek opisany w motywie 144 lit. c), przy założeniu wskaźnika straty na poziomie [110–130] % w przypadku wstrzymanej linii produktowej (utrata może dotyczyć nie tylko 100 % obrotów wstrzymanej linii produktowej, ale również innych produktów i marek, oprócz linii, której sprzedaż została wstrzymana) oraz [20–40] % w przypadku innych produktów wprowadzanych do obrotu pod marką Vedette. Władze francuskie wyjaśniają, że taka pesymistyczna hipoteza odpowiada wcześniejszemu doświadczeniu przedsiębiorstwa: w 2003 r. zdecydowało się ono zaniechać wprowadzania do obrotu we Francji kuchenek mikrofalowych pod marką Vedette w celu całkowitego skupienia się na marce Brandt, która charakteryzowała się określoną dynamiką sprzedaży. Wstrzymanie wywołało bardzo niekorzystny efekt domina, gdyż utracone zostały nie tylko całkowite zrealizowane obroty pod marką Vedette, ale strata dotknęła także marki Brandt (ogólna utrata dla tych dwóch marek wyniosła […] urządzeń w ciągu 2 lat w odniesieniu do początkowej sprzedaży […] jednostek, w tym […] pod marką Vedette, tj. utrata [120–140] % zaniechanej produkcji) (58).

(146)

W oparciu o analizę danych zawartych w dwóch poprzednich tabelach i innych danych dostarczonych przez władze francuskie Komisja zauważa, że zastosowane środki wyrównawcze osłabią przedsiębiorstwo, ponieważ doprowadzą do pogorszenia jego wyników począwszy od 2009 r., tj. roku, w którym zostaną wdrożone. Przedsiębiorstwo już od 2010 r. powróci jednak do dodatniego wyniku netto, który będzie wzrastał w kolejnych latach. Komisja uważa więc, że środki wyrównawcze zaproponowane przez francuskie władze, choć osłabiają przedsiębiorstwo, nie przeszkodzą w przywróceniu jego rentowności.

(147)

Wniosek ten nie uległ zmianie w związku z nałożeniem dodatkowego środka wyrównawczego przez Komisję, czyli konieczność wydłużenia o trzy lata zakazu wprowadzania do obrotu odnośnych produktów marki Vedette.

(148)

Jak bowiem wynika z tabeli 3, w której przedstawiono skutki dodatkowego środka wyrównawczego dla wyniku końcowego przedsiębiorstwa, pozostanie on dodatni w latach 2014–2016 i zgodnie z prognozą będzie rósł w tempie [1,5–3] %. W związku z tym ten sam wniosek nasuwa się w kwestii środka wyrównawczego nałożonego przez Komisję – mimo że osłabi on przedsiębiorstwo, nie uniemożliwi przywrócenia jego rentowności.

(149)

Aby możliwe było zezwolenie na pomoc, zgodnie z pkt 43–45 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, kwota i intensywność pomocy powinny być ograniczone do ścisłego minimum, koniecznego aby umożliwić podjęcie restrukturyzacji w świetle istniejących zasobów finansowych przedsiębiorstwa, jego akcjonariuszy lub grupy kapitałowej. Znaczący wkład beneficjentów pomocy w plan restrukturyzacji musi pochodzić z ich środków własnych, włącznie ze sprzedażą aktywów, które nie są niezbędne do dalszego istnienia przedsiębiorstwa lub z zewnętrznych źródeł finansowania na warunkach rynkowych.

(150)

Jak wskazano w pkt 43 decyzji o wszczęciu postępowania, koszty restrukturyzacji, opisane w zgłoszeniu władz francuskich, wynoszą 62,5 mln EUR. Przedsiębiorstwo zapewni wkład własny w wysokości 31,5 mln i otrzyma pomoc w wysokości 31 mln.

(151)

W pkt 44 decyzji o wszczęciu postępowania Komisja przedstawia dwie wątpliwości dotyczące tych danych. Z jednej strony Komisja zwraca się do władz francuskich o podanie powodów, dla których nie zaliczyły zwrotu pomocy 44f do kosztów restrukturyzacji. Z drugiej strony Komisja zwraca się o wyjaśnienie charakteru wkładu własnego beneficjenta.

(152)

Władze francuskie odpowiedziały na tę drugą wątpliwość, podkreślając, że wkład własny beneficjenta składa się z pożyczek bankowych zaciągniętych przez spółkę FagorBrandt na rynku. Uściślają one, że przedsiębiorstwo zaciągnęło w 2006 r. pożyczki bankowe na kwotę [20–40] mln EUR, zwiększoną w 2007 r. do [20–40] mln EUR (59). Są one zabezpieczone […]. Komisja zauważa, że chodzi tu o „zewnętrzne źródła finansowania na warunkach rynkowych”, określone w pkt 43 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, i że jest to dopuszczalny wkład.

(153)

Jeśli chodzi o pierwszą wątpliwość wskazaną przez Komisję, władze francuskie zauważają, że zwrotu pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem nie można a priori zaliczyć do kosztów restrukturyzacji (ani wkładu własnego przedsiębiorstwa będącego beneficjentem w rozumieniu pkt 43 i 44 wytycznych dotyczących restrukturyzacji). Z tego powodu władze francuskie nie zaliczyły pomocy 44f do kosztów restrukturyzacji. Podkreślają natomiast, że zwrot ten, szacowany na około [25–30] mln EUR (wraz z odsetkami), został oczywiście włączony do biznesplanu dołączonego do zgłoszenia, tak jak wszystkie inne zwykłe wydatki finansowe. Komisja uważa, że ujęcie zwrotu w biznesplanie jest niezbędne, tak jak to miało miejsce w tym przypadku (60).

(154)

Należy też jednak uwzględnić fakt, że na dzień 21 października 2008 r. pomoc władz włoskich uzyskana przez Brandt Italia wynosiła 3 190 878,02 EUR, do której to kwoty należy doliczyć odsetki. Nie można bowiem wykluczyć, że przedmiotowa kwota została ujęta we wkładzie własnym przewidzianym przez przedsiębiorstwo. W efekcie wkład własny beneficjenta osiągnął próg 50 % wymagany w pkt 44 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej.

(155)

W związku z tym w celu zagwarantowania, że wkład własny przedsiębiorstwa będzie faktycznie wyłączony z pomocy i będzie odpowiadał co najmniej 50 % kosztów restrukturyzacji, Komisja wyznacza – jako warunek wydania pozytywnej decyzji – zwiększenie wkładu własnego stosownie do kwoty pomocy władz włoskich, czyli o 3 190 878,02 EUR, do której to kwoty należy doliczyć odsetki narosłe do dnia 21 października 2008 r.

(156)

Ściślej rzecz biorąc, wkład własny w koszty restrukturyzacji zaproponowany przez grupę FagorBrandt będzie musiał zostać powiększony o tę kwotę (z pożyczki, wkładu akcjonariuszy lub w inny sposób) przed końcem okresu restrukturyzacji przedsiębiorstwa wyznaczonym na dzień 31 grudnia 2012 r. Władze francuskie będą musiały dostarczyć dowód tego zwiększenia w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu w dniu 31 grudnia 2012 r.

(157)

Jeśli chodzi o stwierdzenie konkurenta, który zastrzegł anonimowość i zdaniem którego pomoc nie jest ograniczona do minimum, Komisja potwierdza, że oprócz sprawdzenia, czy spełnione jest kryterium formalne dotyczące wkładu własnego przewyższającego 50 %, oceniła także, czy pomoc jest ograniczona do ścisłego minimum, szczególnie na podstawie kryteriów określonych w pkt 45 wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej. Komisja uważa, że tak właśnie jest w niniejszym przypadku i że kwota pomocy nie stanowi „dla przedsiębiorstwa nadwyżki pieniędzy, którą można by użyć do agresywnych działań zakłócających rynek, niezwiązanych z procesem restrukturyzacji”.

(158)

Komisja zauważa w szczególności, że po przyznaniu pomocy, na koniec okresu restrukturyzacji grupa będzie wciąż znacznie zadłużona, a wskaźnik długu do kapitału własnego będzie nadal wyższy od jednego. Grupa FagorBrandt będzie musiała zatem wykorzystać w pierwszej kolejności środki finansowe pochodzące ze zmniejszenia zadłużenia.

(159)

Zgodnie z pkt 72 i kolejnymi wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej, taka pomoc może zostać przyznana tylko raz w okresie dziesięciu lat.

(160)

W omawianym przypadku pomoc władz francuskich i włoskich, z której skorzystała grupa FagorBrandt, nie może zostać zakwalifikowana jako pomoc na ratowanie i restrukturyzację. W momencie przyznania tej pomocy, odpowiednio w 2002 r. i 2003 r., grupa FagorBrandt nie była przedsiębiorstwem zagrożonym, co wykazano w motywach 45–56.

(161)

W efekcie zasada pomocy jednorazowej wymagana w wytycznych dotyczących pomocy restrukturyzacyjnej została zachowana.

(162)

Plan restrukturyzacji grupy FagorBrandt, w tym wszystkie zobowiązania Francji, musi zostać wykonany w całości (61). Komisja żąda informowania jej o postępach w realizacji planu i w wypełnianiu związanych z nim zobowiązań.

(163)

Pomoc można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym, o ile zostaną spełnione wszystkie nałożone warunki,

18.6.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 166/24

(1)

W 2006 r. Komisja otrzymała szereg skarg dotyczących zasadniczo dwóch programów, z których jeden dotyczył zwolnienia z podatku komunalnego od nieruchomości, a drugi obniżenia podatku od osób prawnych. Te dwa programy dotyczyły w szczególności:

(2)

W następstwie otrzymanych skarg dotyczących zwolnienia z podatku ICI Komisja wstępnie wezwała władze włoskie w dniu 5 maja 2006 r. do udzielenia informacji. W świetle informacji udzielonych przez Włochy w dniu 6 czerwca 2006 r. i w następstwie wejścia w życie pewnych zmian do przepisów dotyczących podatku ICI Komisja poinformowała skarżących pismem z dnia 8 sierpnia 2006 r., że w oparciu o analizę wstępną nie ma podstaw do prowadzenia postępowania.

(3)

Pismem z dnia 24 października 2006 r. skarżący jednak ponownie zwrócili uwagę, że zwolnienie z podatku ICI w odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych jest sprzeczne z art. 107 ust. 1 Traktatu. Pismem z dnia 14 listopada 2006 r. Komisja poinformowała skarżących, że w oparciu o dostępne informacje nie było żadnych podstaw do prowadzenia dalszego postępowania w sprawie zwolnienia z podatku ICI.

(4)

W styczniu i wrześniu 2007 r. Komisja otrzymała kolejne pisma od skarżących, dotyczące zwolnienia z podatku ICI. W piśmie z dnia 12 września 2007 r. skarżący zwrócili uwagę Komisji na art. 149 ustawy o podatkach dochodowych (zwanej dalej ustawą TUIR) zatwierdzonej dekretem prezydenckim nr 917 z dnia 22 grudnia 1986 r. W ich opinii zgodnie z art. 149 jedynie instytucjom kościelnym i amatorskim klubom sportowym przysługuje preferencyjne opodatkowanie.

(5)

W dniu 5 listopada 2007 r. Komisja wezwała władze włoskie i skarżących do przedstawienia dalszych informacji na temat wszystkich rzekomych przepisów preferencyjnych przywołanych przez skarżących. Pismami z dnia 3 grudnia 2007 r. i 30 kwietnia 2008 r. władze włoskie przedstawiły wymagane informacje. Skarżący przedstawili dodatkowe informacje pismem z dnia 21 maja 2008 r.

(6)

W dniu 20 października 2008 r. skarżący wysłali wezwanie do usunięcia uchybienia (art. 265 Traktatu), zwracając się do Komisji o wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego oraz przyjęcie formalnej decyzji w sprawie ich skarg.

(7)

W dniu 24 listopada 2008 r. Komisja ponownie wezwała władze włoskie do udzielenia informacji, otrzymując odpowiedź w piśmie z dnia 8 grudnia 2008 r.

(8)

Pismem z dnia 19 grudnia 2008 r. Komisja poinformowała skarżących, że w oparciu o analizę wstępną uznała, iż nie uważa, aby środki stanowiły pomoc państwa i że w związku z tym nie ma potrzeby przeprowadzania postępowania.

(9)

W dniu 26 stycznia 2009 r. włoskie ministerstwo finansów wydało okólnik 2/DF (zwany dalej „okólnikiem”) zawierający dalsze wyjaśnienie zakresu zwolnienia z podatku ICI w odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych. Pismem z dnia 2 marca 2009 r. skarżący wyrazili swoje niezadowolenie z obowiązującego prawodawstwa i skrytykowali okólnik.

(10)

E-mailem z dnia 11 stycznia 2010 r. skarżący ponownie zwrócili się do Komisji o wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego, nawet w świetle treści okólnika. W dniu 15 lutego 2010 r. Komisja, po zapoznaniu się z okólnikiem, wysłała pismo do skarżących, potwierdzając rozumowanie przedstawione w piśmie z dnia 19 grudnia 2008 r.

(11)

W dniu 26 kwietnia 2010 r. dwóch skarżących wniosło do Sądu osobne skargi o unieważnienie pisma Komisji z dnia 15 lutego 2010 r. (2). Na wniosek skarżących Sąd zarządził usunięcie sprawy z rejestru w dniu 18 listopada 2010 r. (3).

(12)

Decyzją z dnia 12 października 2010 r. (zwaną dalej „decyzją o wszczęciu postępowania”) Komisja wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające określone w art. 108 ust. 2 Traktatu w odniesieniu do zwolnienia z podatku komunalnego od nieruchomości stosowanego do nieruchomości użytkowanych przez podmioty niekomercyjne do określonych celów oraz w odniesieniu do art. 149 ust. 4 ustawy TUIR (4). W dniu 21 grudnia 2010 r. decyzję o wszczęciu postępowania opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (5), zapraszając zainteresowane strony do przedstawiania swoich uwag.

(13)

Pismem z dnia 10 listopada 2010 r. władze włoskie zwróciły się do Komisji o kopie pism wysłanych do skarżących w okresie 2006–2010. Komisja wysłała je do Włoch w dniu 2 grudnia 2010 r.

(14)

W okresie między dniem 21 stycznia 2011 r. a dniem 4 kwietnia 2011 r. Komisja otrzymała uwagi dotyczące decyzji o wszczęciu postępowania od 80 zainteresowanych stron, które wymieniono w załączniku 1 do niniejszej decyzji.

(15)

Pismem z dnia 2 marca 2011 r. Komisja otrzymała uwagi od Włoch dotyczące decyzji o wszczęciu postępowania. Komisja przekazała następnie uwagi osób trzecich władzom włoskim, które przedstawiły swoje uwagi w dniu 10 czerwca 2011 r.

(16)

W dniu 19 lipca 2011 r. odbyło się posiedzenie techniczne z udziałem władz włoskich i Komisji.

(17)

Pismem z dnia 15 lutego 2012 r. Włochy poinformowały Komisję o swoim zamiarze przyjęcia nowych przepisów dotyczących podatku komunalnego od nieruchomości oraz ogłosiły, że z dniem 1 stycznia 2012 r. podatek ICI został zastąpiony podatkiem IMU (Imposta Municipale Propria).

(18)

W następstwie przyjęcia przez Włochy ustawy nr 27 z dnia 24 marca 2012 r., która zawierała nowe przepisy dotyczące zwolnienia z podatku IMU w odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych prowadzących określoną działalność, ale w której nie poruszono szeregu aspektów, które mają zostać określone w przyszłych przepisach wykonawczych, Komisja wezwała Włochy do udzielenia informacji w dniu 16 maja 2012 r.

(19)

W dniu 27 czerwca 2012 r. Komisja otrzymała dodatkowe informacje od skarżących zawierające uwagi dotyczące nowych przepisów w zakresie podatku IMU. W dniu 6 lipca 2012 r. spostrzeżenia te przekazano do Włoch z wezwaniem do przedstawienia uwag.

(20)

Pismem z dnia 5 września 2012 r. Włochy przedstawiły Komisji wymagane informacje oraz swoje uwagi dotyczące obserwacji osób trzecich, które przekazano im w dniu 6 lipca 2012 r.

(21)

Następnie pismem z dnia 21 listopada 2012 r. władze włoskie przesłały Komisji kopię rozporządzenia wykonawczego w sprawie podatku IMU, które przyjęto w dniu 19 listopada 2012 r.

(22)

W 1992 r. władze włoskie wprowadziły podatek komunalny od nieruchomości (podatek ICI). Jak określono w dekrecie legislacyjnym nr 504 z dnia 30 grudnia 1992 r. wszystkie osoby fizyczne i prawne będące w posiadaniu nieruchomości (z powodu praw własności, prawa do użytkowania, zajmowania lub dzierżawy) były zobowiązane do odprowadzania podatku. Podatek, który obliczano na podstawie wartości katastralnej, płacili zarówno rezydenci jak i nierezydenci, niezależnie od sposobu użytkowania nieruchomości.

(23)

Zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu legislacyjnego nr 504/92 nieruchomości użytkowane przez podmioty niekomercyjne wyłącznie w celu prowadzenia działalności w formie pomocy społecznej, socjalnej, opieki zdrowotnej, edukacji, zakwaterowania, kultury, rekreacji, sportu, religii były zwolnione z podatku ICI.

(24)

Zgodnie z art. 7 ust. 2a dekretu z mocą ustawy nr 203 z dnia 30 września 2005 r. (6) zwolnienie przewidziane w art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu legislacyjnego nr 504/92, miało zastosowanie do wymienionych w tym artykule rodzajów działalności, nawet jeżeli miały one charakter komercyjny. Zgodnie z art. 39 dekretu z mocą ustawy nr 223 z dnia 4 lipca 2006 r. (7) zwolnienie to miało zastosowanie tylko pod warunkiem, że rodzaje działalności, o których mowa, nie miały charakteru wyłącznie komercyjnego

(25)

Władze włoskie wyjaśniły, że zwolnienie z podatku komunalnego od nieruchomości, jak określono w art. 7 ust. 1 lit. i), miało zastosowanie tylko w przypadku spełnienia łącznie dwóch następujących warunków:

(26)

W okólniku 2/DF z dnia 26 stycznia 2009 r. władze włoskie wyjaśniły, które podmioty można uznać za niekomercyjne, oraz przedstawiły charakterystykę działalności, jaką muszą prowadzić te podmioty w celu uzyskania prawa do zwolnienia.

(27)

W okólniku stwierdzono, że podmioty niekomercyjne mogą być zarówno publiczne jak i prywatne. W szczególności następujące podmioty uznano za publiczne podmioty niekomercyjne: państwo, regiony, prowincje, gminy, izby handlowe, agencje ochrony zdrowia, podmioty publiczne powołane wyłącznie dla celów społecznych, socjalnych i zdrowotnych, podmioty publiczne o charakterze pozagospodarczym, instytucje opieki społecznej i socjalnej, uniwersytety i instytuty badawcze oraz organy świadczące specjalne usługi publiczne (byłe „IPAB”). Okólnik zawierał również przykłady prywatnych podmiotów niekomercyjnych takich jak: stowarzyszenia, fundacje, komitety, organizacje pozarządowe, amatorskie kluby sportowe, organizacje wolontariackie, instytucje zakwalifikowane do celów podatkowych jako organizacje niedochodowe, instytucje kościelne należące do Kościoła katolickiego i innych wyznań religijnych.

(28)

W okólniku określono również, że rodzaje działalności prowadzone w nieruchomościach zwolnionych z podatku ICI nie powinny być dostępne na rynku (9), tj. powinny być prowadzone w celu zaspokojenia tych potrzeb społecznych, które nie zawsze były zaspakajane przez struktury publiczne lub prywatne podmioty komercyjne.

(29)

Okólnik zawierał szereg kryteriów w odniesieniu do każdego rodzaju działalności wymienionego w art. 7 ust. 1 lit. i), które pozwalały określić, w jakich przypadkach nie można uznać danego rodzaju działalności za działalność o charakterze wyłącznie komercyjnym (10).

(30)

Podatek IMU zastąpił podatek ICI z dniem 1 stycznia 2012 r. W ciągu 2012 r. zmieniono również przepisy dotyczące podatku komunalnego od nieruchomości w odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych, jak wyjaśniono w sekcji 5.

(31)

Artykuł 149 znajduje się w tytule II, rozdział III ustawy o podatkach dochodowych (TUIR). W tytule II określono przepisy dotyczące podatku od przedsiębiorstw, zaś w rozdziale III określono przepisy podatkowe mające zastosowanie w odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych, takie jak zasady wyliczania podstawy opodatkowania oraz przepisy dotyczące stawek opodatkowania (11). W art. 149 określono warunki, które mogą spowodować utratę „niekomercyjnego statusu” przez podmiot.

(32)

W szczególności art. 149 ust. 1 ustawy TUIR stanowi, że podmiot niekomercyjny utraci swój status, jeżeli podczas całego okresu rozliczeniowego będzie prowadził głównie działalność komercyjną.

(33)

W art. 149 ust. 2 ustawy TUIR „status komercyjny” podmiotu określono na podstawie dochodu, który w większym stopniu pochodzi z działalności komercyjnej niż z przychodu instytucjonalnego, oraz na postawie wyższej wartości środków trwałych związanych z działalnością komercyjną niż z innymi rodzajami działalności (12). Forma prawna przyjęta przez podmioty, o których mowa, nie ma wpływu na utratę ich „statusu niekomercyjnego”.

(34)

Zgodnie z art. 149 ust. 4 ustawy TUIR powyższe przepisy (tj. art. 149 ust. 1 i 2 ustawy TUIR) nie mają zastosowania do instytucji kościelnych, którym przyznano status cywilnoprawny, ani do amatorskich klubów sportowych.

(35)

Komisja wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające w sprawie zwolnienia z podatku komunalnego od nieruchomości (zwolnienie z podatku ICI) stosowanego do nieruchomości użytkowanych przez podmioty niekomercyjne do określonych celów, ponieważ wydaje się, że kwalifikuje się ono jako pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu. Komisja wszczęła również formalne postępowanie wyjaśniające w odniesieniu do art. 149 ust. 4 ustawy TUIR, zgodnie z którym przepisy dotyczące utraty statusu niekomercyjnego nie mają zastosowania do instytucji kościelnych i amatorskich klubów sportowych.

(36)

Aby ocenić, czy sporne środki były selektywne zgodnie z utrwalonym orzecznictwem (13) Komisja w pierwszej kolejności zidentyfikowała podatkowy system odniesienia dla każdego środka, a następnie rozważyła, czy środek odbiega od systemu, a jeżeli tak, to czy uzasadnia to charakter i ogólna struktura systemu podatkowego.

(37)

Jeżeli chodzi o zwolnienie z podatku ICI Komisja doszła do wniosku, że systemem odniesienia służącym ocenie środka, o którym mowa, jest sam podatek ICI. W wyniku udzielenia zwolnienia podmiotom niekomercyjnym użytkującym swoje nieruchomości na potrzeby określonych rodzajów działalności, z których część uznawana jest za działalność gospodarczą, środek odbiega od systemu odniesienia (zgodnie z którym każda osoba prawna będąca w posiadaniu nieruchomości musi opłacić odpowiedni podatek komunalny, niezależnie od celu, w jakim użytkuje nieruchomość). Udzielenie zwolnienia wyłącznie podmiotom niekomercyjnym prowadzącym konkretną działalność o określonej wartości społecznej nie było uzasadnione charakterem i ogólną strukturą włoskiego systemu w zakresie podatku komunalnego od nieruchomości

(38)

W odniesieniu do art. 149 ust. 4 ustawy TUIR Komisja określiła podatek dochodowy jako system odniesienia. Komisja doszła do wniosku, że na pierwszy rzut oka środek jest selektywny, ponieważ zdaje się umożliwiać – ale tylko instytucjom kościelnym i amatorskim klubom sportowym – zachowanie statusu podmiotu niekomercyjnego, nawet jeżeli nie są już podmiotami niekomercyjnymi. Tego rodzaju środka nie można uzasadnić w oparciu o podstawowe zasady włoskiego systemu podatkowego.

(39)

Władze włoskie nie udzieliły informacji wskazującej, że środki, o których mowa, spełniają warunki orzecznictwa w sprawie Altmark  (14). Ponieważ wydaje się, że wszystkie pozostałe kryteria na mocy art. 107 ust. 1 Traktatu są spełnione, środki zdają się obejmować pomoc państwa.

(40)

Jeżeli chodzi o zgodność, okazało się, że art. 107 ust. 2 Traktatu nie ma zastosowania do środków. Ponadto nie wydaje się, aby którykolwiek z wyjątków na podstawie art. 107 ust. 3 miał zastosowanie, z wyjątkiem art. 107 ust. 3 lit. d) dotyczącym wspierania kultury i zachowania dziedzictwa kulturowego. W istocie, w odniesieniu do zwolnienia z podatku ICI Komisja uznała, że ten wyjątek można było zastosować do określonych rodzajów działalności prowadzonej przez podmioty niekomercyjne, zajmujące się wyłącznie działalnością w sektorze edukacyjnym kulturalnym i rekreacyjnym. Ponadto Komisja nie wyklucza możliwości, że niektóre rodzaje działalności można klasyfikować jako usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym zgodnie z art. 106 ust. 2 Traktatu. Władze włoskie nie udzieliły jednak żadnych informacji pozwalających na ocenę zgodności przedmiotowych środków z rynkiem wewnętrznym.

(41)

W rezultacie Komisja miała wątpliwości, co do zgodności środków z rynkiem wewnętrznym i zgodnie z art. 4 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (15) podjęła decyzję o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, zwracając się do Włoch i innych zainteresowanych stron o przedstawianie uwag.

(42)

Zdaniem Komisji zarówno zwolnienie z podatku ICI jak i art. 149 ust. 4 ustawy TUIR można zakwalifikować jako nowy rodzaj pomocy. Podatek ICI, który nakładano co roku, został wprowadzony w 1992 r. a przedmiotowe zwolnienie z podatku, o którym mowa, nie zostało zgłoszone ani w żaden inny sposób zatwierdzone przez Komisję. Zwolnienie miało zastosowanie do szerokiego zakresu rodzajów działalności, które nie były zamknięte na konkurencję w momencie wprowadzania podatku ICI. W związku z tym wszelkie odstępstwa od normalnych zasad tego systemu podatkowego należy uznać za nową pomoc, ponieważ wymogi art. 107 ust. 1 Traktatu są spełnione. Podobnie w 1998 r. wprowadzono art. 149 ustawy TUIR (16), który nie został zgłoszony Komisji, czy przez nią zatwierdzony. Z tego powodu wyjątek przewidziany przez ten środek należy zakwalifikować jako nową pomoc państwa, ponieważ wymogi art. 107 ust. 1 TFUE są spełnione.

(43)

Na mocy art. 20 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 659/1999 oraz w odpowiedzi na zaproszenie opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (17) Komisja otrzymała uwagi od władz włoskich i od 80 zainteresowanych stron trzecich.

(44)

Podsumowując, władze włoskie uważają, że podmioty, które skorzystały ze zwolnienia z podatku ICI, nie były „przedsiębiorstwami” w rozumieniu prawa Unii. W każdym bądź razie działalność prowadzona przez takie podmioty miała istotne znaczenie publiczne i społeczne. Zatem zróżnicowanie opodatkowania w odniesieniu do działalności czysto gospodarczej było zgodne z jednej strony z charakterem i logiką systemu podatkowego oraz z drugiej z strony z pomocą społeczną, dobroczynnością, solidarnością i praktykami religijnymi. Władze włoskie zakwestionowały również kwalifikację środka podatku ICI jako nową pomoc. Według nich środek należy oceniać w świetle ciągłości jaką zapewniały poprzednie podatki od majątku (które stosowano przed wejściem w życie traktatu EWG). Ponadto na podstawie pism w sprawie odrzucenia wysłanych przez skarżących środek należy uznać za zatwierdzony przez Komisję. W każdym bądź razie Komisja stworzyła uzasadnione oczekiwanie ze strony beneficjentów środka z powodu odpowiedzi na pisemne pytanie poselskie a także dlatego, że poinformowała skarżących o wstępnym stanowisku, o którym nieformalnie powiadomiła również władze włoskie.

(45)

Jeżeli chodzi o art. 149 ust. 4 ustawy TUIR władze włoskie twierdzą, że pomimo tego, co sugeruje treść artykułu, instytucje kościelne i amatorskie kluby sportowe mogą utracić swój status podmiotu niekomercyjnego. W takim przypadku podmioty te nie będą już korzystać z żadnych ulg podatkowych.

(46)

Spośród 80 zainteresowanych stron trzecich 78 z nich (zwanych dalej „78 zainteresowanymi stronami”) zgadza się z władzami włoskimi, natomiast dwie trzecie strony (zwane dalej „dwiema zainteresowanymi stronami” lub „skarżącymi”) spośród pierwotnych skarżących uważa, że zarówno podatek ICI, jak i art. 149 ust. 4 ustawy TUIR stanowią bezprawne środki pomocy państwa, niezgodne z rynkiem wewnętrznym. Argumenty 78 zainteresowanych stron zostaną odpowiednio przedstawione wraz ze stanowiskiem władz włoskich, natomiast argumenty skarżących będą rozpatrywane oddzielnie.

(47)

Władze włoskie oraz 78 zainteresowanych stron utrzymują, że szczególnych rodzajów działalności prowadzonej przez podmioty niekomercyjne korzystające ze zwolnienia z podatku ICI nie można uznać za działalność gospodarczą. Twierdzą one, że wspomniane rodzaje działalności — głównie ukierunkowanej na bardzo szczególne kategorie odbiorców — nie stanowią oferty towarów lub usług na rynku i w związku z tym nie konkurują z działalnością prowadzoną przez przedsiębiorstwa komercyjne. W związku z tym podmiotów niekomercyjnych, działających w sektorach interesu publicznego, nie można uznać za przedsiębiorstwa, co jest warunkiem zastosowania art. 107 ust. 1 TFUE.

(48)

Według władz włoskich i niektórych z 78 zainteresowanych stron te rodzaje działalności w większości przypadków posiadają szczególne cechy charakterystyczne. Na przykład, są prowadzone w interesie publicznym lub w celach solidarności, nieodpłatnie lub za obniżoną opłatą. W świetle szczególnych cech i celów podmiotów niekomercyjnych, o których mowa, nie jest możliwe zakwalifikowanie ich jako przedsiębiorstwa.

(49)

Władze włoskie i 78 zainteresowanych stron uznają, że zwolnienie z podatku ICI nie stanowi odstępstwa od ogólnego systemu podatkowego, lecz jedynie przedstawia stosowanie zasad przewodnich tego systemu.

(50)

Władze włoskie i zainteresowane strony utrzymują, że jest to spójne z logiką włoskiego systemu podatkowego, aby rozróżniać opodatkowanie działalności gospodarczej i dochodowej z jednej strony, a z drugiej strony działalności związanej z pomocą społeczną, działalności charytatywnej, religijnej lub podobnej prowadzonej przez podmioty w szczególnym celu (18). Działalność tych ostatnich jest oparta na zasadzie solidarności, która jest fundamentalna dla przepisów prawa krajowego oraz przepisów prawa UE. Dokonując wspomnianego rozróżnienia prawodawca miał na celu jedynie uwzględnienie różnej prawnej i rzeczywistej sytuacji podmiotów prowadzących wspomnianą działalność w interesie publicznym o wysokiej wartości społecznej.

(51)

Ponadto to państwa członkowskie określają, które rodzaje działalności leżą w interesie publicznym. Jedynym ograniczeniem dla państwa członkowskiego jest konieczność zapewnienia spójności zróżnicowanego opodatkowania, tj. musi ono być zgodne z logiką całego systemu podatkowego i konieczne jest utworzenie odpowiedniego systemu kontroli. Oba warunki spełniono w przypadku przedmiotowego zwolnienia z podatku ICI.

(52)

Uzasadnienie zwolnienia z podatku ICI opiera się na art. 2 i 3 konstytucji włoskiej, w których wymaga się wypełnienia obowiązku politycznej, gospodarczej i społecznej solidarności z obywatelami, oraz art. 38, w którym ustanowiono prawo do opieki społecznej w przypadku ludzi nieposiadających środków koniecznych do utrzymania się. Należy także zwrócić uwagę, że podmioty niekomercyjne wspierają państwo w prowadzeniu szczególnych zadań w interesie społecznym. Państwo zawsze uznawało szczególna rolę wspomnianych podmiotów ponieważ zdaje sobie sprawę, że samo nie byłoby w stanie świadczyć usług w zakresie opieki społecznej, opieki zdrowotnej, kultury, edukacji i sportu.

(53)

Władze włoskie twierdziły cały czas, że jak wskazano w okólniku, w celu uzyskania prawa do zwolnienia z podatku ICI należało spełnić łącznie dwa warunki opisane w motywie (25) (wymóg subiektywny i obiektywny).

(54)

W odniesieniu do wymogu subiektywnego (tj. posiadania statusu podmiotu niekomercyjnego), a dokładniej do organów religijnych, władze włoskie podkreśliły, że do kategorii podmiotów niekomercyjnych zaliczają się instytucje kościelne posiadające status cywilnoprawny, należące do Kościoła Katolickiego lub innych wyznań (19).

(55)

W odniesieniu do wymogu obiektywnego (tj. prowadzenia działalności wymienionych w ustawodawstwie) władze włoskie wskazały, że włoski sąd kasacyjny wielokrotnie orzekł, że w celu zwolnienia z podatku ICI istotne jest uwzględnienie działalności faktycznie prowadzonej w nieruchomości. Oznacza to sprawdzenie, czy działalność nie jest w rzeczywistości prowadzona na zasadach komercyjnych, nawet gdy znajduje się ona na liście działalności zwolnionych (20). Ponadto, jak już ustaliła Rada Państwa (21), jeżeli tylko część całej nieruchomości (nawet jeżeli jest to największa część) wykorzystuje się do jednego z celów, na które zezwalają przepisy prawa, restrykcyjny charakter zwolnienia polega na tym, że ulgi podatkowej nie można udzielić w odniesieniu do całej nieruchomości.

(56)

Według władz włoskich podatek komunalny od nieruchomości przedstawia logiczny postęp legislacyjny w stosunku do poprzednich podatków od majątku, którym zapewnia ciągłość formalną i rzeczową. Zwolnienia nieruchomości wykorzystywanych do szczególnych rodzajów działalności o wysokiej wartości społecznej zawsze były kluczowym elementem całego ustawodawstwa w zakresie nieruchomości od 1931 r., czyli na długo przed wejściem w życie Traktatu EWG.

(57)

Władze włoskie i 78 zainteresowanych stron uznają również, że Komisja zatwierdziła zwolnienie z podatku ICI na podstawie pism odrzucających skargę wysłanych do skarżących, o których Włochy zostały poinformowane.

(58)

Z tych powodów zwolnienie z podatku ICI, w przypadku uznania go za pomoc, należy uznać za istniejącą pomoc.

(59)

Władze włoskie zdecydowały się nie przedstawiać żadnych uwag na temat ewentualnej zgodności środków na mocy art. 107 ust. 2 i 3 Traktatu lub w sprawie ich ewentualnego zakwalifikowania jako usług ogólnego interesu gospodarczego na podstawie art. 106 ust. 2 i orzecznictwa w sprawie Altmark.

(60)

Niektóre z 78 zainteresowanych stron utrzymują, że zwolnienie z podatku ICI jest zgodne z art. 106 ust. 2 oraz art. 107. ust. 3 lit. c) Traktatu, ponieważ środek jest niezbędny do prowadzenia działalności użyteczności społecznej w oparciu o zasadę solidarności. Ponadto zwolnienie nie zakłóca w istotny sposób konkurencji i nie ma istotnego wpływu na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi.

(61)

Władze włoskie twierdzą, że odpowiedzi Komisji skierowane do skarżących w kwestii zwolnienia z podatku ICI, o których Włochy dowiedziały się nieformalnie, stały się podstawą dla uzasadnionego oczekiwania ze strony podmiotów niekomercyjnych w kwestii zgodności zwolnienia z podatku ICI z prawem UE.

(62)

Utrzymują również, że odpowiedź Komisji na pisemne pytanie poselskie z 2009 r. w sprawie opodatkowania podmiotów niekomercyjnych stała się podstawą dla uzasadnionego oczekiwania (22).

(63)

Oznacza to, że jeżeli Komisja uznała środek za bezprawną i niezgodną pomoc, nie uznając jej za istniejącą pomoc, nie powinna zarządzić odzyskania pomocy, zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 659/1999.

(64)

Według niektórych osób trzecich odzyskania nie należy zarządzać na podstawie art. 149 ust. 4 ustawy TUIR, ponieważ spowoduje to poważne trudności i obciążenia dla organów krajowych w ilościowym określeniu hipotetycznej odniesionej korzyści.

(65)

W swoich spostrzeżeniach władze włoskie przedstawiły szczegółowy opis szczególnych przepisów podatkowych mających zastosowanie do podmiotów niekomercyjnych, w tym instytucji kościelnych i amatorskich klubów sportowych. Władze włoskie podkreślają, że art. 149 ust. 2 ustawy TUIR zawiera niewyczerpującą listę parametrów, które można uwzględnić (23) w celu zakwalifikowania podmiotu jako organizacji komercyjnej. Nawet jeżeli spełniony jest co najmniej jeden z tych warunków, podmiot niekomercyjny nie traci automatycznie statusu niekomercyjnego (ponieważ wspomnianych parametrów nie można uznać za domniemania prawne). Fakt, że spełniono wspomniane wymogi wskazuje jedynie, iż działalność prowadzona przez podmiot może potencjalnie mieć głównie charakter komercyjny.

(66)

Jak wskazano w okólniku agencji ds. dochodów nr 124/E z dnia 12 maja 1998, instytucje kościelne posiadające status cywilnoprawny można uznać za podmioty niekomercyjne jedynie wówczas, gdy jedyny lub główny zakres ich działalności ma charakter niekomercyjny.

(67)

W związku z tym, według Włoch, art. 149 ust. 4 ustawy TUIR wyklucza zastosowanie szczególnych parametrów dotyczących czasu i działalności gospodarczej określonych w art. 149 ust. 1 i 2 (24). Artykuł 149 ust. 4 ustawy o podatkach dochodowych nie wyklucza możliwości utraty statusu podmiotu niekomercyjnego przez instytucje kościelne. W każdym bądź razie, według niektórych z 78 zainteresowanych stron, środek ten nie sugeruje przeniesienia zasobów publicznych i nie zapewnia żadnej korzyści.

(68)

Władze włoskie wyjaśniły, że celem środka jest zachowanie wyłącznej odpowiedzialności ponoszonej przez Włoski Krajowy Komitet Olimpijski za amatorskie kluby sportowe i przez ministerstwo spraw wewnętrznych za nadawanie lub odbieranie statusu cywilnoprawnego instytucjom kościelnym (25). Jeżeli jednak podczas kontroli podatkowej wspomnianych instytucji, organy podatkowe ustalą, że prowadzą one głównie działalność komercyjną, niezwłocznie poinformują ministerstwo spraw wewnętrznych lub Włoski Krajowy Komitet Olimpijski. Z kolei organy podatkowe zarządzą odzyskanie różnicy w podatku od przedmiotowego organu.

(69)

Władze włoskie potwierdziły, że kontrole przeprowadzono zarówno w instytucjach kościelnych, jak i amatorskich klubach sportowych. W kwestii instytucji kościelnych ministerstwo spraw wewnętrznych także przeprowadziło wymagane kontrole, ale nie wykryło żadnych nadużyć.

(70)

W swoich uwagach dwie zainteresowane strony (26) odnoszą się do wszystkich dokumentów i spostrzeżeń, które do tej pory przedstawiły Komisji podczas postępowań administracyjnych poprzedzających decyzję o wszczęciu postępowania. Według nich dokumenty te stanowią dowód prowadzenia działalności gospodarczej przez instytucje kościelne.

(71)

W kwestii zwolnienia z podatku ICI dwie zainteresowany strony wskazują, że zaskarżony środek wprowadzono we Włoszech w 2005 r. Po wejściu w życie dekretu z mocą ustawy nr 203/2005 zwolnienie z podatku ICI miało zastosowanie do podmiotów niekomercyjnych prowadzących działalność wymienioną w ustawodawstwie nawet, gdy miała ona charakter komercyjny (27). W następstwie zmian w ustawie o podatku ICI z 2006 r. zwolnienie z podatku ICI miało zastosowanie do tych samych rodzajów działalności, pod warunkiem że nie miała ona wyłącznie charakteru komercyjnego (28). Zmiany z 2006 r. nie wyeliminowały jednak charakteru pomocy państwa przedmiotowego środka.

(72)

Sam okólnik przynosił selektywną korzyść podmiotom, które w rzeczywistości należy uznawać za przedsiębiorstwa. W wielu przypadkach możliwość udzielenia zwolnienia z podatku ICI w odniesieniu do rodzajów działalności opisanych w okólniku zależała wyłącznie od tego, czy podmiot generował jakikolwiek zysk. W oparciu o przepisy określone w orzecznictwie UE fakt, czy podmiot jest niekomercyjny, nie ma jednak znaczenia dla potrzeb stosowania przepisów dotyczących pomocy państwa. W związku z tym okólnik nie rozwiązał kwestii pomocy państwa związanych ze zwolnieniem z podatku ICI, ponieważ zwolnienie to wciąż stosowano w odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych prowadzących działalność gospodarczą, ale nie w odniesieniu do podmiotów prowadzących taką samą działalność.

(73)

Według skarżących niemożliwe było w każdym bądź razie, aby uzyskać szczegółowe dane na temat nieruchomości należących do podmiotów, o których mowa, przede wszystkim dlatego, że od podmiotów tych nie wymagano deklaracji dotyczącej nieruchomości zwolnionej z podatku ICI.

(74)

W odniesieniu do art. 149 ust. 4 ustawy TUIR skarżący uznają, że utrata statusu niekomercyjnego przez instytucje kościelne nie jest możliwa.

(75)

W kwestii zwolnienia z podatku ICI i art. 149 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym skarżący zgadzają się ze wstępnymi wnioskami Komisji w sprawie obecności zasobów państwowych i istnienia korzyści oraz selektywności, zakłócenia konkurencji i wpływu na wymianę handlową.

(76)

W kwestii zgodności przedmiotowych środków skarżący zgadzają się z wstępnymi wnioskami Komisji, że art. 107 ust. 2 i art. 107 ust. 3 lit. a), b) i c) Traktatu nie mają zastosowania. Nie zgadzają się jednak w kwestii możliwości zastosowania wyjątku na podstawie art. 107 ust. 3 lit. d) wobec pewnych podmiotów prowadzących działalność wyłącznie edukacyjną, kulturalną i rekreacyjną. Skarżący uznają również, że w przedmiotowej sprawie nie spełniono warunków orzecznictwa Altmark.

(77)

Władze włoskie przekazały swoje spostrzeżenia w kwestii uwag osób trzecich w piśmie z dnia 10 czerwca 2011 r.

(78)

Po pierwsze, nawet zakładając, że pewne rodzaje działalności prowadzonej przez podmioty niekomercyjne czerpiące korzyść ze zwolnienia można faktycznie zakwalifikować jako działalność gospodarczą, Komisja musi jeszcze udowodnić, że korzyść ta jest selektywna i nie jest uzasadniona logiką włoskiego systemu podatkowego.

(79)

Po drugie, w kwestii ogólnych spostrzeżeń dotyczących okólnika, władze włoskie uznają, że Komisję wzywa się do oceny środka zawierającego zwolnienie z podatku. Oznacza to, że musi ona ocenić kryteria interpretacyjne prawodawstwa wskazanego przez organy krajowe oraz istnienie odpowiedniego systemu kontroli.

(80)

W szczególności, w kwestii domniemanych trudności — wspomnianych przez skarżących — w gromadzeniu danych dotyczących nieruchomości należących do podmiotów niekomercyjnych, władze włoskie zwracają uwagę, że wymóg przedstawienia deklaracji dotyczącej podatku ICI zniesiono w 2006 r. Władze włoskie wskazują również, że zarówno system katastralny, jak i bazy danych dotyczących nieruchomości są aktualnie reorganizowane.

(81)

Władze włoskie zwracają również uwagę, że art. 149 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym nie jest ani przepisem niezależnym, ani posiadającym zakres przedmiotowy, a przepisem proceduralnym, który jest istotny wyłącznie z punktu widzenia kontroli.

(82)

Jako część tzw. reformy federalizmu budżetowego na podstawie dekretu legislacyjnego nr 23 z dnia 14 marca 2011 r. uznano, że podatek IMU zastąpi podatek ICI z dniem 1 stycznia 2014 r. Dekretem z mocą ustawy nr 201 z dnia 6 grudnia 2011 r., przekształconym w ustawę nr 214 z dnia 22 grudnia 2011 r. Włochy postanowiły przenieść wprowadzenie podatku IMU na 2012 r.

(83)

Wszystkie osoby posiadające nieruchomość są zobowiązane do płacenia podatku IMU. Podstawę opodatkowania oblicza się na podstawie wartości nieruchomości, która jest określana w drodze przyjęcia dochodu katastralnego z nieruchomości i zastosowania kryteriów znajdujących się w art. 5 dekretu o podatku ICI (dekret legislacyjny nr 504/92) wraz z kryteriami określonymi w dekrecie z mocą ustawy nr 201/2011. Mnożniki, które zmieniają się w zależności od katastralnej kategorii nieruchomości, stosuje się do wartości ustalonej zgodnie z powyższymi kryteriami. Stawka podstawowa podatku IMU wynosi 0,76 %.

(84)

W związku z tym system katastralny ma fundamentalne znaczenie w odniesieniu do podatków od nieruchomości. Najmniejszą jednostką mającą znaczenie dla celów katastralnych może być budynek lub część budynku, lub kilka budynków albo obszar, pod warunkiem że nie są one autonomiczne pod względem funkcji i dochodu. We włoskim systemie katastralnym, który powinien zostać zmieniony, zidentyfikowano sześć kategorii nieruchomości. Grupa A obejmuje nieruchomości przeznaczone do celów mieszkaniowych lub podobnych; grupa B obejmuje nieruchomości przeznaczone do użytku zbiorowego, takie jak uczelnie, szpitale, urzędy publiczne, szkoły; grupa C obejmuje nieruchomości przeznaczone do zwykłych celów komercyjnych, takie jak warsztaty, sklepy oraz budynki i lokale użytkowane do uprawiania sportu; grupa D obejmuje nieruchomości przeznaczone do celów specjalnych, takie jak hotele, teatry, szpitale oraz budynki i lokale użytkowane do uprawiania sportu; grupa E obejmuje nieruchomości przeznaczone do celów specjalnych, takie jak usługi transportu drogowego, morskiego i powietrznego, płatne mosty, latarnie morskie, budynki użytkowane do praktyk religijnych. Grupa F obejmuje nieruchomości zarejestrowane w kategoriach fikcyjnych.

(85)

Ze szczególnym odniesieniem do nowego podatku IMU art. 91a dekretu z mocą ustawy nr 1 z dnia 24 stycznia 2012 r., przekształconego w ustawę nr 27 z dnia 24 marca 2012 r., wprowadził szereg zmian w opodatkowaniu nieruchomości należących do podmiotów niekomercyjnych prowadzących szczególną działalność. W szczególności, nowe ustawodawstwo zniosło zmianę z 2006 r. poszerzającą zakres zwolnienia z podatku ICI o nieruchomości, w których prowadzi się szczególne rodzaje działalności „nieposiadającej charakteru wyłącznie komercyjnego” (29) (ust. 4) i doprecyzowała, że zwolnienie z podatku IMU ograniczało się do rodzajów działalności wskazanych przez ustawodawstwo (30), wykonywanych przez podmioty niekomercyjne na zasadach niekomercyjnych (ust. 1). Dekretem z mocą ustawy nr 1/2012 wprowadzono także szczególne przepisy umożliwiające proporcjonalną opłacenie nowego podatku komunalnego od nieruchomości w przypadkach, w których tę samą nieruchomość wykorzystuje się zarówno do działalności komercyjnej, jak i niekomercyjnej. W art. 91a ust. 2 w szczególności stwierdzono, że jeżeli nieruchomość wykorzystuje się zarówno do działalności komercyjnej, jak i niekomercyjnej, od dnia 1 stycznia 2013 r. zwolnienie będzie odnosić się jedynie do części nieruchomości, w której prowadzi się działalność niekomercyjną, jeżeli możliwe jest zidentyfikowanie części nieruchomości poświęconej wyłącznie takiemu rodzajowi działalności. W przypadkach, w których niemożliwa jest identyfikacja autonomicznych części nieruchomości, od dnia 1 stycznia 2013 r. zwolnienie będzie miało zastosowanie proporcjonalnie do niekomercyjnego wykorzystania nieruchomości, jak stwierdzono w deklaracji specjalnej (art. 91a ust. 3). W dekrecie z mocą ustawy nr 1/2012 nie poruszono szeregu aspektów, które zostaną uwzględnione w przyszłym rozporządzeniu wykonawczym, którego przyjęcie jest planowane przez Ministra Gospodarki i Finansów. Wśród wspomnianych aspektów znajdowały się następujące elementy: warunki przedstawienia deklaracji; informacje stosowne dla identyfikacji proporcjonalnego wykorzystania oraz, ze względu na zmiany wprowadzone do dekretu z mocą ustawy nr 174/2012 (31), ogólne i szczególne warunki konieczne dla zakwalifikowania działalności jako wykonywanej na zasadach niekomercyjnych.

(86)

Biorąc pod uwagę korzystną opinię i uwagi Rady Państwa (32), dekretem nr 200 z dnia 19 listopada 2012 r. Minister Gospodarki i Finansów przyjął rozporządzenie wykonawcze w sprawie podatku IMU (zwane dalej „rozporządzeniem”) (33). Określono w nim, kiedy szczególne rodzaje działalności, których dotyczy zwolnienie z podatku IMU, zgodnie z określeniem w rozporządzeniu, będą uznawane za wykonywane „na zasadach niekomercyjnych”. Przede wszystkim, jako wymóg ogólny, działalność musi być nienastawiona na zysk; ponadto, zgodnie z przepisami prawa UE, ze względu na swój charakter nie może konkurować z innymi podmiotami gospodarczymi nastawionymi na zysk i musi być zgodna z zasadami solidarności i pomocniczości (34). Ponadto odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych (wymogi subiektywne) i w odniesieniu do szczególnej działalności prowadzonej przez te podmioty (wymogi obiektywne) muszą być spełnione równocześnie dwa zestawy kryteriów. W przypadku wymogów subiektywnych w rozporządzeniu określono ogólne warunki, które muszą spełnić podmioty niekomercyjne, aby uzyskać prawo do zwolnienia z podatku IMU (35). W szczególności, rozporządzenie stanowi, że umowa lub statut podmiotu niekomercyjnego musi zawierać ogólny zakaz podziału wszelkiego rodzaju zysków, nadwyżki operacyjnej, funduszy lub rezerw. Ponadto wszelkie zyski należy reinwestować wyłącznie w działalność przyczyniającą się do instytucjonalnego celu solidarności społecznej. W przypadku likwidacji podmiotu niekomercyjnego jego aktywa należy przekazać innemu podmiotowi niekomercyjnemu prowadzącemu podobną działalność. W przypadku wymogów obiektywnych (36) szczególne cechy określono w odniesieniu do różnych rodzajów działalności opisanych w art. 1 (37). W odniesieniu do działalności związanej z opieką społeczną i zdrowotną, należy spełnić następujące dwa alternatywne wymogi: a) odbiorca został akredytowany przez państwo i zawarł umowę lub porozumienie z organami publicznymi; działalność jest częścią systemu publicznego lub jego uzupełnieniem. a usługi świadczy się użytkownikom nieodpłatnie lub za kwotę będącą jedynie wkładem w koszt świadczenia usługi powszechnej; b) jeżeli podmiot nie został akredytowany i nie zawarł umowy lub porozumienia, usługi świadczy się nieodpłatnie lub za opłatę symboliczną, która w żadnym wypadku nie może przekroczyć połowy średniej ceny za podobną działalność świadczoną na tym samym obszarze geograficznym na zasadach konkurencyjnych, uwzględniając także brak jakiegokolwiek związku z faktycznym kosztem usługi. W odniesieniu do działalności edukacyjnej, należy spełnić jednocześnie następujące trzy wymogi: a) działalność musi dorównywać edukacji publicznej, a szkoła musi stosować niedyskryminującą politykę naboru; b) szkoła musi także przyjmować uczniów niepełnosprawnych, stosować układy zbiorowe pracy, posiadać struktury spełniające stosowne normy i publikować swoje sprawozdania finansowe; c) działalność musi być świadczona nieodpłatnie lub za symboliczną opłatę, pokrywającą jedynie część faktycznego kosztu usługi, uwzględniając także brak jakiegokolwiek związku z faktycznym kosztem usługi. W przypadku usług zakwaterowania i działalności kulturalnej, rekreacyjnej lub sportowej odbiorca musi świadczyć usługę nieodpłatnie lub za symboliczną opłatą, która w żadnym wypadku nie może przekroczyć połowy średniej ceny podobnej działalności świadczonej na tym samym obszarze geograficznym, uwzględniając także brak jakiegokolwiek związku z faktycznym kosztem usługi.

(87)

Według dwóch stron art. 91a ust. 2 i 3 dekretu z mocą ustawy nr 1/2012 stanowi odstępstwo od zwykłych przepisów dotyczących opodatkowania nieruchomości.

(88)

Po pierwsze, dwóch skarżących przedstawia uwagi dotyczące art. 91a ust.2, zgodnie z którymi, jeżeli nieruchomość jest użytkowana w mieszanych celach, zwolnienie z podatku IMU ma zastosowanie jedynie do części nieruchomości, w której prowadzi się działalność niekomercyjną, jeżeli jest możliwe zidentyfikowanie części wykorzystywanej wyłącznie do takiej działalności. W odniesieniu do pozostałej części nieruchomości, która jest niezależna pod względem funkcji i dochodu, ma zastosowanie art. 2 ust. 41, 42 i 44 dekretu z mocą ustawy nr 262 z dnia 3 października 2006 r. przekształconego w ustawę nr 286 z dnia 24 listopada 2006 r. Przepisy w nich zawarte regulują procedurę mającą zastosowanie do nieruchomości zaliczonych do grupy katastralnej E, których dochód katastralny należy ponownie zakwalifikować i przeszacować. W rzeczywistości, zgodnie z tymi przepisami prawa, do nieruchomości zakwalifikowanych do grupy E (nieruchomości przeznaczone do celów specjalnych) (38) nie można włączyć budynków lub części budynków o przeznaczeniu komercyjnym lub przemysłowym, lub użytkowanych do innych celów, jeżeli są one niezależne pod względem funkcji i dochodu.

(89)

Dwie zainteresowane strony wnoszą, że odniesienie do dekretu z mocą ustawy nr 262/2006 zawarte w art. 91a ust. 2 należy rozumieć jako ogólne odniesienie do procedury zmiany klasyfikacji katastralnej. Według tych dwóch stron, jeżeli procedura ustanowiona w dekrecie z mocą ustawy nr 262/2006 miałaby zastosowanie jedynie do nieruchomości objętych grupą katastralną E, wymóg „podziału” nieruchomości użytkowanej do różnych celów miałby zastosowanie jedynie do bardzo ograniczonej liczby budynków, tj. budynków należących do kategorii E7 i E9.

(90)

Te dwie strony twierdzą również, że deklaracja na podstawie art. 91a ust. 3 może powodować problemy związane z unikaniem opodatkowania oraz że nowe przepisy zostawią organom publicznym zbyt dużą swobodę uznania. Ponadto nowe przepisy będą obowiązywać dopiero od dnia 1 stycznia 2013 r. i w związku tym Komisja powinna w każdym bądź razie zarządzić odzyskanie bezprawnie przyznanej pomocy w ramach zwolnienia z podatku ICI w okresie 2006–2012.

(91)

Władze włoskie wyjaśniły, że odniesienie do art. 2 ust. 41, 42 i 44 dekretu z mocą ustawy nr 262/2006 zawarte w art. 91a ust. 2 należy rozumieć jako ogólne odniesienie do rodzaju procedury, której należy przestrzegać przy podziale nieruchomości użytkowanej do różnych celów. Procedura ta ma zastosowanie bez względu na kategorię katastralną.

(92)

Włochy wyjaśniły również, że włoski system podatkowy opiera się w zasadzie na obowiązku złożenia deklaracji podatkowej przez podatników i bardzo powszechną praktyką legislacyjną jest pozostawienie regulacji szczególnych aspektów ustawodawstwu wykonawczemu. Ponadto, ponieważ w przepisach prawa przyjętych w marcu 2012 r. wprowadzono nowy system deklaracji dotyczących nieruchomości użytkowanych przez podmioty niekomercyjne, konieczne było przesunięcie terminu wejścia w życie nowego systemu w odniesieniu do tego rodzaju podmiotów.

(93)

W kwestii odzyskania należności władze włoskie stwierdziły, że nie jest możliwe, aby zidentyfikować wstecznie, które nieruchomości należące do podmiotów niekomercyjnych użytkowano w celu prowadzenia działalności o charakterze nie tylko komercyjnym (w związku z czym, które podmioty czerpały korzyść ze zwolnienia z podatku ICI). Dane katastralne nie zawierają żadnych informacji dotyczących rodzaju działalności prowadzonej w nieruchomości (39). Nie jest także możliwe, aby zidentyfikować na podstawie innych baz danych podatkowych, którą nieruchomość podmioty niepubliczne użytkowały w celu prowadzenia działalności instytucjonalnej na zasadach nie tylko komercyjnych.

(94)

Aby stwierdzić, czy dany środek stanowi pomoc, Komisja musi ocenić, czy przedmiotowy środek spełnia wszystkie warunki określone w art. 107 ust. 1 Traktatu. Zgodnie z tym postanowieniem: „z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w Traktatach, wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi”. Zgodnie z powyższym przepisem Komisja oceni, czy środek: (i) jest on finansowany przez państwo lub z zasobów państwowych; (ii) przynosi selektywną korzyść; (iii) wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi oraz zakłóca konkurencję lub grozi jej zakłóceniem.

(95)

Komisja musi najpierw ocenić na potrzeby przepisów prawa dotyczących konkurencji w UE, czy co najmniej niektóre z podmiotów niekomercyjnych, o których mowa, są rzeczywiście przedsiębiorstwami.

(96)

W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja zwróciła uwagę, że podmioty niekomercyjne, których dotyczą przedmiotowe środki, co najmniej częściowo prowadziły działalność gospodarczą i związku z tym na podstawie tej działalności były zakwalifikowane jako przedsiębiorstwa.

(97)

Władze włoskie oraz 78 zainteresowanych stron utrzymują, że szczególnej działalności prowadzonej przez podmioty niekomercyjne nie można uznać za działalność gospodarczą. W szczególności uważają, że w kontekście środka podatku ICI działalność, taka jak np. wsparcie dla młodych matek znajdujących się w trudnej sytuacji lub zarządzanie budynkiem w górach, gdzie dzieci z parafii jeżdżą na letnie wakacje nie stanowi działalności gospodarczej. Działalność tego rodzaju, skierowana do ściśle określonych kategorii beneficjentów, nie stanowi zapewniania towarów lub świadczenia usług na rynku przez podmioty niekomercyjne i nie konkuruje z działalnością prowadzoną przez przedsiębiorstwa komercyjne. W związku z tym nie należy uznawać wspomnianych podmiotów niekomercyjnych działających w interesie publicznym za przedsiębiorstwa, co jest warunkiem zastosowania art. 107 ust. 1 Traktatu. Ponadto według władz włoskich i niektórych z 78 zainteresowanych stron w wielu przypadkach nie istnieje rzeczywisty rynek takiego rodzaju działalności. Prawie wszystkie ze wspomnianych rodzajów działalności mają szczególne cechy, które można podsumować w następujący sposób:

(98)

W świetle powyższych cech i szczególnych celów podmiotów niekomercyjnych, o których mowa, nie można uznać tych podmiotów za przedsiębiorstwa.

(99)

Komisja zwraca uwagę, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pojęcie przedsiębiorstwa obejmuje każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą, niezależnie od statusu prawnego podmiotu oraz sposobu jego finansowania (40). W związku z tym kwalifikacja indywidualnego podmiotu zależy wyłącznie od charakteru jego działalności. Wspomniana ogólna zasada ma dwie ważne konsekwencje, opisane poniżej.

(100)

Po pierwsze, status podmiotu na podstawie szczególnych krajowych przepisów prawa jest nieistotny. Oznacza to, że jego forma prawna i organizacyjna nie ma znaczenia. W związku z tym nawet podmiot zakwalifikowany na podstawie krajowych przepisów prawa jako stowarzyszenie lub klub sportowy można sklasyfikować jako przedsiębiorstwo na potrzeby art. 107 ust. 1. Jedynym właściwym kryterium jest fakt, czy podmiot, o którym mowa, prowadzi działalność gospodarczą, czy nie.

(101)

Po drugie, zastosowanie przepisów dotyczących pomocy państwa nie zależy od tego, czy podmiot utworzono w celu generowania zysku, ponieważ podmioty niedochodowe również mogą oferować towary i usługi na rynku (41).

(102)

Po trzecie, kwalifikacja podmiotu jako przedsiębiorstwo jest zawsze względna wobec szczególnej działalności. Podmiot prowadzący zarówno działalność gospodarczą, jak i niegospodarczą uznaje się za przedsiębiorstwo jedynie w odniesieniu do pierwszego ze wspomnianych rodzajów działalności.

(103)

Działalnością gospodarczą jest wszelka działalność polegająca na oferowaniu towarów lub usług na rynku. Pod tym względem Komisja uznaje, że cechy charakterystyczne i aspekty wspomniane w motywie (97), wskazane przez Włochy i 78 zainteresowanych stron, które, jak przyznają same strony wskazujące, nie występują we wszystkich przypadkach, nie mogą jako takie wykluczać gospodarczego charakteru przedmiotowych rodzajów działalności.

(104)

Jak już wyjaśniono zgodnie z art. 7 ust. 2a dekretu z mocą ustawy nr 203/2005, zmienionego dekretem z mocą ustawy nr 223/2006 (obecnie uchylonym), rodzaje działalności wymienione w art. 7 ust. 1 lit. i) ustawy o podatku ICI mogą mieć charakter komercyjny, pod warunkiem, że nie miały charakteru wyłącznie komercyjnego. W okólniku z dnia 29 stycznia 2009 r. przedstawiono szereg kryteriów w odniesieniu do każdego rodzaju działalności wymienionego w art. 7 ust. 1 lit. i) służących określeniu, w jakim przypadku każdy z rodzajów działalności należy uznać za mający charakter nie tylko komercyjny. Jeżeli spełniono warunki wymienione w okólniku, podmioty niekomercyjne zwalniano z podatku ICI, nawet jeżeli działalność przez nie prowadzona zawierała aspekty gospodarcze. Jak już stwierdzono w decyzji o wszczęciu postępowania, w sektorze opieki zdrowotnej głównym wymogiem było, aby podmioty niekomercyjne zawarły porozumienie lub umowę z organami publicznymi. Oczywiste jest, że warunek ten nie może jako taki wykluczać gospodarczego charakteru przedmiotowej działalności. Podobnie w odniesieniu do edukacji, szkoła musiała spełniać normy nauczania, być dostępna dla uczniów niepełnosprawnych, stosować układy zbiorowe pracy i niedyskryminującą politykę naboru oraz reinwestować zyski w działalność edukacyjną. Wymogi te również nie wykluczają gospodarczego charakteru działalności edukacyjnej prowadzonej w taki sposób. W odniesieniu do kin wymagane było, aby emitowały one filmy interesu publicznego lub posiadające certyfikat jakości, lub filmy dla dzieci. W odniesieniu usług zakwaterowania wymogiem było, że nie powinny być dostępne dla ogółu społeczeństwa, lecz dla uprzednio określonych kategorii i nie były świadczone przez cały rok. Usługodawca musiał także stosować znacznie niższe ceny niż ceny rynkowe i budynek nie mógł działać jako zwykły hotel. Po raz kolejny wspomniane warunki nie wykluczają gospodarczego charakteru przedmiotowej działalności.

(105)

Komisja zauważa również, że nawet jeżeli w większości przypadków działalność prowadzona jest w interesie publicznym, ten element, jako taki, nie wyklucza gospodarczego charakteru działalności tego rodzaju W każdym bądź razie, jeżeli działalność ma cel społeczny, sam ten fakt nie wystarczy, aby nie kwalifikować jej jako działalności gospodarczej. Ponadto podmioty niekomercyjne mogą rzeczywiście mieć ograniczoną zdolność do płacenia podatków, lecz nie oznacza to braku jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Czynnik ten nie jest istotny w odniesieniu do podatku od nieruchomości, który jest oparty na posiadaniu nieruchomości i nie uwzględnia innych elementów zdolności do płacenia podatków.

(106)

W świetle powyższego, biorąc pod uwagę, że sama ustawa z 2005 r. zezwalała na zwolnienie z podatku ICI działalności o charakterze komercyjnym oraz że kryteria określone w okólniku i informacje przedstawione przez Włochy nie są wystarczające, aby wykluczyć gospodarczy charakter prowadzonej działalności, Komisja uznaje, że podmioty niekomercyjne należy zakwalifikować jako przedsiębiorstwa w zakresie, w jakim dotyczy to wspomnianych rodzajów działalności. To samo odnosi się do podmiotów niekomercyjnych na mocy art. 149 ust. 4 ustawy TUIR, które faktycznie mogą prowadzić działalność gospodarczą. Władze włoskie nie wnoszą sprzeciwu wobec drugiego wniosku.

(107)

W każdym wypadku, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości (42) Komisja uważa, że w celu zakwalifikowania programu jako pomocy państwa nie jest konieczne wykazanie, że całkowita pomoc indywidualna przyznana w ramach tego programu kwalifikuje się jako pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu. W celu stwierdzenia, że program zawiera elementy pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1, wystarczy wystąpienie sytuacji stanowiących pomoc podczas wdrażania programu. W związku z tym, odpowiednio, w kontekście niniejszej decyzji nie jest konieczne rozważenie charakteru wszystkich poszczególnych rodzajów działalności wymienionych w art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu legislacyjnego nr 504/92. Jak już wskazano w motywie (104), Komisja faktycznie ustaliła, że w niektórych z poszczególnych zastosowań zaskarżonego programu pomocy uczestniczyły przedsiębiorstwa.

(108)

W świetle powyższego Komisja uważa, że nie ma powodu odstępować od stanowiska przyjętego w decyzji w sprawie wszczęcia postępowania: przedmiotowy program uwzględnia także działalność gospodarczą. Szczególne cechy co najmniej niektórych rodzajów działalności powodują, że Komisja może zakwalifikować je jako rodzaje działalności gospodarczej. Ponieważ odbiorcy przedmiotowych środków mogą prowadzić działalność gospodarczą, jest w związku z tym możliwe zakwalifikowanie ich jako przedsiębiorstwa w zakresie, w jakim dotyczy to wspomnianych rodzajów działalności.

(109)

W niniejszej sekcji Komisja zbada, czy zwolnienie z podatku ICI udzielone podmiotom niekomercyjnym zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu legislacyjnego nr 504/92, w wersji obowiązującej przed zmianami wprowadzonymi przez dekret z mocą ustawy nr 1/2012, było finansowane przez państwo lub za pośrednictwem zasobów państwa; przynosiło selektywną korzyść i było ponadto uzasadnione logiką włoskiego systemu podatkowego; wpływało na wymianę handlowa między państwami członkowskimi i zakłócało konkurencję lub groziło jej zakłóceniem.

(110)

Środek obejmował wykorzystanie zasobów państwowych i rezygnacją z dochodów podatkowych w kwocie odpowiadającej zmniejszonej rezerwie z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

(111)

Strata dochodów podatkowych jest równoważne wykorzystaniu zasobów państwowych w formie wydatków budżetowych. Umożliwiając podmiotom, które można zakwalifikować jako przedsiębiorstwa, zmniejszenie swojego obciążenia podatkowego dzięki zwolnieniu, władze włoskie zrezygnowały z przychodu przysługującego im w przypadku braku zwolnienia z podatku.

(112)

Z powyższych powodów Komisja uznaje, że przedmiotowy środek spowodował stratę zasobów państwowych, ponieważ przewidywał zwolnienie z podatku.

(113)

Zgodnie z orzecznictwem koncepcja pomocy obejmuje nie tylko pozytywne korzyści, lecz także środki, które w różny sposób zmniejszają opłaty z reguły uwzględnione w budżecie przedsiębiorstwa (43).

(114)

W związku z tym, ponieważ zwolnienie z podatku ICI zmniejszało opłaty z reguły uwzględnione w kosztach operacyjnych każdego przedsiębiorstwa posiadającego nieruchomość we Włoszech, przynosiło ono podmiotom, o których mowa, korzyść gospodarczą w stosunku do innych przedsiębiorstw nieuprawnionych do korzyści podatkowych.

(115)

Aby dany środek mógł stanowić pomoc państwa (44), musi być selektywny w tym sensie, że sprzyja niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem (45), aby zakwalifikować krajowy środek podatkowy jako „selektywny”, po pierwsze, konieczne jest zidentyfikowanie powszechnego lub „normalnego” systemu podatkowego mającego zastosowanie w danym państwie członkowskim. Po drugie, selektywność korzyści podatkowej przynoszonej przez przedmiotowy środek należy ustalić w odniesieniu do wspomnianego powszechnego lub normalnego sytemu podatkowego. Należy tego dokonać wykazując, że środek stanowi odstępstwo od powszechnego systemu, ponieważ wprowadza zróżnicowanie podmiotów gospodarczych, które w świetle celu realizowanego przez system znajdują się w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej. Po trzecie, jeżeli odstępstwo ma miejsce, konieczne jest zbadanie, czy wynika ono z charakteru lub ogólnej struktury systemu podatkowego, którego jest częścią, i w związku z tym można je uzasadnić charakterem lub ogólną strukturą systemu. W tym kontekście, to zadaniem państwa członkowskiego jest wykazanie, że różnice w opodatkowaniu wynikają bezpośrednio z podstawowych i przewodnich zasad systemu podatkowego tego państwa (46).

(116)

Podatek ICI był podatkiem autonomicznym, należnym co roku gminom. W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja stwierdziła, że systemem odniesienia dla oceny zwolnienia z podatku ICI był sam podatek komunalny od nieruchomości. Ani Włochy, ani żadna z pozostałych zainteresowanych stron nie wyraziły sprzeciwu wobec tego wniosku.

(117)

W związku z tym Komisja uznaje, że nie ma powodu, aby zmienić stanowisko przyjęte w decyzji o wszczęciu postępowania, mianowicie że systemem odniesienia jest sam podatek ICI.

(118)

Na podstawie prawodawstwa dotyczącego podatku ICI wszystkie osoby prawne posiadające nieruchomość, niezależnie od jej przeznaczenia, są zobowiązane do płacenia podatku ICI (47). W art. 7 wskazano, które kategorie nieruchomości zwolniono z podatku ICI.

(119)

Komisja zauważa, że w art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu z mocą ustawy nr 504/92 występuje odstępstwo od systemu odniesienia, na podstawie którego każda osoba posiadająca nieruchomość musiała zapłacić podatek ICI niezależnie od przeznaczenia nieruchomości. Jak przedstawiono powyżej, podmioty niekomercyjne, o których mowa, mogły prowadzić działalność o charakterze komercyjnym, podobnie jak wszelkie inne przedsiębiorstwa prowadzące podobną działalność gospodarczą. W świetle celu realizowanego przez system podatku ICI, tj. opodatkowania posiadania nieruchomości przez gminy, podmioty niekomercyjne znajdowały się w podobnej sytuacji prawnej i faktycznej, co przedsiębiorstwa zobowiązane zapłacić podatek ICI.

(120)

Na przykład, zgodnie z warunkami określonymi w okólniku, kina zarządzane przez podmioty niekomercyjne nie tylko na komercyjnych zasadach były uprawnione do zwolnienia z podatku ICI. Wspomniane usługi, oferowane na rynku na usystematyzowanych zasadach i za wynagrodzeniem, mimo wszystko stanowią działalność gospodarczą. Nie ulega wątpliwości, że w przypadkach, w których rodzaje działalności wymienione w art. 7 ust. 1 lit. i) prowadziły podmioty niekomercyjne, podmioty te odnosiły korzyść ze zwolnienia z podatku ICI w odniesieniu do nieruchomości, w której prowadzono daną działalność, pod warunkiem, że spełniane były minimalne wymogi określone w okólniku. Podmioty komercyjne nie uzyskały tego samego zwolnienia z podatku, nawet jeżeli prowadziły taką samą działalność i spełniały warunki określone w okólniku w odniesieniu do charakteru filmów.

(121)

Komisja uznaje zatem, że zwolnienie z podatku ICI na podstawie art. 7 ust. 1 lit. i) w wersji obowiązującej przed wprowadzeniem poprawek dekretem z mocą ustawy nr 1/2012 stanowiło odstępstwo od systemu odniesienia i stanowiło środek selektywny w rozumieniu orzecznictwa.

(122)

Ponieważ Komisja uznaje, że przedmiotowe zwolnienie z podatku jest selektywne, musi ona ocenić, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości, czy jest ono uzasadnione charakterem i ogólną strukturą systemu podatkowego, którego jest częścią. Środek stanowiący odstępstwo od stosowania ogólnego systemu podatkowego można uzasadnić charakterem lub ogólną strukturą systemu podatkowego, jeżeli zainteresowane państwo członkowskie może wykazać, że środek wynika bezpośrednio z podstawowych i przewodnich zasad systemu podatkowego tego państwa.

(123)

Władze włoskie, wspierane przez 78 zainteresowanych stron, uznają, że zwolnienie z podatku ICI wiąże się ze stosowaniem zasad przewodnich włoskiego systemu podatkowego. Według nich różnice w opodatkowaniu rodzajów działalności o dużej wartości społecznej oraz świadczonych w interesie publicznym są spójne z logiką systemu podatkowego. Działalność tego rodzaju jest inspirowana zasadą solidarności, która jest fundamentalną zasadą zarówno w świetle przepisów prawa krajowego, jak i przepisów prawa UE. Ponadto podmioty niekomercyjne, o których mowa, pełnią wspólnie z państwem szczególne funkcje społeczne. Uzasadnienie zwolnienia z podatku ICI opiera się na art. 2 i 3 konstytucji włoskiej, w których wymaga się wypełnienia obowiązku politycznej, gospodarczej i społecznej solidarności wobec obywateli, oraz art. 38, w którym ustanowiono prawo do opieki społecznej dla ludzi nieposiadających środków koniecznych do utrzymania się.

(124)

W tym kontekście Komisja uznaje, że władze włoskie nie wykazały, czy przedmiotowy środek wynika bezpośrednio z podstawowych lub przewodnich zasad włoskiego systemu podatkowego. Artykuły konstytucji włoskiej przywołane przez Włochy nie odnoszą się w rzeczywistości do jakiejkolwiek zasady przewodniej włoskiego systemu podatkowego, lecz jedynie do ogólnych zasad solidarności społecznej.

(125)

Po drugie, Komisja zauważa, że cel realizowany przez środki państwowe nie jest wystarczający, aby wykluczyć te środki z możliwości zakwalifikowania ich jako „pomocy” w rozumieniu art. 107 Traktatu (48). Jak orzekł wielokrotnie Trybunał, w art. 107 ust. 1 TFUE nie dokonuje się rozróżnienia na przyczyny i cele środków pomocy państwa, lecz definiuje się je w zależności od ich następstw (49). W świetle powyższego Komisja ponadto zauważa, że posiadanie celu społecznego i prowadzenie działalności w interesie publicznym nie wystarczy, aby wyłączyć przedmiotowy środek z możliwości zakwalifikowania go jako pomocy.

(126)

Po trzecie, Komisja zauważa również, że jak już stwierdzono, środek tworzący wyjątek w stosowaniu ogólnego systemu podatkowego można uzasadnić, jeżeli wynika on bezpośrednio z podstawowych lub przewodnich zasad systemu (odniesienia) podatkowego, w tym wypadku podatku ICI. W tym kontekście, jak stwierdzono w pkt 26 obwieszczenia Komisji w sprawie stosowania reguł pomocy publicznej do środków związanych z bezpośrednim opodatkowaniem działalności gospodarczej (50), należy dokonać rozróżnienia pomiędzy, z jednej strony, zewnętrznymi celami wyznaczonymi dla konkretnego systemu podatkowego (w szczególności cele społeczne albo regionalne), a z drugiej strony, celami, które same w sobie są właściwe systemowi podatkowemu. W związku z tym zwolnienia wynikające z celów niezwiązanych z podatkowym systemem odniesienia nie mogą pomijać wymogów zawartych w art. 107 ust.1 Traktatu (51). Głównym celem przedmiotowego systemu podatkowego jest zbieranie dochodów dla sfinansowania wydatków państwa (52) poprzez opodatkowanie posiadania nieruchomości. W związku z tym Komisja uznaje, że cele społeczne realizowane przez podmioty objęte zakresem zwolnienie z podatku ICI nie są objęte logiką systemu podatku ICI i nie można ich na pierwszy rzut oka wykorzystać do uzasadnienia selektywności środka.

(127)

Po czwarte, zgodnie z orzecznictwem (53), oceniając, czy środek można uzasadnić charakterem lub ogólną strukturą systemu krajowego, którego jest on częścią, konieczne jest określić nie tylko, czy środek stanowi nieodłączną część istotnych zasad systemu podatkowego mającego zastosowanie w zainteresowanym państwie członkowskim, lecz także, czy jest on zgodny z zasadami spójności i proporcjonalności. Biorąc jednak pod uwagę, że przedmiotowy środek nie wynika bezpośrednio z podstawowych zasad podatkowego systemu odniesienia. Komisja uznaje za zbędne analizowanie system kontroli ustanowionego przez Włochy w celu zapewnienia zgodności z warunkami zwolnienia z podatku ICI w odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych, w wersji przedstawionej przez władze włoskie. W każdym wypadku różne opodatkowanie podmiotów niekomercyjnych, wprowadzone przez przedmiotowy środek, nie jest ani konieczne, ani proporcjonalne pod względem logiki systemu podatkowego.

(128)

W świetle motywów (122)–(127) Komisja stwierdza, że selektywny charakter przedmiotowego środka podatkowego nie jest uzasadniony charakterem systemu podatkowego. W związku z tym należy uznać, że kwestionowany środek przynosi selektywną korzyść podmiotom niekomercyjnym prowadzącym szczególną działalność.

(129)

Art. 107 ust. 1 Traktatu zabrania pomocy, która ma wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi i która zakłóca konkurencję lub grozi jej zakłóceniem. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości (54), aby zakwalifikować działanie krajowe jako pomoc państwa, nie jest konieczne, aby Komisja określiła faktyczny wpływ pomocy na wymianę handlową między państwami członkowskimi oraz zaistnienie rzeczywistego zakłócenia konkurencji, lecz aby jedynie zbadała, czy pomoc może mieć wpływ na wymianę handlową i zakłócać konkurencję. Należy również zauważyć, jak wyjaśniono w motywie (107) powyżej, że w celu zakwalifikowania programu jako pomocy państwa nie jest konieczne wykazanie, że wszystkie poszczególne przypadki pomocy przyznanej w ramach tego programu kwalifikuje się jako pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu. W związku z tym w celu stwierdzenia, że program zawiera elementy pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1, wystarczające jest wystąpienie sytuacji stanowiących pomoc podczas wdrażania programu.

(130)

Co się tyczy szczególnie warunku, że musi wystąpić wpływ na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi, z orzecznictwa wynika, iż udzielenie pomocy przez państwo członkowskie w postaci ulgi podatkowej na rzecz niektórych podatników należy uznać za mogące mieć wpływ na wymianę handlową i w związku z tym, za spełniające wspomniany warunek, jeżeli podatnicy prowadzą działalność gospodarczą w dziedzinie tego rodzaju handlu, lub można przyjąć, że konkurują z podmiotami mającymi siedzibę w innych państwach członkowskich (55). Gdy ponadto pomoc przyznana przez państwo członkowskie wzmacnia pozycję przedsiębiorstwa w stosunku do innych przedsiębiorstw konkurencyjnych w handlu wewnątrz UE, należy uznać, że ma ona wpływ na przedsiębiorstwa konkurencyjne. Co więcej, nie jest konieczne, aby przedsiębiorstwo będące beneficjentem prowadziło działalność związaną z handlem wewnątrz UE. Gdy państwo członkowskie udziela pomocy przedsiębiorstwu, jego aktywność na rynku krajowym może zostać zachowana lub zwiększona w wyniku udzielenia pomocy, przez co zmniejsza się możliwość wejścia na rynek w tym państwie członkowskim przedsiębiorstw mających siedzibę w innym państwie członkowskim.

(131)

W odniesieniu do warunku zakłócenia konkurencji należy pamiętać, że w zasadzie pomoc, która ma na celu zwolnienie przedsiębiorstwa z kosztów, jakie w normalnych warunkach przedsiębiorstwo musiałoby ponieść w związku z codziennym zarządzaniem lub zwykłą działalnością, zakłóca warunki konkurencji (56).

(132)

Władze włoskie nie przedstawiły jakichkolwiek uwag w tej kwestii. Niektóre z 78 zainteresowanych stron uważają, że zwolnienie z podatku ICI nie może mieć znaczącego wpływu na wymianę handlową lub wywołać zakłócenia konkurencji, biorąc pod uwagę szczególne cechy charakterystyczne beneficjentów programu oraz sposób prowadzenia przez nich działalności, której dotyczy zwolnienie.

(133)

Komisja nie zgadza się z poglądami przedstawionymi przez strony zainteresowane, według których przedmiotowe zwolnienie, udzielone podmiotom niekomercyjnym działającym na szczeblu lokalnym, nie miało znaczącego wpływu na wymianę handlową i nie wywołało zakłócenia konkurencji. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, w rzeczywistości niekorzystny wpływ na wymianę handlową wymaga jedynie określenia, czy przedsiębiorstwo odnoszące korzyść jest aktywne na rynku otwartym na konkurencję (przywóz lub wywóz towarów lub międzynarodowe świadczenie usług) (57). Nieistotne jest, czy dotknięte rynki mają zasięg lokalny, regionalny, krajowy lub ogólnounijny. Nie definicja merytorycznie lub geograficznie właściwych rynków, lecz ewentualny negatywny wpływ na handel wewnątrzunijny jest tu rozstrzygającym czynnikiem. Stosunkowo niewielka kwota pomocy lub stosunkowo mały rozmiar przedsiębiorstwa otrzymującego pomoc nie wyklucza w związku z tym możliwości istnienia wpływu na handel wewnętrzny UE (58). W rzeczywistości zarówno niewielka kwota pomocy, jak i niewielki rozmiar przedsiębiorstw odnoszących korzyść nie wykluczają wystąpienia pomocy (59).

(134)

W przedmiotowej sprawie Komisja zauważa, że co najmniej kilka sektorów czerpiących korzyść ze zwolnienia z podatku ICI, takich jak zakwaterowanie i usługi w zakresie opieki zdrowotnej, podlegały i nadal podlegają konkurencji i handlowi wewnątrz UE. W odniesieniu do przedmiotowego środka Komisja uznaje, że spełniono warunki określone w orzecznictwie, ponieważ środek stanowi korzyść w rozumieniu finansowania działalności podmiotów, o których mowa, zwalniającą wspomniane podmioty z ponoszenia kosztów, które by w normalnych warunkach poniosły. W związku z tym środek ten może zakłócać konkurencję.

(135)

W związku z tym Komisja stwierdza, że przedmiotowy środek może mieć wpływ na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi i zakłócać konkurencję w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu.

(136)

W świetle powyższego Komisja uważa, że przedmiotowy środek spełnia warunki określone w art. 107 ust. 1 Traktatu i w związku z tym należy uznać go za pomoc państwa.

(137)

W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja uznała, że zwolnienie z podatku ICI na podstawie art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu legislacyjnego nr 504/92 stanowiło nową pomoc. Podatek ICI, roczny podatek płacony gminom, wprowadzono w 1992 r. Nie zgłoszono go Komisji ani nie został on zatwierdzony przez Komisję. Zwolnienie miało zastosowanie do szerokiego zakresu rodzajów działalności, które były otwarte na konkurencję w czasie jego wprowadzenia.

(138)

Włochy twierdzą, że podejście przyjęte przez Komisję w decyzji o wszczęciu postępowania jest nieodpowiednie oraz że jeżeli zwolnienie z podatku ICI zostało uznane za pomoc, należało je zakwalifikować jako istniejącą pomoc. Władze włoskie utrzymują, że podatek ICI przedstawia logiczne następstwo prawne w stosunku do poprzednich podatków od majątku, którym zapewnia ciągłość formalną i rzeczową. Zwolnienia nieruchomości wykorzystywanych do szczególnych rodzajów działalności o wysokiej wartości społecznej zawsze były podstawowym elementem wszelkich podatków od nieruchomości wprowadzanych od 1931 r., czyli na długo przed wejściem w życie Traktatu EWG.

(139)

Władze włoskie twierdzą również, że odpowiedzi Komisji skierowane do skarżących w kwestii zwolnienia z podatku ICI, o których formalnie poinformowano Włochy, stały się podstawą uzasadnionego oczekiwania ze strony podmiotów niekomercyjnych w kwestii zgodności zwolnienia z podatku ICI z przepisami prawa UE.

(140)

Włochy przedstawiły szczegółowy opis podatków od nieruchomości obowiązujących przed podatkiem ICI. W 1931 r. w jednolitej ustawie w sprawie finansów lokalnych Włochy wprowadziły podatki od szczególnej i ogólnej modernizacji. Następnie w 1963 r., ustawą nr 246 z dnia 5 marca 1963 r., wprowadzono podatek od wzrostu wartości terenów zabudowy. Podatek od wzrostu wartości nieruchomości (tzw. podatek INVIM) wprowadzono dekretem prezydenckim nr 643 z dnia 26 października 1972 r. Wzrost wartości nieruchomości uwzględniano przy obliczaniu wysokości podatków od szczególnej i ogólnej modernizacji. Podatek z 1963 r. był podobnie ukierunkowany na zysk kapitałowy terenów zabudowy. Zysk kapitałowy podlegał także opodatkowaniu w momencie przeniesienia majątków poprzez akty notarialne inter vivos i, ogólnie, co dziesięć lat posiadania nieruchomości. Podatek INVIM wprowadzony w 1972 r. zastąpił zarówno podatek z 1931 r., jak i z 1963 r. Na podstawie przepisów prawa w zakresie podatku INVIM podatnikami były jednostka przekazująca za wynagrodzeniem lub jednostka przejmująca bez opłaty i w każdym przypadku podatek był należny co dziesięć lat. Podatek INVIM zniesiono wraz z wprowadzeniem podatku ICI. Według Włoch analiza ta przedstawia ścisłą ciągłość pomiędzy różnymi instrumentami podatku od nieruchomości stosowanymi od 1931 r. Włochy zauważają również, że w przepisach dotyczących zwolnień z podatku od nieruchomości zawsze brano pod uwagę rodzaj działalności prowadzonej przez podmioty uprawnione do zwolnienia. Wzrost liczby kategorii beneficjentów zwolnionych z podatku na przestrzeni lat wynika z poszerzenia zakresu podmiotów prowadzących działalność w interesie publicznym.

(141)

Komisja nie uważa argumentów władz włoskich za prawidłowe. Po pierwsze, Komisja zwraca uwagę\, że podatek ICI różni się całkowicie od wcześniejszych podatków od nieruchomości, które zastępuje. W każdym razie istnieje szereg różnic merytorycznych pomiędzy podatkiem ICI a poprzednimi podatkami w kwestii podatników, podstawy opodatkowania i zdarzeń będących uzasadnieniem obowiązku zapłaty wspomnianych podatków. Na przykład przed wprowadzeniem podatku ICI wysokość podatków od nieruchomości obliczano na podstawie zysku kapitałowego nieruchomości, natomiast podatek ICI obliczano na podstawie wartości katastralnej nieruchomości. Ponadto podatek ICI musiała zapłacić każda osoba fizyczna lub prawna posiadająca nieruchomość, natomiast podatek INVIM był należny od jednostki przekazującej za wynagrodzeniem lub jednostki przejmującej bez opłaty. Ponadto podatek ICI należało płacić co roku, natomiast podatek INVIM płacono z reguły co dziesięć lat,. W świetle powyższego Komisja uznaje, że zmiany wprowadzone z czasem, a w szczególności przepisy prawa w zakresie podatku ICI, mają wpływ na istotę programu pierwotnego i nie można ich od niego oddzielić, tak by pierwotny program został przekształcony w nowy program pomocy (60). Komisja nie ma powodu, aby zmieniać stanowisko określone w decyzji o wszczęciu postępowania i potwierdza, że zwolnienie z podatku ICI stanowiło nową pomoc.

(142)

W odniesieniu do domniemanego zatwierdzenia środka podatku ICI Komisja zauważa, że Komisja czy Rada nigdy nie zatwierdziły przedmiotowej pomocy. Gdyby miało to miejsce, pomoc zostałaby uznana za istniejącą pomoc zgodnie z art. 1 lit. b) ppkt (ii) rozporządzenia (WE) nr 659/1999. Pism zawierających wstępną ocenę Komisji, które wysłano do skarżących w kontekście postępowania administracyjnego poprzedzającego decyzję o wszczęciu postępowania, nie można uznać za równoważne decyzjom Komisji. Środek można uznać za istniejącą pomoc na podstawie art. 1 lit. b) ppkt (ii) jedynie, gdyby pomoc została zatwierdzona wyraźną decyzją Komisji lub Rady. W każdym razie pismo wysłane skarżącym dnia 15 lutego 2010 r. zostało zaskarżone przez dwóch skarżących przez Sądem i w związku z tym nie uprawomocniło się; skargi wycofano dopiero po wydaniu decyzji w sprawie wszczęcia postępowania. Komisja uznaje zatem, że wobec braku decyzji Komisji lub Rady art. 1 lit. b) ppkt (ii) rozporządzenia (WE) nr 659/1999 nie ma zastosowania. W związku z tym przedmiotowej pomocy nie można uznać za istniejącą pomoc, a wręcz przeciwnie, stanowi ona nową pomoc.

(143)

W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja uznała, że przedmiotowy program pomocy nie kwalifikował się do jakiekolwiek zwolnienia określonego w art. 107 ust. 2 i 3 Traktatu oraz że władze włoskie nie wykazały, że pomoc można uznać za zgodną z art. 106 ust. 2 Traktatu.

(144)

W trakcie procedury władze włoskie nie przedstawiły jakiegokolwiek argumentu wskazującego, że wyjątki przewidziane w art. 107 ust. 2 i 3 oraz art. 106 ust. 2 mogą mieć zastosowanie do przedmiotowego programu. Niektóre z 78 zainteresowanych stron uznają, że program był zgodny z rynkiem wewnętrznym w rozumieniu art. 106 ust. 2 i art. 107 ust. 3 lit. c). W ich opinii zwolnienie było konieczne w odniesieniu do rodzajów działalności prowadzonej w interesie publicznym w oparciu o zasadę solidarności. Dwoje skarżących uznaje, że żaden z wyjątków określonych w Traktacie nie ma zastosowania.

(145)

Komisja uważa, że wyjątki przewidziane w art. 107 ust. 2 Traktatu, dotyczące pomocy o charakterze socjalnym przyznanej indywidualnym konsumentom, pomocy mającej na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi oraz pomocy przyznanej niektórym regionom Republiki Federalnej Niemiec, nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

(146)

To samo dotyczy zwolnienia przewidzianego w art. 107 ust. 3 lit. a) zezwalającego na pomoc mającą na celu promowanie rozwoju ekonomicznego na obszarach o rażąco niskim poziomie życia lub na których występuje poważne bezrobocie, oraz w regionach wspomnianych w art. 349 z uwagi na ich sytuację strukturalną, gospodarcza i społeczną. Przedmiotowy środek nie może być także postrzegany jako promujący realizację ważnego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania ani jako sposób na zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce włoskiej, jak przewidziano w art. 107 ust. 3 lit. b).

(147)

Zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) pomoc na rzecz ułatwienia rozwoju pewnych rodzajów działalności gospodarczej można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli nie ma ona niekorzystnego wpływu na warunki wymiany handlowej w stopniu sprzecznym ze wspólnym interesem. Komisja nie otrzymała jednak udokumentowanych informacji umożliwiających ocenę, czy zwolnienie z podatku zapewnione przez oceniany środek odnosiło się do szczególnych inwestycji lub projektów kwalifikujących do uzyskania pomocy w ramach przepisów i wytycznych UE lub w innych sposób zgodnych z art. 107 ust. 3 lit. c). W związku z tym Komisja nie zgadza się ze stanowiskiem osób trzecich, tłumaczących zgodność środka z art. 107 ust. 3 lit. c) potrzebą umożliwienia podmiotom niekomercyjnym prowadzenia działalności opartej na zasadzie solidarności i posiadającej ważną funkcję społeczną. W szczególności, biorąc pod uwagę charakter korzyści, która jest po prostu powiązana z wysokością rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego za posiadanie nieruchomości, nie można ustalić, czy jest ona konieczna i proporcjonalna, aby osiągnąć cel leżący we wspólnym interesie w każdym indywidualnym przypadku. W związku z tym Komisja uznaje, że przedmiotowego środka nie można uznać za zgodny z rynkiem wewnętrznym na podstawie jakichkolwiek wytycznych opartych na art. 107 ust. 3 lit. c).

(148)

Artykuł 107 ust. 3 lit. d) TFUE przewiduje, że pomoc mającą na celu promowanie zachowania kultury i dziedzictwa kulturowego można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli nie wpływa ona na warunki wymiany handlowej i konkurencji w UE w stopniu sprzecznym ze wspólnym interesem. W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja uznaje, że w sprawie niektórych podmiotów, takich jak podmioty niekomercyjne prowadzące działalność wyłącznie edukacyjną, kulturalną lub rekreacyjną, nie było możliwe wykluczenie a priori, że ich celem było promowanie zachowania kultury i dziedzictwa kulturowego i że w związku z tym mogły być objęte art. 107 ust. 3 lit. c). Ani Włochy, ani którakolwiek z zainteresowanych stron nie przedstawiły jednak Komisji jakichkolwiek informacji mogących wskazać zgodność przedmiotowego środka z rynkiem wewnętrznym w odniesieniu do szczególnych podmiotów w myśl art. 107. ust. 3 lit. d) (61). Również w tym kontekście sam charakter korzyści czyni niemożliwym uznanie pomocy za konieczną i proporcjonalną we wszystkich indywidualnych przypadkach.

(149)

Ponadto w decyzji o wszczęciu postępowania Komisja nie wykluczyła, że niektóre z rodzajów działalności czerpiące korzyść z przedmiotowego środka można kwalifikować na podstawie przepisów prawa włoskiego jako usługi ogólnego interesu gospodarczego zgodnie z art. 106 ust. 2 i orzecznictwem w sprawie Altmark. Niektóre z zainteresowanych stron uznały, że Komisja powinna ocenić środek w ramach art. 106 ust. 2, lecz nie przedstawiły żadnych stosownych informacji na potrzeby analizy. Dwie strony uznają, że środek nie spełnia kryteriów orzecznictwa w sprawie Altmark. Biorąc jednak pod uwagę, że ani Włochy ani zainteresowane strony nie przedstawiły żadnych informacji umożliwiających Komisji ocenę środka na podstawie art. 106 ust. 2, Komisja uznaje, że nie jest możliwe określenie, czy którykolwiek rodzaj przedmiotowej działalności można zakwalifikować jako usługi ogólnego interesu gospodarczego na podstawie wspomnianego artykułu. W tym przypadku również nie możliwe jest określenie, czy w każdym indywidualnym przypadku pomoc jest konieczna i proporcjonalna, aby pokryć koszty poniesione z tytułu wykonywania obowiązku usług publicznych lub świadczenia usług ogólnego interesu gospodarczego.

(150)

W świetle powyższego Komisja stwierdza, że przedmiotowy program pomocy jest niezgodny z rynkiem wewnętrznym.

(151)

W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja uznała, że środek, o którym mowa, stanowi pomoc państwa. W poniższej sekcji Komisja zbada, czy środki przewidziane w art. 149 ust. 4 ustawy TUIR stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu.

(152)

Władze włoskie wyjaśniły, że art. 149 ust. 2 ustawy TUIR zawiera niewyłączny wykaz parametrów, które można uwzględnić w celu przeprowadzenia oceny komercyjnego charakteru podmiotu (62). W przypadku spełnienia jednego lub kilku warunków, nie oznacza to automatycznej utraty niekomercyjnego statusu przez podmiot (gdyż parametrów tych nie można uważać za przesłanki prawne), lecz wskazuje na potencjalnie komercyjny charakter działalności prowadzonej przez podmiot. Jeżeli chodzi o instytucje kościelne posiadające status cywilnoprawny Włochy zwróciły uwagę, że w okólniku agencji ds. dochodów nr 124/E z dnia 12 maja 1998 r. wyjaśniono, iż instytucje kościelne mogą czerpać korzyści z opodatkowania przyznanego podmiotom niekomercyjnym, jeżeli prowadzona działalność gospodarcza nie jest ich głównym zajęciem. W każdym razie instytucje kościelne o statusie cywilnoprawnym muszą traktować priorytetowo działalność instytucjonalną o znaczeniu głównie wyznaniowym. W związku z tym w myśl art. 149 ust. 4 ustawy TUIR po prostu wykluczone jest zastosowanie określonych parametrów czasowych i handlowych zgodnie z art. 149 ust. 1 i 2 w odniesieniu do instytucji kościelnych i amatorskich klubów sportowych, ale nie wyklucza to utraty statusu niekomercyjnego przez te podmioty.

(153)

Władze włoskie podkreśliły, że środek służy zachowaniu wyłącznych kompetencji, jakie przysługują Narodowemu Komitetowi Olimpijskiemu Włoch w odniesieniu do amatorskich klubów sportowych oraz ministerstwu spraw wewnętrznych w odniesieniu do instytucji kościelnych.

(154)

W szczególności w odniesieniu do instytucji kościelnych w ustawie nr 222 z dnia 20 maja 1985 r. wdrażającej międzynarodowe porozumienia zawarte między Włochami a Stolicą Apostolską określono m.in. uprawnienia ministerstwa wewnętrznego. Włochy podkreśliły, że ministerstwo spraw wewnętrznych posiada wyłączne kompetencje zarówno w zakresie uznania statusu cywilnoprawnego instytucji kościelnych, jak również cofnięcia tego statusu (63). Artykuł 149 ust. 4 ustawy TUIR zawiera zatem potwierdzenie tych wyłącznych kompetencji dzięki uniemożliwieniu organom podatkowym ukrytego unieważnienia statusu cywilnoprawnego instytucji kościelnych. Gdyby ministerstwo spraw wewnętrznych unieważniło cywilnoprawny status instytucji kościelnej, instytucja ta utraciłaby status podmiotu niekomercyjnego i nie mogłaby korzystać już z opodatkowania, jakim objęte są podmioty niekomercyjne. Zgodnie z dekretem prezydenckim nr 361/2000 ministerstwo spraw wewnętrznych za pośrednictwem prefektów sprawdza również, czy instytucje kościelne w dalszym ciągu spełniają wymogi w zakresie zachowania statusu cywilnoprawnego.

(155)

W odniesieniu do amatorskich klubów sportowych Włochy potwierdziły, że Narodowy Komitet Olimpijski Włoch jest jedynym podmiotem upoważnionym do kontrolowania, czy kluby skutecznie prowadzą działalność sportową. Władze włoskie wyjaśniły również, że amatorskie kluby sportowe mogą utracić status podmiotu niekomercyjnego, jeżeli Narodowy Komitet Olimpijski Włoch uzna, iż nie prowadzą one amatorskiej działalności sportowej. Amatorskie kluby sportowe muszą przesłać swoje dane podatkowe na specjalnym formularzu elektronicznej ochrony towarów (64). Jeżeli amatorskie kluby sportowe nie prowadzą jednak żadnej działalności komercyjnej, nie muszą przedkładać tego formularza. W świetle powyższego władze włoskie wprowadziły odpowiednie instrumenty kontrolowania działalności prowadzonej przez amatorskie kluby sportowe, w tym również pod względem podatkowym.

(156)

Włochy wyjaśniły również, że jeżeli organy podatkowe wykryją, że instytucje kościelne i amatorskie kluby sportowe prowadzą głównie działalność komercyjną, natychmiast informują ministerstwo spraw wewnętrznych lub Narodowy Komitet Olimpijski Włoch. Ministerstwo spraw wewnętrznych i Narodowy Komitet Olimpijski prowadzą własne kontrole zgodnie z posiadanymi uprawnieniami ustawowymi. Organy podatkowe jednocześnie dbają, aby deklaracja podatkowa danego podmiotu niekomercyjnego została skorygowana i nakazują zwrot różnicy podatku.

(157)

Władze włoskie potwierdziły, że kontrole podatkowe były rzeczywiście przeprowadzane na podmiotach niekomercyjnych (65). W związku z tym urząd skarbowy wydał niedawno biurom regionalnym określone instrukcje operacyjne dotyczące podmiotów niekomercyjnych (66). Jeżeli chodzi o instytucje kościelne, ministerstwo spraw wewnętrznych prowadziło również szereg kontroli z urzędu w odniesieniu do tych podmiotów, ale nigdy nie wykryło żadnych przypadków nadużyć.

(158)

W świetle powyższego Komisja uznaje, że istnieją instrumenty prawne zapewniające skuteczne zapobieganie lub powstrzymywanie nadużywania statusu podmiotu niekomercyjnego przez instytucje kościelne i amatorskie kluby sportowe. Władze włoskie wykazały również, że właściwe organy wykonują swoje uprawnienia kontrolne a instytucje kościelne i amatorskie kluby sportowe mogą utracić status podmiotu niekomercyjnego, jeżeli prowadzą głównie działalność gospodarczą. W związku z tym instytucje kościelne i amatorskie kluby sportowe mogą utracić prawo do opodatkowania przyznanego ogólnie podmiot niekomercyjnym. W rezultacie nie obowiązuje żaden system „wieczystego statusu niekomercyjnego”, jak twierdzą skarżący. Sam fakt, że określone procedury mają zastosowanie do kontroli przedmiotowych instytucji kościelnych posiadających status cywilnoprawny i amatorskich klubów sportowych nie wiąże się z korzyścią.

(159)

W związku z tym Komisja stwierdza, że na mocy art. 149 ust. 4 ustawy TUIR instytucje kościelne i amatorskie kluby sportowe nie odniosły żadnej korzyści selektywnej. Środek nie stanowi więc pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu.

(160)

W następstwie wprowadzenia podatku IMU, nowego podatku komunalnego od nieruchomości zastępującego podatek ICI, na żądanie władz włoskich i w świetle uwag skarżących dotyczących tego nowego przepisu Komisja zgodziła się ustalić, czy zwolnienie z nowego podatku IMU w odniesieniu do podmiotów niekomercyjnych prowadzących określone rodzaje działalności jest zgodne z zasadami pomocy państwa. Komisja oceni odpowiednio, czy zwolnienie z przedmiotowego podatku IMU stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1.

(161)

Komisja zauważa, że z datą wejścia w życie dekretu z mocą ustawy nr 1/2012, przekształconego w ustawę nr 27/2012, wyjątek na mocy art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu legislacyjnego nr 504/92 ma zastosowanie do nieruchomości będących w posiadaniu podmiotów niekomercyjnych tylko wówczas, gdy wymienione w tym artykule rodzaje działalności mają charakter niekomercyjny. Przepisy w zakresie „mieszanego użytkowania” budynków, zarówno w przypadku, gdy części budynku są autonomiczne pod względem funkcji i przychodów, jak również w przypadku, gdy konieczne jest oświadczenie zainteresowanych podmiotów, będą miały zastosowanie od dnia 1 stycznia 2013 r.

(162)

Komisja uznaje, że zgodnie z nowymi zasadami przyznanie zwolnienia można zagwarantować tylko w przypadku nieprowadzenia działalności komercyjnej. Z tego powodu sytuacje hybrydowe, które zaistniały w wyniku wprowadzenia przepisów dotyczących podatku ICI, a mianowicie prowadzenie działalności komercyjnej w budynkach objętych zwolnieniem z podatku, nie będą miały miejsca w przyszłości.

(163)

Ogólnie rzecz biorąc, wykładnia pojęcia działalności gospodarczej zależy m.in. od konkretnych okoliczności, sposobu organizowania działalności przez państwo oraz kontekstu, w jakim jest organizowana. Aby ustalić, że działalność ma charakter niekomercyjny zgodnie z orzecznictwem Unii, konieczne jest zbadanie charakteru, celu i zasad, które określają tę działalność. Możliwość zakwalifikowania niektórych rodzajów działalności jako „społecznych” nie wystarcza, aby wykluczyć gospodarczy charakter działalności. Trybunał Sprawiedliwości również uznał, że pewne rodzaje działalności o znaczeniu przede wszystkim społecznym można uznać za działalność o charakterze pozagospodarczym, w szczególności w sektorach ściśle związanych z podstawowymi zadaniami i obowiązkami państwa.

(164)

Jeżeli chodzi o podatek IMU Komisja uważa jednak, że przede wszystkim istotne jest ustalenie, czy kryteria określone we włoskim ustawodawstwie, dotyczące wykluczenia komercyjnego charakteru działalności uprawniającej do zwolnienia z podatku IMU, są zgodne z pojęciem działalności pozagospodarczej na mocy przepisów UE.

(165)

W związku z tym, jak to przedstawiono w motywach powyżej (82) i nast. władze włoskie zatwierdziły niedawno przepisy wykonawcze w rozumieniu art. 91a ust. 3 dekretu z mocą ustawy nr 1/2012. W rozporządzeniu ministra gospodarki i finansów z dnia 19 listopada 2012 r. określono ogólne i szczegółowe wymogi niezbędne w celu ustalenia, kiedy rodzaje działalności wymienione w art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu legislacyjnego nr 504/92 prowadzone są na zasadach niekomercyjnych.

(166)

Po pierwsze, w art. 1 ust. 1 lit. p) zarządzenia ministerialnego z dnia 19 listopada 2012 r. zdefiniowano pojęcie „zasad niekomercyjnych”. Działalność instytucjonalną uznaje się za działalność prowadzoną zgodnie zasadami niekomercjalnymi w przypadkach, gdy: (a) ma charakter niedochodowy; (b) zgodnie z zasadami prawa UE ze względu na swój charakter nie stanowi konkurencji dla innych podmiotów gospodarczych prowadzących działalność dochodową; oraz prowadzona jest zgodnie z zasadą solidarności i zasadą pomocniczości. W związku z tym wymóg określony w lit. b) stanowi istotne zabezpieczenie, ponieważ nawiązując wyraźnie do przepisów UE gwarantuje, że prowadzona działalność nie stanowi konkurencji dla innych podmiotów gospodarczych nastawionych na zysk, co stanowi istotną cechę działalności pozagospodarczej (67).

(167)

Po drugie, w art. 3 rozporządzenia określono ogólne wymogi subiektywne, które muszą być uwzględnione w statucie spółki lub w statutach podmiotów niekomercyjnych w celu zagwarantowania, że ich działalności prowadzone są zgodnie z zasadami niekomercyjnymi. Kryteria te są następujące: (a) zakaz podziału, nawet pośrednio, wszelkich zysków, nadwyżek operacyjnych, funduszy, rezerw lub kapitału podczas okresu funkcjonowania podmiotu, chyba że prawo stanowi inaczej lub jest to korzystne dla innych podmiotów należących do tej samej struktury i prowadzących ten sam rodzaj działalności; (b) wszelkie zyski i nadwyżki muszą być ponownie inwestowane wyłącznie w rozwijanie działalności, która wspiera solidarność społeczną pod względem instytucjonalnym oraz (c) w przypadku likwidacji podmiotu niekomercyjnego, jego majątek musi zostać przypisany innemu podmiotowi niekomercyjnemu, który prowadzi podobny rodzaj działalności, o ile prawo nie stanowi inaczej.

(168)

Po trzecie, w art. 4 rozporządzenia określono dodatkowe wymogi obiektywne, które muszą zostać spełnione, wraz z warunkami określonymi w art. 1 i 3, aby rodzaje działalności wymienione w art. 7 ust. 1 lit. i) ustawy o podatku ICI uznano za prowadzone zgodnie z zasadami niekomercjalnymi.

(169)

W szczególności, jeżeli chodzi o działalność związaną z opieką społeczną i zdrowotną rozporządzenie stanowi, że tego rodzaju działalności prowadzone są zgodnie z zasadami niekomercyjnymi, jeżeli jest spełniony co najmniej jeden z poniższych warunków: (a) działalność jest akredytowana przez państwo i prowadzona na podstawie umowy lub porozumienia z państwem, regionami lub władzami lokalnymi oraz stanowi część lub uzupełnienie publicznego narodowego systemu opieki zdrowotnej oraz w jej ramach świadczone są użytkownikom usługi bezpłatne lub za kwotę, która stanowi jedynie wkład w koszty związane ze świadczeniem usługi powszechnej; (b) jeżeli działalność nie została uznana lub nie jest prowadzona na podstawie umowy lub porozumienia, usługi w ramach tej działalności muszą być świadczone nieodpłatnie lub za symboliczną opłatą, która w żadnym wypadku nie może przekraczać połowy średniej ceny za podobne usługi świadczone na tym samym obszarze geograficznym na zasadach konkurencyjnych, uwzględniając również brak jakiegokolwiek związku z rzeczywistymi kosztami świadczenia usługi.

(170)

W odniesieniu do pierwszego warunku Komisja zauważa, że zgodnie z wyjaśnieniami władz włoskich, aby skorzystać ze zwolnienia, podmioty, o których mowa, muszą stanowić integralną część narodowego systemu opieki zdrowotnej, który zapewnia powszechne ubezpieczenie i opiera się na zasadzie solidarności. W tym systemie szpitale publiczne są bezpośrednio finansowane ze składek na ubezpieczenie społeczne i innych źródeł państwowych. Szpitale te świadczą usługi nieodpłatnie na podstawie powszechnego ubezpieczenia lub za małą opłatą, która stanowi jedynie niewielki ułamek rzeczywistych kosztów usługi. Podmioty niekomercyjne zaliczane do tej samej kategorii i spełniające te same warunki są również uważane za integralną część narodowego systemu opieki zdrowotnej (68). Ze względu na szczególny charakter tej sprawy oraz zgodnie z zasadami określonymi w orzecznictwie Unii (69), Komisja uznaje, że dane podmioty, które prowadzą działalność opisaną powyżej i spełniają wszystkie wymogi ustawowe, nie kwalifikują się jako przedsiębiorstwa, ponieważ krajowy system Włoch zapewnia system powszechnego ubezpieczenia.

(171)

Jeżeli chodzi o drugi warunek, rozporządzenie stanowi, że usługi świadczone w ramach działalności muszą być nieodpłatne lub za symboliczną opłatą. Usługi świadczone nieodpłatnie nie stanowią zazwyczaj działalności gospodarczej. W szczególności ma to miejsce w przypadku, gdy usługi nie stanowią konkurencji w odniesieniu do innych podmiotów gospodarczych, jak określono w art. 1 rozporządzenia. Ta sama zasada odnosi się do usług świadczonych za symboliczną opłatą. W związku z tym, należy zauważyć, że zgodnie z rozporządzeniem opłatę można uznać za symboliczną, jeżeli w żaden sposób nie jest związana z kosztami usługi. Rozporządzenie stanowi również, że ustanowione ograniczenie do połowy średniej ceny pobieranej za podobne usługi świadczone na zasadach konkurencyjnych na tym samym obszarze geograficznym można stosować wyłącznie w celu wykluczenia uprawnienia do zwolnienia (jak wskazują słowa „w żadnym razie”). Nie oznacza to jednak, że dostawcy usług pobierający opłatę poniżej tego progu są upoważnieni do zwolnienia. W związku z tym, biorąc pod uwagę, że działalność związana z pomocą społeczną i opieką zdrowotną również spełnia ogólne i subiektywne wymogi wskazane w art. 1 i 3 rozporządzenia, Komisja stwierdza, że tego rodzaju działalność prowadzona zgodnie z zasadami obowiązującego ustawodawstwa nie stanowi działalności gospodarczej.

(172)

Działalność w zakresie kształcenia uznaje się za działalność prowadzoną na zasadach niekomercyjnych, jeżeli spełnionych zostanie szereg warunków. W szczególności działalność musi dorównywać poziomem edukacji publicznej, a szkoła musi stosować niedyskryminującą politykę naboru; b) szkoła musi także przyjmować uczniów niepełnosprawnych, stosować układy zbiorowe pracy, posiadać struktury spełniające obowiązujące normy i publikować swoje sprawozdania finansowe. Ponadto usługi w ramach działalności muszą być świadczone nieodpłatne lub za symboliczną opłatą, pokrywającą jedynie ułamek rzeczywistych kosztów usługi, uwzględniając również brak jakiegokolwiek związku z nimi. W związku z tym Komisja przypomina, że zgodnie z orzecznictwem (70) kursy oferowane przez niektóre instytucje, które stanowią część publicznego systemu kształcenia i są finansowane w całości lub głównie z funduszy publicznych nie są uznawane za działalność gospodarczą. Na pozagospodarczy charakter edukacji publicznej nie wpływa z reguły fakt, że uczniowie i ich rodzice muszą czasami opłacać czesne lub wpisowe, które wchodzą w skład kosztów operacyjnych systemu, pod warunkiem że wkład finansowy stanowi jedynie ułamek rzeczywistych kosztów usługi i dlatego też nie można uznać go za wynagrodzenie za świadczoną usługę. Komisja uznała również w swoim komunikacie w sprawie stosowania reguł Unii Europejskiej w dziedzinie pomocy państwa w odniesieniu do rekompensaty z tytułu usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym (71), że zasady te dotyczą przedszkoli, prywatnych i publicznych szkół podstawowych, szkoleń zawodowych, nauczania w szkołach wyższych oraz kształcenia w szkołach wyższych. W świetle powyższego Komisja uważa, że symbolicznej opłaty, o której mowa w rozporządzeniu, stanowiącej jedynie ułamek rzeczywistych kosztów usługi, nie można uznać za wynagrodzenie za świadczone usługi. W związku z tym, w tych szczególnych okolicznościach, uwzględniając ogólne i subiektywne wymogi określone w art. 1 i 3 rozporządzenia oraz szczególne wymogi obiektywne określone w art. 4 Komisja uważa, że usługi w zakresie kształcenia świadczonej przez podmioty, o których mowa, nie można uznać za działalność gospodarczą.

(173)

W odniesieniu do usług zakwaterowania, działalności kulturalnej, rekreacyjnej i sportowej art. 4 rozporządzenia stanowi, że muszą być świadczone nieodpłatnie lub za symboliczną opłatą, która w żadnym wypadku nie może przekraczać połowy średniej ceny naliczonej za podobne usługi świadczone na zasadach konkurencyjnych na tym samym obszarze geograficznym, uwzględniając również brak jakiegokolwiek związku z rzeczywistymi kosztami świadczenia usługi. Wymóg ten jest identyczny z drugim warunkiem ustanowionym w odniesieniu do działalności w zakresie pomocy i opieki zdrowotnej, zbadanym w motywie (171) powyżej, w związku z tym mają zastosowanie te same ustalenia. Jeżeli usługi świadczone są nieodpłatnie, nie uznaje się ich z reguły za działalność gospodarczą. To samo odnosi się do usług świadczonych za symboliczną opłatą. W związku z tym należy zauważyć, że zgodnie z rozporządzeniem opłatę można uznać za symboliczną, jeżeli w żaden sposób nie jest związana z kosztami usługi. Rozporządzenie stanowi również, że ustanowione ograniczenie do połowy średniej ceny pobieranej za podobne usługi świadczone na zasadach konkurencyjnych na tym samym obszarze geograficznym można stosować wyłącznie w celu wykluczenia uprawnienia do zwolnienia (jak wskazują słowa „w żadnym wypadku”). Nie oznacza to jednak, że dostawcy usług pobierający opłatę poniżej tego progu są uprawnieni do zwolnienia.

(174)

W przypadku usług zakwaterowania i działalności sportowej Komisja zwraca uwagę również na dalsze wymogi oparte na definicjach tego rodzaju działalności zawartych w art. 1 ust. 1 lit. j) i m) rozporządzenia. Jeżeli chodzi o usługi zakwaterowania, w rozporządzeniu ogranicza się zwolnienie do usług świadczonych przez podmioty niekomercyjne, dostępnych tylko dla pewnych grup osób i to nie w sposób ciągły. W szczególności w odniesieniu do „zakwaterowania socjalnego” w rozporządzeniu wskazuje się, że działalność musi być skierowana do osób mających tymczasowe lub trwałe szczególne potrzeby lub osób, które są w niekorzystnej sytuacji ze względu na warunki fizyczne, psychiczne, gospodarcze, społeczne i rodzinne. Podmiot może zażądać uiszczenia symbolicznej opłaty, która w żadnym wypadku nie może przekroczyć połowy średniej ceny naliczanej za podobne usługi świadczone przez podmioty komercyjne na tym samym obszarze geograficznym, uwzględniając również brak jakiegokolwiek związku z rzeczywistymi kosztami świadczenia usługi. W rozporządzeniu określono również, że w żadnym wypadku zwolnienie nie ma zastosowania do działalności prowadzonej w hotelach lub podobnych placówkach zgodnie z art. 9 dekretu legislacyjnego nr 79 z dnia 23 maja 2011 r. (72). Zwolnienie nie dotyczy zatem działalności prowadzonej np. w hotelach, motelach, pensjonatach. Ponieważ w przedmiotowej sprawie podmioty niekomercyjne oferujące usługi zakwaterowania muszą spełniać ogólne, subiektywne i obiektywne wymogi określone w art. 1, 3 i 4 rozporządzenia, Komisja stwierdza, że w świetle specyfiki danej sprawy, działalności, która spełnia niniejsze warunki, nie uznaje się za działalność gospodarczą w rozumienia prawa Unii.

(175)

W związku z tym, biorąc pod uwagę szczególne okoliczności obecnej sprawy oraz fakt, że podmioty niekomercyjne oferujące usługi zakwaterowania i prowadzące działalność kulturalną, rekreacyjną i sportową muszą również spełniać wymogi określone w art. 1 i 3 rozporządzenia Komisja stwierdza, że tego rodzaju działalności prowadzonej zgodnie z prawem nie uznaje się za działalność gospodarczą.

(176)

Na podstawie informacji przedstawionych przez władze włoskie Komisja stwierdza zatem, że w świetle specyficznych i szczególnych cech obecnej sprawy, rodzaje działalności przeanalizowane w poprzednich motywach, prowadzone przez podmioty niekomercyjne w pełnej zgodności z ogólnymi, subiektywnymi i obiektywnymi kryteriami określonymi w art. 1, 3 i 4 rozporządzenia, nie mają charakteru gospodarczego. Z tego powodu podmioty niekomercyjne, o których mowa, prowadzące działalność w pełni zgodną z warunkami określonymi w ustawodawstwie włoskim nie działają jako przedsiębiorstwa w rozumieniu prawa Unii. Uwzględniając, że art. 107 ust. 1 Traktatu ma zastosowanie jedynie do przedsiębiorstw, wynika z tego, że w omawianej sprawie środek nie wchodzi w zakres tego artykułu.

(177)

Ponadto Komisja zauważa, że od dnia 1 stycznia 2013 r. w przypadku hybrydowego użytkowania budynku, według ustawodawstwa włoskiego możliwe jest obliczenie proporcjonalnego użytkowania nieruchomości do celów komercyjnych oraz nałożenie podatku IMU wyłącznie na podmioty gospodarcze. W tym kontekście Komisja zwraca uwagę, że jeżeli podmiot prowadzi zarówno działalność gospodarczą jak i pozagospodarczą, wówczas częściowe zwolnienie, z jakiego korzysta w odniesieniu do części nieruchomości użytkowanej do celów pozagospodarczych nie stanowi korzyści dla tego podmiotu, gdy prowadzi on działalność gospodarczą jako przedsiębiorstwo. W związku z tym środek nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 również w takiej sytuacji.

(178)

Zgodnie z Traktatem i utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdy Komisja stwierdza, że pomoc jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym, wówczas dysponuje odpowiednimi kompetencjami, aby zadecydować, że przedmiotowe państwo musi znieść lub zmienić formę pomocy (73). Trybunał wielokrotnie również wskazywał, że obowiązek zniesienia przez państwo pomocy, uznanej przez Komisję za niezgodną z rynkiem wewnętrznym, służy przywróceniu poprzedniej sytuacji (74). W tym kontekście Trybunał ustalił, że cel ten zostanie osiągnięty, gdy beneficjent zwróci przyznane mu kwoty, tracąc tym samym przewagę, jaką miał w stosunku do konkurentów na rynku, oraz gdy sytuacja sprzed wypłaty pomocy zostanie przywrócona (75).

(179)

Na podstawie tego orzecznictwa art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 659/99 (76) stanowi, że „w przypadku, gdy podjęte zostały decyzje negatywne w sprawach pomocy przyznanej bezprawnie, Komisja podejmuje decyzję, że zainteresowane państwo członkowskie podejmie wszelkie konieczne środki w celu windykacji pomocy od beneficjenta”.

(180)

Zatem po uznaniu środka polegającego na zwolnieniu z podatku ICI za pomoc niezgodną z prawem i rynkiem wewnętrznym, należy ją co do zasady odzyskać w celu przywrócenia sytuacji istniejącej na rynku przed przyznaniem pomocy.

(181)

Rozporządzenie (WE) nr 659/99 nakłada jednak ograniczenia w zakresie odzyskania pomocy. W szczególności art. 14 ust. 1 stanowi, że „Komisja nie wymaga windykacji pomocy, jeżeli byłoby to sprzeczne z ogólną zasadą prawa wspólnotowego”, taką jak ochrona uzasadnionych oczekiwań. Trybunał Sprawiedliwości uznał również jeden wyjątek od obowiązku wykonania decyzji o odzyskaniu nałożonej na państwo członkowskie, a mianowicie istnienie wyjątkowych okoliczności, które całkowicie uniemożliwiają państwu członkowskiemu właściwe wykonanie decyzji (77).

(182)

Ze względu na fakt, że władze włoskie wskazały te wyjątki w kontekście formalnego postępowania, Komisja musi zbadać, czy mają one zastosowanie do obecnej sprawy w celu określenia, czy wymagane jest odzyskanie.

(183)

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości i praktyką podejmowania decyzji przez Komisję nakaz odzyskania pomocy narusza ogólną zasadę prawa UE, jeżeli w wyniku działań Komisji istnieje uzasadnione oczekiwanie po stronie beneficjenta, że przyznano mu pomoc zgodnie z prawem UE.

(184)

Trybunał wielokrotnie orzekał, że prawo do powoływania się na zasadę ochrony uzasadnionego oczekiwania przysługuje każdemu podmiotowi w sytuacji, gdy władze Unii wpłynęły na powstanie tych uzasadnionych oczekiwań. Podmiot nie może jednak powoływać się na uzasadnione oczekiwania, o ile nie otrzymał wyraźnych zapewnień ze strony organu administracyjnego (78).

(185)

W niniejszej sprawie władze włoskie oraz 78 zainteresowanych stron zasadniczo odwołało się do ochrony uzasadnionego oczekiwania na podstawie odpowiedzi Komisji na pisemne pytanie poselskie z 2009 r. (79). W swojej odpowiedzi Komisja zadeklarowała, że „przeprowadziła wstępną ocenę i uznała, iż nie było podstaw do dalszego postępowania, ponieważ wydaje się, że postawienie instytucji kościelnych w pozycji konkurencyjnej nie jest wynikiem systemu podatkowego ICI”.

(186)

Komisja utrzymuje, że ta odpowiedź nie daje podstaw do jakichkolwiek uzasadnionych oczekiwań z następujących względów opisanych poniżej.

(187)

Po pierwsze, oświadczenie Komisji było jedynie wynikiem „oceny wstępnej”; Komisja nie stwierdziła, że podjęła decyzję, ale że uznała, iż nie było podstaw do dalszego postępowania. Po drugie, Komisja wyraziła jedynie opinię, że wydaje się mało prawdopodobne, aby zwolnienie z podatku ICI przyniosło jakąkolwiek korzyść instytucjom kościelnym. Po trzecie, pytanie i odpowiedź odnosiły się jedynie do instytucji kościelnych, które stanowią podkategorię podmiotów niekomercyjnych objętych zwolnieniem z podatku ICI.

(188)

W świetle powyższego Komisja stwierdza, że nie zapewniła określonego, bezwarunkowego i spójnego zapewnienia o takim charakterze, aby beneficjenci tego środka żywili uzasadnione oczekiwania, że program był zgodny z prawem, w takim sensie, że nie podlegał zakresowi przepisów dotyczących pomocy państwa, a zatem wszelkie uzyskane korzyści nie mogły być przedmiotem postępowania dotyczącego odzyskania. Podsumowując, Komisja uważa, że nie złożyła żadnego konkretnego i bezwarunkowego oświadczenia, z którego wynikałoby, że przedmiotowego zwolnienia z podatku ICI nie należy uważać za pomoc państwa.

(189)

Włochy stwierdziły również, że odpowiedzi udzielone skarżącym przez Komisję w sprawie zwolnienia z podatku ICI, o których Włochy zostały nieformalnie poinformowane, stworzyły uzasadnione oczekiwania po stronie podmiotów niekomercyjnych w odniesieniu do zgodności zwolnienia z podatku ICI z prawem UE. Komisja nie zgadza się z opinią Włoch. Pisma zawierające wstępną ocenę, wysłane przez Komisję do skarżących i podane do wiadomości państwa członkowskiego jedynie nieoficjalnie, nie stanowią ostatecznego stanowiska Komisji. Podczas gdy decyzje Komisji są podawane do wiadomości publicznej oraz publikowane w Dzienniku Urzędowym, nie dzieje się tak w przypadku prostej procedury administracyjnej, w której na podstawie dostępnych faktów służby Komisji nie mają poważnych wątpliwości co do zgodności badanych środków. Ponadto dwóch skarżących zakwestionowało przed Sądem pismo wysłane do skarżących w dniu 15 lutego 2010 r., w związku z czym nie stało się ono wersją ostateczną; skargi wycofano dopiero po wydaniu decyzji o wszczęciu postępowania.

(190)

Komisja stwierdza zatem, że w niniejszej sprawie Włochy i 78 zainteresowanych stron nie otrzymały żadnego zapewnienia ze strony żadnej instytucji Unii, które mogłoby usprawiedliwić uzasadnione oczekiwania i tym samym uniemożliwić Komisji nakazanie odzyskania.

(191)

Zgodnie z art. 288 Traktatu państwo członkowskie, do którego skierowana jest decyzja o odzyskaniu, jest zobowiązane do wykonania tej decyzji. Jak wskazano powyżej, istnieje jeden wyjątek od tego zobowiązania, a mianowicie wykazanie przez państwa członkowskie wystąpienia wyjątkowych okoliczności, które całkowicie uniemożliwiają prawidłowe wykonanie tej decyzji.

(192)

Państwa członkowskie zazwyczaj podnoszą ten argument w kontekście dyskusji z Komisją po przyjęciu decyzji (80). W tym przypadku Włochy już przed przyjęciem decyzji twierdziły, że nie należy nakazywać odzyskania pomocy, ponieważ wdrożenie takiego nakazu będzie całkowicie niemożliwe. Jako że Włochy podniosły tę kwestię w kontekście formalnego postępowania oraz ponieważ ogólna zasada prawa stanowi, że nikt nie może być zobowiązany do wykonania czegoś, co jest niemożliwe, Komisja uważa, że konieczne jest rozwiązanie tej kwestii w niniejszej decyzji.

(193)

Po pierwsze należy przypomnieć, że Trybunał Sprawiedliwości niezmiennie przedstawiał wąską wykładnię pojęcia „całkowitej niemożliwości”. Warunek, zgodnie z którym odzyskanie jest całkowicie niemożliwe, nie zostaje spełniony w przypadku, gdy państwa członkowskie jedynie powiadamiają Komisję o prawnych, politycznych lub praktycznych trudnościach związanych z wykonaniem decyzji (81). Zaakceptowanie „całkowitej niemożliwości” jest możliwe jedynie wówczas, gdy odzyskanie pomocy jest od samego początku obiektywnie i bezwzględnie niemożliwe (82).

(194)

W omawianym przypadku władze włoskie twierdzą, że całkowicie niemożliwe byłoby określenie, których nieruchomości należących do podmiotów niekomercyjnych nie użytkowano wyłącznie do prowadzenia działalności komercyjnej, oraz niemożliwe byłoby uzyskanie informacji potrzebnych do określenia kwoty należnego do zapłaty podatku.

(195)

Władze włoskie wyjaśniły, że ze względu na sposób organizacji katastru nieruchomości, nie można ekstrapolować z mocą wsteczną na podstawie katastralnej bazy danych dotyczących nieruchomości należących do podmiotów niekomercyjnych, których nie użytkowano wyłącznie do prowadzenia działalności komercyjnej wskazanej w zwolnieniu z podatku ICI. Nie jest możliwe prześledzenie przebiegu działalności prowadzonej w nieruchomości na podstawie informacji zawartych w katastrze. Innymi słowy na podstawie danych z katastru nie można określić, czy w danej nieruchomości podmiot prowadził działalność komercyjną czy niekomercyjną. W rzeczywistości każda pojedyncza nieruchomość (w tym części nieruchomości posiadające oddzielną klasyfikację) jest zarejestrowana w katastrze tylko na podstawie jej obiektywnego opisu, który uwzględnia fizyczne i strukturalne elementy związane z jej przeznaczeniem.

(196)

Jeżeli chodzi o podatkową bazę danych, a w szczególności zapisy deklaracji podatkowych podmiotów niekomercyjnych, Włochy wyjaśniły, że możliwe było zidentyfikowanie na ich podstawie jedynie nieruchomości użytkowanych wyłącznie na zasadach niekomercyjnych. W tym przypadku w standardowej deklaracji podatkowej w sekcji RB dotyczącej dochodów z budynków należy wskazać budynki generujące dochód bez konieczności wypełniania sekcji RS dotyczącej mieszanych kosztów i dochodów. Z drugiej strony, jeżeli podmiot niekomercyjny posiada nieruchomość, w której prowadzi również działalność komercyjną, wówczas należy wypełnić obie sekcje, tj. RB i RS. W przypadku wskazania większej liczby budynków niż jeden w sekcji RB nie można jednak określić, w której nieruchomości prowadzono działalność generującą dochody wskazane w deklaracji podatkowej. W każdym razie należy zauważyć, że sekcja RS w standardowym formularzu obejmuje dane dotyczące łącznego kosztu i dochodu w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów komercyjnych, jak i niekomercyjnych (towary i usługi wykorzystywane dowolnie do prowadzenia działalności komercyjnej i innego rodzaju działalności). Nawet w przypadku wskazania jednego budynku w sekcji RB z powodu sposobu, w jaki jest zorganizowany system katastralny, nie można uzyskać procentowego podziału pod względem komercyjnego i niekomercyjnego zastosowania budynku, a więc nie jest możliwe określenie, jaką część budynku użytkowano do prowadzenia działalności gospodarczej generującej dochód podany w deklaracji podatkowej.

(197)

W związku z tym Komisja uważa, że władze włoskie wykazały, iż nie można rozpoznać beneficjentów pomocy, a samej pomocy nie można obiektywnie obliczyć ze względu na brak dostępnych danych. Zasadniczo nie można określić na podstawie bazy danych podatkowych i katastralnych nieruchomości należących do podmiotów niekomercyjnych, których nie użytkowano wyłącznie do prowadzenia rodzajów działalności komercyjnej wskazanych w przepisach dotyczących zwolnienia z podatku ICI. W rezultacie nie można uzyskać informacji niezbędnych do obliczenia kwoty podatku do odzyskania. Z tego powodu wykonanie ewentualnego nakazu odzyskania byłoby obiektywnie i bezwzględnie niemożliwe.

(198)

Podsumowując, Komisja uważa, że uwzględniając szczególny charakter tej sprawy, całkowicie niemożliwe byłoby odzyskanie przez Włochy wszelkiej pomocy przyznanej niezgodnie z prawem na podstawie przepisów dotyczących zwolnienia z podatku ICI. Z tego powodu nie należy nakazywać odzyskania pomocy przyznanej w wyniku bezprawnego i niezgodnego zwolnienia z tego podatku komunalnego od nieruchomości.

(199)

Komisja stwierdza, że Włochy bezprawnie wprowadziły zwolnienie z podatku komunalnego od nieruchomości przewidziane art. 7 ust. 1 lit. i) dekretu legislacyjnego nr 504/92, naruszając art. 108 ust. 3 Traktatu.

(200)

Ze względu na fakt, że nie można określić podstaw zgodności w odniesieniu do omawianego planu, uznaje się go za niezgodny z rynkiem wewnętrznym. W świetle wyjątkowych okoliczności przywołanych przez Włochy nie należy jednak nakazywać odzyskania pomocy, ponieważ Włochy wykazały, że byłoby to całkowicie niemożliwe do wykonania.

(201)

Komisja uznaje, że art. 149 ust. 4 ustawy TUIR nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu.

(202)

Podsumowując, w świetle szczególnego charakteru zwolnienia z podatku IMU podmiotów niekomercyjnych prowadzących wyłącznie określone rodzaje działalności niekomercyjnej, zgodnie z warunkami określonymi w ustawodawstwie włoskim, Komisja uznaje, że tego rodzaju działalności nie można uważać za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów dotyczących pomocy państwa, a zatem środek ten nie wchodzi w zakres art. 107 ust. 1 Traktatu,

18.6.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 166/55

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

Załącznik 1 –

Załącznik 2 –

Załącznik 3 –

Załącznik 4 –

Załącznik 5 –

Załącznik 6 –

2.1.

„Homologacja pojazdu” oznacza zatwierdzenie danego typu pojazdu w odniesieniu do liczby i sposobu rozmieszczenia urządzeń oświetlenia i sygnalizacji świetlnej.

2.2.

„Typ pojazdu” oznacza kategorię pojazdów, które nie różnią się między sobą pod względem następujących istotnych właściwości:

2.3.

„Płaszczyzna poprzeczna” oznacza płaszczyznę pionową, prostopadłą do środkowej wzdłużnej płaszczyzny pojazdu.

2.4.

„Pojazd nieobciążony” oznacza pojazd bez kierowcy i pasażera oraz bez ładunku, ale z pełnym zbiornikiem paliwa i normalnym zestawem narzędzi.

2.5.

„Światło” oznacza urządzenie przeznaczone do oświetlania drogi lub wysyłania sygnałów świetlnych do innych użytkowników drogi. Za światło uważa się również oświetlenie tylnej tablicy rejestracyjnej i światła odblaskowe.

2.6.

„Powierzchnia emitująca światło”„urządzenia oświetlenia”, „urządzenia sygnalizacji świetlnej” lub światła odblaskowego oznacza całość lub część zewnętrznej powierzchni materiału przezroczystego, zgodnie z danymi podanymi przez producenta urządzenia na rysunku we wniosku o homologację, zob. załącznik 3.

2.7.

„Powierzchnia świetlna” (zob. załącznik 3).

2.8.

„Powierzchnia widoczna” dla określonego kierunku obserwacji, w zależności od wyboru producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, oznacza prostopadły rzut:

2.9.

„Oś odniesienia” oznacza oś właściwą dla danego światła, określoną przez producenta (danego światła), służącą za kierunek odniesienia (H = 0°, V = 0°) dla kątów pola przy pomiarach fotometrycznych i montażu światła na pojeździe.

2.10.

„Środek odniesienia” oznacza przecięcie osi odniesienia z zewnętrzną powierzchnią emitującą światło, określony przez producenta światła.

2.11.

„Kąty widoczności geometrycznej” oznaczają kąty wyznaczające obszar najmniejszego kąta bryłowego, w którym musi być widzialna powierzchnia widoczna światła. Pole to wyznaczają wycinki powierzchni kuli, której środek jest jednocześnie środkiem odniesienia danego światła i której równik jest równoległy do podłoża. Wycinki te wyznacza się w odniesieniu do osi odniesienia. Kąty poziome ß odpowiadają długości kątowej, a kąty pionowe α – szerokości kątowej. Wewnątrz kątów widoczności geometrycznej nie mogą występować żadne przeszkody dla rozchodzenia się światła z żadnej części powierzchni widocznej świateł obserwowanych z nieskończonej odległości. Przy wykonywaniu pomiarów w bliższej odległości od świateł kierunek obserwacji musi być przesunięty równolegle w celu zachowania tej samej dokładności.

Nie bierze się pod uwagę przeszkód istniejących wewnątrz kątów widoczności geometrycznej, jeżeli występowały one już w chwili uzyskania homologacji.

Jeżeli, po zamontowaniu światła, jakakolwiek część powierzchni widocznej światła jest zakryta przez jakąkolwiek inną część pojazdu, należy dowieść, że część światła niezasłonięta przez przeszkody nadal odpowiada wartościom fotometrycznym wymaganym do homologacji danego urządzenia jako urządzenia optycznego (zob. załącznik 3 do niniejszego regulaminu). Jednakże jeżeli kąt pionowy widoczności geometrycznej poniżej poziomu może być zmniejszony do 5° (światło umieszczone na wysokości poniżej 750 mm nad podłożem), to pole pomiarów fotometrycznych zamontowanego urządzenia optycznego może być zmniejszone do 5° poniżej poziomego.

2.12.

„Skrajna krawędź zewnętrzna” po obu stronach pojazdu oznacza płaszczyznę równoległą do środkowej wzdłużnej płaszczyzny pojazdu, stykającą się ze skrajną boczną krawędzią zewnętrzną pojazdu, przy czym nie bierze się pod uwagę rzutu lub rzutów:

2.13.

„Szerokość całkowita” oznacza odległość między dwiema płaszczyznami pionowymi określonymi w pkt 2.12 powyżej.

2.14.

„Światło pojedyncze” oznacza:

2.15.

„Odległość między dwoma światłami” zwróconymi w tym samym kierunku oznacza najmniejszą odległość między dwoma powierzchniami widocznymi w kierunku osi odniesienia. W przypadku kiedy odległość pomiędzy światłami jednoznacznie spełnia wymagania regulaminu, nie jest konieczne wyznaczenie dokładnych krawędzi powierzchni widocznych.

2.16.

„Wskaźnik kontrolny prawidłowego działania” oznacza kontrolkę świetlną lub dźwiękową (lub inną równoważną) wskazującą, że urządzenie zostało włączone i działa albo nie działa prawidłowo.

2.17.

„Wskaźnik kontrolny załączenia” oznacza kontrolkę świetlną (lub inną równoważną) wskazującą, że urządzenie zostało włączone, ale nie wskazującą, czy działa albo nie działa prawidłowo.

2.18.

„Światło dodatkowe” oznacza światło, którego zamontowanie pozostawia się decyzji producenta.

2.19.

„Podłoże” oznacza powierzchnię, na której stoi pojazd, która powinna być w znacznej mierze pozioma.

2.20.

„Urządzenie” oznacza część składową lub zespół części spełniające jedną lub kilka funkcji.

2.21.

„Barwa światła emitowanego przez urządzenie” Definicje barwy emitowanego światła podane w regulaminie nr 48 oraz seria poprawek do tego regulaminu obowiązujących w momencie składania wniosków o udzielenie homologacji typu mają zastosowanie w odniesieniu do niniejszego regulaminu.

2.22.

„Masa brutto” lub „masa maksymalna” oznacza maksymalną masę całkowitą podaną przez producenta.

2.23.

„Obciążony” oznacza załadowany, aby osiągnąć masę brutto zgodnie z definicją w pkt 2.22.

2.24.

„Przechył poziomy” oznacza kąt utworzony pomiędzy promieniem, gdy motocykl jest ustawiony, jak o kreślono w pkt 5.4, i promieniem, gdy motocykl jest przechylony (zob. rys. w załączniku 6).

2.25.

„System korygowania przechyłu poziomego (HIAS)” oznacza urządzenie korygujące przechył poziomy reflektora przedniego do zera.

2.26.

„Kąt przechylenia” oznacza kąt między płaszczyzną pionową a wzdłużną płaszczyzną środkową motocykla, gdy motocykl obraca się wokół swojej osi podłużnej/osi przechylenia (zob. rys. w załączniku 6).

2.27.

„Sygnał HIAS” oznacza jakikolwiek sygnał lub jakiekolwiek dane wejściowe sterowania wprowadzane do systemu, lub dane wyjściowe sterowania przekazywane z sytemu do motocykla.

2.28.

„Generator sygnału HIAS” oznacza urządzenie wytwarzające sygnał lub sygnały HIAS w celu przeprowadzenia badań systemu.

2.29.

„Kąt badania HIAS” oznacza kąt δ utworzony przez prostą graniczną światła i cienia oraz linię HH (w przypadku reflektorów asymetrycznych stosuje się poziomą część prostej granicznej światła i cienia), (zob. rys. w załączniku 6).

2.30.

„Doświetlenie zakrętu” oznacza funkcję oświetlenia zapewniającą lepsze oświetlenie drogi na zakręcie.

3.1.

O udzielenie homologacji typu pojazdu w zakresie rozmieszczenia urządzeń oświetlenia i sygnalizacji świetlnej występuje producent pojazdu lub jego należycie uprawniony przedstawiciel

3.2.

Do wniosku należy dołączyć trzy egzemplarze każdego z niżej wymienionych dokumentów oraz następujące dane:

3.3.

Pojazd nieobciążony, wyposażony w kompletny układ oświetlenia i sygnalizacji świetlnej zgodnie z pkt 3.2.2 powyżej oraz reprezentatywny dla typu pojazdu zgłoszonego do homologacji należy przedstawić placówkom technicznym odpowiedzialnym za badania homologacyjne.

4.1.

Jeżeli pojazd dostarczony do homologacji na podstawie niniejszego regulaminu spełnia wymogi regulaminu w odniesieniu do wszystkich urządzeń objętych wykazem, to należy udzielić homologacji tego typu pojazdu.

4.2.

Każdemu homologowanemu typowi należy nadać numer homologacji. Dwie pierwsze jego cyfry (obecnie 01, co odpowiada serii poprawek 01 do regulaminu) muszą wskazywać serię poprawek uwzględniających najbardziej aktualne ważniejsze zmiany techniczne w regulaminie obowiązujące w chwili udzielania homologacji.

Żadna Umawiająca się Strona Porozumienia nie może nadać tego samego numeru innemu typowi pojazdu, ani też temu samemu typowi pojazdu, lecz zgłoszonemu do homologacji z wyposażeniem niewymienionym w wykazie, o którym mowa w pkt 3.2.2 powyżej, z zastrzeżeniem przepisów pkt 7 niniejszego regulaminu.

4.3.

Zawiadomienie o udzieleniu, rozszerzeniu, odmowie lub cofnięciu homologacji lub o ostatecznym zaprzestaniu produkcji danego typu pojazdu na mocy niniejszego regulaminu przekazuje się Stronom Porozumienia stosującym niniejszy regulamin w postaci formularza zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.

4.4.

Na każdym pojeździe zgodnym z typem pojazdu homologowanym zgodnie z niniejszym regulaminem, w widocznym i łatwo dostępnym miejscu określonym w formularzu homologacji, umieszcza się międzynarodowy znak homologacji zawierający:

4.5.

Jeżeli pojazd jest zgodny z typem pojazdu homologowanym zgodnie z jednym lub większą liczbą regulaminów stanowiących załączniki do Porozumienia w państwie, które udzieliło homologacji na podstawie niniejszego regulaminu, symbol podany w pkt 4.4.1 nie musi być powtarzany. W takim przypadku numery regulaminów i homologacji oraz dodatkowe symbole wszystkich regulaminów, zgodnie z którymi udzielono homologacji w państwie, w którym udzielono homologacji na podstawie niniejszego regulaminu, umieszcza się w pionowych kolumnach po prawej stronie symbolu opisanego w pkt 4.4.1.

4.6.

Znak homologacji musi być czytelny i nieusuwalny.

4.7.

Znak homologacji umieszcza się na tabliczce znamionowej pojazdu zamontowanej przez producenta lub w jej pobliżu.

4.8.

Przykładowe rozmieszczenie znaków homologacji przedstawiono w załączniku 2 do niniejszego regulaminu.

5.5.1.

światła pojedyncze lub odblaskowe montuje się tak, aby ich środek odniesienia leżał na środkowej płaszczyźnie wzdłużnej pojazdu;

5.5.2.

światła stanowiące parę i spełniające tą samą funkcję:

5.6.1.

Światła mogą być zespolone, połączone lub wzajemnie sprzężone ze sobą, pod warunkiem że spełnione są wszystkie wymagania dotyczące barwy, położenia, ustawienia, widoczności geometrycznej, podłączeń elektrycznych i inne.

5.6.2.

W przypadku gdy powierzchnia widoczna pojedynczego światła składa się z dwóch lub więcej oddzielnych części, musi spełniać następujące wymagania:

5.9.1.

widoczność światła barwy czerwonej od przodu; światło barwy czerwonej nie może być bezpośrednio widoczne dla obserwatora poruszającego się w strefie 1 płaszczyzny poprzecznej znajdującej się 25 m przed najbardziej wysuniętym do przodu punktem pojazdu;

5.9.2.

widoczność światła barwy białej od tyłu; światło barwy białej nie może być bezpośrednio widoczne dla obserwatora poruszającego się w strefie 2 płaszczyzny poprzecznej znajdującej się 25 m za najbardziej wysuniętym do tyłu punktem pojazdu;

5.9.3.

w swoich odpowiednich płaszczyznach strefy 1 i 2 widziane okiem obserwatora są ograniczone jak niżej:

5.11.1.

Światło do jazdy dziennej, jeżeli zostało zainstalowane, włącza się automatycznie, gdy działa silnik. Jeżeli światło drogowe jest włączone, światło do jazdy dziennej nie może się włączać, gdy działa silnik.

Jeżeli nie zostało zainstalowane światło do jazdy dziennej, światło drogowe włącza się automatycznie, gdy działa silnik.

5.12.1.

Każdy wskaźnik kontrolny jest dobrze widoczny dla kierowcy zajmującego normalną pozycję.

5.12.2.

W przypadku, gdy na mocy niniejszego regulaminu wymagany jest wskaźnik kontrolny załączenia, można go zastąpić wskaźnikiem kontrolnym prawidłowego działania.

Światła drogowe

:

biała

Światła mijania

:

biała

Światło kierunkowskazu

:

pomarańczowa

Światło stopu

:

czerwona

Oświetlenie tylnej tablicy rejestracyjnej

:

biała

Przednie światła pozycyjne

:

biała lub pomarańczowa

Tylne światła pozycyjne

:

czerwona

Tylne światła odblaskowe, inne niż trójkątne

:

czerwona

Boczne światła odblaskowe, inne niż trójkątne:

:

pomarańczowa z tyłu

pomarańczowa lub czerwona z tyłu

Światła awaryjne

:

pomarańczowa

Przednie światła przeciwmgłowe

:

biała lub żółta selektywna

Tylne światła przeciwmgłowe

:

czerwona

5.14.1.

światło drogowe (pkt 6.1);

5.14.2.

światło mijania (pkt 6.2);