31.7.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 199/1

(1)

Wspólnota postawiła sobie za cel utrzymanie i rozwój przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w której zapewniony jest swobodny przepływ osób. W celu stopniowego tworzenia takiej przestrzeni Wspólnota powinna między innymi przyjąć środki z zakresu współpracy sądowej w sprawach cywilnych mających skutki transgraniczne, które to środki są konieczne do należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

(2)

Zgodnie z art. 65 lit. c) Traktatu środki te obejmują usuwanie przeszkód w należytym przebiegu postępowań cywilnych poprzez wspieranie — w razie potrzeby — zgodności zasad postępowania cywilnego, które mają zastosowanie w państwach członkowskich.

(3)

W tym względzie Wspólnota przyjęła już oprócz innych środków rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie doręczania w państwach członkowskich sądowych i pozasądowych dokumentów w sprawach cywilnych i gospodarczych (3), rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i gospodarczych (4), decyzję Rady 2001/470/WE z dnia 28 maja 2001 r. ustanawiającą Europejską Sieć Sądową w sprawach cywilnych i gospodarczych (5) oraz rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (6) i rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (7).

(4)

Na posiedzeniu w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r. Rada Europejska wezwała Radę i Komisję do ustanowienia wspólnych zasad proceduralnych dla uproszczonych i przyspieszonych transgranicznych postępowań spornych dotyczących drobnych roszczeń konsumenckich i gospodarczych.

(5)

W dniu 30 listopada 2000 r. Rada przyjęła wspólny program Komisji i Rady w zakresie środków wdrażania zasady wzajemnego uznawania orzeczeń w sprawach cywilnych i gospodarczych (8). Program ten odnosi się do uproszczenia i przyspieszenia rozstrzygania sporów transgranicznych dotyczących drobnych roszczeń. Kwestię tę podjęto w programie haskim (9), przyjętym przez Radę Europejską w dniu 5 listopada 2004 r., w którym wezwano do szybkiego podjęcia prac nad procedurą drobnych roszczeń.

(6)

W dniu 20 grudnia 2002 r. Komisja przyjęła zieloną księgę dotyczącą postępowania w sprawie europejskiego nakazu zapłaty oraz w sprawie środków upraszczających i przyspieszających postępowanie sporne dotyczące drobnych roszczeń. Zielona księga zapoczątkowała konsultacje w sprawie środków dotyczących uproszczenia i przyspieszenia postępowania spornego dotyczącego drobnych roszczeń.

(7)

Wiele państw członkowskich wprowadziło uproszczone postępowania cywilne w zakresie drobnych roszczeń, jako że koszty, opóźnienia i stopień zawiłości postępowania spornego niekoniecznie zmniejszają się proporcjonalnie do wartości przedmiotu sporu. W sprawach transgranicznych przeszkody na drodze do uzyskania orzeczenia w drodze szybkiego i niedrogiego postępowania są jeszcze większe. Dlatego też konieczne jest ustanowienie europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń. Jego celem powinno być ułatwienie dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Zakłócenie konkurencji na rynku wewnętrznym na skutek zachwiania równowagi w odniesieniu do funkcjonowania środków proceduralnych przyznanych wierzycielom w różnych państwach członkowskich wiąże się z potrzebą stworzenia prawodawstwa wspólnotowego gwarantującego równe szanse wierzycielom i dłużnikom w całej Unii Europejskiej. Przy ustalaniu kosztów rozpatrywania roszczenia zgodnie z europejskim postępowaniem w sprawie drobnych roszczeń należy uwzględnić zasady prostoty, sprawności i proporcjonalności. Szczegóły dotyczące kosztów, które należy opłacić, powinny być publicznie dostępne, a sposoby ustalania tych kosztów przejrzyste.

(8)

Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń powinno uprościć oraz przyspieszyć przebieg postępowań spornych dotyczących drobnych roszczeń w sprawach transgranicznych, a także zmniejszyć koszty, poprzez udostępnienie fakultatywnego narzędzia uzupełniającego istniejące możliwości przewidziane w prawie poszczególnych państw członkowskich, które to prawo pozostanie nienaruszone. Niniejsze rozporządzenie powinno również ułatwić uznawanie i wykonywanie orzeczenia wydawanego w innym państwie członkowskim w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń.

(9)

Niniejsze rozporządzenie ma na celu propagowanie praw podstawowych i uwzględnia zasady uznane w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Trybunał lub sąd przestrzega prawa do rzetelnego procesu oraz stosuje zasadę postępowania kontradyktoryjnego, w szczególności w trakcie podejmowania decyzji o konieczności przeprowadzenia rozprawy i dopuszczeniu środków dowodowych oraz w zakresie postępowania dowodowego.

(10)

W celu ułatwienia obliczania wartości przedmiotu sporu nie powinno się uwzględniać żadnych odsetek od kwoty głównej, wydatków i nakładów. Nie wpływa to na uprawnienie sądu lub trybunału do zasądzenia ich w orzeczeniu ani na krajowe zasady dotyczące obliczania odsetek.

(11)

W celu ułatwienia wszczęcia europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń powód powinien złożyć pozew, wypełniając standardowy formularz pozwu i składając go w sądzie lub trybunale. Formularz pozwu powinien być złożony jedynie w sądzie lub trybunale zgodnie z jego właściwością.

(12)

Do formularza pozwu należy dołączyć w odpowiednich przypadkach wszelkie odpowiednie dokumenty uzupełniające. Nie powinno to jednak uniemożliwiać powodowi złożenia w trakcie postępowania, w odpowiednich przypadkach, dalszych dowodów. Ta sama zasada powinna mieć zastosowanie do odpowiedzi pozwanego.

(13)

Pojęcia „oczywiście bezzasadne” i „powództwo niedopuszczalne” w kontekście zwrotu pozwu powinny być określone przez prawo krajowe.

(14)

Postępowanie powinno być postępowaniem pisemnym, chyba że sąd lub trybunał stwierdzi, że niezbędne jest przeprowadzenie rozprawy, lub wniesie o to jedna ze stron. Sąd lub trybunał może oddalić taki wniosek. Oddalenie nie podlega osobnemu zaskarżeniu.

(15)

Reprezentacja stron przez adwokata lub innego przedstawiciela zawodu prawniczego nie powinna być obowiązkowa.

(16)

Pojęcie „powództwa wzajemnego” powinno być interpretowane w rozumieniu art. 6 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 44/2001 jako opierające się na tej samej umowie lub na tym samym stanie faktycznym, na którym zostało oparte powództwo główne w sądzie lub trybunale, w którym zawisło powództwo główne. Artykuł 2 i 4 oraz art. 5 ust. 3, 4 i 5 powinny mieć odpowiednie zastosowanie do powództw wzajemnych.

(17)

W przypadkach gdy pozwany powołuje się w trakcie postępowania na zarzut potrącenia, zarzut taki nie powinien stanowić powództwa wzajemnego w rozumieniu niniejszego rozporządzenia. Z tego powodu pozwany nie powinien mieć obowiązku stosowania formularza A, zawartego w załączniku I, do powoływania się na taki zarzut.

(18)

Za państwo członkowskie, do którego skierowany jest formularz do celów zastosowania art. 6, uważa się państwo członkowskie, w którym ma nastąpić doręczenie lub do którego dokument ma być wysłany. W celu ograniczenia kosztów i opóźnień dokumenty powinny być doręczane stronom głównie za pośrednictwem poczty, a ich doręczenie powinno być poświadczane potwierdzeniem odbioru zawierającym datę doręczenia.

(19)

Strona może odmówić przyjęcia dokumentu w momencie doręczania lub przez zwrócenie dokumentu w terminie jednego tygodnia, jeżeli dokument ten nie jest napisany w języku urzędowym państwa członkowskiego, do którego jest skierowany (lub, jeżeli w danym państwie członkowskim obowiązuje więcej niż jeden język urzędowy, w języku urzędowym lub jednym z języków urzędowych miejsca, w którym ma nastąpić doręczenie lub do którego dokument ma być wysłany) lub w języku zrozumiałym dla adresata, lub jeżeli nie towarzyszy mu tłumaczenie na taki język.

(20)

W odniesieniu do przeprowadzenia rozprawy i postępowania dowodowego państwa członkowskie powinny stwarzać zachęty do stosowania nowoczesnych technik komunikowania, z zastrzeżeniem przepisów prawa krajowego państwa członkowskiego, w którym znajduje się sąd lub trybunał. Sąd lub trybunał powinien stosować najprostsze i najmniej kosztowne sposoby prowadzenia postępowania dowodowego.

(21)

Praktyczna pomoc udostępniana stronom przy wypełnianiu formularzy pozwu powinna obejmować informacje techniczne dotyczące ich dostępności i wypełniania.

(22)

Pracownicy sądu lub trybunału mogą również w sposób zgodny z prawem krajowym udzielać informacji dotyczących kwestii proceduralnych.

(23)

W związku z celem niniejszego rozporządzenia polegającym na uproszczeniu i przyspieszeniu postępowania spornego dotyczącego drobnych roszczeń w sprawach o charakterze transgranicznym sąd lub trybunał powinien prowadzić postępowanie bez zbędnej zwłoki nawet w przypadkach, gdy rozporządzenie to nie ogranicza określonego stadium postępowania żadnym terminem.

(24)

Do celów obliczania terminów przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu powinno się stosować rozporządzenie Rady (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r. określające zasady mające zastosowanie do okresów, dat i terminów (10).

(25)

W celu przyspieszenia procesu dochodzenia drobnych roszczeń orzeczenie powinno być wykonalne bez uszczerbku dla możliwości wniesienia odwołania oraz bez konieczności złożenia zabezpieczenia, z wyjątkiem sytuacji przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu.

(26)

Wszelkie odniesienia do odwołania zawarte w niniejszym rozporządzeniu powinny obejmować wszelkie możliwe środki odwoławcze dostępne w ramach przepisów prawa krajowego.

(27)

W składzie sądu lub trybunału musi znajdować się osoba uprawniona do występowania jako sędzia zgodnie z prawem krajowym.

(28)

W przypadku gdy sąd lub trybunał ma obowiązek określić termin, strona, której to dotyczy, powinna zostać poinformowana o konsekwencjach jego niedotrzymania.

(29)

Koszty postępowania powinna ponosić strona przegrywająca. Koszty postępowania powinny zostać określone zgodnie z prawem krajowym. Ze względu na cele polegające na uproszczeniu i efektywności kosztów postępowania sąd lub trybunał powinien orzec, że strona przegrywająca jest zobowiązana wyłącznie do poniesienia kosztów postępowania, w tym na przykład wszelkich kosztów wynikających z faktu, że druga strona była reprezentowana przez adwokata lub innego przedstawiciela zawodu prawniczego, lub wszelkich kosztów związanych z doręczeniem lub tłumaczeniem dokumentów, które są proporcjonalne do wartości przedmiotu sporu lub były konieczne.

(30)

W celu ułatwienia uznawania i wykonywania orzeczeń orzeczenie wydane w państwie członkowskim w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń powinno być uznawane i wykonalne w innym państwie członkowskim bez potrzeby wydawania orzeczenia stwierdzającego jego wykonalność oraz bez możliwości zgłaszania sprzeciwu co do jego uznania.

(31)

Powinny istnieć minimalne standardy dotyczące ponownego zbadania orzeczenia w przypadkach, gdy pozwany nie mógł zakwestionować powództwa.

(32)

Ze względu na cele polegające na uproszczeniu i efektywności kosztów strona dochodząca wykonania orzeczenia nie powinna być zobowiązana do posiadania przedstawiciela ani adresu pocztowego w państwie członkowskim wykonania, poza urzędnikami sądowymi posiadającymi uprawnienia w zakresie postępowania egzekucyjnego zgodnie z prawem krajowym tego państwa członkowskiego.

(33)

Rozdział III niniejszego rozporządzenia powinien mieć również zastosowanie do określenia kosztów i wydatków poniesionych w związku z wykonywaniem obowiązków przez osoby uczestniczące w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w związku z orzeczeniem wydanym zgodnie z procedurą określoną w niniejszym rozporządzeniu.

(34)

Środki niezbędne do wykonania niniejszego rozporządzenia powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (11).

(35)

W szczególności należy przyznać Komisji uprawnienia do przyjmowania środków koniecznych do wykonywania niniejszego rozporządzenia a odnoszących się do aktualizacji i zmian o charakterze technicznym w formularzach pozwu, znajdujących się w załączniku. Ponieważ środki te mają charakter ogólny i są opracowane w celu zmieniania/skreślania elementów innych niż istotne niniejszego rozporządzenia, powinny być przyjmowane zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, przewidzianą w art. 5a decyzji 1999/468/WE.

(36)

Jako że cele niniejszego rozporządzenia, mianowicie ustanowienie postępowania, które uprości i przyspieszy rozstrzyganie sporów dotyczących drobnych roszczeń, a także ograniczy koszty, nie mogą zostać w dostatecznym stopniu osiągnięte przez państwa członkowskie, a ze względu na skalę i skutki niniejszego rozporządzenia mogą zostać łatwiej zrealizowane na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza zakres konieczny do osiągnięcia tych celów.

(37)

Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej oraz do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Zjednoczone Królestwo i Irlandia powiadomiły o swoim zamiarze uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszego rozporządzenia.

(38)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie wiąże jej ono ani nie ma do niej zastosowania,

a)

stanu cywilnego, zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych oraz przedstawicielstwa ustawowego osób fizycznych;

b)

praw majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia oraz obowiązków alimentacyjnych;

c)

postępowań upadłościowych, postępowań związanych z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych osób prawnych, postępowań układowych oraz innych analogicznych postępowań;

d)

ubezpieczeń społecznych;

e)

sądownictwa polubownego;

f)

prawa pracy;

g)

najmu lub dzierżawy nieruchomości, z wyłączeniem powództw dotyczących roszczeń pieniężnych; lub

h)

naruszenia prywatności i dóbr osobistych, w tym zniesławienia.

a)

w języku urzędowym państwa członkowskiego, do którego jest skierowany, lub — jeżeli w tym państwie członkowskim obowiązuje więcej niż jeden język urzędowy — w języku urzędowym lub w jednym z języków urzędowych obowiązujących w miejscu, w którym ma nastąpić doręczenie lub do którego dokument ma być wysłany; lub

b)

w języku zrozumiałym dla adresata,

a)

żąda od stron przedstawienia dalszych szczegółowych informacji dotyczących powództwa w określonym terminie nieprzekraczającym 30 dni;

b)

przeprowadza postępowanie dowodowe zgodnie z art. 9; lub

c)

wzywa strony na rozprawę, która ma odbyć się w terminie 30 dni od wezwania.

a)

lub

b)

pozwany nie miał możliwości wniesienia odpowiedzi na pozew z powodu siły wyższej lub z powodu nadzwyczajnych okoliczności, które były przez niego niezawinione,

a)

odpis orzeczenia spełniający warunki niezbędne do ustalenia jego autentyczności; i

b)

kopię formularza, o którym mowa w art. 20 ust. 2, oraz, w razie potrzeby, jego tłumaczenie na język urzędowy państwa członkowskiego wykonania lub, jeśli w tym państwie członkowskim obowiązuje kilka języków urzędowych, na język urzędowy lub jeden z języków urzędowych, w jakim zgodnie z prawem tego państwa członkowskiego prowadzi się postępowanie sądowe w miejscu, gdzie dochodzi się wykonania zgodnie z prawem tego państwa członkowskiego, lub na jakikolwiek inny język wskazany przez państwo członkowskie wykonania jako przez nie akceptowany. Każde państwo członkowskie może wskazać język lub języki urzędowe instytucji Unii Europejskiej inne niż jego własny język urzędowy, które może zaakceptować do celów europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń. Treść formularza D tłumaczona jest przez osobę uprawnioną do sporządzania tłumaczeń w jednym z państw członkowskich.

a)

pełnomocnika; lub

b)

adresu pocztowego

a)

wcześniejsze orzeczenie zostało wydane w odniesieniu do tego samego roszczenia i dotyczyło tych samych stron;

b)

wcześniejsze orzeczenie zostało wydane w państwie członkowskim wykonania lub spełnia warunki niezbędne do uznania go w państwie członkowskim wykonania; i

c)

niemożność pogodzenia nie była i nie mogła być podniesiona w formie zarzutu w postępowaniu sądowym w państwie członkowskim, w którym wydano orzeczenie w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń.

a)

ograniczyć postępowanie wykonawcze do środków zabezpieczających;

b)

uzależnić wykonanie od złożenia zabezpieczenia określonego przez sąd, trybunał lub właściwy organ; lub

c)

w wyjątkowych przypadkach zawiesić postępowanie wykonawcze.

a)

które sądy lub trybunały są właściwe do wydawania orzeczeń w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń;

b)

o środkach komunikowania się zatwierdzonych do celów europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń i dostępnych dla sądów lub trybunałów zgodnie z art. 4 ust. 1;

c)

czy zgodnie z ich prawem proceduralnym możliwe jest wniesienie środka odwoławczego zgodne z art. 17 i w jakim sądzie lub trybunale można je wnieść;

d)

o językach akceptowanych zgodnie z art. 21 ust. 2 lit. b); i

e)

które organy są właściwe w zakresie wykonania, a które organy są właściwe do celów stosowania art. 23.

31.7.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 199/23

(1)

W konkluzjach Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, która odbyła się w dniach 28–29 maja 2001 r., rozważono potrzebę stworzenia pełnych i spójnych ram dla przyszłych działań doskonalących statystyki w kontekście wspólnej analizy i usprawnionej wymiany statystyk dotyczących azylu i migracji.

(2)

W kwietniu 2003 r. Komisja wydała komunikat adresowany do Parlamentu Europejskiego i Rady, ustanawiający plan działań dotyczący gromadzenia i analizy statystyk Wspólnoty w dziedzinie migracji. Zawierał on wiele istotnych zmian mających na celu poprawę kompletności i stopnia zharmonizowania tych statystyk. Zgodnie z planem działań celem Komisji było przedstawienie wniosku legislacyjnego dotyczącego statystyk Wspólnoty w zakresie migracji i azylu.

(3)

Rada Europejska w Salonikach w dniach 19–20 czerwca 2003 r. stwierdziła, że potrzebne są bardziej skuteczne mechanizmy gromadzenia i analizy informacji dotyczących migracji i azylu w Unii Europejskiej.

(4)

Parlament Europejski w rezolucji z dnia 6 listopada 2003 r. (3) w sprawie wspomnianego komunikatu Komisji zauważył, że w celu stworzenia wyczerpującej statystyki koniecznej do rozwoju rzetelnych i skutecznych polityk Wspólnoty dotyczących migracji niezbędne jest przyjęcie przepisów prawa. Rezolucja wspiera plany Komisji w zakresie wniosków legislacyjnych dotyczących statystyk odnoszących się do migracji i azylu.

(5)

Rozszerzenie Unii Europejskiej przyniosło dodatkowy wymiar geograficzny i polityczny w odniesieniu do szeregu zjawisk związanych z migracją. Stworzyło ono również kolejny bodziec zwiększający zapotrzebowanie na dokładną, dostarczaną na czas i zharmonizowaną informację statystyczną. Istnieje również rosnące zapotrzebowanie na informacje statystyczne dotyczące zawodów, wykształcenia, kwalifikacji oraz rodzajów działalności migrantów.

(6)

Zharmonizowane i porównywalne statystyki wspólnotowe dotyczące migracji i azylu są niezbędne do rozwoju i monitorowania prawodawstwa i polityk Wspólnoty odnoszących się do imigracji i azylu oraz do swobodnego przepływu osób.

(7)

Istnieje potrzeba wzmocnienia wymiany informacji statystycznych dotyczących azylu i migracji oraz doskonalenia jakości procesu gromadzenia danych i opracowywania wyników w ramach statystyk Wspólnoty, co do tej pory odbywało się w oparciu o szereg nieformalnych porozumień.

(8)

Istotne jest, aby dostępne były informacje z całego obszaru Unii Europejskiej do celów monitorowania rozwoju i wdrażania prawodawstwa i polityki Wspólnoty. Ogólnie rzecz biorąc, aktualna praktyka nie zapewnia w wystarczającym stopniu jednolitego, regularnego, realizowanego na czas i szybkiego dostarczania i upowszechniania zharmonizowanych danych.

(9)

Niniejsze rozporządzenie nie obejmuje szacunków liczby osób nielegalnie zamieszkujących państwa członkowskie. Państwa członkowskie nie powinny dostarczać Komisji (Eurostat) takich szacunków lub danych na temat takich osób, chociaż dane takie mogą być uwzględniane w badaniach dotyczących liczby ludności.

(10)

Tam, gdzie jest to możliwe, definicje stosowane do celów niniejszego rozporządzenia zostały zaczerpnięte z zaleceń Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie statystyk dotyczących międzynarodowej migracji, zaleceń Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie spisów ludności oraz mieszkań w państwach należących do Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ lub objętych prawodawstwem WE oraz powinny być aktualizowane zgodnie z właściwymi procedurami.

(11)

Nowe potrzeby Wspólnoty związane ze statystyką dotyczącą migracji i azylu dezaktualizują przepisy rozporządzenia Rady (EWG) nr 311/76 z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie zestawienia statystyk dotyczących pracowników cudzoziemców (4).

(12)

Rozporządzenie (EWG) nr 311/76 powinno zatem zostać uchylone.

(13)

W związku z tym, że cel niniejszego rozporządzenia, jakim jest ustanowienie wspólnych zasad gromadzenia i zestawiania statystyk wspólnotowych dotyczących migracji i ochrony międzynarodowej, nie może zostać osiągnięty w wystarczający sposób przez państwa członkowskie, a ze względu na skalę działania może zostać osiągnięty w lepszym stopniu na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu.

(14)

Rozporządzenie Rady (WE) nr 322/97 z dnia 17 lutego 1997 r. w sprawie statystyk Wspólnoty (5) stanowi ramy referencyjne dla przepisów niniejszego rozporządzenia. W szczególności wymaga ono zgodności ze standardami bezstronności, rzetelności, obiektywizmu, niezależności naukowej, efektywności pod względem kosztów oraz poufności informacji statystycznych.

(15)

Środki niezbędne do wykonania niniejszego rozporządzenia powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (6).

(16)

Komisji powinny zostać w szczególności przyznane uprawnienia wykonawcze w zakresie aktualizacji definicji, podejmowania decyzji dotyczących grupowania danych i dodatkowej dezagregacji i określania reguł dotyczących dokładności i standardów jakości. W związku z tym, że środki te mają charakter ogólny i mają na celu zmianę innych niż istotne elementów niniejszego rozporządzenia oraz jego uzupełnienie poprzez dodanie nowych elementów innych niż istotne, powinny być one przyjęte zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą określoną w art. 5a decyzji 1999/468/WE.

(17)

Zasięgnięto opinii Komitetu ds. Programu Statystycznego, ustanowionego decyzją Rady 89/382/EWG, Euratom z dnia 19 czerwca 1989 r. ustanawiającą Komitet ds. Programów Statystycznych Wspólnot Europejskich (7), zgodnie z art. 3 tej decyzji,

a)

imigracji do oraz emigracji z terytoriów państw członkowskich, w tym przepływów z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego oraz przepływów pomiędzy państwem członkowskim a terytorium państwa trzeciego;

b)

obywatelstwa i kraju urodzenia osób posiadających miejsce zamieszkania na terytorium państw członkowskich;

c)

procedur i postępowań administracyjnych i sądowych w państwach członkowskich, związanych z imigracją, udzielaniem pozwolenia na pobyt, obywatelstwem, azylem i innymi formami ochrony międzynarodowej oraz z zapobieganiem nielegalnej imigracji.

a)

„miejsce zamieszkania” oznacza miejsce, w którym osoba zwykle spędza codzienny czas wolny od pracy, niezależnie od czasowych nieobecności związanych z wypoczynkiem, urlopem, odwiedzinami u przyjaciół i krewnych, interesami, leczeniem medycznym lub pielgrzymkami religijnymi lub, jeżeli dane takie nie są dostępne, miejsce formalnego zamieszkania lub miejsce zameldowania;

b)

„imigracja” oznacza działanie, w wyniku którego osoba ustanawia swoje miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego na okres, który wynosi co najmniej dwanaście miesięcy lub co do którego przewiduje się, że będzie on tyle wynosić, będąc uprzednio rezydentem innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego;

c)

„emigracja” oznacza działanie, w ramach którego osoba, mająca uprzednio miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, zaprzestaje posiadania swojego zwyczajowego miejsca zamieszkania w tym państwie członkowskim na okres, który wynosi co najmniej dwanaście miesięcy lub co do którego przewiduje się, że będzie on tyle wynosić;

d)

„obywatelstwo” oznacza szczególną więź prawną pomiędzy osobą a jej państwem, nabytą poprzez urodzenie lub naturalizację, niezależnie od tego, czy odbywa się ona poprzez deklarację, wybór, małżeństwo lub w inny sposób zgodny z prawem krajowym;

e)

„kraj urodzenia” oznacza kraj zamieszkania (w jego aktualnych granicach, jeżeli informacja ta jest dostępna) matki w momencie urodzenia lub, w przypadku braku takiej informacji, kraj (w jego aktualnych granicach, jeżeli informacja ta jest dostępna), w którym miało miejsce urodzenie;

f)

„imigrant” oznacza osobę podejmującą imigrację;

g)

„emigrant” oznacza osobę podejmującą emigrację;

h)

„rezydent długoterminowy” oznacza długoterminowego rezydenta zgodnie z definicją zawartą w art. 2 lit. b) dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi (8);

i)

„obywatel państwa trzeciego” oznacza każdą osobę, która nie jest obywatelem Unii w rozumieniu art. 17 ust. 1 Traktatu, w tym bezpaństwowców;

j)

„wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej” oznacza wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej zgodnie z definicją zawartą w art. 2 lit. g) dyrektywy Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osoby, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony (9);

k)

„status uchodźcy” oznacza status uchodźcy zgodnie z definicją zawartą w art. 2 lit. d) dyrektywy 2004/83/WE;

l)

„status ochrony uzupełniającej” oznacza status ochrony uzupełniającej zgodnie z definicją zawartą w art. 2 lit. f) dyrektywy 2004/83/WE;

m)

„członkowie rodziny” oznacza członków rodziny zgodnie z definicją zawartą w art. 2 lit. i) rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (10);

n)

„ochrona tymczasowa” oznacza ochronę tymczasową zgodnie z definicją zawartą w art. 2 lit. a) dyrektywy Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r. w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między państwami członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami (11);

o)

„osoby małoletnie pozbawione opieki” oznacza małoletniego bez opieki zgodnie z definicją zawartą w art. 2 lit. i) dyrektywy 2004/83/WE;

p)

„granice zewnętrzne” oznacza granice zewnętrzne zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (12);

q)

„obywatele państw trzecich, którym odmówiono wjazdu” oznacza obywateli państw trzecich, którym odmówiono wjazdu na granicy zewnętrznej, ponieważ nie spełniają wszystkich warunków wjazdu określonych w art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 562/2006 i nie należą do kategorii osób wymienionych w art. 5 ust. 4 tego rozporządzenia;

r)

„obywatele państw trzecich, co do których stwierdzono fakt nielegalnego przebywania” oznacza obywateli państw trzecich, których fakt przebywania na terytorium państwa członkowskiego stwierdzono oficjalnie i którzy nie spełniają lub przestali spełniać warunki pobytu lub zamieszkania w tym państwie członkowskim;

s)

„przesiedlenie” oznacza przekazanie obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców, na podstawie oceny konieczności zapewnienia im międzynarodowej ochrony i trwałego rozwiązania ich sytuacji, do państwa członkowskiego, w którym będą mieli prawo zamieszkiwać, korzystając z zapewnionego statusu prawnego.

a)

imigrantów przenoszących się na terytorium państwa członkowskiego, zdezagregowane według:

b)

emigrantów przenoszących się z terytorium państwa członkowskiego, zdezagregowane według:

c)

osób posiadających miejsce zamieszkania w państwie członkowskim pod koniec okresu referencyjnego, zdezagregowane według:

d)

osób, które posiadają miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego i które nabyły w trakcie roku referencyjnego obywatelstwo państwa członkowskiego i posiadały wcześniej obywatelstwo innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego lub osób będących wcześniej bezpaństwowcami, zdezagregowane według wieku i płci oraz według wcześniejszego obywatelstwa osób, których dotyczą, i według tego, czy osoba ta była wcześniej bezpaństwowcem.

a)

osób, które złożyły wnioski o ochronę międzynarodową lub zostały objęte takimi wnioskami jako członkowie rodziny w trakcie okresu referencyjnego;

b)

osób, których dotyczą wnioski o ochronę międzynarodową, rozpatrywane przez właściwy organ krajowy pod koniec okresu referencyjnego;

c)

wniosków o ochronę międzynarodową wycofanych w trakcie okresu referencyjnego.

a)

osób objętych decyzjami o odrzuceniu wniosków o ochronę międzynarodową, w tym decyzjami o uznaniu wniosków za niedopuszczalne lub bezpodstawne oraz decyzjami podjętymi w ramach procedur priorytetowych lub przyspieszonych, podjętymi w pierwszej instancji przez organy administracyjne lub sądowe podczas okresu referencyjnego;

b)

osób objętych decyzjami o nadaniu lub cofnięciu statusu uchodźcy, podjętymi w pierwszej instancji przez organy administracyjne lub sądowe podczas okresu referencyjnego;

c)

osób objętych decyzjami o nadaniu lub cofnięciu statusu ochrony uzupełniającej, podjętymi w pierwszej instancji przez organy administracyjne lub sądowe podczas okresu referencyjnego;

d)

osób objętych decyzjami o nadaniu lub cofnięciu ochrony tymczasowej, podjętymi w pierwszej instancji przez organy administracyjne lub sądowe podczas okresu referencyjnego;

e)

osób objętych decyzjami o nadaniu lub cofnięciu zezwolenia na pobyt ze względów humanitarnych zgodnie z prawem krajowym dotyczącym ochrony międzynarodowej, podjętymi w pierwszej instancji przez organy administracyjne lub sądowe podczas okresu referencyjnego.

a)

osób wnioskujących o ochronę międzynarodową, które podczas okresu referencyjnego są uznane przez właściwy organ krajowy za osoby małoletnie pozbawione opieki;

b)

osób objętych ostatecznymi decyzjami o odrzuceniu wniosków o ochronę międzynarodową, takimi jak decyzje uznające wnioski za niedopuszczalne lub bezpodstawne oraz decyzjami podjętymi w ramach procedur priorytetowych lub przyspieszonych, podjętymi przez organy administracyjne lub sądowe w ramach procedury odwoławczej lub kontroli sądowej podczas okresu referencyjnego;

c)

osób objętych ostatecznymi decyzjami o nadaniu lub cofnięciu statusu uchodźcy, podjętymi przez organy administracyjne lub sądowe w ramach procedury odwoławczej lub kontroli sądowej podczas okresu referencyjnego;

d)

osób objętych ostatecznymi decyzjami o nadaniu lub cofnięciu statusu ochrony uzupełniającej, podjętymi przez organy administracyjne lub sądowe w ramach procedury odwoławczej lub kontroli sądowej podczas okresu referencyjnego;

e)

osób objętych ostatecznymi decyzjami o nadaniu lub cofnięciu ochrony tymczasowej, podjętymi przez organy administracyjne lub sądowe w ramach procedury odwoławczej lub kontroli sądowej podczas okresu referencyjnego;

f)

osób objętych innymi ostatecznymi decyzjami podjętymi przez organy administracyjne lub sądowe w ramach procedury odwoławczej lub kontroli sądowej w odniesieniu do decyzji o nadaniu lub cofnięciu zezwolenia na pobyt ze względów humanitarnych zgodnie z prawem krajowym dotyczącym ochrony międzynarodowej podczas okresu referencyjnego;

g)

osób, które uzyskały zezwolenie na pobyt w państwie członkowskim w ramach krajowego lub wspólnotowego systemu przesiedlania podczas okresu referencyjnego, jeżeli taki system jest stosowany w tym państwie członkowskim.

a)

liczba wniosków o przejęcie lub przyjęcie z powrotem osoby ubiegającej się o nadanie statusu uchodźcy;

b)

przepisy prawa będące podstawą wniosków, o których mowa w lit. a);

c)

decyzje podjęte w odpowiedzi na wnioski, o których mowa w lit. a);

d)

liczba przekazań na podstawie decyzji, o których mowa w lit. c);

e)

liczba wniosków o udzielenie informacji.

a)

obywateli państw trzecich, którym odmówiono wjazdu na terytorium państwa członkowskiego na granicy zewnętrznej;

b)

obywateli państw trzecich, co do których stwierdzono fakt nielegalnego przebywania na terytorium państwa członkowskiego zgodnie z przepisami krajowymi dotyczącymi imigracji.

a)

liczby zezwoleń na pobyt wydanych osobom będącym obywatelami państw trzecich, zdezagregowane w następujący sposób:

b)

liczby rezydentów długoterminowych pod koniec okresu referencyjnego, zdezagregowane według obywatelstwa.

a)

liczbą obywateli państw trzecich, co do których stwierdzono fakt nielegalnego przebywania na terytorium danego państwa członkowskiego, w stosunku do których wydano decyzje administracyjne lub sądowe, lub akt stwierdzający lub orzekający, że ich pobyt jest nielegalny i nakładające na nich obowiązek opuszczenia terytorium państwa członkowskiego, zdezagregowane według obywatelstwa tych osób;

b)

liczbą obywateli państw trzecich, którzy w wyniku decyzji administracyjnej lub sądowej lub aktu, o których mowa w lit. a), faktycznie opuścili terytorium danego państwa członkowskiego, zdezagregowane według ich obywatelstwa.

a)

statystyk wymaganych na podstawie art. 4 jako całości, dezagregacja według:

b)

statystyk wymaganych na podstawie art. 4 ust. 4, dezagregacja według:

c)

statystyk wymaganych na podstawie art. 5 ust. 1 lit. a), dezagregacja według:

d)

statystyk wymaganych na podstawie art. 5 ust. 1 lit. b), dezagregacja według:

e)

statystyk wymaganych na podstawie art. 6, dezagregacja według:

f)

statystyk wymaganych na podstawie art. 7, dezagregacja według:

a)

ewidencja postępowań administracyjnych i sądowych;

b)

rejestry związane z postępowaniami administracyjnymi;

c)

rejestry ludności lub poszczególnych podgrup ludności;

d)

spisy ludności;

e)

badania reprezentacyjne;

f)

inne właściwe źródła.

a)

aktualizacja definicji zawartych w art. 2 ust. 1;

b)

zdefiniowanie kategorii grup kraju urodzenia, grup kraju poprzedniego lub kolejnego miejsca zamieszkania oraz grup obywatelstwa określonych w art. 3 ust. 1;

c)

zdefiniowanie kategorii przyczyn wydania zezwolenia określonych w art. 6 ust. 1 lit. a);

d)

zdefiniowanie dodatkowych dezagregacji i poziomów dezagregacji, które mają zostać zastosowane dla zmiennych, określonych w art. 8;

e)

określenie reguł dotyczących dokładności i standardów jakości.

31.7.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 199/30

(1)

Dnia 26 października 2004 r. Rada przyjęła rozporządzenie (WE) nr 2007/2004 (2) ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (zwaną dalej „agencją”).

(2)

Państwo członkowskie stojące w obliczu sytuacji wymagającej zwiększonej pomocy technicznej i operacyjnej na swoich granicach zewnętrznych może, bez uszczerbku dla art. 64 ust. 2 Traktatu i zgodnie z art. 7 i 8 rozporządzenia (WE) nr 2007/2004, zwrócić się do agencji o udzielenie pomocy w formie koordynacji, w przypadku gdy sytuacja ta dotyczy innych państw członkowskich.

(3)

Skuteczne zarządzanie granicami zewnętrznymi poprzez dokonywanie odpraw i ochronę pomaga w zwalczaniu nielegalnej imigracji i handlu ludźmi oraz w zapobieganiu wszelkim zagrożeniom dla bezpieczeństwa wewnętrznego, porządku publicznego, zdrowia publicznego i stosunków międzynarodowych państw członkowskich. Kontrola granic nie pozostaje wyłącznie w interesie tego państwa członkowskiego, na którego granicach zewnętrznych jest prowadzona, ale leży ona w interesie wszystkich państw członkowskich, które zniosły kontrole graniczne na granicach wewnętrznych.

(4)

Odpowiedzialność za kontrolę granic zewnętrznych spoczywa na państwach członkowskich. Mając na uwadze sytuacje kryzysowe, którym państwa członkowskie muszą czasami stawiać czoła na swoich granicach zewnętrznych, w szczególności w przypadku masowego napływu obywateli państw trzecich usiłujących nielegalnie przedostać się na terytorium państw członkowskich, konieczne może okazać się udzielenie pomocy państwom członkowskim poprzez zapewnienie dostatecznego poziomu odpowiednich zasobów, w szczególności personelu.

(5)

Obecne możliwości w zakresie udzielania na poziomie europejskim skutecznej i praktycznej pomocy przy odprawach granicznych na granicach zewnętrznych i ochronie granic zewnętrznych uważane są za niewystarczające, w szczególności w przypadku gdy państwa członkowskie stają wobec masowego napływu obywateli państw trzecich usiłujących nielegalnie przedostać się na terytorium państw członkowskich.

(6)

Dane państwo członkowskie powinno zatem mieć możliwość zwrócenia się o oddelegowanie na swoje terytorium działających w ramach agencji zespołów szybkiej interwencji na granicy złożonych ze specjalnie przeszkolonych ekspertów z innych państw członkowskich, którzy udzieliliby czasowego wsparcia funkcjonariuszom jego krajowej straży granicznej. Oddelegowywanie zespołów szybkiej interwencji na granicy przyczyni się do zwiększenia solidarności między państwami członkowskimi i wzajemnej pomocy między nimi.

(7)

Oddelegowanie zespołów szybkiej interwencji na granicy do udzielania wsparcia przez ograniczony okres powinno odbywać się w wyjątkowych i nagłych sytuacjach. Tego typu sytuacje zachodziłyby w przypadku, gdy państwo członkowskie stanęłoby wobec masowego napływu obywateli państw trzecich usiłujących nielegalnie przedostać się na jego terytorium, co wymagałoby natychmiastowej reakcji, i w którym to przypadku oddelegowanie zespołu szybkiej interwencji na granicy mogłoby wnieść wkład w zapewnienie skutecznej reakcji. Zespoły szybkiej interwencji na granicy nie są przeznaczone do udzielania długofalowego wsparcia.

(8)

Korzystanie z zespołów szybkiej interwencji na granicy będzie uzależnione od ich zaplanowanych obowiązków, dostępności i częstotliwości oddelegowywania. Aby zapewnić skuteczne działanie zespołów szybkiej interwencji na granicy, państwa członkowskie powinny udostępnić odpowiednią liczbę funkcjonariuszy straży granicznej („rezerwa interwencyjna”), odzwierciedlającą w szczególności specjalizację i wielkość ich własnych straży granicznych. Dlatego też państwa członkowskie powinny stworzyć krajowe rezerwy ekspertów w celu zwiększenia skuteczności niniejszego rozporządzenia. Agencja powinna brać pod uwagę różnice w wielkości państw członkowskich i specjalizacji technicznej ich straży granicznych.

(9)

Najlepsze praktyki z wielu państw członkowskich pokazują, że dysponowanie profilem (informacjami o umiejętnościach i kwalifikacjach) dostępnych funkcjonariuszy straży granicznej przed ich oddelegowaniem w znacznym stopniu przyczynia się do wydajnego planowania i przeprowadzania działań. Agencja powinna zatem określić profile i łączną liczbę funkcjonariuszy straży granicznej, którzy wejdą w skład zespołów szybkiej interwencji na granicy.

(10)

Należy ustanowić mechanizm tworzenia zespołów szybkiej interwencji na granicy, który zapewni zarówno agencji, jak i państwom członkowskim wystarczającą elastyczność i zapewni przeprowadzanie działań przy zachowaniu wysokiego poziomu wydajności i skuteczności.

(11)

Agencja powinna między innymi koordynować skład, szkolenie i delegowanie zespołów szybkiej interwencji na granicy. W związku z tym konieczne jest wprowadzenie do rozporządzenia (WE) nr 2007/2004 nowych przepisów dotyczących roli agencji w odniesieniu do tych zespołów.

(12)

W sytuacji gdy państwo członkowskie staje wobec masowego napływu obywateli państw trzecich usiłujących nielegalnie przedostać się na jego terytorium lub gdy zaistnieje inna wyjątkowa sytuacja w znaczny sposób wpływająca na możliwość realizowania zadań krajowych, może ono powstrzymać się z udostępnieniem swoich funkcjonariuszy krajowej straży granicznej.

(13)

Aby członkowie zespołów mogli skutecznie współpracować z funkcjonariuszami krajowej straży granicznej, powinno się im umożliwić wykonywanie zadań związanych z dokonywaniem odprawy osób na granicach zewnętrznych i ochroną granic zewnętrznych podczas ich oddelegowania na terytorium państwa członkowskiego, które zwróciło się o wsparcie z ich strony.

(14)

Podobnie należy zwiększyć skuteczność wspólnych działań koordynowanych przez agencję, czasowo umożliwiając zaproszonym funkcjonariuszom z innych państw członkowskich wykonywanie zadań związanych z dokonywaniem odprawy osób na granicach zewnętrznych i ochroną granic zewnętrznych.

(15)

W związku z powyższym konieczne jest również wprowadzenie do rozporządzenia (WE) nr 2007/2004 nowych przepisów dotyczących zadań i uprawnień zaproszonych funkcjonariuszy oddelegowanych w ramach agencji na terytorium państwa członkowskiego na jego wniosek.

(16)

Niniejsze rozporządzenie przyczynia się do prawidłowego stosowania rozporządzenia (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (3). W tym celu podczas dokonywania odprawy granicznej i w ramach ochrony granicy członkowie zespołów i zaproszeni funkcjonariusze nie powinni dyskryminować osób ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Wszelkie środki podejmowane przez funkcjonariuszy podczas wykonywania ich zadań i korzystania z uprawnień powinny być proporcjonalne do zamierzonych celów takich środków.

(17)

Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Powinno ono być stosowane zgodnie ze zobowiązaniami państw członkowskich w zakresie ochrony międzynarodowej i zasady non-refoulement.

(18)

Niniejsze rozporządzenie powinno być stosowane z pełnym poszanowaniem zobowiązań wynikających z międzynarodowego prawa morskiego, w szczególności w odniesieniu do operacji poszukiwawczych i ratowniczych.

(19)

Dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (4) stosuje się do przetwarzania danych osobowych przez państwa członkowskie w ramach stosowania niniejszego rozporządzenia.

(20)

W odniesieniu do Islandii i Norwegii niniejsze rozporządzenie stanowi rozszerzenie postanowień dorobku Schengen w rozumieniu Umowy zawartej przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącej włączenia tych dwóch Państw we wprowadzenie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (5), objętych obszarem, o którym mowa w art. 1 pkt A decyzji Rady 1999/437/WE (6) w sprawie niektórych warunków stosowania tej umowy.

(21)

W odniesieniu do Szwajcarii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie postanowień dorobku Schengen w rozumieniu Umowy podpisanej między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen, objętych obszarem, o którym mowa w art. 1 pkt A decyzji 1999/437/WE w związku z art. 4 ust. 1 decyzji Rady 2004/849/WE (7) oraz 2004/860/WE (8).

(22)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani nie ma ono wobec niej zastosowania. W związku z tym, że na mocy postanowień tytułu IV części trzeciej Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską niniejsze rozporządzenie oparte jest na dorobku Schengen, Dania, zgodnie z art. 5 wspomnianego protokołu, powinna podjąć decyzję w terminie sześciu miesięcy od daty przyjęcia niniejszego rozporządzenia, czy dokona jego transpozycji do swojego prawa krajowego.

(23)

Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie postanowień dorobku Schengen, w którym nie uczestniczy Zjednoczone Królestwo, zgodnie z decyzją Rady 2000/365/WE z dnia 29 maja 2000 r. dotyczącą wniosku Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej o zastosowanie wobec niego niektórych przepisów dorobku Schengen (9). W związku z tym Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związane ani nie ma ono wobec niego zastosowania.

(24)

Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie postanowień dorobku Schengen, w którym Irlandia nie uczestniczy, zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE z dnia 28 lutego 2002 r. dotyczącą wniosku Irlandii o zastosowanie wobec niej niektórych przepisów dorobku Schengen (10). W związku z tym Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani nie ma ono wobec niej zastosowania.

(25)

Przepisy art. 6 ust. 8 i 9 niniejszego rozporządzenia, w zakresie w jakim odnoszą się one do przyznania dostępu do Systemu Informacyjnego Schengen, stanowią przepisy oparte na dorobku Schengen lub związane z tym dorobkiem w inny sposób w rozumieniu art. 3 ust. 2 Aktu przystąpienia z 2003 r. i art. 4 ust. 2 Aktu przystąpienia z 2005 r.,

1)

„agencja” oznacza Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej;

2)

„członkowie zespołów” oznaczają funkcjonariuszy straży granicznej państw członkowskich, pełniących służbę w zespołach szybkiej interwencji na granicy, innych niż funkcjonariusze przyjmującego państwa członkowskiego;

3)

„wnioskujące państwo członkowskie” oznacza państwo członkowskie, którego właściwe władze zwracają się do agencji o oddelegowanie na jego terytorium zespołów szybkiej interwencji na granicy;

4)

„przyjmujące państwo członkowskie” oznacza państwo członkowskie, na którego terytorium ma miejsce operacja wsparcia przeprowadzana przez zespoły szybkiej interwencji na granicy;

5)

„rodzime państwo członkowskie” oznacza państwo członkowskie, którego funkcjonariusz straży granicznej jest członkiem zespołu.

a)

nazwisko i obywatelstwo;

b)

stopień; oraz

c)

aktualne zdjęcie w formacie cyfrowym.

1)

skreśla się art. 1 ust. 4;

2)

dodaje się art. 1a w brzmieniu:

„Artykuł 1a

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

3)

w art. 2. ust. 1 dodaje się lit. g) w brzmieniu:

4)

artykuł 8 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3.   Agencja może nabywać wyposażenie techniczne służące do dokonywania odpraw i ochrony granic zewnętrznych, które zostanie użyte przez jej ekspertów oraz w ramach zespołów szybkiej interwencji na granicy w czasie trwania prowadzonej przez nie operacji wsparcia.”;

5)

dodaje się art. 8a–8h w brzmieniu:

„Artykuł 8a

Zespoły szybkiej interwencji na granicy

Na wniosek państwa członkowskiego znajdującego się w sytuacji nagłej i wyjątkowej presji, zwłaszcza w przypadku masowego napływu obywateli państw trzecich usiłujących nielegalnie przedostać się na terytorium tego państwa członkowskiego, agencja może oddelegować na ograniczony czas na terytorium wnioskującego państwa członkowskiego jeden lub większą liczbę zespołów szybkiej interwencji na granicy (zwanych dalej »zespołem« albo »zespołami«) do udziału w operacji wsparcia na odpowiedni czas, zgodnie z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 863/2007.

Artykuł 8b

Skład zespołów

1.   W przypadku zaistnienia sytuacji, o której mowa w art. 8a, na wniosek agencji państwa członkowskie bezzwłocznie informują o liczbie, nazwiskach i profilach funkcjonariuszy straży granicznej z rezerwy krajowej, których mogą udostępnić w ciągu pięciu dni jako członków zespołu. Państwa członkowskie udostępniają funkcjonariuszy na potrzeby oddelegowania na wniosek agencji, chyba że stoją wobec wyjątkowej sytuacji w znaczny sposób wpływającej na możliwość realizowania zadań krajowych.

2.   Przy określaniu składu zespołu w celu ich oddelegowania do udziału w operacji wsparcia dyrektor wykonawczy uwzględnia szczególne okoliczności, w których obliczu stoi wnioskujące państwo członkowskie. Skład zespołu jest ustalany zgodnie z planem operacyjnym, o którym mowa w art. 8e.

Artykuł 8c

Szkolenie i ćwiczenia

Funkcjonariuszom straży granicznej, którzy wchodzą w skład rezerwy interwencyjnej, o której mowa w art. 4 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 863/2007, agencja zapewnia szkolenie zaawansowane odpowiednie do rodzaju wykonywanych przez nich zadań i przyznanych im uprawnień. Ponadto agencja prowadzi z tymi funkcjonariuszami straży granicznej regularne ćwiczenia zgodnie z harmonogramem zaawansowanego szkolenia i ćwiczeń, o którym mowa w jej rocznym programie prac.

Artykuł 8d

Procedura podejmowania decyzji o oddelegowaniu zespołów do udziału w operacji wsparcia

1.   Wniosek o oddelegowanie zespołów do udziału w operacji wsparcia zgodnie z art. 8a zawiera opis sytuacji, możliwe cele i planowane potrzeby w zakresie oddelegowania. W razie potrzeby dyrektor wykonawczy może wysłać eksperta z agencji w celu dokonania oceny sytuacji na granicach zewnętrznych wnioskującego państwa członkowskiego.

2.   Dyrektor wykonawczy bezzwłocznie informuje Zarząd o wniosku państwa członkowskiego o oddelegowanie zespołów.

3.   Podejmując decyzję w sprawie wniosku państwa członkowskiego, dyrektor wykonawczy agencji uwzględnia wyniki przeprowadzonych przez agencję analiz ryzyka oraz inne istotne informacje dostarczone przez wnioskujące państwo członkowskie lub inne państwo członkowskie.

4.   Dyrektor wykonawczy podejmuje decyzję w sprawie wniosku o oddelegowanie zespołów tak szybko, jak to tylko możliwe, nie później jednak niż w terminie pięciu dni roboczych od daty otrzymania wniosku. Dyrektor wykonawczy powiadamia na piśmie o swojej decyzji jednocześnie wnioskujące państwo członkowskie i Zarząd. W decyzji podaje główne powody, dla których została ona podjęta.

5.   Jeśli dyrektor wykonawczy zdecyduje się oddelegować jeden lub większą liczbę zespołów, agencja i wnioskujące państwo członkowskie natychmiast sporządzają plan operacyjny zgodnie z art. 8e.

6.   Bezzwłocznie po uzgodnieniu planu operacyjnego dyrektor wykonawczy informuje państwa członkowskie o zawartej we wniosku liczbie i profilach funkcjonariuszy straży granicznej, którzy mają zostać oddelegowani w ramach zespołów. Informacje te, w których zawarta jest data oddelegowania, dostarcza się na piśmie do krajowych punktów kontaktowych ustanowionych na mocy art. 8f. Wraz z informacjami przekazuje się egzemplarz planu operacyjnego.

7.   Jeżeli dyrektor wykonawczy jest nieobecny lub nie może sprawować swojej funkcji, decyzje dotyczące wniosków o oddelegowanie zespołów podejmuje zastępca dyrektora wykonawczego.

8.   Państwa członkowskie udostępniają funkcjonariuszy straży granicznej na potrzeby oddelegowania na wniosek agencji, chyba że państwo członkowskie stanie wobec wyjątkowej sytuacji w znaczny sposób wpływającej na możliwość realizowania zadań krajowych.

9.   Oddelegowanie zespołów ma miejsce nie później niż pięć dni roboczych od dnia, w którym dyrektor wykonawczy i wnioskujące państwo członkowskie uzgodnili plan operacyjny.

Artykuł 8e

Plan operacyjny

1.   Dyrektor wykonawczy i wnioskujące państwo członkowskie uzgadniają plan operacyjny określający szczegółowe warunki oddelegowania zespołów. Plan operacyjny zawiera następujące informacje:

2.   Wszelkie zmiany lub dostosowania planu operacyjnego wymagają zgody zarówno dyrektora wykonawczego, jak i wnioskującego państwa członkowskiego. Agencja bezzwłocznie przesyła egzemplarz zmienionego lub dostosowanego planu operacyjnego państwom członkowskim biorącym udział w operacji.

Artykuł 8f

Krajowy punkt kontaktowy

Państwa członkowskie wyznaczają krajowy punkt kontaktowy, za którego pośrednictwem odbywa się komunikacja z agencją we wszelkich kwestiach dotyczących zespołów. Krajowy punkt kontaktowy jest dostępny przez cały czas.

Artykuł 8g

Oficer koordynujący

1.   Dyrektor wykonawczy wyznacza spośród personelu agencji przynajmniej jednego eksperta, który będzie brał udział w operacji wsparcia jako oficer koordynujący. Dyrektor wykonawczy powiadamia przyjmujące państwo członkowskie o wyznaczonej osobie.

2.   Oficer koordynujący działa w imieniu Agencji w odniesieniu do wszystkich aspektów oddelegowania zespołów. Oficer koordynujący w szczególności:

3.   Zgodnie z art. 25 ust. 3 lit. f) dyrektor wykonawczy może upoważnić oficera koordynującego do udzielenia wsparcia w rozwiązywaniu ewentualnych sporów dotyczących wykonywania planu operacyjnego i delegowania zespołów.

4.   Przy wywiązywaniu się ze swoich obowiązków oficer koordynujący przyjmuje instrukcje wyłącznie od agencji.

Artykuł 8h

Koszty

1.   Agencja w pełni pokrywa następujące koszty poniesione przez państwa członkowskie w związku z udostępnianiem przez nie funkcjonariuszy straży granicznej do celów, o których mowa w art. 8a i 8c:

2.   Szczegółowe zasady dotyczące wypłacania diet dziennych członkom zespołów ustala Zarząd.”;

6)

artykuł 10 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 10

Uprawnienia i zadania zaproszonych funkcjonariuszy

1.   Zaproszeni funkcjonariusze posiadają zdolność do wykonywania wszelkich zadań i korzystania z wszelkich uprawnień w zakresie dokonywania odprawy granicznej lub ochrony granicy zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającym wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (12), które są konieczne do realizacji celów tego rozporządzenia.

2.   Podczas wykonywania zadań i korzystania z uprawnień, zaproszeni funkcjonariusze przestrzegają przepisów prawa wspólnotowego i prawa krajowego przyjmującego państwa członkowskiego.

3.   Zaproszeni funkcjonariusze mogą wykonywać zadania i korzystać z uprawnień jedynie na polecenie i, co do zasady, w obecności funkcjonariuszy straży granicznej przyjmującego państwa członkowskiego.

4.   Podczas wykonywania zadań i korzystania z uprawnień zaproszeni funkcjonariusze noszą własne umundurowanie. O ich udziale we wspólnej operacji lub projekcie pilotażowym świadczy niebieska opaska z insygniami Unii Europejskiej i agencji. Aby umożliwić organom krajowym przyjmującego państwa członkowskiego i jego obywatelom stwierdzenie ich tożsamości, zaproszeni funkcjonariusze noszą przez cały czas dokument akredytacyjny określony w art. 10a, który okazują na żądanie.

5.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 2, podczas wykonywania zadań i korzystania z uprawnień zaproszeni funkcjonariusze mogą nosić broń służbową, amunicję i sprzęt w zakresie, w jakim są do tego upoważnieni na mocy przepisów krajowych rodzimego państwa członkowskiego. Przyjmujące państwo członkowskie może jednak zakazać noszenia pewnych rodzajów broni służbowej, amunicji i sprzętu, pod warunkiem że na mocy jego ustawodawstwa taki sam zakaz stosuje się do jego własnych funkcjonariuszy straży granicznej. Przed oddelegowaniem zaproszonych funkcjonariuszy przyjmujące państwo członkowskie informuje agencję o dopuszczalnych rodzajach broni służbowej, amunicji i sprzętu oraz warunkach ich użycia. Agencja udostępnia te informacje państwom członkowskim.

6.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 2, podczas wykonywania swoich zadań i korzystania z uprawnień zaproszeni funkcjonariusze są uprawnieni do użycia siły, w tym posługiwania się bronią służbową, amunicją i sprzętem za zgodą rodzimego państwa członkowskiego i przyjmującego państwa członkowskiego, w obecności funkcjonariuszy straży granicznej przyjmującego państwa członkowskiego i zgodnie z prawem krajowym przyjmującego państwa członkowskiego.

7.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 6, broń służbowa, amunicja i sprzęt mogą zostać użyte w uzasadnionej obronie własnej oraz w obronie zaproszonych funkcjonariuszy lub innych osób zgodnie z prawem krajowym przyjmującego państwa członkowskiego.

8.   Do celów niniejszego rozporządzenia przyjmujące państwo członkowskie może upoważnić zaproszonych funkcjonariuszy do sprawdzania swoich krajowych i europejskich baz danych, koniecznych do dokonywania odprawy granicznej i ochrony granicy. Zaproszeni funkcjonariusze korzystają wyłącznie z tych danych, które są niezbędne do wykonywania ich zadań i korzystania przez nich z uprawnień. Przed oddelegowaniem zaproszonych funkcjonariuszy przyjmujące państwo członkowskie informuje agencję o tym, jakie krajowe i europejskie bazy danych mogą być sprawdzane. Agencja udostępnia te informacje wszystkim państwom członkowskim biorącym udział w operacji wsparcia.

9.   Sprawdzanie baz danych, o którym mowa w ust. 8, jest prowadzone zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego oraz prawa krajowego przyjmującego państwa członkowskiego w zakresie ochrony danych.

10.   Decyzje o odmowie wjazdu zgodnie z art. 13 rozporządzenia (WE) nr 562/2006 podejmują wyłącznie funkcjonariusze straży granicznej przyjmującego państwa członkowskiego.

Artykuł 10a

Dokument akredytacyjny

1.   Agencja, we współpracy z przyjmującym państwem członkowskim, wydaje zaproszonym funkcjonariuszom dokument w języku urzędowym przyjmującego państwa członkowskiego i innym języku urzędowym instytucji Unii Europejskiej, który umożliwia stwierdzenie ich tożsamości oraz stanowi dowód na to, że jego posiadacz jest uprawniony do wykonywania zadań i korzystania z uprawnień, o których mowa w art. 10 ust. 1. Dokument ten zawiera następujące elementy dotyczące zaproszonych funkcjonariuszy:

2.   Dokument jest zwracany Agencji po zakończeniu wspólnej operacji lub projektu pilotażowego.

Artykuł 10b

Odpowiedzialność cywilna

1.   W przypadku gdy zaproszeni funkcjonariusze działają w przyjmującym państwie członkowskim, ponosi ono zgodnie ze swoim prawem krajowym odpowiedzialność za wszelkie szkody spowodowane przez nich podczas operacji.

2.   W przypadku gdy tego rodzaju szkoda została spowodowana rażącym niedbalstwem lub umyślnym działaniem, przyjmujące państwo członkowskie może zwrócić się do rodzimego państwa członkowskiego w celu uzyskania od niego zwrotu wszelkich kwot wypłaconych ofiarom lub osobom uprawnionym w ich imieniu.

3.   Bez uszczerbku dla wykonywania swoich praw względem osób trzecich, każde państwo członkowskie odstępuje od wszelkich roszczeń wobec przyjmującego państwa członkowskiego lub jakiegokolwiek innego państwa członkowskiego z tytułu poniesionych szkód, z wyjątkiem przypadków rażącego niedbalstwa lub umyślnego działania.

4.   Wszelkie spory pomiędzy państwami członkowskimi dotyczące stosowania ust. 2 i 3, które nie mogą być rozwiązane w drodze negocjacji, są przez nie przedkładane Trybunałowi Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich zgodnie z art. 239 Traktatu.

5.   Bez uszczerbku dla wykonywania swoich praw względem osób trzecich, agencja pokrywa koszty związane ze szkodami dotyczącymi sprzętu agencji poniesionymi w okresie trwania operacji wsparcia, z wyjątkiem przypadków rażącego niedbalstwa lub umyślnego działania.

Artykuł 10c

Odpowiedzialność karna

Podczas wspólnej operacji lub projektu pilotażowego zaproszonych funkcjonariuszy traktuje się tak samo jak funkcjonariuszy przyjmującego państwa członkowskiego w odniesieniu do wszelkich ewentualnych przestępstw popełnionych przeciwko nim lub przez nich.

31.7.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 199/40

(1)

Wspólnota postawiła sobie za cel utrzymanie i rozwinięcie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. W celu stopniowego tworzenia takiej przestrzeni Wspólnota ma przyjąć środki w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych mających skutki transgraniczne w stopniu koniecznym dla prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

(2)

Zgodnie z art. 65 lit. b) Traktatu środki te mają obejmować środki wspierające zgodność norm mających zastosowanie w państwach członkowskich dotyczących prawa właściwego i jurysdykcji.

(3)

Rada Europejska na posiedzeniu w Tampere w dniach 15–16 października 1999 r. zatwierdziła zasadę wzajemnego uznawania orzeczeń oraz innych decyzji organów sądowych jako podstawę współpracy sądowej w sprawach cywilnych i zwróciła się do Rady i Komisji o przyjęcie programu w zakresie środków wdrażania zasady wzajemnego uznawania.

(4)

W dniu 30 listopada 2000 r. Rada przyjęła wspólny program Komisji i Rady w zakresie środków wdrażania zasady wzajemnego uznawania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych (3). Program określa środki odnoszące się do harmonizacji norm kolizyjnych jako środki ułatwiające wzajemne uznawanie orzeczeń.

(5)

W programie haskim (4) przyjętym na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 5 listopada 2004 r. wezwano do aktywnego kontynuowania prac nad normami kolizyjnymi odnoszącymi się do zobowiązań pozaumownych („Rzym II”).

(6)

W celu zwiększenia przewidywalności wyników sporów, pewności w zakresie prawa właściwego i swobodnego przepływu orzeczeń sądowych prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego wymaga, aby obowiązujące w państwach członkowskich normy kolizyjne wskazywały to samo prawo krajowe, bez względu na to, do sądu jakiego państwa wniesiono sprawę.

(7)

Przedmiotowy zakres zastosowania oraz przepisy niniejszego rozporządzenia powinny być spójne z rozporządzeniem Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (5) („Bruksela I”) oraz z instrumentami dotyczącymi prawa właściwego dla zobowiązań umownych.

(8)

Niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie niezależnie od charakteru sądu lub trybunału rozpatrującego sprawę.

(9)

Roszczenia wynikające z wykonywania władzy publicznej (acta iure imperii) powinny obejmować roszczenia wobec urzędników, którzy działają w imieniu państwa oraz odpowiedzialność za działania administracji publicznej, w tym odpowiedzialność funkcjonariuszy publicznych. Z tego względu kwestie te powinny być wyłączone z zakresu zastosowania niniejszego rozporządzenia.

(10)

Stosunki rodzinne powinny obejmować pokrewieństwo w linii prostej, małżeństwo, powinowactwo oraz pokrewieństwo w linii bocznej. Odniesienie w art. 1 ust. 2 do stosunków rodzących skutek porównywalny do małżeństwa i innych stosunków rodzinnych powinno być interpretowane zgodnie z prawem sądu państwa członkowskiego, do którego zwrócono się o rozstrzygnięcie sprawy.

(11)

Pojęcie zobowiązania pozaumownego jest różnie definiowane w poszczególnych państwach członkowskich. Dlatego też do celów niniejszego rozporządzenia zobowiązanie pozaumowne powinno być rozumiane jako pojęcie autonomiczne. Normy kolizyjne określone w niniejszym rozporządzeniu powinny obejmować również zobowiązania pozaumowne oparte na zasadzie ryzyka.

(12)

Prawo właściwe powinno regulować również kwestię zdolności do ponoszenia odpowiedzialności za czyn niedozwolony.

(13)

Jednolite przepisy, stosowane bez względu na wskazane przez nie prawo, pozwalają unikać zakłóceń konkurencji między uczestnikami sporów w ramach Wspólnoty.

(14)

Wymóg pewności prawnej i potrzeba zapewnienia sprawiedliwości w indywidualnych przypadkach są podstawowymi elementami w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości. Niniejsze rozporządzenie określa łączniki, które są najbardziej odpowiednie do osiągnięcia tych celów. Z tego względu niniejsze rozporządzenie ustanawia zasadę ogólną, ale również zasady szczegółowe i, w niektórych przepisach, „klauzulę korekcyjną”, która umożliwia odstąpienie od tych zasad w przypadkach, gdy wszystkie okoliczności sprawy wskazują jasno, że czyn niedozwolony pozostaje w znacznie ściślejszym związku z innym państwem j zestaw zasad tworzy zatem elastyczne ramy norm kolizyjnych. Umożliwia również właściwemu sądowi rozpatrywanie poszczególnych spraw w odpowiedni sposób.

(15)

Chociaż zasada lex loci delicti commissi jest podstawowym rozwiązaniem stosowanym dla zobowiązań pozaumownych prawie we wszystkich państwach członkowskich, jej zastosowanie w praktyce, w przypadku gdy elementy stanu faktycznego sprawy powiązane są z wieloma państwami, jest różne. Sytuacja taka powoduje brak pewności w zakresie prawa właściwego.

(16)

Jednolite przepisy powinny zwiększać przewidywalność orzeczeń sądowych i zapewniać odpowiednią równowagę między interesami osoby, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowanego. Związek z państwem, w którym powstała szkoda bezpośrednia (lex loci damni), zapewnia odpowiednią równowagę między interesami osoby, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowanego, a także odzwierciedla nowoczesne podejście do odpowiedzialności cywilnej i rozwój systemów odpowiedzialności na zasadzie ryzyka.

(17)

Prawo właściwe powinno zostać określone na podstawie miejsca powstania szkody, niezależnie od państwa lub państw, w których mogłyby wystąpić skutki pośrednie. W przypadku zatem szkody na osobie lub szkody na mieniu, państwem, w którym powstaje szkoda, powinno być państwo, w którym, odpowiednio, została poniesiona szkoda na osobie lub szkoda na mieniu.

(18)

Ogólną zasadą niniejszego rozporządzenia powinna być zasada „lex loci damni”, określona w art. 4 ust. 1. Artykuł 4 ust. 2 powinien być postrzegany jako wyjątek od tej ogólnej zasady, tworzący szczególne powiązanie, w przypadku gdy strony mają miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie. Artykuł 4 ust. 3 powinien być rozumiany jako „klauzula korekcyjna” względem art. 4 ust. 1 i 2, w przypadku gdy ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że czyn niedozwolony pozostaje w znacznie ściślejszym związku z innym państwem.

(19)

W przypadku gdy zasada ogólna nie pozwala na zapewnienie odpowiedniej równowagi pomiędzy wchodzącymi w grę interesami, należy ustanowić przepisy szczególne odnoszące się do poszczególnych typów czynów niedozwolonych.

(20)

W odniesieniu do odpowiedzialności za produkt norma kolizyjna powinna zapewniać sprawiedliwy rozkład ryzyka występującego nieodłącznie w nowoczesnym, technologicznie zaawansowanym społeczeństwie, ochronę zdrowia konsumentów, stymulowanie innowacji, zagwarantowanie niezakłóconej konkurencji oraz ułatwianie handlu. Stworzenie systemu kaskady łączników wraz z klauzulą przewidywalności stanowi wyważone rozwiązanie w odniesieniu do tych celów. Pierwszym elementem, który należy uwzględnić, jest prawo państwa, w którym poszkodowany miał swoje miejsce zwykłego pobytu w chwili powstania szkody, jeżeli produkt wprowadzono do obrotu w tym państwie. Pozostałe elementy kaskady zostają zastosowane, jeżeli produktu nie wprowadzono do obrotu w tym państwie, bez uszczerbku dla art. 4 ust. 2 oraz możliwości znacznie ściślejszego związku z innym państwem.

(21)

Szczególna zasada przewidziana w art. 6 nie jest wyjątkiem od ogólnej zasady ustanowionej w art. 4 ust. 1, lecz raczej jej wyjaśnieniem. W sprawach dotyczących nieuczciwej konkurencji norma kolizyjna powinna chronić konkurentów, konsumentów i społeczeństwo oraz zapewniać prawidłowe funkcjonowanie gospodarki rynkowej. Powiązanie z prawem państwa, w którym występuje lub jest prawdopodobne wystąpienie naruszenia stosunków konkurencyjnych lub zbiorowych interesów konsumentów, zasadniczo spełnia te cele.

(22)

Zobowiązania pozaumowne wynikające z ograniczenia konkurencji, o których mowa w art. 6 ust. 3, powinny obejmować naruszenia zarówno krajowego, jak i wspólnotowego prawa konkurencji. Prawem właściwym dla takich zobowiązań pozaumownych powinno być prawo państwa, na którego rynku praktyki te wywołują skutek lub na którego rynku zachodzi prawdopodobieństwo wywołania przez nie skutku. W przypadku gdy praktyki te wywołują skutek lub zachodzi prawdopodobieństwo wywołania przez nie skutku na rynku więcej niż jednego państwa, skarżący może, w pewnych okolicznościach, oprzeć swoje żądanie na prawie sądu, do którego zwrócono się o rozstrzygnięcie sprawy.

(23)

Do celów niniejszego rozporządzenia pojęcie ograniczenia konkurencji powinno obejmować zakazy zawierania porozumień między przedsiębiorstwami, decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji w państwie członkowskim lub w ramach rynku wewnętrznego, jak również zakazy nadużywania pozycji dominującej w państwie członkowskim lub w ramach rynku wewnętrznego, gdzie tego typu porozumienia, decyzje, praktyki lub nadużycia są zabronione przez art. 81 i 82 Traktatu lub prawo państwa członkowskiego.

(24)

„Szkody w środowisku naturalnym” powinny być rozumiane jako niekorzystne zmiany w zasobach naturalnych, takich jak woda, gleba bądź powietrze, lub osłabienie funkcji pełnionych przez te zasoby na rzecz innych zasobów naturalnych bądź społeczeństwa, lub też zmniejszenie różnorodności żywych organizmów.

(25)

W odniesieniu do szkód w środowisku naturalnym art. 174 Traktatu, zgodnie z którym wymaga się wysokiego poziomu ochrony, w oparciu o zasadę ostrożności oraz zasadę działania zapobiegawczego, zasadę naprawiania szkody w pierwszym rzędzie u źródła oraz zasadę „zanieczyszczający płaci”, w pełni usprawiedliwia zastosowanie zasady uprzywilejowania poszkodowanego. Kwestia, kiedy osoba dochodząca odszkodowania może dokonać wyboru prawa właściwego, powinna być określana zgodnie z prawem państwa członkowskiego, do którego zwrócono się o rozstrzygnięcie sprawy.

(26)

W odniesieniu do naruszeń praw własności intelektualnej powinna zostać zachowana powszechnie uznana zasada lex loci protectionis. Do celów niniejszego rozporządzenia termin „prawa własności intelektualnej” powinien być interpretowany jako oznaczający, na przykład, prawa autorskie, prawa pokrewne, sui generis prawo do ochrony baz danych i prawa własności przemysłowej.

(27)

Dokładne pojęcie sporu zbiorowego, takiego jak strajk lub lokaut, różni się w poszczególnych państwach członkowskich i jest uregulowane przepisami wewnętrznymi każdego z państw członkowskich. Dlatego też, mając na celu ochronę praw i obowiązków pracowników i pracodawców, w niniejszym rozporządzeniu przyjęto jako zasadę ogólną, że prawem właściwym dla sporu zbiorowego powinno być prawo państwa, w którym spór taki ma miejsce.

(28)

Zasada szczególna dotycząca sporu zbiorowego, określona w art. 9, nie narusza warunków dotyczących przeprowadzania takich sporów zgodnie z prawem krajowym oraz nie narusza statusu prawnego związków zawodowych lub odpowiednich organizacji pracowniczych, przewidzianego prawem państw członkowskich.

(29)

Należy ustanowić zasady szczególne dla przypadków, gdy szkodę wywołało zdarzenie inne niż czyn niedozwolony, takie jak bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia i culpa in contrahendo.

(30)

Do celów niniejszego rozporządzenia culpa in contrahendo jest pojęciem autonomicznym, które niekoniecznie powinno być interpretowane w sposób przyjęty w prawie krajowym. Powinno ono obejmować naruszenie obowiązku tajemnicy oraz zerwanie negocjacji umownych. Artykuł 12 obejmuje jedynie zobowiązania pozaumowne bezpośrednio związane z kontaktami handlowymi przed zawarciem umowy. Oznacza to, że jeżeli podczas negocjacji umownych osoba dozna szkody na osobie, powinno stosować się art. 4 lub inne odpowiednie przepisy niniejszego rozporządzenia.

(31)

W celu poszanowania autonomii stron oraz zwiększenia pewności prawnej strony powinny mieć możliwość dokonania wyboru prawa właściwego dla zobowiązania pozaumownego. Wybór ten powinien być wyraźny lub w sposób dostatecznie pewny wynikać z okoliczności sprawy. W przypadku ustalania istnienia umowy sąd powinien respektować zamiar stron. Słabsze strony powinny podlegać ochronie poprzez uzależnienie tego wyboru od spełnienia określonych warunków.

(32)

Względy interesu publicznego uzasadniają przyznanie sądom państw członkowskich możliwości stosowania, w wyjątkowych okolicznościach, wyjątków opartych na klauzuli porządku publicznego i przepisach wymuszających swoje zastosowanie W szczególności zastosowanie przepisu prawa wskazanego przez niniejsze rozporządzenie, które skutkowałoby przyznaniem, w nadmiernej wysokości, odszkodowania mającego charakter kary lub odszkodowania o skutku odstraszającym, może być postrzegane, w zależności od okoliczności sprawy i porządku prawnego państwa członkowskiego sądu rozpoznającego sprawę, jako sprzeczne z porządkiem publicznym („ordre public”) państwa siedziby sądu.

(33)

Zgodnie z obowiązującymi krajowymi przepisami dotyczącymi odszkodowania przyznawanego ofiarom wypadków drogowych przy ustalaniu wysokości odszkodowania w przypadku szkody na osobie, jeżeli wypadek miał miejsce w innym państwie niż zwykłe miejsce pobytu ofiary, sąd rozpatrujący sprawę powinien uwzględnić wszelkie istotne okoliczności dotyczące danego poszkodowanego, w tym w szczególności rzeczywiste koszty pomocy lekarskiej i opieki powypadkowej.

(34)

W celu zapewnienia odpowiedniej równowagi pomiędzy stronami należy, tak dalece jak to jest stosowne, uwzględniać zasady bezpieczeństwa i postępowania, obowiązujące w państwie, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące szkodę, nawet jeżeli zobowiązanie pozaumowne podlega prawu innego państwa. Pojęcie „zasady bezpieczeństwa i postępowania” powinno być interpretowane jako odnoszące się do wszystkich uregulowań, mających jakikolwiek związek z bezpieczeństwem i sposobem postępowania, w tym na przykład do przepisów dotyczących bezpieczeństwa drogowego w razie wypadku.

(35)

Należy unikać rozproszenia norm kolizyjnych w ramach kilku instrumentów oraz różnic pomiędzy tymi normami. Niniejsze rozporządzenie nie wyklucza jednak możliwości włączenia norm kolizyjnych odnoszących się do zobowiązań pozaumownych do przepisów prawa wspólnotowego w odniesieniu do szczególnych kwestii.

Niniejsze rozporządzenie nie uchybia stosowaniu innych instrumentów ustanawiających przepisy mające wesprzeć właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, jeżeli nie mogą one być stosowane łącznie z prawem wskazanym przez przepisy niniejszego rozporządzenia. Zastosowanie przepisów prawa właściwego wskazanego przez niniejsze rozporządzenie nie powinno ograniczać swobodnego przepływu towarów i usług uregulowanego w instrumentach wspólnotowych, takich jak dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego („dyrektywa o handlu elektronicznym”) (6).

(36)

Ze względu na poszanowanie międzynarodowych zobowiązań państw członkowskich niniejsze rozporządzenie nie powinno naruszać umów międzynarodowych, których stroną, w chwili przyjęcia niniejszego rozporządzenia, jest jedno lub więcej państw członkowskich. W celu zwiększenia dostępności przepisów obowiązujących w tej dziedzinie Komisja, na podstawie informacji przekazanych przez państwa członkowskie, powinna opublikować w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej wykaz właściwych konwencji.

(37)

Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek dotyczący procedur i warunków, zgodnie z którymi państwa członkowskie byłyby upoważnione do negocjowania i zawierania w swoim imieniu umów z państwami trzecimi w indywidualnych i wyjątkowych przypadkach dotyczących kwestii sektorowych, które to umowy zawierałyby postanowienia dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych.

(38)

W związku z tym, że cel niniejszego rozporządzenia nie może zostać osiągnięty w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie, natomiast, z uwagi na skalę działania i skutki niniejszego rozporządzenia, możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu.

(39)

Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej oraz do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Zjednoczone Królestwo i Irlandia uczestniczą w przyjęciu i stosowaniu niniejszego rozporządzenia.

(40)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej oraz do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia oraz nie jest nim związana i nie podlega jego stosowaniu,

a)

zobowiązania pozaumowne wynikające ze stosunków rodzinnych oraz stosunków uznawanych, zgodnie z prawem dla nich właściwym, za mające podobne skutki, w tym zobowiązania alimentacyjne;

b)

zobowiązania pozaumowne wynikające z małżeńskich ustrojów majątkowych, z ustrojów majątkowych stosunków uznawanych, zgodnie z prawem dla nich właściwym, za mające podobne skutki do małżeństwa, z dziedziczenia testamentowego i ustawowego;

c)

zobowiązania pozaumowne wynikające z weksli, czeków, weksli własnych oraz innych zbywalnych papierów wartościowych w zakresie, w jakim zobowiązania z tych innych zbywalnych papierów wartościowych wynikają z ich zbywalnego charakteru;

d)

zobowiązania pozaumowne wynikające z prawa spółek i innych jednostek organizacyjnych, posiadających lub nieposiadających osobowość prawną, dotyczące kwestii takich, jak utworzenie — poprzez rejestrację lub w inny sposób, zdolność prawna, ustrój wewnętrzny lub rozwiązanie spółek i innych jednostek organizacyjnych, posiadających lub nieposiadających osobowość prawną, osobista odpowiedzialność organów i wspólników za zobowiązania spółki lub jednostki organizacyjnej oraz osobista odpowiedzialność audytorów wobec spółki lub wobec jej wspólników w związku z badaniem dokumentów rachunkowych;

e)

zobowiązania pozaumowne wynikające ze stosunków pomiędzy założycielami, powiernikami i beneficjentami trustu utworzonego dobrowolnie;

f)

zobowiązania pozaumowne wynikające ze szkód jądrowych;

g)

zobowiązania pozaumowne wynikające z naruszenia prawa do prywatności i innych dóbr osobistych, w tym zniesławienie.

a)

zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;

b)

szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.

a)

prawo państwa, w którym poszkodowany ma, w chwili powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu, jeżeli produkt został wprowadzony do obrotu w tym państwie; lub w braku takiego prawa;

b)

prawo państwa, w którym produkt nabyto, jeżeli został on wprowadzony do obrotu w tym państwie; lub w przypadku gdy nie zachodzi ta okoliczność;

c)

prawo państwa, w którym powstała szkoda, jeżeli produkt został wprowadzony do obrotu w tym państwie.

3.

a)

prawo państwa, w którym powstała szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę oraz niezależnie od tego w jakim państwie lub państwach wystąpiły skutki pośrednie tego zdarzenia; lub

b)

w przypadku gdy strony mają, w chwili wystąpienia zdarzenia powodującego szkodę, miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, prawo tego państwa; lub

c)

w przypadku gdy ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że zobowiązanie pozaumowne wynikające z kontaktów handlowych mających miejsce przed zawarciem umowy pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w lit. a) i b), prawo tego innego państwa.

a)

w drodze porozumienia zawartego po wystąpieniu zdarzenia powodującego szkodę;

albo

b)

w przypadku prowadzenia przez wszystkie strony działalności gospodarczej, również w drodze porozumienia swobodnie wynegocjowanego przed wystąpieniem zdarzenia powodującego szkodę.

a)

podstawa i zakres odpowiedzialności, w tym oznaczenie osób, które mogą być pociągnięte do odpowiedzialności za swoje czyny;

b)

przesłanki zwolnienia z odpowiedzialności, jej ograniczenia i współodpowiedzialność;

c)

istnienie, charakter i ocena szkody lub dochodzonego sposobu jej naprawienia;

d)

środki, które sąd może podjąć w celu zapobieżenia naruszeniu lub szkodzie lub w celu zaniechania naruszenia lub wyrządzenia szkody, lub w celu zapewnienia naprawienia szkody, w granicach uprawnień przyznanych sądowi na mocy właściwego dla niego prawa procesowego;

e)

kwestia zbywalności roszczenia o naprawienie szkody, w tym dopuszczalności jego dziedziczenia;

f)

osoby uprawnione do odszkodowania za szkody poniesione osobiście;

g)

odpowiedzialność za czyny innych osób;

h)

sposoby wygaśnięcia zobowiązania, przedawnienie i terminy zawite, w tym początek, przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia lub terminu zawitego.

(i)

wykaz konwencji, o którym mowa w ust. 1;

(ii)

przypadki wypowiedzenia konwencji, o których mowa w ust. 1.

(i)

opracowanie na temat skutków wynikających ze sposobu traktowania prawa obcego przez ustawodawstwa różnych państw i zakresu, w jakim sądy w państwach członkowskich stosują w praktyce prawo obce na podstawie niniejszego rozporządzenia;

(ii)

opracowanie dotyczące skutków art. 28 niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do konwencji haskiej z dnia 4 maja 1971 r. o prawie właściwym dla wypadków drogowych.