ISSN 1725-5139

Dziennik Urzędowy

Unii Europejskiej

L 144

European flag  

Wydanie polskie

Legislacja

Tom 50
6 czerwca 2007


Spis treści

 

I   Akty przyjęte na mocy Traktatów WE/Euratom, których publikacja jest obowiązkowa

Strona

 

 

DECYZJE PRZYJĘTE WSPÓLNIE PRZEZ PARLAMENT EUROPEJSKI I RADĘ

 

*

Decyzja nr 573/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiająca Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców na lata 2008–2013 jako część programu ogólnego Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi oraz uchylająca decyzję Rady 2004/904/WE

1

 

*

Decyzja nr 574/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiająca Fundusz Granic Zewnętrznych na lata 2007–2013 jako część programu ogólnego Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi

22

 

*

Decyzja nr 575/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiająca Europejski Fundusz Powrotów Imigrantów na lata 2008–2013 jako część programu ogólnego Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi

45

PL

Akty, których tytuły wydrukowano zwykłą czcionką, odnoszą się do bieżącego zarządzania sprawami rolnictwa i generalnie zachowują ważność przez określony czas.

Tytuły wszystkich innych aktów poprzedza gwiazdka, a drukuje się je czcionką pogrubioną.


I Akty przyjęte na mocy Traktatów WE/Euratom, których publikacja jest obowiązkowa

DECYZJE PRZYJĘTE WSPÓLNIE PRZEZ PARLAMENT EUROPEJSKI I RADĘ

6.6.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 144/1


DECYZJA NR 573/2007/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 23 maja 2007 r.

ustanawiająca Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców na lata 2008–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” oraz uchylająca decyzję Rady 2004/904/WE

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 63 ust. 2 lit. b),

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),

uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2),

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (3),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Mając na uwadze stopniowe tworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, Traktat przewiduje zarówno przyjęcie środków zmierzających do zapewnienia swobodnego przepływu osób w powiązaniu ze środkami towarzyszącymi w dziedzinie kontroli granic zewnętrznych, azylu i imigracji, jak i przyjęcie środków związanych z azylem, imigracją i ochroną praw obywateli państw trzecich.

(2)

Podczas posiedzenia w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r. Rada Europejska potwierdziła swoje postanowienie o stworzeniu przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. W tym celu wspólna polityka europejska w dziedzinie azylu i migracji powinna dążyć zarówno do uczciwego traktowania obywateli państw trzecich, jak i do lepszego zarządzania przepływami migracyjnymi. Wspólna polityka azylowa, w tym wspólny europejski system azylowy, powinna stanowić integralną część celu Unii Europejskiej, jakim jest stopniowe tworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości otwartej dla osób, które zmuszone okolicznościami słusznie ubiegają się o ochronę w Unii Europejskiej.

(3)

Niniejsza decyzja nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami ustanowionymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej i w Konwencji genewskiej z dnia 28 lipca 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców, uzupełnionej Protokołem Nowojorskim z dnia 31 stycznia 1967 r. (zwanej dalej „konwencją genewską”).

(4)

W odniesieniu do traktowania osób objętych zakresem stosowania niniejszej decyzji państwa członkowskie są związane swoimi zobowiązaniami wynikającymi z instrumentów prawa międzynarodowego, których są stronami i które zakazują dyskryminacji.

(5)

Przy wykonywaniu niniejszej decyzji sprawą nadrzędną dla państw członkowskich powinien być najlepszy interes dziecka, w stosownych przypadkach zgodnie z Konwencją ONZ o prawach dziecka.

(6)

Wprowadzenie w życie tej polityki powinno opierać się na solidarności między państwami członkowskimi i wymaga istnienia mechanizmów promujących równowagę w staraniach podejmowanych przez państwa członkowskie w zakresie przyjmowania uchodźców i wysiedleńców i ponoszenia wynikających z tego konsekwencji. W tym celu decyzją Rady 2000/596/WE ustanowiono Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców na okres 2000–2004 (4). Decyzja ta została zastąpiona decyzją Rady 2004/904/WE z dnia 2 grudnia 2004 r. ustanawiającą Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców na okres 2005–2010 (5). Zapewniło to utrzymanie solidarności pomiędzy państwami członkowskimi w świetle niedawno przyjętego prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie azylu, przy uwzględnieniu doświadczeń zdobytych w trakcie wdrażania Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców na okres 2000–2004.

(7)

W Programie Haskim z 4 i 5 listopada 2004 r. Rada Europejska określiła szereg celów i priorytetów z myślą o kontynuowaniu rozwoju wspólnego europejskiego systemu azylowego w jego drugiej fazie.

(8)

Rada Europejska w szczególności podkreśliła potrzebę wniesienia przez Unię Europejską w duchu wspólnej odpowiedzialności wkładu w bardziej dostępny, sprawiedliwy i skuteczny międzynarodowy system ochrony oraz zapewnienia dostępu do ochrony i trwałych rozwiązań na jak najwcześniejszym etapie, oraz wezwała do opracowywania regionalnych programów ochrony w UE, w tym wspólnego programu dotyczącego kwestii przesiedlenia dla państw członkowskich chcących uczestniczyć w takim programie.

(9)

Rada Europejska wezwała również do utworzenia odpowiednich struktur z udziałem krajowych służb azylowych państw członkowskich z myślą o ułatwieniu praktycznej i prowadzonej razem współpracy na rzecz wypracowania jednolitej procedury w całej UE, wspólnego sporządzania, oceny i stosowania informacji na temat kraju pochodzenia oraz rozwiązywania problemów związanych ze szczególną presją wywieraną na systemy azylowe lub zdolności przyjmowania osób, wynikające z takich czynników jak położenie geograficzne.

(10)

W świetle ustanowienia europejskiego funduszu na rzecz integracji legalnie przebywających obywateli państw trzecich, europejskiego funduszu na rzecz powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz Funduszu Granic Zewnętrznych na lata 2007–2013, jako części programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi”, w szczególności mając na celu dokonanie ustaleń w zakresie wspólnego zarządzania, kontroli i oceny, należy ustanowić nowy Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców (zwany dalej „Funduszem”).

(11)

W świetle swojego zakresu zastosowania i celu, Fundusz nie powinien w żadnym przypadku wspierać działań odnoszących się do miejsc i ośrodków pobytowych w państwach trzecich.

(12)

Niezbędne jest dostosowanie okresu obowiązywania Funduszu do okresu obowiązywania wieloletnich ram finansowych zgodnie z postanowieniami Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (6).

(13)

Niniejsza decyzja ma stanowić część spójnych ram, obejmujących również decyzję nr 574/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Fundusz Granic Zewnętrznych na lata 2007–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (7), decyzję nr 575/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Europejski Fundusz Powrotów Imigrantów na lata 2008–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (8) oraz decyzję Rady 2007/.../WE z dnia ... ustanawiającą Europejski Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich na lata 2007–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (9), których celem jest zapewnienie sprawiedliwego podziału odpowiedzialności między państwa członkowskie w odniesieniu do obciążenia finansowego wynikającego z wprowadzania zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi Unii oraz wdrażania wspólnej polityki azylowej i imigracyjnej, prowadzonych zgodnie z tytułem IV części trzeciej Traktatu.

(14)

Należy wspierać i wzmacniać wysiłki państw członkowskich na rzecz zapewnienia uchodźcom, wysiedleńcom i beneficjentom dodatkowej formy ochrony odpowiednich warunków przyjmowania, zgodnie z dyrektywą Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osoby, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony (10), na rzecz stosowania sprawiedliwych i skutecznych procedur azylowych oraz promowania dobrych praktyk w dziedzinie azylu, tak aby chronić prawa osób wymagających międzynarodowej ochrony i umożliwić sprawne funkcjonowanie systemów azylowych państw członkowskich.

(15)

Integracja uchodźców ze społeczeństwem kraju, w którym się osiedlili, jest jednym z celów konwencji genewskiej. Należy umożliwić takim osobom wyznawanie wartości określonych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. W tym celu należy wspierać działania podejmowane przez państwa członkowskie polegające na promowaniu integracji społecznej, gospodarczej i kulturowej tych osób w zakresie, w jakim działania te przyczyniają się do spójności gospodarczej i społecznej, której utrzymanie i wzmacnianie jest jednym z podstawowych zadań Wspólnoty przewidzianych w art. 2 i art. 3 ust. 1 lit. k) Traktatu.

(16)

W świetle Programu Haskiego niezbędne jest zapewnienie możliwie najbardziej efektywnego wykorzystania zasobów Funduszu w celu osiągnięcia celów polityki azylowej Unii Europejskiej, z uwzględnieniem potrzeby wspierania kwestii przesiedlania i praktycznej współpracy między państwami członkowskimi, między innymi jako środka rozwiązywania problemów związanych ze szczególną presją wywieraną na zdolności przyjmowania i na systemy azylowe.

(17)

Fundusz powinien również wspierać starania państw członkowskich związane z poprawą ich zdolności do opracowywania, monitorowania i oceniania ich polityk azylowych w świetle ich zobowiązań wynikających z prawodawstwa wspólnotowego, w szczególności z myślą o nawiązaniu praktycznej współpracy między państwami członkowskimi.

(18)

Fundusz powinien również wspierać dobrowolne starania państw członkowskich na rzecz zapewnienia na ich terytoriach międzynarodowej ochrony i trwałego rozwiązania dla uchodźców i wysiedleńców uznanych za kwalifikujących się do przesiedlenia przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), takie jak działania, które państwa członkowskie realizują, aby ocenić potrzeby w zakresie przesiedlenia i aby przemieścić dane osoby na swe terytoria, mając na celu przyznanie bezpiecznego statusu prawnego i promowanie ich skutecznej integracji.

(19)

Ze swej natury Fundusz powinien mieć możliwość wspierania dobrowolnych działań w zakresie podziału obciążeń uzgodnionych między państwami członkowskimi, a polegających na przemieszczaniu beneficjentów międzynarodowej ochrony oraz osób ubiegających się o międzynarodową ochronę z jednego państwa członkowskiego do innego, które przyznaje im równoważną ochronę.

(20)

Fundusz powinien również mieć możliwość oferowania odpowiedniego wsparcia wspólnym staraniom podejmowanym przez państwa członkowskie na rzecz określania, wymiany i promowania najlepszych praktyk oraz ustanowienia skutecznych struktur współpracy w celu poprawy jakości procesu decyzyjnego w ramach wspólnego europejskiego systemu azylowego.

(21)

Należy utworzyć rezerwę finansową w celu wdrażania nadzwyczajnych środków zmierzających do zapewnienia tymczasowej ochrony w przypadku masowego napływu wysiedleńców zgodnie z dyrektywą Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r. w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między państwami członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami (11).

(22)

Powinna również istnieć możliwość wykorzystania tej rezerwy finansowej do wspierania starań podejmowanych przez państwa członkowskie na rzecz rozwiązania szczególnie palących sytuacji, wynikłych z nagłego napływu dużej liczby osób, które mogą potrzebować międzynarodowej ochrony, i które wiążą się ze znacznym i nagłym obciążeniem ośrodków przyjmowania uchodźców lub systemów azylowych państw członkowskich. Należy określić warunki i procedurę przyznawania pomocy finansowej w takich sytuacjach.

(23)

Wsparcie udzielane z Funduszu byłoby skuteczniejsze i lepiej ukierunkowane, jeżeli współfinansowanie kwalifikowalnych działań będzie oparte na programie wieloletnim, z zastrzeżeniem przeglądu śródokresowego, oraz na programie rocznym przygotowanym przez każde państwo członkowskie z uwzględnieniem sytuacji i potrzeb danego kraju.

(24)

O ile należy dysponować ustaloną kwotą przyznawaną każdemu państwu członkowskiemu, to dużą część dostępnych zasobów rocznych należy przydzielać proporcjonalnie do obciążenia ponoszonego przez każde państwo członkowskie w wyniku przyjmowania uchodźców i wysiedleńców, w tym uchodźców pozostających pod międzynarodową ochroną w ramach programów krajowych.

(25)

Osoby, którym przyznano międzynarodową ochronę i którym zapewniono trwałe rozwiązanie w postaci przesiedlenia, powinny być wliczane do liczby beneficjentów międzynarodowej ochrony branej pod uwagę przy przydziale dostępnych rocznych zasobów między państwa członkowskie.

(26)

Biorąc pod uwagę znaczenie strategicznego korzystania z przesiedlenia z krajów lub regionów wyznaczonych do celów realizacji regionalnych programów ochrony, niezbędne jest zapewnienie dodatkowego wsparcia finansowego dla przesiedlania osób z zachodnich nowych niepodległych państw i z Afryki Subsaharyjskiej, które zostały wyznaczone do tych celów w komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie regionalnych programów ochrony z dnia 1 września 2005 r. oraz w konkluzjach Rady z dnia 12 października 2005 r., oraz ze wszystkich innych krajów lub regionów, które zostaną wyznaczone do takich celów w przyszłości.

(27)

Równie konieczne jest zapewnienie dodatkowego wsparcia finansowego dla działań związanych z przesiedlaniem ukierunkowanym na pewne szczególnie narażone kategorie osób, w przypadku których przesiedlenie określa się jako najbardziej właściwą odpowiedź na ich szczególne potrzeby.

(28)

W kontekście podziału zarządzania, o którym mowa w art. 53 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (12) (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), należy określić warunki umożliwiające Komisji wypełnianie obowiązków związanych z wykonaniem budżetu ogólnego Unii Europejskiej oraz wyjaśnić charakter obowiązków państw członkowskich w zakresie współpracy. Zastosowanie tych warunków umożliwiłoby Komisji upewnienie się, że państwa członkowskie korzystają z Funduszu w sposób prawidłowy i zgodny z prawem oraz zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami w rozumieniu art. 27 i art. 48 ust. 2 rozporządzenia finansowego.

(29)

Państwa członkowskie powinny przyjąć właściwe środki w celu zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli oraz jakości realizacji. W tym celu niezbędne jest ustalenie zasad ogólnych i niezbędnych funkcji, jakie powinny spełniać wszystkie programy.

(30)

Zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności państwa członkowskie powinny w pierwszym rzędzie odpowiadać za wykorzystanie środków finansowych Funduszu i jego kontrolę.

(31)

Należy określić obowiązki państw członkowskich w zakresie systemów zarządzania i kontroli, poświadczania wydatków oraz zapobiegania nieprawidłowościom i naruszeniom prawa wspólnotowego oraz ich wykrywania i korygowania, tak aby zagwarantować skuteczną i prawidłową realizację programów wieloletnich i rocznych. W szczególności, w odniesieniu do kwestii zarządzania i kontroli, konieczne jest ustalenie warunków, na jakich państwa członkowskie zapewnią wprowadzenie i właściwe funkcjonowanie odpowiednich systemów.

(32)

Bez uszczerbku dla uprawnień Komisji w zakresie kontroli finansowej, należy zachęcać do współpracy pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją w tej dziedzinie.

(33)

Skuteczność i wpływ działań wspieranych przez Fundusz zależą również od ich oceny oraz upowszechniania ich wyników. Należy formalnie określić obowiązki państw członkowskich i Komisji w tym względzie oraz ustalenia zapewniające rzetelność oceny i jakość odnośnych informacji.

(34)

Mając na uwadze znaczenie uwidocznienia finansowania wspólnotowego, Komisja powinna przedstawić wytyczne mające ułatwić każdej instytucji, organizacji pozarządowej, organizacji międzynarodowej lub innemu podmiotowi otrzymującemu dotację w ramach niniejszego Funduszu, właściwe ukazanie otrzymanego wsparcia, z uwzględnieniem praktyki stosowanej w zakresie innych instrumentów w ramach podziału zarządzania, takich jak fundusze strukturalne.

(35)

Należy przeprowadzać ocenę działań w celu dokonania przeglądu śródokresowego oraz oceny oddziaływania, a proces oceny powinien zostać włączony do ustaleń dotyczących monitorowania projektu.

(36)

Niniejsza decyzja ustanawia kopertę finansową na cały okres trwania programu, która stanowi zasadniczy punkt odniesienia dla władzy budżetowej podczas corocznej procedury budżetowej w rozumieniu pkt 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami.

(37)

W związku z tym, że cel niniejszej decyzji, mianowicie zapewnienie równowagi między wysiłkami uzgodnionymi przez państwa członkowskie dla przyjmowania uchodźców i wysiedleńców, nie może być osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary i skutki działań możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(38)

Środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji należy przyjąć zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (13).

(39)

Ponieważ środek określony w niniejszej decyzji, dotyczący przyjęcia wytycznych strategicznych, ma zasięg ogólny i ma na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej decyzji, poprzez usunięcie niektórych elementów innych niż istotne lub uzupełnienie niniejszej decyzji poprzez dodanie nowych elementów innych niż istotne, środek ten powinien zostać przyjęty zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą określoną w art. 5a decyzji 1999/468/WE. Ze względu na potrzebę skutecznego działania terminy mające zwykle zastosowanie w ramach procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą powinny zostać skrócone dla przyjęcia wytycznych strategicznych.

(40)

Należy uchylić decyzję 2004/904/WE.

(41)

Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Irlandia notyfikowała pismem z dnia 6 września 2005 r. swoją chęć uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszej decyzji.

(42)

Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Zjednoczone Królestwo notyfikowało pismem z dnia 27 października 2005 r. swoją chęć uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszej decyzji.

(43)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji, nie jest nią związana, ani nie podlega jej stosowaniu.

(44)

Zgodnie z art. 67 ust. 2 tiret drugie Traktatu, na mocy decyzji Rady 2004/927/WE z dnia 22 grudnia 2004 r. przewidującej stosowanie procedury określonej w art. 251 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską w odniesieniu do niektórych obszarów objętych tytułem IV części trzeciej Traktatu (14), procedura, o której mowa w art. 251 Traktatu, ma zastosowanie do obszarów objętych art. 62 ust. 1, art. 62 ust. 2 lit. a) i ust. 3 oraz art. 63 ust. 2 lit. b) i ust. 3 lit. b) tego Traktatu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

ROZDZIAŁ I

PRZEDMIOT, CELE I DZIAŁANIA

Artykuł 1

Przedmiot i zakres zastosowania

Niniejsza decyzja ustanawia, na okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców (zwany dalej „Funduszem”), jako część spójnych ram obejmujących również decyzję nr 574/2007/WE, decyzję nr 575/2007/WE oraz decyzję nr .../2007/WE, w celu przyczynienia się do wzmocnienia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, a także zastosowania zasady solidarności pomiędzy państwami członkowskimi.

Niniejsza decyzja określa cele, do osiągnięcia których Fundusz się przyczynia, zasady jego realizacji, dostępne zasoby finansowe oraz kryteria dystrybucji, którymi należy kierować się, przydzielając dostępne zasoby finansowe.

Ustanawia ona zasady zarządzania Funduszem, w tym zasady finansowe, a także mechanizmy monitorowania i kontroli oparte na podziale odpowiedzialności między Komisję i państwa członkowskie.

Artykuł 2

Cel ogólny Funduszu

1.   Celem ogólnym Funduszu jest wspieranie działań podejmowanych przez państwa członkowskie i zachęcanie do podejmowania wysiłków w zakresie przyjmowania uchodźców i wysiedleńców i ponoszenia związanych z tym konsekwencji, z uwzględnieniem prawodawstwa wspólnotowego w tej dziedzinie, poprzez współfinansowanie działań przewidzianych w niniejszej decyzji.

2.   Fundusz wnosi wkład w finansowanie pomocy technicznej z inicjatywy państw członkowskich lub Komisji.

Artykuł 3

Działania kwalifikowalne w państwach członkowskich

1.   Fundusz wspiera działania w państwach członkowskich w jednej lub większej liczbie następujących dziedzin:

a)

warunki przyjmowania uchodźców i procedury azylowe;

b)

integracja osób, o których mowa w art. 6, których pobyt na terytorium danego państwa członkowskiego ma charakter stały i trwały;

c)

poprawa zdolności państw członkowskich do opracowywania, monitorowania i oceniania ich polityk azylowych w świetle zobowiązań tych państw wynikających z istniejącego i przyszłego prawodawstwa wspólnotowego dotyczącego wspólnego europejskiego systemu azylowego, w szczególności z myślą o nawiązaniu praktycznej współpracy między państwami członkowskimi;

d)

przesiedlanie osób, o których mowa w art. 6 lit. e). Do celów niniejszej decyzji przesiedlenie oznacza proces, zgodnie z którym obywatele państw trzecich lub bezpaństwowcy, na wniosek UNHCR złożony w oparciu o potrzebę międzynarodowej ochrony danej osoby, są przemieszczani z państwa trzeciego do państwa członkowskiego, w którym zezwala im się osiedlić po nadaniu im jednego z następujących statusów:

(i)

statusu uchodźcy w rozumieniu art. 2 lit. d) dyrektywy Rady 2004/83/WE; lub

(ii)

statusu, który na mocy krajowego i wspólnotowego prawa zapewnia te same prawa i korzyści co status uchodźcy;

e)

przemieszczanie osób należących do kategorii, o których mowa w art. 6 lit. a) i b), z państwa członkowskiego, które przyznało im międzynarodową ochronę, do innego państwa członkowskiego, w którym zostanie im przyznana podobna ochrona, a także osób należących do kategorii, o której mowa w art. 6 lit. c), do innego państwa członkowskiego, w którym zostaną rozpatrzone ich wnioski o udzielenie międzynarodowej ochrony.

2.   W zakresie warunków przyjmowania uchodźców i procedur azylowych działania kwalifikowalne obejmują:

a)

infrastrukturę lub usługi służące zapewnieniu zakwaterowania;

b)

struktury i szkolenia służące zapewnieniu dostępu do procedur azylowych osobom ubiegającym się o azyl;

c)

zapewnienie pomocy materialnej oraz opieki medycznej lub psychologicznej;

d)

pomoc społeczną, informacje lub pomoc przy formalnościach administracyjnych lub prawnych oraz informacje lub doradztwo w sprawie możliwego wyniku procedury azylowej, w tym również w sprawie takich aspektów jak dobrowolny powrót;

e)

pomoc prawną i językową;

f)

kształcenie, naukę języka i inne inicjatywy zgodne ze statusem danej osoby;

g)

świadczenie usług pomocniczych, takich jak tłumaczenia i szkolenia, w celu poprawy warunków przyjmowania uchodźców oraz efektywności i jakości procedur azylowych;

h)

informowanie społeczności lokalnych, a także szkolenia dla personelu władz lokalnych, które będą miały styczność z osobami przyjmowanymi w państwie przyjmującym;

i)

przemieszczanie osób należących do kategorii, o której mowa w art. 6 lit. c), z państwa członkowskiego, w którym się znajdują, do państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie ich wniosków o azyl.

3.   W zakresie integracji osób, o których mowa w ust. 1 lit. b), oraz członków ich rodzin w społeczeństwach państw członkowskich działania kwalifikowalne obejmują:

a)

doradztwo i pomoc w dziedzinach takich, jak: zakwaterowanie, środki utrzymania, integracja na rynku pracy, opieka medyczna, psychologiczna i socjalna;

b)

działania umożliwiające takim osobom dostosowanie się do społeczeństwa państwa członkowskiego pod względem społeczno-kulturowym oraz uznanie wartości zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;

c)

działania mające na celu wspieranie trwałego i stałego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym;

d)

środki skupiające się na kształceniu, szkoleniu zawodowym, uznawaniu kwalifikacji i dyplomów;

e)

działania zmierzające do wspierania usamodzielnienia i samowystarczalności tych osób;

f)

działania wspierające autentyczne kontakty i konstruktywny dialog między tymi osobami a przyjmującym je społeczeństwem, w tym działania, które wspierają zaangażowanie kluczowych partnerów, takich jak opinia publiczna, władze lokalne, stowarzyszenia uchodźców, grupy wolontariuszy, partnerzy społeczni i szeroko pojęte społeczeństwo obywatelskie;

g)

środki służące wspieraniu nabywania umiejętności przez te osoby, w tym szkolenia językowe;

h)

działania wspierające zarówno równy dostęp tych osób do instytucji publicznych, jak i ich równe traktowanie przez te instytucje.

4.   W zakresie działań związanych z poprawą zdolności państw członkowskich w zakresie rozwijania, monitorowania i oceniania ich polityk azylowych do uzyskania wsparcia z Funduszu kwalifikują się w szczególności:

a)

działania promujące zbieranie, gromadzenie, wykorzystywanie i rozpowszechnianie informacji na temat kraju pochodzenia, w tym tłumaczenia;

b)

działania służące poprawie zdolności w zakresie zbierania, analizy i rozpowszechniania statystyk dotyczących procedur azylowych, przyjmowania uchodźców, integracji oraz beneficjentów międzynarodowej ochrony;

c)

działania służące poprawie zdolności w zakresie rozpatrywania wniosków o azyl, w tym odwołań;

d)

działania przyczyniające się do oceny polityk azylowych, takie jak krajowe oceny oddziaływania, badania prowadzone wśród grup docelowych, opracowywanie wskaźników i analiza porównawcza.

5.   W zakresie działań związanych z przesiedlaniem do uzyskania wsparcia z Funduszu kwalifikują się w szczególności:

a)

działania związane z ustanowieniem i opracowaniem programu dotyczącego przesiedlenia;

b)

działania związane z rozpatrywaniem ewentualnych spraw dotyczących przesiedlenia przez właściwe organy państw członkowskich, takie jak prowadzenie misji w państwach przyjmujących, przeprowadzanie rozmów, badania medyczne i badania bezpieczeństwa;

c)

ocena zdrowotna i leczenie przed wyjazdem;

d)

zaopatrzenie przed wyjazdem;

e)

środki informacyjne przed wyjazdem;

f)

organizacja podróży, w tym zapewnienie usług medycznego personelu towarzyszącego;

g)

informacje i pomoc natychmiast po przyjeździe, w tym usługi tłumaczenia ustnego.

6.   W zakresie działań związanych z przemieszczaniem między państwami członkowskimi beneficjentów i osób wnioskujących o międzynarodową ochronę, do uzyskania wsparcia z Funduszu kwalifikują się w szczególności:

a)

środki informacyjne przed wyjazdem;

b)

organizacja podróży, w tym zapewnienie usług medycznego personelu towarzyszącego;

c)

informacje i pomoc natychmiast po przyjeździe, w tym usługi tłumaczenia ustnego.

7.   Działania, o których mowa w ust. 2 i 3, kwalifikują się również do wsparcia z Funduszu w przypadku, gdy są ukierunkowane na osoby, o których mowa w art. 6 lit. e).

8.   Działania, o których mowa w ust. 1–6, w szczególności wspierają wprowadzanie w życie przepisów odpowiedniego prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie wspólnego europejskiego systemu azylowego.

9.   W działaniach uwzględnia się kwestie związane z problematyką płci, najlepszy interes dziecka, szczególną sytuację osób wymagających szczególnego traktowania, takich jak małoletni, małoletni bez opieki, osoby niepełnosprawne, osoby starsze, kobiety w ciąży, osoby samotnie wychowujące małoletnie dzieci oraz ofiary tortur lub gwałtów lub innych poważnych form przemocy psychologicznej, fizycznej lub seksualnej lub nadużyć w tym zakresie, ofiary handlu ludźmi oraz osoby potrzebujące natychmiastowej opieki i niezbędnego leczenia chorób.

10.   Fundusz wspiera jedynie działania w odniesieniu do zakwaterowania osób, o których mowa w art. 6 lit. c), które jest odrębne od miejsc lub ośrodków przeznaczonych wyłącznie dla osób, którym odmówiono wjazdu lub osób, które zostały zatrzymane po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej lub w chwili zbliżania się do granicy zewnętrznej z zamiarem nielegalnego przedostania się na terytorium państw członkowskich.

Artykuł 4

Działania wspólnotowe

1.   Z inicjatywy Komisji można wykorzystać nie więcej niż 10 % dostępnych zasobów Funduszu na finansowanie działań ponadnarodowych lub działań będących przedmiotem zainteresowania całej Wspólnoty (zwane dalej „działaniami wspólnotowymi”), dotyczących polityki azylowej i środków mających zastosowanie do grup docelowych, o których mowa w art. 6.

2.   Aby kwalifikować się do finansowania, działania wspólnotowe w szczególności:

a)

zwiększają wspólnotową współpracę w dziedzinie wprowadzania w życie prawa wspólnotowego i dobrych praktyk, w tym usługi tłumaczenia ustnego i pisemnego wspierające taką współpracę;

b)

wspierają tworzenie ponadnarodowych sieci współpracy oraz projektów pilotażowych opartych na ponadnarodowym partnerstwie podmiotów znajdujących się w dwóch lub większej liczbie państw członkowskich, mających za zadanie wspieranie innowacji, ułatwianie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk oraz poprawę jakości polityki azylowej;

c)

wspierają ponadnarodowe kampanie na rzecz zwiększania świadomości społecznej;

d)

wspierają badania, rozpowszechnianie i wymianę informacji na temat najlepszych praktyk i wszystkich innych aspektów polityki azylowej, w tym na temat wykorzystywania najnowszych technologii oraz na temat współpracy na poziomie krajowym między kluczowymi partnerami, takimi jak władze lokalne i regionalne, stowarzyszenia uchodźców i grupy ochotników;

e)

wspierają projekty pilotażowe, w tym projekty innowacyjne, i opracowania badające możliwości nowych form współpracy wspólnotowej i prawa wspólnotowego w tym zakresie;

f)

wspierają opracowywanie i stosowanie przez państwa członkowskie wspólnych narzędzi, metod i wskaźników statystycznych do celów pomiaru rozwoju polityki azylowej;

g)

oferują sieciom łączącym organizacje pozarządowe, które pomagają uchodźcom i osobom ubiegającym się o azyl, a które są obecne w co najmniej 10 państwach członkowskich, wsparcie strukturalne, którego zadaniem jest ułatwienie wymiany doświadczeń i rzetelnych praktyk oraz dopilnowanie, aby rozwój wspólnotowej polityki azylowej i praktyk w tej dziedzinie uwzględniał doświadczenia nabyte przez organizacje pozarządowe, a także interesy uchodźców i osób ubiegających się o azyl;

h)

świadczą usługi pomocnicze na rzecz państw członkowskich w przypadku należycie uzasadnionych sytuacji nadzwyczajnych wymagających pilnych działań.

3.   Roczny program prac określający priorytety działań wspólnotowych przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 5

Środki nadzwyczajne

1.   W przypadku stosowania mechanizmów tymczasowej ochrony w rozumieniu dyrektywy 2001/55/WE Fundusz finansuje także środki mające na celu udzielenie państwom członkowskim pomocy o charakterze odrębnym i uzupełniającym wobec działań, o których mowa w art. 3.

2.   Bez uszczerbku dla ust. 1, Fundusz zapewnia również państwom członkowskim wsparcie do celów wdrożenia środków nadzwyczajnych mających pomóc w rozwiązaniu szczególnie palących sytuacji. Sytuacje takie charakteryzuje nagły napływ w poszczególnych punktach znajdujących się na granicach dużej liczby obywateli państw trzecich, którzy mogą potrzebować międzynarodowej ochrony, co wiąże się z wyjątkowo dużym obciążeniem ośrodków przyjmowania uchodźców, systemów azylowych lub infrastruktury azylowej danego państwa lub państw członkowskich i może stwarzać zagrożenia dla życia ludzkiego, dobrobytu lub w zakresie dostępu do ochrony zapewnianej na mocy prawodawstwa wspólnotowego.

3.   Działania realizowane w celu rozwiązania szczególnie palących sytuacji, o których mowa w ust. 2, kwalifikują się do wsparcia z Funduszu, jeżeli:

a)

mają być zrealizowane bezzwłocznie i nie ma praktycznej możliwości ich włączenia do stosownego programu rocznego; oraz

b)

okres ich trwania nie przekracza sześciu miesięcy.

4.   Kwalifikowalne środki nadzwyczajne dotyczą następujących rodzajów działań:

a)

przyjęcia i zakwaterowania;

b)

zapewnienia środków utrzymania, w tym żywności i odzieży;

c)

udzielenia pomocy medycznej, psychologicznej lub innej;

d)

kosztów osobowych i administracyjnych związanych z przyjęciem danych osób i wdrażaniem środków;

e)

kosztów logistyki i transportu;

f)

pomocy prawnej i językowej;

g)

zapewnienia usług tłumaczenia pisemnego i ustnego, ekspertyz zawierających informacje na temat kraju pochodzenia oraz innych środków przyczyniających się do szybkiej identyfikacji osób, które mogą potrzebować międzynarodowej ochrony oraz do uczciwego i efektywnego rozpatrywania wniosków o azyl.

5.   Środki określone w ust. 4 mogą być wspierane przez zespoły ekspertów.

Artykuł 6

Grupy docelowe

Do celów niniejszej decyzji grupy docelowe obejmują następujące kategorie osób:

a)

każdy obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, którego status jest określony w konwencji genewskiej, a który uzyskał zezwolenie na pobyt jako uchodźca w jednym z państw członkowskich;

b)

każdy obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec korzystający z jednej z form ochrony uzupełniającej w rozumieniu dyrektywy 2004/83/WE;

c)

każdy obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, który złożył wniosek o objęcie jedną z form ochrony określonych w lit. a) i b);

d)

każdy obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec korzystający z ochrony tymczasowej w rozumieniu dyrektywy 2001/55/WE;

e)

każdy obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, który jest przesiedlany lub został przesiedlony do państwa członkowskiego.

ROZDZIAŁ II

ZASADY POMOCY

Artykuł 7

Komplementarność, spójność i zgodność

1.   Fundusz zapewnia pomoc, która uzupełnia działania podejmowane na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, włączając do nich priorytety Wspólnoty.

2.   Komisja i państwa członkowskie zapewniają spójność pomocy z Funduszu oraz państw członkowskich z działaniami, politykami i priorytetami Wspólnoty. Spójność ta znajduje w szczególności odbicie w programie wieloletnim, o którym mowa w art. 18.

3.   Działania finansowane z Funduszu są zgodne z postanowieniami Traktatu i przepisami aktów prawnych przyjętych na jego podstawie.

Artykuł 8

Programowanie

1.   Cele Funduszu realizowane są w ramach wieloletniego okresu programowania w latach 2008–2013, z zastrzeżeniem przeglądu śródokresowego zgodnie z art. 22. System programowania wieloletniego obejmuje priorytety oraz procesy zarządzania, podejmowania decyzji, audytu i poświadczania wydatków.

2.   Zatwierdzone przez Komisję programy wieloletnie są realizowane poprzez programy roczne.

Artykuł 9

Pomocniczość i proporcjonalność interwencji

1.   Obowiązek realizacji programów wieloletnich i rocznych, o których mowa w art. 18 i 20, spoczywa na państwach członkowskich, na odpowiednim szczeblu terytorialnym, zgodnie z systemem instytucjonalnym właściwym dla każdego państwa członkowskiego. Obowiązek ten jest wykonywany zgodnie z niniejszą decyzją.

2.   W odniesieniu do przepisów dotyczących audytu środki stosowane przez Komisję i państwa członkowskie różnią się w zależności od wielkości wkładu finansowego Wspólnoty. Tę samą zasadę stosuje się do przepisów dotyczących oceny oraz do sprawozdań z realizacji programów wieloletnich i rocznych.

Artykuł 10

Metody wykonania

1.   Budżet Wspólnoty przydzielony Funduszowi wykonuje się zgodnie z art. 53 ust. 1 lit. b) rozporządzenia finansowego, z wyjątkiem działań wspólnotowych, o których mowa w art. 4 niniejszej decyzji, oraz pomocy technicznej, o której mowa w art. 15 niniejszej decyzji.

2.   Komisja wykonuje swoje obowiązki w zakresie wykonania budżetu ogólnego Unii Europejskiej poprzez:

a)

sprawdzanie istnienia i właściwego funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli w państwach członkowskich zgodnie z procedurami opisanymi w art. 32;

b)

wstrzymywanie lub zawieszanie całości lub części płatności w przypadku wadliwego funkcjonowania krajowych systemów zarządzania i kontroli, zgodnie z procedurami opisanymi w art. 41 i 42, oraz stosowanie wszelkich innych niezbędnych korekt finansowych zgodnie z procedurami opisanymi w art. 45 i 46.

Artykuł 11

Partnerstwo

1.   Każde państwo członkowskie organizuje, zgodnie z obowiązującymi przepisami i praktykami krajowymi, partnerstwo z instytucjami i podmiotami, które uczestniczą w realizacji programu wieloletniego lub które mogą, według zainteresowanego państwa członkowskiego, wnieść użyteczny wkład w jego opracowanie.

Takie instytucje i podmioty mogą obejmować właściwe władze regionalne, lokalne, miejskie i inne władze publiczne, organizacje międzynarodowe, w szczególności UNHCR, i podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, takie jak organizacje pozarządowe lub partnerzy społeczni.

2.   Partnerstwo takie jest prowadzone w całkowitej zgodności z uprawnieniami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi właściwymi dla danej kategorii partnera.

ROZDZIAŁ III

RAMY FINANSOWE

Artykuł 12

Zasoby ogólne

1.   Koperta finansowa na realizację niniejszej decyzji w okresie od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. wynosi 628 mln EUR.

2.   Roczne środki dla Funduszu są zatwierdzane przez władzę budżetową w obrębie limitów wyznaczonych w ramach finansowych.

3.   Komisja dokonuje indykatywnego rocznego podziału na poszczególne państwa członkowskie zgodnie z kryteriami ustalonymi w art. 13.

Artykuł 13

Roczna dystrybucja zasobów na kwalifikowalne działania w państwach członkowskich

1.   Każde państwo członkowskie otrzymuje stałą kwotę w wysokości 300 000 EUR ze środków przydzielanych rocznie Funduszowi.

Dla państw członkowskich, które przystąpiły do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 r., kwotę tę na lata 2008–2013 podwyższa się do 500 000 EUR rocznie.

Dla państw członkowskich, które przystępują do Unii Europejskiej w okresie 2007–2013, kwotę tę na pozostającą część okresu 2008–2013, licząc od roku następującego po przystąpieniu, podwyższa się do 500 000 EUR rocznie.

2.   Pozostałe dostępne zasoby roczne są rozdzielane między państwa członkowskie w następujący sposób:

a)

30 % proporcjonalnie do liczby osób zaliczonych do jednej z kategorii, o których mowa w art. 6 lit. a), b) i e), przyjętych w okresie poprzednich trzech lat;

b)

70 % proporcjonalnie do liczby osób zaliczonych do jednej z kategorii, o których mowa w art. 6 lit. c) i d), zarejestrowanych w okresie poprzednich trzech lat.

Do celów niniejszego podziału, osób, o których mowa w art. 6 lit. e), nie uwzględnia się w kategorii, o której mowa w art. 6 lit. a).

3.   Państwa członkowskie otrzymują stałą kwotę równą 4 000 EUR za każdą przesiedloną osobę należącą do jednej z poniższych kategorii:

a)

osoby z państwa lub regionu wyznaczonych do realizacji regionalnego programu ochrony;

b)

małoletni bez opieki;

c)

dzieci i kobiety zagrożone, w szczególności, przemocą psychologiczną, fizyczną lub seksualną lub wykorzystywaniem psychologicznym, fizycznym lub seksualnym;

d)

osoby wymagające szczególnej opieki medycznej, którą można zapewnić wyłącznie w drodze przesiedlenia.

4.   W przypadku gdy państwo członkowskie przesiedla osobę należącą do więcej niż jednej z kategorii, o których mowa w ust. 3, otrzymuje ono stałą kwotę za daną osobę tylko raz.

5.   Wielkościami odniesienia są najnowsze statystyki opracowane przez Komisję (Eurostat) na podstawie danych dostarczonych przez państwa członkowskie zgodnie z prawem wspólnotowym.

W przypadku gdy państwa członkowskie nie dostarczyły Komisji (Eurostatowi) danych statystyk, dostarczają one możliwie najszybciej dane tymczasowe.

Przed przyjęciem tych danych jako wielkości odniesienia, Komisja (Eurostat) ocenia jakość, porównywalność i kompletność informacji statystycznych zgodnie ze standardowymi procedurami operacyjnymi. Na wniosek Komisji (Eurostatu) państwa członkowskie dostarczają jej wszelkich niezbędnych do tego celu informacji.

6.   Do dnia 1 maja każdego roku państwa członkowskie dostarczają Komisji szacunkową liczbę osób, o których mowa w ust. 3, które przesiedlą w następnym roku, w tym podział na poszczególne kategorie, o których mowa w tym ustępie. Komisja przekazuje te informacje komitetowi, o którym mowa w art. 52.

Artykuł 14

Struktura finansowania

1.   Wkład finansowy Funduszu ma postać dotacji.

2.   Działania wspierane z Funduszu są współfinansowane ze źródeł publicznych lub prywatnych, nie są nastawione na osiąganie zysku i nie kwalifikują się do finansowania z innych źródeł objętych budżetem ogólnym Unii Europejskiej.

3.   Środki przyznane z Funduszu uzupełniają wydatki publiczne lub wydatki równoważne przydzielone przez państwa członkowskie na działania objęte niniejszą decyzją.

4.   Wkład Wspólnoty we wspierane projekty w odniesieniu do działań realizowanych w państwach członkowskich na podstawie art. 3 nie przekracza 50 % całkowitych kosztów danego działania.

Wkład ten może zostać podwyższony do 75 % w przypadku projektów służących realizacji szczególnych celów priorytetowych wyznaczonych w wytycznych strategicznych, o których mowa w art. 17.

Wkład Wspólnoty podwyższa się do 75 % w państwach członkowskich objętych Funduszem Spójności.

5.   W ramach realizacji programów krajowych określonych w rozdziale IV państwa członkowskie dokonują wyboru projektów przeznaczonych do finansowania na podstawie następujących kryteriów minimalnych:

a)

sytuacji i wymogów w danym państwie członkowskim;

b)

efektywności kosztowej, między innymi z uwzględnieniem liczby osób, których taki projekt dotyczy;

c)

doświadczenia, wiedzy fachowej, wiarygodności i wkładu finansowego organizacji składającej wniosek o finansowanie i wszelkich organizacji partnerskich;

d)

zakresu, w jakim projekt uzupełnia inne działania finansowane z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub stanowi część programów krajowych.

6.   Pomoc finansowa Wspólnoty na działania wspierane z Funduszu jest zasadniczo udzielana na okres nie dłuższy niż trzy lata, pod warunkiem przedkładania okresowych sprawozdań z postępów w realizacji.

7.   Wkład Wspólnoty we wspieranie działań realizowanych na mocy art. 3 ust. 4 nie przekracza 15 % całkowitej kwoty rocznych zasobów przydzielonych każdemu państwu członkowskiemu zgodnie z art. 13.

Artykuł 15

Pomoc techniczna z inicjatywy Komisji

1.   Z inicjatywy Komisji lub w jej imieniu, do pułapu 500 000 EUR rocznego przydziału środków z Funduszu, Fundusz może finansować środki przygotowawcze, środki związane z monitorowaniem, wsparciem administracyjnym i technicznym, jak również środki związane z oceną, audytem i kontrolą niezbędne do wykonania niniejszej decyzji.

2.   Środki te obejmują:

a)

badania, oceny, ekspertyzy i statystyki, również o charakterze ogólnym, dotyczące funkcjonowania Funduszu;

b)

środki informacyjne przeznaczone dla państw członkowskich, beneficjentów końcowych i opinii publicznej, w tym kampanie mające na celu zwiększanie świadomości społecznej oraz wspólną bazę danych dotyczącą projektów finansowanych w ramach Funduszu;

c)

instalację, obsługę i łączenie informatycznych systemów zarządzania, monitorowania, kontroli i oceny;

d)

opracowanie wspólnych ram oceny i monitorowania, jak również systemu wskaźników z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, wskaźników krajowych;

e)

doskonalenie metod oceny i wymiany informacji o praktykach w tym zakresie;

f)

środki informacyjne i szkoleniowe przeznaczone dla instytucji wyznaczonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 25, stanowiące uzupełnienie wysiłków podejmowanych przez państwa członkowskie w celu udzielenia ich instytucjom wskazówek zgodnie z art. 31 ust. 2.

Artykuł 16

Pomoc techniczna z inicjatywy państw członkowskich

1.   Z inicjatywy danego państwa członkowskiego, w odniesieniu do każdego programu rocznego, Fundusz może finansować środki przygotowawcze, środki związane z zarządzaniem, monitorowaniem, oceną, jak również środki informacyjne i kontrolne oraz środki służące wzmocnieniu zdolności administracyjnych do celów realizacji Funduszu.

2.   Kwota przeznaczona na pomoc techniczną w ramach każdego programu rocznego nie może przekraczać:

a)

na lata 2008–2010 – 7 % całkowitej rocznej kwoty współfinansowania przydzielonej temu państwu członkowskiemu, plus 30 000 EUR; oraz

b)

na lata 2011–2013 – 4 % całkowitej rocznej kwoty współfinansowania przydzielonej temu państwu członkowskiemu, plus 30 000 EUR.

ROZDZIAŁ IV

PROGRAMOWANIE

Artykuł 17

Przyjęcie wytycznych strategicznych

1.   Komisja przyjmuje wytyczne strategiczne określające ramy interwencji Funduszu, z uwzględnieniem postępu w opracowywaniu i wdrażaniu prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie polityki azylowej, jak również indykatywny podział zasobów finansowych Funduszu w okresie objętym programem wieloletnim.

2.   W odniesieniu do każdego z celów Funduszu wytyczne te służą w szczególności realizacji priorytetów Wspólnoty mając na celu promowanie wprowadzania w życie wspólnego europejskiego systemu azylowego.

3.   Komisja przyjmuje wytyczne strategiczne odnoszące się do wieloletniego okresu programowania do dnia 31 lipca 2007 r.

4.   Wytyczne strategiczne przyjmuje się zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 52 ust. 3. Po przyjęciu wytycznych strategicznych zostają one dołączone do niniejszej decyzji.

Artykuł 18

Przygotowywanie i zatwierdzanie krajowych programów wieloletnich

1.   Na podstawie wytycznych strategicznych, o których mowa w art. 17, każde państwo członkowskie przedstawia projekt programu wieloletniego, który składa się z następujących elementów:

a)

opisu aktualnej sytuacji w tym państwie członkowskim w odniesieniu do uzgodnień dotyczących przyjmowania uchodźców, procedur azylowych, doradztwa w dziedzinie dobrowolnych powrotów, integracji i przesiedlenia oraz przemieszczenia z innego państwa członkowskiego osób objętych art. 6, jak również w odniesieniu do opracowywania, monitorowania i oceny polityk azylowych;

b)

analizy potrzeb występujących w danym państwie członkowskim w odniesieniu do procedur dotyczących przyjmowania uchodźców, procedur azylowych, doradztwa w dziedzinie dobrowolnego powrotu, integracji i przesiedlenia oraz przemieszczenia z innego państwa członkowskiego osób objętych art. 6, jak również w odniesieniu do opracowywania, monitorowania i oceny polityk azylowych;

c)

przedstawienia odpowiedniej strategii osiągnięcia tych celów oraz priorytetów przypisanych ich osiągnięciu, a także opisu działań przewidzianych w celu realizacji tych priorytetów;

d)

wskazania, czy strategia ta jest spójna z innymi instrumentami regionalnymi, krajowymi i wspólnotowymi;

e)

informacji na temat priorytetów i ich celów szczegółowych. Cele te określa się ilościowo z wykorzystaniem ograniczonej liczby wskaźników, z uwzględnieniem zasady proporcjonalności. Wskaźniki te muszą umożliwiać mierzenie postępu w stosunku do sytuacji wyjściowej oraz skuteczności realizacji priorytetów poprzez osiąganie celów szczegółowych;

f)

opisu podejścia wybranego do realizacji zasady partnerstwa określonej w art. 11;

g)

projektu planu finansowania, który określa proponowany wkład finansowy Funduszu i ogólną kwotę współfinansowania publicznego lub prywatnego dla każdego priorytetu i każdego programu rocznego;

h)

przepisów ustanowionych w celu zapewnienia podania treści programu wieloletniego do wiadomości publicznej.

2.   Państwa członkowskie przedkładają Komisji projekt programu wieloletniego nie później niż cztery miesiące po przedstawieniu przez Komisję wytycznych strategicznych na dany okres.

3.   W celu zatwierdzenia projektu programu wieloletniego Komisja przeprowadza analizę:

a)

zgodności projektu programu wieloletniego z celami Funduszu i wytycznymi strategicznymi, o których mowa w art. 17;

b)

istotności działań przewidzianych w projekcie programu wieloletniego w świetle proponowanej strategii;

c)

zgodności ustaleń w zakresie zarządzania i kontroli, dokonanych przez dane państwo członkowskie w odniesieniu do realizacji interwencji Funduszu, z przepisami niniejszej decyzji;

d)

zgodności projektu programu wieloletniego z prawem wspólnotowym, w szczególności z przepisami prawa wspólnotowego mającymi na celu zapewnienie swobodnego przepływu osób w powiązaniu z bezpośrednio z nimi związanymi środkami towarzyszącymi w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu i imigracji.

4.   W przypadku gdy Komisja uzna, że projekt programu wieloletniego jest niespójny z wytycznymi strategicznymi lub że jest on niezgodny z przepisami niniejszej decyzji w zakresie systemów zarządzania i kontroli lub z prawem wspólnotowym, wzywa ona dane państwo członkowskie do przedstawienia wszystkich niezbędnych informacji dodatkowych i, w stosownych przypadkach, do dokonania odpowiednich zmian w projekcie programu wieloletniego.

5.   Komisja zatwierdza każdy program wieloletni w terminie trzech miesięcy od chwili jego formalnego przedłożenia, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 19

Zmiana programów wieloletnich

1.   Z inicjatywy danego państwa członkowskiego lub Komisji program wieloletni poddaje się ponownej analizie i, w razie konieczności, wprowadza się do niego zmiany w odniesieniu do pozostałej części okresu programowania w celu uwzględnienia w większym stopniu lub w inny sposób priorytetów Wspólnoty. Ponowna analiza programów wieloletnich może nastąpić w świetle przeprowadzonych ocen lub w następstwie trudności napotkanych podczas realizacji.

2.   Komisja przyjmuje decyzję w sprawie zatwierdzenia zmiany programu wieloletniego możliwie najszybciej po formalnym przedłożeniu stosownego wniosku przez zainteresowane państwo członkowskie. Zmiana programu wieloletniego przeprowadzana jest zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 20

Programy roczne

1.   Zatwierdzony przez Komisję program wieloletni realizowany jest poprzez programy roczne.

2.   Do dnia 1 lipca każdego roku Komisja przedstawia państwom członkowskim szacunkowe kwoty, które zostaną im przydzielone na następny rok z ogólnej kwoty środków przydzielonych w ramach rocznej procedury budżetowej, obliczone zgodnie z art. 13.

3.   Do dnia 1 listopada każdego roku państwa członkowskie przedstawiają Komisji projekt programu rocznego na następny rok sporządzony zgodnie z programem wieloletnim i składający się z następujących elementów:

a)

ogólnych zasad wyboru projektów, które mają być finansowane w ramach programu rocznego;

b)

opisu działań, które mają być wspierane w ramach programu rocznego;

c)

proponowanego finansowego podziału wkładu Funduszu na różne działania w ramach programu; oraz wskazania wnioskowanej kwoty na pokrycie kosztów pomocy technicznej w ramach art. 16, służącej realizacji programu rocznego.

4.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 3, projekty programów rocznych na 2008 rok państwa członkowskie przedkładają Komisji do dnia 1 marca 2008 r.

5.   Analizując projekt programu rocznego państwa członkowskiego, Komisja uwzględnia ostateczną kwotę środków przydzielonych Funduszowi w ramach procedury budżetowej.

W terminie jednego miesiąca od formalnego przedłożenia projektu programu rocznego Komisja informuje dane państwo członkowskie o możliwości jego zatwierdzenia. Jeżeli projekt programu rocznego jest niezgodny z programem wieloletnim, Komisja wzywa to państwo członkowskie do przedstawienia wszystkich niezbędnych informacji i, w stosownych przypadkach, do wprowadzenia odpowiednich zmian do projektu programu rocznego.

Komisja przyjmuje decyzję w sprawie finansowania zatwierdzającą program roczny do dnia 1 marca danego roku. W decyzji określa się kwotę przydzieloną danemu państwu członkowskiemu oraz okres, w którym wydatki są kwalifikowalne.

6.   W celu uwzględnienia należycie uzasadnionych sytuacji nadzwyczajnych, które nie zostały przewidziane w chwili zatwierdzania programu rocznego, a które wymagają podjęcia pilnych działań, państwo członkowskie może dokonać zmiany w wysokości do 10 % kwoty podziału finansowego wkładu Funduszu pomiędzy różne działania wymienione w programie rocznym lub przydzielić do 10 % przyznanej kwoty na inne działania zgodnie z niniejszą decyzją. Dane państwo członkowskie informuje Komisję o zmienionym programie rocznym.

Artykuł 21

Przepisy szczególne dotyczące środków nadzwyczajnych

1.   Państwa członkowskie przedstawiają Komisji wykaz potrzeb oraz plan realizacji środków nadzwyczajnych przewidzianych w art. 5, w tym opis planowanych środków oraz organy odpowiedzialne za ich realizację.

2.   Państwo członkowskie zwracające się o pomoc z Funduszu w celu rozwiązania szczególnie palącej sytuacji opisanej w art. 5 ust. 2 przedkłada Komisji wniosek zawierający wszystkie stosowne dostępne informacje, w tym:

a)

szczegółowy opis aktualnej sytuacji, w szczególności dotyczący liczby przybyłych osób, skutków dla możliwości przyjmowania uchodźców i dla systemu azylowego lub infrastruktury azylowej oraz pilnych potrzeb, jak również uzasadnionej prognozy ewentualnego rozwoju sytuacji w krótkiej perspektywie;

b)

uzasadnienie wyjątkowego charakteru sytuacji poparte elementami, które mogą obejmować najnowsze dane statystyczne i inne dane dotyczące napływu osób do konkretnego punktu na danej granicy;

c)

szczegółowy opis przewidywanych środków nadzwyczajnych, ich skalę, charakter i odnośnych partnerów;

d)

podział szacunkowych kosztów przewidywanych środków.

Komisja podejmuje decyzję dotyczącą tego, czy zostały spełnione warunki udzielenia pomocy finansowej na środki nadzwyczajne z Funduszu, a także dotyczącą kwoty pomocy finansowej, która ma zostać udzielona na podstawie informacji, o których mowa powyżej, i wszelkich dodatkowych stosownych informacji, jakimi dysponuje. Komisja informuje państwa członkowskie o tej decyzji.

3.   Pomoc finansowa z Funduszu na środki nadzwyczajne przewidziane w art. 5 jest ograniczona do okresu sześciu miesięcy i nie przekracza 80 % kosztów danego środka nadzwyczajnego.

4.   W przypadku wprowadzenia mechanizmu ochrony tymczasowej, o którym mowa w art. 5 ust. 1, dostępne zasoby rozdziela się między państwa członkowskie na podstawie liczby osób objętych ochroną tymczasową w każdym państwie członkowskim, zgodnie z art. 5 ust. 1.

Artykuł 22

Przegląd śródokresowy programu wieloletniego

1.   Komisja dokonuje przeglądu wytycznych strategicznych i, w razie potrzeby, przyjmuje, do dnia 31 marca 2010 r., zmienione wytyczne strategiczne na lata 2011–2013.

2.   W przypadku przyjęcia takich zmienionych wytycznych strategicznych każde państwo członkowskie ponownie analizuje swój program wieloletni i, w stosownych przypadkach, wprowadza do niego zmiany.

3.   Zasady określone w art. 18 dotyczące przygotowywania i zatwierdzania krajowych programów wieloletnich stosuje się odpowiednio do przygotowywania i zatwierdzania tych zmienionych programów wieloletnich.

4.   Zmienione wytyczne strategiczne przyjmuje się zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 52 ust. 3.

ROZDZIAŁ V

SYSTEMY ZARZĄDZANIA I KONTROLI

Artykuł 23

Wykonanie

Komisja odpowiada za wykonanie niniejszej decyzji i przyjmuje niezbędne przepisy wykonawcze.

Artykuł 24

Ogólne zasady działania systemów zarządzania i kontroli

Utworzone przez państwa członkowskie systemy zarządzania i kontroli programów wieloletnich zapewniają:

a)

określenie funkcji danych podmiotów w zarządzaniu i kontroli oraz określenie przydziału funkcji w obrębie każdego podmiotu;

b)

zgodność z zasadą rozdzielenia funkcji pomiędzy tymi podmiotami i w ich obrębie;

c)

odpowiednie zasoby dla każdego podmiotu do pełnienia funkcji, które mu wyznaczono, przez cały okres realizacji działań współfinansowanych z Funduszu;

d)

procedury dla zapewniania zasadności i prawidłowości wydatków zadeklarowanych w ramach programów rocznych;

e)

wiarygodne, skomputeryzowane systemy rachunkowości i księgowości, monitorowania i sprawozdawczości finansowej;

f)

system sprawozdawczości i monitorowania, w przypadku gdy podmiot odpowiedzialny powierza wykonywanie zadań innemu podmiotowi;

g)

instrukcje postępowania odnoszące się do funkcji, które należy wypełnić;

h)

ustalenia dotyczące audytu funkcjonowania systemu;

i)

systemy i procedury w celu zapewnienia stosowania właściwej ścieżki audytu;

j)

procedury sprawozdawczości i monitorowania nieprawidłowości oraz odzyskiwania kwot nienależnie wypłaconych.

Artykuł 25

Wyznaczanie instytucji

1.   Do celów realizacji programu wieloletniego i programów rocznych państwo członkowskie wyznacza:

a)

instytucję odpowiedzialną: organ funkcjonalny państwa członkowskiego, krajowy organ publiczny lub podmiot wyznaczony przez państwo członkowskie, lub podmiot prawa prywatnego państwa członkowskiego wypełniający misję publiczną, który odpowiada za zarządzanie programem wieloletnim i programami rocznymi finansowanymi ze środków Funduszu oraz za wszelkie kontakty z Komisją;

b)

instytucję certyfikującą: krajowy organ publiczny lub podmiot, lub osoba działająca w charakterze takiego podmiotu lub organu, wyznaczone przez państwo członkowskie do poświadczania deklaracji wydatków przed ich przesłaniem do Komisji;

c)

instytucję audytową: krajowy organ publiczny lub podmiot, pod warunkiem że jest on funkcjonalnie niezależny od instytucji odpowiedzialnej i instytucji certyfikującej, wyznaczony przez państwo członkowskie i odpowiedzialny za weryfikację skutecznego działania systemu zarządzania i kontroli;

d)

w stosownych przypadkach, instytucję delegowaną.

2.   Państwo członkowskie określa zasady regulujące jego stosunki z instytucjami, o których mowa w ust. 1, a także ich stosunki z Komisją.

3.   Z zastrzeżeniem art. 24 lit. b), niektóre lub wszystkie instytucje, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, mogą stanowić część tego samego podmiotu.

4.   Komisja przyjmuje przepisy wykonawcze dla art. 26–30 zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 26

Instytucja odpowiedzialna

1.   Instytucja odpowiedzialna spełnia następujące warunki minimalne:

a)

posiada osobowość prawną, chyba że jest organem funkcjonalnym państwa członkowskiego;

b)

dysponuje infrastrukturą wymaganą do prowadzenia łatwej komunikacji z szerokim gronem użytkowników, podmiotami odpowiedzialnymi w innych państwach członkowskich oraz Komisją;

c)

działa w otoczeniu administracyjnym, które pozwala jej prawidłowo wykonywać swoje zadania i unikać wszelkich konfliktów interesów;

d)

jest w stanie stosować wspólnotowe zasady zarządzania funduszami;

e)

dysponuje środkami finansowymi i możliwościami w zakresie zarządzania, proporcjonalnymi do wielkości funduszy wspólnotowych, którymi będzie zobowiązana zarządzać;

f)

dysponuje personelem, którego kwalifikacje zawodowe odpowiadają potrzebom pracy administracyjnej w środowisku międzynarodowym.

2.   Państwo członkowskie zapewnia instytucji odpowiedzialnej odpowiednie środki finansowe, tak aby mogła ona właściwie wykonywać swoje zadania w sposób ciągły przez cały okres 2008–2013.

3.   Komisja może udzielać państwom członkowskim pomocy w szkoleniu personelu, w szczególności w odniesieniu do prawidłowego stosowania rozdziałów V–IX.

Artykuł 27

Zadania instytucji odpowiedzialnej

1.   Instytucja odpowiedzialna odpowiada za zarządzanie programem wieloletnim i jego realizację zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

Instytucja ta w szczególności:

a)

prowadzi konsultacje z partnerami zgodnie z art. 11;

b)

przedkłada Komisji projekt programu wieloletniego i projekty programów rocznych, do których odnoszą się art. 18 i 20;

c)

organizuje i ogłasza zaproszenia do składania ofert lub projektów, w stosownych przypadkach;

d)

organizuje wybór projektów do celów współfinansowania w ramach Funduszu zgodnie z kryteriami określonymi w art. 14 ust. 5;

e)

przyjmuje płatności dokonywane przez Komisję i dokonuje płatności na rzecz beneficjentów końcowych;

f)

zapewnia spójność i komplementarność między współfinansowaniem w ramach Funduszu i w ramach innych stosownych instrumentów finansowych, krajowych i wspólnotowych;

g)

monitoruje dostarczenie współfinansowanych towarów i usług oraz weryfikuje, czy wydatki zadeklarowane na działania zostały rzeczywiście poniesione oraz są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi;

h)

zapewnia istnienie informatycznego systemu ewidencjonowania i przechowywania zapisów księgowych dla każdego działania w ramach programów rocznych oraz zapewnia, że dane na temat realizacji, niezbędne do celów zarządzania finansowego, monitorowania, kontroli i oceny, są gromadzone;

i)

zapewnia utrzymywanie przez beneficjentów końcowych i inne podmioty uczestniczące w realizacji działań współfinansowanych z Funduszu odrębnego systemu księgowego albo odpowiedniego kodu księgowego dla wszystkich transakcji związanych z danym działaniem, bez uszczerbku dla krajowych zasad księgowych;

j)

zapewnia przeprowadzanie ocen Funduszu, o których mowa w art. 49, w terminach określonych w art. 50 ust. 2 i zgodnie z normami jakości uzgodnionymi między Komisją a danym państwem członkowskim;

k)

ustanawia procedury dla zapewnienia, że wszystkie dokumenty dotyczące wydatków i audytów, wymagane do zapewnienia właściwej ścieżki audytu, są przechowywane zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 43;

l)

zapewnia otrzymywanie przez instytucję audytową, do celów prowadzenia audytów określonych w art. 30 ust. 1, wszystkich niezbędnych informacji na temat stosowanych procedur zarządzania i projektów współfinansowanych z Funduszu;

m)

zapewnia otrzymywanie przez instytucję certyfikującą, do celów poświadczania, wszystkich niezbędnych informacji na temat procedur i weryfikacji przeprowadzonych w odniesieniu do wydatków;

n)

sporządza i przedkłada Komisji sprawozdania z postępów w realizacji programów rocznych i sprawozdania końcowe z realizacji programów rocznych, deklaracje wydatków poświadczonych przez instytucję certyfikującą i wnioski o płatność lub, w stosownych przypadkach, deklaracje zwrotu kosztów;

o)

prowadzi działalność informacyjną i doradczą oraz rozpowszechnia wyniki wspieranych działań;

p)

współpracuje z Komisją i instytucjami odpowiedzialnymi w innych państwach członkowskich;

q)

kontroluje wdrożenie przez beneficjentów końcowych wytycznych, o których mowa w art. 33 ust. 6.

2.   Działalność instytucji odpowiedzialnej związana z zarządzaniem projektami realizowanymi w państwach członkowskich może być finansowana w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 16.

Artykuł 28

Delegacja zadań przez instytucję odpowiedzialną

1.   W przypadku gdy wykonanie wszystkich lub niektórych zadań instytucji odpowiedzialnej powierza się instytucji delegowanej, instytucja odpowiedzialna określa zakres delegowanych zadań oraz ustala szczegółowe procedury wykonania tych zadań, zgodnie z warunkami określonymi w art. 26.

2.   Procedury te obejmują regularne dostarczanie instytucji odpowiedzialnej informacji na temat skutecznego wykonywania delegowanych zadań i opis zastosowanych środków.

Artykuł 29

Instytucja certyfikująca

1.   Instytucja certyfikująca:

a)

poświadcza, że:

(i)

deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z rzetelnych systemów księgowych i jest oparta na weryfikowalnych dokumentach uzupełniających;

(ii)

zadeklarowane wydatki są zgodne z mającymi zastosowanie zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały poniesione w związku z działaniami wybranymi na podstawie kryteriów mających zastosowanie do programu i zgodnych z zasadami wspólnotowymi i krajowymi;

b)

zapewnia do celów poświadczenia, że otrzymała od instytucji odpowiedzialnej odpowiednie informacje na temat procedur i weryfikacji przeprowadzonych w odniesieniu do wydatków zawartych w deklaracjach wydatków;

c)

uwzględnia do celów poświadczenia wyniki wszystkich audytów przeprowadzonych przez instytucję audytową lub na jej odpowiedzialność;

d)

utrzymuje w formie elektronicznej zapisy księgowe dotyczące wydatków zadeklarowanych Komisji;

e)

weryfikuje odzyskanie wszelkich wspólnotowych środków finansowych, w stosownych przypadkach wraz z odsetkami, w przypadku stwierdzenia, że zostały one nienależnie wypłacone w wyniku wykrytych nieprawidłowości;

f)

prowadzi ewidencję kwot podlegających odzyskaniu i kwot odzyskanych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej, w miarę możliwości poprzez potrącenie ich z następnej deklaracji wydatków.

2.   Działalność instytucji certyfikującej związana z projektami realizowanymi w państwach członkowskich może być finansowana w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 16, pod warunkiem poszanowania prerogatyw tej instytucji określonych w art. 25.

Artykuł 30

Instytucja audytowa

1.   Instytucja audytowa:

a)

zapewnia prowadzenie audytów w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli;

b)

zapewnia prowadzenie audytów działań na podstawie odpowiedniej próby w celu zweryfikowania zadeklarowanych wydatków; próba taka stanowi co najmniej 10 % całkowitej kwoty kwalifikowalnych wydatków dla każdego programu rocznego;

c)

przedstawia Komisji, w terminie sześciu miesięcy od zatwierdzenia programu wieloletniego, strategię audytu obejmującą podmioty, które będą przeprowadzać audyty, o których mowa w lit. a) i b), zapewniając przeprowadzanie audytu głównych beneficjentów współfinansowania z Funduszu i równomierny rozkład audytów w całym okresie programowania.

2.   W przypadku gdy instytucja audytowa wyznaczona na mocy niniejszej decyzji jest także instytucją audytową wyznaczoną na mocy decyzji nr 574/2007/WE, nr 575/2007/WE i nr …/2007/WE lub w przypadku gdy do dwóch lub większej liczby tych Funduszy stosuje się wspólny system, można przedłożyć jedną strategię audytu zgodnie z ust. 1 lit. c).

3.   Dla każdego programu rocznego instytucja audytowa sporządza sprawozdanie obejmujące:

a)

roczne sprawozdanie z audytu przedstawiające wyniki audytów przeprowadzonych zgodnie ze strategią audytu w odniesieniu do programu rocznego oraz informujące o wszelkich brakach wykrytych w systemach zarządzania i kontroli programu;

b)

opinię, na podstawie kontroli i audytów przeprowadzonych na odpowiedzialność instytucji audytowej, w kwestii tego, czy funkcjonowanie systemu zarządzania i kontroli daje uzasadnione zapewnienie, że deklaracje wydatków przedstawione Komisji są prawidłowe i że transakcje będące ich podstawą są zgodne z prawem i prawidłowe;

c)

deklarację zawierającą ocenę zasadności wniosku o płatność salda lub deklaracji zwrotu kosztów oraz ocenę zgodności z prawem i prawidłowości odnośnych wydatków.

4.   Instytucja audytowa zapewnia, że czynności audytowe uwzględniają uznane w skali międzynarodowej standardy audytu.

5.   Audyty dotyczące projektów realizowanych w państwach członkowskich mogą być finansowane w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 16, pod warunkiem poszanowania prerogatyw instytucji audytowej określonych w art. 25.

ROZDZIAŁ VI

OBOWIĄZKI I KONTROLA

Artykuł 31

Obowiązki państw członkowskich

1.   Państwa członkowskie są odpowiedzialne za zapewnienie należytego zarządzania finansowego programem wieloletnim i programami rocznymi oraz za zgodność z prawem i prawidłowość transakcji będących ich podstawą.

2.   Państwa członkowskie zapewniają udzielenie instytucjom odpowiedzialnym i wszelkim instytucjom delegowanym, instytucjom certyfikującym, instytucjom audytowym oraz wszelkim innym odnośnym podmiotom odpowiednich wskazówek w sprawie ustanawiania systemów zarządzania i kontroli, o których mowa w art. 24–30, w celu zapewnienia skutecznego i prawidłowego wydatkowania środków finansowych Wspólnoty.

3.   Państwa członkowskie zapobiegają nieprawidłowościom, wykrywają je i korygują. Zgłaszają je Komisji i informują Komisję na bieżąco o postępach w wynikłych postępowaniach administracyjnych i prawnych.

W przypadku braku możliwości odzyskania kwot nienależnie wypłaconych beneficjentowi końcowemu, dane państwo członkowskie odpowiada za zwrot kwot utraconych do budżetu ogólnego Unii Europejskiej, jeśli zostanie stwierdzone, że straty powstały z jego winy lub w wyniku niedbalstwa z jego strony.

4.   Państwa członkowskie odpowiadają w pierwszej kolejności za kontrolę finansową działań oraz zapewniają wdrażanie systemów zarządzania i kontroli oraz audytów w sposób gwarantujący prawidłowe i skuteczne wykorzystanie funduszy wspólnotowych. Przekazują one Komisji opis takich systemów.

5.   Szczegółowe przepisy wykonawcze dotyczące ust. 1–4 przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 32

Systemy zarządzania i kontroli

1.   Przed zatwierdzeniem programu wieloletniego przez Komisję, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2, państwa członkowskie zapewniają utworzenie systemów zarządzania i kontroli zgodnie z art. 24–30. Odpowiadają one za zapewnienie skutecznego funkcjonowania systemów przez cały okres programowania.

2.   Wraz z projektem programu wieloletniego, państwa członkowskie przedkładają Komisji opis organizacji i procedur dotyczących: instytucji odpowiedzialnych, instytucji delegowanych i instytucji certyfikujących oraz systemów audytu wewnętrznego funkcjonujących w tych instytucjach, a także instytucji audytowej i wszelkich innych podmiotów przeprowadzających audyty na jej odpowiedzialność.

3.   Komisja dokonuje przeglądu zastosowania niniejszego przepisu w kontekście przygotowania sprawozdania określonego w art. 50 ust. 3.

Artykuł 33

Obowiązki Komisji

1.   Zgodnie z procedurą określoną w art. 32, Komisja upewnia się, że państwa członkowskie utworzyły systemy zarządzania i kontroli odpowiadające przepisom art. 24-30, oraz, na podstawie rocznych sprawozdań z audytu i przeprowadzonych przez siebie audytów, że systemy funkcjonują skutecznie przez cały okres programowania.

2.   Bez uszczerbku dla audytów przeprowadzanych przez państwa członkowskie, urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji mogą przeprowadzać kontrole na miejscu w celu sprawdzenia skutecznego funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli; czynności te mogą obejmować audyty działań ujętych w programach rocznych, przy czym o audycie należy poinformować z wyprzedzeniem co najmniej trzech dni roboczych. W audytach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele danego państwa członkowskiego.

3.   Komisja może wymagać przeprowadzenia przez państwo członkowskie kontroli na miejscu w celu sprawdzenia prawidłowości funkcjonowania systemów lub prawidłowości jednej lub większej liczby transakcji. Urzędnicy Komisji lub jej upoważnieni przedstawiciele mogą brać udział w takich kontrolach.

4.   We współpracy z państwami członkowskimi Komisja zapewnia przekazywanie odpowiednich informacji na temat działań wspieranych przez Fundusz, promocję tych działań i ich monitorowanie.

5.   We współpracy z państwami członkowskimi Komisja zapewnia spójność i komplementarność działań względem innych stosownych polityk, instrumentów i inicjatyw Wspólnoty.

6.   Komisja określa wytyczne zapewniające uwidocznienie środków finansowych przyznanych na mocy niniejszej decyzji.

Artykuł 34

Współpraca z instytucjami audytowymi państw członkowskich

1.   Komisja współpracuje z instytucjami audytowymi w celu koordynowania ich odnośnych planów i metodologii audytów, a także dokonuje niezwłocznej wymiany wyników przeprowadzonych audytów systemów zarządzania i kontroli w celu możliwie najlepszego wykorzystania środków kontroli i unikania nieuzasadnionego powielania prac.

Komisja przekazuje swoje uwagi dotyczące strategii audytu przedstawionej na mocy art. 30 w terminie nieprzekraczającym trzech miesięcy od jej otrzymania.

2.   Przy określaniu swojej strategii audytu Komisja określa te programy roczne, które uznaje za zadowalające na podstawie posiadanej wiedzy na temat systemów zarządzania i kontroli.

W odniesieniu do tych programów Komisja może stwierdzić, że może polegać głównie na dowodach z audytów przedstawionych przez państwa członkowskie oraz że przeprowadzi ona własne kontrole na miejscu jedynie w przypadku istnienia dowodów sugerujących braki w systemach.

ROZDZIAŁ VII

ZARZĄDZANIE FINANSAMI

Artykuł 35

Kwalifikowalność – deklaracje wydatków

1.   Wszystkie deklaracje wydatków obejmują kwotę wydatków poniesionych przez beneficjentów końcowych przy realizacji działań oraz odpowiadający im wkład pochodzący ze źródeł publicznych lub prywatnych.

2.   Wydatki odpowiadają płatnościom dokonanym przez beneficjentów końcowych. Wydatki uzasadnione są opłaconymi fakturami lub dokumentami księgowymi o równoważnej wartości dowodowej.

3.   Wydatki mogą być uznane za kwalifikujące się do uzyskania wsparcia z Funduszu wyłącznie wtedy, gdy zostały faktycznie poniesione nie wcześniej niż dnia 1 stycznia roku, o którym mowa w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, o której mowa w art. 20 ust. 5 akapit trzeci. Działania współfinansowane nie mogą zostać zakończone przed początkową datą kwalifikowalności.

4.   Zasady regulujące kwalifikowalność wydatków w ramach działań realizowanych w państwach członkowskich i współfinansowanych z Funduszu zgodnie z art. 3 przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 36

Integralność płatności na rzecz beneficjentów końcowych

Państwa członkowskie upewniają się, że instytucja odpowiedzialna zapewnia otrzymanie przez beneficjentów końcowych całkowitej kwoty wkładu pochodzącego ze środków publicznych w możliwie najkrótszym terminie. Nie potrąca się ani nie wstrzymuje żadnych kwot, ani też nie nakłada żadnych dodatkowych opłat szczególnych czy innych opłat o skutku równoważnym, które powodowałyby zmniejszenie kwot wypłacanych beneficjentom końcowym, pod warunkiem że beneficjenci końcowi spełniają wszystkie wymogi dotyczące kwalifikowalności działań i wydatków.

Artykuł 37

Stosowanie euro

1.   Kwoty określone w przedstawianych przez państwa członkowskie projektach programów wieloletnich i rocznych, o których mowa odpowiednio w art. 18 i 20, poświadczone deklaracje wydatków, wnioski o płatność, o których mowa w art. 27 ust. 1 lit. n), oraz wydatki wymienione w sprawozdaniu z postępów w realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 39 ust. 4, i sprawozdaniu końcowym z realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 51, są denominowane w euro.

2.   Decyzje Komisji w sprawie finansowania, zatwierdzające programy roczne państw członkowskich, o których mowa w art. 20 ust. 5 akapit trzeci, zobowiązania Komisji i płatności Komisji są denominowane i dokonywane w euro.

3.   Państwa członkowskie, które nie przyjęły euro jako swojego środka płatniczego do dnia złożenia wniosku o płatność, przeliczają na euro kwoty wydatków poniesionych w walucie krajowej. Kwota ta jest przeliczana na euro z wykorzystaniem miesięcznego obrachunkowego kursu wymiany stosowanego przez Komisję w miesiącu, w którym wydatki zostały zaksięgowane przez instytucję odpowiedzialną danego programu. Kurs ten jest publikowany co miesiąc przez Komisję w mediach elektronicznych.

4.   Kiedy dane państwo członkowskie przyjmuje euro jako swój środek płatniczy, procedurę przeliczania określoną w ust. 3 stosuje się nadal do wszystkich wydatków zaksięgowanych przez instytucję certyfikującą przed datą wejścia w życie stałego kursu wymiany waluty krajowej na euro.

Artykuł 38

Zobowiązania

Zobowiązania budżetowe Wspólnoty są określane co roku na podstawie decyzji Komisji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, o której mowa w art. 20 ust. 5 akapit trzeci.

Artykuł 39

Płatności – płatności zaliczkowe

1.   Komisja dokonuje płatności wkładu z Funduszu zgodnie ze zobowiązaniami budżetowymi.

2.   Płatności mają postać płatności zaliczkowych i płatności salda. Dokonuje się ich na rzecz instytucji odpowiedzialnej wyznaczonej przez państwo członkowskie.

3.   Pierwszej płatności zaliczkowej stanowiącej 50 % kwoty przydzielonej w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny dokonuje się na rzecz państwa członkowskiego w terminie sześćdziesięciu dni od daty przyjęcia takiej decyzji.

4.   Drugiej płatności zaliczkowej dokonuje się nie później niż trzy miesiące po zatwierdzeniu przez Komisję, w terminie dwóch miesięcy od formalnego przedłożenia przez państwo członkowskie wniosku o płatność, sprawozdania z postępów w realizacji programu rocznego oraz poświadczonej deklaracji wydatków, stanowiących co najmniej 60 % pierwszej płatności zaliczkowej, sporządzonej zgodnie z art. 29 ust. 1 lit. a) i art. 35.

Kwota drugiej płatności zaliczkowej wypłacanej przez Komisję nie przekracza 50 % całkowitej kwoty przydzielonej w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, a w każdym przypadku, gdy państwo członkowskie zaciągnęło zobowiązania poziomie krajowym na kwotę mniejszą niż kwota wskazana w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, nie przekracza różnicy między kwotą wspólnotowych środków finansowych faktycznie przeznaczonych przez państwo członkowskie na wybrane projekty w ramach programu rocznego a pierwszą płatnością zaliczkową.

5.   Wszelkie odsetki uzyskane z tytułu płatności zaliczkowych księguje się na koncie danego programu rocznego, uznając je za zasoby należące do krajowego wkładu publicznego danego państwa członkowskiego, i deklaruje Komisji w chwili deklaracji wydatków odnoszącej się do sprawozdania końcowego z realizacji danego programu rocznego.

6.   Kwoty wypłacone w formie płatności zaliczkowych rozlicza się po zamknięciu programu rocznego.

Artykuł 40

Płatność salda

1.   Komisja wypłaca saldo nie później niż w terminie dziewięciu miesięcy od upływu terminu kwalifikowalności kosztów określonego w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, pod warunkiem otrzymania następujących dokumentów:

a)

poświadczonej deklaracji wydatków należycie sporządzonej zgodnie z art. 29 ust. 1 lit. a) i art. 35 oraz wniosku o płatność salda lub deklaracji zwrotu kosztów;

b)

końcowego sprawozdania z realizacji programu rocznego, zgodnie z art. 51;

c)

rocznego sprawozdania z audytu, opinii i deklaracji przewidzianych w art. 30 ust. 3.

Płatność salda podlega przyjęciu końcowego sprawozdania z realizacji programu rocznego oraz deklaracji oceniającej zasadność wniosku o płatność salda.

2.   W przypadku gdy dokumenty wymagane w ust. 1 nie zostaną dostarczone przez instytucję odpowiedzialną w wyznaczonym terminie i wymaganym formacie, Komisja umarza tę część zobowiązania budżetowego przypadającą na dany program roczny, której nie wykorzystano w formie płatności zaliczkowej.

3.   Procedurę automatycznego anulowania zobowiązań, określoną w ust. 2, zawiesza się w odniesieniu do kwot przypadających na dane projekty w przypadku, gdy w chwili składania dokumentów określonych w ust. 1 na poziomie państwa członkowskiego toczą się postępowania prawne lub administracyjne postępowania odwoławcze o skutku zawieszającym. W przedkładanym sprawozdaniu końcowym państwo członkowskie podaje szczegółowe informacje na temat takich projektów oraz wysyła co sześć miesięcy sprawozdania z postępów w ich realizacji. W terminie trzech miesięcy od zamknięcia postępowania prawnego lub administracyjnego postępowania odwoławczego państwo członkowskie przedstawia dokumenty wymagane w ust. 1 odnoszące się do danych projektów.

4.   Dziewięciomiesięczny termin, o którym mowa w ust. 1, przerywa się z chwilą przyjęcia przez Komisję decyzji o zawieszeniu płatności środków przeznaczonych na współfinansowanie odpowiedniego programu rocznego, zgodnie z art. 42. Termin ten wznawia bieg z chwilą powiadomienia danego państwa członkowskiego o decyzji Komisji, o której mowa w art. 42 ust. 3.

5.   Bez uszczerbku dla art. 41, w terminie sześciu miesięcy od daty otrzymania dokumentów, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, Komisja powiadamia państwo członkowskie o kwocie wydatków uznanej przez Komisję jako należnej ze środków Funduszu oraz o wszelkich korektach finansowych wynikających z różnicy między wydatkami deklarowanymi a wydatkami uznanymi za należne. Państwo członkowskie ma trzy miesiące na zgłoszenie swoich uwag.

6.   W terminie trzech miesięcy od daty otrzymania uwag państwa członkowskiego Komisja podejmuje decyzję w sprawie kwoty wydatków uznanej za należną ze środków Funduszu oraz dokonuje płatności salda wynikającego z różnicy między ostateczną kwotą uznanych wydatków a sumami dotychczas wypłaconymi na rzecz tego państwa członkowskiego.

7.   Z zastrzeżeniem dostępności środków finansowych, Komisja dokonuje płatności salda w terminie nieprzekraczającym sześćdziesięciu dni od daty przyjęcia dokumentów, o których mowa w ust. 1. Saldo zobowiązania budżetowego umarza się w terminie sześciu miesięcy od daty płatności.

Artykuł 41

Wstrzymanie płatności

1.   Płatność zostaje wstrzymana przez delegowanego intendenta w rozumieniu rozporządzenia finansowego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, jeżeli:

a)

w sprawozdaniu krajowego lub wspólnotowego podmiotu przeprowadzającego audyt znajdują się dowody sugerujące znaczące wady funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli;

b)

intendent ten musi przeprowadzić dodatkową weryfikację na podstawie otrzymanych informacji sugerujących, że wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków związany jest z poważną nieprawidłowością, która nie została skorygowana.

2.   Państwo członkowskie i instytucja odpowiedzialna są niezwłocznie informowane o przyczynach wstrzymania płatności. Płatność zostaje wstrzymana do czasu podjęcia przez państwo członkowskie niezbędnych środków.

Artykuł 42

Zawieszenie płatności

1.   Komisja może zawiesić całość lub część płatności zaliczkowych i płatności salda, jeżeli:

a)

w systemie zarządzania i kontroli programu istnieje poważna wada mająca wpływ na rzetelność procedury poświadczania płatności, w odniesieniu do której nie podjęto działań naprawczych; lub

b)

wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków związany jest z poważną nieprawidłowością, która nie została skorygowana; lub

c)

państwo członkowskie nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z art. 31 i 32.

2.   Komisja może podjąć decyzję o zawieszeniu płatności zaliczkowych i płatności salda po umożliwieniu państwu członkowskiemu zgłoszenia uwag w terminie trzech miesięcy.

3.   Komisja znosi zawieszenie płatności zaliczkowych i płatności salda, jeśli uzna, że państwo członkowskie podjęło niezbędne środki umożliwiające zniesienie zawieszenia.

4.   Jeżeli państwo członkowskie nie podejmie niezbędnych środków, Komisja może przyjąć decyzję o anulowaniu całości lub części wkładu Wspólnoty w program roczny zgodnie z art. 46.

Artykuł 43

Przechowywanie dokumentów

Bez uszczerbku dla zasad dotyczących pomocy państwa zgodnie z art. 87 Traktatu, instytucja odpowiedzialna zapewnia przechowywanie całości dokumentacji dotyczącej wydatków i audytów związanych z danymi programami do wglądu Komisji i Trybunału Obrachunkowego przez okres pięciu lat od zamknięcia programów, zgodnie z art. 40 ust. 1.

Bieg tego terminu wstrzymuje się w przypadku toczącego się postępowania prawnego lub na należycie uzasadniony wniosek Komisji.

Dokumenty przechowuje się w formie oryginałów lub kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem na powszechnie uznawanych nośnikach danych.

ROZDZIAŁ VIII

KOREKTY FINANSOWE

Artykuł 44

Korekty finansowe dokonywane przez państwa członkowskie

1.   Państwa członkowskie w pierwszej kolejności ponoszą odpowiedzialność za śledzenie nieprawidłowości, działając na podstawie dowodów świadczących o wszelkich większych zmianach mających wpływ na charakter lub warunki realizacji lub kontroli programów oraz dokonując wymaganych korekt finansowych.

2.   Państwa członkowskie dokonują korekt finansowych wymaganych w związku z pojedynczymi lub systemowymi nieprawidłowościami stwierdzonymi w działaniach lub programach rocznych.

Korekty dokonywane przez państwa członkowskie polegają na anulowaniu, a w stosownych przypadkach odzyskaniu, całości lub części wkładu finansowego Wspólnoty. W przypadku gdy kwota nie zostanie zwrócona w określonym terminie przez dane państwo członkowskie nalicza się odsetki za zwłokę w wysokości przewidzianej w art. 47 ust. 2. Państwa członkowskie uwzględniają charakter i wagę nieprawidłowości oraz straty finansowe poniesione przez Fundusz.

3.   W przypadku nieprawidłowości systemowych dane państwo członkowskie rozszerza zakres postępowania wyjaśniającego w celu objęcia nim wszystkich operacji, których mogą one dotyczyć.

4.   W sprawozdaniu końcowym z realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 51, państwa członkowskie umieszczają wykaz postępowań w sprawie anulowania wszczętych w odniesieniu do danego programu rocznego.

Artykuł 45

Kontrola ksiąg i korekty finansowe dokonywane przez Komisję

1.   Bez uszczerbku dla uprawnień Trybunału Obrachunkowego lub kontroli przeprowadzanych przez państwa członkowskie zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi, urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji mogą przeprowadzać kontrole na miejscu, w tym kontrole wyrywkowe, dotyczące działań finansowanych z Funduszu oraz systemów zarządzania i kontroli, o których informują z wyprzedzeniem co najmniej trzech dni roboczych. Komisja powiadamia zainteresowane państwo członkowskie w celu uzyskania wszelkiej niezbędnej pomocy. W kontrolach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele danego państwa członkowskiego.

Komisja może wymagać, by dane państwo członkowskie przeprowadziło kontrolę na miejscu w celu sprawdzenia prawidłowości jednej lub większej liczby transakcji. W kontrolach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji.

2.   Jeżeli po dokonaniu niezbędnych weryfikacji Komisja stwierdza, że państwo członkowskie nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z art. 31, zawiesza płatności zaliczkowe lub płatność salda zgodnie z art. 42.

Artykuł 46

Kryteria dokonywania korekt

1.   Komisja może dokonywać korekt finansowych w drodze anulowania całości lub części wkładu Wspólnoty na rzecz programu rocznego, jeżeli w wyniku niezbędnego badania stwierdzi, że:

a)

w systemie zarządzania i kontroli programu istnieje poważna wada stanowiąca zagrożenie dla już wypłaconego wkładu Wspólnoty na rzecz programu;

b)

wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków jest nieprawidłowy i nie został skorygowany przez państwo członkowskie przed wszczęciem procedury korekty na mocy niniejszego ustępu;

c)

państwo członkowskie nie wywiązało się ze swych obowiązków zgodnie z art. 31 przed wszczęciem procedury korekty na mocy niniejszego ustępu.

Komisja podejmuje decyzję z uwzględnieniem wszelkich uwag zgłoszonych przez państwo członkowskie.

2.   Ustalając, czy za podstawę korekty finansowej przyjąć wartość ryczałtową czy ekstrapolowaną, Komisja opiera się na stwierdzonych, indywidualnych przypadkach nieprawidłowości, biorąc pod uwagę systemowy charakter danej nieprawidłowości. W przypadku gdy nieprawidłowość dotyczy deklaracji wydatków, w stosunku do których instytucja audytowa wydała uprzednio pozytywną opinię zgodnie z art. 30 ust. 3 lit. b), zachodzić będzie domniemanie wystąpienia problemu o charakterze systemowym skutkującego zastosowaniem korekty w postaci wartości ryczałtowej lub ekstrapolowanej, chyba że w terminie trzech miesięcy państwo członkowskie przedstawi dowód obalający takie domniemanie.

3.   Podejmując decyzję odnoszącą się do kwoty korekty, Komisja uwzględnia charakter i wagę nieprawidłowości oraz zakres i finansowe skutki wad stwierdzonych w danym programie rocznym.

4.   Jeżeli Komisja opiera swoje stanowisko na faktach stwierdzonych przez audytorów spoza jej służb, wyciąga własne wnioski dotyczące konsekwencji finansowych po przeanalizowaniu środków podjętych przez dane państwo członkowskie na mocy art. 32, sprawozdań dotyczących zgłoszonych nieprawidłowości oraz wszelkich odpowiedzi ze strony danego państwa członkowskiego.

Artykuł 47

Zwrot środków

1.   Zwrotu wszelkich środków należnych budżetowi ogólnemu Unii Europejskiej dokonuje się przed terminem płatności wymienionym w nakazie windykacji sporządzonym zgodnie z art. 72 rozporządzenia finansowego. Termin ten przypada na ostatni dzień drugiego miesiąca po dacie wydania nakazu.

2.   Wszelkie opóźnienia w zwrocie środków powodują naliczanie odsetek z tytułu zaległych płatności począwszy od terminu płatności do dnia faktycznego dokonania płatności. Stopa oprocentowania równa jest stopie stosowanej przez Europejski Bank Centralny do jego głównych operacji refinansowych, opublikowanej w serii C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, obowiązującej w pierwszym dniu kalendarzowym miesiąca, na który przypada termin płatności, powiększona o trzy i pół punktu procentowego.

Artykuł 48

Obowiązki państw członkowskich

Korekta finansowa dokonywana przez Komisję pozostaje bez uszczerbku dla obowiązku danego państwa członkowskiego w zakresie odzyskiwania środków zgodnie z art. 44.

ROZDZIAŁ IX

MONITOROWANIE, OCENA I SPRAWOZDANIA

Artykuł 49

Monitorowanie i ocena

1.   Komisja prowadzi regularne monitorowanie Funduszu we współpracy z państwami członkowskimi.

2.   Fundusz jest poddawany ocenie przez Komisję we współpracy z państwami członkowskimi w celu określenia istotności, skuteczności i oddziaływania realizowanych działań w świetle celu ogólnego, o którym mowa w art. 2, w kontekście przygotowania sprawozdań określonych w art. 50 ust. 3.

3.   Komisja analizuje także komplementarność działań realizowanych w ramach Funduszu względem działań prowadzonych w ramach innych stosownych polityk, instrumentów i inicjatyw wspólnotowych.

Artykuł 50

Obowiązki sprawozdawcze

1.   W każdym państwie członkowskim instytucja odpowiedzialna podejmuje niezbędne środki w celu zapewnienia monitorowania i oceny projektu.

W tym celu porozumienia i umowy zawierane przez instytucję odpowiedzialną z organizacjami odpowiedzialnymi za realizację działań zawierają klauzule nakładające obowiązek przedkładania regularnych i szczegółowych sprawozdań z postępów w realizacji działań i osiąganiu wyznaczonych celów, które stanowią podstawę, odpowiednio, sprawozdań z postępów w realizacji programu rocznego i sprawozdania końcowego z realizacji programu rocznego.

2.   Do dnia 30 czerwca 2012 r. za lata 2008–2010 i do dnia 30 czerwca 2015 r. za lata 2011–2013 państwa członkowskie przedkładają Komisji, odpowiednio, sprawozdanie z oceny rezultatów i wpływu działań współfinansowanych z Funduszu.

3.   Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie z oceny ex post, odpowiednio, do dnia 31 grudnia 2012 r. za lata 2008–2010 i do dnia 31 grudnia 2015 r. za lata 2011–2013.

Artykuł 51

Sprawozdanie końcowe z realizacji programu rocznego

1.   Sprawozdanie końcowe z realizacji programu rocznego zawiera poniższe informacje pozwalające uzyskać jasny obraz procesu realizacji programu:

a)

dane na temat realizacji programu rocznego pod względem finansowym i operacyjnym;

b)

postęp osiągnięty w realizacji programu wieloletniego i jego priorytetów w odniesieniu do jego konkretnych, weryfikowalnych celów, z podaniem wskaźników, wszędzie tam gdzie jest możliwe wraz z podaniem danych ilościowych;

c)

kroki podjęte przez instytucję odpowiedzialną w celu zapewnienia wysokiej jakości i skuteczności realizacji, w szczególności:

(i)

środki monitorowania i oceny, w tym system gromadzenia danych;

(ii)

zestawienie wszelkich istotnych problemów napotkanych w trakcie realizacji programu operacyjnego oraz wszelkich podjętych środków;

(iii)

wykorzystanie pomocy technicznej;

d)

środki podjęte w celu przekazania i rozpowszechnienia informacji na temat programów rocznych i programu wieloletniego.

2.   Sprawozdanie uznaje się za dopuszczalne, w przypadku gdy zawiera ono wszystkie informacje wymienione w ust. 1. Komisja podejmuje decyzję w sprawie zawartości sprawozdania przedłożonego przez instytucję odpowiedzialną w terminie dwóch miesięcy od otrzymania wszystkich informacji, o których mowa w ust. 1; decyzja ta zostaje przekazana do wiadomości państwom członkowskim. W przypadku braku odpowiedzi ze strony Komisji w przewidzianym terminie sprawozdanie uznaje się za przyjęte.

ROZDZIAŁ X

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 52

Komitet

1.   Komisja jest wspierana przez wspólny komitet „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi”, ustanowiony decyzją nr 574/2007/WE.

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

3.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5a ust. 1–4 i art. 5 lit. b) oraz art. 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

Okres ustanowiony w art. 5a ust. 3 lit. c), ust. 4 lit. b) i ust. 4 lit. e) decyzji 1999/468/WE ustala się na sześć tygodni.

Artykuł 53

Przegląd

Do dnia 30 czerwca 2013 r. Parlament Europejski i Rada dokonują przeglądu niniejszej decyzji na podstawie wniosku Komisji.

Artykuł 54

Przepisy przejściowe

1.   Niniejsza decyzja nie wpływa na kontynuację ani modyfikację, w tym całkowite lub częściowe anulowanie, pomocy zatwierdzonej przez Komisję na podstawie decyzji 2004/904/WE lub wszelkich innych aktów prawnych mających zastosowanie do tej pomocy w dniu 31 grudnia 2007 r.

2.   Przyjmując decyzje w sprawie współfinansowania z niniejszego Funduszu, Komisja uwzględnia środki przyjęte na podstawie decyzji 2004/904/WE przed dniem 7 czerwca 2007 r., mające skutki finansowe w okresie objętym współfinansowaniem.

3.   Sumy przeznaczone na współfinansowanie, zatwierdzone przez Komisję między dniem 1 stycznia 2005 r. a dniem 31 grudnia 2007 r., w odniesieniu do których nie wysłano do Komisji w terminie wyznaczonym na złożenie sprawozdania końcowego dokumentów wymaganych do zamknięcia programów, są przez nią automatycznie umarzane do dnia 31 grudnia 2010 r., co skutkuje koniecznością zwrotu nienależnie wypłaconych kwot.

Kwoty dotyczące działań lub programów zawieszonych ze względu na postępowania prawne lub odwołania administracyjne o skutku zawieszającym nie są uwzględniane przy obliczaniu kwoty podlegającej automatycznemu umorzeniu.

4.   Do dnia 30 czerwca 2009 r. państwa członkowskie przedkładają Komisji sprawozdanie z oceny wyników i skutków działań współfinansowanych z Funduszu w latach 2005–2007.

5.   Do dnia 31 grudnia 2009 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów sprawozdanie na temat osiągniętych wyników oraz jakościowych i ilościowych aspektów realizacji Funduszu za lata 2005–2007.

Artykuł 55

Uchylenie

Niniejszym uchyla się decyzję 2004/904/WE ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2008 r.

Artykuł 56

Wejście w życie i stosowanie

Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2008 r., z wyjątkiem art. 13, 17, 18, 20, 23 i 25, art. 31 ust. 2, art. 31 ust. 5, art. 32, art. 35 ust. 4 i art. 52, które stosuje się od dnia 7 czerwca 2007 r.

Artykuł 57

Adresaci

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

Sporządzono w Brukseli, dnia 23 maja 2007 r.

W imieniu Parlamentu Europejskiego

H.-G. PÖTTERING

Przewodniczący

W imieniu Rady

G. GLOSER

Przewodniczący


(1)  Dz.U. C 88 z 11.4.2006, str. 15.

(2)  Dz.U. C 115 z 16.5.2006, str. 47.

(3)  Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2006 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 7 maja 2007 r.

(4)  Dz.U. L 252 z 6.10.2000, str. 12.

(5)  Dz.U. L 381 z 28.12.2004, str. 52.

(6)  Dz.U. C 139 z 14.6.2006, str. 1.

(7)  Patrz: str. 22 niniejszego Dziennika Urzędowego.

(8)  Patrz: str. 45 niniejszego Dziennika Urzędowego.

(9)  Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.

(10)  Dz.U. L 304 z 30.9.2004, str. 12.

(11)  Dz.U. L 212 z 7.8.2001, str. 12.

(12)  Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1995/2006 (Dz.U. L 390 z 30.12.2006, str. 1).

(13)  Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23. Decyzja zmieniona decyzją 2006/512/WE (Dz.U. L 200 z 22.7.2006, str. 11).

(14)  Dz.U. L 396 z 31.12.2004, str. 45.


6.6.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 144/22


DECYZJA NR 574/2007/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 23 maja 2007 r.

ustanawiająca Fundusz Granic Zewnętrznych na lata 2007–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi”

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 62 ust. 2,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),

uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2),

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (3),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

O ile każde państwo członkowskie w ramach wspólnych zasad wnosi wkład w utrzymanie wysokiego i jednolitego poziomu kontroli osób oraz ochrony granic zewnętrznych państw członkowskich Unii Europejskiej, obciążenie niektórych państw członkowskich jest w tym względzie większe niż innych państw członkowskich.

(2)

Różnica w obciążeniu wynika z odmiennej sytuacji poszczególnych państw członkowskich pod względem położenia geograficznego ich granic zewnętrznych, liczby wyznaczonych i funkcjonujących przejść granicznych, poziomu natężenia migracyjnego – zarówno legalnego, jak i nielegalnego, występujących zagrożeń i ryzyka, jak również obciążenia pracą służb krajowych odpowiedzialnych za rozpatrywanie wniosków wizowych oraz wydawanie wiz.

(3)

Podział obciążenia związanego z zarządzaniem granicami zewnętrznymi między państwa członkowskie i Unię Europejską stanowi jeden z pięciu elementów wspólnej polityki w zakresie zarządzania granicami zewnętrznymi, zgodnie z wnioskiem Komisji zawartym w komunikacie z dnia 7 maja 2002 r.„W kierunku zintegrowanego zarządzania zewnętrznymi granicami państw członkowskich Unii Europejskiej” i zatwierdzonym przez Radę w „Planie zarządzania zewnętrznymi granicami państw członkowskich Unii Europejskiej” z dnia 14 czerwca 2002 r.

(4)

Podczas gdy rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (4) stanowi ważny krok w kierunku stopniowego rozwoju wymiaru operacyjnego europejskiego wspólnego zintegrowanego systemu zarządzania granicami, wprowadzenie w życie skutecznych i wspólnych norm w zakresie kontroli i ochrony granic zewnętrznych wymaga utworzenia wspólnotowego mechanizmu solidarności finansowej mającego na celu wsparcie tych państw członkowskich, które w interesie Wspólnoty ponoszą długotrwałe i dotkliwe obciążenie finansowe.

(5)

Wspólny trzon prawodawstwa, określony w szczególności w rozporządzeniu (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającym wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (5), stanowi, że kontrole graniczne mają przyczynić się do zwalczania nielegalnej imigracji i handlu ludźmi oraz zapobiegać wszelkiemu zagrożeniu bezpieczeństwa wewnętrznego państw członkowskich, a jednocześnie mają być przeprowadzane w sposób umożliwiający zapewnienie pełnego poszanowania godności ludzkiej.

(6)

Fundusz Granic Zewnętrznych (zwany dalej „Funduszem”) powinien stanowić wyraz solidarności poprzez zapewnienie pomocy finansowej tym państwom członkowskim, które stosują przepisy dorobku Schengen dotyczące granic zewnętrznych.

(7)

Wspomniana pomoc finansowa powinna być skonstruowana w sposób pozwalający na równoczesne ustanowienie pomostu pomiędzy wcześniejszym wkładem finansowym Unii Europejskiej na rzecz tych państw członkowskich, które z chwilą wejścia w życie niniejszej decyzji nie stosują jeszcze wszystkich przepisów dorobku Schengen, nie powinna jednak stanowić jedynie kontynuacji działań uprzednio finansowanych z innych źródeł objętych budżetem ogólnym Unii Europejskiej. W takich przypadkach Fundusz powinien wspomagać państwa członkowskie przygotowujące się do jak najszybszego pełnego uczestnictwa, zgodnie z Programem Haskim z dnia 4 i 5 listopada 2004 r.

(8)

Ponadto Fundusz powinien uwzględniać sytuacje szczególne, takie jak tranzyt lądowy obywateli państw trzecich, którzy muszą przejechać przez terytorium jednego lub kilku państw członkowskich w celu odbycia podróży pomiędzy dwiema nieprzylegającymi do siebie częściami własnego kraju, nie tylko w interesie zainteresowanego państwa członkowskiego lub państw członkowskich, ale także w interesie wszystkich państw członkowskich, które zniosły kontrole na swoich granicach wewnętrznych. W takich przypadkach należy w sposób wyczerpujący określić finansowane działania, a przydziału zasobów należy dokonać na podstawie oceny faktycznych potrzeb wynikających z tych działań.

(9)

W celu zapewnienia jednolitej kontroli granic zewnętrznych spełniającej wysokie standardy jakości oraz elastycznego ruchu transgranicznego, Fundusz powinien przyczyniać się do rozwoju europejskiego wspólnego zintegrowanego systemu zarządzania granicami, który obejmuje wszelkie środki odnoszące się do polityki, prawodawstwa, systematycznej współpracy, podziału obciążeń, personelu, wyposażenia i technologii, stosowane na różnych poziomach przez właściwe organy państw członkowskich współpracujące między sobą i, w razie konieczności, z innymi podmiotami korzystającymi między innymi z czteropoziomowego modelu bezpieczeństwa granic oraz zintegrowanej analizy ryzyka Unii Europejskiej.

(10)

Zgodnie z protokołem nr 5 do Aktu przystąpienia z 2003 r. (6) w sprawie tranzytu osób drogą lądową między Obwodem Kaliningradzkim a innymi częściami Federacji Rosyjskiej, Fundusz powinien pokrywać wszelkie dodatkowe koszty ponoszone z tytułu wykonania szczególnego przepisu dorobku przewidzianego w przypadku takiego tranzytu.

(11)

W uzupełnieniu współpracy operacyjnej rozwiniętej pod egidą Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej ustanowionej rozporządzeniem (WE) nr 2007/2004 (zwanej dalej „Agencją”) oraz obok przydziału środków finansowych państwom członkowskim Fundusz powinien również zapewnić Wspólnocie możliwość reagowania na niedoskonałości strategicznych przejść granicznych poprzez współfinansowanie konkretnych działań zmierzających do wyeliminowania tych niedoskonałości, na podstawie konkretnej kwoty przeznaczanej co roku na takie działania.

(12)

Fundusz powinien obejmować wsparcie środków krajowych i współpracę między państwami członkowskimi w dziedzinie polityki wizowej oraz innych działań przygranicznych na etapie poprzedzającym kontrole na granicach zewnętrznych. Skuteczne zarządzanie działaniami organizowanymi przez służby konsularne państw członkowskich w państwach trzecich leży w interesie wspólnej polityki wizowej jako części wielopoziomowego systemu, który ma za zadanie ułatwić legalne podróżowanie oraz pomóc w zwalczaniu nielegalnej imigracji na terytorium Unii Europejskiej i stanowi integralną część europejskiego wspólnego zintegrowanego systemu zarządzania granicami.

(13)

W świetle swojego zakresu zastosowania i celu Fundusz nie powinien w żadnym przypadku wspierać działań odnoszących się do miejsc i ośrodków pobytowych w państwach trzecich.

(14)

W celu przydzielenia państwom członkowskim dostępnych rocznych zasobów należy ustalić obiektywne kryteria. Kryteria te powinny być podzielone według rodzaju granic, z uwzględnieniem przepływu i poziomów zagrożenia na granicach zewnętrznych państw członkowskich.

(15)

W 2010 roku należy dokonać przeglądu stosowania tych kryteriów, aby umożliwić uwzględnienie wszelkich nowych okoliczności, w szczególności okoliczności związanych ze zmianami samych granic zewnętrznych.

(16)

Mając na uwadze misję Agencji obejmującą wspieranie państw członkowskich w realizacji operacyjnych aspektów zarządzania granicami zewnętrznymi, a także w celu rozwoju komplementarności tej misji oraz obowiązków państw członkowskich w zakresie kontroli i ochrony granic zewnętrznych Komisja powinna prowadzić konsultacje z Agencją w sprawie przedkładanych przez państwa członkowskie projektów programów wieloletnich oraz w sprawie przygotowywanych przez Komisję wytycznych strategicznych.

(17)

Ponadto Komisja może występować do Agencji o dostarczenie danych niezbędnych do oceny oddziaływania Funduszu na rozwój polityki i prawodawstwa dotyczących kontroli granic zewnętrznych, synergii między Funduszem a zadaniami Agencji, a także stosowności kryteriów przydzielania środków finansowych poszczególnym państwom członkowskim w świetle celów realizowanych przez Unię Europejską w tym obszarze.

(18)

Niniejsza decyzja ma stanowić część spójnych ram, obejmujących również decyzję nr 573/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców na lata 2008–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (7), decyzję nr 575/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Europejski Fundusz Powrotów Imigrantów na lata 2008–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (8) oraz decyzję Rady 2007/.../WE z dnia ... ustanawiającą Europejski Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich na lata 2007–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (9), których celem jest zapewnienie sprawiedliwego podziału odpowiedzialności między państwa członkowskie w odniesieniu do obciążenia finansowego wynikającego z wprowadzenia zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi Unii oraz wdrażania wspólnej polityki azylowej i polityki imigracyjnej, prowadzonych zgodnie z Tytułem IV Części Trzeciej Traktatu.

(19)

Udział państw członkowskich w niniejszym Funduszu nie powinien zbiegać się z ich udziałem w planowanym tymczasowym instrumencie mającym na celu zapewnienie pomocy państwom członkowskim będącym beneficjentami w finansowaniu działań na nowych granicach zewnętrznych Unii Europejskiej służących wprowadzaniu dorobku Schengen i kontroli granic zewnętrznych.

(20)

Działania wspierane ze środków niniejszego Funduszu powinny tworzyć efekt synergii z działaniami wspieranymi ze środków wspólnotowych instrumentów pomocy zewnętrznej oraz powinny być realizowane w ramach polityki stosunków zewnętrznych Unii Europejskiej, w szczególności strategii dotyczącej zewnętrznego wymiaru przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

(21)

Wsparcie udzielane z Funduszu byłoby skuteczniejsze i lepiej ukierunkowane, jeżeli współfinansowanie kwalifikowalnych działań będzie oparte na strategicznym programowaniu wieloletnim przygotowywanym przez każde państwo członkowskie w dialogu z Komisją.

(22)

Na podstawie przyjętych przez Komisję wytycznych strategicznych każde państwo członkowskie powinno przygotować dokument dotyczący programowania wieloletniego uwzględniający jego specyficzną sytuację i potrzeby oraz przedstawiający jego strategię rozwoju, który powinien stanowić ramy dla przygotowania realizacji działań, które zostaną ujęte w programach rocznych.

(23)

Zgodnie z metodami wykonania, o których mowa w art. 53 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (10) (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), należy określić warunki umożliwiające Komisji wypełnianie jej obowiązków związanych z wykonaniem budżetu ogólnego Unii Europejskiej oraz wyjaśnić charakter obowiązków państw członkowskich w zakresie współpracy. Zastosowanie tych warunków umożliwiłoby Komisji upewnienie się, że państwa członkowskie korzystają z Funduszu w sposób prawidłowy i zgodny z prawem oraz zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami w rozumieniu art. 27 i art. 48 ust. 2 rozporządzenia finansowego.

(24)

Państwa członkowskie powinny przyjąć właściwe środki w celu zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli oraz jakości realizacji. W tym celu niezbędne jest ustalenie ogólnych zasad i niezbędnych funkcji, jakie powinny spełniać wszystkie programy.

(25)

W związku z tym, że Fundusz może wspierać środki krajowe państwa członkowskiego mające na celu wdrożenie dorobku Schengen, począwszy od kwestii związanych z granicami zewnętrznymi aż po politykę wizową, na różnych poziomach i w różnych miejscach mogłoby zostać zaangażowanych kilka organów danego państwa członkowskiego. W związku z tym państwa członkowskie powinny mieć możliwość wyznaczenia kilku instytucji certyfikujących i instytucji audytowych lub instytucji delegowanych, pod warunkiem wyraźnego rozdziału funkcji między tymi instytucjami.

(26)

Zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności państwa członkowskie powinny w pierwszym rzędzie odpowiadać za wykorzystanie środków finansowych Funduszu i jego kontrolę.

(27)

Należy określić obowiązki państw członkowskich w zakresie systemów zarządzania i kontroli, poświadczania wydatków, a także zapobiegania nieprawidłowościom i naruszeniom prawa wspólnotowego oraz ich wykrywania i korygowania, tak aby zagwarantować skuteczną i prawidłową realizację programów wieloletnich i rocznych. W szczególności, w odniesieniu do kwestii zarządzania i kontroli, konieczne jest ustalenie warunków, na jakich państwa członkowskie zapewnią wprowadzenie i właściwe funkcjonowanie odpowiednich systemów.

(28)

Bez uszczerbku dla uprawnień Komisji w zakresie kontroli finansowej, należy zachęcać do współpracy pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją w tej dziedzinie.

(29)

Skuteczność i wpływ działań wspieranych przez Fundusz zależą również od ich oceny oraz upowszechniania ich wyników. Należy formalnie określić obowiązki państw członkowskich i Komisji w tym względzie oraz ustalenia zapewniające rzetelność oceny i jakość odnośnych informacji.

(30)

Należy przeprowadzać ocenę działań w celu dokonania przeglądu śródokresowego oraz oceny oddziaływania, a proces oceny powinien zostać włączony do ustaleń dotyczących monitorowania projektu.

(31)

Mając na uwadze znaczenie uwidocznienia finansowania wspólnotowego, Komisja powinna przedstawić wytyczne mające ułatwiać każdej instytucji, organizacji pozarządowej, organizacji międzynarodowej lub innemu podmiotowi otrzymującemu dotację w ramach niniejszego Funduszu, właściwe ukazanie otrzymanego wsparcia, z uwzględnieniem praktyki stosowanej w zakresie innych instrumentów w ramach podziału zarządzania, takich jak fundusze strukturalne.

(32)

Niniejsza decyzja ustanawia kopertę finansową na cały okres trwania programu, która stanowi zasadniczy punkt odniesienia dla władzy budżetowej podczas corocznej procedury budżetowej w rozumieniu pkt 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (11).

(33)

W związku z tym, że cel niniejszej decyzji, mianowicie wspieranie ustanowienia europejskiego wspólnego zintegrowanego systemu zarządzania granicami, obejmującego między innymi zarządzanie działaniami organizowanymi przez służby konsularne i inne służby państw członkowskich w państwach trzecich w zakresie przepływów obywateli państw trzecich na terytorium państw członkowskich, nie może być osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary i skutki działań możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(34)

Środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji należy przyjąć zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (12).

(35)

Ponieważ środek określony w niniejszej decyzji, dotyczący przyjęcia wytycznych strategicznych, ma zasięg ogólny i ma na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej decyzji poprzez usunięcie niektórych elementów innych niż istotne lub uzupełnienie niniejszej decyzji poprzez dodanie innych elementów innych niż istotne, środek ten powinien on zostać przyjęty zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, określoną w art. 5a decyzji 1999/468/WE. Ze względu na potrzebę skutecznego działania, terminy mające zwykle zastosowanie w ramach procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą powinny zostać skrócone dla przyjęcia wytycznych strategicznych.

(36)

W celu zapewnienia terminowego wdrażania Funduszu niektóre przepisy niniejszej decyzji powinny stosować się od dnia 1 stycznia 2007 r.

(37)

W odniesieniu do Islandii i Norwegii niniejsza decyzja stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen objętych obszarami, o których mowa w art. 1 pkt A i B decyzji Rady 1999/437/WE z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie niektórych warunków stosowania umowy zawartej przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącej włączenia tych dwóch państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (13).

(38)

Należy dokonać ustaleń umożliwiających przedstawicielom Islandii i Norwegii włączenie się w prace komitetów wspomagających Komisję w wykonywaniu jej uprawnień wykonawczych. Takie ustalenia zostały zawarte w Umowie w formie wymiany listów pomiędzy Radą Unii Europejskiej a Republiką Islandii i Królestwem Norwegii w sprawie komitetów wspomagających Komisję Europejską w wykonywaniu jej uprawnień wykonawczych (14), dołączonej do umowy, o której mowa w motywie 37.

(39)

W odniesieniu do Szwajcarii, niniejsza decyzja stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy podpisanej między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską i Konfederacją Szwajcarską dotyczącej włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen objętego obszarem, o którym mowa w art. 1 punkt A decyzji 1999/437/WE, w związku z art. 4 ust. 1 decyzji Rady 2004/860/WE (15) w sprawie podpisania w imieniu Wspólnoty Europejskiej oraz tymczasowego stosowania niektórych postanowień tej umowy.

(40)

Należy dokonać ustaleń umożliwiających przedstawicielom Szwajcarii włączenie się w prace komitetów wspomagających Komisję w wykonywaniu jej uprawnień wykonawczych. Takie ustalenia zostały zawarte w wymianie listów pomiędzy Radą Unii Europejskiej a Szwajcarią, dołączonej do umowy, o której mowa w motywie 39.

(41)

W celu określenia przepisów uzupełniających niezbędnych do realizacji niniejszego Funduszu należy zawrzeć porozumienie między Wspólnotą a Islandią, Norwegią i Szwajcarią.

(42)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji, nie jest nią związana, ani nie podlega jej stosowaniu. Mając na uwadze, że niniejsza decyzja opiera się na dorobku Schengen zgodnie z postanowieniami tytułu IV części trzeciej Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, zgodnie z art. 5 wspomnianego protokołu, Dania podejmuje decyzję o wprowadzeniu niniejszego aktu prawnego do własnego prawa krajowego w terminie sześciu miesięcy od przyjęcia niniejszej decyzji przez Radę.

(43)

Niniejsza decyzja stanowi rozszerzenie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania wobec Zjednoczonego Królestwa, zgodnie z decyzją Rady 2000/365/WE z dnia 29 maja 2000 r. dotyczącą wniosku Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej o zastosowanie wobec niego niektórych przepisów dorobku Schengen (16) oraz późniejszą decyzją Rady 2004/926/WE z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie wprowadzenia w życie części dorobku Schengen przez Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (17). W związku z tym Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji, nie jest nią związane, ani nie podlega jej stosowaniu.

(44)

Niniejsza decyzja stanowi rozszerzenie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania wobec Irlandii, zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE z dnia 28 lutego 2002 r. dotyczącą wniosku Irlandii o zastosowanie wobec niej niektórych przepisów dorobku Schengen (18). W związku z tym Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji, nie jest nią związana, ani nie podlega jej stosowaniu.

(45)

Zgodnie z art. 67 ust. 2 tiret drugie Traktatu, na mocy decyzji Rady 2004/927/WE z dnia 22 grudnia 2004 r. przewidującej stosowanie procedury określonej w art. 251 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską w odniesieniu do niektórych obszarów objętych tytułem IV części trzeciej Traktatu (19), procedura, o której mowa w art. 251 Traktatu ma zastosowanie do obszarów objętych art. 62 ust. 1, ust. 2 lit. a) i ust. 3 oraz art. 63 ust. 2 lit. b) i ust. 3 lit. b) Traktatu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

ROZDZIAŁ I

PRZEDMIOT, CELE I DZIAŁANIA

Artykuł 1

Przedmiot i zakres zastosowania

Niniejsza decyzja ustanawia, na okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., Fundusz Granic Zewnętrznych (zwany dalej „Funduszem”), jako część spójnych ram, obejmujących również decyzję 2007/573/WE, decyzję 2007/575/WE oraz decyzję 2007/.../WE, w celu przyczynienia się do wzmocnienia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, a także zastosowania zasady solidarności pomiędzy państwami członkowskimi.

Niniejsza decyzja określa cele, do osiągnięcia których Fundusz się przyczynia, zasady jego realizacji, dostępne zasoby finansowe oraz kryteria dystrybucji, którymi należy kierować się, przydzielając dostępne zasoby finansowe.

Ustanawia ona zasady zarządzania Funduszem, w tym zasady finansowe, a także mechanizmy monitorowania i kontroli oparte na podziale odpowiedzialności między Komisję i państwa członkowskie.

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszej decyzji:

1)

„granice zewnętrzne” oznaczają granice lądowe państw członkowskich, w tym granice na rzekach i jeziorach oraz granice morskie, a także porty lotnicze, porty rzeczne, porty morskie i porty na jeziorach, do których stosuje się przepisy prawa wspólnotowego dotyczące przekraczania granic zewnętrznych, niezależnie od tego, czy są one granicami tymczasowymi;

2)

„tymczasowe granice zewnętrzne” oznaczają:

a)

wspólną granicę między państwem członkowskim w pełni wdrażającym dorobek Schengen a państwem członkowskim, które jest zobowiązane, zgodnie ze swoim Aktem przystąpienia, do pełnego stosowania tego dorobku, ale odnośnie do którego odpowiednia decyzja Rady upoważniająca to państwo członkowskie do pełnego stosowania dorobku Schengen nie weszła w życie;

b)

wspólną granicę między dwoma państwami członkowskimi zobowiązanymi do pełnego stosowania dorobku Schengen zgodnie z ich właściwymi Aktami przystąpienia, ale odnośnie do których odpowiednia decyzja Rady upoważniająca te państwa do pełnego stosowania tego dorobku nie weszła jeszcze w życie;

3)

„przejście graniczne” oznacza każde przejście wyznaczone przez właściwe organy do celów przekraczania granic zewnętrznych i zgłoszone zgodnie z art. 34 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 562/2006;

4)

„Agencja” oznacza Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej utworzoną na mocy rozporządzenia (WE) nr 2007/2004.

Artykuł 3

Cele ogólne Funduszu

1.   Fundusz przyczynia się do osiągnięcia następujących celów:

a)

skutecznej organizacji kontroli granic zewnętrznych, obejmującej zadania związane zarówno z odprawami jak i z ochroną;

b)

skutecznego zarządzania przez państwa członkowskie przepływami osób na granicach zewnętrznych w celu zapewnienia, z jednej strony, wysokiego poziomu ochrony granic zewnętrznych, a z drugiej strony sprawnego przekraczania granic zewnętrznych zgodnie z dorobkiem Schengen, w tym zgodnie z zasadą traktowania z szacunkiem i zasadą poszanowania godności;

c)

jednolitego stosowania przez straż graniczną przepisów prawa wspólnotowego dotyczącego przekraczania granic zewnętrznych, w szczególności rozporządzenia (WE) nr 562/2006;

d)

poprawy zarządzania działaniami organizowanymi w państwach trzecich przez służby konsularne oraz inne służby państw członkowskich w zakresie przepływów obywateli państw trzecich na terytorium państw członkowskich, a także współpracy między państwami członkowskimi w tej dziedzinie.

2.   Fundusz wnosi wkład w finansowanie pomocy technicznej z inicjatywy państw członkowskich lub Komisji.

Artykuł 4

Cele szczegółowe

1.   W odniesieniu do celu określonego w art. 3 ust. 1 lit. a) Fundusz wspiera następujące cele szczegółowe:

a)

realizację zaleceń, wdrażanie norm operacyjnych i najlepszych praktyk wynikających ze współpracy operacyjnej państw członkowskich w zakresie kontroli granicznych;

b)

opracowywanie i stosowanie środków koniecznych do poprawy systemów ochrony pomiędzy przejściami granicznymi;

c)

wprowadzanie środków lub rozwijanie skutecznych systemów pozwalających na systematyczne gromadzenie właściwych informacji w odniesieniu do rozwoju sytuacji na terenach położonych w bliskim oddaleniu i bezpośrednio poza granicami zewnętrznymi;

d)

zapewnianie właściwej ewidencji liczby osób przekraczających granice zewnętrzne wszelkiego rodzaju (lądowe, powietrzne, morskie);

e)

wprowadzanie lub unowocześnianie systemu gromadzenia danych statystycznych i administracyjnych dotyczących kategorii podróżnych, liczby i charakteru przeprowadzanych odpraw oraz środków ochrony na granicach zewnętrznych różnego rodzaju; system ten opierałby się na ewidencji i innych źródłach umożliwiających gromadzenie danych;

f)

ustanawianie skutecznej, strukturalnej, strategicznej i operacyjnej koordynacji wszystkich organów działających w przejściach granicznych;

g)

zwiększanie możliwości i podnoszenie kwalifikacji straży granicznej w zakresie wykonywania zadań związanych z ochroną, doradztwem i kontrolą;

h)

usprawnianie wymiany informacji na poziomie krajowym pomiędzy organami odpowiedzialnymi za zarządzanie granicami zewnętrznymi, a także pomiędzy tymi organami a innymi organami odpowiedzialnymi za migrację, azyl i inne odnośne zagadnienia;

i)

promowanie norm zarządzania jakością.

2.   W odniesieniu do celu określonego w art. 3 ust. 1 lit. b) Fundusz wspiera następujące cele szczegółowe:

a)

opracowywanie nowych metod pracy, środków logistycznych oraz najnowszych technologii w celu wzmocnienia systematycznych kontroli osób w przejściach granicznych przy wjeździe i wyjeździe, z wyjątkiem przejść na tymczasowych granicach zewnętrznych;

b)

propagowanie stosowania technologii oraz prowadzenie specjalistycznych szkoleń dla personelu odpowiedzialnego za jej efektywne wykorzystywanie;

c)

propagowanie wymiany informacji i doskonalenie szkoleń w zakresie wykrywania podrobionych lub fałszywych dokumentów podróży, w tym opracowywanie i rozpowszechnianie wspólnych narzędzi i procedur służących wykrywaniu takich dokumentów;

d)

propagowanie skutecznego dostępu w czasie rzeczywistym do danych w przejściach granicznych poprzez wykorzystanie rozbudowanych systemów informatycznych, takich jak System Informatyczny Schengen (SIS) i System Informacji Wizowych (VIS), oraz sprawnej wymiany informacji w czasie rzeczywistym pomiędzy wszystkimi przejściami granicznymi na granicach zewnętrznych;

e)

zapewnianie optymalnego zastosowania wyników analiz ryzyka na poziomie operacyjnym i technicznym.

3.   W odniesieniu do celu określonego w art. 3 ust. 1 lit. c) Fundusz wspiera następujące cele szczegółowe:

a)

stopniowe wprowadzanie w każdym państwie członkowskim jednolitego systemu kształcenia, szkolenia oraz jednolitych wymogów dotyczących kwalifikacji straży granicznej, co umożliwione zostanie w szczególności za pomocą realizacji opracowanego przez Agencję wspólnego podstawowego programu szkoleń, oraz uzupełnianie w spójny sposób działań Agencji w tej dziedzinie;

b)

wspieranie i zwiększanie wymiany funkcjonariuszy straży granicznej między państwami członkowskimi oraz delegowanie ich do innych państw członkowskich, co stanowi uzupełnienie wytycznych i działań Agencji w tej dziedzinie;

c)

upowszechnianie wykorzystania wzdłuż granic zewnętrznych kompatybilnej, najnowszej technologii zawsze, gdy jest to niezbędne dla prawidłowego, skutecznego lub jednolitego stosowania przepisów;

d)

wspieranie możliwości organów w zakresie stosowania tych samych procedur oraz podejmowania spójnych, szybkich i rozważnych decyzji w sprawie przekraczania granic zewnętrznych, w tym również wydawania wiz;

e)

propagowanie korzystania ze wspólnego Praktycznego podręcznika dla straży granicznej;

f)

tworzenie i unowocześnianie miejsc i ośrodków przeznaczonych dla osób, którym odmówiono wjazdu na terytorium danego państwa i dla osób, które zostały ujęte po nielegalnym przekroczeniu granicy lub kiedy zbliżały się do granic zewnętrznych w celu nielegalnego wjazdu na terytorium państw członkowskich;

g)

poprawa stanu bezpieczeństwa obiektów w przejściach granicznych w celu zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonariuszom straży granicznej oraz ochrony sprzętu, systemów ochrony i środków transportu.

4.   W odniesieniu do celu określonego w art. 3 ust. 1 lit. d) Fundusz wspiera następujące cele szczegółowe:

a)

wzmacnianie zdolności operacyjnych sieci oficerów łącznikowych ds. imigracji oraz wspieranie efektywniejszej współpracy poprzez sieć łączącą służby państw członkowskich;

b)

wprowadzanie środków zmierzających do udzielania wsparcia państwom członkowskim i przewoźnikom w wykonywaniu obowiązków nałożonych na nich na mocy dyrektywy Rady 2004/82/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie zobowiązania przewoźników do przekazywania danych pasażerów (20) oraz art. 26 Konwencji z dnia 19 czerwca 1990 r. wprowadzającej w życie układ z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. pomiędzy rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec i Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na ich wspólnych granicach (21) (zwanego dalej „układem z Schengen”) w celu zapobiegania nielegalnemu przekraczaniu granic zewnętrznych;

c)

wspieranie skuteczniejszej współpracy z przewoźnikami w portach lotniczych krajów odlotu, w tym jednolitego szkolenia personelu zatrudnianego przez przewoźników w zakresie dokumentów podróży;

d)

promowanie zarządzania jakością, sprawnej obsługi oraz wprowadzania udogodnień infrastrukturalnych w postępowaniu wizowym;

e)

promowanie współpracy między państwami członkowskimi w zakresie zwiększenia możliwości służb konsularnych w zakresie rozpatrywania wniosków o wydanie wizy;

f)

promowanie wspólnych praktyk w zakresie prowadzenia dochodzeń, jednolitych procedur administracyjnych i decyzji w zakresie wydawania wiz przez służby konsularne państwa członkowskiego znajdujące się w poszczególnych państwach trzecich;

g)

promowanie działań zmierzających ku systematycznej i regularnej współpracy między służbami konsularnymi a innymi służbami poszczególnych państw członkowskich, w szczególności w związku z systemem VIS, w tym wspólne korzystanie z zasobów i środków służących wydawaniu wiz, wymianie informacji, ekspertyzom i dochodzeniom dotyczącym wniosków o wydanie wizy oraz tworzeniu wspólnych ośrodków zajmujących się postępowaniem wizowym;

h)

wspieranie inicjatyw krajowych mających na celu wypracowanie wspólnych praktyk w zakresie prowadzenia dochodzeń, jednolitych procedur administracyjnych i podejmowanie decyzji w sprawie wiz przez służby konsularne poszczególnych państw członkowskich;

i)

ustanawianie wspólnych placówek konsularnych.

Artykuł 5

Działania kwalifikowalne w państwach członkowskich

1.   Fundusz wspiera działania w państwach członkowskich dotyczące celów szczegółowych określonych w art. 4, a w szczególności działania związane z:

a)

infrastrukturą przejść granicznych i związanych z nią zabudowań, takich jak placówki graniczne, lądowiska helikopterów lub pasy, lub pomieszczenia dla pojazdów lub osób oczekujących w przejściach granicznych;

b)

infrastrukturą, zabudowaniami i systemami niezbędnymi do ochrony między przejściami granicznymi oraz do zapobiegania nielegalnemu przekraczaniu granic zewnętrznych;

c)

sprzętem operacyjnym, takim jak czujniki, sprzęt do monitoringu wizyjnego, urządzenia do badania dokumentów, narzędzia wykrywające oraz stałe lub przenośne terminale z dostępem do SIS, VIS, Europejskiego Systemu Archiwizacji Obrazu (FADO) i innych systemów europejskich i krajowych;

d)

środkami transportu służącymi zapewnieniu kontroli granic zewnętrznych, takimi jak pojazdy, jednostki pływające, helikoptery i lekkie samoloty wyposażone w specjalny sprzęt elektroniczny do ochrony granic oraz wykrywania osób ukrywających się w środkach transportu;

e)

sprzętem umożliwiającym wymianę informacji w czasie rzeczywistym między właściwymi organami;

f)

systemami ICT;

g)

programami delegowania i wymiany personelu, takiego jak funkcjonariusze straży granicznej, urzędnicy imigracyjni i urzędnicy konsularni;

h)

szkoleniem i kształceniem personelu właściwych organów, w tym szkoleniami językowymi;

i)

inwestycjami w rozwój, testowanie i wykorzystanie najnowszej technologii;

j)

badaniami i projektami pilotażowymi mającymi na celu realizację zaleceń, stosowanie norm operacyjnych i najlepszych praktyk wynikających ze współpracy operacyjnej państw członkowskich w dziedzinie kontroli granicznych;

k)

badaniami i projektami pilotażowymi mającymi na celu wspieranie innowacji, ułatwianie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk oraz poprawę jakości zarządzania działaniami organizowanymi przez służby konsularne i inne służby państw członkowskich w państwach trzecich dotyczącymi przepływów obywateli państw trzecich na terytorium państw członkowskich, a także zacieśnienie współpracy w tym zakresie między państwami członkowskimi.

2.   Fundusz nie wspiera działań odnoszących się do tymczasowych granic zewnętrznych, jeśli działania takie obejmują inwestycje strukturalne niezgodne z celem jakim jest zniesienie kontroli osób na takich granicach, w szczególności działań, o których mowa w ust. 1 lit. a) i b).

Artykuł 6

Specjalny program tranzytowy

1.   Fundusz wspiera rekompensatę opłat uiszczonych za wydanie wiz tranzytowych oraz dodatkowych kosztów poniesionych w związku z wydawaniem uproszczonych dokumentów tranzytowych (FTD) i uproszczonych kolejowych dokumentów tranzytowych (FRTD) zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 693/2003 (22) i rozporządzeniem Rady (WE) nr 694/2003 (23).

2.   Do celów ust. 1, koszty dodatkowe oznaczają koszty wynikające bezpośrednio ze szczególnych wymogów związanych z realizacją specjalnego programu tranzytowego, a które nie powstały w wyniku wydawania wiz tranzytowych lub innych.

Do objęcia finansowaniem kwalifikują się następujące rodzaje kosztów dodatkowych:

a)

inwestycje w infrastrukturę;

b)

szkolenia personelu odpowiedzialnego za realizację specjalnego programu tranzytowego;

c)

dodatkowe koszty operacyjne, w tym wynagrodzenie personelu bezpośrednio zaangażowanego w realizację specjalnego programu tranzytowego.

3.   Należne opłaty, o których mowa w ust. 1, obliczane są na podstawie poziomu opłat za wizy tranzytowe określonego w załączniku 12 do Wspólnych Instrukcji Konsularnych dotyczących wiz, w obrębie ram finansowych określonych w art. 14 ust. 9.

Artykuł 7

Działania wspólnotowe

1.   Z inicjatywy Komisji można wykorzystać do 6 % dostępnych zasobów Funduszu na finansowanie działań ponadnarodowych lub działań będących przedmiotem zainteresowania całej Wspólnoty (zwanych dalej „działaniami wspólnotowymi”) w zakresie następujących celów:

a)

przyczyniania się do poprawy działań organizowanych przez służby konsularne i inne służby państw członkowskich w państwach trzecich w zakresie napływu obywateli państw trzecich na terytorium państw członkowskich oraz współpracy między państwami członkowskimi w tej dziedzinie, w tym działań oficerów łącznikowych ds. lotniczych i oficerów łącznikowych ds. imigracji;

b)

promowania stopniowego włączania kontroli celnych, weterynaryjnych i fitosanitarnych w zakres działalności zintegrowanego systemu zarządzania granicami zgodnie z rozwojem polityki w tej dziedzinie;

c)

zapewniania państwom członkowskim działań wspierających w przypadku należycie uzasadnionych sytuacji nadzwyczajnych wymagających pilnych działań na granicach zewnętrznych.

2.   Aby kwalifikować się do finansowania, działania wspólnotowe wymienione w ust. 1 lit. a) i b) w szczególności:

a)

zwiększają wspólnotową współpracę w dziedzinie wprowadzania w życie prawa wspólnotowego i dobrych praktyk;

b)

wspierają tworzenie ponadnarodowych sieci współpracy oraz projektów pilotażowych opartych na ponadnarodowym partnerstwie służb konsularnych z dwóch lub większej liczby państw członkowskich, mających za zadanie wspieranie innowacji i ułatwianie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk;

c)

wspierają badania, rozpowszechnianie i wymianę informacji na temat najlepszych praktyk i wszystkich innych aspektów celu ogólnego, jakim jest przyczynianie się do intensyfikacji działań organizowanych przez służby konsularne państw członkowskich w państwach trzecich i współpracy między państwami członkowskimi w tej dziedzinie, w tym również badania, rozpowszechnianie i wymianę informacji na temat wykorzystywania najnowszych technologii;

d)

wspierają projekty i opracowania badające możliwości nowych form współpracy wspólnotowej i prawa wspólnotowego w tym zakresie, w szczególności wspólnych ośrodków zajmujących się postępowaniem wizowym;

e)

wspierają opracowanie i stosowanie przez państwa członkowskie wspólnych narzędzi, metod i wskaźników statystycznych do celów pomiaru rozwoju polityki wizowej i współpracy konsularnej.

3.   Roczny program prac określający priorytety działań wspólnotowych przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 56 ust. 2.

ROZDZIAŁ II

ZASADY POMOCY

Artykuł 8

Komplementarność, spójność i zgodność

1.   Fundusz zapewnia pomoc, która uzupełnia działania podejmowane na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, włączając do nich priorytety Wspólnoty.

2.   Komisja i państwa członkowskie zapewniają spójność pomocy z Funduszu oraz państw członkowskich z działaniami, politykami i priorytetami Wspólnoty. Spójność ta znajduje w szczególności odbicie w programie wieloletnim, o którym mowa w art. 21.

3.   Działania finansowane z Funduszu są zgodne z postanowieniami Traktatu i przepisami aktów prawnych przyjętych na jego podstawie.

Artykuł 9

Programowanie

1.   Cele Funduszu realizowane są w ramach wieloletniego okresu programowania w latach 2007–2013, z zastrzeżeniem przeglądu śródokresowego zgodnie z art. 24. System programowania wieloletniego obejmuje priorytety oraz procesy zarządzania, podejmowania decyzji, audytu i poświadczania wydatków.

2.   Zatwierdzone przez Komisję programy wieloletnie są realizowane poprzez programy roczne.

Artykuł 10

Pomocniczość i proporcjonalność interwencji

1.   Obowiązek realizacji programów wieloletnich i rocznych, o których mowa w art. 21 i 23, spoczywa na państwach członkowskich, na odpowiednim szczeblu terytorialnym, zgodnie z systemem instytucjonalnym właściwym dla każdego państwa członkowskiego. Obowiązek ten wykonywany jest zgodnie z niniejszą decyzją.

2.   W odniesieniu do przepisów dotyczących audytu środki stosowane przez Komisję i państwa członkowskie różnią się w zależności od wielkości wkładu finansowego Wspólnoty. Tę samą zasadę stosuje się do przepisów dotyczących oceny oraz do sprawozdań z realizacji programów wieloletnich i rocznych.

Artykuł 11

Metody wykonania

1.   Budżet Wspólnoty przydzielony Funduszowi wykonuje się zgodnie z art. 53 ust. 1 lit. b) rozporządzenia finansowego, z wyjątkiem działań wspólnotowych, o których mowa w art. 7 niniejszej decyzji, oraz pomocy technicznej, o której mowa w art. 17 niniejszej decyzji.

2.   Komisja wykonuje swoje obowiązki w zakresie wykonania budżetu ogólnego Unii Europejskiej poprzez:

a)

sprawdzanie istnienia i właściwego funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli w państwach członkowskich zgodnie z procedurami opisanymi w art. 34;

b)

wstrzymywanie lub zawieszanie całości lub części płatności w przypadku wadliwego funkcjonowania krajowych systemów zarządzania i kontroli, zgodnie z procedurami określonymi w art. 43 i 44, oraz stosowanie wszelkich innych niezbędnych korekt finansowych zgodnie z procedurami opisanymi w art. 47 i 48.

3.   Państwa włączone we wdrażanie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen uczestniczą w Funduszu zgodnie z niniejszą decyzją.

4.   Dokonuje się ustaleń określających przepisy uzupełniające niezbędne do uregulowania kwestii takiego uczestnictwa w Funduszu, w tym przepisy zapewniające ochronę interesów finansowych Wspólnoty oraz uprawnienia kontrolne Trybunału Obrachunkowego.

Artykuł 12

Partnerstwo

1.   Każde państwo członkowskie organizuje, zgodnie z obowiązującymi przepisami i praktykami krajowymi, partnerstwo z instytucjami i podmiotami, które uczestniczą w realizacji programu wieloletniego lub które mogą, według zainteresowanego państwa członkowskiego, wnieść użyteczny wkład w jego opracowanie.

Takie instytucje i podmioty mogą obejmować właściwe władze regionalne, lokalne, miejskie i inne władze publiczne, organizacje międzynarodowe, w szczególności Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNCHR) i podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, takie jak organizacje pozarządowe lub partnerzy społeczni.

2.   Partnerstwo takie jest prowadzone w całkowitej zgodności z uprawnieniami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi właściwymi dla danej kategorii partnera.

ROZDZIAŁ III

RAMY FINANSOWE

Artykuł 13

Zasoby ogólne

1.   Koperta finansowa na realizację niniejszej decyzji w okresie od 1 dnia stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. wynosi 1 820 mln EUR.

2.   Roczne środki dla Funduszu są zatwierdzane przez władzę budżetową w obrębie limitów wyznaczonych w ramach finansowych.

3.   Komisja dokonuje indykatywnego rocznego podziału na poszczególne państwa członkowskie zgodnie z kryteriami ustalonymi w art. 14.

Artykuł 14

Roczna dystrybucja zasobów na kwalifikowalne działania w państwach członkowskich

1.   Dokonuje się podziału dostępnych rocznych zasobów pomiędzy państwa członkowskie w sposób następujący:

a)

30 % na zewnętrzne granice lądowe;

b)

35 % na zewnętrzne granice morskie;

c)

20 % na lotniska;

d)

15 % na placówki konsularne.

2.   Zasoby dostępne na mocy ust. 1 lit. a) są rozdzielane między państwa członkowskie w następujący sposób:

a)

70 % na długość ich zewnętrznych granic obliczanych na podstawie współczynników wagowych dla każdego konkretnego odcinka określanych zgodnie z art. 15 ust. 3 lit. a); oraz

b)

30 % na obciążenie pracą na ich zewnętrznych granicach lądowych, określone zgodnie z ust. 7 lit. a).

3.   Zasoby dostępne na mocy ust. 1 lit. b) są rozdzielane między państwa członkowskie w następujący sposób:

a)

70 % na długość ich zewnętrznej granicy obliczanej na podstawie współczynników wagowych dla każdego konkretnego odcinka określanych zgodnie z art. 15 ust. 3 lit. b); oraz

b)

30 % na obciążenie pracą na ich zewnętrznych granicach morskich, określone zgodnie z ust. 7 lit. a).

4.   Zasoby dostępne na mocy ust. 1 lit. c) są rozdzielane między państwa członkowskie na podstawie obciążenia pracą w ich portach lotniczych określanego zgodnie z ust. 7 lit. b).

5.   Zasoby dostępne na mocy ust. 1 lit. d) są rozdzielane między państwa członkowskie w następujący sposób:

a)

50 % na liczbę placówek konsularnych państw członkowskich w państwach wymienionych w załączniku I do rozporządzenia Rady (WE) nr 539/2001 z dnia 15 marca 2001 r. wymieniającego państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (24); oraz

b)

50 % na obciążenie pracą w odniesieniu do zarządzania polityką wizową w placówkach konsularnych państw członkowskich w państwach wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 539/2001 określone zgodnie z ust. 7 lit. c) niniejszego artykułu.

6.   Do celów rocznego podziału zasobów na mocy ust. 1 lit. a) i b):

a)

uwzględnia się linię pomiędzy obszarami, o których mowa w art. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 866/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie systemu na podstawie art. 2 Protokołu 10 do Aktu przystąpienia (25), chociaż nie stanowi ona zewnętrznej granicy lądowej, przez okres, w którym stosuje się postanowienia art. 1 protokołu 10 do Aktu przystąpienia z 2003 r., lecz nie uwzględnia się długości granicy morskiej na północ od tej linii;

b)

„zewnętrzne granice morskie” oznacza zewnętrzne granice morza terytorialnego państw członkowskich określone zgodnie z art. 4-16 Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, z zastrzeżeniem, że w przypadkach gdy wymagane są regularne operacje o dalekim zasięgu w celu zapobieżenia nielegalnej imigracji/nielegalnego przekroczenia, wówczas granica ta stanowić będzie zewnętrzną linię obszaru wysokiego ryzyka, która zostanie ustalona poprzez uwzględnienie danych operacyjnych z ostatnich dwóch lat dostarczonych przez dane państwa członkowskie. Niniejszą definicję stosuje się wyłącznie do celów niniejszej decyzji, a wszystkie operacje są przeprowadzane z poszanowaniem prawa międzynarodowego.

7.   Obciążenie pracą jest obliczane na podstawie średnich wielkości z poprzednich dwóch lat dla następujących czynników:

a)

na zewnętrznych granicach lądowych i zewnętrznych granicach morskich:

(i)

liczba osób przekraczających granice zewnętrzne na wyznaczonych przejściach granicznych;

(ii)

liczba obywateli państw trzecich, którym odmówiono wjazdu na tej granicy zewnętrznej;

(iii)

liczba obywateli państw trzecich zatrzymanych po nielegalnym przekroczeniu granicy, w tym liczba osób zatrzymanych na morzu;

b)

na lotniskach:

(i)

liczba osób przekraczających granice zewnętrzne na wyznaczonych przejściach granicznych;

(ii)

liczba obywateli państw trzecich, którym odmówiono wjazdu na tej granicy zewnętrznej;

c)

w placówkach konsularnych:

liczba wniosków wizowych.

Obciążenie pracą w 2007 roku opiera się wyłącznie na danych za 2005 rok.

8.   Współczynniki wagowe, o których mowa w ust. 2 i 3, zostaną określone przez Agencję zgodnie z art. 15.

9.   W odniesieniu do długości zewnętrznych granic lądowych, o której mowa w ust. 2 lit. a), w obliczeniach rocznego podziału zasobów nie uwzględnia się tymczasowych granic zewnętrznych. Uwzględnia się jednak tymczasowe granice zewnętrzne między państwem członkowskim, które przystąpiło od Unii Europejskiej do dnia 1 maja 2004  r., a państwem członkowskim, które przystąpiło po dniu 1 maja 2004 r.

10.   Wielkościami odniesienia dotyczącymi obciążenia pracą, o którym mowa w ust. 7, są najnowsze statystyki opracowane przez Komisję (Eurostat) na podstawie danych dostarczonych przez państwa członkowskie zgodnie z prawem wspólnotowym.

W przypadku gdy państwa członkowskie nie dostarczyły Komisji (Eurostatowi) odnośnych statystyk, dostarczają one możliwie najszybciej dane tymczasowe.

Przed przyjęciem tych danych jako wielkości odniesienia, Komisja (Eurostat) ocenia jakość, porównywalność i kompletność informacji statystycznych zgodnie ze standardowymi procedurami operacyjnymi. Na wniosek Komisji (Eurostatu) państwa członkowskie dostarczają jej wszelkich niezbędnych do tego celu informacji.

11.   W przypadku gdy wielkości odniesienia nie są dostępne w formie statystyk opracowanych przez Komisję (Eurostat) zgodnie z prawem wspólnotowym, państwa członkowskie dostarczają Komisji dane tymczasowe do dnia 1 listopada każdego roku w celu oszacowania kwoty, która ma im zostać przydzielona na następny rok zgodnie z art. 23 ust. 2.

Przed przyjęciem przez Komisję tych danych jako wielkości odniesienia Komisja (Eurostat) może ocenić jakość, porównywalność i kompletność informacji statystycznych zgodnie ze standardowymi procedurami operacyjnymi. Na wniosek Komisji (Eurostatu) państwa członkowskie dostarczają jej wszelkich niezbędnych do tego celu informacji.

12.   Przydział zasobów określonych w ust. 1 nie obejmuje zasobów przydzielonych do celów określonych w art. 6 i art. 19. Zasoby przydzielone do celów określonych w art. 6 nie przekraczają 108 mln EUR na lata 2007–2013.

Artykuł 15

Analiza ryzyka przeprowadzana przez Agencję do celów rocznego podziału zasobów

1.   W celu określenia współczynników wagowych, o których mowa w art. 14 ust. 8, Agencja dostarcza Komisji do dnia 1 kwietnia każdego roku szczegółowe sprawozdanie opisujące trudności w prowadzeniu ochrony granic oraz sytuację na zewnętrznych granicach państw członkowskich, zwracając specjalną uwagę na szczególną bliskość państw członkowskich wobec obszarów zagrożonych nielegalną imigracją w poprzednim roku, uwzględniając również liczbę osób, które nielegalnie przedostały się na terytorium tych państw członkowskich, oraz wielkość tych państw członkowskich.

2.   W sprawozdaniu tym, zgodnie z wspólnym zintegrowanym modelem analizy ryzyka, o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (WE) nr 2007/2004, analizowane są zagrożenia, które w poprzednim roku miały wpływ na zewnętrzne granice państw członkowskich z uwzględnieniem rozwoju sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej w państwach trzecich, w szczególności w sąsiednich państwach trzecich, a także określa się prawdopodobne przyszłe tendencje w przepływach migracyjnych i nielegalnej działalności na granicach zewnętrznych.

Ta analiza ryzyka opiera się głównie na następujących informacjach zebranych przez Agencję, dostarczonych przez państwa członkowskie lub otrzymanych od Komisji (Eurostatu):

a)

liczbie obywateli państw trzecich, którym odmówiono wjazdu na tej granicy zewnętrznej;

b)

liczbie obywateli państw trzecich zatrzymanych podczas nielegalnego przekraczania granicy zewnętrznej lub próby jej nielegalnego przekroczenia;

c)

liczbie ujętych pośredników, którzy celowo pomagali obywatelom państw trzecich w niedozwolonym przedostaniu się przez granicę;

d)

liczbie podrobionych lub fałszywych dokumentów podróży oraz liczbie dokumentów podróży i wiz wydanych na fałszywych podstawach, które zostały wykryte w przejściach granicznych zgodnie z kodeksem granicznym Schengen.

W przypadku gdy wielkości odniesienia nie zostały dostarczone w formie statystyk opracowanych przez Komisję (Eurostat), lecz przez państwa członkowskie, Agencja może zażądać od tych państw członkowskich niezbędnych informacji w celu dokonania oceny jakości, porównywalności i kompletności informacji statystycznych. Agencja może zwrócić się do Komisji (Eurostatu) o pomoc przy przeprowadzaniu takiej oceny.

3.   Sprawozdanie to, zgodnie z ust. 1 i 2, określa również poziomy zagrożenia na zewnętrznych granicach każdego z państw członkowskich i wyznacza następujące szczegółowe współczynniki wagowe dla każdego odcinka granicy zewnętrznej danego państwa członkowskiego:

a)

zewnętrzna granica lądowa:

(i)

współczynnik 1 dla normalnego zagrożenia;

(ii)

współczynnik 1,5 dla średniego zagrożenia;

(iii)

współczynnik 3 dla dużego zagrożenia;

b)

zewnętrzna granica morska:

(i)

współczynnik 0 dla minimalnego zagrożenia;

(ii)

współczynnik 1 dla normalnego zagrożenia;

(iii)

współczynnik 3 dla średniego zagrożenia;

(iv)

współczynnik 8 dla dużego zagrożenia.

Artykuł 16

Struktura finansowania

1.   Wkład finansowy Funduszu ma postać dotacji.

2.   Działania wspierane z Funduszu są współfinansowane ze źródeł publicznych lub prywatnych, nie są nastawione na osiąganie zysku i nie kwalifikują się do finansowania z innych źródeł objętych budżetem ogólnym Unii Europejskiej.

3.   Środki przyznane z Funduszu uzupełniają wydatki publiczne lub wydatki równoważne przydzielone przez państwa członkowskie na działania objęte niniejszą decyzją.

4.   Wkład Wspólnoty we wspierane projekty w odniesieniu do działań realizowanych w państwach członkowskich na podstawie art. 4 nie przekracza 50 % całkowitych kosztów danego działania.

Wkład ten może zostać podwyższony do 75 % w przypadku projektów służących realizacji szczególnych celów priorytetowych wyznaczonych w wytycznych strategicznych, o których mowa w art. 20.

Wkład Wspólnoty podwyższa się do 75 % w państwach członkowskich objętych Funduszem Spójności.

5.   W ramach realizacji programów krajowych określonych w rozdziale IV państwa członkowskie dokonują wyboru projektów przeznaczonych do finansowania na podstawie następujących kryteriów minimalnych:

a)

sytuacji i wymogów w danym państwie członkowskim;

b)

efektywności kosztowej wydatków, między innymi z uwzględnieniem liczby osób, których taki projekt dotyczy;

c)

doświadczenia, wiedzy fachowej, wiarygodności i wkładu finansowego organizacji składającej wniosek o finansowanie i wszelkich organizacji partnerskich;

d)

zakresu, w jakim projekt uzupełnia inne działania finansowane z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub stanowi część programów krajowych.

6.   Pomoc finansowa Wspólnoty na działania wspierane z Funduszu jest zasadniczo udzielana na okres nie dłuższy niż trzy lata, pod warunkiem przedkładania okresowych sprawozdań z postępów w realizacji.

Artykuł 17

Pomoc techniczna z inicjatywy Komisji

1.   Z inicjatywy Komisji lub w jej imieniu, do pułapu 500 000 EUR rocznego przydziału środków z Funduszu, Fundusz może finansować środki przygotowawcze, środki związane z monitorowaniem, wsparciem administracyjnym i technicznym, jak również środki związane z oceną, audytem i kontrolą, niezbędne do wykonania niniejszej decyzji.

2.   Środki te obejmują:

a)

badania, oceny, ekspertyzy i statystyki, również o charakterze ogólnym, dotyczące funkcjonowania Funduszu;

b)

środki informacyjne przeznaczone dla państw członkowskich, beneficjentów końcowych i opinii publicznej, w tym kampanie mające na celu zwiększanie świadomości społecznej oraz wspólną bazę danych dotyczącą projektów finansowanych w ramach Funduszu;

c)

instalację, obsługę i łączenie informatycznych systemów zarządzania, monitorowania, kontroli i oceny;

d)

opracowanie wspólnych ram oceny i monitorowania, jak również systemu wskaźników z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, wskaźników krajowych;

e)

doskonalenie metod oceny i wymiany informacji o praktykach w tym zakresie;

f)

środki informacyjne i szkoleniowe przeznaczone dla instytucji wyznaczonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 27, stanowiące uzupełnienie wysiłków podejmowanych przez państwa członkowskie w celu udzielenia ich instytucjom wskazówek zgodnie z art. 33 ust. 2.

Artykuł 18

Pomoc techniczna z inicjatywy państw członkowskich

1.   Z inicjatywy danego państwa członkowskiego, w odniesieniu do każdego programu rocznego, Fundusz może finansować środki przygotowawcze, środki związane z zarządzaniem, monitorowaniem, oceną, jak również środki informacyjne i kontrolne oraz środki służące wzmocnieniu zdolności administracyjnych do celów realizacji Funduszu.

2.   Kwota przeznaczona na pomoc techniczną w ramach każdego programu rocznego nie może przekraczać:

a)

na lata 2007–2010 – 7 % całkowitej rocznej kwoty współfinansowania przydzielonej danemu państwu członkowskiemu, plus 30 000 EUR; oraz

b)

na lata 2011–2013 – 4 % całkowitej rocznej kwoty współfinansowania przydzielonej danemu państwu członkowskiemu, plus 30 000 EUR.

Artykuł 19

Działania szczególne

1.   Komisja sporządza co roku wykaz działań szczególnych, które państwa członkowskie mają, w stosownych przypadkach, we współpracy z Agencją, zrealizować, a które przyczyniają się do opracowania europejskiego wspólnego zintegrowanego systemu zarządzania granicami poprzez wyeliminowanie niedoskonałości na strategicznych punktach granicznych, określonych w analizach ryzyka, o których mowa art. 15.

2.   Roczny program pracy, o którym mowa w art. 7 ust. 3, określa ramy finansowania takich działań, w tym cele i kryteria oceny.

3.   Wykaz wybranych działań przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 56 ust. 2.

4.   Pomoc finansowa z Funduszu na działania szczególne jest ograniczona do sześciu miesięcy i nie przekracza 80 % kosztów każdego działania.

5.   Dostępne zasoby roczne na te działania nie przekraczają 10 mln EUR. Zasoby, które pozostały dostępne po dokonaniu wyboru, o którym mowa w ust. 3, mogą być wykorzystane do finansowania działań określonych w art. 7.

ROZDZIAŁ IV

PROGRAMOWANIE

Artykuł 20

Przyjęcie wytycznych strategicznych

1.   Komisja przyjmuje wytyczne strategiczne określające ramy interwencji Funduszu, z uwzględnieniem postępu w opracowywaniu i wdrażaniu prawodawstwa wspólnotowego w obszarze granic zewnętrznych i w dziedzinie polityki wizowej, jak również indykatywny podział zasobów finansowych Funduszu w okresie objętym programem wieloletnim.

2.   W odniesieniu do celów ogólnych, o których mowa w art. 3 ust. 1 lit. a)–c), wytyczne te służą w szczególności realizacji priorytetów Wspólnoty mając na celu dalsze stopniowe ustanawianie europejskiego wspólnego zintegrowanego systemu zarządzania granicami zewnętrznymi oraz wzmacnianie kontroli i ochrony granic zewnętrznych Unii.

3.   W odniesieniu do celów ogólnych, o których mowa w art. 3 ust. 1 lit. d), wytyczne te służą w szczególności realizacji priorytetów Wspólnoty mających na celu dalszy rozwój wspólnej polityki wizowej jako części wielopoziomowego systemu zmierzającego do ułatwienia legalnej podróży oraz zwalczania nielegalnej imigracji poprzez usprawnienie trybu rozpatrywania wniosków w lokalnych urzędach konsularnych.

4.   Komisja przyjmuje wytyczne strategiczne odnoszące się do wieloletniego okresu programowania do dnia 31 lipca 2007 r.

5.   Wytyczne strategiczne przyjmuje się zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 56 ust. 3. Po przyjęciu wytycznych strategicznych zostają one dołączone do niniejszej decyzji.

Artykuł 21

Przygotowywanie i zatwierdzanie krajowych programów wieloletnich

1.   Na podstawie wytycznych strategicznych, o których mowa w art. 20, każde państwo członkowskie przedstawia projekt programu wieloletniego, który składa się z następujących elementów:

a)

opisu aktualnej sytuacji w tym państwie członkowskim w odniesieniu do infrastruktury, sprzętu, środków transportu, systemów ICT oraz uzgodnień dotyczących kształcenia i szkolenia personelu zatrudnionego, odpowiednio, we władzach granicznych i konsularnych;

b)

analizy potrzeb występujących w danym państwie członkowskim w zakresie infrastruktury, sprzętu, środków transportu, systemów ICT oraz uzgodnień dotyczących kształcenia i szkolenia personelu zatrudnionego, odpowiednio, we władzach granicznych i konsularnych, a także wskazanie celów operacyjnych umożliwiających zaspokojenie tych potrzeb w okresie objętym programem wieloletnim;

c)

przedstawienia odpowiedniej strategii osiągnięcia tych celów oraz priorytetów przypisanych ich osiągnięciu, a także opisu działań przewidzianych w celu realizacji tych priorytetów;

d)

wskazania, czy strategia ta jest spójna z innymi instrumentami regionalnymi, krajowymi i wspólnotowymi;

e)

informacji na temat priorytetów i ich celów szczegółowych. Cele te określa się ilościowo, z wykorzystaniem ograniczonej liczby wskaźników, z uwzględnieniem zasady proporcjonalności. Wskaźniki te muszą umożliwiać mierzenie postępu w stosunku do sytuacji wyjściowej oraz skuteczności realizacji priorytetów poprzez osiąganie celów szczegółowych;

f)

opisu podejścia wybranego do realizacji zasady partnerstwa określonej w art. 12;

g)

projektu planu finansowania, który określa proponowany wkład finansowy Funduszu i ogólną kwotę współfinansowania publicznego lub prywatnego dla każdego priorytetu i każdego programu rocznego;

h)

przepisów ustanowionych w celu zapewnienia podania treści programu wieloletniego do wiadomości publicznej.

2.   Państwa członkowskie przedkładają Komisji projekt programu wieloletniego nie później niż cztery miesiące po przedstawieniu przez Komisję wytycznych strategicznych.

3.   W celu zatwierdzenia projektu programu wieloletniego Komisja przeprowadza analizę:

a)

zgodności projektu programu wieloletniego z celami Funduszu i wytycznymi strategicznymi, o których mowa w art. 20;

b)

istotności działań przewidzianych w projekcie programu wieloletniego w świetle proponowanej strategii;

c)

zgodności ustaleń w zakresie zarządzania i kontroli, dokonanych przez dane państwo członkowskie w odniesieniu do realizacji interwencji Funduszu, z przepisami niniejszej decyzji;

d)

zgodności projektu programu wieloletniego z prawem wspólnotowym, w szczególności z przepisami prawa wspólnotowego mającymi na celu zapewnienie swobodnego przepływu osób w powiązaniu z bezpośrednio z nimi związanymi środkami towarzyszącymi w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu i imigracji.

4.   W przypadku gdy Komisja uzna, że projekt programu wieloletniego jest niespójny z wytycznymi strategicznymi lub że jest on niezgodny z przepisami niniejszej decyzji w zakresie systemów zarządzania i kontroli lub z prawem wspólnotowym, wzywa ona dane państwo członkowskie do przedstawienia wszystkich niezbędnych informacji dodatkowych i, w stosownych przypadkach, do dokonania odpowiednich zmian w projekcie programu wieloletniego.

5.   Komisja zatwierdza program wieloletni w terminie trzech miesięcy od chwili jego formalnego przedłożenia, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 56 ust. 2.

Artykuł 22

Zmiana programów wieloletnich

1.   Z inicjatywy danego państwa członkowskiego lub Komisji program wieloletni poddaje się ponownej analizie i, w razie konieczności, wprowadza się do niego zmiany w odniesieniu do pozostałej części okresu programowania w celu uwzględnienia w większym stopniu lub w inny sposób priorytetów Wspólnoty. Ponowne rozpatrzenie programów wieloletnich może nastąpić w świetle przeprowadzonych ocen lub w następstwie trudności napotkanych podczas realizacji.

2.   Komisja przyjmuje decyzję w sprawie zatwierdzenia zmiany programu wieloletniego możliwie najszybciej po formalnym przedłożeniu stosownego wniosku przez zainteresowane państwo członkowskie. Zmiana programu wieloletniego przeprowadzana jest zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 56 ust. 2.

Artykuł 23

Programy roczne

1.   Zatwierdzony przez Komisję program wieloletni realizowany jest poprzez programy roczne.

2.   Do dnia 1 lipca każdego roku Komisja przedstawia państwom członkowskim szacunkowe kwoty, które zostaną im przydzielone na następny rok z ogólnej kwoty środków przydzielonych w ramach rocznej procedury budżetowej, obliczone zgodnie z art. 14.

3.   Do dnia 1 listopada każdego roku państwa członkowskie przedstawiają Komisji projekt programu rocznego na następny rok sporządzony zgodnie z programem wieloletnim i składający się z następujących elementów:

a)

ogólnych zasad wyboru projektów, które mają być finansowane w ramach programu rocznego;

b)

opisu działań, które mają być wspierane w ramach programu rocznego;

c)

proponowanego finansowego podziału wkładu Funduszu na poszczególne działania w ramach programu oraz wskazania wnioskowanej kwoty na pokrycie kosztów pomocy technicznej w ramach art. 18, służącej realizacji programu rocznego.

4.   Analizując projekt programu rocznego państwa członkowskiego, Komisja uwzględnia ostateczną kwotę środków przydzielonych Funduszowi w ramach procedury budżetowej.

W terminie jednego miesiąca od formalnego przedłożenia projektu programu rocznego Komisja informuje dane państwo członkowskie o możliwości jego zatwierdzenia. Jeżeli projekt programu rocznego jest niezgodny z programem wieloletnim, Komisja wzywa to państwo członkowskie do przedstawienia wszystkich niezbędnych informacji i, w stosownych przypadkach, do wprowadzenia odpowiednich zmian do projektu programu rocznego.

Komisja przyjmuje decyzję w sprawie finansowania zatwierdzającą program roczny do dnia 1 marca danego roku. W decyzji określa się kwotę przydzieloną danemu państwu członkowskiemu oraz okres, w którym wydatki są kwalifikowalne.

5.   W celu uwzględnienia należycie uzasadnionych sytuacji nadzwyczajnych, które nie zostały przewidziane w chwili zatwierdzania programu rocznego, a które wymagają podjęcia pilnych działań, państwo członkowskie może dokonać zmiany w wysokości do 10 % kwoty podziału finansowego wkładu Funduszu pomiędzy różne działania wymienione w programie rocznym lub przydzielić do 10 % przyznanej kwoty na inne działania zgodnie z niniejszą decyzją. Dane państwo członkowskie informuje Komisję o zmienionym programie rocznym.

Artykuł 24

Przegląd śródokresowy programu wieloletniego

1.   Komisja dokonuje przeglądu wytycznych strategicznych i, w razie potrzeby, przyjmuje do dnia 31 marca 2010 r. zmienione wytyczne strategiczne na lata 2011–2013.

2.   W przypadku przyjęcia takich zmienionych wytycznych strategicznych każde państwo członkowskie ponownie analizuje swój program wieloletni i, w stosownych przypadkach, wprowadza do niego zmiany.

3.   Zasady określone w art. 21 dotyczące przygotowania i zatwierdzenia krajowych programów wieloletnich mają zastosowanie odpowiednio do przygotowywania i zatwierdzania tych zmienionych programów wieloletnich.

4.   Zmienione wytyczne strategiczne przyjmuje się zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 56 ust. 3.

ROZDZIAŁ V

SYSTEMY ZARZĄDZANIA I KONTROLI

Artykuł 25

Wykonanie

Komisja odpowiada za wykonanie niniejszej decyzji i przyjmuje niezbędne przepisy wykonawcze.

Artykuł 26

Ogólne zasady działania systemów zarządzania i kontroli

Ustanowione przez państwa członkowskie systemy zarządzania i kontroli programów wieloletnich zapewniają:

a)

określenie funkcji podmiotów w zarządzaniu i kontroli oraz przydziału funkcji w obrębie każdego podmiotu;

b)

zgodność z zasadą rozdzielenia funkcji pomiędzy tymi podmiotami i w ich obrębie;

c)

odpowiednie zasoby dla każdego podmiotu do pełnienia funkcji, które mu wyznaczono, przez cały okres realizacji działań współfinansowanych z Funduszu;

d)

procedury dla zapewniania zasadności i prawidłowości wydatków zadeklarowanych w ramach programów rocznych;

e)

wiarygodne, skomputeryzowane systemy rachunkowości i księgowości, monitorowania i sprawozdawczości finansowej;

f)

system sprawozdawczości i monitorowania, w przypadku gdy podmiot odpowiedzialny powierza wykonanie zadań innemu podmiotowi;

g)

instrukcje postępowania odnoszące się do funkcji, które należy wypełnić;

h)

ustalenia dotyczące audytu funkcjonowania systemu;

i)

systemy i procedury w celu zapewnienia stosowania właściwej ścieżki audytu;

j)

procedury sprawozdawczości i monitorowania nieprawidłowości oraz odzyskiwania kwot nienależnie wypłaconych.

Artykuł 27

Wyznaczanie instytucji

1.   Do celów realizacji programu wieloletniego i programów rocznych państwo członkowskie wyznacza:

a)

instytucję odpowiedzialną: organ funkcjonalny państwa członkowskiego, krajowy organ publiczny lub podmiot wyznaczony przez państwo członkowskie, lub podmiot prawa prywatnego państwa członkowskiego wypełniający misję publiczną, który odpowiada za zarządzanie programem wieloletnim i programami rocznymi finansowanymi ze środków Funduszu oraz za wszelkie kontakty z Komisją;

b)

instytucję certyfikującą: krajowy organ publiczny lub podmiot lub osoba fizyczna działająca w charakterze takiego organu lub podmiotu, wyznaczone przez państwo członkowskie do poświadczania deklaracji wydatków przed ich przesłaniem do Komisji;

c)

instytucję audytową: krajowy organ publiczny lub podmiot, pod warunkiem że jest on funkcjonalnie niezależny od instytucji odpowiedzialnej i instytucji certyfikującej, wyznaczony przez państwo członkowskie i odpowiedzialny za weryfikację skutecznego działania systemu zarządzania i kontroli;

d)

w stosownych przypadkach, instytucję delegowaną.

2.   Państwo członkowskie określa zasady regulujące jego stosunki z instytucjami, o których mowa w ust. 1, a także ich stosunki z Komisją.

3.   Z zastrzeżeniem art. 26 lit. b), niektóre lub wszystkie instytucje, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, mogą stanowić część tego samego podmiotu.

4.   Komisja przyjmuje przepisy wykonawcze dla art. 28–32 zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 56 ust. 2.

Artykuł 28

Instytucja odpowiedzialna

1.   Instytucja odpowiedzialna spełnia następujące warunki minimalne:

a)

posiada osobowość prawną, chyba że jest organem funkcjonalnym państwa członkowskiego;

b)

dysponuje infrastrukturą wymaganą do prowadzenia łatwej komunikacji z szerokim gronem użytkowników, podmiotami odpowiedzialnymi w innych państwach członkowskich oraz Komisją;

c)

działa w otoczeniu administracyjnym, które pozwala jej prawidłowo wykonywać swoje zadania i unikać wszelkich konfliktów interesów;

d)

jest w stanie stosować wspólnotowe zasady zarządzania funduszami;

e)

dysponuje środkami finansowymi i możliwościami w zakresie zarządzania, proporcjonalnymi do wielkości funduszy wspólnotowych, którymi będzie zobowiązana zarządzać;

f)

dysponuje personelem, którego kwalifikacje zawodowe odpowiadają potrzebom pracy administracyjnej w środowisku międzynarodowym.

2.   Państwo członkowskie zapewnia instytucji odpowiedzialnej odpowiednie środki finansowe, tak aby mogła ona właściwie wykonywać swoje zadania w sposób ciągły przez cały okres 2007–2013.

3.   Komisja może udzielać państwom członkowskim pomocy w szkoleniu personelu, w szczególności w odniesieniu do prawidłowego stosowania rozdziałów V–IX.

Artykuł 29

Zadania instytucji odpowiedzialnej

1.   Instytucja odpowiedzialna odpowiada za zarządzanie programem wieloletnim i jego realizację zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

Instytucja ta w szczególności:

a)

prowadzi konsultacje z partnerami zgodnie z art. 12;

b)

przedkłada Komisji projekt programu wieloletniego i projekty programów rocznych, do których odnoszą się art. 21 i 23;

c)

organizuje i ogłasza zaproszenia do składania ofert i projektów, w stosownych przypadkach;

d)

organizuje wybór projektów do celów współfinansowania w ramach Funduszu zgodnie z kryteriami określonymi w art. 16 ust. 5;

e)

przyjmuje płatności dokonywane przez Komisję i dokonuje płatności na rzecz beneficjentów końcowych;

f)

zapewnia spójność i komplementarność między współfinansowaniem w ramach Funduszu i w ramach innych stosownych instrumentów finansowych, krajowych i wspólnotowych;

g)

monitoruje dostarczenie współfinansowanych towarów i usług oraz weryfikuje, czy wydatki zadeklarowane na działania zostały rzeczywiście poniesione oraz są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi;

h)

zapewnia istnienie informatycznego systemu ewidencjonowania i przechowywania zapisów księgowych dla każdego działania w ramach programów rocznych, oraz że dane na temat realizacji, niezbędne do celów zarządzania finansowego, monitorowania, kontroli i oceny, są gromadzone;

i)

zapewnia utrzymywanie przez beneficjentów końcowych i inne podmioty uczestniczące w realizacji działań współfinansowanych z Funduszu odrębnego systemu księgowego albo odpowiedniego kodu księgowego dla wszystkich transakcji związanych z danym działaniem, bez uszczerbku dla krajowych zasad księgowych;

j)

zapewnia przeprowadzanie ocen Funduszu, o których mowa w art. 51, w terminach określonych w art. 52 ust. 2 i zgodnie z normami jakości uzgodnionymi między Komisją a danym państwem członkowskim;

k)

ustanawia procedury dla zapewnienia, że wszystkie dokumenty dotyczące wydatków i audytów, wymagane do zapewnienia właściwej ścieżki audytu, są przechowywane zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 45;

l)

zapewnia otrzymywanie przez instytucję audytową, do celów prowadzenia audytów określonych w art. 32 ust. 1, wszystkich niezbędnych informacji na temat stosowanych procedur zarządzania i projektów współfinansowanych z Funduszu;

m)

zapewnia otrzymywanie przez instytucję certyfikującą, do celów poświadczania, wszystkich niezbędnych informacji na temat procedur i weryfikacji przeprowadzonych w odniesieniu do wydatków;

n)

sporządza i przedkłada Komisji sprawozdania z postępów w realizacji programów rocznych i sprawozdania końcowe z realizacji programów rocznych, deklaracje wydatków poświadczonych przez instytucję certyfikującą i wnioski o płatność lub, w stosownych przypadkach, deklaracje zwrotu kosztów;

o)

prowadzi działalność informacyjną i doradczą oraz rozpowszechnia wyniki wspieranych działań;

p)

współpracuje z Komisją i instytucjami odpowiedzialnymi w innych państwach członkowskich;

q)

kontroluje wdrożenie przez beneficjentów końcowych wytycznych, o których mowa w art. 35 ust. 6.

2.   Działalność instytucji odpowiedzialnej związana z zarządzaniem projektami realizowanymi w państwach członkowskich może być finansowana w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 18.

Artykuł 30

Delegacja zadań przez instytucję odpowiedzialną

1.   W przypadku gdy wykonanie wszystkich lub niektórych zadań instytucji odpowiedzialnej powierza się instytucji delegowanej, instytucja odpowiedzialna określa zakres delegowanych zadań oraz ustala szczegółowe procedury wykonania tych zadań, zgodnie z warunkami określonymi w art. 28.

2.   Procedury te obejmują regularne dostarczanie instytucji odpowiedzialnej informacji na temat skutecznego wykonywania delegowanych zadań i opis zastosowanych środków.

Artykuł 31

Instytucja certyfikująca

1.   Instytucja certyfikująca:

a)

poświadcza, że:

(i)

deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z rzetelnych systemów księgowych i jest oparta na weryfikowalnych dokumentach uzupełniających;

(ii)

zadeklarowane wydatki są zgodne z mającymi zastosowanie zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały poniesione w związku z działaniami wybranymi na podstawie kryteriów mających zastosowanie do programu i zgodnych z zasadami wspólnotowymi i krajowymi;

b)

zapewnia do celów poświadczenia, że otrzymała od instytucji odpowiedzialnej odpowiednie informacje na temat procedur i weryfikacji przeprowadzonych w odniesieniu do wydatków zawartych w deklaracjach wydatków;

c)

uwzględnia do celów poświadczenia wyniki wszystkich audytów przeprowadzonych przez instytucję audytową lub na jej odpowiedzialność;

d)

utrzymuje w formie elektronicznej zapisy księgowe dotyczące wydatków zadeklarowanych Komisji;

e)

weryfikuje odzyskanie wszelkich wspólnotowych środków finansowych, w stosownych przypadkach wraz z odsetkami, w przypadku stwierdzenia, że zostały one nienależnie wypłacone w wyniku wykrytych nieprawidłowości;

f)

prowadzi ewidencję kwot podlegających odzyskaniu i kwot odzyskanych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej, w miarę możliwości poprzez potrącenie ich z następnej deklaracji wydatków.

2.   Działalność instytucji certyfikującej związana z projektami realizowanymi w państwach członkowskich może być finansowana w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 18, pod warunkiem poszanowania prerogatyw tej instytucji określonych w art. 27.

Artykuł 32

Instytucja audytowa

1.   Instytucja audytowa:

a)

zapewnia prowadzenie audytów w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli;

b)

zapewnia prowadzenie audytów działań na podstawie odpowiedniej próby w celu zweryfikowania zadeklarowanych wydatków; próba taka stanowi co najmniej 10 % całkowitej kwoty kwalifikowalnych wydatków dla każdego programu rocznego;

c)

przedstawia Komisji, w terminie sześciu miesięcy od zatwierdzenia programu wieloletniego, strategię audytu obejmującą podmioty, które będą przeprowadzać audyty, o których mowa w lit. a) i b), zapewniając przeprowadzanie audytu głównych beneficjentów współfinansowania z Funduszu i równomierny rozkład audytów w całym okresie programowania.

2.   W przypadku gdy instytucja audytowa wyznaczona na mocy niniejszej decyzji jest także instytucja audytową wyznaczoną na mocy decyzji 2007/573/WE, 2007/575/WE i 2007/.../WE lub w przypadku gdy do dwóch lub większej liczby tych Funduszy stosuje się wspólny system, można przedłożyć jedną strategię audytu zgodnie z ust. 1 lit. c).

3.   Dla każdego programu rocznego instytucja audytowa sporządza sprawozdanie obejmujące:

a)

roczne sprawozdanie z audytu przedstawiające wyniki audytów przeprowadzonych zgodnie ze strategią audytu w odniesieniu do programu rocznego oraz informujące o wszelkich brakach wykrytych w systemach zarządzania i kontroli programu;

b)

opinię, na podstawie kontroli i audytów przeprowadzonych na odpowiedzialność instytucji audytowej, w kwestii tego, czy funkcjonowanie systemu zarządzania i kontroli daje racjonalne zapewnienie, że deklaracje wydatków przedstawione Komisji są prawidłowe i że transakcje będące ich podstawą są zgodne z prawem i prawidłowe;

c)

deklarację zawierającą ocenę zasadności wniosku o płatność salda lub deklaracji zwrotu kosztów oraz ocenę zgodności z prawem i prawidłowości odnośnych wydatków.

4.   Instytucja audytowa zapewnia, że czynności audytowe uwzględniają uznane w skali międzynarodowej standardy audytu.

5.   Audyty dotyczące projektów realizowanych w państwach członkowskich mogą być finansowane w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 18, pod warunkiem poszanowania prerogatyw instytucji audytowej określonych w art. 27.

ROZDZIAŁ VI

OBOWIĄZKI I KONTROLA

Artykuł 33

Obowiązki państw członkowskich

1.   Państwa członkowskie są odpowiedzialne za zapewnienie należytego zarządzania finansowego programem wieloletnim i programami rocznymi oraz za zgodność z prawem i prawidłowość transakcji będących ich podstawą.

2.   Państwa członkowskie zapewniają udzielenie instytucjom odpowiedzialnym i wszelkim instytucjom delegowanym, instytucjom certyfikującym, instytucjom audytowym oraz wszelkim innym odnośnym podmiotom odpowiednich wskazówek w sprawie ustanawiania systemów zarządzania i kontroli, o których mowa w art. 26-32, w celu zapewnienia skutecznego i prawidłowego wydatkowania środków finansowych Wspólnoty.

3.   Państwa członkowskie zapobiegają nieprawidłowościom, wykrywają je i korygują. Zgłaszają je Komisji i informują Komisję na bieżąco o postępach w wynikłych postępowaniach administracyjnych i prawnych.

W przypadku braku możliwości odzyskania kwot nienależnie wypłaconych beneficjentowi końcowemu, dane państwo członkowskie odpowiada za zwrot kwot utraconych do budżetu ogólnego Unii Europejskiej, jeśli zostanie stwierdzone, że straty powstały z jego winy lub w wyniku niedbalstwa z jego strony.

4.   Państwa członkowskie odpowiadają w pierwszej kolejności za kontrolę finansową działań oraz zapewniają wdrażanie systemów zarządzania i kontroli oraz audytów w sposób gwarantujący prawidłowe i skuteczne wykorzystanie funduszy wspólnotowych. Przekazują one Komisji opis takich systemów.

5.   Szczegółowe przepisy wykonawcze dotyczące ust. 1–4 przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 56 ust. 2.

Artykuł 34

Systemy zarządzania i kontroli

1.   Przed zatwierdzeniem programu wieloletniego przez Komisję, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 56 ust. 2, państwa członkowskie zapewniają utworzenie systemów zarządzania i kontroli zgodnie z art. 26-32. Odpowiadają one za zapewnienie skutecznego funkcjonowania systemów przez cały okres programowania.

2.   Wraz z projektem programu wieloletniego, państwa członkowskie przedkładają Komisji opis organizacji i procedur dotyczących: instytucji odpowiedzialnych, instytucji delegowanych i instytucji certyfikujących oraz systemów audytu wewnętrznego funkcjonujących w tych instytucjach, a także instytucji audytowej i wszelkich innych podmiotów przeprowadzających audyty na jej odpowiedzialność.

3.   Komisja dokonuje przeglądu zastosowania niniejszego przepisu w kontekście przygotowania sprawozdania za lata 2007–2010 określonego w art. 52 ust. 3.

Artykuł 35

Obowiązki Komisji

1.   Zgodnie z procedurą określoną w art. 34, Komisja upewnia się, że państwa członkowskie utworzyły systemy zarządzania i kontroli odpowiadające przepisom art. 26–32, oraz, na podstawie rocznych sprawozdań z audytu i przeprowadzonych przez siebie audytów, że systemy funkcjonują skutecznie przez cały okres programowania.

2.   Bez uszczerbku dla audytów przeprowadzanych przez państwa członkowskie, urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji mogą przeprowadzać kontrole na miejscu w celu sprawdzenia skutecznego funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli; czynności te mogą obejmować audyty działań ujętych w programach rocznych, przy czym o audycie należy poinformować z wyprzedzeniem co najmniej trzech dni roboczych. W audytach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele danego państwa członkowskiego.

3.   Komisja może wymagać przeprowadzenia przez państwo członkowskie kontroli na miejscu w celu sprawdzenia prawidłowości funkcjonowania systemów lub prawidłowości jednej lub większej liczby transakcji. Urzędnicy Komisji lub jej upoważnieni przedstawiciele mogą brać udział w takich kontrolach.

4.   We współpracy z państwami członkowskimi Komisja zapewnia przekazywanie odpowiednich informacji na temat działań wspieranych przez Fundusz, promocję tych działań i ich monitorowanie.

5.   We współpracy z państwami członkowskimi Komisja zapewnia spójność i komplementarność działań względem innych stosownych polityk, instrumentów i inicjatyw Wspólnoty.

6.   Komisja określa wytyczne zapewniające uwidocznienie środków finansowych przyznanych na mocy niniejszej decyzji.

Artykuł 36

Współpraca z instytucjami audytowymi państw członkowskich

1.   Komisja współpracuje z instytucjami audytowymi w celu koordynowania ich odnośnych planów i metodologii audytów, a także dokonuje niezwłocznej wymiany wyników przeprowadzonych audytów systemów zarządzania i kontroli w celu możliwie najlepszego wykorzystania środków kontroli i unikania nieuzasadnionego powielania prac.

Komisja przekazuje swoje uwagi dotyczące strategii audytu przedstawionej na mocy art. 32 w terminie nieprzekraczającym trzech miesięcy od jej otrzymania.

2.   Przy określaniu swojej strategii audytu Komisja określa te programy roczne, które uznaje za zadowalające na podstawie posiadanej wiedzy na temat systemów zarządzania i kontroli.

W odniesieniu do tych programów Komisja może stwierdzić, że może polegać głównie na dowodach z audytów przedstawionych przez państwa członkowskie oraz że przeprowadzi swoje własne kontrole na miejscu jedynie w przypadku istnienia dowodów sugerujących braki w systemach.

ROZDZIAŁ VII

ZARZĄDZANIE FINANSAMI

Artykuł 37

Kwalifikowalność – deklaracje wydatków

1.   Wszystkie deklaracje wydatków obejmują kwotę wydatków poniesionych przez beneficjentów końcowych przy realizacji działań oraz odpowiadający im wkład pochodzący ze źródeł publicznych lub prywatnych.

2.   Wydatki odpowiadają płatnościom dokonanym przez beneficjentów końcowych. Wydatki uzasadnione są opłaconymi fakturami lub dokumentami księgowymi o równoważnej wartości dowodowej.

3.   Wydatki mogą być uznane za kwalifikujące się do uzyskania wsparcia z Funduszu wyłącznie wtedy, gdy zostały faktycznie poniesione nie wcześniej niż dnia 1 stycznia roku, o którym mowa w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, o której mowa w art. 23 ust. 4 akapit trzeci. Działania współfinansowane nie mogą zostać zakończone przed początkową datą kwalifikowalności.

Na zasadzie wyjątku, okres, za który dany wydatek jest kwalifikowalny, ustala się na trzy lata w odniesieniu do wydatków poniesionych przy realizacji działań wspieranych w ramach programów rocznych na rok 2007.

4.   Zasady regulujące kwalifikowalność wydatków w ramach działań realizowanych w państwach członkowskich i współfinansowanych z Funduszu zgodnie z art. 4 przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 56 ust. 2.

Artykuł 38

Integralność płatności na rzecz beneficjentów końcowych

Państwa członkowskie upewniają się, że instytucja odpowiedzialna zapewnia otrzymanie przez beneficjentów końcowych całkowitej kwoty wkładu pochodzącego ze środków publicznych w możliwie najkrótszym terminie. Nie potrąca się ani nie wstrzymuje żadnych kwot, ani też nie nakłada żadnych dodatkowych opłat szczególnych czy innych opłat o skutku równoważnym, które powodowałyby zmniejszenie kwot wypłacanych beneficjentom końcowym, pod warunkiem że beneficjenci końcowi spełniają wszystkie wymogi dotyczące kwalifikowalności działań i wydatków.

Artykuł 39

Stosowanie euro

1.   Kwoty określone w przedstawianych przez państwa członkowskie projektach programów wieloletnich i rocznych, o których mowa odpowiednio w art. 21 i 23, poświadczone deklaracje wydatków, wnioski o płatność, o których mowa w art. 29 ust. 1 lit. n), oraz wydatki wymienione w sprawozdaniu z postępów w realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 41 ust. 4, i sprawozdaniu końcowym z realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 53, są denominowane w euro.

2.   Decyzje Komisji w sprawie finansowania zatwierdzające programy roczne państw członkowskich, o których mowa w art. 23 ust. 4 akapit trzeci, zobowiązania Komisji i płatności Komisji są denominowane i dokonywane w euro.

3.   Państwa członkowskie, które nie przyjęły euro jako swojego środka płatniczego do dnia złożenia wniosku o płatność, przeliczają na euro kwoty wydatków poniesionych w walucie krajowej. Kwota ta jest przeliczana na euro z wykorzystaniem miesięcznego obrachunkowego kursu wymiany stosowanego przez Komisję w miesiącu, w którym wydatki zostały zaksięgowane przez instytucję odpowiedzialną danego programu. Kurs ten jest publikowany co miesiąc przez Komisję w mediach elektronicznych.

4.   Kiedy dane państwo członkowskie przyjmuje euro jako swój środek płatniczy, procedurę przeliczania określoną w ust. 3 stosuje się nadal do wszystkich wydatków zaksięgowanych przez instytucję certyfikującą przed datą wejścia w życie stałego kursu wymiany waluty krajowej na euro.

Artykuł 40

Zobowiązania

Zobowiązania budżetowe Wspólnoty są określane co roku na podstawie decyzji Komisji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, o której mowa w art. 23 ust. 4 akapit trzeci.

Artykuł 41

Płatności – płatności zaliczkowe

1.   Komisja dokonuje płatności wkładu z Funduszu zgodnie ze zobowiązaniami budżetowymi.

2.   Płatności mają postać płatności zaliczkowych i płatności salda. Dokonuje się ich na rzecz instytucji odpowiedzialnej wyznaczonej przez państwo członkowskie.

3.   Pierwszej płatności zaliczkowej stanowiącej 50 % kwoty przydzielonej w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny dokonuje się na rzecz państwa członkowskiego w terminie sześćdziesięciu dni od daty przyjęcia takiej decyzji.

4.   Drugiej płatności zaliczkowej dokonuje się nie później niż trzy miesiące po zatwierdzeniu przez Komisję, w terminie dwóch miesięcy od formalnego przedłożenia przez państwo członkowskie wniosku o płatność, sprawozdania z postępów w realizacji programu rocznego oraz poświadczonej deklaracji wydatków, stanowiących co najmniej 60 % pierwszej płatności zaliczkowej, sporządzonej zgodnie z art. 31 ust. 1 lit. a) i art. 37.

Kwota drugiej płatności zaliczkowej wypłacanej przez Komisję nie przekracza 50 % całkowitej kwoty przydzielonej w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, a w każdym przypadku, gdy państwo członkowskie zaciągnęło zobowiązania na poziomie krajowym na kwotę mniejszą niż kwota wskazana w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, nie przekracza różnicy między kwotą wspólnotowych środków finansowych faktycznie przeznaczonych przez państwo członkowskie na wybrane projekty w ramach programu rocznego a pierwszą płatnością zaliczkową.

5.   Wszelkie odsetki uzyskane z tytułu płatności zaliczkowych księguje się na koncie danego programu rocznego, uznając je za zasoby należące do krajowego wkładu publicznego danego państwa członkowskiego, i deklaruje Komisji w chwili deklaracji wydatków odnoszącej się do sprawozdania końcowego z realizacji danego programu rocznego.

6.   Kwoty wypłacone w formie płatności zaliczkowych rozlicza się po zamknięciu programu rocznego.

Artykuł 42

Płatność salda

1.   Komisja wypłaca saldo nie później niż w terminie dziewięciu miesięcy od upływu terminu kwalifikowalności kosztów określonego w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, pod warunkiem otrzymania następujących dokumentów:

a)

poświadczonej deklaracji wydatków należycie sporządzonej zgodnie z art.31 ust. 1 lit. a) i art. 37 oraz wniosku o płatność salda lub deklaracji zwrotu kosztów;

b)

końcowego sprawozdania z realizacji programu rocznego zgodnie z art. 53;

c)

rocznego sprawozdania z audytu, opinii i deklaracji określonych w art. 32 ust. 3.

Płatność salda podlega przyjęciu końcowego sprawozdania z realizacji programu rocznego oraz deklaracji oceniającej zasadność wniosku o płatność salda.

2.   Jeżeli dokumenty wymagane w ust. 1 nie zostaną dostarczone przez instytucję odpowiedzialną w wyznaczonym terminie i wymaganym formacie, Komisja umarza tę część zobowiązania budżetowego przypadającą na dany program roczny, której nie wykorzystano w formie płatności zaliczkowej.

3.   Procedurę automatycznego anulowania zobowiązań, określoną w ust. 2, zawiesza się w odniesieniu do kwot przypadających na dane projekty w przypadku, gdy w chwili składania dokumentów określonych w ust. 1 w państwie członkowskim toczą się postępowania prawne lub administracyjne postępowania odwoławcze o skutku zawieszającym. W przedkładanym sprawozdaniu końcowym państwo członkowskie podaje szczegółowe informacje na temat takich projektów oraz wysyła co sześć miesięcy sprawozdania z postępów w ich realizacji. W terminie trzech miesięcy od zamknięcia postępowania prawnego lub administracyjnego postępowania odwoławczego państwo członkowskie przedstawia dokumenty wymagane w ust. 1 odnoszące się do danych projektów.

4.   Dziewięciomiesięczny termin, o którym mowa w ust. 1, przerywa się z chwilą przyjęcia przez Komisję decyzji o zawieszeniu płatności środków przeznaczonych na współfinansowanie odpowiedniego programu rocznego, zgodnie z art. 44. Termin ten wznawia bieg z chwilą powiadomienia danego państwa członkowskiego o decyzji Komisji, o której mowa w art. 44 ust. 3.

5.   Bez uszczerbku dla art. 43, w terminie sześciu miesięcy od daty otrzymania dokumentów, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, Komisja powiadamia państwo członkowskie o kwocie wydatków uznanej przez Komisję jako należnej ze środków Funduszu oraz o wszelkich korektach finansowych wynikających z różnicy między wydatkami deklarowanymi a wydatkami uznanymi za należne. Państwo członkowskie ma trzy miesiące na zgłoszenie swoich uwag.

6.   W terminie trzech miesięcy od daty otrzymania uwag państwa członkowskiego Komisja podejmuje decyzję w sprawie kwoty wydatków uznanej za należną ze środków Funduszu oraz dokonuje płatności salda wynikającego z różnicy między ostateczną kwotą uznanych wydatków a sumami dotychczas wypłaconymi na rzecz tego państwa członkowskiego.

7.   Z zastrzeżeniem dostępności środków finansowych, Komisja dokonuje płatności salda w terminie nieprzekraczającym sześćdziesięciu dni od daty przyjęcia dokumentów, o których mowa w ust. 1. Saldo zobowiązania budżetowego umarza się w terminie sześciu miesięcy od daty płatności.

Artykuł 43

Wstrzymanie płatności

1.   Płatność zostaje wstrzymana przez delegowanego intendenta w rozumieniu rozporządzenia finansowego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, jeżeli:

a)

w sprawozdaniu krajowego lub wspólnotowego podmiotu przeprowadzającego audyt znajdują się dowody sugerujące znaczące wady funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli;

b)

intendent ten musi przeprowadzić dodatkową weryfikację na podstawie otrzymanych informacji sugerujących, że wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków związany jest z poważną nieprawidłowością, która nie została skorygowana.

2.   Państwo członkowskie i instytucja odpowiedzialna są niezwłocznie informowane o przyczynach wstrzymania płatności. Płatność zostaje wstrzymana do czasu podjęcia przez państwo członkowskie niezbędnych środków.

Artykuł 44

Zawieszenie płatności

1.   Komisja może zawiesić całość lub część płatności zaliczkowych i płatności salda, jeżeli:

a)

w systemie zarządzania i kontroli programu istnieje poważna wada mająca wpływ na rzetelność procedury poświadczania płatności, w odniesieniu do której nie podjęto działań naprawczych; lub

b)

wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków związany jest z poważną nieprawidłowością, która nie została skorygowana; lub

c)

państwo członkowskie nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z art. 33 i 34.

2.   Komisja może podjąć decyzję o zawieszeniu płatności zaliczkowych i płatności salda po umożliwieniu państwu członkowskiemu zgłoszenia uwag w terminie trzech miesięcy.

3.   Komisja znosi zawieszenie płatności zaliczkowych i płatności salda, jeśli uzna, że państwo członkowskie podjęło niezbędne środki umożliwiające zniesienie zawieszenia.

4.   Jeżeli państwo członkowskie nie podejmie niezbędnych środków Komisja może przyjąć decyzję o anulowaniu całości lub części wkładu Wspólnoty w program roczny zgodnie z art. 48.

Artykuł 45

Przechowywanie dokumentów

Bez uszczerbku dla zasad dotyczących pomocy państwa zgodnie z art. 87 Traktatu, instytucja odpowiedzialna zapewnia przechowywanie całości dokumentacji dotyczącej wydatków i audytów związanych z danymi programami do wglądu Komisji i Trybunału Obrachunkowego przez okres pięciu lat od zamknięcia programów, zgodnie z art. 42 ust. 1.

Bieg tego terminu wstrzymuje się w przypadku toczącego się postępowania prawnego lub na należycie uzasadniony wniosek Komisji.

Dokumenty przechowuje się w formie oryginałów lub kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem na powszechnie uznawanych nośnikach danych.

ROZDZIAŁ VIII

KOREKTY FINANSOWE

Artykuł 46

Korekty finansowe dokonywane przez państwa członkowskie

1.   Państwa członkowskie w pierwszej kolejności ponoszą odpowiedzialność za śledzenie nieprawidłowości, działając na podstawie dowodów świadczących o wszelkich większych zmianach mających wpływ na charakter lub warunki realizacji lub kontroli programów oraz za dokonując wymaganych korekt finansowych.

2.   Państwa członkowskie dokonują korekt finansowych wymaganych w związku z pojedynczymi lub systemowymi nieprawidłowościami stwierdzonymi w działaniach lub programach rocznych.

Korekty dokonywane przez państwa członkowskie polegają na anulowaniu, a w stosownych przypadkach odzyskaniu, całości lub części wkładu finansowego Wspólnoty. W przypadku gdy kwota nie zostanie zwrócona w określonym terminie przez dane państwo członkowskie nalicza się odsetki za zwłokę w wysokości przewidzianej w art. 49 ust. 2. Państwa członkowskie uwzględniają charakter i wagę nieprawidłowości oraz straty finansowe poniesione przez Fundusz.

3.   W przypadku nieprawidłowości systemowych dane państwo członkowskie rozszerza zakres postępowania wyjaśniającego w celu objęcia nim wszystkich operacji, których mogą one dotyczyć.

4.   W sprawozdaniu końcowym z realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 53, państwa członkowskie umieszczają wykaz postępowań w sprawie anulowania wszczętych w odniesieniu do danego programu rocznego.

Artykuł 47

Kontrola ksiąg i korekty finansowe dokonywane przez Komisję

1.   Bez uszczerbku dla uprawnień Trybunału Obrachunkowego lub kontroli przeprowadzanych przez państwa członkowskie zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi, urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji mogą przeprowadzać kontrole na miejscu, w tym kontrole wyrywkowe, dotyczące działań finansowanych z Funduszu oraz systemów zarządzania i kontroli, o których informują z wyprzedzeniem co najmniej trzech dni roboczych. Komisja powiadamia zainteresowane państwo członkowskie w celu uzyskania wszelkiej niezbędnej pomocy. W kontrolach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele danego państwa członkowskiego.

Komisja może wymagać, by dane państwo członkowskie przeprowadziło kontrolę na miejscu w celu sprawdzenia prawidłowości jednej lub większej liczby transakcji. W kontrolach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji.

2.   Jeżeli po dokonaniu niezbędnych weryfikacji Komisja stwierdza, że państwo członkowskie nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z art. 33, zawiesza płatności zaliczkowe lub płatność salda zgodnie z art. 44.

Artykuł 48

Kryteria dokonywania korekt

1.   Komisja może dokonywać korekt finansowych w drodze anulowania całości lub części wkładu Wspólnoty na rzecz programu rocznego, jeżeli w wyniku niezbędnego badania stwierdzi, że:

a)

w systemie zarządzania i kontroli programu istnieje poważna wada stanowiąca zagrożenie dla już wypłaconego wkładu Wspólnoty na rzecz programu;

b)

wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków jest nieprawidłowy i nie został skorygowany przez państwo członkowskie przed wszczęciem procedury korekty na mocy niniejszego ustępu;

c)

państwo członkowskie nie wywiązało się ze swych obowiązków zgodnie z art. 33 przed wszczęciem procedury korekty na mocy niniejszego ustępu.

Komisja podejmuje decyzję z uwzględnieniem wszelkich uwag zgłoszonych przez państwo członkowskie.

2.   Ustalając, czy za podstawę korekty finansowej przyjąć wartość ryczałtową czy ekstrapolowaną, Komisja opiera się na stwierdzonych, indywidualnych przypadkach nieprawidłowości, biorąc pod uwagę systemowy charakter danej nieprawidłowości. W przypadku gdy nieprawidłowość dotyczy deklaracji wydatków, w stosunku do których instytucja audytowa wydała uprzednio pozytywną opinię zgodnie z art. 32 ust. 3 lit. b), zachodzić będzie domniemanie wystąpienia problemu o charakterze systemowym skutkującego zastosowaniem korekty w postaci wartości ryczałtowej lub ekstrapolowanej, chyba że w terminie trzech miesięcy państwo członkowskie przedstawi dowód obalający takie domniemanie.

3.   Podejmując decyzję odnoszącą się do kwoty korekty, Komisja uwzględnia charakter i wagę nieprawidłowości oraz zakres i finansowe skutki wad stwierdzonych w danym programie rocznym.

4.   Jeżeli Komisja opiera swoje stanowisko na faktach stwierdzonych przez audytorów spoza jej służb, wyciąga własne wnioski dotyczące konsekwencji finansowych po przeanalizowaniu środków podjętych przez dane państwo członkowskie na mocy art. 34, sprawozdań dotyczących zgłoszonych nieprawidłowości oraz wszelkich odpowiedzi ze strony danego państwa członkowskiego.

Artykuł 49

Zwrot środków

1.   Zwrotu wszelkich środków należnych budżetowi ogólnemu Unii Europejskiej dokonuje się przed terminem płatności wymienionym w nakazie windykacji sporządzonym zgodnie z art. 72 rozporządzenia finansowego Termin ten przypada na ostatni dzień drugiego miesiąca po dacie wydania nakazu.

2.   Wszelkie opóźnienia w zwrocie środków powodują naliczanie odsetek z tytułu zaległych płatności począwszy od terminu płatności do dnia faktycznego dokonania płatności. Stopa oprocentowania równa jest stopie stosowanej przez Europejski Bank Centralny do jego głównych operacji refinansowych, opublikowanej w serii C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, obowiązującej w pierwszym dniu kalendarzowym miesiąca, na który przypada termin płatności, powiększona o trzy i pół punktu procentowego.

Artykuł 50

Obowiązki państw członkowskich

Korekta finansowa dokonywana przez Komisję pozostaje bez uszczerbku dla obowiązku danego państwa członkowskiego w zakresie odzyskiwania środków zgodnie z art. 46.

ROZDZIAŁ IX

MONITOROWANIE, OCENA I SPRAWOZDANIA

Artykuł 51

Monitorowanie i ocena

1.   Komisja prowadzi regularne monitorowanie Funduszu we współpracy z państwami członkowskimi.

2.   Fundusz jest poddawany ocenie przez Komisję we współpracy z państwami członkowskimi w celu określenia istotności, skuteczności i oddziaływania realizowanych działań w świetle celu ogólnego, o którym mowa w art. 3, w kontekście przygotowania sprawozdań określonych w art. 52 ust. 3.

3.   Komisja analizuje też komplementarność działań realizowanych w ramach Funduszu względem działań prowadzonych w ramach innych stosownych polityk, instrumentów i inicjatyw wspólnotowych.

4.   W ramach sprawozdania za lata 2007–2010, o którym mowa w art. 52 ust. 3 lit. c), Komisja ocenia oddziaływanie funduszu na rozwój polityki i prawodawstwa dotyczącego kontroli granic zewnętrznych, synergie między funduszem a zadaniami Agencji, a także stosowność kryteriów ustalonych do celów przydzielania środków finansowych poszczególnym państwom członkowskim w świetle celów realizowanych przez Unię Europejską w tym obszarze.

Artykuł 52

Obowiązki sprawozdawcze

1.   W każdym państwie członkowskim instytucja odpowiedzialna podejmuje niezbędne środki w celu zapewnienia monitorowania i oceny projektu.

W tym celu porozumienia i umowy zawierane przez instytucję odpowiedzialną z organizacjami odpowiedzialnymi za realizację działań zawierają klauzule nakładające obowiązek przedkładania regularnych i szczegółowych sprawozdań z postępów w realizacji działań i osiąganiu wyznaczonych celów, które stanowią podstawę, odpowiednio, sprawozdania z postępów i sprawozdania końcowego z realizacji programu rocznego.

2.   Państwa członkowskie przedkładają Komisji:

a)

do dnia 30 czerwca 2010 r., sprawozdanie z oceny realizacji działań współfinansowanych z Funduszu;

b)

do dnia 30 czerwca 2012 r. za lata 2007–2010 i do dnia 30 czerwca 2015 r. za lata 2011–2013, odpowiednio, sprawozdanie z oceny rezultatów i wpływu działań współfinansowanych z Funduszu.

3.   Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów:

a)

do dnia 30 czerwca 2010 r., sprawozdanie z przeglądu art. 14 i 15 wraz z wnioskami dotyczącymi zmian, jeśli uzna to za konieczne;

b)

do dnia 31 grudnia 2010 r., sprawozdanie okresowe na temat osiągniętych wyników oraz jakościowych i ilościowych aspektów realizacji Funduszu wraz z wnioskiem dotyczącym przyszłego rozwoju Funduszu;

c)

do dnia 31 grudnia 2012 r. za lata 2007–2010 i do dnia 31 grudnia 2015 r. za lata 2011–2013, odpowiednio, sprawozdanie z oceny ex post.

Artykuł 53

Sprawozdanie końcowe z realizacji programu rocznego

1.   Sprawozdanie końcowe z realizacji programu rocznego zawiera poniższe informacje pozwalające uzyskać jasny obraz procesu realizacji programu:

a)

dane na temat realizacji programu rocznego pod względem finansowym i operacyjnym;

b)

postęp osiągnięty w realizacji programu wieloletniego i jego priorytetów w odniesieniu do jego konkretnych, weryfikowalnych celów, z podaniem wskaźników, wszędzie tam gdzie jest możliwe wraz z podaniem danych ilościowych;

c)

kroki podjęte przez instytucję odpowiedzialną w celu zapewnienia wysokiej jakości i skuteczności realizacji, w szczególności:

(i)

środki monitorowania i oceny, w tym system gromadzenia danych;

(ii)

zestawienie wszelkich istotnych problemów napotkanych w trakcie realizacji programu operacyjnego oraz wszelkich podjętych środków;

(iii)

wykorzystanie pomocy technicznej;

d)

środki podjęte w celu przekazania i rozpowszechnienia informacji na temat programów rocznych i programu wieloletniego.

2.   Sprawozdanie uznaje się za dopuszczalne w przypadku, gdy zawiera ono wszystkie informacje wymienione w ust. 1. Komisja podejmuje decyzję w sprawie zawartości sprawozdania przedłożonego przez organ odpowiedzialny w terminie dwóch miesięcy od otrzymania wszystkich informacji, o których mowa w ust. 1; decyzja ta zostaje przekazana do wiadomości państwom członkowskim. W przypadku braku odpowiedzi ze strony Komisji w przewidzianym terminie sprawozdanie uznaje się za przyjęte.

3.   Komisja przekazuje Agencji zatwierdzone sprawozdania końcowe z realizacji programu rocznego.

ROZDZIAŁ X

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

Artykuł 54

Przygotowanie programu wieloletniego

1.   Na zasadzie odstępstwa od art. 20, państwa członkowskie:

a)

możliwie najszybciej po dniu 7 czerwca 2007 r., ale nie później niż dnia 22 czerwca 2007 r., wyznaczają krajową instytucję odpowiedzialną, o której mowa w art. 27 ust. 1 lit. a), jak również, w stosownych przypadkach, instytucję delegowaną;

b)

do dnia 30 września 2007 r., przedkładają opis systemów zarządzania i kontroli, o których mowa w art. 34 ust. 2.

2.   Do dnia 1 lipca 2007 r. Komisja przedstawia państwom członkowskim:

a)

szacowane kwoty przydzielone im na rok budżetowy 2007;

b)

szacowane kwoty, jakie zostaną im przydzielone na lata budżetowe 2008–2013, na podstawie ekstrapolacji obliczeń szacowanych kwot na rok budżetowy 2007, z uwzględnieniem proponowanych rocznych środków na lata 2007–2013 określonych w ramach finansowych.

Artykuł 55

Przygotowanie programów rocznych na 2007 i 2008 rok

1.   Na zasadzie odstępstwa od art. 23, przy realizacji programu na rok budżetowy 2007 i 2008 ma zastosowanie następujący harmonogram:

a)

do dnia 1 lipca 2007 r. Komisja przedstawia państwom członkowskim szacowane kwoty przydzielone im na rok budżetowy 2007;

b)

do dnia 1 grudnia 2007 r. państwa członkowskie przedstawiają Komisji projekt programu rocznego na 2007 rok;

c)

do dnia 1 marca 2008 r. państwa członkowskie przedstawiają Komisji projekt programu rocznego na 2008 rok.

2.   W odniesieniu do programu rocznego na 2007 rok, wydatki faktycznie poniesione między dniem 1 stycznia 2007 r. a datą przyjęcia decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny danego państwa członkowskiego mogą kwalifikować się do wsparcia z Funduszu.

3.   Aby uwzględnić przyjęcie w 2008 roku decyzji w sprawie finansowania zatwierdzających program roczny na 2007 rok, Komisja zaciąga wspólnotowe zobowiązanie budżetowe na 2007 rok na podstawie szacowanej kwoty, która powinna zostać przydzielona państwom członkowskim, obliczonej zgodnie z art. 14 i 15.

ROZDZIAŁ XI

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 56

Komitet

1.   Komisja jest wspierana przez wspólny komitet „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi”, ustanowiony niniejszą decyzją.

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

3.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5a ust. 1–4 i art. 5 lit. b) oraz art. 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

Okres ustanowiony w art. 5a ust. 3 lit. c), ust. 4 lit. b) i ust. 4 lit. e) decyzji 1999/468/WE ustala się na sześć tygodni.

Artykuł 57

Przegląd

Do dnia 30 czerwca 2013 r. Parlament Europejski i Rada dokonują przeglądu niniejszej decyzji na podstawie wniosku Komisji.

Artykuł 58

Wejście w życie i stosowanie

Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 7 czerwca 2007 r., z wyjątkiem art. 14, 15, 20, 21, 23, 27, art. 33 ust. 2, art. 33 ust. 5, art. 34, art. 37 ust. 4 i art. 56, które stosuje się od dnia 1 stycznia 2007 r.

Artykuł 59

Adresaci

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

Sporządzono w Brukseli, dnia 23 maja 2007 r.

W imieniu Parlamentu Europejskiego

H.-G. PÖTTERING

Przewodniczący

W imieniu Rady

G. GLOSER

Przewodniczący


(1)  Dz.U. C 88 z 11.4.2006, str. 15.

(2)  Dz.U. C 115 z 16.5.2006, str. 47.

(3)  Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2006 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 7 maja 2007 r.

(4)  Dz.U. L 349 z 25.11.2004, str. 1.

(5)  Dz.U. L 105 z 13.4.2006, str. 1.

(6)  Dz.U. L 236 z 23.9.2003, str. 946.

(7)  Patrz: str. 1 niniejszego Dziennika Urzędowego.

(8)  Patrz: str. 45 niniejszego Dziennika Urzędowego.

(9)  Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.

(10)  Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1995/2006 (Dz.U. L 390 z 30.12.2006, str. 1).

(11)  Dz.U. C 139 z 14.6.2006, str. 1.

(12)  Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23. Decyzja zmieniona decyzją 2006/512/WE (Dz.U. L 200 z 22.7.2006, str. 11).

(13)  Dz.U. L 176 z 10.7.1999, str. 31.

(14)  Dz.U. L 176 z 10.7.1999, str. 53.

(15)  Dz.U. L 370 z 17.12.2004, str. 78.

(16)  Dz.U. L 131 z 1.6.2000, str. 43.

(17)  Dz.U. L 395 z 31.12.2004, str. 70.

(18)  Dz.U. L 64 z 7.3.2002, str. 20.

(19)  Dz.U. L 396 z 31.12.2004, str. 45.

(20)  Dz.U. L 261 z 6.8.2004, str. 24.

(21)  Dz.U. L 239 z 22.9.2000, str. 19. Konwencja ostatnio zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1987/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 381 z 28.12.2006, str. 4).

(22)  Dz.U. L 99 z 17.4.2003, str. 8.

(23)  Dz.U. L 99 z 17.4.2003, str. 15.

(24)  Dz.U. L 81 z 21.3.2001, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 851/2005 (Dz.U. L 141 z 4.6.2005, str. 3).

(25)  Dz.U. L 161 z 30.4.2004, str. 128. Wersja sprostowana opublikowana w Dz.U. L 206 z 9.6.2004, str. 51. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1283/2005 (Dz.U. L 203 z 4.8.2005, str. 8).


6.6.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 144/45


DECYZJA nr 575/2007/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 23 maja 2007 r.

ustanawiająca Europejski Fundusz Powrotów Imigrantów na lata 2008–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi”

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 63 ust. 2 lit. b) i art. 63 ust. 3 lit. b),

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),

uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2),

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (3),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Mając na uwadze stopniowe tworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską przewiduje zarówno przyjęcie środków zmierzających do zapewnienia swobodnego przepływu osób w powiązaniu ze środkami towarzyszącymi w dziedzinie kontroli granic zewnętrznych, azylu i imigracji, jak i przyjęcie środków związanych z azylem, imigracją i ochroną praw obywateli państw trzecich.

(2)

Podczas posiedzenia w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r. Rada Europejska potwierdziła swoje postanowienie o stworzeniu przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. W tym celu wspólna polityka europejska w dziedzinie azylu i migracji powinna dążyć zarówno do uczciwego traktowania obywateli państw trzecich, jak i lepszego zarządzania przepływami migracyjnymi.

(3)

Efektywna wspólnotowa polityka w zakresie powrotów imigrantów jest niezbędnym uzupełnieniem wiarygodnej, zgodnej z prawem polityki imigracyjnej i azylowej oraz ważnym elementem w walce przeciw nielegalnej imigracji. Państwa członkowskie przeznaczyły znaczne środki budżetowe na wdrażanie programów w zakresie powrotów imigrantów i operacji ich przymusowego wydalania. Wspólne działanie Unii Europejskiej w tej dziedzinie, wspierane odpowiednimi środkami finansowymi Wspólnoty, mogłoby stanowić pomoc dla państw członkowskich, podkreślić konieczność powrotu nielegalnie przebywających osób i przyczyniać się do wzmocnienia solidarności wśród państw członkowskich.

(4)

Dnia 28 lutego 2002 r. Rada przyjęła całościowy plan walki z nielegalną imigracją i handlem ludźmi w Unii Europejskiej (4), w którym podkreśliła, że polityki w zakresie readmisji i powrotów imigrantów stanowią integralny i istotny składnik walki z nielegalną imigracją oraz wskazała dwa elementy, na których powinny opierać się wspólnotowe działania w zakresie polityki dotyczącej powrotów imigrantów, mianowicie wspólne zasady i wspólne środki w ramach usprawniania współpracy administracyjnej pomiędzy państwami członkowskimi.

(5)

Program działań na rzecz powrotów imigrantów przyjęty przez Radę dnia 28 listopada 2002 r. na podstawie komunikatu Komisji z dnia 14 października 2002 r. w sprawie wspólnotowej polityki w zakresie powrotów nielegalnie przebywających osób obejmuje cały szereg działań odnoszących się do zarządzania powrotami imigrantów w państwach członkowskich i dotyczy zarówno przymusowych, jak i dobrowolnych powrotów obywateli państw trzecich, a także głównych etapów powrotów, w tym przygotowania i działań podejmowanych po takich powrotach.

(6)

Rada Europejska na posiedzeniu w Salonikach w dniach 19 i 20 czerwca 2003 r. wezwała Komisję do przeanalizowania wszystkich aspektów związanych z odrębnym instrumentem wspólnotowym regulującym sprawy powrotów imigrantów, by w ten sposób wesprzeć w szczególności realizację priorytetów zawartych w programie działań na rzecz imigrantów.

(7)

W konkluzjach w sprawie priorytetów dotyczących skutecznego opracowania wspólnej polityki readmisji z dnia 2 listopada 2004 r. Rada podkreśliła, że wspólnotowe umowy o readmisji wnoszą istotny wkład w skuteczne wspólne zarządzanie migracją i odgrywają znaczną rolę w walce z nielegalną imigracją. Są one także istotnym elementem w systemie dialogu i współpracy między Unią Europejską a krajami pochodzenia, krajami poprzedniego zamieszkania i krajami tranzytowymi nielegalnych imigrantów.

(8)

Po przyjęciu w dniu 8 czerwca 2004 r. konkluzji, w których Rada wezwała władzę budżetową do umożliwienia podjęcia działań przygotowawczych oraz zwróciła się do Komisji o uwzględnienie jej poglądów w kwestii tworzenia zintegrowanych planów powrotów imigrantów w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, rozpoczęto działania przygotowawcze obejmujące lata 2005 i 2006.

(9)

Rada Europejska podczas posiedzenia w Brukseli w dniach 4 i 5 listopada 2004 r., wezwała w „Programie Haskim” do rozpoczęcia fazy przygotowawczej tworzenia Europejskiego Funduszu Powrotów Imigrantów (zwanego dalej „Funduszem”) i ustanowienia samego Funduszu do 2007 r., z uwzględnieniem oceny fazy przygotowawczej.

(10)

W listopadzie 2004 r. Rada przyjęła do wiadomości sprawozdanie Prezydencji dotyczące analizy zgłoszonych najlepszych praktyk w zakresie powrotów imigrantów do konkretnych państw. W sprawozdaniu wskazano na istnienie wystarczających możliwości zapewnienia bardziej praktycznej współpracy między państwami członkowskimi w dziedzinie powrotów imigrantów oraz na potrzebę podjęcia kroków w tym kierunku. Sprawozdanie wskazało możliwości przyjęcia bardziej zintegrowanego podejścia – zarówno na poziomie krajowym, jak i wspólnotowym – przy realizacji polityki w zakresie powrotów imigrantów czy też w ogólnych politykach. W sprawozdaniu określono również najlepsze praktyki stosowane przez państwa członkowskie w odniesieniu do dobrowolnych lub przymusowych powrotów obywateli państw trzecich do krajów ich pochodzenia lub krajów tranzytowych, takie jak propagowanie programów wspomaganych dobrowolnych powrotów imigrantów na stałe, doradztwo w sprawie powrotów imigrantów oraz organizacja wspólnych operacji wydalania imigrantów, w tym lotów czarterowych.

(11)

Konieczne jest wyposażenie Wspólnoty w instrument opracowany z myślą o wspieraniu i promowaniu wysiłków podejmowanych przez państwa członkowskie na rzecz poprawy wszystkich aspektów zarządzania powrotami imigrantów w oparciu o zasadę zintegrowanego zarządzania powrotami imigrantów, a także z uwzględnieniem wspierania sprawiedliwego i skutecznego wprowadzania w życie wspólnych norm dotyczących wydalania imigrantów, ustalonych w prawodawstwie wspólnotowym w zakresie powrotów imigrantów.

(12)

W ramach niniejszej decyzji nie należy przewidywać środków finansowych na rok 2007 w celu umożliwienia uwzględnienia wyników działań przygotowawczych w zakresie powrotów imigrantów w 2005 i 2006 roku, które zostaną przedstawione w sprawozdaniu Komisji na temat oceny wspomnianych działań.

(13)

Wspólne normy, o których mowa powyżej, zawarte są w szczególności w dyrektywie Rady 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich (5) oraz w uzupełniającej ją decyzji Rady 2004/191/WE z dnia 23 lutego 2004 r. określającej kryteria oraz uzgodnienia praktyczne dotyczące rekompensaty dysproporcji finansowych wynikających ze stosowania dyrektywy 2001/40/WE w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich (6) i decyzji Rady 2004/573/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie organizacji wspólnych lotów w celu deportacji, z terytoriów dwóch lub większej liczby Państw Członkowskich, obywateli państw trzecich, którzy podlegają indywidualnym nakazom deportacji (7).

(14)

Odnosi się to również do przyszłych instrumentów wspólnotowych, takich jak instrument określający wspólne normy i procedury stosowane przez państwa członkowskie przy wydalaniu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich, który powinien zapewnić w całej Unii Europejskiej jednolite zasady stosowania takich procedur i który określiłby tym samym warunki stosowania przez państwa członkowskie środków w dziedzinie powrotów imigrantów oraz zakres, w jakim to czynią.

(15)

Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby podczas realizacji działań w ramach Funduszu przestrzegane były zobowiązania wynikające z praw podstawowych, ustanowione w szczególności w Europejskiej Konwencji Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności („Europejska Konwencja Praw Człowieka”), Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, Konwencji genewskiej dotyczącej statusu uchodźców z dnia 28 lipca 1951 r., uzupełnionej przez Protokół Nowojorski z dnia 31 stycznia 1967 r. oraz, w stosownych przypadkach, w innych stosownych międzynarodowych aktach prawnych, takich jak Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka z 1989 roku.

(16)

Wobec faktu, że wydalenia zbiorowe są zakazane na mocy Protokołu nr 4 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, wyłącznie osoby objęte indywidualnymi nakazami wydalenia powinny być wydalane w ramach wspólnych operacji wydalania imigrantów kwalifikujących się do finansowania na mocy niniejszej decyzji.

(17)

W świetle swojego zakresu i celu Fundusz nie powinien w żadnym przypadku wspierać działań odnoszących się do miejsc i ośrodków pobytowych w państwach trzecich.

(18)

Jak stwierdzono w Programie działań na rzecz powrotów imigrantów, zatwierdzonym przez Radę w dniu 28 listopada 2002 r., i stale potwierdzano w instrumentach Unii Europejskiej w tym obszarze, w szczególności takich jak konkluzje Rady w sprawie dobrowolnych powrotów z dnia 2 listopada 2005 r., dobrowolne powroty sa istotnym elementem zrównoważonego, skutecznego i konsekwentnego podejścia do powrotów imigrantów.

(19)

W działaniach kwalifikowalnych w zakresie zintegrowanego zarządzania powrotami imigrantów należy uwzględniać wyjątkową sytuację osób wymagających szczególnego traktowania.

(20)

Aby podnieść skuteczność zarządzania powrotami imigrantów na poziomie krajowym, Fundusz powinien również obejmować działania związane z dobrowolnymi powrotami osób nieobjętych obowiązkiem opuszczenia danego terytorium, takich jak osoby ubiegające się o azyl, które nie otrzymały jeszcze decyzji odmownej lub osoby objęte jedną z form międzynarodowej ochrony w rozumieniu dyrektywy Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osoby, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony (8) lub osób korzystających z tymczasowej ochrony w rozumieniu dyrektywy Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r. w sprawie minimalnych norm przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między państwami członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami (9).

(21)

Podstawowym celem niniejszej decyzji powinno być wspieranie zintegrowanego zarządzania powrotami na poziomie krajowym. Państwa członkowskie zachęca się do przeprowadzania operacji wydalania imigrantów na podstawie zintegrowanych planów działania w zakresie powrotów imigrantów, które zawierają analizę sytuacji w danym państwie członkowskim pod względem grupy docelowej, wyznaczają cele przewidywanych operacji oraz, we współpracy z właściwymi zainteresowanymi stronami, takimi jak Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) i Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM), tworzą systemy umożliwiające skuteczny powrót imigrantów na stałe przy wykorzystaniu zróżnicowanych środków. W stosownych przypadkach, takie zintegrowane plany powinny podlegać regularnej ocenie i aktualizacji.

(22)

Aby zachęcić osoby do dobrowolnych powrotów, w szczególności osoby nieobjęte obowiązkiem opuszczenia terytorium danego państwa, należy przewidzieć dla takich osób powracających bodźce motywacyjne, takie jak preferencyjne traktowanie poprzez zapewnianie zwiększonej pomocy w powrocie. Taki dobrowolny powrót leży zarówno w interesie wyjeżdżającego, pozwalając mu na godny wyjazd, jak i władz ze względu na oszczędność kosztów. Należy zachęcać państwa członkowskie, aby nadawały pierwszeństwo dobrowolnym powrotom imigrantów.

(23)

Z politycznego punktu widzenia powroty dobrowolne i przymusowe są jednak zjawiskami powiązanymi i wzajemnie się wzmacniającymi, państwa członkowskie należy więc zachęcać do tego, by w swoich działaniach związanych z zarządzaniem powrotami imigrantów wzmacniały wzajemne uzupełnianie się tych form. Istnieje oczywista potrzeba przeprowadzania przymusowych powrotów w celu zabezpieczenia spójności polityki imigracyjnej i azylowej Unii Europejskiej oraz systemów imigracyjno-azylowych w państwach członkowskich. Tak więc istnienie możliwości przymusowych powrotów jest warunkiem niezbędnym dla zapewnienia niepodważalności tej polityki i egzekwowalności zasad państwa prawa, co stanowi z kolei istotny element tworzenia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Niniejsza decyzja powinna zatem wspierać działania państw członkowskich w celu ułatwienia przymusowego wydalania imigrantów.

(24)

Co więcej, to właśnie w kwestii przymusowych powrotów państwa członkowskie napotykają często najpoważniejsze przeszkody. Jedną z istotnych przeszkód jest niepewność co do tożsamości danej osoby lub nieposiadanie przez nią niezbędnych dokumentów podróży. W celu pokonania takich problemów należy zachęcać państwa członkowskie do poprawy współpracy ze służbami konsularnymi państw trzecich oraz zwiększania wymiany informacji i wzajemnej współpracy operacyjnej w dziedzinie kontaktów z takimi służbami.

(25)

Konieczne jest także, aby niniejsza decyzja wspierała te państwa członkowskie, jeśli te uznają one to za stosowne, w podejmowaniu w stosunku do osób powracających szczególnych środków w krajach powrotu, po pierwsze po to, aby zapewnić im skuteczny powrót na dobrych warunkach do miasta lub regionu ich pochodzenia, a po drugie, aby wzmocnić ich trwałą reintegrację w tamtejszej społeczności. Środki takie nie powinny polegać na pomocy jako takiej, udzielanej danemu państwu trzeciemu a powinny kwalifikować się do finansowania wyłącznie jeżeli oraz w takim zakresie, w jakim stanowią niezbędną kontynuację działań zapoczątkowanych i prowadzonych głównie na terytorium państwa członkowskiego w ramach zintegrowanego planu powrotów imigrantów.

(26)

Ponadto środki te w połączeniu z działaniami wspieranymi w ramach wspólnotowych instrumentów pomocy zewnętrznej, w szczególności programu tematycznego w zakresie azylu i migracji, powinny tworzyć efekt synergii.

(27)

Niniejsza decyzja ma stanowić część spójnych ram, obejmujących również decyzję nr 573/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców na lata 2008–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (10), decyzję nr 574/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Fundusz Granic Zewnętrznych na lata 2007–2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (11) oraz decyzję Rady 2007/.../WE z dnia ... ustanawiającą Europejski Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich na lata 2007-2013 jako część programu ogólnego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” (12), których celem jest zapewnienie sprawiedliwego podziału odpowiedzialności między państwa członkowskie w odniesieniu do obciążenia finansowego wynikającego z wprowadzania zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej oraz wdrażania wspólnej polityki azylowej i imigracyjnej, prowadzonych zgodnie z tytułem IV części trzeciej Traktatu.

(28)

Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej ustanowiona zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 2007/2004 (13) (zwana dalej „Agencją”), za jedno ze swoich zadań przyjęła udzielanie niezbędnej pomocy w organizowaniu przez państwa członkowskie wspólnych operacji wydalania imigrantów oraz ustalanie najlepszych praktyk w zakresie uzyskiwania dokumentów podróży i wydalania obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na terytorium państw członkowskich. W związku z powyższym Agencja powinna zapewniać, aby warunki pozwalające na podjęcie w państwach członkowskich skutecznych i skoordynowanych wysiłków w dziedzinie powrotów imigrantów były spełnione, pozostawiając sprawę przeprowadzania i organizacji wspólnych operacji w tym zakresie w gestii właściwych służb krajowych. Agencja powinna zatem mieć możliwość korzystania z zasobów udostępnionych dzięki działaniom wspólnotowym w ramach niniejszej decyzji.

(29)

Wsparcie udzielane przez Fundusz byłoby skuteczniejsze i lepiej ukierunkowane, jeżeli współfinansowanie kwalifikowalnych działań opierać się będzie na strategicznym programowaniu wieloletnim przygotowywanym przez każde państwo członkowskie w dialogu z Komisją.

(30)

Na podstawie przyjętych przez Komisję wytycznych strategicznych każde państwo członkowskie powinno przygotować dokument dotyczący programowania wieloletniego uwzględniający specyficzną sytuację i potrzeby danego kraju oraz określający strategię rozwoju, który powinien stanowić ramy dla realizacji działań, które zostaną wymienione w programach rocznych.

(31)

W kontekście podziału zarządzania, o którym mowa w art. 53 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (14) (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), należy określić warunki umożliwiające Komisji wypełnianie obowiązków związanych z wykonaniem budżetu ogólnego Unii Europejskiej oraz wyjaśnić charakter obowiązków państw członkowskich w zakresie współpracy. Zastosowanie tych warunków umożliwiłoby Komisji upewnienie się, że państwa członkowskie korzystają z Funduszu w sposób prawidłowy i zgodny z prawem oraz zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami w rozumieniu art. 27 i art. 48 ust. 2 rozporządzenia finansowego.

(32)

Komisja powinna w sposób obiektywny i przejrzysty ustalić indykatywny podział dostępnych środków na zobowiązania.

(33)

Państwa członkowskie powinny przyjąć właściwe środki w celu zagwarantowania odpowiedniego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli oraz jakości realizacji. W tym celu niezbędne jest ustalenie ogólnych zasad i niezbędnych funkcji, jakie powinny spełniać wszystkie programy.

(34)

Zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności państwa członkowskie powinny w pierwszym rzędzie odpowiadać za wykorzystanie środków finansowych Funduszu i jego kontrolę.

(35)

Należy określić obowiązki państw członkowskich w zakresie systemów zarządzania i kontroli, poświadczania wydatków oraz zapobiegania nieprawidłowościom i naruszeniom prawa wspólnotowego oraz ich wykrywania i korygowania, tak aby zagwarantować skuteczną i prawidłową realizację programów wieloletnich i rocznych. W szczególności, w odniesieniu do kwestii zarządzania i kontroli, konieczne jest ustalenie warunków, na jakich państwa członkowskie zapewnią wprowadzenie i właściwe funkcjonowanie odpowiednich systemów.

(36)

Bez uszczerbku dla uprawnień Komisji w zakresie kontroli finansowej, należy zachęcać do współpracy pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją w tej dziedzinie.

(37)

Skuteczność i wpływ działań wspieranych przez Fundusz zależą również od ich oceny oraz upowszechniania ich wyników. Należy formalnie określić obowiązki państw członkowskich i Komisji w tym względzie oraz ustalenia zapewniające rzetelność oceny i jakość odnośnych informacji.

(38)

Należy przeprowadzać ocenę działań w celu dokonania przeglądu śródokresowego oraz oceny oddziaływania, a proces oceny powinien zostać włączony do ustaleń dotyczących monitorowania projektu.

(39)

Mając na uwadze znaczenie uwidocznienia finansowania wspólnotowego, Komisja powinna przedstawić wytyczne mające ułatwić każdej instytucji, organizacji pozarządowej, organizacji międzynarodowej lub innemu podmiotowi otrzymującemu dotację w ramach niniejszego Funduszu, właściwe ukazanie otrzymanego wsparcia, z uwzględnieniem praktyki stosowanej w zakresie innych instrumentów w ramach podziału zarządzania, takich jak fundusze strukturalne.

(40)

Niniejsza decyzja ustanawia kopertę finansową na cały okres trwania programu, która stanowi zasadniczy punkt odniesienia dla władzy budżetowej podczas corocznej procedury budżetowej w rozumieniu pkt 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (15).

(41)

W związku z tym, że cel niniejszej decyzji, mianowicie wspieranie powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich w ramach wspólnych norm i zasady zintegrowanego zarządzania powrotem imigrantów, nie może być osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary i skutki działań możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(42)

Środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji należy przyjąć zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (16).

(43)

Ponieważ środek określony w niniejszej decyzji, dotyczący przyjęcia wytycznych strategicznych, ma zasięg ogólny i maj na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej decyzji, poprzez usunięcie niektórych elementów innych niż istotne lub uzupełnienie niniejszej decyzji poprzez dodanie nowych elementów innych niż istotne, środek ten powinien zostać przyjęty zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, określoną w art. 5a decyzji 1999/468/WE. Ze względu na potrzebę skutecznego działania, terminy mające zwykle zastosowanie w ramach procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą powinny zostać skrócone dla przyjęcia wytycznych strategicznych.

(44)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji, nie jest nią związana, ani nie podlega jej stosowaniu.

(45)

Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Irlandia notyfikowała pismem z dnia 6 września 2005 r. swoją chęć uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszej decyzji.

(46)

Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Zjednoczone Królestwo notyfikowało pismem z dnia 27 października 2005 r. swoją chęć uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszej decyzji.

(47)

Zgodnie z art. 67 ust. 2 tiret drugie Traktatu, na mocy decyzji Rady 2004/927/WE z dnia 22 grudnia 2004 r. przewidującej stosowanie procedury określonej w art. 251 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską w odniesieniu do niektórych obszarów objętych tytułem IV części trzeciej Traktatu (17), procedura, o której mowa w art. 251 Traktatu ma zastosowanie do obszarów objętych art. 62 ust. 1, ust. 2 lit. a) i ust. 3 oraz art. 63 ust. 2 lit. b) i ust. 3 lit. b) Traktatu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

ROZDZIAŁ I

PRZEDMIOT, CELE I DZIAŁANIA

Artykuł 1

Przedmiot i zakres zastosowania

Niniejsza decyzja ustanawia, na okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., Europejski Fundusz Powrotów Imigrantów (zwany dalej „Funduszem”), jako część spójnych ram obejmujących również decyzję nr 573/2007/WE, decyzję nr 574/2007/WE i decyzję nr 2007/.../WE, w celu przyczynienia się do wzmocnienia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, a także zastosowania zasady solidarności pomiędzy państwami członkowskimi.

Niniejsza decyzja określa cele, do osiągnięcia których Fundusz się przyczynia, zasady jego funkcjonowania, dostępne zasoby finansowe oraz kryteria dystrybucji, którymi należy kierować się, przydzielając dostępne zasoby finansowe.

Ustanawia ona zasady zarządzania Funduszem, w tym zasady finansowe, a także mechanizmy monitorowania i kontroli oparte na podziale odpowiedzialności między Komisję i państwa członkowskie.

Artykuł 2

Cel ogólny Funduszu

1.   Celem ogólnym Funduszu jest wspieranie wysiłków podejmowanych przez państwa członkowskie zmierzających do usprawnienia zarządzania powrotami imigrantów we wszystkich jego wymiarach poprzez stosowanie koncepcji zintegrowanego zarządzania oraz poprzez umożliwianie państwom członkowskim realizacji wspólnych działań lub działań krajowych ukierunkowanych na osiągnięcie celów Wspólnoty zgodnie z zasadą solidarności, z uwzględnieniem prawodawstwa wspólnotowego w tej dziedzinie i z pełnym poszanowaniem praw podstawowych.

2.   Fundusz wnosi wkład w finansowanie pomocy technicznej z inicjatywy państw członkowskich lub Komisji.

Artykuł 3

Cele szczegółowe

1.   Fundusz przyczynia się do osiągnięcia następujących celów szczegółowych:

a)

wprowadzenia i usprawnienia organizacji i realizacji zintegrowanego zarządzania powrotem imigrantów przez państwa członkowskie;

b)

wzmocnienia współpracy między państwami członkowskimi w ramach zintegrowanego zarządzania powrotami imigrantów i wprowadzaniem go w życie;

c)

promowania skutecznego i jednolitego stosowania wspólnych norm w kwestii powrotów imigrantów zgodnie z rozwojem polityki w tej dziedzinie.

2.   Zintegrowane zarządzanie powrotami imigrantów obejmuje w szczególności opracowanie i wdrożenie przez właściwe organy państw członkowskich zintegrowanych planów dotyczących powrotów imigrantów, które:

a)

opierają się na wszechstronnej ocenie sytuacji w poszczególnych państwach członkowskich w odniesieniu do grupy docelowej lub docelowej konkretnej kwestii dotyczącej powrotów imigrantów oraz wyzwań związanych z przewidywanymi operacjami (takich jak uzyskiwanie dokumentów podróży i inne przeszkody praktyczne utrudniające powrót), z uwzględnieniem w stosownych przypadkach odnośnej liczby rozpatrywanych spraw. Takiej wszechstronnej oceny dokonuje się we współpracy z wszystkimi odpowiednimi organami i partnerami;

b)

zmierzają do wprowadzenia szerokiej gamy środków sprzyjających tworzeniu systemów dobrowolnych powrotów obywateli państw trzecich, w szczególności osób, które nie spełniają warunków zezwalających na wjazd i pobyt na terytorium państw członkowskich lub które przestały je spełniać, a w razie konieczności, umożliwiających przeprowadzenie operacji przymusowego wydalania takich osób w pełnej zgodności z zasadami humanitarnymi i z poszanowaniem ich godności osobistej;

c)

przewidują plan lub harmonogram a, w stosownych przypadkach, mechanizm okresowej oceny pozwalający na odpowiednie dostosowanie planu oraz ocenę oddziaływania jego realizacji w praktyce;

d)

przewidują, jeżeli państwa członkowskie uznają to za stosowne, środki ułatwiające współpracę pomiędzy właściwymi organami administracyjnymi, organami ścigania i organami sądowymi, w stosownych przypadkach na różnych poziomach władz.

3.   Zintegrowane plany powrotów imigrantów skupiają się w szczególności na zapewnieniu imigratom skutecznego powrotu na stałe poprzez takie działania, jak skuteczne informowanie na etapie poprzedzającym wyjazd, przygotowania do podróży i przewóz w kraju powrotu, obejmujące zarówno powroty dobrowolne, jak i przymusowe. Aby zachęcać do dobrowolnych powrotów, dla osób dobrowolnie powracających można, w miarę możliwości, przewidzieć odpowiednie bodźce motywacyjne, takie jak pomoc w powrocie.

W przypadku gdy państwa członkowskie uznają to za stosowne, mogą także wprowadzić możliwość udzielania wsparcia w procesie przyjmowania i reintegracji powracających.

Artykuł 4

Działania kwalifikowalne w państwach członkowskich

1.   Do uzyskania wsparcia z Funduszu kwalifikują się działania zmierzające do osiągnięcia celu określonego w art. 3 ust. 1 lit. b), w szczególności zaś:

a)

ustanowienie lub poprawa skutecznej, stabilnej i długotrwałej współpracy operacyjnej władz państw członkowskich z władzami konsularnymi i służbami imigracyjnymi państw trzecich w celu uzyskiwania dokumentów podróży wymaganych do powrotu obywateli państw trzecich oraz zapewnienia szybkich i skutecznych wydaleń;

b)

propagowanie sposobów i środków dostarczania, możliwie najwcześniej, informacji na temat powrotów w ramach procedur azylowych i imigracyjnych oraz zachęcania poszczególnych obywateli państw trzecich do skorzystania z możliwości dobrowolnego powrotu;

c)

ułatwianie dobrowolnego powrotu obywatelom państw trzecich, szczególnie poprzez programy wspomagania dobrowolnych powrotów imigrantów, w celu zapewnienia skuteczności takiego powrotu i nadania mu stałego charakteru;

d)

opracowywanie metod współpracy pomiędzy różnymi poziomami władz krajowych, regionalnych, lokalnych, miejskich i innych władz publicznych umożliwiających urzędnikom szybkie uzyskiwanie informacji na temat doświadczeń i praktyk w zakresie powrotów z innych ośrodków, oraz, o ile to możliwe, łączenie zasobów;

e)

upraszczanie i wykonywanie operacji przymusowego wydalania obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków zezwalających na wjazd i pobyt lub którzy przestali je spełniać, w celu wzmocnienia wiarygodności i integralności polityki imigracyjnej oraz ograniczenia okresu przetrzymywania osób oczekujących na wydalenie.

2.   Do uzyskania wsparcia z Funduszu kwalifikują się działania zmierzające do osiągnięcia celu określonego w art. 3 ust. 1 lit. b), w szczególności zaś:

a)

współpraca przy gromadzeniu i dostarczaniu potencjalnym osobom powracającym informacji na temat kraju ich pochodzenia, kraju poprzedniego zamieszkania lub kraju tranzytowego;

b)

współpraca przy rozwoju skutecznych, stabilnych i długotrwałych stosunków roboczych między władzami państw członkowskich a władzami konsularnymi i służbami imigracyjnymi państw trzecich w celu ułatwienia otrzymania pomocy konsularnej przy uzyskiwaniu dokumentów podróży wymaganych do powrotu obywateli państw trzecich oraz zapewnieniu szybkich i skutecznych wydaleń;

c)

opracowywanie wspólnych, zintegrowanych planów powrotów imigrantów oraz ich wdrożenie, w tym wspólnych programów dobrowolnych powrotów imigrantów do konkretnych krajów lub regionów pochodzenia, krajów poprzedniego zamieszkania lub krajów tranzytowych;

d)

analiza obecnej sytuacji i możliwości wzmocnienia współpracy administracyjnej wśród państw członkowskich w dziedzinie powrotów imigrantów oraz analiza roli, jaką powinny odegrać w tym kontekście, organizacje międzynarodowe i pozarządowe;

e)

wymiana informacji oraz najlepszych praktyk, wsparcie i doradztwo w sprawach dotyczących powrotów grup wymagających szczególnego traktowania;

f)

organizacja dla osób zajmujących się tą tematyką w praktyce seminariów poświęconych najlepszym praktykom, koncentrujących się na konkretnych państwach trzecich lub regionach;

g)

wspólne środki umożliwiające przyjęcie osób powracających w ich krajach pochodzenia, krajach poprzedniego zamieszkania lub krajach tranzytowych;

h)

wspólne opracowanie działań zapewniających trwały powrót imigrantów do kraju pochodzenia lub kraju poprzedniego zamieszkania.

3.   Do uzyskania wsparcia z Funduszu kwalifikują się działania zmierzające do osiągnięcia celu określonego w art. 3 ust. 1 lit. c), w szczególności zaś:

a)

poprawa zdolności właściwych organów do jak najszybszego podejmowania odpowiedzialnych decyzji w sprawie powrotów imigrantów;

b)

poprawa zdolności właściwych organów administracyjnych do szybkiego wdrożenia lub wykonania decyzji o wydaleniu z pełnym poszanowaniem godności ludzkiej i stosownych europejskich norm bezpieczeństwa związanych z takimi operacjami;

c)

poprawa zdolności organów sądowych do przeprowadzania szybszej oceny odwołań od decyzji o wydaleniu;

d)

organizacja seminariów i wspólnych szkoleń dla pracowników właściwych krajowych, regionalnych, lokalnych, miejskich i innych właściwych organów administracyjnych, organów ścigania i organów sądowych poświęconych prawnym i praktycznym aspektom operacji wydalania imigrantów;

e)

poprawa zdolności właściwych organów administracyjnych do skutecznej realizacji wspólnych ustaleń dotyczących wzajemnego uznawania i wspólnych operacji wydalania imigrantów, w tym zaleceń, norm operacyjnych i najlepszych praktyk określonych przez Agencję w dziedzinie powrotów imigrantów.

4.   Działania, o których mowa w ust. 1–3, w szczególności wspierają wprowadzanie w życie przepisów odpowiedniego prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie wspólnej europejskiej polityki w zakresie imigracji i powrotów imigrantów.

Artykuł 5

Środki kwalifikowalne w państwach członkowskich

Wspierane działania mogą obejmować następujące środki:

1)

we wszystkich przypadkach powrotów imigrantów – dostarczenie obywatelom państw trzecich ogólnych informacji na temat powrotów imigrantów, udzielanie poszczególnym osobom porad dotyczących dobrowolnego powrotu, pokrycie kosztów tłumaczeń, uzyskanie niezbędnych dokumentów podróży, pokrycie kosztów koniecznych badań lekarskich przed wyjazdem, kosztów podróży i wyżywienia osób powracających i osób im towarzyszących, w tym kosztów personelu medycznego i tłumaczy, zakwaterowania osób towarzyszących, w tym personelu medycznego i tłumaczy, pokrycie kosztów transportu na terytorium państwa członkowskiego oraz transportu do miejsca przeznaczenia w kraju pochodzenia, jak również współpraca z władzami kraju pochodzenia, kraju poprzedniego zamieszkania lub kraju tranzytowego;

2)

we wszystkich przypadkach powrotów imigrantów – specjalne środki pomocy dla grup wymagających szczególnego traktowania, takich jak małoletni, małoletni bez opieki, osoby niepełnosprawne, osoby starsze, kobiety w ciąży, osoby samotnie wychowujące małoletnie dzieci oraz osoby, które poddawano torturom, które padły ofiarą gwałtu lub innych poważnych form przemocy psychologicznej, fizycznej lub seksualnej;

3)

dodatkowo, w przypadku przymusowych powrotów obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków zezwalających na wjazd i pobyt lub którzy przestali je spełniać – pokrycie kosztów podróży, wyżywienia i tymczasowego zakwaterowania osób powracających i osób im towarzyszących z uczestniczącego państwa członkowskiego w organizującym państwie członkowskim przed wyjazdem w przypadku wspólnych operacji wydalania imigrantów;

4)

dodatkowo, w przypadku dobrowolnych powrotów obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają lub warunków zezwalających na wjazd i pobyt lub którzy przestali je spełniać – pomoc udzielana osobom powracającym w przygotowaniu powrotu, jak i pokrycie niezbędnych wydatków poprzedzających powrót;

5)

dodatkowo, w przypadku dobrowolnych powrotów osób nieobjętych obowiązkiem opuszczenia terytorium państwa członkowskiego i w innych przypadkach uznanych przez państwa członkowskie za stosowne – ograniczony wkład finansowy przeznaczony na pokrycie początkowych wydatków po powrocie, przetransportowanie dobytku osoby powracającej, odpowiednie zakwaterowanie tymczasowe w specjalnym ośrodku lub w razie konieczności w hotelu przez pierwsze dni po przybyciu do kraju powrotu, szkolenie i pomoc w znalezieniu zatrudnienia, a w stosownych przypadkach, także ograniczone wsparcie w rozpoczęciu działalności gospodarczej;

6)

kształcenie i szkolenie pracowników właściwych organów administracyjnych, organów ścigania i organów sądowych, delegowanie takich pracowników z innych państw członkowskich w celu zapewnienia skutecznego i jednolitego stosowania wspólnych norm w dziedzinie powrotów imigrantów i wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z międzynarodowych instrumentów odnoszących się do traktowania osób powracających oraz wzmacnianie współpracy, jak również wyjazdy służbowe służące ocenie wyników stosowanej polityki w państwach trzecich;

7)

w przypadku współpracy operacyjnej z władzami konsularnymi i służbami imigracyjnymi państw trzecich w celu uzyskiwania dokumentów podróży oraz zapewnienia szybkich procedur dotyczących wydaleń – pokrycie kosztów podróży i zakwaterowania w państwach członkowskich przedstawicieli władz i służb odpowiedzialnych za identyfikację obywateli państw trzecich i weryfikację ich dokumentów podróży;

8)

w przypadku środków na rzecz reintegracji dla obywateli państw trzecich nieobjętych obowiązkiem opuszczenia terytorium państwa członkowskiego – wprowadzanie pieniężnych bodźców motywacyjnych i innych środków krótkoterminowych, niezbędnych do rozpoczęcia procesu reintegracji osoby powracającej poprzez jej osobisty rozwój, takich jak: szkolenia, pomoc w znalezieniu stażu i zatrudnienia, wsparcie w rozpoczęciu działalności gospodarczej oraz pomoc i doradztwo po powrocie;

9)

w przypadku środków na rzecz reintegracji dla obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają lub warunków zezwalających na wjazd i pobyt lub którzy przestali je spełniać, jeśli państwa członkowskie uznają to za stosowne – wprowadzanie pieniężnych bodźców motywacyjnych i innych środków krótkoterminowych, niezbędnych do rozpoczęcia procesu reintegracji osoby powracającej poprzez jej osobisty rozwój, takich jak: szkolenia, pomoc w znalezieniu stażu i zatrudnienia, wsparcie w rozpoczęciu działalności gospodarczej oraz pomoc i doradztwo po powrocie, jak również środki umożliwiające państwom członkowskim zorganizowanie przyjęcia osób powracających w państwach trzecich.

Artykuł 6

Działania wspólnotowe

1.   Z inicjatywy Komisji można wykorzystać nie więcej niż 7 % dostępnych zasobów Funduszu na finansowanie działań ponadnarodowych lub działań będących przedmiotem zainteresowania całej Wspólnoty (zwane dalej „działaniami wspólnotowymi”), dotyczących polityki w zakresie powrotów imigrantów oraz środków mających zastosowanie wobec grupy docelowej, o której mowa w art. 7.

2.   Aby kwalifikować się do finansowania, działania wspólnotowe w szczególności:

a)

zwiększają wspólnotową współpracę w dziedzinie wprowadzania w życie prawa wspólnotowego i dobrych praktyk;

b)

wspierają tworzenie ponadnarodowych sieci współpracy oraz projektów pilotażowych opartych na ponadnarodowym partnerstwie podmiotów znajdujących się w dwóch lub większej liczbie państw członkowskich, mających za zadanie wspieranie innowacji, ułatwianie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk oraz poprawę jakości polityki w zakresie powrotów imigrantów;

c)

wspierają ponadnarodowe kampanie na rzecz zwiększania świadomości społecznej;

d)

wspierają badania, rozpowszechnianie i wymianę informacji na temat najlepszych praktyk i wszystkich innych aspektów polityk dotyczących powrotów imigrantów, w tym na temat wykorzystywania najnowszych technologii, w szczególności w celu zachęcania do przeprowadzania większej liczby badań porównawczych dotyczących wpływu wcześniejszych i aktualnych programów w zakresie powrotów imigrantów;

e)

wspierają projekty pilotażowe i opracowania badające możliwości nowych form współpracy wspólnotowej i prawa wspólnotowego w tym zakresie;

f)

wspierają opracowywanie i stosowanie przez państwa członkowskie wspólnych narzędzi, metod i wskaźników statystycznych do celów pomiaru rozwoju polityki dotyczącej powrotów imigrantów, w szczególności pod kątem rozpowszechniania danych statystycznych uwzględniających podział na dane odnoszące się do powrotów dobrowolnych i przymusowych;

g)

wspierają opracowywanie i regularną aktualizację we współpracy z Agencją wspólnego podręcznika dotyczącego najlepszych praktyk w dziedzinie powrotów imigrantów, w tym osób im towarzyszących;

h)

udzielają wsparcia państwom członkowskim w przypadkach należycie uzasadnionych sytuacji nadzwyczajnych wymagających natychmiastowego działania.

3.   Roczny program prac określający priorytety działań wspólnotowych przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 7

Grupy docelowe

1.   Do celów niniejszej decyzji grupy docelowe obejmują:

a)

wszystkich obywateli państw trzecich, którzy nie otrzymali jeszcze ostatecznej decyzji odmownej w sprawie ich wniosku o przyznanie ochrony międzynarodowej w państwie członkowskim i którzy mogą zdecydować się na dobrowolny powrót, pod warunkiem że nie uzyskali nowego obywatelstwa i nie opuścili terytorium tego państwa członkowskiego;

b)

wszystkich obywateli państw trzecich objętych jedną z form międzynarodowej ochrony w rozumieniu dyrektywy 2004/83/WE lub tymczasowej ochrony w rozumieniu dyrektywy 2001/55/WE w danym państwie członkowskim, którzy decydują się na dobrowolny powrót, pod warunkiem że nie uzyskali nowego obywatelstwa i nie opuścili terytorium tego państwa członkowskiego;

c)

wszystkich obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków zezwalających na wjazd lub pobyt na terytorium danego państwa członkowskiego lub którzy przestali je spełniać i którzy, zgodnie z obowiązkiem opuszczenia terytorium tego państwa członkowskiego, korzystają z możliwości dobrowolnego powrotu;

d)

wszystkich innych obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków zezwalających na wjazd lub pobyt na terytorium danego państwa członkowskiego lub którzy przestali je spełniać.

2.   Obywatel państwa trzeciego oznacza każdą osobę niebędącą obywatelem Unii w rozumieniu art. 17 ust. 1 Traktatu.

ROZDZIAŁ II

ZASADY POMOCY

Artykuł 8

Komplementarność, spójność i zgodność

1.   Fundusz zapewnia pomoc, która uzupełnia działania podejmowane na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, włączając do nich priorytety Wspólnoty.

2.   Komisja i państwa członkowskie zapewniają spójność pomocy z Funduszu oraz państw członkowskich z działaniami, politykami i priorytetami Wspólnoty. Spójność ta znajduje w szczególności odbicie w programie wieloletnim, o którym mowa w art. 19.

3.   Działania finansowane z Funduszu są zgodne z postanowieniami Traktatu i przepisami aktów prawnych przyjętych na jego podstawie.

Artykuł 9

Programowanie

1.   Cele Funduszu realizowane są w ramach wieloletniego okresu programowania w latach 2008-2013, z zastrzeżeniem przeglądu śródokresowego zgodnie z art. 22. System programowania wieloletniego obejmuje priorytety oraz procesy zarządzania, podejmowania decyzji, audytu i poświadczania wydatków.

2.   Zatwierdzone przez Komisję programy wieloletnie są realizowane poprzez programy roczne.

Artykuł 10

Pomocniczość i proporcjonalność interwencji

1.   Obowiązek realizacji realizacji programów wieloletnich i rocznych, o których mowa w art. 19 i 21, spoczywa na państwach członkowskich, na odpowiednim szczeblu terytorialnym, zgodnie z systemem instytucjonalnym właściwym dla każdego państwa członkowskiego. Obowiązek ten jest wykonywany zgodnie z niniejszą decyzją.

2.   W odniesieniu do przepisów dotyczących audytu środki stosowane przez Komisję i państwa członkowskie różnią się w zależności od wielkości wkładu finansowego Wspólnoty. Tę samą zasadę stosuje się do przepisów dotyczących oceny oraz do sprawozdań z realizacji programów wieloletnich i rocznych.

Artykuł 11

Metody realizacji

1.   Budżet Wspólnoty przydzielony Funduszowi wykonuje się zgodnie z art. 53 ust. 1 lit. b) rozporządzenia finansowego, z wyjątkiem działań wspólnotowych, o których mowa w art. 6 niniejszej decyzji, oraz pomocy technicznej, o której mowa w art. 16 niniejszej decyzji.

2.   Komisja wykonuje swoje obowiązki w zakresie wykonania budżetu ogólnego Unii Europejskiej poprzez:

a)

sprawdzanie istnienia i właściwego funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli w państwach członkowskich zgodnie z procedurami opisanymi w art. 32;

b)

wstrzymanie lub zawieszanie całości lub części płatności w przypadku wadliwego funkcjonowania krajowych systemów zarządzania i kontroli, zgodnie procedurami opisanymi w art. 41 i 42, oraz stosowanie wszelkich innych niezbędnych korekt finansowych zgodnie z procedurami opisanymi w art. 45 i 46.

Artykuł 12

Partnerstwo

1.   Każde państwo członkowskie organizuje, zgodnie z obowiązującymi przepisami i praktykami krajowymi, współpracę z instytucjami i podmiotami, które uczestniczą w realizacji programu wieloletniego lub które mogą, według zainteresowanego państwa członkowskiego, wnieść użyteczny wkład w jego opracowanie.

Takie instytucje i podmioty mogą obejmować właściwe władze regionalne, lokalne, miejskie i inne władze publiczne, organizacje międzynarodowe, w szczególności UNHCR, i organy reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, takie jak organizacje pozarządowe lub partnerzy społeczni.

2.   Partnerstwo takie jest prowadzone w całkowitej zgodności z uprawnieniami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi właściwymi dla danej kategorii partnera.

ROZDZIAŁ III

RAMY FINANSOWE

Artykuł 13

Zasoby ogólne

1.   Koperta finansowa na realizację niniejszej decyzji w okresie od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. wynosi 676 mln EUR.

2.   Roczne środki dla Funduszu są zatwierdzane przez władzę budżetową w obrębie limitów wyznaczonych w ramach finansowych.

3.   Komisja dokonuje indykatywnego rocznego podziału na poszczególne państwa członkowskie zgodnie z kryteriami ustalonymi w art. 14.

Artykuł 14

Roczna dystrybucja zasobów na kwalifikowalne działania w państwach członkowskich

1.   Każde państwo członkowskie otrzymuje stałą kwotę w wysokości 300 000 EUR ze środków przydzielanych rocznie Funduszowi.

Dla państw członkowskich, które przystąpiły do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 r., kwotę tę na lata 2008-2013 podwyższa się do 500 000 EUR rocznie.

Dla państw członkowskich, które przystępują do Unii Europejskiej w okresie 2007-2013, kwotę tę na pozostającą część okresu 2008-2013, licząc od roku następującego po przystąpieniu, podwyższa się do 500 000 EUR rocznie.

2.   Pozostałe dostępne zasoby roczne są rozdzielane między państwa członkowskie w następujący sposób:

a)

50 % proporcjonalnie do całkowitej liczby obywateli państw trzecich, z uwzględnieniem ostatnich trzech lat, którzy nie spełniają warunków zezwalających na wjazd lub pobyt na terytorium danego państwa członkowskiego lub którzy przestali je spełniać i którzy podlegają decyzji o wydaleniu na mocy prawa krajowego lub wspólnotowego, czyli na mocy decyzji administracyjnej lub sądowej lub aktu administracyjnego lub sądowego stwierdzających nielegalność pobytu i nakładających obowiązek powrotu;

b)

50 % proporcjonalnie do liczby obywateli państw trzecich, którzy, z uwzględnieniem ostatnich trzech lat, faktycznie opuścili terytorium danego państwa członkowskiego wskutek administracyjnego lub sądowego nakazu opuszczenia, dobrowolnie lub pod przymusem.

3.   Do obywateli państw trzecich, o których mowa w ust. 2, nie zaliczają się:

a)

obywatele państw trzecich, którym odmówiono prawa wjazdu, gdy znajdowali się w strefie tranzytowej państwa członkowskiego;

b)

obywatele państw trzecich, którzy mają zostać odesłani przez dane państwo członkowskie do innego państwa członkowskiego, w szczególności zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiającym kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (18).

4.   Wielkościami odniesienia są najnowsze statystyki opracowane przez Komisję (Eurostat) na podstawie danych dostarczonych przez państwa członkowskie zgodnie z prawem wspólnotowym.

W przypadku gdy państwa członkowskie nie dostarczyły Komisji (Eurostatowi) danych statystyk, dostarczają one możliwie najszybciej dane tymczasowe.

Przed przyjęciem tych danych jako wielkości odniesienia, Komisja (Eurostat) ocenia jakość, porównywalność i kompletność informacji statystycznych zgodnie ze standardowymi procedurami operacyjnymi. Na wniosek Komisji (Eurostatu) państwa członkowskie dostarczają jej wszystkich niezbędnych do tego celu informacji.

Artykuł 15

Struktura finansowania

1.   Wkład finansowy z Funduszu ma postać dotacji.

2.   Działania wspierane w ramach Funduszu są współfinansowane ze źródeł publicznych lub prywatnych, nie są nastawione na osiąganie zysku i nie kwalifikują się do finansowania z innych źródeł objętych budżetem ogólnym Unii Europejskiej.

3.   Środki przyznane z Funduszu uzupełniają wydatki publiczne lub wydatki równoważne przydzielone przez państwa członkowskie na działania objęte niniejszą decyzją.

4.   Wkład Wspólnoty we wspierane projekty w odniesieniu do działań realizowanych w państwach członkowskich na podstawie art. 3 nie przekracza 50 % całkowitych kosztów danego działania.

Wkład ten może zostać podwyższony do 75 % w przypadku projektów służących realizacji szczególnych celów priorytetowych wyznaczonych w wytycznych strategicznych, o których mowa w art. 18.

Wkład Wspólnoty podwyższa się do 75 % w państwach członkowskich objętych Funduszem Spójności.

5.   W ramach realizacji programów krajowych określonych w rozdziale IV państwa członkowskie dokonują wyboru projektów przeznaczonych do finansowania na podstawie następujących kryteriów minimalnych:

a)

sytuacji i wymogów w danym państwie członkowskim;

b)

efektywności kosztowej, między innymi z uwzględnieniem liczby osób, których taki projekt dotyczy;

c)

doświadczenia, wiedzy fachowej, wiarygodności i wkładu finansowego organizacji składającej wniosek o finansowanie i wszelkich organizacji partnerskich;

d)

zakresu, w jakim dany projekt uzupełnia inne działania finansowane z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub stanowi część programów krajowych.

6.   Pomoc finansowa Wspólnoty na działania wspierane z Funduszu jest zasadniczo udzielana na okres nie dłuższy niż trzy lata, pod warunkiem przedkładania okresowych sprawozdań z postępów w realizacji.

Artykuł 16

Pomoc techniczna z inicjatywy Komisji

1.   Z inicjatywy Komisji lub w jej imieniu, do pułapu 500 000 EUR rocznego przydziału środków z Funduszu, Fundusz może finansować środki przygotowawcze, środki związane z monitorowaniem, wsparciem administracyjnym i technicznym, jak również środki związane z oceną, audytem i kontrolą, niezbędne do wykonania niniejszej decyzji.

2.   Środki te obejmują:

a)

badania, oceny, ekspertyzy i statystyki, również o charakterze ogólnym, dotyczące funkcjonowania Funduszu;

b)

środki informacyjne przeznaczone dla państw członkowskich, beneficjentów końcowych i opinii publicznej, w tym kampanie mające na celu zwiększanie świadomości społecznej oraz wspólną bazę danych dotyczącą projektów finansowanych w ramach Funduszu;

c)

instalację, obsługę i łączenie informatycznych systemów zarządzania, monitorowania, kontroli i oceny;

d)

opracowanie wspólnych ram oceny i monitorowania, jak również systemu wskaźników z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, wskaźników krajowych;

e)

doskonalenie metod oceny i wymiany informacji o praktykach w tym zakresie;

f)

środki informacyjne i szkoleniowe przeznaczone dla instytucji wyznaczonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 25, stanowiące uzupełnienie wysiłków podejmowanych przez państwa członkowskie w celu udzielenia ich instytucjom wskazówek zgodnie z art. 31 ust. 2.

Artykuł 17

Pomoc techniczna z inicjatywy państw członkowskich

1.   Z inicjatywy danego państwa członkowskiego, w odniesieniu do każdego programu rocznego, Fundusz może finansować środki przygotowawcze, środki związane z zarządzaniem, monitorowaniem, oceną, jak również środki informacyjne i kontrolne oraz środki służące wzmocnieniu zdolności administracyjnych do celów realizacji Funduszu.

2.   Kwota przeznaczona na pomoc techniczną w ramach każdego programu rocznego nie może przekraczać:

a)

na lata 2008–2010 – 7 % całkowitej rocznej kwoty współfinansowania przydzielonej temu państwu członkowskiemu, plus 30 000 EUR; oraz

b)

na lata 2011–2013 – 4 % całkowitej rocznej kwoty współfinansowania przydzielonej temu państwu członkowskiemu, plus 30 000 EUR.

ROZDZIAŁ IV

PROGRAMOWANIE

Artykuł 18

Przyjęcie wytycznych strategicznych

1.   Komisja przyjmuje wytyczne strategiczne określające ramy interwencji Funduszu, z uwzględnieniem postępu w opracowywaniu i wdrażaniu prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie polityki dotyczącej powrotów imigrantów oraz środków podjętych przez Wspólnotę w dziedzinie nielegalnej imigracji, jak również indykatywny podział zasobów finansowych Funduszu w okresie objętym programem wieloletnim.

2.   W odniesieniu do celów Funduszu, o których mowa w art. 3 ust. 1 lit. a) i b), wytyczne te służą w szczególności realizacji priorytetów Wspólnoty mając na celu wspieranie:

a)

powrotów obywateli państw trzecich, którzy nie posiadają paszportów ani innych dokumentów tożsamości;

b)

powrotów obywateli państw trzecich nieobjętych wspólnotowymi umowami o readmisji ani krajowymi dwustronnymi umowami o readmisji, mając na celu wzmocnienie wynikającego z prawa międzynarodowego obowiązku readmisji własnych obywateli przez państwo;

c)

powrotów do konkretnego kraju obywateli państw trzecich i bezpaństwowców, którzy przybyli do tego kraju lub mieszkali w nim nie będąc jego obywatelami;

d)

powrotów osób nieobjętych obowiązkiem opuszczenia terytorium danego państwa członkowskiego, takich jak osoby ubiegające się o azyl, które nie otrzymały jeszcze decyzji odmownej i osoby objęte jedną z form międzynarodowej ochrony w rozumieniu dyrektywy 2004/83/WE lub tymczasowej ochrony w rozumieniu dyrektywy 2001/55/WE;

e)

powrotów grup wymagających szczególnego traktowania.

W odniesieniu do celu Funduszu, o którym mowa w art. 3 ust. 1 lit. c), wytyczne te służą w szczególności realizacji priorytetów Wspólnoty mających na celu promowanie w całej Unii Europejskiej wiedzy na temat wspólnych norm i włączanie tych norm do codziennych procedur zarządzania powrotami imigrantów realizowanych przez organy administracyjne państw członkowskich.

3.   Komisja przyjmuje wytyczne strategiczne odnoszące się do wieloletniego okresu programowania do dnia 31 lipca 2007 r.

4.   Wytyczne strategiczne przyjmuje się zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 52 ust. 3. Po przyjęciu wytycznych strategicznych zostają one dołączone do niniejszej decyzji.

Artykuł 19

Przygotowywanie i zatwierdzanie krajowych programów wieloletnich

1.   Na podstawie wytycznych strategicznych, o których mowa w art. 18, każde państwo członkowskie przedstawia projekt programu wieloletniego, który składa się z następujących elementów:

a)

opisu aktualnej sytuacji w danym państwie członkowskim w odniesieniu do zasady zintegrowanego zarządzania powrotami imigrantów, współpracy z władzami konsularnymi i służbami imigracyjnymi państw trzecich, środków i polityk dotyczących dobrowolnych i przymusowych powrotów wraz z danymi statystycznymi, w miarę ich dostępności, uwzględniającymi podział na dane odnoszące się do dobrowolnych i przymusowych powrotów, podejścia w kwestii środków reintegracji i zapewniania stałego charakteru powrotu, budowania zdolności właściwych organów administracyjnych i sądowych oraz współpracy z innymi państwami członkowskimi w powyższych obszarach;

b)

analizy potrzeb występujących w danym państwie członkowskim w odniesieniu do współpracy z władzami konsularnymi i służbami imigracyjnymi państw trzecich, środków i polityk odnoszących się do dobrowolnych i przymusowych powrotów, podejścia w kwestii środków reintegracji i zapewniania stałego charakteru powrotu, budowania zdolności właściwych organów administracyjnych i sądowych oraz współpracy z innymi państwami członkowskimi w powyższych obszarach, a także wskazania celów operacyjnych służących spełnieniu tych wymagań w okresie objętym programem wieloletnim;

c)

przedstawienia odpowiedniej strategii osiągnięcia tych celów oraz priorytetów przypisanych ich osiągnięciu, a także opis działań przewidzianych w celu realizacji tych priorytetów;

d)

wskazania, czy strategia ta jest spójna z innymi instrumentami regionalnymi, krajowymi i wspólnotowymi;

e)

informacji na temat priorytetów i ich celów szczegółowych. Cele te określa się ilościowo, z wykorzystaniem ograniczonej liczby wskaźników, z uwzględnieniem zasady proporcjonalności. Wskaźniki te muszą umożliwiać mierzenie postępu w stosunku do sytuacji wyjściowej oraz skuteczności realizacji priorytetów poprzez osiąganie celów szczegółowych;

f)

opisu podejścia wybranego do realizacji zasady partnerstwa określonej w art. 12;

g)

projektu planu finansowania, który określa proponowany wkład finansowy Funduszu i ogólną kwotę współfinansowania publicznego lub prywatnego dla każdego priorytetu i każdego programu rocznego;

h)

przepisów ustanowionych w celu zapewnienia podania treści programu wieloletniego do wiadomości publicznej.

2.   Państwa członkowskie przedkładają Komisji projekt programu wieloletniego nie później niż cztery miesiące po przedstawieniu przez Komisję wytycznych strategicznych.

3.   W celu zatwierdzenia projektu programu wieloletniego Komisja przeprowadza analizę:

a)

zgodności projektu programu wieloletniego z celami Funduszu i wytycznymi strategicznymi, o których mowa w art. 18;

b)

istotności działań przewidywanych w projekcie programu wieloletniego w świetle proponowanej strategii;

c)

zgodności ustaleń w zakresie zarządzania i kontroli, dokonanych przez dane państwo członkowskie w odniesieniu do realizacji interwencji Funduszu, z przepisami niniejszej decyzji;

d)

zgodności projektu programu wieloletniego z prawem wspólnotowym, w szczególności z przepisami prawa wspólnotowego mającymi na celu zapewnienie swobodnego przepływu osób w powiązaniu z bezpośrednio z nimi związanymi środkami towarzyszącymi w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu i imigracji.

4.   W przypadku gdy Komisja uzna, że dany projekt programu wieloletniego jest niespójny z wytycznymi strategicznymi lub że jest on niezgodny z przepisami niniejszej decyzji w zakresie systemów zarządzania i kontroli lub z prawem wspólnotowym, wzywa ona dane państwo członkowskie do przedstawienia wszystkich niezbędnych informacji dodatkowych i, w stosownych przypadkach, do dokonania odpowiednich zmian w projekcie programu wieloletniego.

5.   Komisja zatwierdza każdy program wieloletni w terminie trzech miesięcy od chwili jego formalnego przedłożenia, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 20

Zmiana programów wieloletnich

1.   Z inicjatywy danego państwa członkowskiego lub Komisji program wieloletni poddaje się ponownej analizie i, w razie konieczności, wprowadza się do niego zmiany w odniesieniu do pozostałej części okresu programowania w celu uwzględnienia w większym stopniu lub w inny sposób priorytetów Wspólnoty. Ponowna analiza programów wieloletnich może nastąpić w świetle przeprowadzonych ocen lub w następstwie trudności napotkanych podczas realizacji.

2.   Komisja przyjmuje decyzję w sprawie zatwierdzenia zmiany programu wieloletniego możliwie najszybciej po formalnym przedłożeniu stosownego wniosku przez zainteresowane państwo członkowskie. Zmiana programu wieloletniego przeprowadzana jest zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 21

Programy roczne

1.   Zatwierdzony przez Komisję program wieloletni realizowany jest poprzez roczne programy pracy.

2.   Do dnia 1 lipca każdego roku Komisja przedstawia państwom członkowskim szacunkowe kwoty, które zostaną im przydzielone na następny rok z ogólnej kwoty środków przydzielonych w ramach rocznej procedury budżetowej, obliczone zgodnie z art. 14.

3.   Do dnia 1 listopada każdego roku państwa członkowskie przedstawiają Komisji projekt programu rocznego na następny rok sporządzony zgodnie z programem wieloletnim i składający się z następujących elementów:

a)

ogólne zasady wyboru projektów, które mają być finansowane w ramach programu rocznego;

b)

opis działań, które mają być wspierane w ramach programu rocznego;

c)

proponowany finansowy podział wkładu Funduszu na poszczególne działania w ramach programu; oraz wskazania wnioskowanej kwoty na pokrycie kosztów pomocy technicznej w ramach art. 17, służącej realizacji programu rocznego.

4.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 3, projekty programów rocznych na 2008 rok państwa członkowskie przedkładają Komisji do dnia 1 marca 2008 r.

5.   Analizując projekt programu rocznego państwa członkowskiego, Komisja uwzględnia ostateczną kwotę środków przydzielonych Funduszowi w ramach procedury budżetowej.

W terminie jednego miesiąca od formalnego przedłożenia projektu programu rocznego Komisja informuje dane państwo członkowskie o możliwości jego zatwierdzenia. Jeżeli projekt programu rocznego jest niezgodny z programem wieloletnim, Komisja wzywa to państwo członkowskie do przedstawienia wszystkich niezbędnych informacji i, w stosownych przypadkach, do wprowadzenia odpowiednich zmian do projektu programu rocznego.

Komisja przyjmuje decyzję w sprawie finansowania zatwierdzającą program roczny do dnia 1 marca danego roku. W decyzji określa się kwotę przydzieloną danemu państwu członkowskiemu oraz okres, w którym wydatki są kwalifikowalne.

6.   W celu uwzględnienia należycie uzasadnionych sytuacji nadzwyczajnych, które nie zostały przewidziane w chwili zatwierdzania programu rocznego, a które wymagają podjęcia pilnych działań, państwo członkowskie może dokonać zmiany w wysokości do 10 % kwoty podziału finansowego wkładu Funduszu pomiędzy różne działania wymienione w programie rocznym lub przydzielić do 10 % przyznanej kwoty na inne działania zgodnie z niniejszą decyzją. Dane państwo członkowskie informuje Komisję o zmienionym programie rocznym.

Artykuł 22

Przegląd śródokresowy programu wieloletniego

1.   Komisja dokonuje przeglądu wytycznych strategicznych i, w razie potrzeby, przyjmuje, do dnia 31 marca 2010 r., zmienione wytyczne strategiczne na lata 2011-2013.

2.   W przypadku przyjęcia takich zmienionych wytycznych strategicznych każde państwo członkowskie ponownie analizuje swój program wieloletni i, w stosownych przypadkach, wprowadza do niego zmiany.

3.   Zasady określone w art. 19 dotyczące przygotowania i zatwierdzenia krajowych programów wieloletnich stosuje się odpowiednio do przygotowywania i zatwierdzania tych zmienionych programów wieloletnich.

4.   Zmienione wytyczne strategiczne przyjmuje się zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 52 ust. 3.

ROZDZIAŁ V

SYSTEMY ZARZĄDZANIA I KONTROLI

Artykuł 23

Wykonanie

Komisja odpowiada za wykonanie niniejszej decyzji i przyjmuje niezbędne przepisy wykonawcze.

Artykuł 24

Ogólne zasady działania systemów zarządzania i kontroli

Ustanowione przez państwa członkowskie systemy zarządzania i kontroli dla programów wieloletnich zapewniają:

a)

określenie funkcji danych podmiotów w zarządzaniu i kontroli oraz określenie przydziału funkcji w obrębie każdego podmiotu;

b)

zgodność z zasadą rozdzielenia funkcji pomiędzy tymi podmiotami i w ich obrębie;

c)

odpowiednie zasoby dla każdego podmiotu do pełnienia funkcji, które mu wyznaczono, przez cały okres realizacji działań współfinansowanych z Funduszu;

d)

procedury dla zapewniania zasadności i prawidłowości wydatków zadeklarowanych w ramach programów rocznych;

e)

wiarygodne, skomputeryzowane systemy rachunkowości i księgowości, monitorowania i sprawozdawczości finansowej;

f)

system sprawozdawczości i monitorowania, w przypadku gdy podmiot odpowiedzialny powierza wykonanie zadań innemu podmiotowi;

g)

instrukcje postępowania odnoszące się do funkcji, które należy wypełnić;

h)

ustalenia dotyczące audytu funkcjonowania systemu;

i)

systemy i procedury w celu zapewnienia stosowania właściwej ścieżki audytu;

j)

procedury sprawozdawczości i monitorowania nieprawidłowości oraz odzyskiwania kwot nienależnie wypłaconych.

Artykuł 25

Wyznaczanie instytucji

1.   Do celów realizacji programu wieloletniego i programów rocznych państwo członkowskie wyznacza:

a)

instytucję odpowiedzialną: organ funkcjonalny państwa członkowskiego, krajowy organ publiczny lub podmiot wyznaczony przez państwo członkowskie lub podmiot prawa prywatnego państwa członkowskiego wypełniający misję publiczną, który odpowiada za zarządzanie programem wieloletnim i programami rocznymi finansowanymi ze środków Funduszu oraz za wszelkie kontakty z Komisją;

b)

instytucję certyfikującą: krajowy organ publiczny lub podmiot, lub osobę fizyczną działającą w charakterze takiego organy lub podmiotu, wyznaczone przez państwo członkowskie do poświadczania deklaracji wydatków przed ich skierowaniem do Komisji;

c)

instytucję audytową: krajowy organ publiczny lub podmiot, pod warunkiem że jest on funkcjonalnie niezależny od instytucji odpowiedzialnej i instytucji certyfikującej, wyznaczony przez państwo członkowskie i odpowiedzialny za weryfikację skutecznego działania systemu zarządzania i kontroli;

d)

w stosownych przypadkach, instytucję delegowaną.

2.   Państwo członkowskie określa zasady regulujące jego stosunki z instytucjami, o których mowa w ust. 1, a także ich stosunki z Komisją.

3.   Z zastrzeżeniem art. 24 lit. b), niektóre lub wszystkie instytucje, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, mogą stanowić część tego samego podmiotu.

4.   Komisja przyjmuje przepisy wykonawcze dla art. 26–30 zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 26

Instytucja odpowiedzialna

1.   Instytucja odpowiedzialna spełnia następujące warunki minimalne:

a)

posiada osobowość prawną, chyba że jest organem funkcjonalnym państwa członkowskiego;

b)

dysponuje infrastrukturą wymaganą do prowadzenia łatwej komunikacji z szerokim gronem użytkowników, podmiotami odpowiedzialnymi w innych państwach członkowskich oraz Komisją;

c)

działa w otoczeniu administracyjnym, które pozwala jej prawidłowo wykonywać swoje zadania i unikać wszelkich konfliktów interesów;

d)

jest w stanie stosować wspólnotowe zasady zarządzania funduszami;

e)

dysponuje środkami finansowymi i możliwościami w zakresie zarządzania, proporcjonalnymi do wielkości funduszy wspólnotowych, którymi będzie zobowiązana zarządzać;

f)

dysponuje personelem, którego kwalifikacje zawodowe odpowiadają potrzebom pracy administracyjnej w środowisku międzynarodowym.

2.   Państwo członkowskie zapewnia instytucji odpowiedzialnej odpowiednie środki finansowe, tak aby mogła ona właściwie wykonywać swoje zadania w sposób ciągły przez cały okres 2008-2013.

3.   Komisja może udzielać państwom członkowskim pomocy w szkoleniu personelu, w szczególności w zakresie właściwego stosowania rozdziałów V-IX.

Artykuł 27

Zadania instytucji odpowiedzialnej

1.   Instytucja odpowiedzialna odpowiada za zarządzanie programem wieloletnim i jego realizację zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

Instytucja ta w szczególności:

a)

prowadzi konsultacje z partnerami zgodnie z art. 12;

b)

przedkłada Komisji projekt programu wieloletniego i projekty programów rocznych, do których odnoszą się art. 19 i 21;

c)

organizuje i ogłasza zaproszenia do składania ofert i projektów, w stosownych przypadkach;

d)

organizuje wybór projektów do celów współfinansowania w ramach Funduszu zgodnie z kryteriami określonymi w art. 15 ust. 5;

e)

przyjmuje płatności dokonywane przez Komisję i dokonuje płatności na rzecz beneficjentów końcowych;

f)

zapewnia spójność i komplementarność między współfinansowaniem w ramach Funduszu i w ramach innych stosownych instrumentów finansowych, krajowych i wspólnotowych;

g)

monitoruje dostarczenie współfinansowanych towarów i usług oraz weryfikuje, czy wydatki zadeklarowane na działania zostały rzeczywiście poniesione oraz są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi;

h)

zapewnia istnienie informatycznego systemu ewidencjonowania i przechowywania zapisów księgowych dla każdego działania w ramach programów rocznych oraz zapewnia, że dane na temat realizacji, niezbędne do celów zarządzania finansowego, monitorowania, kontroli i oceny, są gromadzone;

i)

zapewnia utrzymywanie przez beneficjentów końcowych i inne podmioty uczestniczące w realizacji działań współfinansowanych z Funduszu odrębnego systemu księgowego albo odpowiedniego kodu księgowego dla wszystkich transakcji związanych z danym działaniem, bez uszczerbku dla krajowych zasad księgowych;

j)

zapewnia przeprowadzanie ocen Funduszu, o których mowa w art. 49, w terminach określonych w art. 50 ust. 2 i zgodnie z normami jakości uzgodnionymi między Komisją a danym państwem członkowskim;

k)

ustanawia procedury dla zapewnienia, że wszystkie dokumenty dotyczące wydatków i audytów, wymaganych do zapewnienia odpowiedniej ścieżki audytu, są przechowywane zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 43;

l)

zapewnia otrzymywanie przez instytucję audytową, do celów prowadzenia audytów określonych w art. 30 ust. 1, wszystkich niezbędnych informacji na temat stosowanych procedur zarządzania i projektów współfinansowanych ze środków Funduszu;

m)

zapewnia otrzymywanie przez instytucję certyfikującą, do celów poświadczania, wszystkich niezbędnych informacji na temat procedur i weryfikacji przeprowadzonych w odniesieniu do wydatków;

n)

sporządza i przedkłada Komisji sprawozdania z postępów w realizacji programów rocznych i sprawozdania końcowe z realizacji programów rocznych, deklaracje wydatków poświadczonych przez instytucję certyfikującą i wnioski o płatność lub, w stosownych przypadkach, deklaracje zwrotu kosztów;

o)

prowadzi działalność informacyjną i doradczą oraz rozpowszechnia wyniki wspieranych działań;

p)

współpracuje z Komisją i instytucjami odpowiedzialnymi w innych państwach członkowskich;

q)

kontroluje wdrożenie przez końcowych beneficjentów wytycznych, o których mowa w art. 33 ust. 6.

2.   Działalność instytucji odpowiedzialnej związana z zarządzaniem projektami realizowanymi w państwach członkowskich może być finansowana w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 16.

Artykuł 28

Delegacja zadań przez instytucję odpowiedzialną

1.   W przypadku gdy wykonanie wszystkich lub niektórych zadań instytucji odpowiedzialnej powierza się instytucji delegowanej, instytucja odpowiedzialna określa zakres delegowanych zadań oraz ustala szczegółowe procedury wykonania tych zadań, zgodnie z warunkami określonymi w art. 26.

2.   Procedury te obejmują regularne dostarczanie instytucji odpowiedzialnej informacji na temat skutecznego wykonywania delegowanych zadań i opis zastosowanych środków.

Artykuł 29

Instytucja certyfikująca

1.   Instytucja certyfikująca:

a)

poświadcza, że:

(i)

deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z rzetelnych systemów księgowych i jest oparta na weryfikowalnych dokumentach uzupełniających;

(ii)

zadeklarowane wydatki są zgodne z mającymi zastosowanie zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały poniesione w związku z działaniami wybranymi na podstawie kryteriów mających zastosowanie do programu i zgodnych z zasadami wspólnotowymi i krajowymi;

b)

zapewnia, do celów poświadczenia, że otrzymała od instytucji odpowiedzialnej odpowiednie informacje na temat procedur i weryfikacji przeprowadzonych w odniesieniu do wydatków zawartych w deklaracjach wydatków;

c)

uwzględnia do celów poświadczania wyniki wszystkich audytów przeprowadzonych przez instytucję audytową lub na jej odpowiedzialność;

d)

utrzymuje w formie elektronicznej zapisy księgowe dotyczące wydatków zadeklarowanych Komisji;

e)

weryfikuje odzyskanie wszelkich wspólnotowych środków finansowych, w stosownych przypadkach wraz z odsetkami, w przypadku stwierdzenia, że zostały one nienależnie wypłacone w wyniku wykrytych nieprawidłowości;

f)

prowadzi ewidencję kwot podlegających odzyskaniu i kwot odzyskanych w ramach budżetu ogólnego Unii Europejskiej, w miarę możliwości poprzez potrącenie ich z następnej deklaracji wydatków.

2.   Działalność instytucji certyfikującej związane z projektami realizowanymi w państwach członkowskich może być finansowana w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 17, pod warunkiem poszanowania prerogatyw tej instytucji, określonych w art. 25.

Artykuł 30

Instytucja audytowa

1.   Instytucja audytowa:

a)

zapewnia prowadzenie audytów w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli;

b)

zapewnia prowadzenie audytów działań na podstawie odpowiedniej próby w celu zweryfikowania zadeklarowanych wydatków; próba taka stanowi co najmniej 10 % całkowitej kwoty kwalifikowalnych wydatków dla każdego programu rocznego;

c)

przedstawia Komisji, w terminie sześciu miesięcy od daty zatwierdzenia programu wieloletniego, strategię audytu obejmującą podmioty, które będą przeprowadzać audyty, o których mowa w lit. a) i b), zapewniając przeprowadzanie audytu głównych beneficjentów współfinansowania z Funduszu i równomierny rozkładu audytów działań w całym okresie programowania.

2.   W przypadku gdy instytucja audytowa wyznaczona na mocy niniejszej decyzji jest także instytucją audytową wyznaczoną na mocy decyzji nr 573/2007/WE, nr 574/2007/WE i nr 2007/.../WE lub w przypadku gdy do dwóch lub większej liczby tych Funduszy stosuje się wspólny system, można przedłożyć jedną strategię audytu zgodnie z ust. 1 lit. c).

3.   Dla każdego programu rocznego instytucja audytowa sporządza sprawozdanie obejmujące:

a)

roczne sprawozdanie z audytu przedstawiające wyniki audytów przeprowadzonych zgodnie ze strategią audytu w odniesieniu do programu rocznego oraz informujące o wszelkich brakach wykrytych w systemach zarządzania i kontroli programu;

b)

opinię, na podstawie kontroli i audytów przeprowadzonych na odpowiedzialność instytucji audytowej, w kwestii tego, czy funkcjonowanie systemu zarządzania i kontroli daje uzasadnione zapewnienie, że deklaracje wydatków przedstawione Komisji są prawidłowe i że transakcje będące ich podstawą są zgodne z prawem i prawidłowe;

c)

deklarację zawierającą ocenę zasadności wniosku o płatność salda lub deklaracji zwrotu kosztów oraz ocenę zgodności z prawem i prawidłowości odnośnych wydatków.

4.   Instytucja audytowa zapewnia, że czynności audytowe uwzględniają uznane w skali międzynarodowej standardy audytu.

5.   Audyty dotyczące projektów realizowanych w państwach członkowskich mogą być finansowane w ramach ustaleń dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w art. 17, pod warunkiem poszanowania prerogatyw instytucji audytowej określonych w art. 24.

ROZDZIAŁ VI

ODPOWIEDZIALNOŚĆ I KONTROLA

Artykuł 31

Obowiązki państw członkowskich

1.   Państwa członkowskie są odpowiedzialne za zapewnienie należytego zarządzania finansowego programem wieloletnim i programami rocznymi oraz za zgodność z prawem i prawidłowość transakcji będących ich podstawą.

2.   Państwa członkowskie zapewniają udzielenie instytucjom odpowiedzialnym i wszelkim instytucjom delegowanym, instytucjom certyfikującym, instytucjom audytowym oraz wszelkim innym odnośnym podmiotom odpowiednich wskazówek w sprawie ustanawiania systemów zarządzania i kontroli, o których mowa w art. 24 i 30, w celu zapewnienia skutecznego i prawidłowego wydatkowania środków finansowych Wspólnoty.

3.   Państwa członkowskie zapobiegają nieprawidłowościom, wykrywają je i korygują. Zgłaszają je Komisji i informują Komisję na bieżąco o postępach w wynikłych postępowaniach administracyjnych i prawnych.

W przypadku braku możliwości odzyskania kwot nienależnie wypłaconych beneficjentowi końcowemu, dane państwo członkowskie odpowiada za zwrot kwot utraconych do budżetu ogólnego Unii Europejskiej, jeśli zostanie stwierdzone, że straty powstały z jego winy lub w wyniku niedbalstwa z jego strony.

4.   Państwa członkowskie odpowiadają w pierwszej kolejności za kontrolę finansową działań oraz zapewniają wdrażanie systemów zarządzania i kontroli oraz audytów w sposób gwarantujący właściwe i skuteczne wykorzystanie funduszy wspólnotowych. Przekazują one Komisji opis takich systemów.

5.   Szczegółowe przepisy wykonawcze dotyczące ust. 1–4 przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 32

Systemy zarządzania i kontroli

1.   Przed zatwierdzeniem programu wieloletniego przez Komisję, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2, państwa członkowskie zapewniają utowrzenie systemów zarządzania i kontroli zgodnie z art. 24-30. Odpowiadają one za zapewnienie skutecznego działania systemów przez cały okres programowania.

2.   Wraz z ich projektem programu wieloletniego, państwa członkowskie przedkładają Komisji opis organizacji i procedur dotyczących: instytucji odpowiedzialnych, instytucji delegowanych i instytucji certyfikujących oraz systemów audytu wewnętrznego funkcjonujących w tych instytucjach, a także instytucji audytowej i wszelkich innych podmiotów przeprowadzających audyty na jej odpowiedzialność.

3.   Komisja dokonuje przeglądu zastosowania niniejszego przepisu w kontekście przygotowania sprawozdania za lata 2008-2010, o którym mowa w art. 50 ust. 3.

Artykuł 33

Obowiązki Komisji

1.   Zgodnie z procedurą określoną w art. 31, Komisja upewnia się, że państwa członkowskie utowrzyły systemy zarządzania i kontroli odpowiadające przepisom art. 24-30 oraz, na podstawie rocznych sprawozdań z audytu i przeprowadzonych przez siebie audytów, że systemy funkcjonują skutecznie przez cały okres programowania.

2.   Bez uszczerbku dla audytów przeprowadzanych przez państwa członkowskie, urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji mogą przeprowadzać kontrole na miejscu w celu sprawdzenia skutecznego funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli; czynności te mogą obejmować audyty działań ujętych w programach rocznych, przy czym o audycie należy poinformować z wyprzedzeniem co najmniej trzech dni roboczych. W audytach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele danego państwa członkowskiego.

3.   Komisja może wymagać przeprowadzenia przez państwo członkowskie kontroli na miejscu w celu sprawdzenia prawidłowości działania systemów lub prawidłowości jednej lub większej liczby transakcji. Urzędnicy Komisji lub jej upoważnieni przedstawiciele mogą brać udział w takich kontrolach.

4.   We współpracy z państwami członkowskimi Komisja zapewnia przekazywanie odpowiednich informacji na temat działań wspieranych przez Fundusz, promocję tych działań i ich monitorowanie.

5.   We współpracy z państwami członkowskimi Komisja zapewnia spójność i komplementarność działań względem innych stosownych polityk, instrumentów i inicjatyw Wspólnoty.

6.   Komisja określa wytyczne zapewniające uwidocznienie środków finansowych przyznanych na mocy niniejszej decyzji.

Artykuł 34

Współpraca z instytucjami audytowymi państw członkowskich

1.   Komisja współpracuje z instytucjami audytowymi w celu koordynowania ich odnośnych planów i metodologii audytów, a także dokonuje niezwłocznej wymiany wyników przeprowadzonych audytów systemów zarządzania i kontroli w celu możliwie najlepszego wykorzystania środków kontroli i unikania nieuzasadnionego powielania prac.

Komisja przekazuje swoje uwagi dotyczące strategii audytu przedstawionej na mocy art. 30 w terminie nieprzekraczającym trzech miesięcy od jej otrzymania.

2.   Przy określaniu swojej własnej strategii audytu Komisja określa te programy roczne, które uznaje za zadowalające na podstawie posiadanej wiedzy na temat systemów zarządzania i kontroli.

W odniesieniu do tych programów Komisja może stwierdzić, że może polegać głównie na dowodach z audytów dostarczonych przez państwa członkowskie oraz że przeprowadzi swoje własne kontrole na miejscu tylko w przypadku istnienia dowodów sugerujących braki w systemach.

ROZDZIAŁ VII

ZARZĄDZANIE FINANSAMI

Artykuł 35

Kwalifikowalność – deklaracje wydatków

1.   Wszystkie deklaracje wydatków obejmują kwotę wydatków poniesionych przez beneficjentów końcowych przy realizacji działań oraz odpowiadający im wkład pochodzący z funduszy publicznych lub prywatnych.

2.   Wydatki odpowiadają płatnościom dokonanym przez beneficjentów końcowych. Wydatki uzasadnione są opłaconymi fakturami lub dokumentami księgowymi o równoważnej wartości dowodowej.

3.   Wydatki mogą być uznane za kwalifikujące się do uzyskania wsparcia z Funduszu wyłącznie wtedy, gdy zostały faktycznie poniesione nie wcześniej niż dnia 1 stycznia roku, o którym mowa w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, o której mowa w art. 21 ust. 5 akapit trzeci. Działania współfinansowane nie mogą zostać zakończone przed początkową datą kwalifikowalności.

4.   Zasady regulujące kwalifikowalność wydatków w ramach realizowanych działań współfinansowanych z Funduszu zgodnie z art. 3 przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 52 ust. 2.

Artykuł 36

Integralność płatności na rzecz beneficjentów końcowych

Państwa członkowskie upewniają się, że instytucja odpowiedzialna zapewnia otrzymanie przez beneficjentów końcowych całkowitej kwoty wkładu pochodzącego ze środków publicznych w możliwie najkrótszym terminie. Nie potrąca się ani nie wstrzymuje żadnych kwot, ani też nie nakłada żadnych dodatkowych opłat szczególnych czy innych opłat o skutku równoważnym, które powodowałyby zmniejszenie kwot wypłacanych beneficjentom końcowym, pod warunkiem że beneficjenci końcowi spełniają wszystkie wymogi dotyczące kwalifikowalności działań i wydatków.

Artykuł 37

Stosowanie euro

1.   Kwoty określone w przedstawianych przez państwa członkowskie projektach programów wieloletnich i rocznych, o których mowa odpowiednio w art. 19 i 21, poświadczone deklaracje wydatków, wnioski o płatność, o których mowa w art. 27 ust. 1 lit. n), oraz wydatki wymienione w sprawozdaniu z postępów w realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 39 ust. 4 i sprawozdaniu końcowym z realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 51, są denominowane w euro.

2.   Decyzje Komisji w sprawie finansowania, zatwierdzające programy roczne państw członkowskich, o których mowa w art. 21 ust. 5 akapit trzeci, zobowiązania Komisji i płatności Komisji są denominowane i dokonywane w euro.

3.   Państwa członkowskie, które nie przyjęły euro jako swojego środka płatniczego do dnia złożenia wniosku o płatność przeliczają na euro kwoty wydatków poniesionych w walucie krajowej. Kwota ta jest przeliczana na euro z wykorzystaniem miesięcznego obrachunkowego kursu wymiany stosowanego przez Komisję w miesiącu, w którym wydatki zostały zaksięgowane przez instytucję odpowiedzialną danego programu. Kurs ten jest publikowany co miesiąc przez Komisję w mediach elektronicznych.

4.   Kiedy dane państwo członkowskie przyjmuje euro jako swój środek płatniczy, procedurę przeliczania określoną w ust. 3 stosuje się nadal do wszystkich wydatków zaksięgowanych przez instytucję certyfikującą przed datą wejścia w życie stałego kursu wymiany waluty krajowej na euro.

Artykuł 38

Zobowiązania

Zobowiązania budżetowe Wspólnoty są określane co roku na podstawie decyzji Komisji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, o której mowa w art. 21 ust. 5 akapit trzeci.

Artykuł 39

Płatności – płatności zaliczkowe

1.   Komisja dokonuje płatności wkładu z Funduszu zgodnie ze zobowiązaniami budżetowymi.

2.   Płatności mają postać płatności zaliczkowych i płatności salda. Dokonuje się ich na rzecz instytucji odpowiedzialnej wyznaczonej przez państwo członkowskie.

3.   Pierwszej płatności zaliczkowej stanowiącej 50 % kwoty przydzielonej w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny dokonuje się na rzecz państwa członkowskiego w terminie sześćdziesięciu dni od daty przyjęcia takiej decyzji.

4.   Drugiej płatności zaliczkowej dokonuje się nie później niż trzy miesiące po zatwierdzeniu przez Komisję, w terminie dwóch miesięcy od formalnego przedłożenia przez państwo członkowskie wniosku o płatność, sprawozdania z postępów w realizacji programu rocznego oraz poświadczonej deklaracji wydatków, stanowiących co najmniej 60 % kwoty pierwszej płatności zaliczkowej, sporządzonej zgodnie z art. 29 ust. 1 lit. a) i art. 35.

Kwota drugiej płatności zaliczkowej wypłacanej przez Komisję nie przekracza 50 % całkowitej kwoty przydzielonej w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, a w każdym przypadku, gdy państwo członkowskie zaciągnęło zobowiązania poziomie krajowym na kwotę mniejszą niż kwota wskazana w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, nie przekracza różnicy między kwotą wspólnotowych środków finansowych faktycznie przeznaczonych przez państwo członkowskie na wybrane projekty w ramach programu rocznego a pierwszą płatnością zaliczkową.

5.   Wszelkie odsetki z tytułu płatności zaliczkowych księguje się na koncie danego programu rocznego, uznając je za zasoby należące do krajowego wkładu publicznego danego państwa członkowskiego, i deklaruje Komisji w chwili deklaracji wydatków odnoszącej się do sprawozdania końcowego z realizacji danego programu rocznego.

6.   Kwoty wypłacone w formie płatności zaliczkowych rozlicza się po zamknięciu programu rocznego.

Artykuł 40

Płatność salda

1.   Komisja wypłaca saldo nie później niż w terminie dziewięciu miesięcy od upływu terminu kwalifikowalności kosztów określonego w decyzji w sprawie finansowania zatwierdzającej program roczny, pod warunkiem otrzymania następujących dokumentów:

a)

poświadczonej deklaracji wydatków, należycie sporządzonej zgodnie z art. 29 ust. 1 lit. a) i art. 35, oraz wniosku o płatność salda lub deklaracji zwrotu kosztów;

b)

końcowego sprawozdania z realizacji programu rocznego, zgodnie z art. 51;

c)

rocznego sprawozdania z audytu, opinii i deklaracji przewidzianych w art. 30 ust. 3.

Płatność salda podlega przyjęciu końcowego sprawozdania z realizacji programu rocznego oraz deklaracji oceniającej zasadność wniosku o płatność salda.

2.   W przypadku gdy dokumenty wymagane w ust. 1 nie zostaną dostarczone przez instytucję odpowiedzialną w wyznaczonym terminie i wymaganym formacie, Komisja umarza tę część zobowiązania budżetowego przypadającą na dany program roczny, której nie wykorzystano w formie płatności zaliczkowej.

3.   Procedurę automatycznego anulowania zobowiązań, określoną w ust. 2, zawiesza się w odniesieniu do kwot przypadających na dane projekty w przypadku, gdy w chwili składania dokumentów określonych w ust. 1, na poziomie państwa członkowskiego toczą się postępowania prawne lub administracyjne postępowania odwoławcze o skutku zawieszającym. W przedkładanym sprawozdaniu końcowym państwo członkowskie podaje szczegółowe informacje na temat takich projektów oraz wysyła co sześć miesięcy sprawozdania z postępów w ich realizacji. W terminie trzech miesięcy od zamknięcia postępowania prawnego lub administracyjnego postępowania odwoławczego państwo członkowskie przedstawia dokumenty wymagane w ust. 1 odnoszące się do danych projektów.

4.   Dziewięciomiesięczny termin, o którym mowa w ust. 1, przerywa się z chwilą przyjęcia przez Komisję decyzji o zawieszeniu płatności środków przeznaczonych na współfinansowanie odpowiedniego programu rocznego, zgodnie z art. 42. Termin ten wznawia bieg z chwilą powiadomienia danego państwa członkowskiego o decyzji Komisji, o której mowa w art. 40 ust. 3.

5.   Bez uszczerbku dla art. 41, w terminie sześciu miesięcy od daty otrzymania dokumentów, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, Komisja powiadamia państwo członkowskie o kwocie wydatków uznanej przez Komisję jako należnej ze środków Funduszu oraz o wszelkich korektach finansowych wynikających z różnicy między wydatkami deklarowanymi a wydatkami uznanymi za należne. Państwo członkowskie ma trzy miesiące na zgłoszenie swoich uwag.

6.   W terminie trzech miesięcy od daty otrzymania uwag państwa członkowskiego Komisja podejmuje decyzję w sprawie kwoty wydatków uznanej za należną ze środków Funduszu oraz dokonuje płatności salda wynikającego z różnicy między ostateczną kwotą uznanych wydatków a sumami dotychczas wypłaconymi na rzecz tego państwa członkowskiego.

7.   Z zastrzeżeniem dostępności środków finansowych, Komisja dokonuje płatności salda w terminie nieprzekraczającym sześćdziesięciu dni od daty przyjęcia dokumentów, o których mowa w ust. 1. Saldo zobowiązania budżetowego umarza się w terminie sześciu miesięcy od daty płatności.

Artykuł 41

Wstrzymanie płatności

1.   Płatności zostaje wstrzymana przez delegowanego intendenta w rozumieniu rozporządzenia finansowego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, jeżeli:

a)

w sprawozdaniu krajowego lub wspólnotowego podmiotu przeprowadzającego audyt znajdują się dowody sugerujące znaczące wady funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli;

b)

intendent ten musi przeprowadzić dodatkową weryfikację na podstawie otrzymanych przez siebie informacji sugerujących, że wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków związany jest z poważną nieprawidłowością, która nie została skorygowana.

2.   Państwo członkowskie i instytucja odpowiedzialna są niezwłocznie informowane o przyczynach wstrzymania płatności. Płatność zostaje wstrzymana do czasu podjęcia przez państwo członkowskie niezbędnych środków.

Artykuł 42

Zawieszenie płatności

1.   Komisja może zawiesić całość lub część płatności zaliczkowych i płatności salda, jeżeli:

a)

w systemie zarządzania i kontroli programu istnieje poważna wada mająca wpływ na rzetelność procedury poświadczania płatności, w odniesieniu do której nie podjęto działań naprawczych; lub

b)

wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków związany jest z poważną nieprawidłowością, która nie została skorygowana; lub

c)

państwo członkowskie nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z art. 31 i 32.

2.   Komisja może podjąć decyzję o zawieszeniu płatności zaliczkowych i płatności salda po umożliwieniu państwu członkowskiemu zgłoszenia uwag w terminie trzech miesięcy.

3.   Komisja znosi zawieszenie płatności kwot zaliczkowych i płatności salda, jeśli uzna, że państwo członkowskie podjęło niezbędne środki umożliwiające zniesienie zawieszenia.

4.   Jeżeli państwo członkowskie nie podejmie niezbędnych środków, Komisja może przyjąć decyzję o anulowaniu całości lub części wkładu Wspólnoty w program roczny zgodnie z art. 46.

Artykuł 43

Przechowywanie dokumentów

Bez uszczerbku dla zasad dotyczących pomocy państwa zgodnie z art. 87 Traktatu, instytucja odpowiedzialna zapewnia przechowywanie całości dokumentacji dotyczącej wydatków i audytów związanych z danymi programami do wglądu Komisji i Trybunału Obrachunkowego przez okres pięciu lat od zamknięcia programów, zgodnie z art. 40 ust. 1.

Bieg tego terminu wstrzymuje się w przypadku toczącego się postępowania prawnego lub na należycie uzasadniony wniosek Komisji.

Dokumenty przechowuje się w formie oryginałów lub kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem na powszechnie uznawanych nośnikach danych.

ROZDZIAŁ VIII

KOREKTY FINANSOWE

Artykuł 44

Korekty finansowe dokonywane przez państwa członkowskie

1.   Państwa członkowskie są w pierwszej kolejności odpowiedzialne za śledzenie nieprawidłowości, działając na podstawie dowodów świadczących o wszelkich większych zmianach mających wpływ na charakter lub warunki realizacji lub kontroli programów oraz dokonując wymaganych korekt finansowych.

2.   Państwa członkowskie dokonują korekt finansowych wymaganych w związku z pojedynczymi lub systemowymi nieprawidłowościami stwierdzonymi w działaniach lub programach rocznych.

Korekty dokonywane przez państwa członkowskie polegają na anulowaniu, a w stosownych przypadkach odzyskaniu, całości lub części wkładu finansowego Wspólnoty. W przypadku gdy kwota nie zostanie zwrócona w terminie określonym przez dane państwo członkowskie nalicza się odsetki za zwłokę w wysokości przewidzianej w art. 47 ust. 2. Państwa członkowskie biorą pod uwagę charakter i wagę nieprawidłowości oraz straty finansowe poniesione przez Fundusz.

3.   W przypadku nieprawidłowości systemowych dane państwo członkowskie rozszerza zakres postępowania wyjaśniającego w celu objęcia nim wszystkich operacji, których mogą one dotyczyć.

4.   W sprawozdaniu końcowym z realizacji programu rocznego, o którym mowa w art. 51, państwa członkowskie umieszczają wykaz postępowań w sprawie anulowania wszczętych w odniesieniu do danego programu rocznego.

Artykuł 45

Kontrola ksiąg i korekty finansowe dokonywane przez Komisję

1.   Bez uszczerbku dla uprawnień Trybunału Obrachunkowego lub kontroli przeprowadzanych przez państwa członkowskie zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi, urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji mogą przeprowadzać kontrole na miejscu, w tym kontrole wyrywkowe, dotyczące działań finansowanych z Funduszu oraz systemów zarządzania i kontroli, o których informują z wyprzedzeniem co najmniej trzech dni roboczych. Komisja powiadamia zainteresowane państwo członkowskie w celu uzyskania wszelkiej niezbędnej pomocy. W kontrolach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele danego państwa członkowskiego.

Komisja może wymagać, by dane państwo członkowskie przeprowadziło kontrolę na miejscu w celu sprawdzenia prawidłowości jednej lub większej liczby transakcji. W kontrolach takich mogą brać udział urzędnicy lub upoważnieni przedstawiciele Komisji.

2.   Jeżeli po dokonaniu niezbędnych weryfikacji Komisja stwierdza, że państwo członkowskie nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z art. 31, zawiesza płatności zaliczkowe lub płatność salda, zgodnie z art. 42.

Artykuł 46

Kryteria dokonywania korekt

1.   Komisja może dokonywać korekt finansowych w drodze anulowania całości lub części wkładu wspólnotowego na rzecz programu rocznego, jeżeli w wyniku niezbędnego badania stwierdzi, że:

a)

w systemie zarządzania i kontroli programu istnieje poważna wada stanowiąca zagrożenie dla już wypłaconego wkładu Wspólnoty na rzecz programu;

b)

wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków jest nieprawidłowy i nie został skorygowany przez państwo członkowskie przed wszczęciem procedury korekty na mocy niniejszego ustępu;

c)

państwo członkowskie nie wywiązało się ze swych obowiązków zgodnie z art. 31 przed wszczęciem procedury korekty na mocy niniejszego ustępu.

Komisja podejmuje decyzję z uwzględnieniem wszelkich uwag zgłoszonych przez państwo członkowskie.

2.   Ustalając, czy za podstawę korekty finansowej przyjąć wartość ryczałtową czy ekstrapolowaną, Komisja opiera się na stwierdzonych, indywidualnych przypadkach nieprawidłowości, biorąc pod uwagę systemowy charakter danej nieprawidłowości. W przypadku gdy nieprawidłowość dotyczy deklaracji wydatków, w stosunku do których instytucja audytowa wydała uprzednio pozytywną opinię zgodnie z art. 30 ust. 3 lit. b), zachodzić będzie domniemanie wystąpienia problemu o charakterze systemowym skutkującego zastosowaniem korekty w postaci wartości ryczałtowej lub ekstrapolowanej, chyba że w terminie trzech miesięcy państwo członkowskie przedstawi dowód obalający takie domniemanie.

3.   Podejmując decyzję odnoszącą się do kwoty korekty, Komisja uwzględnia charakter i wagę nieprawidłowości oraz zakres i finansowe skutki wad stwierdzonych w danym programie rocznym.

4.   Jeżeli Komisja opiera swoje stanowisko na faktach stwierdzonych przez audytorów spoza jej służb, wyciąga własne wnioski dotyczące konsekwencji finansowych po przeanalizowaniu środków podjętych przez dane państwo członkowskie na mocy art. 32, sprawozdań zgłoszonych nieprawidłowości oraz wszelkich odpowiedzi ze strony danego państwa członkowskiego.

Artykuł 47

Zwrot środków

1.   Zwrotu wszelkich środków należnych budżetowi ogólnemu Unii Europejskiej dokonuje się przed terminem płatności wymienionym w nakazie windykacji sporządzonym zgodnie z art. 72 rozporządzenia finansowego. Termin ten przypada na ostatni dzień drugiego miesiąca po dacie wydania nakazu.

2.   Wszelkie opóźnienia w zwrocie środków powodują naliczanie odsetek z tytułu zaległych płatności począwszy od terminu płatności do dnia faktycznego dokonania płatności. Stopa oprocentowania równa jest stopie stosowanej przez Europejski Bank Centralny do jego głównych operacji refinansowych, opublikowanej w serii C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, obowiązującej w pierwszym dniu kalendarzowym miesiąca, na który przypada termin płatności, powiększona o trzy i pół punktu procentowego.

Artykuł 48

Obowiązki państw członkowskich

Korekta finansowa dokonywana przez Komisję pozostaje bez uszczerbku dla obowiązku danego państwa członkowskiego w zakresie odzyskiwania środków zgodnie z art. 44.

ROZDZIAŁ IX

MONITOROWANIE, OCENA I SPRAWOZDANIA

Artykuł 49

Monitorowanie i ocena

1.   Komisja prowadzi regularne monitorowanie Funduszu we współpracy z państwami członkowskimi.

2.   Fundusz jest poddawany ocenie przez Komisję we współpracy z państwami członkowskimi w celu określenia stosowności, skuteczności i oddziaływania realizowanych działań w świetle celu ogólnego, o którym mowa w art. 2, w kontekście przygotowania sprawozdań określonych w art. 50 ust. 3.

3.   Komisja analizuje też komplementarność działań realizowanych w ramach Funduszu względem działań prowadzonych w ramach innych stosownych polityk, instrumentów i inicjatyw wspólnotowych.

Artykuł 50

Obowiązki sprawozdawcze

1.   W każdym państwie członkowskim instytucja odpowiedzialna podejmuje niezbędne środki w celu zapewnienia monitorowania i oceny projektu.

W tym celu porozumienia i umowy zawierane przez instytucję odpowiedzialną z organizacjami odpowiedzialnymi za realizację działań zawierają klauzule nakładające obowiązek przedkładania regularnych i szczegółowych sprawozdań z postępów w realizacji działań i osiąganiu wyznaczonych celów, które stanowią podstawę, odpowiednio, sprawozdań z postępów w realizacji programu rocznego i sprawozdania końcowego z realizacji programu rocznego.

2.   Państwa członkowskie przedkładają Komisji:

a)

do dnia 30 czerwca 2010 r. sprawozdanie z oceny realizacji działań współfinansowanych z Funduszu;

b)

do dnia 30 czerwca 2012 r. za lata 2008–2010 i do dnia 30 czerwca 2015 r. za lata 2011–2013, odpowiednio, sprawozdanie z oceny rezultatów i wpływu działań współfinansowanych z Funduszu.

3.   Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów:

a)

do dnia 30 czerwca 2010 r., sprawozdanie na temat stosowania kryteriów dotyczących rocznego podziału zasobów na poszczególne państwa członkowskie określonych w art. 15; wraz z wnioskami dotyczącymi zmian, jeśli zachodzi taka potrzeba;

b)

do dnia 31 grudnia 2010 r., sprawozdanie okresowe na temat osiągniętych wyników oraz jakościowych i ilościowych aspektów realizacji Funduszu wraz z wnioskiem dotyczącym przyszłego rozwoju Funduszu;

c)

do dnia 31 grudnia 2012 r. za lata 2008–2010 i do dnia 31 grudnia 2015 r. za lata 2011–2013, odpowiednio, sprawozdanie z oceny ex post.

Artykuł 51

Sprawozdanie końcowe z realizacji programu rocznego

1.   Sprawozdanie końcowe z realizacji programu rocznego zawiera poniższe informacje pozwalające uzyskać jasny obraz procesu realizacji programu:

a)

dane na temat realizacji programu rocznego pod względem finansowym i operacyjnym;

b)

postęp osiągnięty w realizacji programu wieloletniego i jego priorytetów w odniesieniu do jego konkretnych, weryfikowalnych celów, z podaniem wskaźników, wszędzie tam gdzie jest to możliwe wraz z podaniem danych ilościowych;

c)

kroki podjęte przez instytucję odpowiedzialną w celu zapewnienia wysokiej jakości i skuteczności realizacji, w szczególności:

(i)

środki monitorowania i oceny, w tym system gromadzenia danych;

(ii)

zestawienie wszelkich istotnych problemów napotkanych w trakcie realizacji programu operacyjnego oraz wszelkich podjętych środków;

(iii)

wykorzystanie pomocy technicznej;

d)

środki podjęte w celu przekazania i rozpowszechnienia informacji na temat programów rocznych i programu wieloletniego.

2.   Sprawozdanie uznaje się za dopuszczalne w przypadku, gdy zawiera ono wszystkie informacje wymienione w ust. 1. Komisja podejmuje decyzję w sprawie zawartości sprawozdania przedłożonego przez organ odpowiedzialny w terminie dwóch miesięcy od otrzymania wszystkich informacji, o których mowa w ust. 1; decyzja ta zostaje przekazana do wiadomości państwom członkowskim. W przypadku braku odpowiedzi ze strony Komisji w przewidzianym terminie sprawozdanie uznaje się za przyjęte.

ROZDZIAŁ X

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 52

Komitet

1.   Komisja jest wspierana przez wspólny komitet „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi”, ustanowiony decyzją nr 574/2007/WE.

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

3.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5a ust. 1–4 i art. 5 lit. b) oraz art. 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

Okres ustanowiony w art. 5a ust. 3 lit. c), ust. 4 lit. b) i ust. 4 lit. e) decyzji 1999/468/WE ustala się na sześć tygodni.

Artykuł 53

Przegląd

Do dnia 30 czerwca 2013 r. Parlament Europejski i Rada dokonają przeglądu niniejszej decyzji na podstawie wniosku Komisji.

Artykuł 54

Wejście w życie i stosowanie

Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2008 r., z wyjątkiem art. 14, 18, 19, 21, 22, 25, art. 31 ust. 2, art. 31 ust. 5, art. 32, art. 35 ust. 4 i art. 52, które stosuje się od dnia 7 czerwca 2007 r.

Artykuł 55

Adresaci

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich, zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

Sporządzono w Brukseli, dnia 23 maja 2007 r.

W imieniu Parlamentu Europejskiego

H.-G. PÖTTERING

Przewodniczący

W imieniu Rady

G. GLOSER

Przewodniczący


(1)  Dz.U. C 88 z 11.4.2006, str. 15.

(2)  Dz.U. C 115 z 16.5.2006, str. 47.

(3)  Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2006 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 7 maja 2007 r.

(4)  Dz.U. C 142 z 14.6.2002, str. 23.

(5)  Dz.U. L 149 z 2.6.2001, str. 34.

(6)  Dz.U. L 60 z 27.2.2004, str. 55.

(7)  Dz.U. L 261 z 6.8.2004, str. 28.

(8)  Dz.U. L 304 z 30.9.2004, str. 12.

(9)  Dz.U. L 212 z 7.8.2001, str. 12.

(10)  Patrz: str. 1 niniejszego Dziennika Urzędowego.

(11)  Patrz: str. 22 niniejszego Dziennika Urzędowego.

(12)  Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.

(13)  Dz.U. L 349 z 25.11.2004, str. 1.

(14)  Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1995/2006 (Dz.U. L 390 z 30.12.2006, str. 1).

(15)  Dz.U. C 139 z 14.6.2006, str. 1.

(16)  Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23. Decyzja zmieniona decyzją 2006/512/WE (Dz.U. L 200 z 22.7.2006, str. 11).

(17)  Dz.U. 396 z 31.12.2004, str. 45.

(18)  Dz.U. L 50 z 25.2.2003, str. 1.