ISSN 1977-1002 |
||
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415 |
|
Wydanie polskie |
Informacje i zawiadomienia |
Tom 57 |
Powiadomienie nr |
Spis treśći |
Strona |
|
I Rezolucje, zalecenia i opinie |
|
|
OPINIE |
|
|
Komitet Regionów |
|
|
108. sesja plenarna w dniu 6–8 października 2014 r. |
|
2014/C 415/01 |
Opinia Komitetu Regionów – Finansowanie długoterminowe gospodarki europejskiej |
|
2014/C 415/02 |
||
2014/C 415/03 |
Opinia Komitetu Regionów – Europejska strategia na rzecz turystyki przybrzeżnej i morskiej |
|
2014/C 415/04 |
Opinia Komitetu Regionów – Ramy polityczne na okres 2020–2030 dotyczące klimatu i energii |
|
2014/C 415/05 |
||
|
III Akty przygotowawcze |
|
|
KOMITET REGIONÓW |
|
|
108. sesja plenarna w dniu 6–8 października 2014 r. |
|
2014/C 415/06 |
Opinia Komitetu Regionów – Pakiet środków Czyste powietrze dla Europy |
|
2014/C 415/07 |
||
2014/C 415/08 |
Opinia Komitetu Regionów – Europejska platforma na rzecz zapobiegania pracy nierejestrowanej |
|
PL |
|
I Rezolucje, zalecenia i opinie
OPINIE
Komitet Regionów
108. sesja plenarna w dniu 6–8 października 2014 r.
20.11.2014 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415/1 |
Opinia Komitetu Regionów – Finansowanie długoterminowe gospodarki europejskiej
2014/C 415/01
Sprawozdawca |
Sprawozdawca: Witold Krochmal (PL/EA), radny miasta i gminy Wołów |
Dokument źródłowy |
Komunikat w sprawie finansowania długoterminowego gospodarki europejskiej COM(2014) 168 final |
I. ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
1. |
Z zadowoleniem przyjmuje Komunikat Komisji Europejskiej (KE) do Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie finansowania długoterminowego gospodarki europejskiej, jako wyraz uznania długoterminowego finansowania gospodarki europejskiej za niezbędny parametr do przełamania kryzysu gospodarczego i wprowadzenia przedsiębiorstw europejskich na stabilną i konkurencyjną ścieżkę wzrostu. |
2. |
Uważa, że działania zaproponowane w komunikacie przyczyniają się do przyjęcia podstawowych zasad finansowania gospodarki europejskiej, które mogą pobudzać tworzenie miejsc pracy. |
3. |
Długoterminowe finansowanie gospodarki europejskiej przyczyni się do zwiększenia możliwości finansowania szeroko zakrojonych inwestycji infrastrukturalnych, co ułatwi władzom lokalnym i regionalnym realizację tych projektów. |
4. |
W tym celu źródła finansowania długoterminowego powinny być nakierowane na przedsięwzięcia gospodarcze zgodne z celami polityki UE, strategii Europa 2020 oraz uwzględniające pakiet klimatyczno-energetyczny na lata 2030. |
5. |
Jest przekonany, że odpowiednie uregulowanie prawne systemu długoterminowego finansowania gospodarki europejskiej przełamie niechęć do podejmowania ryzyka przez potencjalnych inwestorów. |
6. |
Apeluje zatem, by ramy polityczne UE sprzyjały jakości inwestycji publicznych w kwestiach objętych działaniami UE, zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z grudnia 2012 r., w których wezwano państwa członkowskie i instytucje UE do rozważenia „możliwości, jakie w zakresie równoważenia potrzeb dotyczących efektywnych inwestycji publicznych z celami dyscypliny fiskalnej oferują istniejące unijne ramy fiskalne (...) w ramach funkcji zapobiegawczej paktu stabilności i wzrostu (1)”. |
7. |
Podkreśla, że warunki finansowania gospodarki realnej ulegają fundamentalnym zmianom w wyniku obecnego kryzysu finansowego, gospodarczego i społecznego. W związku z tym publiczne i prywatne inwestycje długoterminowe mają w coraz większym stopniu charakter uzupełniający. Inwestycje publiczne stanowią nie tylko zachętę do inwestycji prywatnych, lecz są najczęściej niezbędne do stworzenia odpowiednich warunków strukturalnych w gospodarce regionalnej i odgrywają rolę automatycznego stabilizatora, czyli bufora antycyklicznego w niekorzystnych warunkach gospodarczych. Inwestycje publiczne wiążą się również z realizacją celów leżących w interesie ogólnym w obszarach (takich jak kształcenie, szkolenie, badania, infrastruktura, zdrowie, środowisko itp.), gdzie interwencje publiczne są konieczne, gdyż szersze korzyści społeczne nie odpowiadają modelom inwestycji prywatnych, a zatem niedoskonałości rynku mogą prowadzić do niewystarczających wydatków. |
8. |
Stwierdza, że mechanizmy finansowania powinny być oceniane jako element całościowej reformy życia zawodowego. Przy odpowiedniej konstrukcji przepisów można stworzyć warunki do gruntownej reformy życia zawodowego i tworzenia miejsc pracy dzięki digitalizacji. Możliwe byłoby także zwiększenie zdolności do kierowania oszczędności przez otwarty, bezpieczny i konkurencyjny sektor finansowy. W połączeniu czynniki te spowodowałyby wzmocnienie konkurencyjności gospodarki i przemysłu Europy. |
Sektor bankowy
9. |
Podkreśla, że wszelkie regulacje dotyczące wymogów kapitałowych w zakresie zarządzania płynnością powinny uwzględniać wpływ tych regulacji na zdolność banków do udzielania kredytów o długich terminach zapadalności. |
10. |
Uważa, że w niektórych państwach członkowskich specjalną rolę w ramach finansowania długoterminowego mogłyby odgrywać banki regionalne i komunalne, które mają najlepsze rozpoznanie gospodarki regionu i często potrafią prowadzić skuteczną i efektywną finansowo politykę długoterminowego finansowania gospodarki w regionie. |
11. |
Zwraca również uwagę, że system sprawozdawczości finansowej, zwłaszcza MŚP, powinien być na tyle przejrzysty i wiarygodny, aby pozwalał również podejmować odpowiedzialne decyzje o wsparciu finansowym bankom, które zlokalizowane są poza regionem działania przedsiębiorstwa. |
12. |
Ponownie wyraża poparcie (2) dla przygotowanego wniosku dotyczącego reformy strukturalnej europejskiego sektora bankowego (3) polegającej na oddzieleniu działalności finansowej polegającej na kredytowaniu gospodarki od działalności spekulacyjnej. Efektem takich regulacji powinno być ograniczenie finansowania działań spekulacyjnych przez depozyty i nakierowanie środków na działania w gospodarce realnej. |
Sektor ubezpieczeniwy
13. |
Zachęca do tworzenia warunków długoterminowego finansowania gospodarki przez zakłady ubezpieczeń przy uwzględnieniu inwestycji w infrastrukturę, MŚP i przedsiębiorstwa społeczne. |
14. |
Uważa, że fundusze emerytalne są najbardziej predysponowane do długoterminowego inwestowania środków ze względu na posiadanie przez nich długoterminowych zobowiązań. Zachęca instytucje UE, krajowe oraz regionalne do tworzenia systemów gwarancyjnych, które poprzez zmniejszenie ryzyka skłaniają inwestorów do długoterminowego finansowania środków z funduszy emerytalnych i ubezpieczeniowych. |
15. |
Ponieważ fundusze emerytalne i długofalowe programy ubezpieczeniowe przynoszą niewielki zysk roczny z uwagi zwłaszcza na rozdrobnienie rynku na rynki krajowe, wnosi, by Komisja zbadała możliwość stworzenia nowego przenośnego europejskiego produktu oszczędnościowego, który byłby certyfikowany europejskim paszportem dla produktów oszczędnościowo-emerytalnych na wzór paszportu dla funduszy rynku pieniężnego. System ten powinien gwarantować indywidualnym produktom emerytalnym możliwości w miarę bezpiecznego i efektywnego finansowania inwestycji długoterminowych. |
16. |
Uważa, że wciąż w zbyt małym stopniu są wykorzystywane finanse publiczne, co przejawia się zbyt niską stopą zwrotów z inwestycji publicznych oraz małą zdolnością lewarowania inwestycji prywatnych, co zmniejsza ich wkład w wzrost gospodarczy. |
Rynki kapitałowe
17. |
Uważa, że w ramach dywersyfikacji źródeł finansowania gospodarki europejskiej należy stworzyć optymalne warunki do rozwoju europejskich rynków kapitałowych o takiej strukturze instrumentów finansowych, które pozwolą na inwestowanie w notowane MŚP. |
18. |
Uważa, że niezbędne jest poszerzanie wiedzy o funkcjonowaniu rynków kapitałowych zarówno wśród przedsiębiorców jak i ewentualnych inwestorów. Konieczna jest tu współpraca pomiędzy instytucjami i agencjami unijnymi a instytucjami krajowymi i regionalnymi w zakresie aktualnych działań zwiększających możliwości kapitałowego wspierania gospodarki, w tym MŚ. |
19. |
Zwraca uwagę na rozwój rynków niepublicznych w niektórych państwach UE oraz na rosnącą liczbę europejskich emitentów na amerykańskim rynku niepublicznym. Apeluje do instytucji europejskich o stworzenie przepisów, które usuną bariery hamujące rozwój tych rynków, zwłaszcza związane z informacjami dotyczącymi emitentów. |
20. |
Apeluje do Komisji o przyspieszenie prac nad ustaleniem zasad ze strony UE, dotyczących oceny wiarygodności kredytowej i zbadaniu wykonalności harmonizacji/zwiększenia porównywalności danych dotyczących MŚP w całej UE. |
Finansowanie infrastruktury
21. |
W związku z wyczerpywaniem się prostych środków na inwestycje infrastrukturalne uważa, że niezbędne jest nowe podejście do finansowania uwzględniające wszystkie polityki obecnie realizowane przez UE. Powinno ono uwzględniać różne źródła finansowania, w tym prywatne, oraz uwzględniać stan rozwoju infrastruktury w poszczególnych państwach UE. |
22. |
Wyraża ubolewanie z powodu niskiego poziomu ambicji Komisji Europejskiej w kwestii wprowadzenia rachunku oszczędnościowego UE, gdyż zadowala się ona zapowiedzią, że „przed końcem 2014 r. służby Komisji przeprowadzą badanie dotyczące możliwych niedoskonałości rynku i innych problemów w zakresie transgranicznego przepływu oszczędności, obejmujące przegląd krajowych modeli rachunków oszczędnościowych i ocenę możliwości wprowadzenia rachunku oszczędnościowego UE” (4). |
23. |
Zachęca władze regionalne i lokalne do realizacji inwestycji strukturalnych dających stopę zwrotu, której wysokość przyciągnie infrastrukturalne fundusze inwestycyjne do współpracy przy realizacji projektów infrastrukturalnych. |
24. |
Uważa, że niezbędne jest popularyzowanie dobrych przykładów inwestycji kapitału prywatnego w infrastrukturę zarówno po stronie instytucji publicznych jak i wśród potencjalnych inwestorów. Dobre przykłady mogą posłużyć do zbudowania modeli postępowania usprawniając proces finansowania infrastruktury. |
25. |
Uważa, że należy wspierać wszelkie lokalne i regionalne inicjatywy inwestycyjne, mające na celu finansowanie infrastruktury przez kapitał prywatny, związany z obszarem funkcjonowania tej infrastruktury, co w znaczny sposób wpływa na identyfikację i odpowiedzialność inwestorów jak i mieszkańców. |
26. |
Całkowicie zgadza się ze stwierdzeniem, że przyciągnięcie kapitału do długoterminowego finansowania gospodarki europejskiej w dużej części zależy od otoczenia regulacyjnego oraz biznesowego gospodarki europejskiej jak i gospodarek poszczególnych państw UE. |
Uwagi końcowe
27. |
Uważa za bardzo istotne działania instytucji UE opisane w Komunikacie dotyczące:
|
Bruksela, 7 października 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
(1) Konkluzje Rady Europejskiej z dnia 14 grudnia 2012 r. w sprawie ukończenia tworzenia UGW, punkt 2.
(2) Zob. opinię KR-u z dnia 26 czerwca 2014 r. (ECOS-V-055).
(3) COM(2014) 043.
(4) Komunikat Komisji, s. 8.
20.11.2014 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415/5 |
Opinia Komitetu Regionów – Środki wspierające tworzenie ekosystemów sprzyjających zakładaniu nowych przedsiębiorstw sektora zaawansowanych technologii
2014/C 415/02
Sprawozdawca |
Markku MARKKULA (FI/EPL), członek Rady Miasta Espoo |
I. ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
Wprowadzenie
Ostatnie badania wskazują (1), że w ciągu następnych 5 lat roczna stopa wzrostu gospodarki internetowej na rynkach rozwiniętych państw grupy G-20 wynosić będzie 8 %. Ponadto liczba twórców aplikacji wzrośnie w Europie z 1 mln w 2013 r. do 2,8 mln w 2018 r. (2) W 2013 r. pracownicy pomocniczy i marketingowi zajmowali łącznie 1,8 mln miejsc pracy, a w 2018 r. liczba ta wzrośnie do 4,8 mln. Powyższe dane sugerują, że należy zwrócić szczególną uwagę na tworzenie nowych przedsiębiorstw sektora zaawansowanych technologii, które może stać się dla Europy prawdziwą siłą napędową wzrostu i zatrudnienia, jeżeli zostanie odpowiednio ukierunkowane. Niemniej należy wziąć pod uwagę fakt, że w Europie nie rozwijano systematycznie przedsiębiorczości i że odtąd konieczne jest podjęcie intensywniejszych i skuteczniejszych wysiłków. Zważywszy, że władze lokalne i regionalne odpowiadają za jedną trzecią wydatków publicznych i za dwie trzecie inwestycji publicznych, mają one decydujące znaczenie dla realizacji celów UE i rozwoju przedsiębiorczości.
Czynniki leżące u podstaw regulacji
1. |
Ekosystemy nowych przedsiębiorstw sektora zaawansowanych technologii są tworem, który można jedynie częściowo zaplanować i określić z wyprzedzeniem. W ekosystemie wielu zmiennych nie da się kontrolować. Można jednak wskazać czynniki ułatwiające przedsiębiorczość, takie jak: łatwiejszy dostęp do kredytu, skuteczne przepisy i opodatkowanie, propagowanie kultury przedsiębiorczości i rozwijanie większej skłonności do podejmowania ryzyka biznesowego. Komisja Europejska wielokrotnie podkreślała te aspekty, zwłaszcza w planie działania na rzecz przedsiębiorczości do 2020 r. (3) Stworzenie infrastruktury, która zapewnia dostęp szerokopasmowy, jest wstępnym warunkiem rozwoju przedsiębiorczości w sektorze zaawansowanych technologii. |
2. |
Nie można zatem z wyprzedzeniem stwierdzić, gdzie powstanie ekosystem. O lokalizacji podmiotów rozpoczynających działalność nie będą decydować osoby odpowiedzialne za wyznaczanie kierunków polityki, lecz same przedsiębiorstwa, dzięki zaoferowanym im warunkom sprzyjającym rozwojowi. |
3. |
Wsparcie ekosystemów wymagać będzie zmobilizowania administracji publicznej, decydentów, systemu przedsiębiorczości, środowiska akademickiego, studentów i wszystkich innych podmiotów, a także wyposażenia ich w odpowiednią kulturę i podstawową wiedzę. Kształcenie odgrywa decydującą rolę w tej dziedzinie, w której doskonałość zależy i innowacje zależą od ludzi. |
4. |
W celu ograniczenia do minimum ryzyka niepowodzenia i nieskuteczności należy w drodze koordynacji na szczeblu krajowym skoncentrować zasoby na niektórych ekosystemach wskazanych na podstawie ściśle określonych kryteriów. Formy łączenia zasobów trzeba opracować na szczeblu regionalnym. |
5. |
Zarówno inicjatywy krajowe, jak i regionalne są zbyt rozproszone w Europie. Konieczne jest stworzenie wspólnych ram odniesienia. |
Przyporządkowywanie
Punktem wyjścia do podjęcia decyzji służących realizacji celów jest uzyskanie jasnych i wyczerpujących informacji na temat tego zjawiska. KR uważa, że wskazane jest zatem:
6. |
Dokonanie oceny faktycznie podjętych działań z uwzględnieniem faktu, że wiele regionów europejskich dysponuje już pewnymi instrumentami i/lub przyjmuje politykę na rzecz nowych przedsiębiorstw sektora zaawansowanych technologii. Umożliwi to opracowanie tablicy wskaźników, którą można odczytać łatwo i szybko. |
7. |
Pogrupowanie danych, tak by wskazać najistotniejsze z nich, dzięki czemu możliwe będzie przeanalizowanie przyjętych już przez regiony środków i wskazanie ogólnych tendencji. |
8. |
Opracowanie odpowiedniej bazy danych, za pośrednictwem której poszczególne szczeble zdecentralizowanego sprawowania rządów mogłyby się dzielić najlepszymi przyjętymi przez siebie rozwiązaniami. Umożliwi to również prowadzenie analizy porównawczej, która jest bardzo przydatna zwłaszcza dla tych regionów, które pozostają w tyle, jeżeli chodzi o przepisy. |
9. |
Wprowadzenie mechanizmu oceny skuteczności działań, tak by dokonywać okresowych i pośrednich ocen osiągniętych wyników. |
10. |
Jasne określenie, które zainteresowane strony na szczeblu regionalnym są najistotniejsze i jakie mają powinności, jeżeli chodzi o wsparcie nowych przedsiębiorstw. W tym celu wykorzystane zostaną również już istniejące instrumenty stosowane w innych projektach europejskich: Dynamiczne Mapowanie Przedsiębiorców Internetowych i Ekosystemu Nowych Przedsiębiorstw, Centrum Monitorowania Klastrów. |
Uproszczenie i ujednolicenie procedur administracyjnych
11. |
Zważywszy, że pojęcie podmiotu rozpoczynającego działalność wiąże się z elastycznością, konieczne jest ograniczenie do minimum obciążeń administracyjnych. Przeszkody biurokratyczne postrzega się wciąż jako jeden z głównych problemów, który wymaga rozwiązania. KR proponuje zatem: |
11.1. |
uproszczenie i ujednolicenie przepisów regionalnych, tak by uniknąć dodawania obciążeń do już istniejących przepisów krajowych; |
11.2. |
udostępnienie w internecie jak największej ilości przydatnych informacji w uporządkowany sposób zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony danych; |
11.3. |
ustanowienie minimalnego standardu w odniesieniu do przekazywanych informacji, tak by umożliwić ich odbiorcom ocenę i porównanie; |
11.4. |
zamieszczenie w internecie wszystkich obowiązujących procedur, tak by do minimum ograniczyć zbędne elementy i umożliwić wypełnienie procedur biurokratycznych bezpośrednio przez internet; |
11.5. |
udostępnienie informacji online zarówno w języku lokalnym, jak i angielskim. |
12. |
Punkty 11.1–11.5 zostaną wprowadzone w życie również z wykorzystaniem już istniejących instrumentów, takich jak portal http://ec.europa.eu/internal_market/eu-go/ |
Szkolenie pracowników administracji publicznej
W nawiązaniu do kompleksowej strategii wspierającej tworzenie ekosystemów nowych przedsiębiorstw sektora zaawansowanych technologii KR podkreśla, że:
13. |
Należy kształcić pracowników lokalnej i regionalnej administracji publicznej. Osoby, których zadaniem jest nakreślenie przyszłości gospodarki, muszą być jak najlepiej przygotowane i przewodzić innowacji. |
14. |
Niezbędne jest rozwinięcie w pracownikach administracji publicznej organów władz lokalnych i regionalnych, a także we wszystkich innych osobach umiejętności planowania, czyli opracowania programu umożliwiającego osiągnięcie wyników. Konieczne jest również szkolenie w zakresie przedsiębiorczości. |
15. |
Należy zaprojektować mechanizmy oceny jakości oferowanych usług, tak by zachęcić administrację publiczną do osiągnięcia jak najlepszych wyników. |
16. |
Należy zadbać o to, by również regiony, podobnie jak rządy, zaczęły myśleć z perspektywy technologii cyfrowej. Umożliwiłoby to nie tylko zwiększenie wydajności, ale także poprawiło skuteczność usług świadczonych na rzecz obywateli. |
17. |
Należy jeszcze dołożyć starań, by każdy region, podobnie jak każde państwo członkowskie, powołał głównego urzędnika ds. technologii cyfrowej (CDO). Urzędnicy zatrudnieni na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze godzin pracy, przyczynią się do tego, by innowacje cyfrowe miały jak najszerszy i największy wpływ. |
18. |
Konieczne jest upublicznienie danych regionalnych zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony danych. Są one ożywczą siłą podmiotów rozpoczynających działalność. Upublicznienie danych regionalnych zwiększyłoby przejrzystość i zaufanie. Dzięki temu wzrosłyby szanse na to, by innowacyjne przedsiębiorstwa korzystały z potencjalnych możliwości. |
19. |
Wszystkie regiony powinny wyznaczyć przynajmniej niewielką liczbę celów ilościowych w zakresie inteligentnego wzrostu i tworzenia ekosystemów nowych przedsiębiorstw sektora zaawansowanych technologii bądź, zamiast tego, przyjąć podejście jakościowe polegające na „pozytywnym kierunku zmian”, które przyczyni się do osiągnięcia tych celów. |
20. |
Monitorowanie i ocenę polityki trzeba powierzyć specjalnemu komitetowi technicznemu składającemu się z niezależnych ekspertów. Na podstawie monitorowania każdy region powinien opublikować sprawozdanie okresowe (przynajmniej roczne) na temat postępów w realizacji wytyczonych celów. W sprawozdaniu tym powinno się przede wszystkim analizować wdrażanie strategii badań naukowych i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3), ze szczególnym uwzględnieniem postępów w budowie ekosystemu innowacji oraz sposobów, jakimi osiągnięto wzrost i zdołano utworzyć nowe dobrze prosperujące przedsiębiorstwa. Ocena powinna mieć także na celu promowanie koordynacji działań podejmowanych w tej dziedzinie w całej Europie. Sprawozdanie to nie powinno jednak stanowić dodatkowego obciążenia administracyjnego dla podmiotów lokalnych i regionalnych. |
21. |
Terminowe opracowanie odpowiedniej bazy statystycznej na szczeblu lokalnym i regionalnym, a także określenie regionalnych wskaźników postępu przydatnych do monitorowania osiągniętych wyników, w celu zrozumienia, które kierunki polityki były mniej lub bardziej skuteczne, by ukierunkować przyszłe strategie polityczne. |
Wsparcie nauczania przedsiębiorczości i inspirowanie do innowacji
Dowody empiryczne pokazują, że istnieje pozytywna korelacja między sukcesami w dziedzinie przedsiębiorczości a poziomem wykształcenia przedsiębiorców niezależnie od profilu ich kształcenia (4). W niektórych państwach członkowskich dane wskazują, że po 5 latach od uzyskania dyplomu jedynie 1 % absolwentów studiów magisterskich deklaruje, że jest przedsiębiorcami. Pojawia się ponadto coraz większa luka między potrzebami pracodawców a umiejętnościami pracowników. 26 % pracodawców w Europie ma trudności w przyjęciu nowych pracowników z powodu braku talentów (5). Komitet podkreśla zatem wagę:
22. |
Powołania instytucji, która zajmowałaby się w sposób ciągły promowaniem kultury przedsiębiorczości. Rzeczywiste przykłady odniesionych sukcesów powinny być bodźcem w jej działalności. Należy uświadomić młodym ludziom w całej Europie, jakie możliwości oferują obecnie nowe technologie. |
23. |
Promowania proaktywnego podejścia wśród młodzieży poprzez usuwanie barier kulturowych i psychologicznych ograniczających dostęp do przedsiębiorczości. Wskazuje to na potrzebę kompleksowej strategii kształcenia w dziedzinie przedsiębiorczości, co KR podkreślił już w opinii w sprawie nowego podejścia do edukacji (6). |
24. |
Wzbudzenia entuzjastycznego nastawienia do prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorców, którzy odnieśli sukces i których działalność ma rzeczywisty wpływ na życie ludności, trzeba darzyć uznaniem i wskazywać jako przykład do naśladowania. Potrzebujemy zachęty zarówno do przedsiębiorczości, jak i do innowacji. |
25. |
Uznania tworzenia inkubatorów przedsiębiorczości za integralną część programów nauczania i powiązanie edukacji ze światem biznesu. Dla studentów byłby to przedsmak tego, co oznacza rozpoczęcie prowadzenia przedsiębiorstwa, bez konieczności rezygnacji ze studiów, które stanowiłyby dla nich zabezpieczenie na wypadek porażki. |
26. |
Wsparcia programów edukacyjnych prowadzonych na skalę międzynarodową we współpracy ze światem biznesu, które są adresowane do podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą i przedsiębiorstw o dużym wzroście i w ramach których najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii, biznesu i projektowania łączone są z procesem „przedsiębiorczych odkryć”. Tego rodzaju programy mają korzystny wpływ na dany region i – jak już można było się przekonać – przynoszą optymalne wyniki. |
27. |
Aby różne programy edukacyjne i programy szkolenia zawodowego faktycznie zaspokajały potrzeby rynku można by przyjąć kryterium wspólnego inwestowania i/lub częściowego pokrycia kosztów. Przedsiębiorstwa mogłyby, a w wypadku niektórych programów powinny by wnieść swój wkład, by dowieść, że naprawdę wierzą w daną inwestycję. Najlepiej byłoby, gdyby programy te łączyły ze sobą przedstawicieli przedsiębiorstw działających w różnych regionach i sektorach, udostępniały im najnowszą wiedzę i technologię oraz przyczyniały się do powstawania partnerskich projektów między przedsiębiorstwami a placówkami edukacyjnymi i badawczymi. |
28. |
Należy również usprawnić procedurę akredytacji takich programów. |
29. |
Komitet podkreśla konieczność stworzenia synergii między różnymi europejskimi projektami wspierającymi przedsiębiorczość, zwłaszcza między programem „Horyzont 2020”, COSME i europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi. |
Inteligentna specjalizacja ekosystemów
Jak podkreślono już we wcześniejszej opinii „Zlikwidować przepaść innowacyjną (7)”, KR przypomina, że:
30. |
Rada UE podkreśliła istotną rolę inteligentnej specjalizacji w strategii „Europa 2020”. Unijny przewodnik dotyczący strategii innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3) określa je jako zintegrowane, dostosowane do lokalnych potrzeb strategie transformacji gospodarczej. |
31. |
Platforma inteligentnej specjalizacji (Platforma S3) musi w większym stopniu wspierać działania na szczeblu lokalnym i regionalnym, ze szczególnym uwzględnieniem słabiej rozwiniętych regionów. Oznacza to w szczególności wspieranie we wszystkich regionach procesów prowadzących do wskazania w każdym regionie działań na rzecz wytworzenia wysokiej wartości dodanej, co umożliwia stworzenie najlepszych szans na zwiększenie konkurencyjności regionu i zaproponowanie odpowiedniego pakietu polityk, które należy wprowadzić w życie, aby zaplanować strategie inteligentnej specjalizacji. |
32. |
KR podkreśla znaczenie unijnego i regionalnego finansowania innowacji i ekosystemów produkcyjnych mających silny charakter lokalny, regionalny lub międzyregionalny. |
Inne przydatne środki
KR zachęca usilnie regiony w poszczególnych państwach członkowskich, by:
33. |
Skoordynowały działania różnych podmiotów ekosystemu. Zachęcanie podmiotów ekosystemu do interakcji oraz tworzenia sieci kontaktów jest głównym zadaniem administracji publicznej. |
34. |
Dokonywały większych zakupów w MŚP sektora zaawansowanych technologii. W całej UE większość zamówień publicznych udzielana jest dużym przedsiębiorstwom wielonarodowym. Konieczne jest terminowe dostosowanie się do wymogów nowych dyrektyw w sprawie zamówień publicznych (8), które to dyrektywy poprawiają znacznie dostęp MŚP do rynku. |
35. |
Zachęcały do tworzenia wiodących przedsiębiorstw sektora zaawansowanych technologii w celu zwiększenia puli talentów i wywołania efektu mnożnikowego. Wszystko trzeba zaplanować w określonych ramach, które wykraczałyby poza skalę lokalną. |
Bruksela, 7 października 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
(1) BCG, „The $4.2 Trillion Opportunity –the internet economy in the G-20”, marzec 2012 r.
(2) GIGAOM RESEARCH, „Sizing the EU app economy”, luty 2014 r.
(3) http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2012:0795:FIN:PL:PDF
(4) Komisja Europejska „Effects and impact of entrepreneurship programmes in higher education”, marzec 2012 r.
(5) McKinsey Global Institute – „Help wanted: The future of work in advanced economies”, marzec 2012 r., James Manyika, Susan Lund, Byron Auguste i Sreenivas Ramaswamy.
(6) CoR 2392/2012.
(7) CdR 2414/2012 fin.
(8) Dyrektywa 2014/24/EU uchylająca dyrektywę 2004/18/WE, dyrektywa 2014/25/UE uchylająca dyrektywę 2004/17/WE.
20.11.2014 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415/9 |
Opinia Komitetu Regionów – Europejska strategia na rzecz turystyki przybrzeżnej i morskiej
2014/C 415/03
Sprawozdawca |
Vasco Ilídio Alves Cordeiro (PT/PES), przewodniczący rządu regionalnego Azorów |
Dokument źródłowy |
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Europejska strategia na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w turystyce przybrzeżnej i morskiej” COM (2014) 86 final |
I. ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
1. |
Z zadowoleniem przyjmuje pierwszą europejską strategię na rzecz turystyki przybrzeżnej i morskiej oraz uznanie wagi ustanowienia wyraźnych i trwałych ram w celu stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy, szczególnie dla młodych ludzi. |
2. |
Apeluje do Komisji o uwzględnienie również w przyszłości sytuacji w sektorze turystyki w innych regionach o specyficznych warunkach naturalnych, np. w regionach górskich lub na obszarach o małej gęstości zaludnienia, a także o opracowanie specjalnych strategii na rzecz tychże regionów. |
3. |
Podkreśla rolę władz lokalnych i regionalnych w opracowywaniu i wdrażaniu polityki turystycznej. Z zadowoleniem przyjmuje włączenie turystyki przybrzeżnej i morskiej do odpowiednich polityk UE, takich jak łączność telekomunikacyjna, transport, środowisko, bezpieczeństwo i ochrona konsumentów oraz mobilność pracowników. |
4. |
Popiera uznanie przez Komisję specyficznej sytuacji wysp i innych peryferyjnych obszarów, jeśli chodzi o dostępność, koszty transportu, sezonowość i połączenia oraz wpływ tych czynników na turystykę i gospodarkę. |
5. |
W celu wdrożenia strategii uznaje za konieczne określenie i poszerzenie zakresu działalności, którą można uznać za turystykę przybrzeżną i morską, tak aby obejmowała ona nie tylko wypoczynek na morzu i plaży, rejsy wycieczkowe, żeglarstwo, żeglugę rekreacyjną i powiązaną aktywność w głębi lądu (1), ale także aktywność i sporty związane z morzem, jak nurkowanie, obserwację dzikich zwierząt oraz sporty zależne od fal i wiatru, jak również działania związane z turystyką kulturalną: odkrywanie dziedzictwa i gastronomii, udział w wydarzeniach kulturalnych oraz poznawanie różnych rodzajów i metod połowów. |
6. |
Zaznacza, że celom strategii musi towarzyszyć odpowiednie finansowanie zapewniane w kontekście nowych ram finansowych, oraz podkreśla potrzebę pełnego przestrzegania zasady pomocniczości. Rozwijanie strategii wymaga współpracy instytucji UE, państw członkowskich, regionów i zainteresowanych stron oraz koordynacji między nimi. |
7. |
Trzeba pamiętać że turystyka w regionach przybrzeżnych i morskich może pomóc w szerzeniu świadomości na temat potrzeby osiągnięcia trwałej równowagi środowiskowej i kulturalnej, a także waloryzacji i zachowania europejskiego dziedzictwa morskiego, oraz promować sprzyjające temu postawy (odpowiedzialna i uczestnicząca turystyka), tak aby osiągnąć te cele. |
8. |
Zwraca uwagę na coraz większą presję na zasoby naturalne, wynikającą z różnorodnych sposobów ich wykorzystania gospodarczego i z rodzajów działalności gospodarczej na europejskich wybrzeżach. Apeluje, by w strategiach dotyczących basenów morskich pilnie zająć się kwestiami związanymi z tą działalnością, a mianowicie efektywnością energetyczną, wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych, zbieraniem, składowaniem i przetwarzaniem odpadów, utratą różnorodności biologicznej, niszczeniem naturalnych habitatów, degradacją stref przybrzeżnych i erozją gleby, ochroną wód nadających się do uzdatnienia i oczyszczaniem ścieków. Stawienie czoła tym wyzwaniom przekracza możliwości poszczególnych regionów czy państw, w związku z czym konieczne są skoordynowane działania w całym basenie morskim, powiązane z niezbędnym finansowaniem i skutecznym rozpowszechnianiem sprawdzonych rozwiązań. |
9. |
Przypomina, że należy uwzględnić skutki zmiany klimatu oraz, w miarę możliwości, przeciwdziałać im poprzez ochronę i rekultywację obszarów naturalnych oraz włączanie turystyki do programu zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną. |
10. |
Uznaje rolę europejskich organizacji i inicjatyw (np. system niebieskich flag, nagroda dla wybrzeży wysokiej jakości, europejska strategia na rzecz niebieskiego wzrostu) w promowaniu zasad jakości turystyki europejskiej, takich jak ochrona środowiska, zrównoważona turystyka, edukacja i podnoszenie świadomości- w regionach przybrzeżnych i morskich, a także usilnie apeluje do Komisji o nawiązanie dialogu z instytucjami propagującymi te zasady, tak aby zwiększyć ich siłę oddziaływania i zachęcać regiony do dobrowolnego wspierania takich inicjatyw. |
11. |
Uważa, że strategia UE na rzecz niebieskiego wzrostu w połączeniu z innowacjami jest istotną szansą, by pobudzić lokalną i regionalną gospodarkę oraz stworzyć nowe miejsca pracy, co również – jak można oczekiwać – zwiększy atrakcyjność przybrzeżnych regionów w oczach turystów. Propozycje dotyczące innowacji i niebieskiego wzrostu znaleźć można w opinii KR-u COR-2014-004835-00-01. |
Wyniki i konkurencyjność
12. |
Podkreśla, że choć turystyka przybrzeżna i morska odnotowywała większe zyski w ostatnich dziesięciu latach niż turystyka ogólnie, to jednak przeciętne wydatki w przeliczeniu na jedną noc oraz przeciętna długość pobytu zmniejszyły się. Dlatego też jest zdania, że przeciwdziałanie tej tendencji ma pierwszorzędne znaczenie. Trzeba dążyć do zwiększenia wydatków i długości pobytu w obszarach przybrzeżnych i morskich poprzez innowacyjne, dostosowane do potrzeb środki, a jednocześnie zająć się problemem sezonowości. |
13. |
Podkreśla, że europejskie obszary przybrzeżne i morskie powinny opracować lokalne strategie ukierunkowane na zachowanie, waloryzację i promowanie miejscowej specyfiki, co umożliwi budowanie wizerunku tych obszarów w oparciu o ich wyjątkowe walory. |
14. |
Odnotowuje wzrost popytu na niszową turystykę w takich dziedzinach jak zdrowie, medycyna, sport, przygoda, dzikie zwierzęta, przyroda, ekogastronomia, kultura i luksusowe wycieczki. Niesie to ze sobą potencjał dla wzrostu, rozwoju gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. |
15. |
Podkreśla potrzebę opracowania zintegrowanej oferty turystycznej z udziałem różnych zainteresowanych stron ze społeczności lokalnych i ze wsparciem dla tworzenia miejsc pracy. Odnotowuje potencjał wzajemnych powiązań między tradycyjną działalnością na europejskich obszarach przybrzeżnych i morskich (np. rolnictwa i rybołówstwa, miejscowych upraw, produkcji wina, dziedzictwa i tradycji oraz zwyczajów lokalnych) w celu rozwinięcia nowych produktów turystycznych. Ponadto ważne są powiązane działania zmniejszające sezonowość napływu turystów, np. sporty morskie i/lub morsko-lądowe. |
16. |
Zachęca Komisję do zbierania sprawdzonych rozwiązań i opublikowania badania na temat przekształcenia kierunków turystyki masowej oraz przykładów solidnych i zintegrowanych projektów z zakresu turystyki na obszarach przybrzeżnych i morskich. Wzywa Komisję do stymulowania debaty na temat wyników takiego badania podczas ogólnoeuropejskiej konferencji z udziałem państw członkowskich, regionów i zainteresowanych stron. |
17. |
Wskazuje, że sezonowość często dotyka turystyki przybrzeżnej i morskiej w większym stopniu niż innych kierunków, w których wizyty rozkładają się bardziej równomiernie. Zaznacza, iż w związku z tym obszary te potrzebują większego wsparcia w celu dywersyfikacji przepływów turystycznych i zachęcenia lokalnych przedsiębiorstw do promowania i kreatywnego wykorzystania dziedzictwa lokalnego i oferty usług, tak aby móc zaoferować szerszy wachlarz produktów i usług wykraczających poza poziom lokalny, bez względu na warunki pogodowe. |
Poprawa wiedzy i zwiększenie konkurencyjności
18. |
Popiera wykorzystanie narzędzi telekomunikacyjnych i innowacyjnych do zwiększenia zauważalności obszarów przybrzeżnych i morskich oraz zwraca się do Komisji o rozbudowę sekcji dotyczącej turystyki w aplikacji „Europejski atlas mórz”, tak aby zwiększać wiedzę o tych obszarach, ich wartościach i atrakcyjności zarówno dla turystów, jak i innych regionów. |
Pracownicy, umiejętności i innowacje
19. |
Odnotowuje wyzwania stojące przed sektorem turystyki, jeśli chodzi o sprzyjanie zrównoważonemu zatrudnieniu, wzrost płac i przyciąganie wykwalifikowanych pracowników. |
20. |
Wzywa Komisję do ułatwienia mobilności pracowników w sektorze turystyki za pośrednictwem programu Erasmus+, a także do ustanowienia programu wymiany i szkoleń dla obszarów przybrzeżnych i morskich, ukierunkowanego szczególnie na młodych ludzi, aby poza sezonem oferować możliwość szkoleń, dzielić się sprawdzonymi rozwiązaniami i stymulować przedsiębiorczość tych pracowników. |
21. |
Popiera rozwój klastrów między MŚP z sektora turystyki jako sposób na zapewnienie dodatkowych usług wysokiej jakości (np. zakwaterowania, transportu, rekreacji) i tym samym bardziej zróżnicowanej i pełnej gamy oferty turystycznej. Zaleca władzom lokalnym i regionalnym, by promowały klastry wśród przedsiębiorstw lokalnych poprzez tworzenie forów spotkań i włączanie w te fora publicznych i prywatnych podmiotów turystycznych, wspólnych platform służących zachowaniu tożsamości, integracji i wizerunku miejsc docelowych, przewidując jednocześnie różnego rodzaju zwolnienia z podatków i/lub zachęty podatkowe dla MŚP tworzących takie klastry i realizujących projekty. |
22. |
Zgadza się, że należy się uznanie MŚP, które promują zrównoważoną turystykę w takich dziedzinach jak bezpieczeństwo środowiska i żywności, gospodarka wodna i gospodarka odpadami oraz zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych. |
23. |
Stwierdza, że procedury przyznawania licencji i kwalifikacje wymagane od operatorów rejsów wycieczkowych różnią się znacznie między państwami członkowskimi, i wyraża zaniepokojenie, iż może to spowalniać rozwój sektora. Opowiada się za wzajemnym uznawaniem patentów żeglugi rekreacyjnej i wymogów wobec sterników oraz wzywa Komisję do przyjrzenia się tej kwestii. Zalecenie ujednolicenia szkoleń i umiejętności można rozszerzyć na pracowników przystani sportowych, różnicując szkolenia i przepisy prawa pracy w poszczególnych państwach członkowskich. |
24. |
Niemniej uważa, że wartość dodana otwartych kursów online pozwalających uaktualnić i uzupełnić umiejętności w dziedzinach związanych z morzem nie może oznaczać zaniedbywania umiejętności praktycznych potrzebnych do uzyskania patentu. |
Wzmocnienie trwałej równowagi i poprawa dostępności
25. |
Przypomina, że strefy przybrzeżne należą to obszarów w największym stopniu narażonych na skutki zmiany klimatu i katastrofy naturalne. Konsekwencje tych zjawisk są daleko idące i mogą negatywnie wpłynąć na życie i źródła dochodów społeczności przybrzeżnych i morskich, a zwłaszcza wysp. Dlatego opowiada się za zintegrowanym zarządzaniem strefą przybrzeżną i propagowaniem zrównoważonego rozwoju na tych obszarach poprzez podejście respektujące granice wykorzystania zasobów naturalnych i ekosystemów. Kieruje uwagę na specyficzny przypadek wysp i regionów najbardziej oddalonych, gdzie ograniczenia geograficzne i nakładanie się różnych rodzajów działalności gospodarczej na obszarach przybrzeżnych wymagają większego wsparcia finansowego ze strony UE w celu zapobieżenia wspomnianym zagrożeniom mogącym utrudniać działalność gospodarczą. Takie wsparcie należy w szczególności zapewnić na opracowanie i wdrażanie strategii zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną. |
26. |
W celu zachowania trwałej równowagi turystyki przybrzeżnej i morskiej na obszarach chronionych (np. szlakach turystycznych), na których żyją dzikie zwierzęta (ptaki, ssaki morskie, rekiny) zaleca przyjęcie i opublikowanie kodeksu postępowania, aby promować dobrostan zwierząt, bezpieczeństwo turystów i równowagę ekologiczną. |
27. |
Podkreśla, że w celu osiągnięcia pełnego potencjału ekoturystyki trzeba jasno uznać chronione obszary morskie i przybrzeżne, takie jak „Natura 2000” czy OSPAR, za uprzywilejowane miejsca uprawiania zrównoważonej turystyki (np. nurkowania, obserwacji dzikich zwierząt, wędrówki szlakami). |
28. |
Zauważa, iż w 2020 r. ponad 1/5 wszystkich Europejczyków będzie miała ponad 65 lat, zachęca więc Komisję do kontynuowania prac związanych z turystyką seniorów, zwłaszcza poprzez wspieranie łatwo dostępnej turystyki. |
29. |
Z zadowoleniem przyjmuje dokonanie przez Komisję przeglądu kodeksu wizowego i inicjatywy ukierunkowane na obywateli państw trzecich, które mają zachęcić ich do spędzania urlopów w Europie, w tym w europejskich miejscowościach nadmorskich. |
Maksymalizacja dostępnych funduszy unijnych
30. |
Przyjmuje z zadowoleniem, że Komisja zamierza opublikować przewodnik dotyczący możliwości finansowania turystyki przez UE. Podkreśla potrzebę rozpowszechnienia go w społeczeństwie i na obszarach przybrzeżnych i morskich. |
31. |
W obecnym okresie negocjacji programów operacyjnych wzywa Komisję, by zgodnie z zasadą pomocniczości uznała regionalne priorytety inwestycyjne za kwalifikowalne – szczególnie te, które wywierają efekt dźwigni w kontekście strategii dla turystyki przybrzeżnej i morskiej, takie jak inwestycje w infrastrukturę i jej rozwój, zwłaszcza odnawianie i ponowne wykorzystanie obiektów historycznych – dziedzictwa architektury cywilnej i przemysłowej – na potrzeby żeglugi rekreacyjnej lub turystyki morskiej. |
32. |
Wnosi, aby zapewniono skuteczne i skoordynowane wykorzystanie wszystkich dostępnych zasobów, w tym pożyczek Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz gwarancji dla MŚP, w celu wspierania turystyki morskiej i przybrzeżnej w latach 2014–2020, zwłaszcza w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), programu „Horyzont 2020” oraz programów COSME, „Kreatywna Europa” i LIFE+. |
Połączenia
33. |
Zaznacza, że wyspy, regiony najbardziej oddalone i inne obszary położone na peryferiach w olbrzymim stopniu zależą od transportu drogą powietrzną i morską, a te z kolei uzależnione są od liczby turystów. Agencje turystyczne twierdzą, że zamykają się, gdyż nie działają usługi transportowe, a to znów prowadzi do dalszego ograniczenia usług transportowych, jak twierdzą podmioty, które je świadczą, ze względu na zamknięcie agencji turystycznych. Stwarza to potrzebę promowania strategii politycznych, które przerwą to błędne koło. Wyraża zaniepokojenie tym, że obecny kryzys gospodarczy i sezonowość turystyki jeszcze pogłębiają ten problem. Z drugiej strony, zważywszy że 90 % towarów i produktów, które wykorzystuje się następnie w sektorze turystycznym wysp, jest przewożonych drogą morską i że fracht jest w rzeczywistości rentowny tylko w jedną stronę, należy promować politykę pomocową, aby złagodzić ten brak równowagi. |
34. |
W tym kontekście wzywa Komisję do właściwego rozważenia specyfiki wysp, które praktycznie całkowicie uzależnione są od transportu powietrznego, tak aby ułatwić dostęp nie tylko turystom, lecz również działalności gospodarczej, od której zależy rozwój wysp i która z kolei może mieć pozytywny wpływ na sektor turystyki. (Np. nie można podnosić podatku od emisji CO2 dla sektora lotniczego bez przedsięwzięcia innych środków w regionach wyspiarskich, gdyż ruch powietrzny w tych regionach ma kluczowe znaczenie.) Aspekty te należy wziąć pod uwagę szczególnie w dyskusjach nad jednolitą europejską przestrzenią powietrzną i wytycznymi dotyczącymi pomocy państwa dla portów i linii lotniczych; należy również umożliwić finansowanie z EFRR inwestycji w infrastrukturę lotnisk. |
Należy również wspierać promowe połączenia przybrzeżnych wysp z lądem stałym oraz połączenia między tymi wyspami.
35. |
Apeluje również, by podczas definiowania i wdrażania polityki europejskiej sprzyjającej połączeniom zewnętrznym regionów najbardziej oddalonych uwzględniono wyjątkowe ograniczenia, jakimi się one charakteryzują (zwłaszcza duże oddalenie i odizolowanie od pozostałej części terytorium europejskiego), poprzez dostosowanie tejże polityki do szczególnej sytuacji tych regionów. |
36. |
Ubolewa, iż wiele obszarów przybrzeżnych nie ma dobrych połączeń z regionami w głębi kraju oraz regionami i krajami sąsiadującymi. Wzywa do przeprowadzenia strategicznej refleksji nad połączeniami intermodalnymi między węzłami transportowymi (portami lotniczymi, stacjami kolejowymi, portami morskimi), jak też między sąsiadującymi państwami, aby ułatwić pasażerom przemieszczanie się między różnymi basenami morskimi i w ich ramach. |
Społeczności lokalne, ich dziedzictwo, tożsamość i kuchnia
37. |
Uważa, iż turystyka przybrzeżna i morska musi nieść korzyści miejscowym społecznościom, dlatego opowiada się za konkretnymi środkami promującymi zatrudnienie lokalnej siły roboczej, udostępnianie lokalnych produktów i rozwijanie lokalnych systemów żywnościowych. Uważa, że takie miejscowe działania poprawią oddziaływanie oferty turystycznej na obszarach przybrzeżnych i morskich, wzmocnią zatrudnienie i wygenerują miejsca pracy w zrównoważonym rolnictwie, rybołówstwie i usługach, co przyczyni się do realizacji celów UE dotyczących spójności społecznej i terytorialnej oraz rozwoju obszarów wiejskich. |
38. |
Odnotowuje, że na wielu europejskich obszarach przybrzeżnych lokalne dziedzictwo morskie nie jest wystarczająco promowane. Podkreśla potrzebę pogodzenia ochrony dziedzictwa morskiego i kulturowego z działalnością handlową czy gospodarczą, taką jak kładzenie kabli czy rur, poszukiwanie i pozyskiwanie ropy i gazu, wydobywanie węgla czy minerałów, piasku i żwiru oraz gospodarka odpadami. Sądzi, że należy uczynić z zatopionych wraków, podwodnych ruin, statków i historycznych obiektów portowych, tradycyjnego rybołówstwa i innych powiązanych rzemiosł (np. tradycyjne stocznie, produkcja sieci, metody przechowywania połowów itp.) oraz miejscowych tradycji główną atrakcję dla turystów. |
39. |
Zwraca uwagę na niewykorzystany potencjał turystyki połowowej i jest zdania, że może ona przynieść znaczące korzyści społecznościom przybrzeżnym, uczynić z połowów opłacalną działalność, zachować lokalną tradycję i stanowić źródło dywersyfikacji dochodów. |
40. |
Zgadza się, że w wypadku gdy flota stosuje selektywne i tradycyjne metody połowu, UE powinna wspierać inwestycje niezbędne do promowania turystyki połowowej oraz uznać je za działalność uzupełniającą połowy handlowe i za dodatkowe źródło dochodów dla społeczności rybackiej. Zachęca państwa i regiony, wraz z sektorem rybołówstwa, turystyki i innymi zainteresowanymi podmiotami, do przezwyciężenia wszelkich przeszkód prawnych i administracyjnych dla rozwoju turystyki połowowej. |
41. |
Wzywa Komisję do zacieśnienia współpracy z Radą Europy i do skuteczniejszego informowania o nowych i już istniejących szlakach kulturowych wzdłuż wybrzeża europejskiego i do ich propagowania. |
42. |
Popiera tworzenie biur turystyki lub agencji Federacji Regionów Przybrzeżnych i Morskich, które służyłyby jako platforma współpracy i wymiany między profesjonalnymi organami na tych obszarach, a także pomagały w rozwoju i wdrażaniu programów współpracy mających na celu promowanie tych regionów. |
Sektor rejsów wycieczkowych
43. |
Zachęca władze lokalne i regionalne do nawiązania konstruktywnego dialogu z sektorem rejsów wycieczkowych, aby zapewnić lokalną podaż towarów dla statków i skorzystać z wydatków ponoszonych przez pasażerów dzięki otwarciu bardziej atrakcyjnych miejsc w terminalach lub koło nich, ze sklepami, barami, restauracjami i lokalnymi agencjami turystycznymi oferującymi bezproblemowe zwiedzanie pobliskich atrakcji, zorganizowane zgodnie z kryteriami zrównoważonego rozwoju. |
44. |
Sądzi, że władze publiczne mogą pomóc lokalnym agencjom lepiej promować i wprowadzać na rynek ich produkty, dopilnowując, by informacje na temat lokalnych atrakcji były dostępne w różnych językach i zapewniając podróżnym bezpieczeństwo i komfort. Działalność w zakresie dostarczania łodzi i organizacji produktów na miejscu wiąże się z działalnością agentów morskich, z którymi władze lokalne i regionalne muszą współpracować, aby wspierać korzystanie z tego produktu i uzupełniających działań lokalnych. |
45. |
Odnotowuje, że duże statki wycieczkowe przywożą spore tłumy, co może stanowić problem z punktu widzenia transportu dla wszystkich turystów schodzących na ląd. Z zadowoleniem przyjmuje rozwój zintegrowanego planowania transportu i projektów w celu sprostania potrzebom podróżujących w dużych grupach bez zakłócania spokoju miejscowej ludności. |
Przystanie jachtowe i sporty wodne
46. |
Odnotowuje coraz większą popularność sportów wodnych i aktywności na wodzie i z zadowoleniem przyjmuje fakt, że ich przygotowaniem i prowadzeniem zajmują się często lokalne firmy. Jest zdania, że wspólne europejskie normy w tym zakresie zwiększyłyby zaufanie konsumentów i poprawiły bezpieczeństwo. |
47. |
Wzywa Komisję, by oceniła potrzebę wprowadzenia wspólnych ram rozwoju infrastruktury przystani jachtowych. Z uwagi na to, że w Europie istnieje jakieś 4500 przystani dla statków rekreacyjnych, i ze względu na rosnącą popularność żeglowania apeluje, by Komisja zbadała możliwość opracowania wspólnych norm, analizując szczególnie kwestie dotyczące dostępu dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej, norm bezpieczeństwa bądź przepustowości portów, w których cumują statki rekreacyjne. |
48. |
Wzywa władze lokalne i regionalne, którym podlegają obszary posiadające przystanie jachtowe, by wspólnie z miejscowymi zainteresowanymi stronami i agencjami turystycznymi opracowały strategie w celu lepszego połączenia przystani z resztą regionu, zachęcając osoby pływające rekreacyjnie do eksplorowania miejsc poza portem i odkrywania ich bogactwa, a także szczególnie promując turystykę przybrzeżną i morską poprzez kluby żeglarskie, porty i przystanie jachtowe. |
Bruksela, 7 października 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
(1) Zob. COM(2014) 86, przypis 4.
20.11.2014 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415/14 |
Opinia Komitetu Regionów – Ramy polityczne na okres 2020–2030 dotyczące klimatu i energii
2014/C 415/04
Sprawozdawca |
Annabelle Jaeger (FR/PES), radna regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże |
Dokument źródłowy |
Pismo Komisji Europejskiej z dnia 12 lutego 2014 r. |
I. ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
Z chwilą gdy najnowsze dane naukowe Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) ostrzegają nas przed postępującym ocieplaniem się klimatu i skutkami tego zjawiska, oraz w duchu poprzedniej opinii Komitetu Regionów (CdR 5810/2013):
1. |
Zwraca się do UE o przyjęcie trzech przewodnich celów klimatycznych i energetycznych na rok 2030 o wiążącym, w przypadku każdego z nich, charakterze. Mowa o:
Te trzy cele są warunkiem zaistnienia szansy na uniknięcie katastrofalnego ocieplenia przekraczającego 2 oC i zrealizowania długoterminowego celu UE (redukcji emisji gazów cieplarnianych o 80–95 %). |
2. |
Przypomina konkluzje ze szczytu Rady Europejskiej w dniach 20–21 marca 2014 r., w których szefowie państw lub rządów uzgodnili, że najpóźniej w październiku 2014 r. podejmą decyzję w sprawie nowych ram politycznych. KR oczekuje, że ta decyzja uwzględni ambitne cele. Wyraża w tym kontekście zaniepokojenie brakiem takich ambicji w propozycjach przedstawionych dotychczas przez Komisję, które są niewystarczające z uwagi na proponowane cele procentowe, zobowiązanie do realizacji ich tylko na szczeblu UE, a także proponowaną strukturę zarządzania. |
3. |
Uważa, że trzy wymienione cele są realistyczne pod względem technicznym i byłyby korzystne dla gospodarki europejskiej; warunkują one długoterminową wizję strukturalną umożliwiającą zapewnienie Europie zrównoważonej, pewnej i bezpiecznej przyszłości. |
4. |
Dodaje, że UE powinna przyjąć za cel zredukowanie emisji netto niemal do zera do połowy stulecia, unikając przy tym dalszego zwiększenia ubóstwa energetycznego. Oprócz stałego obniżania emisji gazów cieplarnianych trzeba promować większe wysiłki w dziedzinie badań i rozwoju mające na celu usuwanie CO2 z powietrza i zachęcać do przyznania większej roli naturalnemu pochłanianiu dwutlenku węgla. |
5. |
Zauważa, że dzięki wyraźnej akceptacji tych celów UE byłaby gotowa do negocjacji w sprawie światowego porozumienia klimatycznego na 21. Konferencji Stron (COP21) Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), organizowanej w Paryżu w okresie od listopada do grudnia 2015 r., w szczególności dzięki zadeklarowaniu, najszybciej jak to możliwe, a najpóźniej do końca marca 2015 r., przewidywanych z tytułu UNFCCC zobowiązań krajowych. |
A. Zarządzanie
6. |
Zaleca, by proponowane nowe ramy zarządzania energią były oparte na wnioskach wyciągniętych z pakietu na rok 2020, a zwłaszcza by ustanawiały wiążące cele na szczeblu UE i na szczeblu krajowym, za które odpowiedzialne byłyby państwa członkowskie. Uważa w związku z tym, że zaproponowane podejście oparte na współpracy i celach wyznaczanych tylko na szczeblu UE nie zapewni koniecznych zachęt do realizacji tych celów i osiągania bardziej ambitnych wyników. |
7. |
Stwierdza, że absolutną koniecznością jest, aby cele krajowe prowadzące do zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych i redukcji zużycia energii miały wiążący dla każdego z państw członkowskich charakter i aby państwa członkowskie, realizując to zamierzenie, opierały się na wprowadzaniu strategii regionalnych i lokalnych, co byłoby nie tylko bardziej skuteczne, ale również zgodne z zasadą pomocniczości. Nowe ramy zarządzania energią powinny uwzględnić tego rodzaju strukturę. |
8. |
Podkreśla, że nowa wspólna polityka rolna może odgrywać fundamentalną rolę w zmniejszaniu emisji gazów cieplarnianych i sprzyjać pochłanianiu dwutlenku węgla w sektorze rolnym, leśnym i hodowlanym. |
9. |
Podkreśla zasadniczą rolę szczebla lokalnego i regionalnego w definiowaniu i wdrażaniu polityki w zakresie zmiany klimatu, rozwoju energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej, lecz zauważa również, że działania na tych szczeblach nie mogą być optymalne bez uznania wyrażającego się w formie mandatu i środków finansowych przydzielonych w perspektywie długoterminowej. |
10. |
Wzywa zatem Komisję do uznania znaczenia władz lokalnych i regionalnych oraz wsparcia się na tych władzach w celu sprostania wyzwaniom klimatycznym i energetycznym, do włączenia ich w ramy polityczne na rok 2030 oraz umożliwienia im uczestnictwa w nowym podejściu do zarządzania energią, zgodnie z zasadami wielopoziomowego sprawowania rządów, w ramach których uznaje się rolę poszczególnych poziomów władzy we wdrażaniu skutecznej polityki publicznej. |
11. |
Wzywa również władze lokalne i regionalne do większego zaangażowania na rzecz wyzwania klimatycznego poprzez wyznaczenie własnych ambitnych celów na rok 2030 i wspólne realizowanie inicjatyw w kontekście COP21 w grudniu 2015 r. w Paryżu, co jest całkowicie spójne z decyzjami COP19 (Warszawa, listopad 2013 r.) w sprawie uznania znaczenia władz regionalnych i lokalnych w osiąganiu światowego porozumienia. |
B. Trzy nierozłączne cele
12. |
Podkreśla, że chociaż redukcja emisji gazów cieplarnianych ma zasadnicze znaczenie jako jasny sygnał umożliwiający internalizację wszystkich kosztów zanieczyszczenia, a zatem obniżenie jego poziomu, tak samo ważne jest, aby celowi temu towarzyszyły założenia dotyczące energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej, co pozwoli zyskać pewność, że transformacja sektora energetycznego rzeczywiście prowadzi do powstania niskoemisyjnej i jednocześnie bezpiecznej, konkurencyjnej i zrównoważonej gospodarki, obejmującej również synergię w kwestii zmiany klimatu. |
13. |
Podkreśla, że cele, które przyczyniają się do kierowania inwestycji w stronę rozwoju czystych technologii, muszą mieć wiążący charakter. W tym kontekście należy ponadto pilnie zapewnić pewność regulacyjną podmiotom inwestującym w technologie niskoemisyjne. Państwa członkowskie powinny zagwarantować istnienie jasnych i stabilnych ram prawnych zapobiegających mocy wstecznej nowych przepisów. |
14. |
Przypomina o konieczności sprawiedliwego rozłożenia kosztów między kraje, regiony i miasta oraz uwzględnienia wymogów dotyczących gospodarki przestrzennej i odnawialnych źródeł energii dostępnych w danym miejscu, przy czym dodaje, że nie należy ograniczać możliwości działania tym regionom i miastom, które chciałyby poczynić większe postępy. |
15. |
Podkreśla, że w trakcie definiowania strategii politycznych na szczeblu UE i państw członkowskich należy pamiętać o konieczności utrzymania rozsądnego poziomu kosztów energetycznych i że realizacji tego celu służy efektywność energetyczna będąca instrumentem o kluczowym znaczeniu, ponieważ umożliwia konsumentom i państwom członkowskim zaoszczędzenie ponad 200 mld EUR rocznie do 2030 r. (1) Uważa również, że należy zalecić państwom członkowskim oraz władzom lokalnym i regionalnym przyjęcie w ramach walki z ubóstwem energetycznym specjalnych środków w sprawie rodzin i konsumentów podatnych na zagrożenia. Jednym z głównych sposobów poprawy efektywności energetycznej powinna być renowacja budynków, która będzie stanowić ważne źródło zatrudnienia w tak wrażliwym społecznie sektorze, jakim jest budownictwo. Ponadto umożliwi innowacje w dziedzinie nowych, efektywnych energetycznie materiałów oraz biomateriałów, co przyniesie ze sobą inwestycje w badania, rozwój i innowacje. W związku z tym konieczne będzie utworzenie na poziomie europejskim specjalnych funduszy finansowych, by wspierać renowację energetyczną budynków. |
C. Energetyczna niezależność Europy
16. |
Przypomina, że Europa jest największym importerem energii w skali całego globu i uważa, że bardziej ambitne europejskie cele prowadzące do uzyskania oszczędności energii w 2030 r. i jednoczesnego zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych znacznie ograniczyłyby import energii do Europy i jej zależność energetyczną. |
17. |
Jednym z głównych sposobów poprawy efektywności energetycznej powinna być renowacja budynków, a jednocześnie budowa mieszkań spełniających wyznaczone normy w tym zakresie. Niemniej nie byłoby dobrze, gdyby decyzje w tej kwestii zapadały na podstawie jednolitego podejścia: władze lokalne i regionalne są odpowiednim szczeblem do podejmowania we właściwy sposób tego rodzaju konkretnych decyzji. Powinno temu towarzyszyć tworzenie istotnej liczby miejsc pracy w tak wrażliwym społecznie sektorze, jakim jest budownictwo. Ponadto umożliwi to innowacje w dziedzinie efektywnych energetycznie materiałów oraz biomateriałów, co przyniesie ze sobą inwestycje w badania, rozwój i innowacje. |
18. |
Podkreśla, że energia ze źródeł odnawialnych mogłaby pokryć blisko połowę zużycia energii w Europie w 2030 r. (źródła: Instytut Fraunhofera (2) i Niemiecka Agencja Kosmiczna (3)). |
19. |
Zwraca uwagę na potencjał oszczędności energii, największy w krajach UE, które zgłaszają najwyższe zapotrzebowanie na import gazu i ropy naftowej. Inwestycje w efektywność energetyczną UE w perspektywie do 2030 r. umożliwiłyby znaczną redukcję importu energii do Europy, zwiększając w ten sposób jej bezpieczeństwo energetyczne oraz intensyfikując rozwój nowych technologii, które będą bardziej efektywne, bezpieczniejsze i wydajniejsze oraz pomogą stworzyć więcej miejsc pracy. |
20. |
Uważa ponadto, że można zwiększyć niezależność energetyczną i bezpieczeństwo dostaw w UE poprzez wykorzystanie wszystkich dostępnych lokalnie odnawialnych zasobów energetycznych, bardziej zaawansowany rozwój jednolitego rynku energii, na przykład za sprawą wytwarzania na małą skalę energii ze źródeł odnawialnych przez samych konsumentów, nowych połączeń międzysystemowych oraz magazynowania energii i inteligentnych sieci. Sądzi, że należy zobowiązać wszystkie państwa do przyjęcia przepisów sprzyjających osiąganiu tych celów. Podkreśla także, że różnorodność odnawialnych źródeł energii pełni funkcję zabezpieczenia przed wahaniami cen, obniża podatność systemu energetycznego na zagrożenia i umożliwia wyeliminowanie przerw w dostawach. |
21. |
Jest zdania, że Unia Europejska i państwa członkowskie powinny ułatwić przebudowę infrastruktury energetycznej i poprawę międzysystemowych połączeń transgranicznych. Jest to szczególnie pilne w wypadku państw, którym najdalej do osiągnięcia już ustalonego celu, zakładającego uzyskanie poziomu elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych na poziomie co najmniej 10 % ich zainstalowanej mocy produkcyjnej. |
D. Reforma strukturalna unijnego systemu handlu emisjami
22. |
Pozytywnie przyjmuje decyzję o odroczeniu sprzedaży uprawnień do emisji mającą na celu usprawnienie działania ETS, lecz jest zdania, że należy przeprowadzić strukturalną reformę systemu handlu emisjami. W tym kontekście popiera propozycję Komisji Europejskiej dotyczącą utworzenia także „rynkowej rezerwy stabilizacyjnej”, sądzi jednak, że powinna ona wejść w życie na długo przed 2020 r. Uważa za konieczne, by rezerwa stabilizacyjna została uzupełniona innymi przepisami, takimi jak trwałe zniesienie nadwyżki uprawnień do emisji i ustalenie ceny minimalnej. |
23. |
Wzywa Komisję Europejską do ograniczenia stosowania zakupu międzynarodowych jednostek kompensacji emisji. Zakupy te uniemożliwiają zapoczątkowanie zmian strukturalnych, które powinny zostać wprowadzone w UE, i nie sprzyjają inwestycjom w terenie. Wzywa również do wdrożenia środków zachęcających do składowania dwutlenku węgla w lasach zarządzanych w sposób zrównoważony. |
24. |
Jest zdania, że część przychodów z handlu uprawnieniami do emisji należy przeznaczyć na środki podejmowane na szczeblu lokalnym i regionalnym. |
25. |
Uważa, że istotne jest rozwijanie także innych wspólnych instrumentów służących ograniczaniu wpływu na klimat, takich jak ekoprojekt i zamówienia publiczne. Skutecznym instrumentem tego rodzaju jest podatek od emisji CO2; zgromadzono już pozytywne doświadczenia z jego stosowania, które można wykorzystać. |
E. Znaczenie produkcji lokalnej
26. |
Uważa, że wytwarzanie na małą skalę energii ze źródeł odnawialnych przez samych konsumentów powinno być jednym z rozwiązań promowanych w ramach przyszłej europejskiej polityki energetycznej, ponieważ zwiększa odporność gospodarki europejskiej na wahania cen. Sądzi, że należy zobowiązać wszystkie państwa do przyjęcia przepisów sprzyjających osiąganiu tego celu. |
27. |
Jest zdania, że spółdzielnie tworzone przez obywateli na szczeblu lokalnym i regionalnym w celu promowania energii ze źródeł odnawialnych wymagają szczególnej uwagi, po pierwsze dlatego, że są dodatkowymi dostawcami energii, po drugie – ponieważ utrwalają świadomość racjonalnego użytkowania energii dzięki znacznym efektom edukacyjnym. |
28. |
Zauważa, że interes ludności, przy zachowaniu tych samych kosztów, leży w tym, aby władze lokalne jak najskuteczniej wspomagały ją w usuwaniu problemów energetycznych i aby, z uwagi na wzrost cen na światowych rynkach, powstawały lokalne rozwiązania w zakresie wytwarzania energii. Władze lokalne i regionalne będące właścicielami zakładów wytwarzających energię powinny także odgrywać większą rolę w zwiększaniu udziału energii ze źródeł odnawialnych. |
29. |
Przypomina o konieczności zapewnienia spójności między prawem konkurencji na szczeblu unijnym, w odniesieniu do którego Unia posiada wyłączną kompetencję, a głównymi zasadami polityki energetycznej, które zakładają wspólną odpowiedzialność UE i państw członkowskich oraz obowiązek respektowania istotnej roli wspólnot lokalnych i regionalnych, szczególnie lokalnych i regionalnych agencji energetycznych. |
F. Pierwszoplanowa rola poziomu lokalnego i regionalnego w pokonywaniu wyzwań klimatycznych i energetycznych
30. |
Posługując się przykładem licznych gwałtownych zjawisk klimatycznych, które miały miejsce w ostatnim czasie, podkreśla, że to właśnie władze lokalne ciężko odczuwają skutki bezczynności i będą zmuszone ponieść ich koszty, o ile nie przyspieszy się transformacji sektora energetycznego. |
31. |
Zauważa, że według danych UNDP (4) ponad 70 % środków w zakresie redukcji zmian klimatu i aż do 90 % środków w zakresie przystosowania do zmian klimatu wprowadzanych jest przez władze lokalne. |
32. |
Przypomina, że UE dysponuje strategią w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. W najbliższych dziesięcioleciach przed największymi wyzwaniami klimatycznymi staną regiony i władze lokalne. Dlatego też w obliczu przeglądu tejże strategii na okres po 2020 r. regiony i miasta muszą poczynić znaczne wysiłki w celu realizacji programów dostosowania się do zmiany klimatu, a Unia powinna udostępnić im w tym celu środki finansowe. |
33. |
Podkreśla, że znajdujące się blisko obywateli władze lokalne mogą pomóc w informowaniu i uświadamianiu co do odnoszonych na szczeblu lokalnym korzyści gospodarczych i społecznych wynikających z transformacji sektora energetycznego. |
34. |
Podkreśla, że ramy polityczne na rok 2030 muszą opierać się na inicjatywach UE ze szczebla lokalnego i je wzmacniać; mowa na przykład o Porozumieniu Burmistrzów UE (które Komitet pragnie rozszerzyć do 2030 r.), inicjatywie „Mayors Adapt” oraz innych projektach finansowanych przez UE. Wzywa w związku z tym Komisję Europejską, by zapewniła spójność polityki i synergię między poszczególnymi inicjatywami, a także by w stosownym zakresie włączyła KR w ich opracowywanie i wdrażanie. Możliwości oferowane przez UE należy koniecznie rozszerzyć na małe miasta i obszary wiejskie. |
35. |
Podkreśla, że dla poczynienia jeszcze większych postępów użyteczne byłoby wyznaczenie przez władze lokalne i regionalne na rok 2030 określonych ilościowo specjalnych celów w zakresie redukcji emisji, energii ze źródeł odnawialnych i oszczędności energii, które będą wspierane odpowiednimi strategiami lokalnymi i regionalnymi w celu stymulowania dynamiki regionów. Cele te można wytyczyć zwłaszcza poprzez wzmocnienie i rozszerzenie Porozumienia Burmistrzów, które należy przedłużyć na okres po 2020 r. |
36. |
Wzywa Komisję do przedstawienia wniosków wykraczających poza środki europejskie przewidziane na okres 2014–2020 (Program działań na rzecz środowiska i klimatu, fundusze strukturalne, Horyzont 2020, instrument „Łącząc Europę” itp.), dotyczących finansowania działań w zakresie transformacji sektora energetycznego (szczególnie za pośrednictwem EBI), dzięki czemu możliwe będzie wsparcie obecnych lub przyszłych lokalnych struktur finansowych. |
37. |
W oparciu o niniejszą opinię wzywa też władze lokalne i regionalne do zjednoczenia sił we wspólnej mobilizacji na rzecz uwzględnienia ich stanowiska, przed i w trakcie COP21, a także podczas ważnego etapu, którym będzie szczyt klimatyczny organizowany przez Sekretarza Generalnego ONZ w dniu 23 września w Nowym Jorku. |
Bruksela, 8 października 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
(1) Ecofys, Saving energy: bringing down Europe’s energy prices for 2020 and beyond, luty 2013.
(2) Fraunhofer Institute, Long Term Potentials and Costs of RES, maj 2011.
(3) Greenpeace, EU-27 Energy [R]evolution, 24 października 2012 r.; WWF, Renewable energy: a 2030 scenario for the EU, 6 listopada 2013 r.
(4) Sprawozdanie UNDP, Charting a new low-carbon route to development: A primer on integrated climate change planning for regional governments, 2009.
20.11.2014 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415/18 |
Opinia Komitetu Regionów – Mobilność w regionach zmagających się z wyzwaniami geograficznymi i demograficznymi
2014/C 415/05
Sprawozdawca |
Gordon Keymer (UK/EKR), członek Rady Okręgu Tandridge |
Dokument źródłowy |
|
I. ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
Wprowadzenie
1. |
Podkreśla znaczenie regionów UE zmagających się z wyzwaniami geograficznymi i demograficznymi, w tym regionów, o których mowa w art. 174 i 349 TFUE i które obecnie doświadczają narastających trudności związanych z transportem lokalnym. |
2. |
Zwraca uwagę, że do takich regionów, zwanych w niniejszej opinii „regionami zmagającymi się z wyzwaniami”, należą: regiony graniczne, regiony górskie, regiony wyspiarskie, regiony słabo zaludnione (w tym regiony wysunięte najbardziej na północ) (art. 174 TFUE), dziewięć regionów najbardziej oddalonych (art. 349 TFUE) oraz wszystkie inne regiony UE zmagające się z podobnymi wyzwaniami. Kategoria ta obejmuje również regiony o dużym rozproszeniu ludności. |
3. |
Uważa, że do wyzwań związanych z transportem publicznym w takich regionach mogą należeć: większe koszty i potrzeby finansowe w celu umożliwienia świadczenia usług, zmiany demograficzne, takie jak wyludnienie, starzenie się osób nadal zamieszkujących region, rozproszenie ludności oraz zmienne zapotrzebowanie konsumentów na usługi transportu publicznego. W niektórych z tych regionów widoczny jest również spadek gospodarczy, a w wypadku regionów najbardziej oddalonych także oddalenie, izolacja i olbrzymia zależność od skuteczności systemu transportu. |
4. |
Uważa, że mobilność, zdolność do łatwego przemieszczania się między różnymi miejscami, to przede wszystkim prawo związane z uznaną w Traktatach swobodą przemieszczania się osób i czynnik warunkujący jakość życia osób w takich regionach, gdy poszukują one dostępu do zasadniczych usług publicznych (takich jak kształcenie, świadczenia zdrowotne i usługi społeczne), dojeżdżają do miejsca pracy lub poszukują możliwości zatrudnienia, podejmują zajęcia rekreacyjne, odwiedzają krewnych, dokonują zakupu towarów i usług lub korzystają ze swobody dalszego przemieszczania się. |
5. |
Podkreśla, że publiczne systemy transportu morskiego, drogowego i kolejowego, które zaspokajają te podstawowe potrzeby w zakresie mobilności, są w wielu przypadkach własnością władz lokalnych, regionalnych i krajowych lub są przez nie zarządzane. Istnieje również znaczna liczba władz lokalnych i regionalnych, które są właścicielami lub współwłaścicielami regionalnych portów lotniczych. |
6. |
Zwraca uwagę, że art. 174 TFUE stanowi, iż konieczne jest poświęcenie niektórym regionom „szczególnej uwagi”, zaś art. 349 TFUE określa, że regiony najbardziej oddalone muszą korzystać ze „specyficznych środków” w ramach kształtowania polityki UE i polityki krajowej. O ile w rozporządzeniach w sprawie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (ESIF) na lata 2014–2020 w pewnym stopniu uwzględnia się regiony zmagające się z wyzwaniami, o tyle należy lepiej wykorzystać warunki obecnych strategii politycznych UE w innych dziedzinach dotyczących transportu, aby odzwierciedlić te zobowiązania traktatowe. |
7. |
Uważa, że jedną z przyczyn tego stanu rzeczy może być brak określenia wielkości danego „regionu” w art. 174 TFUE. Według interpretacji niektórych rządów w artykule tym mowa jest o poziomie NUTS2, natomiast z prac badawczych Komisji i sugestii innych zainteresowanych stron wynika, że stosowny jest poziom NUTS3. KR uważa, że w kontekście wspierania mobilności (a nie do celów europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych) należy uwzględnić regiony zmagające się z wyzwaniami każdej wielkości, w tym regiony na poziomie NUTS3 i niższym. |
Transport a rozwój regionalny w regionach zmagających się z wyzwaniami
8. |
Zwraca uwagę, że regiony zmagające się z wyzwaniami wypełniają zasadnicze zadania służące zrównoważonemu rozwojowi UE, przede wszystkim dzięki dostępowi do surowców, rolnictwu, rybołówstwu, ochronie środowiska, turystyce, stosunkom transgranicznym i możliwościom rekreacyjnym. Lepsze połączenia transportowe, zarówno w obrębie tych regionów, jak i z resztą UE, powinny zatem stanowić zasadniczy element zarówno polityki spójności UE, jak i polityki UE w zakresie mobilności. Dotyczy to nie tylko mobilności osób, ale także transportu towarów. Wsparcie większego wzrostu gospodarczego w regionach zmagających się z wyzwaniami przyczyniłoby się do skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz spójności terytorialnej całej Unii. |
9. |
Zdaniem Komitetu trzeba przeanalizować wpływ, jaki niekorzystne warunki mobilności w tych regionach wywierają na przemiany modeli rozwoju gospodarczego i terytorialnego, a tym samym na zatrudnienie w chwili obecnej i w przyszłości. Oddalenie i odizolowanie niektórych regionów powoduje, że ich rynki są niewielkie i mało atrakcyjne, dlatego też nie udaje się stworzyć wystarczającej ilości miejsc pracy. Z kolei trudności związane z mobilnością pracowników z tych regionów zmuszają mieszkańców do pozostania na danym obszarze geograficznym, co często zwiększa stopę bezrobocia. |
10. |
W związku z tym z zadowoleniem przyjmuje uwzględnienie w programie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (ESIF) na lata 2014–2020 konkretnego celu tematycznego dotyczącego „zrównoważonego transportu” oraz kilku innych celów tematycznych, które można wykorzystać do wsparcia mobilności. |
11. |
Z zadowoleniem przyjmuje również możliwość dostosowywania poziomów współfinansowania z ESIF w celu uwzględnienia obszarów o „poważnych i trwałych niekorzystnych warunkach przyrodniczych lub demograficznych” (art. 121 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów) oraz stworzoną w ramach EFRR możliwość przyznania „dodatkowej alokacji o specjalnym przeznaczeniu” regionom najbardziej oddalonym i regionom wysuniętym najbardziej na północ, a także zwolnienia ich z wymogu koncentracji tematycznej (art. 10–12 rozporządzenia w sprawie EFRR). |
12. |
Podkreśla znaczenie funduszów ESIF dla wspierania zrównoważonej mobilności we wszystkich regionach europejskich. Ubolewa jednak, że finansowanie celu tematycznego 7 „promowanie transportu zorganizowanego z poszanowaniem zasady zrównoważonego rozwoju i usuwanie niedoborów przepustowości w najważniejszych infrastrukturach sieciowych”, choć rozporządzenia dopuszczają je we wszystkich regionach, może okazać się trudne w najlepiej prosperujących regionach z uwagi na ograniczoną wizję Komisji Europejskiej w tym zakresie podczas negocjacji dwustronnych na temat przyszłych programów operacyjnych. |
13. |
Apeluje zatem do państw członkowskich i organów zarządzających ESIF, aby w celu zaspokojenia pilnych potrzeb w zakresie mobilności we wszystkich regionach zmagających się z wyzwaniami uwzględniły te potrzeby podczas przygotowywania umów o partnerstwie i programów operacyjnych dotyczących wdrażania tych funduszy. |
14. |
Uważa, że większe wsparcie mogłyby również zapewnić inne fundusze UE, finansowanie z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, a także finansowanie z sektora prywatnego. KR podkreśla, że istotne jest monitorowanie wprowadzania wymiaru terytorialnego w ESIF (i czuwanie nad spójnością tych funduszy za pomocą wspólnych ram strategicznych), a także monitorowanie oddziaływania terytorialnego funduszy tematycznych, takich jak instrument „Łącząc Europę” i powiązany z nim program TEN-T oraz program „Horyzont 2020” i związany z nim program Civitas. Nadrzędnym celem programów finansowanych z tych funduszy nie jest mobilność w regionach zmagających się z wyzwaniami, w związku z czym praktyczne lokalne połączenie tych różnych funduszy w sposób bardziej skoordynowany i innowacyjny jest obowiązkiem spoczywającym na wszystkich szczeblach rządu. |
15. |
Zwraca uwagę na zobowiązanie UE na przykład do wykorzystania funduszy przeznaczonych na TEN-T do wsparcia dostępności i łączności „wszystkich regionów Unii, w tym regionów odległych, najbardziej oddalonych, wyspiarskich, peryferyjnych i górzystych, a także obszarów słabo zaludnionych” (art. 4 rozporządzenia (UE) nr 1315/2013). |
16. |
Zauważa jednak, że 95 % środków przeznaczonych na TEN-T w ramach instrumentu „Łącząc Europę” wydaje się wyłącznie na sieć bazową. Wzmacnia to centrum Europy i jej gęstą sieć ważnych miast. Trzeba również przedsięwziąć dodatkowe działania mające na celu zagwarantowanie, że pozytywne skutki udoskonaleń TEN-T będą również korzystne dla łączności lokalnej w regionach zmagających się z wyzwaniami i ułatwią dostęp tych regionów do głównych krajowych i europejskich korytarzy transportowych. |
17. |
Podkreśla zatem konieczność sfinansowania wzajemnych połączeń między bazową a kompleksową transeuropejską siecią transportową oraz między siecią kompleksową a lokalnymi połączeniami transportowymi w regionach zmagających się z wyzwaniami. Ponadto w ramach przeglądu śródokresowego wieloletnich ram finansowych trzeba zwiększyć budżet przeznaczony na instrument „Łącząc Europę” w celu sfinansowania wzajemnych połączeń transgranicznych i zlikwidowania wąskich gardeł w centralnej sieci TEN-T. Pozwoli to zintegrować wszystkie europejskie regiony w ramach europejskiego systemu zrównoważonego i skutecznego transportu pasażerskiego i towarowego. Biorąc pod uwagę, że zniwelowanie różnic w rozwoju jest celem programu dotyczącego TEN-T, o problemach regionów zmagających się z wyzwaniami we wdrażaniu własnego modelu rozwoju gospodarczego i terytorialnego należy również pamiętać w ramach zaplanowanego na rok 2016/2017 przeglądu map TEN-T. |
18. |
Zwraca uwagę, że program „Horyzont 2020” i powiązany z nim program Civitas dotyczący czystego transportu koncentrują się na zaawansowanej technologii pojazdów w celu zwiększenia zasobooszczędności transportu. Są to bardzo szczytne cele, gdyż przyczyniają się również do poprawy transportu publicznego w regionach zmagających się z wyzwaniami, w których głównym problemem jest opłacalność pojazdów. |
19. |
Podkreśla, że potrzebne są zatem nowe sposoby podejścia do finansowania transportu w regionach zmagających się z wyzwaniami. Mogą one polegać na zapewnieniu obywatelom osobistych budżetów transportowych, takich jak „kupony na mobilność”, które zostały z powodzeniem wprowadzone w niektórych państwach członkowskich, zwolnienia podatkowe dla przedsiębiorstw świadczących usługi transportowe lub struktury współpracy umożliwiające różnym przewoźnikom wspólne użytkowanie pojazdów. |
20. |
Uważa, że nowe podejście do finansowania trzeba również wesprzeć za pomocą nowych narzędzi. W procesie zastępowania transportu publicznego kursującego według rozkładów jazdy i na określonych trasach transportem na żądanie, takim jak autobusy „na wezwanie”, wspólne taksówki lub współdzielenie samochodu, można by wykorzystać inteligentne systemy transportowe i lepsze technologie informacyjno-komunikacyjne. Zastosowanie wspomnianego transportu na żądanie pozwala oferować skuteczniejsze, bardziej konkurencyjne i tańsze publiczne usługi transportu drogowego, gdyż są one świadczone w zależności od rzeczywistego popytu. W niektórych regionach oddalonych sprawdziły się również wspólne systemy transportu, z których korzystają na przykład uczniowie szkół i ogół obywateli, a także promowanie przemieszczania się pieszo i rowerem. Takie systemy prowadzą do oszczędności, zmniejszają zależność od samochodu i ograniczają emisje. |
21. |
Zwraca uwagę, że takie rozwiązania można by wspierać za pomocą ułatwień, takich jak zintegrowany system biletów elektronicznych lub inteligentne karty funkcjonujące we wszystkich rodzajach transportu, wzajemnie kompatybilne standardy płatności elektronicznych, zintegrowane rozkłady jazdy na tych odcinkach podróży, na których podróż nie odbywa się „na żądanie”, lub wykorzystanie aplikacji na smartfony do podawania obywatelom nowych informacji i umożliwienia im płatności. |
22. |
Zwraca uwagę, że należy zapewnić, aby takie nowe rozwiązania w zakresie mobilności były dobrze nagłośnione oraz przystępne cenowo, dostępne i do przyjęcia dla użytkowników. W uzyskaniu dobrych rezultatów może pomóc czynne uczestnictwo użytkowników (faktycznych i potencjalnych) w określeniu ich potrzeb. |
23. |
Podkreśla, że władze lokalne i regionalne będą najważniejszą siłą napędową wielu z tych innowacji. |
24. |
Podkreśla jednak, że takie projekty dotyczące mobilności powinny korzystać z finansowania wyłącznie pod warunkiem, że są częścią solidnej polityki w zakresie mobilności, obejmującej dany obszar, oraz mogą zostać uzasadnione solidnymi szacunkami potencjalnego zapotrzebowania. |
Porty i porty lotnicze
25. |
Pragnie również podkreślić istotną rolę, którą we wspieraniu rozwoju regionów zmagających się z wyzwaniami i w łączeniu obywateli z większymi ośrodkami miejskimi mogą odegrać porty i porty lotnicze oraz zapewniane przez nie połączenia z zapleczem wewnątrz kraju. Na przykład dla społeczności wyspiarskich i regionów najbardziej oddalonych połączenia takie są jedynym możliwym środkiem transportu i mają zasadnicze znaczenie dla przetrwania tych społeczności oraz dla połączeń z państwami, do których należą, i z resztą terytorium UE. Porty i porty lotnicze w regionach zmagających się z wyzwaniami należy zatem w sposób szczególny uwzględnić w przepisach UE: w przepisach dotyczących zamówień publicznych i koncesji (w tym stosowania obowiązków świadczenia usługi publicznej) oraz w unijnych zasadach pomocy państwa odnoszących się do portów, lotnictwa i usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. |
26. |
Przypomina, że zgodnie z Traktatami (protokół nr 26) państwa członkowskie mają szeroką swobodę w określaniu obowiązków świadczenia usługi publicznej i usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym tak, by możliwie najbardziej odpowiadały one potrzebom odbiorców, a Komisja Europejska może interweniować jedynie w przypadku „oczywistego błędu”. |
27. |
Zwraca również uwagę na brak jednego źródła informacji dla przedsiębiorstw świadczących usługi transportowe w całej UE na temat obowiązków świadczenia usługi publicznej. W tym przypadku większa przejrzystość mogłaby wyeliminować niedoskonałości rynku oraz sprzyjać większej konkurencji między przewoźnikami w regionach zmagających się z wyzwaniami. |
28. |
Z zadowoleniem przyjmuje ostatnie wytyczne Komisji Europejskiej dotyczące pomocy państwa dla lotnictwa, w których przewidziano określoną elastyczność pozwalającą na przyznawanie pomocy na inwestycje i działanie portów lotniczych, a także pomocy na rozruch linii lotniczych w regionach oddalonych i słabo dostępnych. Takie porty lotnicze często muszą sobie radzić z dużym zapotrzebowaniem sezonowym, nawet jeśli w innych okresach roku odnotowują niewykorzystaną przepustowość. |
29. |
Ubolewa jednak nad nałożonym przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego na okres finansowania 2014–2020 ograniczeniem, zgodnie z którym w większości przypadków praktycznie zakazuje się finansowania infrastruktury portów lotniczych. |
30. |
Podkreśla znaczenie solidnego, przejrzystego i w pełni egzekwowanego systemu praw pasażerów, obejmującego wszystkie rodzaje transportu publicznego, a także podróże multimodalne. W przypadku wieloetapowych podróży lotniczych lub kolejowych należy dodatkowo zachęcać do zawierania umów o wystawianiu łączonych biletów międzyliniowych. Dla pasażerów linii lotniczych z regionów oddalonych są one korzystne pod względem zarówno prostoty, jak i ceny. Koszty odszkodowania ponoszone przez regionalne linie lotnicze lub podmioty obsługujące lokalne trasy kolejowe za dalsze połączenia, na które pasażer się spóźnił w węzłach lotniczych lub na głównych dworcach kolejowych, nie mogą jednak być tak nieproporcjonalne, aby uniemożliwiać stosowanie takich umów na większą skalę. |
Sprawowanie rządów
31. |
Uważa, że można podjąć dalsze działania, by zapewnić przyjęcie przez decydentów całościowego, multimodalnego, zrównoważonego i skoordynowanego podejścia do problemów związanych z mobilnością w tych regionach. Zgodnie z zasadą pomocniczości odpowiedzi trzeba szukać głównie na szczeblu lokalnym i regionalnym, przy działaniach wspierających ze strony UE wyłącznie wówczas, gdy wnoszą wartość dodaną. |
32. |
Podkreśla, że we wszelkich nowych działaniach zaproponowanych przez Komisję Europejską konieczne jest ograniczenie biurokracji do bezwzględnego minimum. |
33. |
Zwraca uwagę, że zdecentralizowane modele sprawowania rządów, w których kompetencje w zakresie transportu i powiązane finansowanie są przekazane na szczebel lokalny i regionalny, okazały się skuteczne w wielu państwach członkowskich. |
34. |
Uznaje ponadto, że mobilność w regionach zmagających się z wyzwaniami nie powinna zakładać wyłącznie rozwijania infrastruktury transportowej i usług transportowych. Projekty dotyczące mobilności muszą stanowić integralną część planowania rozwoju całego regionu zmagającego się z wyzwaniami. Na wszelkich nowych terenach handlowych, przemysłowych lub mieszkalnych, które są słabo połączone, można by na przykład wymagać wkładu inwestorów na poczet kosztów nowych usług transportu publicznego. |
35. |
Podkreśla istotną rolę lokalnego planowania mobilności oraz to, że lokalne plany mobilności nie powinny ograniczać się do obszarów miejskich, lecz obejmować obszary sąsiadujące, w tym obszary wiejskie, jako część szerszej strategii rozwoju miejscowego lub przynajmniej być opracowywane w połączeniu z tymi obszarami. Zapewni to funkcjonowanie systemów transportowych na obszarach bardziej zaludnionych również z korzyścią dla obszarów oddalonych. Takie plany transportu powinny uwzględniać nie tylko krótkie trasy podróży niezbędne do zaspokojenia bezpośrednich potrzeb lokalnych, lecz również trasy dłuższe, które połączyłyby regiony zmagające się z wyzwaniami z większymi ośrodkami miejskimi. |
36. |
Zwraca zwłaszcza uwagę na przypadek transgranicznego transportu publicznego w Europie, z którym często wiążą się szczególne wyzwania. Dotyczą one różnic między państwami członkowskimi pod względem: wymogów środowiskowych, zasilania energią elektryczną, norm bezpieczeństwa, wyszkolenia personelu, a także różnic w przepisach czy braku porozumienia między właściwymi organami w kwestii finansowania. Nowe modele sprawowania rządów, wykorzystanie wspólnych ram prawnych, takich jak europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT), umów o współpracy lub utworzenie wspólnego transgranicznego organu ds. transportu mogłyby pomóc sprostać tym wyzwaniom, np. poprzez udzielanie koncesji ułatwiających mobilność między obszarami transgranicznymi, o ile można je będzie wprowadzić przy minimalnej biurokracji. |
Oceny skutków regulacji i oceny oddziaływania terytorialnego
37. |
Wzywa Komisję Europejską, aby przy prowadzeniu ocen skutków regulacji w dziedzinie mobilności zwróciła szczególną uwagę na skutki wywierane przez unijną politykę i unijne programy w zakresie mobilności na regiony zmagające się z wyzwaniami. |
38. |
Wzywa również Komisję Europejską do przyjęcia ocen oddziaływania terytorialnego, jak zaproponował Komitet Regionów, co dałoby możliwość określenia oddziaływania terytorialnego unijnej polityki w zakresie mobilności na regiony zmagające się z wyzwaniami. Należy wziąć pod uwagę również kwestie demograficzne, takie jak starzenie się społeczeństwa, wyludnienie, rozproszenie ludności i „drenaż mózgów”. |
Zielona księga UE w sprawie mobilności w regionach zmagających się z wyzwaniami
39. |
Uważa, że świadczenie usług transportowych w zagrożonych regionach nie jest jeszcze postrzegane jako wyzwanie europejskie. Regulacje UE koncentrują się na zapewnieniu minimalnego zakłócenia rynku zamiast na tworzeniu ram prawnych, które aktywnie wspierają opracowywanie rozwiązań w zakresie mobilności w regionach zmagających się z wyzwaniami. |
40. |
Wzywa zatem nową Komisję Europejską do opublikowania zielonej księgi w tej sprawie, aby umożliwić zainteresowanym stronom i instytucjom unijnym pełną debatę na ten temat oraz opracowanie właściwych rozwiązań. Celem powinno być lepsze uwzględnienie i rozwiązanie problemów związanych z mobilnością w regionach zmagających się z wyzwaniami we wszystkich obszarach polityki i programach UE, dzięki czemu zwiększyłby się dostęp do mobilności i obniżyłoby się ryzyko wyludnienia. |
41. |
Uważa zwłaszcza, że zielona księga powinna zapoczątkować debatę, że należy w tym dokumencie ocenić dotychczasowe postępy, przedstawiając obecne ramy prawne i odpowiednie inicjatywy polityczne, zbadać konkretne mocne i słabe strony regionów zmagających się z wyzwaniami geograficznymi i demograficznymi związanymi z mobilnością oraz ich wkładu w ogólną spójność terytorialną, jak i przeanalizować brak powiązania między zobowiązaniami traktatowymi a praktykami UE przy opracowywaniu polityki w dziedzinie transportu pasażerskiego i towarowego mającej wpływ na regiony zmagające się z wyzwaniami. W zielonej księdze należy też określić wpływ wymienionych elementów na gospodarkę i zatrudnienie w tych regionach. Powinna ona wspierać lepszą koordynację między źródłami finansowania, programami i strategiami politycznymi w dziedzinie mobilności, stymulować badania i innowacje oraz pomóc w opracowaniu projektów pilotażowych. Ponadto należy w niej zbadać przyszłe możliwości, w tym to, jakie środki lub zachęty mogłyby być odpowiednie i na jakim szczeblu sprawowania rządów. |
42. |
Podkreśla, że podczas opracowywania zielonej księgi szczególną uwagę trzeba poświęcić temu, w jakich sytuacjach działania nieustawodawcze, takie jak strategia, plan działania, zalecenia, wytyczne, lub wymiana najlepszych praktyk, mogłyby wnieść wartość dodaną w inicjatywy krajowe, regionalne i lokalne. |
43. |
Wzywa Komisję do podniesienia poziomu wiedzy na temat mobilności w regionach zmagających się z wyzwaniami za pomocą konkretnego wydarzenia, takiego jak coroczny Tydzień Mobilności. |
Bruksela, 8 października 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
III Akty przygotowawcze
KOMITET REGIONÓW
108. sesja plenarna w dniu 6–8 października 2014 r.
20.11.2014 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415/23 |
Opinia Komitetu Regionów – Pakiet środków „Czyste powietrze dla Europy”
2014/C 415/06
Sprawozdawca |
Cor LAMERS (NL/EPL), burmistrz Schiedam |
Dokumenty źródłowe |
Komunikat Komisji „Program »Czyste powietrze dla Europy«” COM(2013) 918 final Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania COM(2013) 919 final – 2013/0442 (COD) Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego oraz zmiany dyrektywy 2003/35/WE COM(2013) 920 final – 2013/0443 (COD) |
I. ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
A. Uwagi ogólne
1. |
Zapoznał się z propozycjami Komisji Europejskiej w sprawie nowego pakietu środków polityki na rzecz czystego powietrza dla Europy i zasadniczo je popiera, ogólnie pozytywnie odnosząc się do jej podejścia do źródeł zanieczyszczenia (lepsze wdrożenie cyklu testowego dla samochodów osobowych Euro 6, krajowe zobowiązania w zakresie redukcji emisji od roku 2020 oraz na rok 2030, regulacja emisji ze średnich obiektów energetycznego spalania itd.). |
2. |
Stwierdza, że zanieczyszczenie powietrza jest zjawiskiem transgranicznym, którym należy się zająć na szczeblu europejskim, a tym samym także konstatuje, iż inicjatywy i nowe prawodawstwo proponowane przez Komisję Europejską są zgodne z zasadami pomocniczości i proporcjonalności. |
3. |
Dostrzega, że zanieczyszczenie powietrza stanowi poważny problem, jak to stwierdza sama Komisja Europejska: „Zanieczyszczenie powietrza jest najważniejszą związaną ze środowiskiem przyczyną przedwczesnych zgonów w UE, odpowiada za dziesięciokrotnie większą liczbę ofiar niż wypadki drogowe” i wiąże się z chorobami układu oddechowego i układu krążenia, udarami mózgu i nowotworami. Zanieczyszczenie powietrza najczęściej występuje na obszarach miejskich, gdzie wysoka jest też gęstość zaludnienia, jak również na obszarach, gdzie wpływ emisji może ze względu na szczególne cechy geograficzne, takie jak wąskie trasy tranzytowe lub niektóre doliny (rzeczne), w połączeniu z konkretnymi panującymi tam warunkami pogodowymi, prowadzić do wysokiego stężenia substancji zanieczyszczających powietrze. Zdrowie publiczne i środowisko powinny pozostać głównymi punktami wyjścia dla europejskiej polityki dotyczącej powietrza. |
4. |
Stwierdza, że jakość powietrza w Europie (także) w ostatnich latach ulegała stopniowej poprawie, jednak proces ten postępuje nie dość szybko. Znacznej liczbie państw członkowskich nie udaje się terminowo spełnić wymogów dyrektywy dotyczącej jakości powietrza, a wobec 17 państw członkowskich prowadzone jest postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom. |
5. |
Pozytywnie ocenia ambitne cele przyjęte przez Komisję w dłuższej perspektywie, jednak stwierdza na podstawie proponowanej polityki w zakresie emisji, że musi jeszcze upłynąć czas mniej więcej dwóch pokoleń, zanim obywatel europejski będzie mógł oddychać naprawdę czystym i zdrowym powietrzem. Jest to poważny powód do zaniepokojenia. |
6. |
Wskazuje na transgraniczny charakter zanieczyszczenia powietrza i uważa, że rozwiązanie problemu wymaga podejścia wielopoziomowego, w którym każdy poziom sprawowania rządów (europejski, krajowy, regionalny i lokalny) ponosi swoją odpowiedzialność. Wymaga to kompleksowego podejścia, które uwzględnia odpowiedzialność zanieczyszczającego, kompetencje prawne i sprawiedliwy podział kosztów. Wszystkie poziomy sprawowania rządów przedsięwzięły w ostatnich latach szereg środków, aby przyczynić się do poprawy jakości lokalnego powietrza, i nadal prowadzą takie działania, niemniej potrzebują one odpowiedniego wsparcia finansowego oraz skutecznych instrumentów politycznych i regulacyjnych, które doprowadzą do zamierzonych wyników (np. normy emisji Euro 6). Środki lokalne i regionalne są ważne, ale mają jedynie ograniczone pozytywne skutki (lokalne) i zwykle wymagają dużych inwestycji. Władze lokalne często mają ograniczony wpływ, zasoby i swobodę polityczną. Europejska polityka dotycząca źródeł zanieczyszczenia i uregulowania krajowe wywierają zazwyczaj znacznie większy pozytywny wpływ na jakość powietrza, a ponadto w większości przypadków są bardziej efektywne pod względem kosztów. Dlatego wymogi w zakresie imisji powinna poprzedzać polityka dotycząca źródeł zanieczyszczenia. |
7. |
Odsyła do swojej opinii rozpoznawczej z 2012 r. w sprawie przeglądu polityki UE dotyczącej powietrza. W dokumencie tym domagano się poprawy możliwości wdrożenia tej polityki, a tym samym apelowano o zintegrowane podejście, ambitną politykę europejską dotyczącą źródeł zanieczyszczenia oraz powiązanie unijnej polityki w zakresie emisji z polityką UE w zakresie imisji, zarówno pod względem celów, jak i ram czasowych. |
8. |
Zwraca też uwagę na istotne założenia 7. programu działań w zakresie środowiska i towarzyszącej mu opinii Komitetu Regionów w sprawie lepszej integracji, lepszego wdrażania i lepszej współpracy między różnymi poziomami rządów w zakresie polityki ochrony środowiska oraz uwzględnia te założenia w niniejszej opinii. |
9. |
Stwierdza, że propozycje Komisji stanowią konkretny postęp w zakresie polityki dotyczącej źródeł zanieczyszczenia, jednak ze względu na proponowane terminy zbyt długo będzie trzeba czekać na pozytywne efekty tej polityki. Proponowana polityka nie pomaga państwom członkowskim ani władzom lokalnym i regionalnym spełnić terminowo norm określonych w dyrektywie w sprawie jakości powietrza. Dlatego też Komitet dochodzi do wniosku, że w dalszym ciągu istnieje poważny rozdźwięk między europejską polityką w zakresie emisji a polityką w dziedzinie imisji. Problem ten wymaga rozwiązania. |
B. Komunikat
B.1 Rozdźwięk między europejską polityką w zakresie emisji a polityką w dziedzinie imisji
10. |
Komitet popiera ambitne cele Komisji Europejskiej, dążącej w długim okresie do osiągnięcia sytuacji, w której jakość powietrza nie miałaby już (negatywnych) skutków dla zdrowia ludzi i dla ekosystemów. Komisja słusznie odwołuje się przy tym do rygorystycznych wartości stężeń zalecanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), jednak nie podaje żadnych konkretnych terminów ich urzeczywistnienia. |
11. |
Komisja Europejska stwierdza, że przepisy dyrektywy w sprawie jakości powietrza są niedostatecznie przestrzegane. W większości państw członkowskich normy nie zostały (terminowo) spełnione; wobec 17 państw członkowskich prowadzone jest postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom. Dlatego Komisja nie będzie zmieniać dyrektywy w krótkim okresie. Pragnie zapewnić jej lepsze wdrożenie, tak aby obecne normy zostały spełnione najpóźniej do 2020 r. Formalnie nic się jednak nie zmienia: nie ma mowy o tym, by odroczyć (prawny) obowiązek terminowego osiągnięcia obowiązujących wartości progowych. |
12. |
Jest faktem, że największych postępów należy dokonywać za pomocą europejskiej polityki dotyczącej źródeł zanieczyszczenia. W ostatnich latach strategia ta w niewystarczającym stopniu przynosiła oczekiwane rezultaty. Na przykład okazuje się, że poziom emisji kilku kategorii pojazdów w praktyce przekracza obowiązujące dla tych kategorii wymogi europejskie; odnosi się to również do rzeczywistych emisji z najnowszej kategorii samochodów osobowych Euro 6. Powoduje to poważne problemy zwłaszcza na obszarach miejskich oraz wzdłuż tras tranzytowych. Komitet wskazuje również, iż przepisy polityczne bądź prawodawstwo UE często były za mało ambitne. |
13. |
Komitet zasadniczo popiera propozycje Komisji Europejskiej dotyczące polityki w zakresie źródeł zanieczyszczenia (lepsze wdrożenie cyklu testowego dla samochodów osobowych Euro 6, redukcja krajowych pułapów emisji, uregulowanie emisji ze średnich obiektów energetycznego spalania itd.). KR podkreśla, że badanie typu ciężkich pojazdów użytkowych powinno się odbywać w warunkach realnego ruchu drogowego, a poziom emisji powinien być mierzony w pojeździe, przy czym pułapy emisji nie mogą być przekraczane w żadnym cyklu pracy. Zgadza się zarazem, że istniejące i planowane środki dotyczące źródeł zanieczyszczenia (takie jak dyrektywa w sprawie ekoprojektu, środki w zakresie rolnictwa, dyrektywa w sprawie emisji przemysłowych oraz dyrektywa w sprawie maszyn jezdnych nieporuszających się po drogach, w tym żeglugi śródlądowej) mogą istotnie przyczynić się do osiągnięcia wymaganych poziomów redukcji emisji. Ważne jest, aby również w nadchodzących latach kierowano się tymi niezbędnymi ambicjami i dawano im konkretny wyraz w dokumentach referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik (BREF). |
14. |
Cele i harmonogram proponowanej polityki europejskiej dotyczącej źródeł zanieczyszczenia nie pokrywają się jednak ze zobowiązaniami wynikającymi z dyrektywy w sprawie jakości powietrza. Pozytywne skutki tej polityki nie będą widoczne odpowiednio wcześnie. W opinii z 2012 r. Komitet Regionów opowiedział się za powiązaniem europejskiej polityki w zakresie imisji z europejską polityką w zakresie emisji. Komisja podejmuje decyzję, by dokonać przeglądu dyrektywy w sprawie jakości powietrza dopiero po pełnym wdrożeniu polityki dotyczącej źródeł zanieczyszczenia. Zważywszy na ramy czasowe można jednak się spodziewać, że polityka dotycząca źródeł zanieczyszczenia stopniowo przyniesie pozytywne skutki dopiero między rokiem 2020 a 2030. Oznaczałoby to, że bardzo ambitne zamierzenia Komisji zostaną zrealizowane najwcześniej w latach 2030–2050. |
15. |
Odnotowuje, że Komisja Europejska wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko 17 państwom członkowskim, mimo że ustalane terminy w niewystarczającym stopniu uwzględniają czas potrzebny, aby polityka dotycząca źródeł zanieczyszczeń przyniosła efekty. Komitet wzywa Komisję, aby wykazywała szczególną staranność w prowadzeniu tego rodzaju postępowań, wybierając bardziej konstruktywne podejście wynikające z realistycznych terminów. |
16. |
Komitet proponuje rozwiązanie polegające na tym, że państwom członkowskim pod pewnymi warunkami proponowano by dłuższy okres naprawczy, który uwzględniałby terminy, w jakich oczekiwane są rezultaty proponowanej przez Komisję polityki dotyczącej źródeł zanieczyszczenia. Wspomniane warunki obejmowałyby opracowanie programu naprawczego przewidującego środki, które powinny ostatecznie prowadzić do osiągnięcia wartości progowych imisji. |
17. |
Podkreśla, że wniosek nie zwalnia państw członkowskich z obowiązku podjęcia działań. Komisja mogłaby bowiem, mając na uwadze zasadę równości wobec prawa, postawić warunki, które wiązałyby się z warunkami, jakie ona sama stosuje (i stosowała) w związku z przyznawaniem odstępstw (1). Powinno to zagwarantować, że odpowiednie państwa członkowskie wdrożą wystarczającą politykę i środki, aby ostatecznie w rozsądnym terminie spełnić wymogi dotyczące stężenia, określone w dyrektywie w sprawie jakości powietrza. |
18. |
Przedstawione powyżej alternatywne rozwiązanie różni się od okresu przejściowego związanego z odstępstwem, jaki aktualnie przyjmuje Komisja Europejska. Bierze się tu bowiem pod uwagę również harmonogram realizacji proponowanej przez Komisję europejskiej polityki dotyczącej źródeł zanieczyszczenia. |
19. |
Komitet zauważa, że lokalne zanieczyszczenie powietrza powodowane jest przez kombinację źródeł międzynarodowych, krajowych, regionalnych i lokalnych oraz związanych z nimi emisji. Odpowiedzialne są wszystkie poziomy rządów, dlatego Komitet uważa, że programy naprawcze powinny zostać sporządzone przez państwa członkowskie w ścisłej współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi. W przypadku danego państwa członkowskiego plany te mogą np. przewidywać, że silniej ukierunkuje ono swój krajowy system podatkowy na stymulowanie ekologicznego transportu i zniechęcanie do korzystania ze środków transportu powodujących zanieczyszczenie. Władze lokalne i regionalne mogłyby się następnie w te plany włączyć np. poprzez wprowadzenie stref ekologicznych. |
20. |
Istotne jest także zachowanie powściągliwości we wszczynaniu postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom, gdyż postępowania te mogą prowadzić do nałożenia kar pieniężnych, tymczasem szereg państw członkowskich posiada (lub przygotowuje) przepisy, które pozwalają przerzucić owe kary na władze samorządowe. W opinii z 2012 r. Komitet Regionów uznał jakiekolwiek przenoszenie kar pieniężnych na władze samorządowe za niesprawiedliwe. W dziedzinie jakości powietrza istnieje wysoki stopień współzależności kompetencji między różnymi poziomami sprawowania rządów. Jest rzeczą niesprawiedliwą pociągać do odpowiedzialności w tym zakresie tylko jeden szczebel rządów i tylko na niego nakładać kary. Nie da się uzasadnić tego, że odpowiedzialnością obarcza się poziom rządów o najmniejszym wpływie, gdy tymczasem w wielu państwach członkowskich zasadnicze decyzje podejmowane są na szczeblu krajowym. |
B.2 Badania naukowe, innowacje, wymiana wiedzy i zasoby
21. |
Komitet Regionów zaznaczył w opinii z 2012 r., że należy zbadać, czy wolny węgiel (sadza) nie mógłby być wskaźnikiem lepiej odzwierciedlającym aspekty zdrowotne niż PM2,5 i PM10. W przedłożonych wnioskach Komisja Europejska nie uwzględniła takiego szczegółowego badania. Komitet Regionów w dalszym ciągu podkreśla, że należy gruntowniej zbadać tę kwestię. Komisja Europejska w programie „Czyste powietrze dla Europy” poświęca dużo uwagi sadzy. Komitet z zadowoleniem przyjmuje następujące zobowiązanie: „w odniesieniu do redukcji emisji PM2,5 szczególny nacisk zostanie położony na zmniejszenie emisji sadzy (BC), kolejnego (obok metanu) ważnego zanieczyszczenia krótkotrwałego”. |
22. |
Komitet z zadowoleniem przyjmuje proponowane przez Komisję Europejską całościowe podejście i przypomina o istotnym znaczeniu koordynacji ze strategiami politycznymi w innych pokrewnych dziedzinach, takich jak polityka w zakresie klimatu i energii, polityka gospodarcza i przemysłowa, rolnictwo i transport. |
23. |
Takie integralne podejście znajduje także odzwierciedlenie w funduszach europejskich. Dzięki większej elastyczności i priorytetyzacji w odniesieniu do środków na rzecz jakości powietrza fundusze te zwiększą możliwość skutecznego osiągnięcia celów dotyczących powietrza, a Komisja we właściwy sposób zrealizuje pragnienie zastosowania integralnego podejścia. Komitet zachęca władze lokalne i regionalne do aktywnego starania się o środki z funduszy europejskich. |
24. |
Komitet popiera Komisję Europejską, która kładzie nacisk na innowacje i wymianę wiedzy w dziedzinie jakości powietrza, np. w formie projektów pilotażowych i poprzez rozszerzenie zakresu środków zarządzania jakością powietrza dostępnych na poziomie lokalnym i regionalnym. |
25. |
Zanieczyszczenie powietrza jest powodowane w znacznym stopniu przez zmotoryzowany ruch drogowy. Jak stwierdzono w opinii z 2012 r., jest ważne, aby dalej wspierać badania naukowe i promocję stosowania alternatywnych technologii napędu, takich jak pojazdy hybrydowe typu PHEV, pojazdy elektryczne, pojazdy napędzane wodorem itd. Komitet zwraca w tym kontekście uwagę na zalecenia zawarte w jego opinii w sprawie komunikatu CARS 2020. |
26. |
Jest istotne, aby na tę i na inne inicjatywy dotyczące jakości powietrza przeznaczono w przyszłości wystarczające zasoby finansowe, np. poprzez fundusze strukturalne, programy „Horyzont 2020” i LIFE. |
C. Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego
27. |
Europejska polityka na rzecz redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego to ważne narzędzie zmniejszania zanieczyszczenia powietrza w UE. Zachęca ona do przyjęcia tak bardzo potrzebnego podejścia na rzecz istotnych źródeł zanieczyszczenia, takich jak emisje z rolnictwa i przemysłu. |
28. |
W związku z tym Komitet popiera propozycję Komisji dotyczącą dodatkowych krajowych zobowiązań w zakresie redukcji emisji od roku 2020 oraz na rok 2030. Jest niezwykle ważne, aby zmniejszyć stężenia (tła) na poziomie lokalnym i regionalnym. |
29. |
Komitet uznaje konieczność wyznaczenia nowych celów międzynarodowych na 2020 r. za pośrednictwem zmienionego protokołu z Göteborga, który będzie zachęcać także kraje spoza UE do prowadzenia polityki dotyczącej jakości powietrza. Ta zmiana protokołu z Göteborga nie wymaga jednak od państw członkowskich przyjęcia żadnych dodatkowych środków do 2020 r., zaś dodatkowe cele krajowe w zakresie redukcji są przewidziane dopiero w dłuższej perspektywie. |
30. |
Oznacza to, że tymczasem nie osiągnie się znaczącej redukcji emisji zanieczyszczenia atmosferycznego oraz że do momentu wdrożenia zaostrzonych wymogów krajowych w zakresie emisji władze lokalne i regionalne nie będą dodatkowo wspierane w procesie terminowego spełnienia wymogów dyrektywy w sprawie jakości powietrza dotyczących imisji. |
31. |
Przyjmuje z dużym zadowoleniem postanowienia proponowanego art. 6, zgodnie z którymi krajowe programy kontroli zanieczyszczenia powietrza mają oceniać, do jakiego stopnia krajowe źródła emisji mogą wpływać na jakość powietrza na ich terytoriach i w sąsiednich państwach członkowskich oraz uwzględniać potrzebę redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza, aby osiągnąć zgodność z celami dotyczącymi jakości powietrza na swoich terytoriach oraz, w stosownych przypadkach, w sąsiednich państwach członkowskich. KR chce, aby postanowienie to znalazło się w ostatecznej wersji dyrektywy. |
32. |
Komitet apeluje o wystarczająco wysoki poziom ambicji, jeśli chodzi o krajowe zobowiązania w zakresie redukcji na rok 2030. Ocena skutków przeprowadzona przez Komisję Europejską pokazuje, iż można w sposób racjonalny pod względem kosztów zrealizować bardziej ambitne cele niż rozpatrywane obecnie propozycje. Komitet domaga się w związku z tym, aby zobowiązania w zakresie redukcji na 2030 r. zostały utrzymane co najmniej na proponowanym poziomie, i wzywa, w miarę możliwości, do dalszego zwiększenia krajowych zobowiązań. Wymogi dotyczące redukcji powinny być jednak możliwe do przyjęcia pod względem ekonomicznym i dostosowane do możliwości technologicznych. |
33. |
Komitet zaleca, aby określono cele pośrednie na 2025 r., które byłyby wiążące w takim samym stopniu jak cele na lata 2020 i 2030. Dzięki temu istniałby dodatkowy moment kontroli, tak że państwa członkowskie byłyby zobowiązane do terminowego rozpoczęcia redukcji szkodliwych emisji. |
34. |
Komitet popiera proponowane mechanizmy elastyczności, jednak zaznacza, że nie można ich wykorzystywać do tego, by uniknąć konieczności podjęcia działań w razie niekorzystnych skutków polityki. |
D. Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie ograniczania emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania
35. |
Komitet popiera inicjatywę Komisji Europejskiej w sprawie propozycji przepisów dotyczących wymogów w zakresie emisji (SO2, NOx i cząstek stałych) dla średnich obiektów energetycznego spalania o mocy wynoszącej 1–50 MW, których liczba w UE wynosi ok. 1 42 986. Wniosek ten obejmuje brakujące dotychczas przepisy europejskie dla tej kategorii obiektów energetycznego spalania. Wniosek Komisji dotyczy tylko SO2, NOx i cząstek stałych. Komitet sugeruje, aby z myślą o przyszłych przepisach Komisja Europejska zbadała, czy określenie wymogów dotyczących poziomu emisji CO byłoby celowe. |
36. |
Ambitne zamierzenia dotyczące średnich obiektów energetycznego spalania mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów w związku z krajowymi zobowiązaniami w zakresie redukcji emisji i z dyrektywą w sprawie jakości powietrza. Poza tym Komitet uważa, że istotne znaczenie ma zmiana źródeł energii z paliw kopalnych na – w niektórych przypadkach – biomasę i ustanowienie mechanizmów i systemów niezbędnych do ograniczenia emisji pochodzących ze spalania biomasy. Niezbędne jest w tym względzie zidentyfikowanie najlepszych dostępnych technik. Dla nowych obiektów istnieją dobre wzorce, w ramach których surowe wartości emisji osiągnięto dzięki środkom pierwotnym, jak np. w przypadku kotłów i turbin opalanych gazem ziemnym. |
37. |
Uważa, że w kontekście efektywności kosztowej obniżania poziomu emisji powinno być możliwe uwzględnianie wkładu emisji z małych i średnich obiektów energetycznego spalania w obliczaniu krajowych emisji netto. |
38. |
Oczekuje, że polityka UE w zakresie jakości powietrza zapewni przewidywalność, długoterminowe podejście i naturalną spójność z polityką w zakresie klimatu i energii oraz innymi politykami UE. |
39. |
Jest istotne, aby w załączniku IV jaśniej określić częstotliwość pomiarów, parametry i metody pomiaru przewidziane w dyrektywie. Informacje te są niezbędne do prowadzenia dyskusji na temat wykonalności, a tym samym na temat wymogów dyrektywy dotyczących emisji. |
40. |
Szereg państw członkowskich posiada już ustawodawstwo krajowe w zakresie średnich obiektów energetycznego spalania. W niektórych przypadkach wymogi w zakresie emisji są surowsze od proponowanych wymogów europejskich. W innych przypadkach tak nie jest. Z punktu widzenia środowiska i zdrowia jest ważne, aby w państwach członkowskich, w których wymogi są bardziej rygorystyczne, mogły one zostać utrzymane. |
41. |
Uważa, że w dyrektywie w sprawie ograniczenia emisji ze średnich obiektów energetycznego spalania koniecznie trzeba uwzględnić efektywność kosztową, wyznaczając wartości graniczne takich emisji jak cząstki stałe, które to wartości stosowałyby się zarówno do istniejących, jak i do nowych obiektów. |
42. |
Komitet wnosi, aby z myślą o zapewnieniu wykonalności i proporcjonalności zbadano dalsze możliwości większego zróżnicowania. W tym celu można się oprzeć np. na mocy i stosowanym paliwie, zwłaszcza tam, gdzie wartości progowe można osiągnąć tylko dzięki kosztownej technologii „końca rury” i gdzie związane z tym koszty stosunkowo bardziej obciążają mniejsze typy obiektów. W przypadku paliw niekonwencjonalnych (takich jak gazy i ciecze pochodzące z procesów technologicznych, biogaz itp.) należy przeanalizować możliwości większego dostosowania do konkretnej opcji. Ponadto z uwagi na znaczne różnice w stosowanej technologii należałoby zbadać zróżnicowanie pod względem typu urządzenia (np. podział na turbiny gazowe, silniki, kotły i inne). Poprzez restrykcyjnie ujednolicone podejście stwarza się zagrożenie, że dla określonych typów obiektów poprzeczka będzie niekiedy ustawiona zbyt wysoko. |
43. |
Proponowane wymogi dotyczące rejestrowania i monitorowania mogą czasami wiązać się z wysokimi (dodatkowymi) obciążeniami administracyjnymi po stronie organów publicznych i przedsiębiorstw. Kwestię tę należy krytycznie przeanalizować. Konkretny przykład stanowią kotły, w których wysoka częstotliwość pomiaru ma niską wartość dodaną pod względem technicznym, jako że starzenie się i zanieczyszczenia odgrywają w nich mniejszą rolę niż np. w silnikach. |
II. ZALECANE POPRAWKI
Poprawka 1
Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego oraz zmiany dyrektywy 2003/35/WE – COM(2013) 920 final, 2013/0443 (COD), art. 4 ust. 1
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
Państwa członkowskie co najmniej ograniczają swoje roczne antropogeniczne emisje dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx), niemetanowych lotnych związków organicznych (NMLZO), amoniaku (NH3), cząstek stałych (PM2,5) i metanu (CH4) zgodnie z krajowymi zobowiązaniami do redukcji emisji mającymi zastosowanie od 2020 i 2030 r., jak określono w załączniku II. |
Państwa członkowskie co najmniej ograniczają swoje roczne antropogeniczne emisje dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx), niemetanowych lotnych związków organicznych (NMLZO), amoniaku (NH3), cząstek stałych (PM2,5) i metanu (CH4) zgodnie z krajowymi zobowiązaniami do redukcji emisji mającymi zastosowanie od 2020, 2025 i 2030 r., jak określono w załączniku II. |
Uzasadnienie
Cele pośrednie na 2025 r. powinny być wiążące w takim samym stopniu jak cele na lata 2020 i 2030. Ta zasada jest bardzo ważna w związku z zachęcaniem państw członkowskich do tego, by w roku 2030 rzeczywiście spełniły krajowe zobowiązania w zakresie redukcji emisji na ten rok. Proponowana poprawka musi znaleźć odzwierciedlenie m.in. w załączniku II, w oparciu o liniową ścieżkę redukcji ustaloną pomiędzy poziomami emisji na 2020 r. a poziomami emisji określonymi w zobowiązaniach do redukcji emisji na rok 2030.
Poprawka 2
Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego oraz zmiany dyrektywy 2003/35/WE – COM(2013) 920 final, 2013/0443 (COD), art. 4 ust. 2
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
Nie naruszając przepisów ust. 1, państwa członkowskie wprowadzają wszelkie niezbędne środki, które nie pociągają za sobą nieproporcjonalnie wysokich kosztów, w celu ograniczenia do 2025 r. swoich antropogenicznych emisji SO2, NOx, NMLZO, NH3, PM2,5 i CH4. Poziomy tych emisji określa się na podstawie paliw sprzedanych, z wykorzystaniem liniowej ścieżki redukcji ustalonej pomiędzy ich poziomami emisji na 2020 r. i poziomami emisji określonymi w zobowiązaniach do redukcji emisji na rok 2030. W przypadku gdy ograniczenie emisji na 2025 r. zgodnie z ustaloną ścieżką jest niemożliwe, państwa członkowskie wyjaśniają powody tego w swoich sprawozdaniach przedkładanych Komisji zgodnie z art. 9. |
Nie naruszając przepisów ust. 1, państwa członkowskie wprowadzają wszelkie niezbędne środki, które nie pociągają za sobą nieproporcjonalnie wysokich kosztów, w celu ograniczenia do 2025 r. swoich antropogenicznych emisji SO2, NOx, NMLZO, NH3, PM2,5 i CH4. Poziomy tych emisji określa się na podstawie paliw sprzedanych, z wykorzystaniem liniowej ścieżki redukcji ustalonej pomiędzy ich poziomami emisji na 2020 r. i poziomami emisji określonymi w zobowiązaniach do redukcji emisji na rok 2030. W przypadku gdy ograniczenie emisji na 2025 r. zgodnie z ustaloną ścieżką jest niemożliwe, państwa członkowskie wyjaśniają powody tego w swoich sprawozdaniach przedkładanych Komisji zgodnie z art. 9. |
Uzasadnienie
Art. 4 ust. 2 określa wymogi na rok 2025, jednak przestaje on być aktualny, jeśli ustanawia się wiążące cele pośrednie na rok 2025.
Poprawka 3
Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego oraz zmiany dyrektywy 2003/35/WE – COM(2013) 920 final, 2013/0443 (COD), art. 5 ust. 6
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
Komisja może przyjąć akty wykonawcze określające szczegółowe zasady dotyczące stosowania elastyczności, o której mowa w ust. 1, 2 i 3, zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 14. |
Komisja może przyjąć przyjmuje akty wykonawcze określające szczegółowe zasady dotyczące stosowania elastyczności, o której mowa w ust. 1, 2 i 3, zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 14. |
Uzasadnienie
W przypadku mechanizmów elastyczności musi (a nie może) zostać przyjęty akt wykonawczy w celu określenia szczegółowych zasad.
Bruksela, 7 października 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
(1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 20 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, art. 22 i 23 oraz załącznik XV.
20.11.2014 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415/30 |
Opinia Komitetu Regionów – Program pomocy na rzecz dostarczania owoców i warzyw, bananów oraz mleka do placówek oświatowych
2014/C 415/07
Sprawozdawca |
Povilas ŽAGUNIS, burmistrz regionu poniewieskiego (Panevėžys) (LT/EA) |
Dokument źródłowy |
Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (UE) nr 1308/2013 i rozporządzenie (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do programu pomocy na rzecz dostarczania owoców i warzyw, bananów oraz mleka do placówek oświatowych COM(2014) 32 final |
I. ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
1. |
Stwierdza, że istotne znaczenie ma rozwijanie zdrowego stylu życia, poczynając już od wieku szkolnego, oraz uwzględniając możliwości Unii Europejskiej w zakresie propagowania postaw prozdrowotnych i możliwości władz lokalnych i regionalnych, jeśli chodzi o podejmowanie i stosowanie działań dostosowanych do konkretnego przypadku i znajdujących oparcie we wspólnych programach europejskich. |
2. |
Podkreśla, że żywność ekologiczna i żywność niezawierająca GMO powinna stanowić istotny element zrównoważonego żywienia dzieci. |
3. |
Podkreśla znaczenie programu na rzecz dostarczania owoców i warzyw, w którym bierze udział 25 państw członkowskich (nie uczestniczą w nim Zjednoczone Królestwo, Finlandia i Szwecja) i z którego w latach 2012–2013 skorzystało 8,4 mln dzieci z 61 396 szkół, oraz programu na rzecz dostarczania mleka, w którym uczestniczą wszystkie państwa członkowskie i z którego w latach 2011–2012 skorzystało 20,3 mln dzieci w całej UE, a także podkreśla możliwości stojące przed tymi wszystkimi państwami UE, które chcą w tych programach uczestniczyć. |
4. |
Stwierdza, że omawiana inicjatywa ustawodawcza, pomimo jej wąskiego zakresu tematycznego, dotyczy kilku ważnych dziedzin wchodzących w zakres kompetencji państw członkowskich UE: WPR i jednolitego rynku, opieki zdrowotnej oraz, w ograniczonym zakresie, systemu kształcenia. |
5. |
Przyjmuje z zadowoleniem opracowany w związku ze sprawozdaniem Europejskiego Trybunału Obrachunkowego z 2011 r. (1) wniosek dotyczący połączenia programu „Mleko w szkole” (wprowadzonego w 1977 r. i rozszerzonego na szkoły średnie w 2008 r.) oraz programu „Owoce w szkole” (wprowadzonego w 2009 r.), a także ustalenia jednolitych zasad dotyczących ich współfinansowania oraz zalecenia dotyczące zwiększenia efektywności i poprawy koordynacji. |
6. |
Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że państwa członkowskie mają dzięki zmienionemu rozporządzeniu nr 1308/2013 możliwość redystrybucji części środków przeznaczonych na dostarczanie owoców i warzyw, bananów oraz mleka w ramach ich krajowego przydziału (art. 23a ust. 4). Zapewnia to nie tylko większą elastyczność wykorzystania dostępnych środków, lecz także stwarza na poziomie państw członkowskich warunki pozwalające uniknąć ewentualnych problemów związanych z niepokojąco wysokim (w niektórych przypadkach wynoszącym 30 %) udziałem niewykorzystanych środków, które przedstawiono w dołączonej do wniosku ocenie skutków finansowych regulacji (punkt 1.5.1). Apeluje, by w redystrybucji mogły brać udział władze lokalne i regionalne. |
7. |
Wyraża jednocześnie wątpliwość odnośnie do odsetka środków, jaki zgodnie z wnioskiem państwa członkowskie mogą przenieść według własnego uznania. Zauważa, że proponowany odsetek w wysokości 15 % nie znajduje oparcia w szczegółowych badaniach, zwłaszcza gdy uwzględni się fakt, iż udział niewykorzystanych środków w obu programach, które mają zostać zmienione, wynosi w pojedynczych przypadkach aż 30 %, przez co wydaje się, że wniosek nie jest wystarczająco zgodny z zasadami odpowiedzialnego sprawowania rządów. |
8. |
Przyjmuje z zadowoleniem przepis zawarty w zmienionym rozporządzeniu nr 1308/2013, umożliwiający państwom członkowskim uzupełnienie programu własnymi środkami lub środkami prywatnymi, co stanowi dobrą podstawę powstawania synergii przy wykorzystywaniu środków krajowych i europejskich w celu uzyskania pozytywnego wyniku, niezależnie od preferencji państw członkowskich. |
9. |
Zaleca usprawnienie programu na rzecz dostarczania owoców i warzyw oraz mleka do szkół poprzez stworzenie możliwości zmiany przydziałów środków dla państw członkowskich. Przykładowo, jeśli na krótko przed końcem sześcioletniego programu okaże się, że jedno z państw członkowskich nie wykorzystało przyznanych mu środków, najpierw trzeba rozważyć realokację środków do tych regionów, które je najlepiej wykorzystały, a następnie powinna istnieć możliwość przekierowania przyznanych przez Komisję przydziałów do tych państw członkowskich, które pulę otrzymanych środków wykorzystały w całości lub ją przekroczyły, tak aby wspierać w ten sposób państwa członkowskie realizujące pomyślnie ten program, a państwa, którym się to nie udaje w takim stopniu, motywować do dalszych wysiłków. |
10. |
Podkreśla, że stosowane obecnie zasady dzielenia przydziałów pomiędzy państwa członkowskie, a mianowicie kryterium empiryczne (to, jak państwa członkowskie wykorzystały pomoc w przeszłości) oraz występujące zapotrzebowanie (dzieci w wieku 6–10 lat jako faktyczny odsetek ludności danego państwa członkowskiego), są bardzo formalne i mogą okazać się niewystarczające do skutecznego ustalenia wielkości pomocy. |
11. |
Z uwagi na występującą w Europie różnorodność proponuje rozważenie wprowadzenia dodatkowych kryteriów, na których będą się opierały krajowe przydziały pomocy w ramach programów dostarczania mleka oraz owoców do szkół. Kryteria te mogłyby obejmować poziom rozwoju regionu i statystyczny średni niedobór witamin, który wynikałby z różnicy między obiektywnym (obliczonym w oparciu o metody Światowej Organizacji Zdrowia) zapotrzebowaniem na owoce w żywieniu dzieci (400 g owoców dziennie) a faktycznym spożyciem, nawyki żywieniowe (np. dieta państw członkowskich południa Europy tradycyjnie zawiera więcej owoców i warzyw w porównaniu z krajami północy Europy) itp. |
12. |
Kwestionuje zasadność propozycji zawartej w motywie 7 wniosku w sprawie rozporządzenia, zgodnie z którą Komisji miałyby zostać przekazane uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych w odniesieniu do dodatkowych przepisów dotyczących równowagi pomiędzy oboma kryteriami, i uważa, że może to być próba rozszerzenia uprawnień Komisji kosztem uprawnień państw członkowskich. |
13. |
Jest zaniepokojony nałożonym na państwa członkowskie w tym rozporządzeniu obowiązkiem monitorowania programu (2), a w szczególności obciążeniami administracyjnymi, jakie obowiązek ten oznaczałby dla władz krajowych oraz władz lokalnych i regionalnych w państwach członkowskich. Dlatego też wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do zadbania o to, by obciążenia administracyjne związane z monitorowaniem zostały ograniczone do minimum. |
14. |
Wyraża zastrzeżenia co do przyjętej w rozporządzeniu zasady, zgodnie z którą ustala się maksymalną stawkę pomocy UE na porcję produktów, nie zaś określony procentowy udział pomocy, i wskazuje na niebezpieczeństwo związane z takim sposobem wyliczania kwoty pomocy. Polega ono na tym, że ustalenie konkretnej wielkości pomocy mogłoby prowadzić w ostatecznym wyniku do stosowania tańszych produktów gorszej jakości. Proponuje, aby pomoc finansowa przewidziana w programie (jej pułap) oraz konkretna wielkość pomocy były w dalszym ciągu ustalane zgodnie z art. 43 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. |
15. |
W związku z niebezpieczeństwem wynikającym z faktu, że ustalenie stawki pomocy UE na porcję produktów może prowadzić do pogorszenia jakości dostarczanych produktów, wzywa wszystkie zainteresowane strony do podjęcia działań na rzecz zapewnienia i kontrolowania odpowiedniej jakości dostarczanych produktów rolnych. |
16. |
Nawiązując do konkluzji sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, zgodnie z którą brak mechanizmu pozwalającego na skoncentrowanie pomocy na priorytetowych potrzebach wyraźnie doprowadził do rozbieżności pomiędzy celami a wynikami programu „Mleko dla szkół”, wyraża ubolewanie z powodu sformułowania zawartego w art. 23 rozporządzenia nr 1308/2013 (dostarczanie produktów rolnych do placówek oświatowych), w którym nie wspomina się o tym, jak ważne jest, aby przy opracowywaniu sześcioletnich programów dostarczania owoców i warzyw do szkół konsultować się z władzami lokalnymi i regionalnymi i uwzględniać ich doświadczenia. |
17. |
Mając na uwadze fakt, że wszelka próba narzucenia państwom członkowskim przepisów na szczeblu UE dotyczących krajowych konsultacji musiałaby zostać oceniona jako naruszenie zasady pomocniczości, wzywa Komisję, aby w rozporządzeniu jedynie zaleciła państwom członkowskim korzystanie w większym stopniu z informacji zwrotnej pochodzącej od władz lokalnych i regionalnych, jako instytucji znajdujących się najbliżej konsumenta końcowego i grupy docelowej. W szczególności władze te powinny brać udział w wysłuchaniach odbywających się w związku ze sporządzaniem sześcioletnich programów krajowych dostarczania owoców i warzyw. |
Treść programu
18. |
Wskazuje, że jeśli ludzie przyswoją sobie nawyk konsumpcji owoców, warzyw i mleka, będzie to miało długotrwałe konsekwencje gospodarcze i przyczyni się do realizacji wspólnego europejskiego celu zwiększenia konkurencyjności i wzmocnienia spójności. |
19. |
Zauważa, że produkty żywnościowe – poza kilkoma wyjątkami – są produktami lokalnymi. Zatem propagowanie ich konsumpcji sprzyja zwiększeniu bieżącego popytu i w skali makro przyczynia się do realizacji celów WPR. Poza tym zachęcając dzieci do częstszego jedzenia zdrowych produktów, wyrabia się u nich zdrowe nawyki żywieniowe i stwarza podstawy dla zrównoważonej konsumpcji w przyszłości. Pod tym kątem wspieranie konsumpcji warzyw, owoców oraz mleka można uznać za jedno ze wspólnych działań na rzecz zwiększenia konkurencyjności Europy. |
20. |
Uwzględniając toczące się dyskusje w sprawie stopnia przetworzenia produktów kwalifikujących się do objęcia pomocą w ramach programu oraz mając na uwadze znaczenie utrwalenia zasady zdrowego żywienia już w wieku dziecięcym, proponuje, aby wsparcie finansowe w ramach programu pomocy zostało ograniczone do produktów nieprzetworzonych lub przetworzonych tylko w niewielkim stopniu, które nie zawierają szkodliwych dodatków, substancji słodzących, wzmacniaczy smaku czy też soli. |
21. |
Z uwagi na występującą w Europie różnorodność sądzi, że niecelowe jest dążenie do ustalenia na szczeblu UE, które gatunki owoców i warzyw mogą być dostarczane do szkół w ramach programu pomocy. Zamiast tego każde państwo członkowskie powinno samo decydować, na szczeblu lokalnym lub regionalnym, które owoce, warzywa i produkty mleczne nadają się do dystrybucji w szkołach. |
22. |
Odnosi się krytycznie do zawartych w nowym programie propozycji, aby ograniczyć dystrybucję mleka jedynie do mleka do picia, i uważa, że przetworzone w niewielkim stopniu produkty mleczne, niezawierające szkodliwych dodatków, mianowicie naturalne (niesłodzone) produkty mleczne, jak jogurt czy świeże sery, powinny także kwalifikować się do pomocy. |
23. |
Wskazuje, że ograniczenie zestawu kwalifikujących się produktów nie tylko zmniejsza dane dzieciom możliwości wyboru i osłabia atrakcyjność programu, ale oznacza także, iż dzieci z nietolerancją laktozy, które jednak są w stanie spożywać sfermentowane produkty mleczne, takie jak niesłodzony jogurt, nie mogłyby skorzystać z tego programu. |
24. |
Podkreśla znaczenie jakości produktów dostarczanych w ramach programu, który to aspekt jest pomijany w rozporządzeniu. Konsultacje z beneficjentami, szkołami i innymi partnerami społeczno-gospodarczymi wykazały, że efektem prób uzyskania większych ilości za tę samą cenę jest często gorsza jakość, a przetargi niejednokrotnie przeprowadzane są w sposób czysto formalny, co sprawia, że dzieci otrzymują produkty niemające nic wspólnego z wysoką jakością. |
25. |
Wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie, by podjęły działania na rzecz ustanowienia minimalnych standardów jakości żywności dostarczanej w ramach programu pomocy oraz na rzecz zapewnienia zgodności z tymi standardami. |
26. |
Wskazuje na wnioski ze sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego stwierdzające, że program „Mleko dla szkół” nie jest zbyt efektywny i nie przyniósł oczekiwanych wyników, gdyż subwencjonowane produkty prawdopodobnie i tak trafiłyby do posiłków w stołówkach szkolnych lub też zostałyby nabyte przez beneficjentów nawet poza programem pomocy. Ponadto przy opracowywaniu i realizacji programu nie poświęcono wystarczającej uwagi celom dydaktycznym, które zostały w nim przyjęte (3). |
27. |
Z tego względu oraz ze względu na wartość mleka w żywieniu dzieci wzywa państwa członkowskie do zbadania zapotrzebowania na produkty mleczne, które mają być dostarczane w ramach programu „Mleko dla szkół”, i do korzystania z pomocy finansowej UE wyłącznie w celu zaopatrywania stołówek szkolnych w produkty mleczne spełniające kryteria zdrowego żywienia i posiadające największą wartość odżywczą. |
28. |
Wyraża zaniepokojenie z powodu danych, według których 22 mln dzieci w całej UE ma nadwagę, a 5 mln cierpi na otyłość (4), natomiast w 2011 r. średnie spożycie warzyw i owoców przez dorosłych Europejczyków z 27 państw członkowskich było o ponad połowę mniejsze niż ilość zalecana przez Światową Organizację Zdrowia (5). W związku z tym podkreśla, że szkoła – jako miejsce, w którym młodzi ludzie przygotowują się do życia – odgrywa ważną rolę w przekazywaniu zasad zdrowego odżywiania oraz w kształtowaniu właściwych nawyków żywieniowych. |
29. |
Podkreśla w tym kontekście szczególną rolę władz lokalnych i regionalnych, które w wielu przypadkach są odpowiedzialne za placówki oświatowe, w promowaniu zdrowego stylu życia i wzywa do położenia większego nacisku na działania i współpracę w tej dziedzinie. |
30. |
Pozytywnie ocenia obowiązujące w dotychczasowych regulacjach prawnych wymogi dotyczące jakości (6) i zaleca ich utrzymanie lub też, o ile jest to możliwe, ich dalsze zaostrzenie w sposób zgodny z zaleceniami specjalistów ds. żywienia. |
31. |
Wskazuje, że pomimo licznych regionalnych, krajowych i europejskich inicjatyw w zakresie zdrowia (7) ogólne uwarunkowania społeczne raczej nie sprzyjają zdrowemu stylowi życia. W 2011 r. obywatel UE-27 spożywał dziennie średnio o połowę mniej warzyw i owoców niż wynosi dzienna ilość zalecana przez Światową Organizację Zdrowia (8). Wyraża w tym kontekście wątpliwość co do ograniczenia wiekowego przyjętego w programie, zgodnie z którym pomoc dotyczy wyłącznie dzieci w wieku 6–10 lat. Uważa ten przedział wiekowy za niewystarczający, by w obecnych niekorzystnych warunkach wykształcić zdrowe nawyki żywieniowe, oraz zaleca, by rozważyć rozszerzenie tego programu zarówno na młodsze dzieci – w żłobkach, przedszkolach lub innych placówkach przedszkolnych – oraz na dzieci w wieku powyżej 10 lat. |
Zrównoważony rozwój i ochrona środowiska
32. |
Wskazuje na aspekty zrównoważonego rozwoju związane z dystrybucją owoców, warzyw i mleka, a w szczególności na negatywny wpływ transportu na środowisko i zdrowie ludności. Dlatego też domaga się, aby w ramach tego programu pomocy w większym stopniu dostarczane były produkty wytwarzane lub uprawiane lokalnie czy też w sąsiednich regionach. |
33. |
Z uwagi na aspekty zrównoważonego rozwoju i potrzebę krzewienia kultury zrównoważonej konsumpcji wśród obywateli UE już w młodym wieku, wzywa Komisję i państwa członkowskie do zainicjowania szeroko zakrojonej debaty z udziałem ekspertów i polityków na temat możliwości prawnych faworyzowania warzyw, owoców i produktów mlecznych lokalnego pochodzenia, także poprzez wprowadzanie ewentualnych odstępstw od aktów prawnych dotyczących zamówień publicznych lub poprzez dokonanie w tych aktach odpowiednich zmian. |
34. |
Wnosi, by programy były ukierunkowane przede wszystkim na promowanie produktów lokalnych i sprzedaży w obiegu lokalnym, a także by dano pierwszeństwo produktom rolnictwa ekologicznego. |
Możliwy efekt pedagogiczny
35. |
Wyraża zaniepokojenie z powodu danych, według których 22 mln dzieci w całej UE ma nadwagę, a 5 mln cierpi z powodu otyłości, natomiast w 2011 r. średnie spożycie warzyw i owoców przez dorosłych Europejczyków z 27 państw członkowskich było o ponad połowę mniejsze niż ilość zalecana przez Światową Organizację Zdrowia (9). W związku z tym podkreśla, że szkoła odgrywa ważną rolę w przygotowywaniu młodych ludzi do życia i w uczeniu ich właściwych nawyków żywieniowych. |
36. |
Podkreśla w tym kontekście zwłaszcza rolę władz lokalnych i regionalnych, które w wielu przypadkach są odpowiedzialne za placówki oświatowe, w promowaniu zdrowego stylu życia i wzywa do położenia większego nacisku na działania i współpracę w tej dziedzinie. |
37. |
Wskazuje na możliwy efekt pedagogiczny programu dostarczania owoców i warzyw oraz mleka. Program ten zarówno informuje młodych ludzi o UE, jak i przyczynia się do pogłębienia ich wiedzy o rolnictwie (w celu zbliżenia konsumentów i lokalnych producentów żywności i promowania przyjaznego dla środowiska rolnictwa lokalnego), o hodowli zwierząt, zdrowych i niezdrowych produktach spożywczych, zbilansowanej diecie, związku pomiędzy spożywanymi produktami a stanem zdrowia, a także o zmniejszeniu marnotrawienia żywności. Przyjmuje z zadowoleniem przewidzianą możliwość finansowania także środków towarzyszących, np. w zakresie wyjaśniania korzyści wynikających ze zdrowych i niezbędnych produktów spożywczych. |
38. |
Wskazuje na wyniki badań naukowych, z których wynika, że rozprzestrzenianie się niezdrowej żywności oraz epidemię otyłości można zwalczać jedynie z zastosowaniem zróżnicowanych środków, przy czym zarówno szkoły, jak i rodzice i społeczeństwo powinni zostać zaangażowani w edukację żywieniową dzieci. Uważa w związku z tym, że kampania edukacyjno-informacyjna skierowana do tych grup docelowych jest nieodłączną częścią programu na rzecz dostarczania owoców, warzyw i mleka do szkół (10). |
39. |
Mając na uwadze utrzymujące się w dzisiejszym społeczeństwie konsumpcyjnym tendencje w zakresie spożywania odpowiednio przedstawionych i zapakowanych produktów oraz ze względu na fakt, że atrakcyjna prezentacja często prowadzi do spożywania substancji, których wpływ na zdrowie nie jest jasny, nawołuje w związku z omawianym programem do poświęcenia większej uwagi informowaniu o nieprzetworzonych produktach spożywczych oraz o korzyściach wynikających z zawartych w nich substancji odżywczych. |
40. |
Podziela obawy Komisji Europejskiej, że inaczej niż w przypadku programu „Owoce w szkole”, do chwili obecnej przeprowadzono niewiele działań edukacyjnych w związku z programem „Mleko w szkole” (11), oraz wskazuje, że władze lokalne i regionalne są w stanie skutecznie przeprowadzić takie działania poprzez dostosowanie ich do potrzeb informacyjnych dzieci w każdej miejscowości lub regionie. |
41. |
Uwzględniając zasadę pomocniczości i fakt, iż programy kształcenia leżą w kompetencjach państw członkowskich, przez co ingerowanie UE w krajowe programy kształcenia może być niewłaściwe, proponuje, aby wszystkie środki z zakresu kształcenia związane z programem na rzecz dostarczania owoców, warzyw i mleka do szkół wprowadzać głównie na poziomie poszczególnych państw członkowskich, na które nie należy narzucać żadnych minimalnych progów finansowania w tym zakresie. |
II. ZALECANE POPRAWKI
Poprawka 1
Artykuł 23 ust. 2
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka |
Państwa członkowskie, które chcą skorzystać z programu, o którym mowa w ust. 1 („program dla szkół”), mogą prowadzić dystrybucję albo owoców i warzyw, w tym bananów, albo mleka objętego kodem CN 0401, lub też obu. |
Państwa członkowskie, które chcą skorzystać z programu, o którym mowa w ust. 1 („program dla szkół”), mogą prowadzić dystrybucję albo owoców i warzyw, w tym bananów, albo mleka objętego kodem CN 0401, lub też innych niesłodzonych produktów mlecznych, takich jak jogurty (niearomatyzowane i bez dodatku owoców, orzechów czy kakao, o kodzie CN 0403 10 11 do 0403 10 39), ser żółty, twaróg czy serek wiejski (kod CN 0406) obu. |
Uzasadnienie
Wynika z punktu 20 projektu opinii.
Poprawka 2
Artykuł 23 ust. 3
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka |
Warunkiem przystąpienia państwa członkowskiego do programu dla szkół jest opracowanie przez nie przed przystąpieniem, a następnie co 6 lat, krajowej strategii dotyczącej wdrażania programu, na poziomie krajowym lub regionalnym. Strategia ta może zostać zmieniona przez państwo członkowskie, w szczególności w świetle monitorowania i oceny. Strategia powinna co najmniej określić potrzeby, które mają zostać zaspokojone, dokonać klasyfikacji potrzeb pod względem priorytetów, określić populację docelową, oczekiwane wyniki i ujęte ilościowo cele, jakie należy osiągnąć w porównaniu z sytuacją wyjściową, oraz ustanowić najbardziej odpowiednie instrumenty i działania służące osiągnięciu tych celów. |
Warunkiem przystąpienia państwa członkowskiego do programu dla szkół jest opracowanie przez nie przed przystąpieniem, a następnie co 6 lat, krajowej strategii dotyczącej wdrażania programu, na poziomie krajowym lub regionalnym. Strategia ta może zostać zmieniona przez państwo członkowskie, w szczególności w świetle monitorowania i oceny śródokresowej. Strategia powinna co najmniej określić potrzeby, które mają zostać zaspokojone, dokonać klasyfikacji potrzeb pod względem priorytetów, określić populację docelową, oczekiwane wyniki i ujęte ilościowo cele, jakie należy osiągnąć w porównaniu z sytuacją wyjściową, oraz ustanowić najbardziej odpowiednie instrumenty i działania służące osiągnięciu tych celów. |
Uzasadnienie
Próba uproszczenia procedury z perspektywy administracyjnej i technicznej. Wynika z punktu 10 projektu opinii.
Poprawka 3
Artykuł 23a
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka |
(8) państwa członkowskie uczestniczące w programie dystrybucji w szkołach publikują w miejscach dystrybucji żywności informację o ich zaangażowaniu w program oraz o dotowaniu go przez Unię. Państwa członkowskie zapewniają wartość dodaną i widoczność unijnych programów dla szkół w kontekście dostarczania innych posiłków do placówek oświatowych. |
(8) państwa członkowskie uczestniczące w programie dystrybucji w szkołach publikują w miejscach dystrybucji żywności informację o ich zaangażowaniu w program oraz o dotowaniu go przez Unię. Państwa członkowskie zapewniają wartość dodaną i widoczność unijnych programów dla szkół w kontekście dostarczania innych posiłków do placówek oświatowych. |
Poprawka 4
Artykuł 24 ust. 1
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka |
||||
W celu promowania wśród dzieci zdrowych nawyków żywieniowych oraz zagwarantowania, że pomoc w ramach programu dystrybucji w szkołach jest ukierunkowana na dzieci z grupy docelowej, o której mowa w art. 22, Komisja posiada uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 227 w odniesieniu do przepisów w zakresie: |
W celu promowania wśród dzieci zdrowych nawyków żywieniowych oraz zagwarantowania, że pomoc w ramach programu dystrybucji w szkołach jest ukierunkowana na dzieci z grupy docelowej, o której mowa w art. 22, Komisja posiada uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 227 w odniesieniu do przepisów w zakresie: |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
Uzasadnienie
Wynika z punktu 9 projektu opinii.
Bruksela, 7 października 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
(1) Sprawozdanie specjalne nr 10/2011 Trybunału Obrachunkowego pt. „Czy programy »Mleko dla szkół« oraz »Owoce w szkole« są skuteczne?”.
(2) Art. 24 rozporządzenia (WE) nr 1308/2013.
(3) Sprawozdanie specjalne nr 10/2011 Trybunału Obrachunkowego pt. „Czy programy »Mleko dla szkół« oraz »Owoce w szkole« są skuteczne?”, ECA/11/35 z 24 października 2011 r.
(4) Program „Owoce w szkole”: http://ec.europa.eu/agriculture/sfs/european-commission/index_en.htm
(5) Mimo 2-procentowego wzrostu w porównaniu z 2010 r. przeciętny obywatel UE-27 w roku 2011 spożywał dziennie zaledwie 185,52 g warzyw i owoców, a więc zdecydowanie mniej, niż wynosi zalecana przez WHO dzienna ilość 400 g. Zob. Monitor konsumpcji Freshfel: http://www.freshfel.org/asp/what_we_do/consumption_monitor.asp
(6) Przepisy dotyczące składu produktów mlecznych: udział wagowy mleka w produkcie nie może być niższy niż 90 %, zawartość cukru jest ograniczona (do poniżej 7 %), owoce i warzywa muszą odpowiadać wymaganiom jakościowym UE, niedopuszczalne jest dodawanie cukru do soków.
(7) Przykładowo, w dniu 30 maja 2007 r. Komisja przedstawiła białą księgę „Strategia dla Europy w sprawie zagadnień zdrowotnych związanych z odżywianiem, nadwagą i otyłością”.
(8) Mimo 2-procentowego wzrostu w porównaniu z 2010 r. obywatel UE-27 w roku 2011 spożywał dziennie średnio zaledwie 185,52 g warzyw i owoców, a więc zdecydowanie mniej, niż wynosi zalecana przez WHO dzienna ilość 400 g. Zob. Monitor konsumpcji Freshfel: http://www.freshfel.org/asp/what_we_do/consumption_monitor.asp
(9) Mimo 2-procentowego wzrostu w porównaniu z 2010 r. przeciętny obywatel UE-27 w roku 2011 dziennie zjadał średnio zaledwie 185,52 g warzyw i owoców, a więc zdecydowanie mniej, niż wynosi dzienna dawka 400 g zalecana przez WHO. Zob. Monitor konsumpcji Freshfel, http://www.freshfel.org/asp/what_we_do/consumption_monitor.asp
(10) Public Health Nutr. Październik 2009 r. 12(10):1735-42. DOI: 10.1017/S1368980008004278. Epub 2008 Dec 23. Downward trends in the prevalence of childhood overweight in the setting of 12-year school- and community-based programmes.
(11) Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (UE) nr 1308/2013 i rozporządzenie (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do programu pomocy na rzecz dostarczania owoców i warzyw, bananów oraz mleka do placówek oświatowych – COM(2014) 32 final z 30.1.2014.
20.11.2014 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 415/37 |
Opinia Komitetu Regionów – Europejska platforma na rzecz zapobiegania pracy nierejestrowanej
2014/C 415/08
Sprawozdawca |
Dainis TURLAIS (LV/ALDE), przewodniczący Komisji ds. Bezpieczeństwa, Zapobiegania Korupcji oraz Porządku Publicznego, Rada Miasta Rygi |
Dokument źródłowy |
Wniosek dotyczący decyzji w sprawie utworzenia europejskiej platformy na rzecz usprawnienia współpracy w zakresie zapobiegania pracy nierejestrowanej i zniechęcania do niej COM(2014) 221 final |
I. UWAGI OGÓLNE
KOMITET REGIONÓW
1. |
Pozytywnie odnosi się do wniosku Komisji Europejskiej dotyczącego utworzenia europejskiej platformy na rzecz zwalczania pracy nierejestrowanej. Przyznaje, że zjawisko to należy wspólnie zwalczać w sposób skoordynowany w trosce o to, by w Unii Europejskiej utrzymać wysokie standardy zatrudnienia, uniknąć poważnych skutków społecznych i gospodarczych oraz rozwiązać problemy dotyczące mobilności pracowników, a także w efektywniejszy i pełniejszy sposób wykorzystać kapitał ludzki. |
2. |
Popiera propozycję włączenia kwestii fałszywego samozatrudnienia w zakres zainteresowania platformy. Jest to kwestia istotna ze względu na to, że fałszywe zadeklarowanie samozatrudnienia w celu uniknięcia zobowiązań prawnych lub podatkowych prowadzi do szkodliwych skutków podobnych do tych, które powoduje praca nierejestrowana, zwłaszcza jeśli chodzi o warunki pracy, system zabezpieczeń społecznych oraz ich długoterminowe finansowanie. |
3. |
Przyznaje, że zaproponowana europejska platforma mająca wzmocnić współpracę w zakresie przeciwdziałania pracy nierejestrowanej i zniechęcania do niej stanowi konkretny wkład w podejmowane obecnie wysiłki, by znaleźć nowatorskie rozwiązania nie tylko w zakresie podniesienia stopy zatrudnienia i realizacji założeń strategii „Europa 2020”, lecz także poprawy jakości zatrudnienia i bezpieczeństwa pracy w Unii Europejskiej. |
4. |
Podkreśla, że w sprawozdaniu Eurofoundu (1) stwierdzono, że „istnieje silne powiązanie między szeroko rozumianymi programami oszczędnościowymi a skalą i rozwojem gospodarki nierejestrowanej”. Ubolewa zatem nad dysproporcją między niewielkimi oszczędnościami poczynionymi dzięki środkom oszczędnościowym a potencjalnymi oszczędnościami możliwymi do uzyskania dzięki zwalczaniu pracy nierejestrowanej. |
5. |
Podziela ocenę Komisji Europejskiej, że praca nierejestrowana przynosi poważne skutki budżetowe, gdyż pociąga za sobą niższe dochody podatkowe i składki na ubezpieczenia społeczne, a co za tym idzie, negatywnie wpływa na zatrudnienie, wydajność, warunki pracy, rozwój kompetencji i kształcenia przez całe życie. W ostatecznym rachunku skutkuje to niższymi prawami emerytalnymi i bardziej ograniczonym dostępem do opieki zdrowotnej. Podkreśla, że praca nierejestrowana stanowi poważne zagrożenie dla spójności społeczno-gospodarczej. |
6. |
Podkreśla, że elementy te odgrywają szczególną rolę w funkcjonowaniu społeczności lokalnych i regionalnych. Zmniejszenie dochodów podatkowych wywiera bowiem negatywny wpływ na przychody do budżetów tych samorządów, a jednocześnie zwiększa ich wydatki na zaspokojenie podstawowych potrzeb obywateli. Efektami krótko- i długookresowymi pracy nierejestrowanej są m.in. niższe wynagrodzenia na danym rynku pracy, a bezpośrednim skutkiem dla osób podejmujących się takiej pracy jest brak opieki zdrowotnej, zabezpieczenia socjalnego czy odczuwalnie niższa emerytura niż w przypadku osób legalnie zatrudnionych. W związku z tym samorządy, które dotyka problem pracy nierejestrowanej, mają mniejsze możliwości poszerzenia wachlarza usług, które świadczą obywatelom, i trwałego podniesienia ich jakości. |
7. |
Ubolewa, że we wniosku Komisji nie wspomniano o znaczeniu tychże samorządów lokalnych i regionalnych oraz Komitetu Regionów. Ponownie stwierdza, że to szczebel lokalny i regionalny władz znajduje się najbliżej osób poszukujących pracy i pracodawców oraz że rynek pracy jest głównie rynkiem lokalnym (2). |
8. |
W tym kontekście wzywa Komisję do uznania, że samorządy lokalne i regionalne mają ważną rolę do odegrania w przeciwdziałaniu pracy nierejestrowanej, biorąc pod uwagę współpracę nawiązaną już między organami terytorialnymi i organizacjami pracodawców, pracowników czy też organami do spraw zatrudnienia, oraz sprawdzone rozwiązania w tej dziedzinie opracowane na poziomie lokalnym i regionalnym. Działania władz lokalnych mają decydujące znaczenie dla dobrego funkcjonowania platformy, gdyż to właśnie te władze najlepiej orientują się w codziennym życiu obywateli. Można by także, na wzór sieci EURES, uwzględnić partnerów społeczeństwa obywatelskiego, aby poszerzyć zakres działalności platformy. |
9. |
Uważa, że platforma, która ma służyć wymianie informacji i sprawdzonych rozwiązań oraz określeniu wspólnych zasad, mogłaby wnieść znaczną wartość dodaną w kontekście obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego oraz konieczności jak najwydajniejszego wykorzystania dostępnych zasobów ludzkich i gospodarczych. Platforma może potencjalnie sprzyjać spójnemu opracowaniu środków, które trzeba przyjąć, by przeciwdziałać pracy nierejestrowanej, należy jednak pamiętać o powszechności tego zjawiska i mieć świadomość, że jego wykorzenienie wymaga zastosowania konkretnych ukierunkowanych środków. |
II. ZALECENIA POLITYCZNE
10. |
Ma zastrzeżenia co do tego, że Komisja nie uzasadniła bardziej wyczerpująco zgodności między propozycją obowiązkowego udziału państw członkowskich w pracach platformy a faktem, że podstawa prawna wniosku, czyli art. 153 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zezwala wyłącznie na środki mające na celu zachęcenie państw członkowskich do współpracy. Podkreśla jednocześnie, że analiza Komisji dotycząca zgodności wniosku z zasadami pomocniczości i proporcjonalności ogranicza się do uzasadnienia wyboru instrumentu prawnego (decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady) i wartości dodanej całego wniosku, a nie odnosi się do obowiązku udziału w pracach platformy. KR zgłasza zatem zastrzeżenia co do zgodności między obowiązkowym charakterem wniosku a zasadą pomocniczości. |
11. |
Podkreśla, że nie należy zwlekać z wdrażaniem dostępnych i skutecznych środków przez wszystkie państwa członkowskie w celu przeciwdziałania pracy nierejestrowanej i fałszywemu samozatrudnieniu. |
12. |
Zauważa, że w trosce o skuteczną realizację celów platformy należałoby korzystać z wiedzy i doświadczenia społeczności lokalnych i regionalnych, ze względu na to, że współpracują one ze służbami zatrudnienia, organami zabezpieczeń społecznych, zainteresowanymi stronami oraz formalnymi i nieformalnymi sieciami obywateli, jak i ze względu na to, że zgromadziły one bezpośrednie doświadczenie i wiedzę dotyczące przyczyn występowania szarej strefy gospodarki na poziomie lokalnym i regionalnym. |
13. |
Podkreśla, że w chwili przyjmowania regionalnych lub europejskich strategii mających na celu uczulenie na problem pracy nierejestrowanej, platforma musi się skonsultować z przedstawicielami samorządów lokalnych lub regionalnych, by strategie te nie były sprzeczne ze strategiami społeczności terytorialnych i nie wprowadzały dodatkowych obciążeń finansowych i administracyjnych. Dlatego należy zagwarantować władzom lokalnym i regionalnym większą swobodę w zakresie charakteru uczestnictwa w działaniach podejmowanych w ramach platformy. |
14. |
Zwraca uwagę na to, że praca nierejestrowana jest zjawiskiem szczególnie negatywnym: pozbawia ona pracownika możliwości korzystania z odpowiedniej opieki zdrowotnej, gdy ulegnie on wypadkowi przy pracy, zachoruje lub zapadnie na chorobę zawodową, jak i możliwości korzystania z publicznej pomocy socjalnej, do której są uprawnione osoby ubezpieczone. Ponadto oznacza ona groźbę ubóstwa w wieku emerytalnym, a jednocześnie zmniejsza dostępne środki finansowe na poszerzenie usług publicznych i poprawienie ich jakości. Zresztą to kobiety i nastolatkowie są często objęci systemem pracy nierejestrowanej. Sytuacja ta jest absolutnie nie do przyjęcia w państwach członkowskich Unii Europejskiej. |
15. |
Zwraca uwagę zwłaszcza na konieczność prowadzenia kampanii informacyjnych i edukacyjnych w tym zakresie, by uświadamiać społeczeństwo o negatywnych aspektach pracy nierejestrowanej, dzięki czemu różne grupy obywateli, a zwłaszcza ludzi młodych, byłyby skutecznie informowane o negatywnych skutkach tego zjawiska dla gospodarki krajowej, poziomu życia obywateli, warunków pracy i ubezpieczeń społecznych w ciągu całego życia, a także o możliwościach poszerzenia wachlarza usług świadczonych przez samorządy lokalne i regionalne i podniesienia jakości tych usług. Podkreśla, że odpowiedzialność spoczywa na poszczególnych osobach i potencjalnych pracodawcach. |
16. |
Zwraca uwagę na to, że ze względu na bezpośrednie związki ze społeczeństwem oraz na współpracę z pracodawcami działającymi na danym obszarze, dzięki wsparciu na szczeblu krajowym społeczności lokalne i regionalne mogą wnieść znaczny wkład w wykrywanie pracy nierejestrowanej i pomóc pracownikom, zwłaszcza grupom w najtrudniejszym położeniu, wejść na rynek pracy rejestrowanej. |
17. |
Zauważa, że trzeba nie tylko zwalczać pracę nierejestrowaną, lecz także zmniejszać atrakcyjność takiej działalności i promować zatrudnienie legalne poprzez obniżenie w razie potrzeby obciążeń podatkowych i administracyjnych. |
18. |
Przypomina o konieczności zwalczania pracy nierejestrowanej w szerszym kontekście migracji, gdyż możliwość podjęcia takiej pracy jest czynnikiem sprzyjającym napływowi nielegalnych migrantów i wykorzystywaniu ich na rynku pracy (3). |
Zainteresowane podmioty, cele i działanie platformy
19. |
Z zadowoleniem przyjmuje, że w posiedzeniach platformy uczestniczą, jako obserwatorzy, partnerzy społeczni, przedstawiciel Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) oraz przedstawiciel Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA), przedstawiciel Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) oraz przedstawiciele państw EOG. Wzywa do tego, aby na mocy art. 1 ust. 3 wniosku przyznać Komitetowi Regionów, jako przedstawicielowi samorządów lokalnych i regionalnych w Europie, taki sam status obserwatora. |
20. |
Uważa za wskazane powstrzymanie się od zastosowania podejścia odgórnego, a raczej przyjęcie środków wpływających na przyczyny społeczne pracy nierejestrowanej na poziomie lokalnym dzięki dostosowaniu działań do różnych uwarunkowań społecznych, gospodarczych i geograficznych. |
21. |
Pozytywnie odnosi się do propozycji wykorzystania w pracach platformy skutecznych narzędzi: banku wiedzy, wzajemnego zaufania i zasobu doświadczeń, wspólnych szkoleń i wymiany personelu czy też wspólnych wytycznych i zasad funkcjonowania. W obecnym kontekście gospodarczym te formy współpracy mają szczególne znaczenie, gdyż dają możliwość skuteczniejszego wykorzystania zasobów ludzkich i finansowych. |
22. |
Podkreśla znaczenie promowania wewnątrz państw członkowskich i pomiędzy nimi projektów wymiany danych między organami publicznymi działającymi w obszarze zatrudnienia i pomocy socjalnej, tak aby zwiększyć poziom wiedzy na temat tego problemu i łatwiej wyłapywać oszustwa. |
23. |
Popiera propozycję organizowania na poziomie europejskim kampanii informacyjnych na temat pracy nierejestrowanej. Należy zintensyfikować wysiłki mające na celu informowanie ludności o szkodliwych skutkach, jakie praca nierejestrowana i fałszywe samozatrudnienie wywierają na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników, system zabezpieczeń społecznych, budżety krajowe, regionalne i lokalne, a co za tym idzie, na całe społeczeństwo. W kontekście skali eurosceptycyzmu w Europie szczególnie ważne byłoby poprawienie stanu wiedzy społeczeństwa obywatelskiego, w szerokim rozumieniu tego pojęcia, na temat korzyści płynących z koordynowania na szczeblu europejskim polityk zatrudnienia prowadzonych przez poszczególne państwa członkowskie. |
24. |
Zobowiązuje państwa członkowskie do konsultowania się z samorządami lokalnymi i regionalnymi lub organizacjami, które je reprezentują, w sprawie wyznaczania pojedynczego punktu kontaktowego pełniącego funkcję członka platformy lub jego ewentualnego członka zastępczego. |
25. |
Zachęca państwa członkowskie i ich punkty kontaktowe do jednoznacznego wyznaczenia ważnych przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych lub ich organizacji przedstawicielskich, z którymi nawiążą one dialog zorganizowany i regularnie będą wymieniać informacje na temat pracy nierejestrowanej, by zagwarantować w ten sposób przedstawicielom poziomu krajowego dostęp do wiedzy i doświadczenia zgromadzonych na poziomie lokalnym i regionalnym. Takie postępowanie sprawiłoby jednocześnie, że do władz lokalnych i regionalnych docierałyby informacje dotyczące postępów dokonanych na poziomie państw i na poziomie Unii Europejskiej. |
Inne działania
26. |
Uważa, że narzędzia wykorzystywane przez platformę powinny być także dostępne dla samorządów lokalnych i regionalnych, które dzięki temu będą mogły stać się skutecznymi partnerami organów krajowych w kwestiach dotyczących przeciwdziałania pracy nierejestrowanej. |
27. |
Zachęca państwa członkowskie, Komisję Europejską i Eurostat do gromadzenia i przetwarzania jak największej liczby danych jak najwyższej jakości dotyczących pracy nierejestrowanej, w tym na poziomie lokalnym i regionalnym, by podnieść w ten sposób poziom zrozumienia tego problemu i przyczynić się do jego rozwiązania. |
28. |
Podkreśla, że ważne jest zagwarantowanie, by opracowanie narzędzi oceny, wskaźników i wspólnych analiz porównawczych nie miało na celu oceny sytuacji w poszczególnych państwach członkowskich w formie klasyfikacji, która zakłada współzawodnictwo, lecz by inicjatywy te były środkiem umożliwiającym wykrywanie pracy nierejestrowanej, formułowanie zaleceń i poprawę stanu wiedzy na temat tego zjawiska na unijnym rynku pracy. |
29. |
Popiera postulat Parlamentu Europejskiego zawarty w rezolucji z 14 stycznia 2014 r., by Komisja zbadała korzyści wynikające z wprowadzenia oraz – w stosownym przypadku – udostępnienia europejskiej karty ubezpieczenia społecznego, w której mogłyby być zapisywane dane konieczne do sprawdzenia stosunku pracy, takie jak np. szczegóły dotyczące ubezpieczenia społecznego i czasu pracy. |
30. |
Podkreśla, że istotne jest, by państwa członkowskie zwiększyły zasoby swych organów inspekcji pracy i by, zgodnie z zaleceniami MOP, na 10 tys. pracowników przypadał jeden inspektor. Należy to osiągnąć dzięki krajowym planom działania w zakresie wzmocnienia mechanizmów inspekcji pracy, które mogą być w razie potrzeby współfinansowane z europejskich funduszy strukturalnych. |
31. |
Zwraca się do Komisji o zaproponowanie dyrektywy ustanawiającej minimalne normy inspekcji pracy, które byłyby stosowane w państwach członkowskich na mocy konwencji MOP nr 81. W dyrektywie trzeba określić funkcjonowanie systemu inspekcji pracy, transgraniczne szkolenia inspektorów pracy, a także ich uprawnienia i obowiązki. |
III. ZALECANE POPRAWKI
Poprawka 1
Artykuł 1 ust. 3
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||
3. W posiedzeniach platformy mogą uczestniczyć jako obserwatorzy, na warunkach określonych w jej regulaminie |
3. W posiedzeniach platformy mogą uczestniczyć jako obserwatorzy, na warunkach określonych w jej regulaminie: |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
Uzasadnienie
Ze względu na lokalny charakter rynku pracy i te spośród działań przewidzianych w ramach funkcji platformy, które charakteryzuje wymiar lokalny i regionalny, takie jak przyjęcie strategii regionalnej, istotne jest, by w posiedzeniach platformy uczestniczył przedstawiciel wyznaczony przez Komitet Regionów jako obserwator, by reprezentować samorządy lokalne i regionalne państw członkowskich.
Poprawka 2
Artykuł 4 ustęp 1
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
||||
1. W celu realizacji swojej misji platforma wykonuje w szczególności następujące zadania: |
1. W celu realizacji swojej misji platforma wykonuje w szczególności następujące zadania: |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
Uzasadnienie
Skuteczność operacyjną platformy można zagwarantować dzięki właściwym decyzjom podjętym na podstawie odpowiednio wybranych elementów. W tym celu trzeba dysponować szeroką bazą porównywalnych i jakościowych danych, których zgromadzenie musi stanowić jedno z pierwszych działań platformy stanowiących o powodzeniu w realizacji jej zadań.
Poprawka 3
Artykuł 5 ustęp 2
Tekst zaproponowany przez Komisję |
Poprawka KR-u |
2. Przy wyznaczaniu przedstawicieli państwa członkowskie uwzględniają wszelkie organy publiczne, które uczestniczą w zapobieganiu pracy nierejestrowanej lub zniechęcaniu do niej, np. inspekcje pracy, organy ds. zabezpieczenia społecznego, organy podatkowe, służby zatrudnienia i organy ds. migracji, zwane dalej „organami egzekwowania prawa”. Mogą również, zgodnie z krajowym prawem lub praktyką, angażować partnerów społecznych. |
2. Przy wyznaczaniu przedstawicieli państwa członkowskie uwzględniają wszelkie organy publiczne, które uczestniczą w zapobieganiu pracy nierejestrowanej lub zniechęcaniu do niej, np. inspekcje pracy, organy ds. zabezpieczenia społecznego, organy podatkowe, służby zatrudnienia i organy ds. migracji, zwane dalej „organami egzekwowania prawa”. Mogą również, zgodnie z krajowym prawem lub praktyką, angażować samorządy lokalne i regionalne oraz partnerów społecznych. |
Uzasadnienie
Ze względu na bezpośrednie więzi łączące władze lokalne i regionalne z obywatelami oraz na współpracę tych organów z pracodawcami i administracją odpowiedzialną za kwestie zatrudnienia, pracy nierejestrowanej i zabezpieczeń społecznych, istotne jest, by ukazać także wkład samorządów terytorialnych w naświetlanie problemów związanych z pracą nierejestrowaną, jak i w szukanie i wdrażanie rozwiązań w tej dziedzinie.
Bruksela, 7 października 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
(1) http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2013/243/en/1/EF13243EN.pdf
(2) Opinia CdR5278-2013 w sprawie wzmocnionej współpracy między publicznymi służbami zatrudnienia.
(3) Opinia CdR 9/2012 fin w sprawie globalnego podejścia do migracji i mobilności.