30.7.2013

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 216/1

Komunikat Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 sierpnia 2013 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz banków w kontekście kryzysu finansowego („komunikat bankowy”)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

2013/C 216/01

1. WPROWADZENIE

Od początku kryzysu finansowego Komisja przyjęła sześć komunikatów („komunikaty w sprawie kryzysu”) (1) zawierających szczegółowe wskazówki dotyczące kryteriów zgodności pomocy państwa na rzecz sektora finansowego podczas kryzysu finansowego z rynkiem wewnętrznym zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Komunikaty w sprawie kryzysu zawierają kompleksowe ramy skoordynowanych działań mających na celu wsparcie sektora finansowego, co zapewnić ma stabilność finansową przy jednoczesnym zminimalizowaniu zakłóceń konkurencji pomiędzy bankami i poszczególnymi państwami członkowskimi na jednolitym rynku. W komunikatach określono warunki dostępu do pomocy państwa oraz wymogi, które muszą zostać spełnione, aby pomoc została uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym w świetle zasad pomocy państwa określonych w Traktacie. Komunikaty w sprawie kryzysu pozwalały na regularną i dostosowaną do przebiegu kryzysu aktualizację zasad pomocy państwa regulujących pomoc publiczną na rzecz sektora finansowego. W wyniku ostatnich wydarzeń konieczne jest kolejne uaktualnienie komunikatów w sprawie kryzysu.

Podstawa prawna

Podstawą prawną komunikatów w sprawie kryzysu, a także poszczególnych decyzji w sprawie środków i programów pomocy wchodzących w zakres tych komunikatów, jest art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu, który wyjątkowo zezwala na udzielenie pomocy w celu zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego.

Od początku kryzysu podjęto wiele działań, aby rozwiązać problemy sektora finansowego. W związku z rozwojem kryzysu konieczne było przyjęcie pewnych przepisów ram prawnych w zakresie pomocy państwa dotyczących ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, które nie wykluczały możliwości uzyskania, w drodze wyjątku, dostępu do znacznego wsparcia publicznego. Mimo wyjątkowego zastosowania instrumentów fiskalnych i pieniężnych, dzięki którym udało się uniknąć pogłębienia kryzysu, ożywienie gospodarcze w Unii Europejskiej wciąż jest bardzo słabe i przebiega niejednolicie. Sektor finansowy w niektórych państwach członkowskich w dalszym ciągu zmaga się z problemami związanymi z dostępem do finansowania długoterminowego i z jakością aktywów, które są wynikiem recesji gospodarczej i delewarowania zadłużenia publicznego i prywatnego. Utrzymuje się napięcie na rynkach finansowych i ryzyko wystąpienia szerzej zakrojonego negatywnego efektu mnożnikowego.

Utrzymywanie się napięć na rynkach państwowych instrumentów dłużnych wyraźnie świadczy o ciągłej niestabilności rynków finansowych. Ze względu na silne wewnętrzne powiązania i wzajemną zależność podmiotów w ramach unijnego sektora finansowego wciąż istnieją obawy przed efektem domina. Wysoka niestabilność rynków finansowych, brak pewności co do perspektyw gospodarczych i wynikające z niego stałe ryzyko poważnych zaburzeń w gospodarce państw członkowskich uzasadniają utrzymanie, w charakterze siatki bezpieczeństwa, możliwości przyznania przez państwa członkowskie środków wsparcia związanych z kryzysem na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu w odniesieniu do sektora finansowego.

W sytuacji utrzymującego się napięcia na rynkach finansowych i biorąc pod uwagę ryzyko wystąpienia szerzej zakrojonego negatywnego efektu mnożnikowego, Komisja uznaje, że wymogi dotyczące stosowania art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu w odniesieniu do pomocy państwa w sektorze finansowym są w dalszym ciągu spełnione. Zastosowanie tego odstępstwa jest jednak możliwe tylko podczas trwania sytuacji kryzysowej, w wyniku której występują nadzwyczajne okoliczności, w których zagrożona jest ogólna stabilność finansowa.

Stabilność finansowa jako cel nadrzędny

W odpowiedzi na kryzys finansowy i zgodnie z komunikatami w sprawie kryzysu nadrzędnym celem Komisji było zapewnienie stabilności finansowej przy jednoczesnym zagwarantowaniu, że pomoc państwa i zakłócenia konkurencji pomiędzy bankami i poszczególnymi państwami członkowskimi są ograniczone do minimum. Stabilność finansowa oznacza, że konieczne jest zapobieżenie wyraźnym negatywnym efektom mnożnikowym dla pozostałej części systemu bankowego, które mogą być wynikiem upadłości instytucji kredytowej, oraz zagwarantowanie, że system bankowy jako całość w dalszym ciągu zapewnia gospodarce realnej odpowiedni dostęp do kredytowania. Stabilność finansowa wciąż ma kluczowe znaczenie podczas oceny pomocy państwa na rzecz sektora finansowego przeprowadzanej przez Komisję na mocy niniejszego komunikatu. Komisja dokonuje oceny, uwzględniając rozwój kryzysu, który z głębokiego i systemowego napięcia ewoluował w kierunku poważniejszych trudności gospodarczych w niektórych obszarach Unii, przy jednoczesnym proporcjonalnym wzroście ryzyka rozdrobnienia jednolitego rynku.

Ten nadrzędny cel znajduje odzwierciedlenie nie tylko w tym, że banki znajdujące się w trudnej sytuacji mają możliwość uzyskania pomocy państwa, gdy jest to konieczne do utrzymania stabilności finansowej, ale również w sposobie oceniania planów restrukturyzacji. W tym kontekście należy podkreślić, że nie można zapewnić stabilności finansowej bez sprawnego sektora finansowego. Plany pozyskania kapitału należy w związku z tym oceniać w ścisłej współpracy z właściwym organem nadzoru w celu zagwarantowania, że rentowność zostanie przywrócona w rozsądnych ramach czasowych, w oparciu o solidne i trwałe fundamenty; w przeciwnym przypadku upadającą instytucję należy w uporządkowany sposób zlikwidować.

Stosując zasady pomocy państwa do poszczególnych przypadków, Komisja uwzględnia jednak otoczenie makroekonomiczne, które ma wpływ zarówno na rentowność banków, jak i na konieczność zapewnienia gospodarce realnej danego państwa członkowskiego stałego dostępu do kredytowania w poprawnie funkcjonujących bankach. Oceniając plany restrukturyzacji banków, Komisja w dalszym ciągu będzie brała pod uwagę szczególne cechy poszczególnych instytucji i państw członkowskich. Komisja przeprowadzi zwłaszcza proporcjonalną ocenę długoterminowej rentowności banków w przypadkach, w których potrzeba pomocy państwa jest rezultatem kryzysu zadłużeniowego, a nie podejmowania nadmiernego ryzyka (2), oraz odzwierciedli w swojej ocenie konieczność utrzymania równych warunków działania na jednolitym rynku, uwzględniając w szczególności zmiany w zakresie podziału obciążenia w Unii.

10.

Ponadto, jeżeli konieczna jest restrukturyzacja dużej części sektora finansowego danego państwa członkowskiego, Komisja w swojej ocenie planów restrukturyzacji poszczególnych banków stara się przyjąć skoordynowane podejście, aby zapewnić systemową odpowiedź. Komisja zastosowała takie podejście w szczególności w odniesieniu do państw członkowskich objętych programem dostosowań gospodarczych. Komisja powinna przy tym uwzględnić przede wszystkim łączne skutki restrukturyzacji poszczególnych instytucji na szczeblu sektora (np. pod względem struktury rynku) oraz gospodarki jako całości, w szczególności w odniesieniu do zapewnienia gospodarce realnej odpowiedniego dostępu do kredytowania na solidnych i zrównoważonych podstawach.

11.

Ponadto w swojej ocenie podziału obciążenia oraz środków mających na celu ograniczenie zakłóceń konkurencji Komisja ocenia wykonalność proponowanych środków, w tym zbycia, oraz ich wpływ na strukturę rynku oraz bariery wejścia. Jednocześnie Komisja musi zagwarantować, że rozwiązania opracowywane w danym przypadku lub państwie członkowskim są spójne z celem polegającym na zapobieganiu znacznej asymetrii pomiędzy państwami członkowskimi, która mogłaby doprowadzić do jeszcze większej fragmentacji jednolitego rynku i niestabilności finansowej, a tym samym utrudniać ożywienie gospodarcze w Unii.

Ewolucja ram regulacyjnych i konieczność przeprowadzenia rewizji komunikatów w sprawie kryzysu

12.

Od początku kryzysu Unia wprowadziła szereg zmian instytucjonalnych i regulacyjnych, których celem było zwiększenie odporności sektora finansowego oraz usprawnienie zapobiegania sytuacjom kryzysowym w sektorze bankowym, zarządzania nimi i ich rozwiązywania. Rada Europejska zdecydowała się podjąć kolejne inicjatywy na rzecz zapewnienia unii gospodarczej i walutowej solidniejszych podstaw poprzez utworzenie unii bankowej, której początkiem jest jednolity mechanizm nadzorczy i jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji dla instytucji kredytowych z siedzibą w państwach członkowskich uczestniczących w jednolitym mechanizmie nadzorczym. Państwa członkowskie postanowiły również ustanowić mechanizm stabilności, w ramach którego, w razie potrzeby, można udostępnić zasoby finansowe członkom i ich bankom.

13.

Środki te z pewnością muszą być wprowadzane stopniowo, np. aby umożliwić wejście prawodawstwa w życie albo nagromadzenie funduszy na restrukturyzację i uporządkowaną likwidację. Niektóre z nich nadal dotyczą wyłącznie strefy euro. W międzyczasie rosnące różnice w zakresie ożywienia gospodarczego w Unii, konieczność zmniejszenia i skonsolidowania zadłużenia publicznego i prywatnego oraz istnienie obszarów zagrożenia w sektorze finansowym doprowadziły do utrzymujących się napięć na rynkach finansowych oraz do rozdrobnienia i rosnących zakłóceń na jednolitym rynku. Należy w związku z tym chronić integralność jednolitego rynku, w tym poprzez wzmocnienie systemu pomocy państwa. Dostosowanie komunikatów w sprawie kryzysu może pomóc w zapewnieniu sprawnego przejścia do systemu przewidzianego we wniosku Komisji dotyczącym dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych (3) („dyrektywa w sprawie naprawy, restrukturyzacji i likwidacji”) poprzez zapewnienie rynkom większej przejrzystości. Dostosowane komunikaty w sprawie kryzysu mogą też zapewnić bardziej zdecydowaną restrukturyzację oraz odpowiedni podział obciążenia wszystkim bankom otrzymującym pomoc państwa na całym jednolitym rynku.

14.

Sprawowanie kontroli nad pomocą państwa na rzecz sektora finansowego czasami pokrywa się z zakresem obowiązków organów nadzoru w państwach członkowskich. Na przykład w niektórych przypadkach organy nadzoru mogą wymagać wprowadzenia dostosowań w obszarach takich jak ład korporacyjny i praktyki w zakresie wynagrodzeń – dostosowań, które w przypadku banków korzystających z pomocy państwa często przewidziane są także w planach restrukturyzacji. W takich przypadkach istotna jest koordynacja działań Komisji i właściwych organów nadzoru, przy pełnym zachowaniu wyłącznych kompetencji Komisji w zakresie kontroli pomocy państwa. Otoczenie regulacyjne i nadzorcze w Unii, a w szczególności w strefie euro, stale się zmienia, Komisja będzie więc wciąż ściśle współdziałać – tak jak to robi obecnie – z organami nadzoru, aby zapewnić sprawne współfunkcjonowanie różnych ról i obowiązków wszystkich zaangażowanych organów.

Podział obciążenia

15.

W komunikatach w sprawie kryzysu wyraźnie stwierdzono, że ogólne zasady kontroli pomocy państwa nie przestają obowiązywać nawet w czasie kryzysu. W szczególności, aby ograniczyć pokusę nadużyć oraz zakłócenia konkurencji pomiędzy bankami i państwami członkowskimi na jednolitym rynku, pomoc należy ograniczyć do niezbędnego minimum, a beneficjent pomocy powinien wnieść odpowiedni wkład własny w koszty restrukturyzacji. Wkład własny banku i właścicieli jego kapitału w restrukturyzację powinien być możliwie największy (4). Wsparcie państwa powinno być udzielane na zasadach odzwierciedlających odpowiedni podział obciążenia pomiędzy podmiotami, które zainwestowały w bank.

16.

Od początku kryzysu, oceniając zgodność pomocy na rzecz banków, Komisja wymagała co najmniej minimalnego stopnia podziału obciążenia, związanego z kwotą pomocy otrzymywanej przez banki, a w szczególności bilansowania strat dostępnym kapitałem i ponoszenia odpowiedniej opłaty z tytułu interwencji państwa. Ponadto, aby zapobiec odpływowi środków, Komisja wprowadziła zasady dotyczące wykupu instrumentów hybrydowych i zakaz realizacji kuponów i wypłacania dywidend. Komisja nie określiła jednak ex ante progów wkładu własnego ani żadnych dodatkowych wymogów (5).

17.

Na początkowych etapach kryzysu państwa członkowskie przeważnie nie wychodziły poza minimalne wymogi określone przez zasady pomocy państwa w odniesieniu do podziału obciążenia ex ante, a kredytodawcy nie byli zobowiązani do aktywnego uczestnictwa w ratowaniu instytucji kredytowych ze względu na stabilność finansową.

18.

Kryzys zadłużeniowy pokazał jednak, że taka polityka nie jest w stanie zapewnić stabilności finansowej w perspektywie długoterminowej, w szczególności w przypadku państw członkowskich, w których koszty ratowania banków znacznie pogorszyły sytuację budżetową. Niektóre państwa członkowskie musiały wykroczyć poza wymagania minimalne na mocy zasad pomocy państwa i poprzez przyjęcie nowych ram prawnych wprowadzić ostrzejsze wymogi ex ante dotyczące podziału obciążenia. Skutkiem tych zmian była rozbieżność podejścia do podziału obciążenia w różnych państwach członkowskich i podział na te, które ograniczyły się do minimalnych wymogów na mocy zasad pomocy państwa, i te, które wyszły poza te wymogi, wymagając udziału inwestorów lub kredytodawców. Takie różnice w podejściu do podziału obciążenia pomiędzy państwami członkowskimi doprowadziły do zróżnicowania kosztów finansowania pomiędzy bankami według postrzeganego prawdopodobieństwa udziału sektora prywatnego w zależności od sytuacji budżetowej państwa członkowskiego. Zagraża to integralności jednolitego rynku i równym warunkom działania, których ochrona jest celem kontroli pomocy państwa.

19.

W świetle wyżej opisanych okoliczności należy zwiększyć minimalne wymogi w zakresie podziału obciążenia. Przed przyznaniem jakiejkolwiek pomocy restrukturyzacyjnej – niezależnie od tego, czy chodzi o środek w zakresie dokapitalizowania, czy aktywów o obniżonej jakości – na rzecz banku należy wyczerpać wszystkie rozwiązania pozwalające na zgromadzenie kapitału, w tym przekształcenie długu podporządkowanego, pod warunkiem że prawa podstawowe są respektowane, a stabilność finansowa nie jest zagrożona. Jako że wszelka potrzeba przyznania pomocy restrukturyzacyjnej ma na celu uniknięcie potencjalnego nieuporządkowanego upadku banku, aby ograniczyć pomoc do minimum, należy przestrzegać tych środków podziału obciążenia niezależnie od początkowej wypłacalności banku. W związku z tym, przed przyznaniem pomocy restrukturyzacyjnej na rzecz banku, państwa członkowskie będą musiały zagwarantować, by udziałowcy i posiadacze kapitału własnego banku zgromadzili wymagane środki bądź ustanowili ramy prawne niezbędne do uzyskania takich środków.

20.

Zasadniczo zastosowanie środków ograniczających zakłócenia konkurencji jest uzależnione od stopnia podziału obciążenia i uwzględnia również zmieniający się poziom podziału obciążenia banków objętych pomocą w całej Unii. Jeżeli wszystkie inne czynniki mają równą wartość, to zwiększony podział obciążenia oznacza, że konieczność wprowadzenia środków ograniczających zakłócenia konkurencji się zmniejsza. Środki ograniczające zakłócenia konkurencji powinny w każdym przypadku być skalibrowane w taki sposób, aby jak najbardziej odpowiadać sytuacji rynkowej, która miałaby miejsce, gdyby beneficjent pomocy opuścił rynek, nie otrzymawszy pomocy.

Skuteczne postępowanie restrukturyzacyjne i dalsza modernizacja ram

21.

Jakkolwiek utrzymanie pewnych instrumentów wsparcia na rzecz banków jest niezbędne, aby uspokoić ciągłe zawirowania na rynkach finansowych, należy ulepszyć niektóre procedury i warunki oraz kontynuować prace nad nimi. Należy też kontynuować proces dostosowywania ram prawnych do zmian na rynku, który rozpoczął się w czerwcu 2010 r. podniesieniem opłaty gwarancyjnej (6) i który kontynuowano w ramach komunikatu w sprawie przedłużenia z 2010 r. (7).

22.

Komunikat bankowy z 2008 r. umożliwił państwom członkowskim tworzenie programów ratunkowych, nie wykluczając jednocześnie możliwości interwencji ad hoc. Z uwagi na skalę kryzysu, ogólny spadek zaufania w sektorze finansowym w całej UE oraz m.in. zamarcie rynku międzybankowego Komisja podjęła decyzję o zatwierdzaniu wszystkich niezbędnych środków podejmowanych przez państwa członkowskie w celu zapewnienia stabilności systemu finansowego, w tym środków ratunkowych i programów dokapitalizowania. Dzięki tymczasowemu zatwierdzaniu pomocy na ratowanie, zarówno w formie gwarancji, jak i środków w zakresie dokapitalizowania i aktywów o obniżonej jakości, udało się uniknąć paniki i odbudować zaufanie na rynku.

23.

Jednak w zmienionych warunkach rynkowych zmniejszyło się zapotrzebowanie na strukturalne środki ratunkowe przyznawane wyłącznie na podstawie wstępnej oceny, opartej na przesłankach zakładających, że praktycznie wszystkie banki trzeba ratować, i odkładających przeprowadzenie dogłębnej oceny planu restrukturyzacji na dalszy etap. Chociaż takie podejście pomogło uniknąć nieodwracalnego upadku całego sektora finansowego, to wysiłki poszczególnych beneficjentów w zakresie restrukturyzacji były często opóźnione. Opóźnianie działań na rzecz rozwiązania problemów banków w niektórych przypadkach spowodowało, że ostatecznie podatnicy musieli zapłacić więcej. Niniejszy komunikat ustanawia zasadę, że środki w zakresie dokapitalizowania i aktywów o obniżonej jakości zatwierdza się dopiero po przyjęciu planu restrukturyzacji banku. Takie podejście gwarantuje, że kwota pomocy jest dokładniej skalibrowana, że określono źródła problemów banku i zajęto się nimi na wczesnym etapie oraz że stabilność finansowa jest zapewniona. Systemy gwarancji wciąż będą dostępne, aby zapewnić bankom płynność. Jednak takie programy mogą być wyłącznie środkiem zapewnienia płynności bankom bez niedoborów kapitału zgodnie z definicją określoną przez właściwy organ nadzoru (8).

24.

W niniejszym komunikacie określono niezbędne dostosowania parametrów zgodności pomocy państwa na rzecz banków związanej z kryzysem finansowym; parametry te będą obowiązywać od dnia 1 sierpnia 2013 r. W szczególności niniejszy komunikat:

a)	zastępuje komunikat bankowy z 2008 r. i zawiera wskazówki dotyczące kryteriów zgodności w odniesieniu do pomocy na utrzymanie płynności finansowej;

b)	dostosowuje i uzupełnia komunikaty o dokapitalizowaniu i aktywach o obniżonej wartości;

c)	uzupełnia komunikat w sprawie restrukturyzacji, dostarczając bardziej szczegółowych wskazówek dotyczących podziału obciążenia przez udziałowców i wierzycieli podporządkowanych;

d)	ustanawia zasadę, że nie można przyznać żadnego środka w zakresie dokapitalizowania lub ochrony aktywów bez uprzedniego przyjęcia planu restrukturyzacji, oraz proponuje procedurę stałego zatwierdzenia takich środków;

e)	zawiera wskazówki dotyczące wymogów zgodności w odniesieniu do pomocy na likwidację.

2. ZAKRES

25.

Komisja będzie stosować zasady określone w niniejszym komunikacie oraz we wszystkich komunikatach w sprawie kryzysu (9) w odniesieniu do „instytucji kredytowych” (zwanych również „bankami”) (10). Instytucje kredytowe wykazują wysoki stopień wzajemnego powiązania, więc nieuporządkowany upadek jednej instytucji kredytowej może mieć silny negatywny wpływ na całość systemu finansowego. Instytucje kredytowe są podatne na nagły spadek zaufania, który może mieć poważny wpływ na ich płynność i wypłacalność. Trudna sytuacja jednej złożonej instytucji może doprowadzić do wystąpienia systemowego napięcia w sektorze finansowym, co z kolei może mieć silny negatywny wpływ na całą gospodarkę, np. ze względu na rolę instytucji kredytowej w zapewnianiu gospodarce realnej dostępu do kredytowania, i tym samym może zagrozić stabilności finansowej.

26.

Komisja będzie stosować zasady określone w niniejszym komunikacie oraz we wszystkich komunikatach w sprawie kryzysu w stosownych przypadkach mutatis mutandis w odniesieniu do zakładów ubezpieczeń w rozumieniu art. 6 dyrektywy 73/239/EWG (11), art. 4 dyrektywy 2002/83/WE (12) oraz art. 1 lit. b) dyrektywy 98/78/WE (13).

27.	Wszelka pomoc dla takich instytucji zarejestrowanych w państwie członkowskim – w tym dla jednostek zależnych takich instytucji – prowadzących znaczną działalność w państwie członkowskim zostanie przeanalizowana na podstawie niniejszego komunikatu.

3. ŚRODKI W ZAKRESIE DOKAPITALIZOWANIA I AKTYWÓW O OBNIŻONEJ JAKOŚCI

28.

Środki w zakresie dokapitalizowania i aktywów o obniżonej jakości, w tym gwarancje dotyczące aktywów, zazwyczaj przyznaje się w celu pokrycia niedoboru kapitału. Do celów niniejszego komunikatu „niedobór kapitału” oznacza niedobór kapitału stwierdzony w ramach działań dotyczących kapitału, testu warunków skrajnych, przeglądu jakości aktywów lub równoważnych działań na szczeblu UE, strefy euro lub krajowym, w stosowych przypadkach potwierdzony przez właściwy organ nadzoru. Wsparcie publiczne tego typu ma zwykle charakter trwały i nie jest łatwo odwracalne.

29.

Z uwagi na praktyczną nieodwracalność takich środków oraz konsekwencje budżetowe dla państwa członkowskiego przyznającego pomoc oraz w świetle praktyki decyzyjnej Komisji podczas kryzysu Komisja co do zasady może zatwierdzić te środki dopiero po wykazaniu przez zainteresowane państwo członkowskie, że maksymalnie wykorzystano wszystkie środki ograniczające taką pomoc do niezbędnego minimum. W tym celu wzywa się państwa członkowskie do przedkładania planu pozyskania kapitału przed złożeniem planu restrukturyzacji lub jako jego część. Plan pozyskania kapitału powinien obejmować w szczególności środki pozyskania kapitału przez bank i ewentualne środki podziału obciążenia przez udziałowców i wierzycieli podporządkowanych banku.

30.

Plan pozyskania kapitału, wraz z dokładnym przeglądem jakości aktywów banku i wybiegającą w przyszłość oceną adekwatności kapitałowej, powinien umożliwić państwu członkowskiemu, Komisji i właściwemu organowi nadzoru dokładne określenie (pozostałego) niedoboru kapitału banku, który musi zostać pokryty przez pomoc państwa. Wszelki pozostały niedobór kapitału, który musi zostać pokryty przez pomoc państwa, wymaga złożenia planu restrukturyzacji.

31.

Plan restrukturyzacji obejmujący pomoc restrukturyzacyjną w dalszym ciągu ocenia się na podstawie komunikatu w sprawie restrukturyzacji, z wyjątkiem elementów dotyczących wymogu pozyskania kapitału i podziału obciążenia, które należy ująć w planie pozyskania kapitału zgodnie z pkt 32–34, składanym przed złożeniem planu restrukturyzacji lub jako jego część.

3.1. Rozwiązywanie problemu niedoboru kapitału – działania przed zgłoszeniem pomocy i zgłoszenie pomocy restrukturyzacyjnej

32.

Niezwłocznie po stwierdzeniu, że występuje niedobór kapitału, który prawdopodobnie doprowadzi do wystąpienia o pomoc państwa, należy wdrożyć wszelkie środki minimalizujące koszty pokrycia tego niedoboru przez państwo członkowskie. W tym celu wzywa się państwa członkowskie do nawiązania kontaktów przedzgłoszeniowych z Komisją. W ramach takich dobrowolnych kontaktów przedzgłoszeniowych Komisja zaoferuje wskazówki na temat zapewnienia zgodności pomocy restrukturyzacyjnej, a w szczególności wdrożenia wymogów dotyczących podziału obciążenia zgodnie z zasadami pomocy państwa. Podstawą kontaktów przedzgłoszeniowych jest plan pozyskania kapitału przygotowany przez państwo członkowskie i bank oraz zatwierdzony przez właściwy organ nadzoru. Plan powinien:

a)	zawierać wykaz środków pozyskania kapitału, które mają zostać podjęte przez bank, oraz (ewentualnych) środków podziału obciążenia przez udziałowców i wierzycieli podporządkowanych;

b)	obejmować zabezpieczenia zapobiegające odpływowi środków z banku, co mogłoby nastąpić np. w przypadku, gdyby bank nabywał udziały w innych przedsiębiorstwach, wypłacał dywidendy lub realizował kupony.

33.	Państwo członkowskie powinno przedstawić dokładne metody i dane wykorzystane do określenia niedoboru kapitału, zatwierdzone przez właściwy organ nadzoru. Metody należy przedstawić z podziałem na segmenty branżowe.

34.

Po przedłożeniu planu pozyskania kapitału i włączeniu wyników przeglądu jakości aktywów banku i wybiegającej w przyszłość oceny adekwatności kapitałowej państwo członkowskie musi określić pozostały niedobór kapitału, który musi zostać pokryty przez pomoc państwa. Komisja zaproponuje państwu członkowskiemu omówienie planu restrukturyzacji przed jego zgłoszeniem. Po osiągnięciu porozumienia w sprawie planu restrukturyzacji państwo członkowskie może go formalnie zgłosić. Komisja zatwierdzi środki w zakresie dokapitalizowania lub aktywów o obniżonej jakości jako pomoc restrukturyzacyjną dopiero po osiągnięciu porozumienia w sprawie planu restrukturyzacji.

3.1.1. Środki pozyskania kapitału przez bank

35.

W ramach planu pozyskania kapitału zatwierdzonego przez właściwy organ nadzoru beneficjent powinien określić i, w miarę możliwości, tak aby nie zaszkodzić rentowności, zrealizować wszystkie środki pozyskania kapitału, które można wdrożyć. Takie środki powinny obejmować w szczególności:

a)	emisję akcji z prawem poboru;

b)	dobrowolne przekształcenie podporządkowanych instrumentów dłużnych w kapitał własny na podstawie zachęty związanej z ryzykiem;

c)	proces zarządzania zobowiązaniami, który co do zasady powinien służyć wyłącznie do gromadzenia kapitału, jeżeli niedoboru kapitału nie można w pełni przezwyciężyć i w związku z tym konieczna jest pomoc państwa;

d)	sprzedaż aktywów i portfeli w celu zgromadzenia kapitału;

e)	sekurytyzację portfeli w celu zgromadzenia kapitału z działalności niebędącej działalnością podstawową;

f)	zatrzymanie zysków;

g)	inne środki ograniczające potrzeby kapitałowe.

36.

Jeżeli określone środki oznaczono w planie pozyskania kapitału jako środki, które nie mogą zostać wdrożone w terminie sześciu miesięcy od przedłożenia planu, Komisja konsultuje się z właściwym organem nadzoru, aby ocenić, czy takie proponowane środki należy uwzględnić jako środki pozyskania kapitału.

37.

Powinny istnieć środki zachęcające zarządy banków do podejmowania daleko idących restrukturyzacji w okresach dobrej koniunktury, ograniczając tym samym ewentualną potrzebę korzystania ze wsparcia publicznego. W związku z tym, jeżeli dzięki odpowiednim i terminowym działaniom w zakresie zarządzania można było rozsądnie uniknąć konieczności korzystania z pomocy państwa, każdy podmiot potrzebujący pomocy państwa do przeprowadzenia restrukturyzacji lub uporządkowanej likwidacji powinien zmienić dyrektora generalnego banku oraz, w stosownych przypadkach, innych członków zarządu.

38.

Z tego samego powodu takie podmioty powinny stosować surową politykę wynagrodzeń kadr zarządzających. Wymaga to wprowadzenia limitu wynagrodzeń kadr zarządzających połączonego z zachętami gwarantującymi, że bank wdraża swój plan restrukturyzacji, realizując trwałe i długoterminowe cele przedsiębiorstwa. Dlatego też każdy bank otrzymujący pomoc państwa w formie środków w zakresie dokapitalizowania lub aktywów o obniżonej jakości powinien odpowiednio ograniczyć łączne wynagrodzenia personelu, w tym członków zarządu i kadry kierowniczej wyższego szczebla. Limit łącznych wynagrodzeń powinien uwzględniać wszystkie potencjalne stałe i zmienne elementy i emerytury oraz być zgodny z art. 93 i 94 dyrektywy UE w sprawie wymogów kapitałowych (14).

Łączne wynagrodzenie jednej osoby nie może zatem przekroczyć o więcej niż 15 razy średniego wynagrodzenia w państwie członkowskim, w którym zarejestrowany jest beneficjent (15), lub o więcej niż 10 razy średniego wynagrodzenia pracowników banku będącego beneficjentem.

Ograniczenie wynagrodzeń musi obowiązywać do końca okresu restrukturyzacji lub do czasu spłacenia pomocy państwa przez bank, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.

39.	Co do zasady żaden bank otrzymujący pomoc państwa w formie środków w zakresie dokapitalizowania lub aktywów o obniżonej jakości nie powinien wypłacać odpraw przekraczających kwoty wymagane przez prawo lub umowę.

3.1.2. Podział obciążenia przez udziałowców i wierzycieli podporządkowanych

40.	Wsparcie publiczne może stwarzać pokusy nadużycia i naruszać dyscyplinę rynkową. Aby ograniczyć pokusę nadużycia, pomoc należy przyznawać wyłącznie na warunkach obejmujących odpowiedni podział obciążenia przez obecnych inwestorów.

41.

Odpowiedni podział obciążenia zazwyczaj obejmuje, po pokryciu strat przez kapitał własny, wkład posiadaczy kapitału hybrydowego i właścicieli długów podporządkowanych. Posiadacze kapitału hybrydowego i właściciele długów podporządkowanych muszą w maksymalnym możliwym stopniu przyczynić się do ograniczenia niedoboru kapitału. Taki wkład może przyjąć formę albo przekształcenia w kapitał podstawowy Tier I (16), albo odpisu aktualizującego wartość głównych instrumentów. W każdym razie należy w granicach wyznaczonych przez prawo maksymalnie ograniczyć wypływy środków pieniężnych od beneficjenta do posiadaczy takich papierów wartościowych.

42.

Komisja nie będzie wymagać wkładu od posiadaczy długu uprzywilejowanego (w szczególności ubezpieczonych depozytów, nieubezpieczonych depozytów, obligacji i wszelkich innych długów uprzywilejowanych) jako obowiązkowego elementu podziału obciążenia na mocy zasad pomocy państwa poprzez przekształcenie w kapitał albo odpis aktualizujący wartość instrumentów.

43.

Jeżeli współczynnik kapitałowy banku, w odniesieniu do którego stwierdzono niedobór kapitału, jest wyższy od unijnego przepisowego minimum, to zazwyczaj bank powinien być w stanie samodzielnie odzyskać dobrą pozycję kapitałową, w szczególności dzięki środkom pozyskania kapitału, o których mowa w pkt 35. Jeżeli nie ma innej możliwości, w tym możliwości zastosowania innych działań nadzorczych, np. środków wczesnej interwencji lub innych działań naprawczych, w celu pokrycia niedoboru kapitału potwierdzonego przez właściwy organ nadzoru lub organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, to dług podporządkowany należy przekształcić w kapitał własny, co do zasady przed przyznaniem pomocy państwa.

44.

Jeżeli bank nie spełnia już minimalnych przepisowych wymogów kapitałowych, dług podporządkowany należy przekształcić lub objąć odpisem aktualizującym wartość, co do zasady przed przyznaniem pomocy państwa. Pomoc państwa można przyznać dopiero po tym, gdy kapitał własny, kapitał hybrydowy i dług podporządkowany wniosą pełny wkład w pokrycie strat.

45.

Od wymogów określonych w pkt 43 i 44 można zrobić wyjątek, jeżeli wdrożenie takich środków zagroziłoby stabilności finansowej lub przyniosło nieproporcjonalne rezultaty. Wyjątek może dotyczyć przypadków, w których przyznawana kwota pomocy jest niewielka w porównaniu do aktywów banku ważonych ryzykiem, a niedobór kapitału znacznie ograniczono, w szczególności dzięki środkom pozyskania kapitału, o których mowa w pkt 35. Nieproporcjonalnych rezultatów lub zagrożenia dla stabilności finansowej można też uniknąć poprzez zmianę kolejności środków mających na celu ograniczenie niedoboru kapitału.

46.	W kontekście wdrożenia pkt 43 i 44 należy przestrzegać zasady „niepogarszania sytuacji wierzycieli” (17). Wierzyciele podporządkowani nie powinni zatem otrzymać mniej, pod względem ekonomicznym, niż wartość, jaką osiągnąłby ich instrument, gdyby pomoc państwa nie została przyznana.

3.1.3. Zapobieganie odpływowi środków przed decyzją o restrukturyzacji

47.

Aby ograniczyć pomoc do niezbędnego minimum, możliwie najwcześniej należy zapobiec odpływowi środków. W związku z tym Komisja przyjmuje, że od dnia, w którym bank poznał lub powinien był poznać potrzeby kapitałowe, powinien on podejmować wszelkie środki niezbędne do zatrzymania funduszy. W szczególności od tego dnia instytucje, które stwierdziły bądź powinny były stwierdzić występowanie potrzeb kapitałowych:

a)	nie mogą wypłacać dywidend z akcji ani realizować kuponów z tytułu hybrydowych instrumentów kapitałowych (ani wszelkich innych instrumentów, w odniesieniu do których płatność kuponu jest uznaniowa);

b)	nie mogą wykupywać własnych akcji ani korzystać z opcji kupna hybrydowych instrumentów kapitałowych w okresie trwania restrukturyzacji bez wcześniejszej zgody Komisji;

nie mogą wykupywać hybrydowych instrumentów kapitałowych, chyba że taki środek, ewentualnie w połączeniu z innymi, umożliwia instytucji pełne pokrycie niedoboru kapitału i jest objęty warunkami wystarczająco zbliżonymi do obecnych warunków rynkowych (18) i nie przekracza o więcej niż 10 % ceny rynkowej; każde wykupienie wymaga uprzedniego zatwierdzenia przez Komisję;

d)	nie mogą wykonywać żadnych transakcji w zakresie zarządzania kapitałem bez uprzedniego zatwierdzenia przez Komisję;

e)	nie mogą stosować agresywnych praktyk handlowych;

nie mogą nabywać udziałów w żadnym przedsiębiorstwie, ani poprzez przeniesienie aktywów, ani udziałów. Wymóg ten nie obejmuje: (i) nabycia odbywającego się w ramach zwykłej działalności bankowej podczas zarządzania istniejącymi roszczeniami wobec przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji; (ii) nabycia udziałów w przedsiębiorstwie, jeżeli zapłacona cena zakupu stanowi mniej niż 0,01 % ostatniej dostępnej sumy bilansowej instytucji w danym momencie, a suma cen takich zakupów zapłaconych od tej chwili do końca okresu restrukturyzacji jest niższa niż 0,025 % ostatniej dostępnej sumy bilansowej w danym momencie; (iii) nabycia przedsiębiorstwa, po uzyskaniu zgody Komisji, jeżeli jest to wyjątkowo konieczne do odzyskania stabilności finansowej lub do zapewnienia skutecznej konkurencji;

g)	nie mogą publikować materiałów reklamowych, w których mowa o wsparciu ze strony państwa, ani stosować agresywnych praktyk handlowych, których nie stosowałyby w przypadku nieotrzymania wsparcia od państwa członkowskiego.

48.

Jako że trzeba zagwarantować, by pomoc była ograniczona do niezbędnego minimum, jeżeli bank podejmuje działania niezgodne z wymogami wyszczególnionymi w pkt 47 w czasie, gdy konieczność dodatkowego kapitału powinna być w dobrze prowadzonym przedsiębiorstwie oczywista, to Komisja, w celu ustanowienia odpowiednich środków ograniczających zakłócenia konkurencji, doda kwotę równą odpływowi środków do kwoty pomocy.

3.1.4. Pokrycie pozostałego niedoboru kapitału pomocą restrukturyzacyjną

49.

Jeżeli po wdrożeniu środków pozyskania kapitału i podziału obciążenia wciąż istnieje niedobór kapitału, zasadniczo można go pokryć za pomocą środków w zakresie dokapitalizowania publicznego, aktywów o obniżonej jakości lub środków łączących oba te rodzaje. Aby taka pomoc była zgodna z rynkiem wewnętrznym, Komisji należy przedłożyć plan restrukturyzacji, który musi być zgodny z odpowiednimi sekcjami komunikatów w sprawie kryzysu.

3.2. Pomoc na ratowanie w formie środków w zakresie dokapitalizowania i aktywów o obniżonej jakości

50.

Po rozpoczęciu stosowania zasad określonych w niniejszym komunikacie przez Komisję państwo członkowskie będzie zobowiązane zgłosić Komisji plan restrukturyzacji i uzyskać zatwierdzenie pomocy państwa przed podjęciem wszelkich środków w zakresie dokapitalizowania lub aktywów o obniżonej jakości. Jednak takie środki, które mają zostać przyznane przez państwo członkowskie, wyjątkowo mogą zostać zatwierdzone tymczasowo przez Komisję jako pomoc na ratowanie, przed zatwierdzeniem planu restrukturyzacji, jeżeli są one niezbędne do utrzymania stabilności finansowej. Jeżeli państwo członkowskie powołuje się na taką klauzulę dotyczącą stabilności finansowej, Komisja występuje do właściwego organu nadzoru o przeprowadzenie analizy ex ante potwierdzającej, że istnieje obecny (a nie prognozowany) niedobór kapitału, co zobowiązuje organ nadzoru do niezwłocznego cofnięcia zezwolenia instytucji na prowadzenie działalności bankowej, gdyby takie środki nie zostały podjęte. Ponadto taka analiza musi wykazać, że wyjątkowego zagrożenia dla stabilności finansowej nie można uniknąć za pomocą kapitału prywatnego w wystarczająco krótkim okresie czasu albo za pomocą innych, mniej zakłócających środków tymczasowych, np. gwarancji państwa.

51.

Każdy środek ratunkowy objęty zakresem pkt 50 należy zgłosić Komisji. Aby Komisja tymczasowo go zatwierdziła, środek taki musi być zgodny z zasadami regulującymi wynagrodzenia i podział obciążenia takich środków określonymi w komunikacie o dokapitalizowaniu, komunikacie w sprawie przedłużenia z 2011 r. i, w stosownych przypadkach, komunikacie w sprawie aktywów o obniżonej wartości.

52.

Ponadto pomoc na ratowanie w formie środków w zakresie dokapitalizowania i aktywów o obniżonej jakości nie może uniemożliwiać zapewnienia zgodności z wymogami dotyczącymi podziału obciążenia określonymi w niniejszym komunikacie. W związku z tym albo wymagane środki dotyczące podziału obciążenia należy wdrożyć jako część pomocy na ratowanie, albo środki w zakresie dokapitalizowania i aktywów o obniżonej jakości należy zorganizować w taki sposób, aby umożliwić wdrożenie środków dotyczących podziału obciążenia ex post. Takie wdrożenie ex post można przeprowadzić np. poprzez dokapitalizowanie kapitału własnego w formie uprzywilejowanej wobec istniejącego kapitału i instrumentów długu podporządkowanego, zgodnie z obowiązującymi ramami regulacyjnymi i nadzorczymi.

53.

Po zatwierdzeniu pomocy na ratowanie państwo członkowskie musi przedłożyć plan restrukturyzacji zgodny z komunikatem w sprawie restrukturyzacji w terminie dwóch miesięcy od dnia podjęcia decyzji w sprawie tymczasowego zatwierdzenia pomocy. Plan restrukturyzacji ocenia się na podstawie komunikatu w sprawie restrukturyzacji, uwzględniając zasady dotyczące podziału obciążenia określone w niniejszym komunikacie.

3.3. Programy dokapitalizowania i restrukturyzacji małych instytucji

54.

Pomoc na rzecz małych banków zazwyczaj ma mniejszy wpływ na konkurencję niż pomoc przyznana dużym bankom. Z tego względu oraz w celu zapewnienia proporcjonalnego traktowania administracyjnego należy wprowadzić uproszczoną procedurę w odniesieniu do małych banków, zapewniając jednocześnie ograniczenie zakłóceń konkurencji do minimum. W związku z tym Komisja jest gotowa zatwierdzić programy dokapitalizowania i restrukturyzacji małych instytucji, jeżeli takie programy mają wyraźnie określony zakres, a ich czas trwania jest ograniczony do sześciu miesięcy, pod warunkiem że są one zgodne z zasadami określonymi w komunikatach w sprawie kryzysu, a w szczególności wymogami dotyczącymi podziału obciążenia określonymi w niniejszym komunikacie. Zastosowanie takiego programu musi ponadto zostać ograniczone do banków, których suma bilansowa nie przekracza 100 mln EUR. Łączna kwota sum bilansowych banków otrzymujących pomoc w ramach programu nie może przekroczyć 1,5 % łącznej kwoty aktywów posiadanych przez banki na rynku krajowym w danym państwie członkowskim.

55.	Komisja oceni każdy program tego typu, aby zweryfikować, czy osiąga on swoje cele i czy jest prawidłowo wdrażany. W tym celu, po zatwierdzeniu programu, państwo członkowskie musi przedkładać co sześć miesięcy sprawozdania dotyczące stosowania programu.

4. GWARANCJE I POMOC NA UTRZYMANIE PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ SPOZA ZAKRESU ZASILANIA PŁYNNOŚCIĄ PRZEZ BANK CENTRALNY

56.

Pomoc na utrzymanie płynności finansowej oraz gwarancje na zobowiązania tymczasowo stabilizują stronę pasywów w bilansie banku. W związku z tym, w przeciwieństwie do środków w zakresie dokapitalizowania i aktywów o obniżonej jakości, których przyznanie co do zasady należy poprzedzić zgłoszeniem planu restrukturyzacji przez zainteresowane państwo członkowskie i zatwierdzeniem go przez Komisję, Komisja może wyrazić zgodę, by państwa członkowskie zgłaszały gwarancje i pomoc na utrzymanie płynności finansowej, które mają zostać przyznane, po ich tymczasowym zatwierdzeniu jako pomocy na ratowanie przed zatwierdzeniem planu restrukturyzacji.

57.	Gwarancje i pomoc na utrzymanie płynności finansowej można zgłaszać do Komisji indywidualnie; ponadto Komisja może zatwierdzić programy obejmujące środki na utrzymanie płynności finansowej na maksymalny okres sześciu miesięcy.

58.

Zakres takich programów musi być ograniczony do banków, w których nie występuje niedobór kapitału. Jeżeli bank z niedoborem kapitału ma pilne potrzeby w zakresie płynności finansowej, wymagane jest indywidualne zgłoszenie do Komisji (19). W takich okolicznościach Komisja zastosuje procedurę określoną w pkt 32–34 mutatis mutandis, w tym wymogi dotyczące planu restrukturyzacji lub likwidacji, chyba że pomoc zostanie zwrócona w terminie dwóch miesięcy.

59.

Aby zostać zatwierdzone przez Komisję, gwarancje i pomoc na utrzymanie płynności finansowej muszą spełniać następujące wymogi:

a)	gwarancje można przyznawać wyłącznie w odniesieniu do długu uprzywilejowanego nowo wyemitowanego przez instytucję kredytową (z wyłączeniem długu podporządkowanego);

gwarancje można przyznawać wyłącznie w odniesieniu do instrumentów dłużnych o terminie zapadalności od trzech miesięcy do pięciu lat (lub maksymalnie siedmiu lat w przypadku obligacji zabezpieczonych). Gwarancje o terminie zapadalności przekraczającym trzy lata muszą być ograniczone, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, do jednej trzeciej nierozliczonych gwarancji udzielonych danemu bankowi;

c)	minimalny poziom wynagrodzenia z tytułu gwarancji państwa musi być zgodny ze wzorem określonym w komunikacie w sprawie przedłużenia z 2011 r.;

plan restrukturyzacji należy przedłożyć do Komisji w termie dwóch miesięcy w przypadku wszelkich gwarancji udzielonych instytucji kredytowej na nowe zobowiązania lub na odnowione zobowiązania, w odniesieniu do których, w dniu udzielania nowej gwarancji, łączna kwota pozostających do spłaty gwarantowanych zobowiązań (w tym gwarancji udzielonych przed dniem przyjęcia tej decyzji) przekracza 5 % łącznych zobowiązań oraz łączną kwotę równą 500 mln EUR;

e)	w odniesieniu do instytucji kredytowej, która powoduje uruchomienie gwarancji, indywidualny plan restrukturyzacji lub likwidacji należy przedłożyć w terminie dwóch miesięcy od dnia uruchomienia gwarancji;

f)	beneficjenci gwarancji lub pomocy na utrzymanie płynności finansowej nie mogą publikować materiałów reklamowych, w których mowa o wsparciu państwa, ani stosować agresywnych praktyk handlowych, których nie stosowałyby w przypadku nieotrzymania wsparcia od państwa członkowskiego.

60.

W odniesieniu do programów gwarancji i pomocy na utrzymanie płynności finansowej należy spełnić następujące dodatkowe warunki:

a)	zakres programu musi być ograniczony do banków bez niedoboru kapitału, co musi zostać potwierdzone przez właściwy organ nadzoru zgodnie z pkt 28;

b)	gwarancje o terminie zapadalności przekraczającym trzy lata muszą być ograniczone do jednej trzeciej łącznej kwoty gwarancji przyznanej danemu bankowi;

c)	co trzy miesiące państwa członkowskie muszą składać do Komisji sprawozdanie w sprawie: (i) funkcjonowania programu; (ii) emisji długu objętego gwarancją oraz (iii) faktycznie poniesionych opłat;

d)	państwa członkowskie muszą uzupełnić swoje sprawozdania w sprawie funkcjonowania programu dostępnymi aktualnymi informacjami dotyczącymi kosztu porównywalnych emisji długu nieobjętego gwarancją (pod względem charakteru, wielkości, ratingu, waluty).

61.

W wyjątkowych przypadkach gwarancje można też zatwierdzić na pokrycie ekspozycji Europejskiego Banku Inwestycyjnego wobec banków w celu przywrócenia gospodarce realnej kredytowania w państwach, w których warunki zaciągania pożyczek są bardziej restrykcyjne w porównaniu z unijną średnią. Oceniając takie środki, Komisja przeanalizuje w szczególności, czy nie przyznają one nienależnych korzyści, które mogłyby zostać wykorzystane np. do rozwinięcia innego rodzaju działalności tych banków. Takie gwarancje mogą obejmować okres wynoszący maksymalnie siedem lat. Zatwierdzenie takich gwarancji przez Komisję nie nakłada na bank obowiązku przedstawienia planu restrukturyzacji.

5. ZASILANIE PŁYNNOŚCIĄ PRZEZ BANKI CENTRALNE I INTERWENCJE SYSTEMÓW GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW I FUNDUSZY NA CELE RESTRUKTURYZACJI I UPORZĄDKOWANEJ LIKWIDACJI

62.

Standardowe działania banków centralnych związane z polityką pieniężną, np. operacje otwartego rynku i operacje na koniec dnia, nie wchodzą w zakres zasad pomocy państwa. Wsparcie przeznaczone dla konkretnej instytucji kredytowej (potocznie określane „awaryjnym wsparciem płynnościowym”) może stanowić pomoc, chyba że spełnione zostały następujące łączne warunki (20):

a)	instytucja kredytowa tymczasowo straciła płynność finansową, ale w momencie zasilania płynnością jest wypłacalna, a samo zasilenie wystąpiło w wyjątkowych okolicznościach i nie stanowi elementu szerszego pakietu pomocy;

b)	operacja jest w pełni zabezpieczona zabezpieczeniem poddanym odpowiedniej redukcji wartości, stosownie do jej jakości i wartości rynkowej;

c)	bank centralny pobiera od beneficjenta odsetki o stopie odsetek karnych;

d)	środek podejmowany jest przez bank centralny z własnej inicjatywy, a w szczególności nie jest wsparty żadną kontrgwarancją państwową.

63.

Interwencje funduszy gwarantowania depozytów na rzecz spłacenia deponentów zgodnie ze zobowiązaniami państw członkowskich na mocy dyrektywy 94/19/WE w sprawie systemów gwarancji depozytów (21) nie stanowią pomocy państwa (22). Jednak wykorzystanie tych lub podobnych funduszy w celu wsparcia restrukturyzacji instytucji kredytowych może stanowić pomoc państwa. Chociaż przedmiotowe fundusze mogą pochodzić z sektora prywatnego, to mogą stanowić pomoc w stopniu, w jakim podlegają kontroli państwa, a decyzję o zastosowaniu funduszy można przypisać państwu (23). Komisja oceni zgodność pomocy państwa w formie takich interwencji na mocy niniejszego komunikatu.

64.	Pomoc państwa w formie interwencji funduszu na cele restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ocenia się na podstawie niniejszego komunikatu w celu ocenienia jej zgodności z rynkiem wewnętrznym.

6. SPECJALNE ZASADY DOTYCZĄCE POMOCY NA LIKWIDACJĘ

6.1. Zasady ogólne

65.

Państwa członkowskie powinny zachęcać nierentowne podmioty do opuszczenia rynku, jednocześnie umożliwiając uporządkowane przeprowadzenie tego procesu, tak aby zachować stabilność finansową. Gdy nie ma możliwości wiarygodnego powrotu instytucji kredytowej znajdującej się w trudnej sytuacji do długoterminowej rentowności, zawsze należy rozważyć jej uporządkowaną likwidację.

66.

Komisja przyznaje, że – ze względu na szczególne cechy instytucji kredytowych oraz brak mechanizmów umożliwiających rozwiązanie instytucji kredytowej bez stwarzania zagrożenia dla stabilności finansowej – likwidacja instytucji kredytowej w ramach standardowego postępowania upadłościowego może być niewykonalna. Z tego względu środki państwowe na rzecz wsparcia likwidacji upadających instytucji kredytowych można uznać za pomoc zgodną z rynkiem wewnętrznym, pod warunkiem spełnienia wymogów określonych w pkt 44.

67.

Celem uporządkowanej likwidacji musi być zakończenie działalności upadającej instytucji kredytowej w ograniczonym okresie czasu. Cel ten oznacza, że nie można podejmować żadnej nowej działalności zewnętrznej. Jednak nie uniemożliwia on wykonywania istniejącej działalności, jeżeli zmniejsza to koszty likwidacji. Ponadto celem likwidacji musi być w miarę możliwości sprzedaż części przedsiębiorstwa lub aktywów w drodze konkurencyjnej procedury przetargowej. Procedura uporządkowanej likwidacji wymaga, aby przychody ze sprzedaży aktywów przeznaczyć na koszty likwidacji.

68.	Państwa członkowskie mogą zdecydować się na szereg narzędzi organizujących likwidację upadającej instytucji kredytowej. Wszelkie środki pomocy państwa wdrażane celem wsparcia takiej likwidacji muszą być zgodne z zasadami określonymi w pkt 69–82.

6.2. Warunki zatwierdzania pomocy na likwidację

69.	Państwa członkowskie są zobowiązane do przedłożenia planu uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowej.

70.	Komisja oceni zgodność środków pomocy, które mają zostać wdrożone w celu uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych, mutatis mutandis na takich samych zasadach, jak określono w sekcjach 2, 3 i 4 komunikatu w sprawie restrukturyzacji w odniesieniu do pomocy restrukturyzacyjnej.

71.	Ze względu na szczególny charakter uporządkowanej likwidacji pojawiają się zastrzeżenia przedstawione w pkt 72–78.

6.2.1. Ograniczenie kosztów likwidacji

72.

Państwa członkowskie powinny wykazać, że pomoc umożliwia instytucjom kredytowym skuteczną i uporządkowaną likwidację, ograniczając jednocześnie kwotę pomocy do minimum niezbędnego do utrzymania ich działalności w czasie likwidacji w celu realizacji celów i spełnienia wymogów w zakresie podziału obciążenia określonych w niniejszym komunikacie.

6.2.2. Ograniczenie zakłóceń konkurencji

73.	Aby uniknąć nadmiernych zakłóceń konkurencji, faza likwidacji powinna trwać tylko przez taki okres, jaki jest ściśle niezbędny dla uporządkowanego przeprowadzenia tego procesu.

74.

Dopóki będąca beneficjentem instytucja kredytowa kontynuuje działalność, nie wolno jej aktywnie konkurować na rynku ani podejmować nowej działalności. Zasadniczo jej działania muszą być ograniczone do kontynuacji i zakończenia już rozpoczętych działań dla istniejących klientów. Wszelkie nowe działania w zakresie obsługi istniejących klientów muszą ograniczać się do zmiany warunków obowiązujących umów i restrukturyzacji istniejących pożyczek, pod warunkiem że takie zmiany podnoszą wartość bieżącą netto odpowiednich aktywów.

75.	Politykę cenową likwidowanej instytucji kredytowej należy kształtować w taki sposób, aby zachęcić klientów do znalezienia bardziej atrakcyjnej alternatywy.

76.

Jeżeli konieczne jest zezwolenie na prowadzenie działalności bankowej, np. w przypadku banku likwidującego złe aktywa lub tymczasowej instytucji utworzonej wyłącznie w celu przeprowadzenia uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowej („bank pomostowy”), powinno ono ograniczać się do działań absolutnie niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji. Właściwy organ nadzoru powinien odebrać instytucji zezwolenie na prowadzenie działalności bankowej najszybciej jak to możliwe.

6.2.3. Podział obciążenia

77.

W kontekście uporządkowanej likwidacji należy zadbać o ograniczenie pokusy nadużycia, w szczególności poprzez zapobiegnięcie sytuacji, w której z dodatkowej pomocy korzystają udziałowcy i właściciele długów podporządkowanych. W związku z tym roszczenia udziałowców i właścicieli długów podporządkowanych nie mogą zostać przekazane żadnemu podmiotowi kontynuującemu działalność gospodarczą.

78.	Należy przestrzegać wymagań określonych mutatis mutandis w sekcjach 3.1.2 i 3.1.3.

6.3. Sprzedaż instytucji kredytowej podczas procedury uporządkowanej likwidacji

79.

Sprzedaż instytucji kredytowej podczas procedury uporządkowanej likwidacji może pociągnąć za sobą pomoc państwa dla kupującego, chyba że sprzedaż zorganizowano w ramach otwartej, bezwarunkowej i konkurencyjnej procedury przetargowej i aktywa sprzedano oferentowi, który zaproponował najwyższą cenę. Taka konkurencyjna procedura przetargowa powinna, w stosownych przypadkach, umożliwiać sprzedaż części instytucji różnym oferentom.

80.

Określając, czy kupujący instytucję kredytową bądź jej część otrzymał pomoc państwa, Komisja analizuje w szczególności:

a)	czy proces sprzedaży ma charakter otwarty, bezwarunkowy i niedyskryminacyjny;

b)	czy sprzedaż odbywa się na warunkach rynkowych;

c)	czy instytucja kredytowa lub rząd, w zależności od wybranej struktury, dążą do uzyskania jak najwyższej ceny za sprzedawane aktywa i zobowiązania.

81.	Jeżeli Komisja stwierdzi, że kupujący otrzymał pomoc, to osobno ocenia zgodność tej pomocy.

82.

Jeżeli pomoc przyznano na rzecz sprzedawanej działalności gospodarczej (a nie nabywcy tej działalności), zgodność takiej pomocy jest indywidualnie analizowana w świetle niniejszego komunikatu. Jeżeli proces likwidacji pociąga za sobą sprzedaż podmiotu gospodarczego posiadającego znaczny udział w rynku, Komisja oceni konieczność wdrożenia środków ograniczających zakłócenia konkurencji spowodowane przez pomoc na rzecz tego podmiotu gospodarczego i zbada rentowność podmiotu powstałego w wyniku sprzedaży. Podczas oceny rentowności Komisja należycie uwzględnia rozmiar i siłę kupującego w stosunku do rozmiaru i siły nabywanego przedsiębiorstwa.

6.4. Warunki zatwierdzania programów uporządkowanej likwidacji

83.

Wdrożenie przez państwa członkowskie programów mających na celu zajęcie się kwestią instytucji kredytowych znajdujących się w trudnej sytuacji może obejmować możliwość przyznania pomocy w celu zapewnienia uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych znajdujących się w trudnej sytuacji przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego efektu mnożnikowego w danym sektorze i całej gospodarce.

84.

Komisja uważa, że programy pomocy na likwidację dla instytucji kredytowych o ograniczonych rozmiarach (24) mogą zostać zatwierdzone, jeżeli są dobrze opracowane, tak aby zapewnić zgodność z wymogami dotyczącymi podziału obciążenia przez udziałowców i właścicieli długów podporządkowanych określonymi w pkt 44 oraz usunąć pokusę nadużycia i rozwiązać inne problemy związane z konkurencją.

85.	Zgodność takich programów będzie oceniana w świetle warunków określonych w sekcji 3. Zgłaszając program Komisji, państwo członkowskie musi więc dostarczyć szczegółowych informacji dotyczących procedury i warunków interwencji na rzecz instytucji będących beneficjentami.

86.

Jako że stopień zakłócenia konkurencji może się różnić w zależności od charakteru instytucji będącej beneficjentem i jej pozycji na rynku, do zagwarantowania, że proces nie prowadzi do nadmiernych zakłóceń konkurencji, niezbędna może być ocena indywidualna. W związku z tym środki pomocy w ramach zatwierdzonego programu na rzecz instytucji kredytowych, których suma aktywów przekracza 3 000 mln EUR, muszą być indywidualnie zgłaszane do zatwierdzenia.

6.5. Monitorowanie

87.	Państwa członkowskie muszą składać okresowe sprawozdania, przynajmniej raz na rok, dotyczące funkcjonowania każdego programu zatwierdzonego zgodnie z sekcją 6.4. Sprawozdania te muszą też zawierać informacje dotyczące każdej instytucji kredytowej likwidowanej zgodnie z sekcją 6.4.

88.

Aby umożliwić Komisji monitorowanie postępów procedury uporządkowanej likwidacji oraz jej wpływu na konkurencję, państwa członkowskie muszą składać okresowe sprawozdania (przynajmniej raz na rok) dotyczące rozwoju procedury likwidacji każdego likwidowanego banku oraz sprawozdanie końcowe po zakończeniu procedury likwidacji. W niektórych przypadkach można wyznaczyć powiernika ds. monitorowania, powiernika ds. zbycia albo obu z nich w celu zapewnienia zgodności ze wszelkimi warunkami i wymogami będącymi podstawą zatwierdzenia pomocy.

7. WEJŚCIE W ŻYCIE I OKRES OBOWIĄZYWANIA

89.	Komisja będzie stosować zasady określone w niniejszym komunikacie od dnia 1 sierpnia 2013 r.

90.	Zgłoszenia zarejestrowane przez Komisję przed dniem 1 sierpnia 2013 r. bada się w świetle kryteriów obowiązujących w chwili dokonywania zgłoszenia.

91.	Komisja zbada zgodność z rynkiem wewnętrznym wszelkiej pomocy przyznanej bez jej zgody i tym samym naruszającej art. 108 ust. 3 Traktatu na podstawie niniejszego komunikatu, jeżeli część lub całość tej pomocy przyznano po publikacji komunikatu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

92.	We wszelkich innych przypadkach Komisja przeprowadza analizę na podstawie komunikatów w sprawie kryzysu obowiązujących w dniu przyznania pomocy.

93.	W miarę potrzeb Komisja dokona przeglądu niniejszego komunikatu, w szczególności w celu uwzględnienia zmian warunków rynkowych lub otoczenia regulacyjnego, które mogą mieć wpływ na zasady określone w komunikacie.

94.	Komunikat bankowy z 2008 r. traci ważność ze skutkiem od dnia 31 lipca 2013 r.

95.	Skreśla się pkt 47 i załącznik 5 do komunikatu w sprawie aktywów o obniżonej wartości.

96.

W komunikacie w sprawie restrukturyzacji wprowadza się następujące zmiany:

W pkt 4 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „Jeżeli instytucja finansowa otrzymuje pomoc państwa, państwo członkowskie powinno przedstawić plan restrukturyzacji mający na celu potwierdzenie lub przywrócenie długoterminowej rentowności poszczególnych banków niewymagającej dalszej pomocy państwa.”.

Skreśla się przypis 4 dotyczący pkt 4.

Punkt 7 tiret trzecie otrzymuje brzmienie: „Komisja stosuje podstawową zasadę odpowiedniego podziału obciążenia między państwa członkowskie i banki będące beneficjentami z uwzględnieniem ogólnej sytuacji sektora finansowego.”.

Skreśla się pkt 8.

W przypisie 1 dotyczącym pkt 21 pierwsze zdanie otrzymuje brzmienie: „Zob. sekcję 6 komunikatu bankowego z 2013 r.”.

Punkt 25 otrzymuje brzmienie: „Każde ewentualne odstępstwo od odpowiedniego podziału obciążenia ex ante, przyznane wyjątkowo przed zatwierdzeniem planu restrukturyzacji z uwagi na stabilność finansową, należy zrekompensować wkładem na późniejszym etapie restrukturyzacji, np. w formie klauzul o wycofaniu lub bardziej dogłębnej restrukturyzacji, w tym dodatkowych środków mających na celu ograniczenie zakłócenia konkurencji.”.

(1) Komunikat Komisji – Zastosowanie zasad pomocy państwa do środków podjętych w odniesieniu do instytucji finansowych w kontekście obecnego, globalnego kryzysu finansowego („komunikat bankowy z 2008 r.”) (Dz.U. C 270 z 25.10.2008, s. 8); komunikat Komisji – Dokapitalizowanie instytucji finansowych w związku z obecnym kryzysem finansowym: ograniczenie pomocy do niezbędnego minimum oraz mechanizmy zabezpieczające przed nadmiernym zakłóceniem konkurencji („komunikat o dokapitalizowaniu”) (Dz.U. C 10 z 15.1.2009, s. 2); komunikat Komisji w sprawie postępowania z aktywami o obniżonej wartości we wspólnotowym sektorze bankowym („komunikat w sprawie aktywów o obniżonej wartości”) (Dz.U. C 72 z 26.3.2009, s. 1); komunikat w sprawie przywrócenia rentowności i oceny środków restrukturyzacyjnych stosowanych w sektorze finansowym w dobie kryzysu zgodnie z regułami pomocy państwa („komunikat w sprawie restrukturyzacji”) (Dz.U. C 195 z 19.8.2009, s. 9); komunikat Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 stycznia 2011 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz instytucji finansowych w kontekście kryzysu finansowego („komunikat w sprawie przedłużenia z 2010 r.”) (Dz.U. C 329 z 7.12.2010, s. 7) oraz komunikat Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 stycznia 2012 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz instytucji finansowych w kontekście kryzysu finansowego („komunikat w sprawie przedłużenia z 2011 r.”) (Dz.U. C 356 z 6.12.2011, s. 7).

(2) Zob. komunikat w sprawie przedłużenia z 2011 r., pkt 14.

(3) Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych z dnia 6 czerwca 2012 r., COM(2012) 0280 final.

(4) Zob. np. komunikat w sprawie restrukturyzacji, pkt 22.

(5) Tamże, pkt 24.

(6) Zob. dokument roboczy służb Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji z dnia 30 kwietnia 2010 r. dotyczący stosowania reguł pomocy państwa do rządowych programów gwarancji, które mają zostać udzielone po dniu 30 czerwca 2010 r., obejmujących długi banków.

(7) Komunikat ten określa wymogi dotyczące przedkładania planu restrukturyzacji w odniesieniu do wszystkich banków korzystających ze wsparcia publicznego w postaci środków w zakresie kapitału lub aktywów o obniżonej jakości, niezależnie od kwoty pomocy.

(8) „Właściwy organ nadzoru” oznacza właściwy organ krajowy wyznaczony przez uczestniczące państwo członkowskie zgodnie z dyrektywą 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (Dz.U. L 177 z 30.6.2006, s. 1) lub Europejski Bank Centralny w ramach zadań z zakresu nadzoru powierzonych mu na mocy art. 1 wniosku Komisji dotyczącego rozporządzenia Rady powierzającego Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi w odniesieniu do instytucji kredytowych z siedzibą w państwie członkowskim uczestniczącym w jednolitym mechanizmie nadzorczym.

(9) Porównaj: przypis 1.

(10) Zgodnie z definicją określoną w art. 4 ust. 1 dyrektywy 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe.

(11) Pierwsza dyrektywa Rady 73/239/EWG z dnia 24 lipca 1973 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie (Dz.U. L 228 z 16.8.1973, s. 3).

(12) Dyrektywa 2002/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 listopada 2002 r. dotycząca ubezpieczeń na życie (Dz.U. L 345 z 19.12.2002, s. 1).

(13) Dyrektywa 98/78/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 1998 r. w sprawie dodatkowego nadzoru nad zakładami ubezpieczeń w grupach ubezpieczeniowych (Dz.U. L 330 z 5.12.1998, s. 1).

(14) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych do działalności, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 338).

(15) Zgodnie z danymi za ostatni dostępny rok, publikowanymi przez OECD na jej stronie internetowej w dziale poświęconym średnim rocznym wynagrodzeniom, w cenach stałych, http://stats.oecd.org/Index.aspx

(16) Zgodnie z definicją zawartą w art. 26 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 1).

(17) Można to osiągnąć np. poprzez utworzenie spółki holdingowej. Udział w banku wykazano by po stronie aktywów spółki holdingowej, a kapitał własny, hybrydowy i dług podporządkowany obecne w banku przed interwencją w postaci pomocy państwa stanowią stronę zobowiązań spółki holdingowej o takiej samej strukturze pod względem pierwszeństwa spłaty, jak w banku przed interwencją w postaci pomocy państwa.

(18) Na przykład jeżeli wykupienie odbywa się ze zniżką wynoszącą co najmniej 10 % wartości nominalnej w stosunku do ceny rynkowej (lub, w przypadku braku rynku, wskaźnika zastępującego cenę rynkową) w celu wygenerowania zysków lub jeżeli wykupienie jest częścią wymiany zapewniającej instytucji kredytowej kapitał wyższej jakości, ograniczając niedobór kapitału.

(19) Banki, które na dzień wejścia w życie niniejszego komunikatu otrzymały już zatwierdzoną pomoc na ratowanie, ale nie uzyskały jeszcze ostatecznego zatwierdzenia pomocy restrukturyzacyjnej, mogą otrzymać wsparcie w ramach programu na utrzymanie płynności finansowej bez indywidualnego zgłoszenia.

(20) W takich przypadkach środki następnie ocenia się jako część planu restrukturyzacji.

(21) Dyrektywa 94/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemów gwarancji depozytów (Dz.U. L 135 z 31.5.1994, s. 5).

(22) Zob. analogicznie wyrok z 2006 r. w sprawie T-351/02 Deutsche Bahn przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II-1047 oraz wyrok z 2009 r. w sprawie C-460/07 Puffer, Zb.Orz. s. I-3251, pkt 70.

(23) Zob. duński program likwidacyjny (Dz.U. C 312 z 17.11.2010, s. 5).

(24) Zob. np. N 407/10, duński program likwidacyjny dla banków (Dz.U. C 312 z 17.11.2010, s. 7).

30.7.2013

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 216/22

Streszczenie decyzji Komisji

z dnia 27 lutego 2013 r.

uznającej koncentrację za niezgodną z rynkiem wewnętrznym i Porozumieniem EOG

(Sprawa COMP/M.6663 – Ryanair/Aer Lingus III)

(notyfikowana jako dokument nr C(2013) 1106 final)

(Jedynie tekst w języku angielskim jest autentyczny)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

2013/C 216/07

Dnia 27 czerwca 2013 r. Komisja przyjęła decyzję w sprawie połączenia przedsiębiorstw zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (1), a w szczególności art. 8 ust. 3 tego rozporządzenia. Pełny tekst decyzji w autentycznej wersji językowej przedmiotowej sprawy, w wersji nieopatrzonej klauzulą poufności, znajduje się na stronach Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji, pod następującym adresem:

http://ec.europa.eu/comm/competition/index_en.html

I. STRONY

(1)

Ryanair jest tanim przewoźnikiem świadczącym usługi w zakresie bezpośrednich regularnych przewozów lotniczych, głównie w Europie. Przedsiębiorstwo dysponuje flotą 294 samolotów i 51 bazami w Europie, spośród których najważniejsze to Londyn Stansted, Bruksela Charleroi, Mediolan Bergamo i Dublin. W sezonie letnim IATA w 2012 r. Ryanair obsługiwał w szczególności 62 trasy krótkodystansowe z Dublina.

(2)

Aer Lingus jest przewoźnikiem z siedzibą w Irlandii. Oferuje on głównie usługi bezpośrednich rejsowych przewozów lotniczych. Przedsiębiorstwo Aer Lingus posiada podstawową bazę w porcie lotniczym w Dublinie, skąd obsługuje znaczną część swoich rejsowych lotów. W sezonie letnim w 2012 r. Air Lingus (w tym Aer Arann) obsługiwało 66 tras krótkodystansowych z Dublina. Aer Lingus nie należy do żadnego sojuszu przewoźników lotniczych i rozwija koncepcję „architektury otwartej sieci”, w ramach której jego neutralność umożliwia mu współpracę z różnymi sojuszami oraz oferowanie połączeń – oprócz świadczenia usług transportu bezpośredniego – przez główne węzły do miejsc docelowych na całym świecie.

(3)	Udział mniejszościowy Ryanair w Aer Lingus stanowi 29,82 % całego wyemitowanego kapitału akcyjnego Aer Lingus i czyni z Ryanair największego akcjonariusza Aer Lingus. Kolejnym największym akcjonariuszem jest rząd irlandzki (Minister Finansów), który posiada 25,1 % akcji.

II. TRANSAKCJA

(4)

W dniu 24 lipca 2012 r., zgodnie z art. 4 rozporządzenia w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw, Komisja Europejska otrzymała zgłoszenie planowanej koncentracji, w wyniku której przedsiębiorstwo Ryanair Holdings plc („Ryanair”, Irlandia) przejmuje, w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw, kontrolę nad całym przedsiębiorstwem Aer Lingus Group plc („Aer Lingus”, Irlandia) w drodze oferty publicznej ogłoszonej dnia 19 czerwca 2012 r. („transakcja”).

III. STRESZCZENIE

(5)

Po pierwszym etapie badania rynku Komisja uznała, że transakcja wchodzi w zakres stosowania rozporządzenia w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw i wyraziła poważne wątpliwości co do jej zgodności z rynkiem wewnętrznym i Porozumieniem EOG. W rezultacie w dniu 29 sierpnia 2012 r. Komisja wszczęła postępowanie zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. c) wspomnianego rozporządzenia.

(6)

Na drugim etapie badania rynku potwierdzono istnienie problemów w zakresie konkurencji na szeregu rynków, co doprowadziło do wydania pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń w dniu 13 listopada 2012 r. Strony miały możliwość przedstawienia swoich poglądów w pisemnej odpowiedzi na nie. W dniu 14 grudnia 2012 r. Komisja wysłała Ryanair pismo zawierające opis stanu faktycznego, na które Ryanair odpowiedziało w dniu 20 grudnia 2012 r.

(7)

Zgodnie z art. 8 ust. 2 rozporządzenia w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw Ryanair przedstawiło w dniu 17 października 2012 r. pierwszy formalny zbiór zobowiązań. Komisja zdecydowała, że badanie rynku nie jest uzasadnione, ponieważ zobowiązania z dnia 17 października 2012 r. nie obejmowały wszystkich tras, co do których w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń wstępnie uznano, że transakcja znacząco utrudniłaby skuteczną konkurencję.

(8)

W dniu 7 grudnia 2012 r. Ryanair przedstawiło zmienioną wersję zobowiązań. W odpowiedzi na przedłożenie tych zobowiązań Komisja przystąpiła do badania rynku. W wyniku badania rynku Ryanair przedstawiło w dniu 15 stycznia 2013 r. zmodyfikowany zbiór zobowiązań. Z uwagi na wyniki drugiego badania rynku Ryanair przedłożyło w dniu 1 lutego 2013 r. zmieniony zbiór zobowiązań (dalej: „ostateczny zbiór zobowiązań”). Rozpoczęto trzecie badanie rynku.

(9)	Badanie rynku wykazało, że ostateczny zbiór zobowiązań zaproponowanych przez Ryanair nie jest w stanie wyeliminować istotnych przeszkód na drodze skutecznej konkurencji.

(10)	W związku z tym w dniu 27 lutego 2013 r. Komisja przyjęła zgodnie z art. 8 ust. 3 rozporządzenia w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw decyzję, w której uznała transakcję za niezgodną z rynkiem wewnętrznym i Porozumieniem EOG („decyzja”).

IV. UZASADNIENIE

A. Właściwe rynki produktowe

(11)

Zarówno Ryanair, jak i Aer Lingus świadczą usługi rejsowych lotniczych przewozów pasażerskich w obrębie EOG, a ich działalność pokrywa się na 46 trasach do Irlandii i z Irlandii. Transakcja nie miała wpływu na żadne inne rynki poza tymi, które są związane z usługami pasażerskich przewozów lotniczych.

1. Tradycyjne podejście oparte na zestawieniu: miejsce odlotu i miejsce przylotu (OiP)

(12)

Zgodnie ze swoją praktyką decyzyjną Komisja oceniła transakcję na podstawie podejścia polegającego na zestawieniu w pary miast stanowiących miejsce odlotu i miejsce przylotu („podejście OiP”), które odzwierciedla substytucyjność po stronie popytu. W rezultacie każda kombinacja miejsca odlotu i miejsca przylotu była traktowana jako odrębny rynek.

(13)

Ponadto w przedmiotowym przypadku Komisja uznała, że pasażerowie tranzytowi nie stanowią części tego samego rynku co pasażerowie kategorii OIP oraz nie należy zdefiniować ogólnego rynku lotów krótkodystansowych do Irlandii i z Irlandii, z uwagi na niewielki stopień substytucyjności po stronie podaży między różnymi parami OiP, ani rynku „klientów, dla których miejsce przylotu jest nieistotne”, biorąc pod uwagę, że w przypadku ogromnej większości pasażerów po prostu nie da się zastąpić lotu z Irlandii do jednego miejsca przylotu połączeniem do innego miejsca.

2. Substytucyjność portów lotniczych

(14)

Zgodnie ze swoją wcześniejszą praktyką decyzyjną, definiując właściwe rynki OiP w odniesieniu do usług pasażerskiego przewozu lotniczego, Komisja zbadała, czy loty z lub do portów lotniczych, których obszary ciążenia pokrywają się w wystarczającym stopniu, mogą być uważane za substytuty z punktu widzenia pasażerów.

(15)

W swojej ocenie substytucyjności portów lotniczych Komisja oparła się na następujących jakościowych i ilościowych źródłach dowodowych: (i) precedensy Komisji, a zwłaszcza decyzji z 2007 r., w której szczegółowo oceniono substytucyjność portów lotniczych w odniesieniu do połączeń do Irlandii i z Irlandii; (ii) „pierwsza zmienna reprezentatywna”, jaką stanowi obszar ciążenia portu lotniczego, z którego można dojechać do centrum właściwego miasta, przejeżdżając nie więcej niż 100 km lub w czasie nie dłuższym niż godzina jazdy, przy czym zmienna ta służy ustaleniu, czy porty lotnicze wydają się substytucyjne na pierwszy rzut oka; (iii) wyniki badania rynku; (iv) zachowanie Aer Lingus i Ryanair w zakresie monitorowania cen; (v) sposób sprzedaży usług przez Ryanair oraz (vi) analiza korelacji pomiędzy cenami, która zapewniła poparcie w wymiarze ilościowym wniosków wyciągniętych przez Komisję w odniesieniu do definicji rynku. Komisja wyciągnęła wnioski metodą łączenia dowodów.

(16)

W przedmiotowym przypadku substytucyjność usług rejsowych przewozów lotniczych z różnych portów lotniczych była istotna z trzech powodów: (i) dla ustalenia, czy działalność stron pokrywa się; (ii) dla celów oceny presji konkurencyjnej w odniesieniu do linii lotniczych prowadzących działalność w innych portach lotniczych oraz (iii) na potrzeby oceny możliwości wejścia na rynek na odpowiednich dodatkowych lotniskach.

(17)

Działalność Ryanair pokrywała się z działalnością Aer Lingus na 16 trasach (2), na których Aer Lingus i Ryanair obsługują połączenia między tymi samymi dwoma portami lotniczymi oraz których nie dotyczy kwestia substytucyjności portów lotniczych, ponieważ nie określono żadnych innych odpowiednich lotnisk.

(18)

Na dodatkowych 10 trasach (3) Ryanair i Aer Lingus obsługują loty do tego samego lotniska (metoda zestawiania w pary portów lotniczych), chociaż w mieście odlotu lub przylotu istniało więcej lotnisk niż jedno. W przypadku niektórych tras to drugie lotnisko było obsługiwane w równym stopniu przez jedną ze stron lub przez innego przewoźnika. Na tych trasach substytucyjność portów lotniczych była istotna w szczególności dla oceny możliwości wejścia na rynek potencjalnych konkurentów stron. Ponieważ jednak Komisja nie zidentyfikowała żadnych planów wejścia na rynek ani ekspansji, które doprowadziłyby do terminowego, prawdopodobnego i wystarczającego wejścia na rynek lub ekspansji, kładąc kres problemom w zakresie konkurencji w odniesieniu do danych tras, nie było konieczności wyciągania ostatecznego wniosku w odniesieniu do substytucyjności tych lotnisk na odpowiednich trasach z Dublina, Cork i Shannon.

(19)

Na 19 trasach („pary miast”) (4) Ryanair i Aer Lingus obsługują loty z Irlandii do różnych docelowych portów lotniczych. W odniesieniu do tych tras substytucyjność portów lotniczych była istotna w celu ustalenia, czy działalność stron pokrywa się. W przedmiotowej decyzji oceniono substytucyjność z punktu widzenia znacznej części pasażerów Aer Lingus i Ryanair, którzy podróżują z i do 17 portów lotniczych (5) do/z Dublina, Cork, Shannon lub Knock.

(20)

W odniesieniu do pozostałej jednej trasy dodatkowej, tj. Dublin–Bristol/Cardiff/Exeter, kwestia substytucyjności portów lotniczych była istotna tylko dla ustalenia, czy strony napotkałyby presję konkurencyjną, jeżeli chodzi o loty z Exeter do Dublina (kwestia ta nie była istotna dla ustalenia, czy działalność stron pokrywa się, ponieważ strony obsługują połączenia do tego samego lotniska (Bristol)).

(21)

W przedmiotowej decyzji stwierdza się, że następujące porty lotnicze są substytucyjne na trasach do i z Dublina, Cork, Shannon lub Knock, natomiast kwestię tego, czy usługi bezpośrednich rejsowych lotniczych przewozów pasażerskich odpowiednio między Dublinem lub Cork a niektórymi (6) parami portów lotniczych należą do tego samego rynku, pozostawiono otwartą, ponieważ nie miała ona żadnych konsekwencji w kontekście oceny wpływu na konkurencję:

Barcelona El Prat, Girona i Reus	Londyńskie porty lotnicze (Heathrow, Gatwick, Stansted, Luton i City)	Sztokholm Arlanda i Skavsta
Bilbao i Santander	Manchester i Liverpool (dla Cork i Shannon)	Tuluza i Carcassonne
Birmingham i East Midlands (dla Knock)	Mediolan Linate, Malpensa i Bergamo	Wenecja i Treviso
Bruksela i Charleroi	Monachium i Memmingen	Wiedeń i Bratysława
Glasgow i Prestwick	Paryż CDG, Beauvais i Orly	Warszawa i Modlin
Frankfurt i Hahn	Rzym Fiumicino i Ciampino

3. Rynek lotów bezpośrednich i lotów pośrednich

(22)

Zgodnie z wcześniejszą praktyką decyzyjną Komisji poziom substytucyjności między lotami pośrednimi a lotami bezpośrednimi w dużej mierze zależy od czasu trwania lotu. Z reguły im dłuższy lot, tym większe prawdopodobieństwo, że loty pośrednie wywierają presję konkurencyjną na połączenia bezpośrednie.

(23)

Komisja uznała, że z uwagi na fakt, iż w przedmiotowym przypadku pokrywające się trasy są krótkodystansowe (tj. lot trwa mniej niż sześć godzin) lub średniodystansowe (lot trwa ponad trzy godziny, a loty bezpośrednie zazwyczaj nie dają możliwości odbycia jednodniowej podróży powrotnej), mało jest prawdopodobne, aby loty pośrednie wywierały presję konkurencyjną na połączenia bezpośrednie. W przedmiotowej decyzji stwierdza się jednak, że kwestia tego, czy loty pośrednie należałyby do tego samego rynku, może pozostać otwarta, gdyż w ostatecznym rozrachunku nie zmieniłaby wyniku oceny wpływu na konkurencję.

4. Rozróżnienie grup pasażerów

(24)

W decyzji z 2007 r. Komisja stwierdziła, że nie należy definiować odrębnych rynków dla różnych kategorii pasażerów, w szczególności z uwagi na ustalenie, że obie linie lotnicze nie wprowadzały rozróżnienia między różnymi kategoriami pasażerów, ponieważ na trasach krótkodystansowych sprzedawały wyłącznie w jedną stronę bilety po restrykcyjnej taryfie. Ryanair, Aer Lingus i zdecydowana większość respondentów uczestniczących w badaniu rynku potwierdziły w przedmiotowym przypadku ten sam wniosek.

(25)

Komisja stwierdziła, że nie należy definiować odrębnych rynków dla różnych kategorii pasażerów, czy to według wagi, jaką pasażerowie przykładają (lub nie) do czynnika czasu, czy w zależności od tego, czy podróżują w celach służbowych czy w celach rekreacyjnych, i wreszcie według podejścia opartego na czasie między rezerwacją a odlotem.

5. Substytucyjność między usługami czarterowymi a lotami rejsowymi

(26)

Ryanair stwierdził, że znaczną presję konkurencyjną na usługi świadczone przez strony wywierały na trasach o charakterze rekreacyjnym w szczególności czarterowe linie lotnicze. Poza tym Ryanair zwrócił uwagę, że spadek działalności czarterowej w połączeniach z Irlandii był bezpośrednią konsekwencją ekspansji Ryanair na kilku trasach typu czarterowego.

(27)

Zgodnie ze swoją wcześniejszą praktyką decyzyjną Komisja wyróżniła trzy rodzaje działalności czarterowej:

(i)

sprzedaż wycieczek zorganizowanych – sprzedaży miejsc w ramach wycieczek zorganizowanych nie można było uznać za substytucyjną w stosunku do miejsc w lotach rejsowych oferowanych przez Ryanair i Aer Lingus na odnośnych trasach. Ustalenie to zostało potwierdzone przez większość respondentów uczestniczących w badaniu rynku. Większość pasażerów kupuje tylko bilety lotnicze, a nie zorganizowane wakacje;

(ii)

sprzedaż miejsc organizatorom turystyki – w kontekście popytu rynek ten jest rynkiem wyższego szczebla w stosunku do rynku sprzedaży miejsc dla klientów indywidualnych, a więc charakteryzuje się odmiennymi warunkami konkurencji. W związku z tym Komisja podtrzymała wniosek wyciągnięty w swoich poprzednich decyzjach, zgodnie z którym sprzedaż „hurtowa” pakietów miejsc organizatorom turystyki nie należy do tego samego rynku, co usługi rejsowych przewozów lotniczych dla klientów końcowych;

(iii)

sprzedaż miejsc na sam przelot klientom końcowym – Komisja uważa, że sprzedaż miejsc na sam przelot przez czarterowe linie lotnicze na tej samej trasie OiP jest podobna do sprzedaży usług rejsowych lotniczych przewozów pasażerskich. Niektórzy respondenci uczestniczący w badaniu rynku zwrócili jednak uwagę, że loty czarterowe charakteryzują się gorszą jakością w porównaniu z lotami rejsowymi nie tylko ze względu na ograniczoną liczbę miejsc na sam przelot i mniejszą widoczność dla konsumentów (poza częstotliwością lotów i cenami biletów). W każdym razie w przedmiotowej decyzji stwierdza się, że kwestię tę można pozostawić otwartą, gdyż w ostatecznym rozrachunku nie zmieniłaby wyniku oceny wpływu na konkurencję.

B. Ocena wpływu na konkurencję

1. Ramy ogólne

(28)

Komisja przeanalizowała zmiany sytuacji na rynku od 2007 r. Ogólnie rzecz biorąc, wydaje się, że główne zmiany to: (i) kryzys gospodarczy i finansowy, który od 2008 r. dotknął wielu państw członkowskich, w tym także Irlandię; (ii) dalsza konsolidacja w sektorze transportu lotniczego; (iii) spadek liczby rejsowych linii lotniczych prowadzących działalność w porcie lotniczym w Dublinie; (iv) wzrost liczby tras, na których Ryanair i Aer Lingus konkurują, w stosunku do poziomu istniejącego w momencie wydania decyzji z 2007 r., oraz wyższy poziom koncentracji; (v) spadek liczby lotów z Dublina obsługiwanych przez przedsiębiorstwa czarterowe; (vi) budowa nowej infrastruktury na lotnisku w Dublinie.

2. Traktowanie Aer Arann

(29)

Komisja uznała, że Aer Arann jest konkurentem Ryanair, ale nie jest konkurentem Aer Lingus. W rzeczywistości przedsiębiorstwo Aer Arann jest ściśle powiązane z Aer Lingus umową franczyzową i od niego zależne. W związku z tym w ocenie wpływu na konkurencję udział w rynku przedsiębiorstwa Aer Arann (prowadzącego działalność pod marką Aer Lingus Regional) przypisano Aer Lingus.

3. Udział w rynku oraz poziomy koncentracji

(30)	Strony miałyby bardzo duże udziały w rynku na wszystkich 46 trasach, na których ich działalność się pokrywa.

(31)

Transakcja prowadziłaby do uzyskania monopolu na 28 trasach: Dublin–Alicante/Murcia; Dublin–Berlin; Dublin–Bilbao/Santander; Dublin–Birmingham/East Midlands; Dublin–Bruksela/Charleroi; Dublin–Budapeszt; Dublin–Edynburg/Glasgow; Dublin–Fuerteventura; Dublin–Glasgow/Prestwick; Dublin–Manchester/Liverpool/Leeds; Dublin–Marsylia; Dublin–Mediolan/Bergamo; Dublin–Nicea; Dublin–Rzym; Dublin–Teneryfa; Dublin–Tuluza/Carcassonne; Dublin–Wenecja/Treviso; Dublin–Wiedeń/Bratysława; Dublin–Warszawa/Modlin; Cork–Alicante; Cork–Faro; Cork–Londyn; Cork–Manchester/Liverpool; Cork–Teneryfa; Knock–Birmingham/East Midlands; Knock–Londyn; Shannon–Manchester/Liverpool i Shannon–Londyn.

(32)	Na 18 pokrywających się trasach podmiot powstały z połączenia przedmiotowych przedsiębiorstw prowadziłby działalność równolegle z innymi przewoźnikami.

(33)	Na 11 z tych 18 tras pozostali przewoźnicy to przedsiębiorstwa czarterowe. Łączne udziały stron w rynku na każdej z tych tras nie przekroczyłyby 80 %.

(34)	Na 6 innych trasach spośród wspomnianych 18 tras konkurentami stron są przewoźnicy rejsowi, których model biznesowy różni się od modeli stosowanych przez strony. Na tych 6 trasach łączne udziały Ryanair i Aer Lingus w rynku wynosiłyby powyżej 50 %.

(35)	Na ostatniej pozostałej trasie, Dublin–Bristol/Cardiff/Exeter, jeżeli w rynku właściwym zostaną uwzględnione loty między Dublinem a Exeter, to konkurentem stron jest przedsiębiorstwo Flybe, rejsowy przewoźnik regionalny mający marginalny udział w rynku, wynoszący [5–10 %] (7).

4. Konkurencyjna bliskość Ryanair i Aer Lingus

(36)	Przeprowadzone przez Komisję badanie rynku wykazało, że Ryanair i Aer Lingus aktywnie konkurują na wszystkich pokrywających się trasach.

(37)	Na większości (28 z 46) pokrywających się tras Ryanair i Aer Lingus są jedynymi przewoźnikami. Na tych trasach Ryanair i Aer Lingus są z natury rzeczy swoimi najbliższymi konkurentami.

(38)

Nawet na tych trasach, na których Ryanair i Aer Lingus mają co najmniej jednego konkurenta, strony są najczęściej zdecydowanie największymi konkurentami, o czym świadczy między innymi znaczna różnica między udziałem w rynku konkurenta (konkurentów) a udziałem każdej ze stron. Strony są dla siebie najbliższymi konkurentami, również biorąc pod uwagę trasy obsługiwane przez przedsiębiorstwo czarterowe, na których strony są zdecydowanie największymi konkurentami.

(39)

Ponadto Ryanair i Aer Lingus mają podobne modele biznesowe, które różnią się od modeli stosowanych przez większość konkurentów. W szczególności zarówno Ryanair, jak i Aer Lingus oferują (przede wszystkim) usługi transportu bezpośredniego, różniące się od usług przewoźników sieciowych prowadzonych w systemie dowozowym. Obie strony stosują modele rzeczywistej wyceny połączeń jednokierunkowych, 1-klasową konfigurację w przypadku lotów krótkodystansowych i realizują większość rezerwacji na swoich stronach internetowych, a nie za pośrednictwem biur podróży – w przeciwieństwie do przewoźników sieciowych. Poza tym, w przeciwieństwie do innych konkurentów, obie strony mają bardzo dużą rozpoznawalność marki w Irlandii, a także dużą bazę w tym kraju, zwłaszcza w porcie lotniczym w Dublinie.

(40)	Przeprowadzona przez Komisję analiza regresji potwierdziła istnienie znaczącego wzajemnego oddziaływania konkurencyjnego między Ryanair a Aer Lingus.

(41)

W przedmiotowej decyzji stwierdza się, że Aer Lingus i Ryanair są dla siebie bardzo bliskimi, jeśli nie najbliższymi, konkurentami na wszystkich pokrywających się trasach. Transakcja prowadziłaby zatem do eliminacji tego bardzo ścisłego stosunku konkurencji i istotnej presji konkurencyjnej, jaką obaj przewoźnicy wywierają na siebie przed transakcją. Klienci mieliby znacznie bardziej ograniczony wybór możliwości podróży i jest mało prawdopodobne, aby konkurenci byli w stanie wystarczająco ograniczyć zachowania rynkowe podmiotu powstałego z połączenia stron, zwłaszcza w odniesieniu do ustalania taryf.

5. Wejście/bariery wejścia

(42)	Przeprowadzone przez Komisję badanie potwierdziło istnienie poważnych barier wejścia na rynek, które utrudniałyby nowym podmiotom dostęp do tras, na których pokrywa się działalność stron.

(43)

Te bariery wejścia związane są z silną pozycją rynkową Ryanair i Aer Lingus w Irlandii, a w szczególności z następującymi czynnikami:

(i)	silna pozycja rynkowa stron w Dublinie, Cork i Shannon wynikająca z posiadanych tam przez nie baz;

(ii)

podmiot powstały z połączenia stron dysponowałby dwiema najsilniejszymi markami w Irlandii i nowy podmiot potrzebowałby wiele czasu i musiałby dokonać znacznych inwestycji, aby podnieść jakość swojej marki. Z uwagi na ogłoszoną strategię podwójnej marki podmiot powstały z połączenia stron miałby w rzeczywistości silną pozycję rynkową w dwóch różnych segmentach rynku (tzn. w segmencie tanich lotów z minimalnym zakresem usług, jak również w segmencie o większym zakresie usług). Ta bariera wejścia była równie istotna na trasach do i z Dublina, Shannon, Cork i Knock;

(iii)

obawa przed agresywnymi działaniami odwetowymi ze strony podmiotu powstałego z połączenia stron w przypadku wejścia nowego podmiotu na rynek. Ta bariera wejścia była równie istotna na trasach do i z Dublina, Shannon, Cork i Knock;

(iv)

fakt, że nowe podmioty mogą mieć trudności z uzyskaniem przydziałów czasu na start lub lądowanie we wczesnych porannych godzinach szczytu oraz dostępu do miejsc postojowych w porcie lotniczym w Dublinie. Oprócz tego ograniczenia przepustowości niektórych docelowych portów lotniczych przyczyniłyby się do podniesienia i tak już znacznych barier wejścia;

(v)	poziom opłat lotniskowych w porcie lotniczym w Dublinie przypuszczalnie zniechęcałby nowe podmioty do uruchomienia połączeń z Dublina lub do Dublina;

(vi)	wielu konkurentów nie uważa irlandzkiego rynku za atrakcyjny, a pogorszenie koniunktury gospodarczej w Irlandii (lecz także w innych państwach członkowskich, takich jak Hiszpania) w jeszcze większym stopniu zmniejszyło atrakcyjność irlandzkiego rynku w porównaniu z sytuacją z 2007 r.;

(vii)

zdolność stron do wpływania na podejmowanie decyzji w irlandzkich portach lotniczych, na przykład w zakresie koordynacji przydziałów czasu na start lub lądowanie (w Dublinie), kwestii operacyjnych oraz wykorzystania i rozwoju infrastruktury portów lotniczych w Dublinie, Cork i Shannon.

(44)	Wniosek, że w przedmiotowym przypadku bariery wejścia są wysokie, potwierdza ponadto fakt, że w ostatnich latach miało miejsce niewiele przypadków wejścia na rynek (przez linie lotnicze inne niż Ryanair lub Aer Lingus) na pokrywających się trasach.

6. Formy wejścia/ekspansji

(45)

Wyniki badania rynku wykazały, że aby stać się skutecznym konkurentem podmiotu powstałego z połączenia stron w każdym z portów lotniczych w Dublinie, Cork i Shannon, nowy podmiot musiałby utworzyć bazę na każdym z tych lotnisk. Bez wielu tras, na które można byłoby rozłożyć te koszty stałe, trudno byłoby osiągnąć taki sam poziom oszczędności kosztowej, jaki charakteryzuje zarówno Ryanair, jak i Aer Lingus. Ponadto baza umożliwia oferowanie interesującego rozkładu lotów z odlotami we wczesnych godzinach porannych i przylotami późnym wieczorem, a także z wystarczającą liczbą połączeń, a zatem zwiększanie obecności na rynku i znajomości marki.

(46)

W przedmiotowej decyzji stwierdza się, że baza w Irlandii (a zwłaszcza w Dublinie) wydaje się zatem mieć kluczowe znaczenie dla przewoźników pod względem możliwości zapewnienia odpowiedniego zasięgu na rynku irlandzkim i wywierania odpowiedniej presji konkurencyjnej na podmiot powstały z połączenia stron.

7. Plany wejścia na rynek rzeczywistych i potencjalnych konkurentów

(47)	Komisja przeanalizowała, czy potencjalni konkurenci mieliby indywidualne lub łączne plany wejścia i ekspansji, które byłyby wystarczające do zrównoważenia antykonkurencyjnych skutków transakcji dla przedmiotowych tras.

(48)

Poza tym w przedmiotowym przypadku konkurujące wejście musiałoby nastąpić na 32 pokrywających się trasach, na których Ryanair posiada bazy na obu ich końcach. W takich okolicznościach wejście wydaje się jeszcze trudniejsze. Ponadto według większości konkurentów sama możliwość wejścia na rynek nie miałaby dyscyplinującego wpływu na podmiot powstały z połączenia stron po transakcji.

(49)	W przedmiotowej decyzji stwierdza się, że antykonkurencyjne skutki transakcji byłyby w sposób niewystarczający zrekompensowane wejściem na pojedyncze trasy lub szerzej zakrojonym wejściem na rynek przewoźników obsługujących niektóre trasy do i ze swoich baz.

8. Rzeczywista konkurencja (8)

(50)

W przedmiotowej decyzji stwierdza się, że transakcja mogłaby znacząco utrudnić skuteczną konkurencję, w szczególności w wyniku osiągnięcia pozycji dominującej na następujących 28 trasach, na których podmiot powstały z połączenia stron miałby po transakcji monopol: Dublin–Alicante/Murcia; Dublin–Berlin; Dublin–Bilbao/Santander; Dublin–Birmingham/East Midlands; Dublin–Bruksela; Dublin–Budapeszt; Dublin–Edynburg/Glasgow; Dublin–Fuerteventura; Dublin–Glasgow International/Prestwick; Dublin–Manchester/Liverpool/Leeds; Dublin–Marsylia; Dublin–Mediolan; Dublin–Nicea; Dublin–Rzym; Dublin–Teneryfa; Dublin–Tuluza/Carcassonne; Dublin–Wenecja/Treviso; Dublin–Wiedeń/Bratysława; Dublin–Warszawa/Modlin; Cork–Alicante; Cork–Faro; Cork–Londyn; Cork–Manchester/Liverpool; Cork–Teneryfa; Knock–Birmingham/East Midlands; Knock–Londyn; Shannon–Manchester/Liverpool i Shannon–Londyn.

(51)

W przedmiotowej decyzji stwierdza się, że transakcja może znacząco utrudnić skuteczną konkurencję w wyniku osiągnięcia pozycji dominującej na następujących 7 trasach, na których działalność prowadzą inni przewoźnicy rejsowi: Dublin–Bristol/Cardiff/Exeter (niezależnie od dokładnej definicji rynku); Dublin–Frankfurt; Dublin–Londyn; Dublin–Madryt; Dublin–Monachium; Dublin–Paryż i Dublin–Sztokholm. Ponadto transakcja może również doprowadzić do eliminacji bardzo ścisłego stosunku konkurencji między Ryanair a Aer Lingus, a tym samym do zlikwidowania istotnej presji konkurencyjnej, jaką na każdej z tych tras obaj przewoźnicy wywierają na siebie przed transakcją. Wybór możliwości podróży dostępnych klientom zostałby zatem znacznie ograniczony i jest mało prawdopodobne, aby inni konkurenci obsługujący te trasy byli w stanie wystarczająco ograniczyć zachowanie rynkowe podmiotu powstałego z połączenia stron, zwłaszcza w odniesieniu do ustalania taryf na każdej z tych tras.

(52)

W przedmiotowej decyzji stwierdza się, że transakcja mogłaby znacząco utrudnić skuteczną konkurencję, w szczególności w wyniku osiągnięcia pozycji dominującej na następujących 11 trasach, na których działalność prowadzą przedsiębiorstwa czarterowe: Dublin–Barcelona; Dublin–Faro; Dublin–Gran Canaria; Dublin–Ibiza; Dublin–Lanzarote; Dublin–Malaga; Dublin–Palma; Cork–Barcelona; Cork–Lanzarote; Cork–Malaga i Cork–Palma. Ponadto transakcja może również doprowadzić do eliminacji bardzo ścisłego stosunku konkurencji między Ryanair a Aer Lingus, a tym samym do zlikwidowania istotnej presji konkurencyjnej, jaką na tych trasach obaj przewoźnicy wywierają na siebie przed transakcją. Klienci mieliby zatem znacznie ograniczony wybór możliwości podróży i mało jest prawdopodobne, aby czarterowe linie lotnicze były w stanie wystarczająco ograniczyć zachowania rynkowe podmiotu powstałego z połączenia stron na tych trasach, zwłaszcza w odniesieniu do ustalania taryf.

9. Potencjalna konkurencja

(53)

Kwestii konkurencji na trasach obecnie obsługiwanych zarówno przez Ryanair, jak i przez Aer Lingus z/do Dublina, Shannon i Cork, gdzie obaj przewoźnicy posiadają swoje bazy, nie można rozpatrywać odrębnie. Taka odrębna analiza oznaczałaby, że odpowiednie rynki produktowe są całkowicie niezależne od siebie. Obaj przewoźnicy mają elastyczność niezbędną do przesuwania i dodawania połączeń ze swoich baz istniejących w tych portach lotniczych w związku ze zmianami struktury konkurencji na różnych trasach obsługiwanych z ich baz. Dlatego też analiza musi również polegać na dynamicznym ustaleniu, w jakim stopniu zniknięcie najbliższego i najważniejszego konkurenta jednego przewoźnika może doprowadzić do wyeliminowania potencjalnej konkurencji, która ograniczałaby zachowania Ryanair i Aer Lingus, gdyby transakcja nie doszła do skutku.

(54)	Z analizy Komisji wynikało, że wskutek dynamicznego wzorca konkurowania stron między sobą i bardzo niewielkiego wpływu na strony, jaki miałoby wejście innych przewoźników na rynek, Ryanair i Aer Lingus wywierają na siebie potencjalną presję konkurencyjną.

(55)

W oparciu o ostrożne podejście w przedmiotowej decyzji stwierdza się, że transakcja mogłaby doprowadzić do znaczących zakłóceń skutecznej konkurencji, w szczególności w wyniku osiągnięcia lub wzmocnienia pozycji dominującej, na skutek wyeliminowania najbardziej prawdopodobnego potencjalnego kandydata do wejścia na rynek na następujących 6 trasach: (i) potencjalnie konkurencyjne trasy Ryanair: Dublin–Bolonia; Dublin–Bordeaux; Cork–Paryż/Beauvais; Cork–Monachium/Memmingen; Cork–Birmingham; (ii) potencjalnie konkurencyjne trasy Aer Lingus: Dublin–Newcastle.

C. Efektywność

(56)

Ryanair stwierdził, że transakcja doprowadziłaby do znacznego wzrostu efektywności, co byłoby korzystne dla wszystkich klientów. Ryanair wykorzystywałoby swoją wiedzę specjalistyczną w zakresie obniżania kosztów w celu zwiększenia efektywności Aer Lingus, obniżenia kosztów i cen tego przewoźnika oraz zwiększenia jego konkurencyjności w stosunku do innych linii lotniczych w głównych portach lotniczych.

(57)

Ryanair nie przedstawiło stosownych informacji mających na celu wykazanie, że zwiększenie efektywności jest możliwe do sprawdzenia, związane konkretnie z przedmiotowym połączeniem i możliwe do przełożenia na korzyści dla konsumentów. Komisja również nie znalazła możliwych do sprawdzenia dowodów na to, że Ryanair mogłoby ograniczyć koszty Aer Lingus bez niekorzystnych następstw dla innych elementów korzystnych dla konsumentów, takich jak jakość usług lub lokalizacja portu lotniczego. Ponadto deklarowany przez Ryanair wzrost efektywności w niektórych dziedzinach (takich jak ograniczenie kosztów osobowych, obniżenie kosztów paliwa oraz kosztów dystrybucji) prawdopodobnie nie miałby konkretnego związku z przedmiotowym połączeniem.

(58)

Argumenty dotyczące zwiększenia efektywności nie spełniały zatem trzech łącznych warunków określonych w wytycznych w sprawie połączeń horyzontalnych. Ponadto z uwagi na wyjątkowo wysoki łączny udział w rynku oraz brak terminowego, wystarczającego i prawdopodobnego wejścia na rynek wydaje się, że nie doszłoby do dostatecznego przeniesienia na konsumentów domniemanych korzyści wynikających ze zwiększenia efektywności.

D. Zobowiązania

1. Opis ostatecznego zbioru zobowiązań

1.1. Zbycie przez Aer Lingus działalności na 43 pokrywających się trasach na rzecz Flybe

(59)

Ryanair zaproponował przekazanie Flybe nowego i samodzielnego przedsiębiorstwa („zbywana działalność”, być może pod nazwą „Flybe Ireland”), na które przeniósłby szereg aktywów, w tym między innymi 100 mln EUR w gotówce, leasing co najmniej 9 statków powietrznych Airbus A320, przedziały czasu na start lub lądowanie w portach lotniczych (w miejscach odlotu i przylotu), pracowników oraz nieobjętą opłatami licencyjnymi, niewyłączną, niepodlegającą dalszemu udzielaniu i niezbywalną licencję na korzystanie ze znaku towarowego „Aer Lingus” przez 3 lata. Znak ten mógłby być wykorzystywany w połączeniu ze znakiem towarowym „Flybe”.

(60)	Ryanair zobowiązało się do opracowania w porozumieniu z Flybe planu operacyjnego zbywanej działalności na pierwszy rok, w którym to planie odzwierciedlona zostanie uzgodniona kwota prognozowanych rocznych zysków przed opodatkowaniem.

(61)

Flybe obsługiwałby uzgodniony rozkład lotów na 43 trasach przez minimalny okres wynoszący 6 sezonów IATA. Pod warunkiem że łączna tygodniowa liczba połączeń w sezonie, zaplanowana w ramach zbywanej działalności na wszystkich trasach do/z Irlandii, nie uległaby zmianie, przedsiębiorstwo Flybe byłoby zobowiązane do realizowania połączeń rejsowych: (i) na 90 % tras Flybe w trzecim i czwartym sezonie IATA z pierwszych 6 sezonów IATA oraz (ii) na 85 % tras Flybe w piątym i szóstym sezonie IATA z pierwszych 6 sezonów IATA.

(62)	Na wypadek niewłaściwego wykorzystania przedziałów czasu ustanowiono mechanizm sankcji w ruchomej skali odzwierciedlającej znaczenie trasy, zgodnie z którym sankcje stopniowo maleją przez cały okres pierwszych 6 sezonów IATA.

(63)	W ciągu pierwszych 6 sezonów IATA przedsiębiorstwo Flybe założyłoby bazę w porcie lotniczym w Dublinie i umieściłoby w celach operacyjnych jeden statek powietrzny w porcie lotniczym w Cork.

(64)

W ciągu pierwszych 3 sezonów IATA ekran powitalny na stronie internetowej Aer Lingus byłby podzielony na dwie połowy, na których umieszczone będą znaki towarowe i logotypy odpowiednio Aer Lingus i zbywanej działalności, przy czym obie połowy miałyby hiperłącza do właściwych stron internetowych umożliwiających dokonanie rezerwacji. Po pierwszych 3 sezonach IATA na górze strony internetowej Aer Lingus umieszczony zostałby baner z odnośnikiem internetowym do strony internetowej zbywanej działalności.

(65)	W odniesieniu do 6 tras obsługiwanych przez Aer Arann przedsiębiorstwo Flybe miało spełnić spoczywający na nim obowiązek obsługiwania połączeń na tych trasach w wyniku przejęcia umowy franczyzowej od Aer Arann lub zawarcia nowej umowy franczyzowej z Aer Arann.

1.2. Zbycie na rzecz IAG (British Airways) przydziałów czasu na start lub lądowanie na 3 pokrywających się trasach do Londynu

(66)

Ryanair zaproponowało, aby przedsiębiorstwo IAG obsługiwało przez 6 sezonów IATA trasy Dublin–Londyn, Cork–Londyn i Shannon–Londyn, wykorzystując w tym celu statki powietrzne Airbus A319 lub równoważne, korzystając z własnych przydziałów czasu na start lub lądowanie w połączeniu z przydziałami odstąpionymi przez Ryanair:

(i)

IAG i Ryanair zawarłyby umowę leasingu w odniesieniu do Gatwick lub umowę przekazania w odniesieniu do Heathrow–Gatwick, w zależności od tego, czy i kiedy doszłoby do spełnienia tzw. warunku przekazania dotyczącego Heathrow, który polega na ustaleniu przez Ryanair i IAG, że wprowadzenie w życie umowy przekazania w odniesieniu do Heathrow–Gatwick nie prowadziłoby do naruszenia art. 10 umowy spółki Aer Lingus (lub innego późniejszego przepisu) ani żadnych innych mających zastosowanie przepisów ustawowych lub wykonawczych;

(ii)

w razie wejścia w życie umowy leasingu w odniesieniu do Gatwick przedsiębiorstwo IAG obsługiwałoby: (i) tygodniowo 68 połączeń na trasie Dublin–Londyn Gatwick, 13 na trasie Cork–Londyn Gatwick i 7 na trasie Shannon–Londyn Gatwick, wykorzystując należące do Ryanair przydziały czasu na start lub lądowanie w tych parach portów lotniczych oraz (ii) dodatkowe 2 połączenia tygodniowo na trasie Dublin–Gatwick, 1 połączenie tygodniowo na trasie Cork–Gatwick i 7 połączeń tygodniowo na trasie Shannon–Gatwick, wykorzystując przydziały czasu na start lub lądowanie, które posiada lub ma nabyć IAG;

(iii)

oprócz wykorzystywania przydziałów czasu na start lub lądowanie w porcie lotniczym Gatwick IAG obsługiwałoby tygodniowo 7 połączeń na trasie Dublin–Heathrow, wykorzystując przydziały czasu na start i lądowanie, które byłyby przedmiotem umowy leasingu zawartej przez IAG z Ryanair. Zgodnie ze zmienioną umową z IAG przedsiębiorstwo to zawarłoby również dodatkową umowę leasingu w odniesieniu do Heathrow;

(iv)

w przypadku spełnienia warunku przekazania dotyczącego Heathrow przedsiębiorstwo IAG mogłoby skorzystać z prawa do wypowiedzenia umowy leasingu w odniesieniu do Gatwick (oraz umowy leasingu w odniesieniu do Heathrow, gdyby weszła w życie) i nadać skuteczność umowie przekazania w odniesieniu do Heathrow–Gatwick (opcja kupna IAG). W szczególności przedsiębiorstwo IAG przekazałoby swoje przydziały czasu na start lub lądowanie na Gatwick (jak określono powyżej) na potrzeby obsługi trasy Dublin–Gatwick i 7 dodatkowych przydziałów czasu dotyczących Gatwick w zamian za przydziały czasu, które Aer Lingus posiada w porcie lotniczym Londyn Heathrow i które odstąpiłoby IAG: a) 70 połączeń tygodniowo na trasie Dublin–Heathrow; b) 14 połączeń tygodniowo na trasie Cork–Heathrow oraz c) 14 połączeń tygodniowo na trasie Shannon–Heathrow. Na mocy zmienionej umowy z IAG dodano nową umowę leasingu w odniesieniu do Heathrow i zmodyfikowano liczbę przydziałów czasu na start lub lądowanie na Gatwick, które Ryanair otrzymałoby w zamian za przydziały czasu na start lub lądowanie na Heathrow.

1.3. Zbycie dodatkowych przydziałów czasu na start lub lądowanie na trasach Londyn–Irlandia

(67)

Zgodnie z procedurą przekazywania przydziałów czasu na start lub lądowanie oraz przez 6 sezonów IATA Ryanair zobowiązało się do przekazania lub do spowodowania przekazania przez Aer Lingus dowolnemu zainteresowanemu przewoźnikowi wystarczającej liczby przydziałów czasu na start lub lądowanie na obsługę połączeń za pomocą własnego statku powietrznego na trasach Dublin–Londyn, Cork–Londyn lub Shannon–Londyn, pod warunkiem że liczba przekazanych przydziałów czasu nie przekracza różnicy w pokryciu się przelotów na danej trasie.

1.4. Potencjalna konkurencja

(68)	Ryanair zobowiązało się do przekazania lub do spowodowania przekazania przez Aer Lingus w ciągu pierwszych 6 sezonów IATA i przez cały późniejszy czas dowolnemu zainteresowanemu przewoźnikowi przydziałów czasu na start lub lądowanie na trasach potencjalnej konkurencji.

2. Ocena ostatecznego zbioru zobowiązań

2.1. Flybe nie był odpowiednim nabywcą

(69)	Komisja uznała, że Flybe nie był odpowiednim nabywcą, ponieważ zbywana działalność w jego posiadaniu stałaby się aktywną siłą konkurencyjną na rynku.

(70)

Po pierwsze, Komisja uznała, że z uwagi na brak ściśle określonych aktywów, które byłyby przedmiotem zbycia jako część przedsiębiorstwa Flybe Ireland, nie było wystarczających dowodów, aby stwierdzić, że zbywana działalność obejmowałaby aktywa niezbędne do stania się rentownym i konkurencyjnym przedsiębiorstwem.

(71)

Po drugie, w odniesieniu do modelu biznesowego Flybe Komisja uznała, że chociaż połączenia na trasach łączących Irlandię i Zjednoczone Królestwo pasowałyby do obecnego modelu biznesowego Flybe, w zależności od wykorzystywanych statków powietrznych, inne trasy, szczególnie trasy o charakterze rekreacyjnym znajdujące się w sektorze połączeń na dłuższe dystanse, nie pasowałyby do obecnego modelu biznesowego Flybe. Ponadto Komisja zauważyła, że przedsiębiorstwo Flybe nie posiada doświadczenia w eksploatacji statków powietrznych Airbus A320, a zatem stanęłoby przed wyzwaniem polegającym na zrozumieniu rynku, na którym prowadziłoby działalność.

(72)

Po trzecie, Komisja uznała, że porozumienie, na mocy którego Ryanair przygotowałoby roczny plan operacyjny na potrzeby Flybe Ireland, oraz porozumienie, zgodnie z którym Ryanair przystąpiłoby do restrukturyzacji kosztów zbywanej działalności, mimo że nie prowadziłoby to do nawiązania trwałej relacji pomiędzy podmiotem powstałym z połączenia stron a zbywaną działalnością, wydają się niemożliwe do pogodzenia z koncepcją niezależnych konkurentów.

(73)

Po czwarte, biorąc pod uwagę fakt, że poprzednie doświadczenia Flybe w zakresie prowadzenia działalności na nowych rynkach raczej różniły się od proponowanego przejęcia Flybe Ireland oraz że Flybe ma niewielkie doświadczenie na rynku irlandzkim, jak również to, że w przeciwieństwie do Aer Lingus Flybe ma niewielkie doświadczenie i historię działalności pod względem konkurowania z Ryanair, Komisja uznała, że elementy te nie stanowią wystarczających dowodów na poparcie wniosku, że Flybe posiada udowodnione stosowne doświadczenie, aby utrzymywać i rozwijać Flybe Ireland jako rentowną i aktywną siłę konkurencyjną w konkurowaniu z podmiotem powstałym z połączenia stron.

(74)	Po piąte, Komisja stwierdziła, że Flybe nie posiada zasobów finansowych do utrzymywania i rozwijania Flybe Ireland jako rentownej i aktywnej siły konkurencyjnej, zdolnej do konkurowania w perspektywie średnioterminowej z podmiotem powstałym z połączenia stron.

(75)

Po szóste, Komisja uznała, że – pod względem zdolności Flybe do konkurowania z podmiotem powstałym z połączenia stron po transakcji – pomimo proponowanej licencji na korzystanie ze znaku towarowego, działań promocyjnych na stronie internetowej i dokapitalizowania Flybe Ireland nadal nie ma pewności, czy Flybe byłoby w stanie stworzyć wystarczająco silną markę, szczególnie w odniesieniu do pasażerów pochodzących z Irlandii, umożliwiającą mu skuteczne ograniczenie wpływu na rynku podmiotu powstałego z połączenia stron, a tym samym usunięcie problemów w zakresie konkurencji zidentyfikowanych przez Komisję. Ponadto jest prawdopodobne, że proponowana działalność oparta na ograniczonej bazie oraz proponowana liczba zbytych połączeń, a tym samym zdolność przewozowa wpłynęłyby na zdolność Flybe Ireland do skutecznego konkurowania z podmiotem powstałym z połączenia stron oraz do zlikwidowania problemów w zakresie konkurencji zidentyfikowanych przez Komisję. Wreszcie Komisja uznała, że jest mało prawdopodobne, aby przychody i baza kosztowa Flybe Ireland umożliwiły temu przedsiębiorstwu rentowne obsługiwanie 43 tras.

(76)	Po siódme, Komisja stwierdziła, że Flybe nie posiadałoby wystarczającej motywacji do dalszego trwałego prowadzenia działalności, przynajmniej na znacznej części z 43 tras Flybe.

(77)

Ponadto Komisja stwierdziła również, że jeżeli chodzi o umowę franczyzową, zobowiązania dotyczące Flybe prawdopodobnie nie zostałyby zrealizowane w terminie. Komisja nie może również jednoznacznie ustalić, czy zaproponowane zobowiązania, po wprowadzeniu ich w życie, rozwiązałyby w pełni i jednoznacznie problemy w zakresie konkurencji zidentyfikowane w niniejszej decyzji w odniesieniu do tras Aer Arann.

(78)	Ponadto zobowiązania nie były jasno sprecyzowane i wzbudziły wątpliwości co do tego, czy zostałyby zrealizowane w terminie.

2.2. Niepewność w odniesieniu do trzech tras londyńskich – IAG

(79)

Komisja nie była w stanie stwierdzić z wymaganym stopniem pewności, iż nowe struktury handlowe powstałe w wyniku ostatecznego zbioru zobowiązań w odniesieniu do trzech tras londyńskich byłyby wystarczająco solidne i trwałe, aby zagwarantować, że w trakcie minimalnego okresu i później na trzech trasach londyńskich nie wystąpią znaczące zakłócenia skutecznej konkurencji.

(80)

Niezależnie od wejścia w życie umowy leasingu w odniesieniu do Gatwick lub umowy przekazania w odniesieniu do Heathrow–Gatwick całkowita liczba miejsc na trasach prawdopodobnie zmniejszyłaby się, a podmiot powstały z połączenia stron utrzymałby pozycję dominującą pod względem częstotliwości lotów i liczby miejsc na trzech trasach londyńskich (do/z Dublina, Cork i Shannon). Ponadto IAG ma inny model biznesowy, ukierunkowany w większym stopniu na klientów biznesowych i pasażerów tranzytowych (co jest istotne w przypadku wejścia w życie umowy przekazania w odniesieniu do Heathrow–Gatwick). Komisja uznała zatem, że IAG nie byłoby w stanie wystarczająco ograniczyć zachowania na rynku podmiotu powstałego z połączenia stron po transakcji podczas okresu minimalnego.

(81)

Komisja uznała, że najprawdopodobniej IAG wycofałoby się z tych trzech tras z Gatwick i znacznie ograniczyłoby obsługę tych trzech tras z Heathrow na koniec okresu minimalnego. Podczas badania rynku Komisja nie zidentyfikowała również żadnego wystarczającego i prawdopodobnego wejścia na rynek we właściwym czasie w odniesieniu do tych tras.

(82)	Wreszcie złożoność zobowiązań, rozbieżności pomiędzy nimi, formularzem RM i umową z IAG, a także mechanizmem rozstrzygania sporów budzi wątpliwości co do tego, czy zobowiązania zostałyby zrealizowane w terminie.

2.3. Wniosek

(83)	Opierając się na wszystkich dostępnych dowodach, w tym na wynikach badania rynku, Komisja uznała, że ostateczny zbiór zobowiązań prawdopodobnie nie doprowadziłby do wejścia na rynek nowych konkurentów zdolnych do wywarcia wystarczającej presji konkurencyjnej na podmiot powstały z połączenia stron.

(84)

Ostateczny zbiór zobowiązań nie pozwolił Komisji stwierdzić z wymaganym stopniem pewności, że możliwe byłoby terminowe ich zrealizowanie oraz że byłyby wystarczająco solidne i trwałe, aby zagwarantować, że zakłócenia skutecznej konkurencji, którym zobowiązania te miałyby zapobiec, nie mogłyby wystąpić w stosunkowo bliskiej przyszłości.

(85)	Komisja nie może jednoznacznie ustalić, czy ostateczny zbiór zobowiązań, po wprowadzeniu ich w życie, rozwiązałby w pełni i jednoznacznie problemy w zakresie konkurencji zidentyfikowane w przedmiotowej decyzji.

(86)	Stwierdzono zatem, że zobowiązania zaproponowane przez Ryanair nie są w stanie wyeliminować znaczących zakłóceń skutecznej konkurencji, a tym samym nie są w stanie zapewnić zgodności transakcji z rynkiem wewnętrznym.

V. WNIOSEK

(87)	Z wyżej wymienionych powodów w przedmiotowej decyzji stwierdza się, że planowana koncentracja znacząco utrudniłaby skuteczną konkurencję na rynku wewnętrznym lub w znacznej jego części.

(88)	W związku z tym koncentracja została uznana za niezgodną z rynkiem wewnętrznym i Porozumieniem EOG.

(1) Dz.U. L 24 z 29.1.2004, s. 1 („rozporządzenie w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw”). Ze skutkiem od dnia 1 grudnia 2009 r. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”) wprowadza pewne zmiany, takie jak zastąpienie wyrazu „Wspólnota” wyrazem „Unia” i wyrażenie „wspólny rynek” przez „rynek wewnętrzny”. Przyjęta w TFUE terminologia będzie stosowana w całej niniejszej decyzji.

(2) Dublin–Berlin, Dublin–Budapeszt, Dublin–Faro, Dublin–Fuerteventura, Dublin–Gran Canaria, Dublin–Ibiza, Dublin–Lanzarote, Dublin–Madryt, Dublin–Malaga, Dublin–Marsylia, Dublin–Nicea, Dublin–Palma, Cork–Malaga, Cork–Faro, Cork–Lanzarote, Cork–Palma.

(3) Dublin–Barcelona El Prat/Girona/Reus, Dublin–Alicante/Murcia, Dublin–Teneryfa Południowa/Teneryfa Północna, Dublin–Manchester/Liverpool/Leeds Bradford, Dublin–Londyn Heathrow/Gatwick/Luton/Stansted/City/Southend, Cork–Londyn Heathrow/Gatwick/Stansted, Dublin–Birmingham/East Midlands, Dublin–Edynburg/Glasgow, Cork–Alicante/Murcia, Cork–Teneryfa Południowa/Teneryfa Północna.

(4) Dublin–Bilbao/Santander, Dublin–Bruksela/Charleroi, Dublin–Mediolan Malpensa/Mediolan Linate/Bergamo, Dublin–Frankfurt/Frankfurt Hahn, Dublin–Rzym Ciampino/Rzym Fiumicino, Dublin–Wiedeń/Bratysława, Dublin–Paryż CDG/Paryż Beauvais/Orly, Dublin–Tuluza/Carcassonne, Dublin–Glasgow/Prestwik, Dublin–Wenecja/Treviso, Dublin–Monachium/Memmingen, Dublin–Warszawa/Warszawa–Modlin, Dublin–Sztokholm Arlanda/Skavsta, Cork–Barcelona El Prat/Girona/Reus, Cork–Manchester/Liverpool/Leeds Bradford, Knock–Birmingham/East Midlands, Knock–Londyn Heathrow/Gatwick/Luton/Stansted/City/Southend, Shannon–Manchester/Liverpool/Leeds Bradford, Shannon–Londyn Heathrow/Gatwick/Luton/Stansted/City/Southend.

(5) Należy zauważyć, że podczas gdy istnieje 19 tras, w odniesieniu do których kwestia substytucyjności portów lotniczych była istotna, istnieje tylko 17 par lotnisk. Są to: Barcelona El Prat, Girona i Reus; Bilbao i Santander; londyńskie porty lotnicze (Heathrow, Gatwick, Stansted, Luton i City); Sztokholm Arlanda i Skavsta; Manchester, Liverpool i Leeds Bradford (dla Cork i Shannon); Tuluza i Carcassone; Birmingham i East Midlands (dla Knock); Mediolan Linate, Malpensa i Bergamo; Wenecja i Treviso; Bruksela i Charleroi; Monachium i Memmingen; Wiedeń i Bratysława; Glasgow i Prestwick; Paryż CDG, Beauvais i Orly; Warszawa i Modlin; Frankfurt i Hahn; Rzym Fiumicino i Ciampino.

(6) London Southend i londyńskie porty lotnicze, Edynburg i Glasgow, Manchester, Liverpool, Leeds Bradford (dla Dublina), Birmingham i East Midlands (dla Dublina), Bristol/Cardiff/Exeter, Alicante i Murcia, Teneryfa Północna/Południowa.

(7) Trasa ta jednak stanowiłaby monopol, gdyby rynek obejmował jedynie usługi transportu lotniczego między portami lotniczymi w Dublinie i Bristolu.

(8) Komisja stwierdziła, że wszystkie trasy opuszczone przez strony po ogłoszeniu transakcji nie są specyficzne dla danej transakcji i dla celów oceny konkurencyjności nie są traktowane jako trasy pokrywające się między stronami. Te trasy to: Dublin–Kraków, Dublin–Werona oraz Dublin–Wilno.

		ISSN 1977-1002 doi:10.3000/19771002.C_2013.216.pol
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej		C 216

Wydanie polskie	Informacje i zawiadomienia	Tom 56 30 lipca 2013

Powiadomienie nr	Spis treśći	Strona
	II Komunikaty
	KOMUNIKATY INSTYTUCJI, ORGANÓW I JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH UNII EUROPEJSKIEJ
	Komisja Europejska
2013/C 216/01	Komunikat Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 sierpnia 2013 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz banków w kontekście kryzysu finansowego (komunikat bankowy) ( 1 )	1

2013/C 216/02	Brak sprzeciwu wobec zgłoszonej koncentracji (Sprawa COMP/M.6946 – BayWa/Bohnhorst Agrarhandel) ( 1 )	16

2013/C 216/03	Brak sprzeciwu wobec zgłoszonej koncentracji (Sprawa COMP/M.6980 – Cinven/CeramTec) ( 1 )	16

	IV Informacje
	INFORMACJE INSTYTUCJI, ORGANÓW I JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH UNII EUROPEJSKIEJ
	Komisja Europejska
2013/C 216/04	Kursy walutowe euro	17

2013/C 216/05	Opinia Komitetu Doradczego ds. Koncentracji wydana na jego posiedzeniu w dniu 18 lutego 2013 r. dotycząca projektu decyzji w sprawie COMP/M.6663 – Ryanair/Aer Lingus III – Sprawozdawca: Estonia	18

2013/C 216/06	Sprawozdanie końcowe urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające – Ryanair/Aer Lingus III (COMP/M.6663)	20

2013/C 216/07	Streszczenie decyzji Komisji z dnia 27 lutego 2013 r. uznającej koncentrację za niezgodną z rynkiem wewnętrznym i Porozumieniem EOG (Sprawa COMP/M.6663 – Ryanair/Aer Lingus III) (notyfikowana jako dokument nr C(2013) 1106 final) ( 1 )	22

	INFORMACJE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH
2013/C 216/08	Środki odnoszące się do reorganizacji – Decyzja w sprawie środków odnoszących się do reorganizacji spółki Diethnis Enosis A.A.E.(Publikacja zgodnie z art. 6 dyrektywy 2001/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie reorganizacji i likwidacji zakładów ubezpieczeń)	31

	V Ogłoszenia
	POSTĘPOWANIA ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ POLITYKI KONKURENCJI
	Komisja Europejska
2013/C 216/09	Zgłoszenie zamiaru koncentracji (Sprawa COMP/M.7001 – Carlyle/Klenk Holz) – Sprawa, która może kwalifikować się do rozpatrzenia w ramach procedury uproszczonej ( 1 )	32

2013/C 216/10	Zgłoszenie zamiaru koncentracji (Sprawa COMP/M.6922 – Triton/Logstor) ( 1 )	33

	Waluta	Kurs wymiany
USD	Dolar amerykański	1,3270
JPY	Jen	129,91
DKK	Korona duńska	7,4560
GBP	Funt szterling	0,86340
SEK	Korona szwedzka	8,5812
CHF	Frank szwajcarski	1,2330
ISK	Korona islandzka
NOK	Korona norweska	7,8605
BGN	Lew	1,9558
CZK	Korona czeska	25,914
HUF	Forint węgierski	297,88
LTL	Lit litewski	3,4528
LVL	Łat łotewski	0,7024
PLN	Złoty polski	4,2294
RON	Lej rumuński	4,4010
TRY	Lir turecki	2,5535
AUD	Dolar australijski	1,4364
CAD	Dolar kanadyjski	1,3636
HKD	Dolar Hongkongu	10,2938
NZD	Dolar nowozelandzki	1,6444
SGD	Dolar singapurski	1,6818
KRW	Won	1 476,78
ZAR	Rand	13,0362
CNY	Yuan renminbi	8,1377
HRK	Kuna chorwacka	7,5055
IDR	Rupia indonezyjska	13 627,27
MYR	Ringgit malezyjski	4,2809
PHP	Peso filipińskie	57,468
RUB	Rubel rosyjski	43,5560
THB	Bat tajlandzki	41,363
BRL	Real	2,9945
MXN	Peso meksykańskie	16,8476
INR	Rupia indyjska	78,8500