30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/1

1.1

Zaprezentowanie przez Komisję Zielonej księgi w sprawie roszczeń o odszkodowanie za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję i nadużywanie pozycji dominującej rozpoczyna zakrojoną na szeroką skalę debatę na temat konieczności przedstawienia wspólnotowych dyrektyw celem ułatwienia przedsiębiorstwom, konsumentom i pracownikom wnoszenia roszczeń odszkodowawczych przeciwko podmiotom, które naruszyły w ramach swojej działalności art. 81 i 82 traktatu.

1.2

Po pierwsze, EKES pragnie okazać, że chodzi o skuteczną ochronę podmiotów na europejskim rynku wewnętrznym. Mając na uwadze swobodny przepływ towarów, konieczne staje się, aby prawa i obowiązki wynikające z kontraktów i usług były w pewnym stopniu ujednolicone we wszystkich państwach. Jeśli chodzi o operacje transgraniczne, należy w większym stopniu dopasować legislacje w poszczególnych krajach.

1.3

Po drugie, należy pamiętać o istnieniu krajowych i europejskich organów ochrony konkurencji, w gestii których leży decyzja odnośnie stosowania zakazanych praktyk oraz zastosowania sankcji wobec przedsiębiorstwa łamiącego zasady konkurencji. Zielona księga ma na celu zapewnienie działań kompensacyjnych w sektorze prywatnym, tj. poprzez system sądowniczy, co oznacza, że należy umiejscowić tę działalność w ramach kroków podejmowanych przez organy ochrony konkurencji.

1.4

Co się tyczy najważniejszych pytań postawionych w zielonej księdze, Komitet nie przyjął jednakowej postawy, lecz przytacza dla każdego z nich argumenty, które pozwolą Komisji podjąć decyzje zmierzające do opracowania dyrektyw na rzecz przyszłych działań prawodawczych. Wszystkie pytania są omawiane i argumentowane w punkcie 5 niniejszej opinii.

2.1

Europejski rynek wewnętrzny przeszedł istotną reorganizację w zakresie zasad konkurencji, co z jednej strony pomogło wprowadzić na nim zasady niezbędne do zagwarantowania, że przedsiębiorstwa prowadzą działalność w ramach wolnej konkurencji, z drugiej zaś dostosować krajowe zasady konkurencji w państwach członkowskich, tak aby ułatwić prawo do swobodnego zakładania przedsiębiorstw na takich samych warunkach.

2.2

Jednym z problemów, przed którymi stoi rynek wewnętrzny, jest kwestia zapewnienia skutecznej ochrony drugiego elementu rynku, czyli konsumentów w najszerszym tego słowa znaczeniu; ich prawa są naruszane w sytuacji, gdy umowy i usługi nabierają charakteru transgranicznego. Jeżeli odnośne przedsiębiorstwa mają swoje siedziby w innym państwie członkowskim, konsumenci mają możliwość korzystania z krajowych praw konsumenckich jedynie w ich własnych krajach, podczas gdy zasady konkurencji mają zastosowanie do całego rynku wewnętrznego.

2.3

W prawodawstwie wspólnotowym, w zakresie ochrony konkurencji, brak jest skutecznego systemu dochodzenia odszkodowań za złamanie przepisów określonych w art. 81 i 82 TWE dla rynku wewnętrznego. Nowe podejście Komisji do zagadnienia polityki konkurencji i ochrony konsumentów pomogło w przyspieszeniu prezentacji zielonej księgi, w której określono kluczowe kwestie, mając na względzie podjęcie działań legislacyjnych w celu ochrony praw tych podmiotów, które poniosły straty na skutek braku wolnej konkurencji na rynku wewnętrznym.

2.4

Należy mieć na uwadze znaczenie art. 153 ust. 3 TWE (1), który stanowi o horyzontalnej polityce ochrony konsumentów, mającej zastosowanie do wszystkich obszarów polityki.

2.5

W tym kontekście zielona księga porusza najistotniejsze kwestie w zakresie wprowadzenia środków ochronnych oraz utworzenia systemu roszczeń o odszkodowania z tytułu naruszenia wspólnotowych przepisów dotyczących łamania zasad konkurencji, w szczególności w odniesieniu do art. 81 i 82 traktatu oraz ich przepisów wykonawczych. Należy jednakże pamiętać, że zielona księga obejmuje złożoną dziedzinę prawodawczą, co może prowadzić do reformy krajowych przepisów proceduralnych; jest to zagadnienie, które wzbudza wątpliwości odnośnie zasady pomocniczości, a nawet dotyka pozostałych kwestii prawa cywilnego.

2.6

Punktem wyjścia zielonej księgi jest podwójne zastosowanie prawa konkurencji. Z jednej strony władze publiczne, tj. nie tylko Komisja, ale również krajowe organy ochrony konkurencji, stosują właściwe przepisy w sposób indywidualny, korzystając z przysługujących im uprawnień. Po pierwsze, organy ochrony konkurencji są upoważnione zarówno do stwierdzania naruszenia zasad konkurencji, jak też do stwierdzania nieważności porozumień ograniczających konkurencję. Po drugie, są one uprawnione do nakładania sankcji finansowych w oparciu o przepisy wykonawcze do prawa konkurencji.

2.7

Z drugiej strony, dopuszcza się egzekwowanie przepisów prawa konkurencji z powództwa prywatnego w sądach powszechnych, ponieważ sądy te są uprawnione do bezpośredniego egzekwowania tego prawa. W kontekście powództwa prywatnego nadaje się szczególne znaczenie wnioskom w sprawie środków zapobiegawczych, zmuszających przedsiębiorstwa do zaniechania wszelkich niedozwolonych praktyk w celu ograniczenia niekorzystnego wpływu na konkurentów i konsumentów.

2.8

Niemniej jednak celem rzeczywistej ochrony praw nadanych mocą traktatu jest naprawienie wyrządzonych szkód, i taki jest podstawowy cel roszczeń o odszkodowania będących wynikiem naruszenia zasad konkurencji. Ograniczanie wolnej konkurencji dotyka zarówno przedsiębiorstw, jak i na konsumentów, znajdujących się na końcu łańcucha działalności rynkowej.

2.9

ETS wydał ważny wyrok, na mocy którego osoby prywatne, które poniosły straty na skutek naruszenia art. 81 i 82 traktatu, mają prawo wystąpić o odszkodowanie. W przypadkach, gdy ustawodawstwo krajowe stanowi inaczej niż to prawo (2), artykuły traktatu uważa się za nadrzędne wobec ustawodawstwa krajowego.

2.10

W zielonej księdze przedłożono do rozważenia rozmaite opcje, które pomagają ocenić możliwe formy roszczeń odszkodowawczych w oparciu o sprawy wnoszone z urzędu przez organy ochrony konkurencji lub sprawy wnoszone z powództwa cywilnego przez osoby, które poniosły straty. W tym celu w zielonej księdze zamieszczono wykaz kilkunastu pytań, uznanych za zasadnicze, w których przedstawiono rozmaite opcje celem ukierunkowania dyskusji tak, aby osiągnąć jak najlepsze wyniki i umożliwić zarówno ich realizację, jak również dostosowanie do poszczególnych krajowych systemów prawnych, które nie zawsze są ze sobą zgodne.

3.1

Zielona księga skomponowana jest w formie wykazu pytań, zachęcających do dyskusji na temat prawnego charakteru roszczeń odszkodowawczych, opatrzonych licznymi opcjami, które wyznaczają przyszłe działania prawodawcze Komisji oraz nadają im kształt. Podjęto w niej próbę sprecyzowania, w jakich warunkach może dojść do działań kompensacyjnych, które to, mając na uwadze istniejące ustawodawstwo w niektórych państwach członkowskich, mogłyby ułatwić egzekwowanie prawa do odszkodowań.

3.2

Komisja stawia trzy pytania z wieloma opcjami:

Pytanie A: Czy powinno się wprowadzić zasadę ujawniania dokumentów stanowiących materiał dowodowy w postępowaniu cywilnym o odszkodowania z tytułu naruszenia art. 81 i 82 traktatu WE? Jeśli tak, jaka forma ujawnienia powinna być wymagana?

Pytanie B: Czy specjalne zasady udostępniania dokumentów będących w posiadaniu organów ochrony konkurencji byłyby pomocne w roszczeniach o odszkodowania z tytułu przepisów dotyczących łamania zasad konkurencji? Jak powinno się zorganizować tego rodzaju dostęp?

Pytanie C: Czy ciężar dowodu naruszenia przepisów dotyczących łamania zasad konkurencji w sprawach o odszkodowanie mógłby zostać zdjęty ze strony zgłaszającej roszczenie, a jeśli tak, to w jaki sposób?

Kolejną rozpatrywaną kwestią jest wymóg stwierdzenia winy, istniejący w wielu państwach członkowskich w przypadku roszczeń z zakresu odpowiedzialności cywilnej. Postawione pytanie brzmi:

Pytanie D: Czy dla wnoszenia roszczeń o odszkodowania z tytułu naruszenia przepisów dotyczących łamania zasad konkurencji powinno być wymagane stwierdzenie winy?

W odniesieniu do trzeciej kwestii, czyli koncepcji odszkodowań, proponuje się następujące dwa pytania:

Pytanie E: Jak określić odszkodowanie?

Pytanie F: Jaką metodę naliczania wysokości odszkodowania powinno się przyjąć?

Podniesiono również kwestię obrony przez powołanie się na przenoszenie obciążeń na klienta i statusu pośredniego nabywcy:

Pytanie G: Czy powinno się ustalić reguły i sposób ewentualnego uznania obrony z powołaniem się na przenoszenie obciążeń? Jeśli tak, jaka forma regulacji byłaby odpowiednia? Czy należy uwzględnić status pośredniego nabywcy?

Istotnym pytaniem jest, czy ten rodzaj postępowania mógłby być wykorzystywany do ochrony interesów konsumenta, biorąc pod uwagę, że jest on trudny do zastosowania w przypadku roszczeń wnoszonych samodzielnie. Rozsądne byłoby w takiej sytuacji wnoszenie pozwów grupowych, która to możliwość istnieje już w niektórych krajach UE.

Pytanie H: Czy powinno się przewidzieć specjalną formę postępowania dla pozwów grupowych oraz ochrony interesu konsumentów? Jeśli tak, jak powinno się to zorganizować?

Koszty powództwa odgrywają istotną rolę w skuteczności postępowań, ze względu na to, że wysokie koszty odstraszają czasem od wnoszenia powództwa. Pytanie w tym wypadku brzmi następująco:

Pytanie I: Czy należy wprowadzić specjalne zasady ograniczające ryzyko obciążenia kosztami strony zgłaszającej roszczenie? Jeśli tak, to jakie?

Skuteczność postępowań może zależeć od koordynacji egzekwowania przepisów z urzędu i z powództwa prywatnego, stąd też następujące pytanie:

Pytanie J: W jaki sposób osiągnąć optymalną koordynację urzędowej i prywatnej drogi dochodzeń odszkodowawczych?

Jurysdykcja i prawo właściwe to kolejna z wyróżnionych kwestii. Biorąc pod uwagę transgraniczny charakter wielu praktyk, niedozwolonych z punktu widzenia prawa konkurencji, pytanie brzmi:

Pytanie K: Jakie prawo materialne winno być uznane za właściwe w roszczeniach o odszkodowania z tytułu naruszenia przepisów dotyczących łamania zasad konkurencji?

Pozostałe pytania zawarte we wniosku są następujące:

Pytanie L: Czy wszystkich biegłych powinien wyznaczać sąd?

Pytanie M: Czy powinno się zawieszać bieg przedawnienia? Jeżeli tak, od kiedy zawieszenie powinno mieć skutek?

Pytanie N: Czy dla ułatwienia roszczeń odszkodowawczych celowe byłoby doprecyzowanie prawnego wymogu ustalenia związku przyczynowego?

4.1

Rozporządzenie 1/2003 (3) stanowi, że zarówno Komisja, jak i krajowe organy ochrony konkurencji są odpowiedzialne za skuteczną realizację wspólnotowych przepisów konkurencji przez organy Wspólnoty oraz państwa członkowskie, jak również, że w granicach swoich kompetencji mają one prawo stwierdzić, że dana praktyka rynkowa jest niedozwolona lub że stanowi ona nadużycie pozycji dominującej w ramach rynku, z uwzględnieniem wynikających sankcji, w formie i na skalę odpowiednią do spowodowanych strat.

4.2

Wyłania się problem w zakresie egzekwowania przepisów z powództwa prywatnego w sądach cywilnych, do których osoby poszkodowane na skutek naruszenia zasad konkurencji, w tym konsumenci, zamierzają wnieść powództwo w celu uzyskania odszkodowania za straty spowodowane ograniczeniem konkurencji. Jest to debata, która wymaga rozstrzygnięcia na szczeblu UE, gdyż swobodny przepływ towarów i usług na europejskim rynku wewnętrznym wymaga działań wspólnotowych, w szczególności z uwagi na fakt, że sytuacja różni się w sposób znaczący w poszczególnych państwach członkowskich a z braku europejskiego prawodawstwa w tej dziedzinie kwestie te podlegają kompetencji sądów krajowych.

4.2.1

Rozwiązanie ułatwiające roszczenia odszkodowawcze ze strony konsumentów niekoniecznie jest odpowiednie w przypadku sporów pomiędzy przedsiębiorstwami, które najczęściej wnoszą sprawy o ograniczenie konkurencji. Komisja powinna uwzględnić w swoim wniosku sposób postępowania dla tego rodzaju sporów. Należy również, w tym samym duchu, zapewnić ochronę pracowników w przedsiębiorstwach, które stosują niedozwolone praktyki.

4.3

Niemniej jednak, uwzględniając brak prawodawstwa wspólnotowego dotyczącego odszkodowań za straty wynikłe z powodu naruszenia art. 81 i 82 traktatu, ETS (4), do którego wpłynął wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie stosowania tych zasad przez sąd krajowy, postanowił, że odnośne artykuły traktatu stosują się bezpośrednio. Roszczenia o odszkodowanie wynikłe ze stosowania praktyk ograniczających konkurencję należą do kompetencji sądów krajowych. Ponadto ETS powtórzył zasadę, wyrażoną uprzednio w licznych orzeczeniach (5), zgodnie z którą traktat stworzył swój własny system prawny, który jest uwzględniony w krajowych systemach prawnych poszczególnych państw członkowskich i w równym stopniu wiążący dla państw i osób prywatnych.

4.4

ETS potwierdził (6) również, że art. 81 ust. 1 i art. 82 „przynoszą bezpośrednie skutki w stosunkach pomiędzy osobami, jak również tworzą dla tych osób prawa, które muszą być chronione przez sądy krajowe”, a nawet dodaje (7), że „z braku przepisów wspólnotowych w tejże dziedzinie, do krajowego systemu prawnego każdego z państw członkowskich należy wyznaczenie sądów oraz trybunałów, mających odpowiednie kompetencje, a także ustanowienie szczegółowych zasad proceduralnych regulujących działania na rzecz ochrony praw, które osoby fizyczne posiadają bezpośrednio na mocy prawa wspólnotowego”.

4.5

EKES jest zdania, że można by opracować dyrektywy wspólnotowe ustanawiające warunki dla wnoszenia roszczeń o odszkodowanie za szkody wynikłe z naruszenia postanowień traktatu. Wymagane jest, aby postępowanie to wynagrodziło osobom poszkodowanym, w stosownym zakresie, straty ekonomiczne lub utratę zysków poniesione przez nie w wyniku stosowania niedozwolonych praktyk ograniczających konkurencję. Przede wszystkim jednak konsumenci powinni mieć możliwość korzystania z przysługujących im praw ekonomicznych, uznanych w przepisach służących ich ochronie. Dlatego też EKES z zadowoleniem przyjmuje zieloną księgę w tej sprawie, pragnie jednakże podkreślić konieczność skrócenia czasu trwania postępowań w celu jak najszybszego uzyskania najlepszych możliwych rezultatów.

5.1

EKES uważa, że sprawą najwyższej wagi jest określenie, już od momentu rozpoczęcia sprawy z powództwa prywatnego wniesionej przed sąd cywilny, przyszłych postępowań o odszkodowanie za stosowanie niedozwolonych praktyk w dziedzinie konkurencji.

5.2

Publiczne organy ochrony konkurencji, zarówno wspólnotowe, jak i krajowe, mają do dyspozycji instrument wdrażania prawodawstwa wspólnotowego — rozporządzenie (WE) 1/2003 (8) — który przyznaje im rozległe uprawnienia do podejmowania działań w sprawie roszczeń przeciwko przedsiębiorstwom podejrzewanym o naruszanie prawa konkurencji. Mimo tych znaczących uprawnień, działania organów publicznych ograniczają się do stwierdzenia, że dane przedsiębiorstwo naruszyło przepisy prawa konkurencji oraz do nakładania kar pieniężnych.

5.3

Problem komplikuje się w momencie, gdy na szczeblu wspólnotowym organy ochrony konkurencji nie mają niezbędnych uprawnień do wszczęcia postępowania o odszkodowanie. Co więcej, ETS może podejmować działania jedynie wtedy, gdy zostanie złożony wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, gdyż przedmiotowa dziedzina leży w wyłącznej gestii sądów krajowych. Mając powyższe na uwadze, ETS orzekł, że istnieje potrzeba, aby państwa członkowskie określiły sposoby wszczynania postępowań o nałożenie odszkodowania za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję (9).

5.4

Egzekwowanie przepisów art. 81 i 82 TWE z powództwa prywatnego oznacza, że mogą być one stosowane przez sądy krajowe w postępowaniach cywilnych celem wszczęcia postępowania o odszkodowania dla osób prywatnych. Problem tkwi w dokonaniu oceny, jaki rodzaj postępowania jest najwłaściwszy, a szczególnie, czy powinno zostać wszczęte specjalne postępowanie. Istnieje dużo poważnych problemów, co można dostrzec w szerokim wachlarzu pytań zgłoszonych przez Komisję w zielonej księdze. EKES pragnie pomóc w skierowaniu debaty na rozważania dotyczące podniesionych kwestii.

5.4.1

Dostęp do materiałów dowodowych Przepisy obowiązujące w sprawie dostępu do materiałów dowodowych w postępowaniu cywilnym prowadzą do postawienia dwóch kluczowych pytań dotyczących: a) ciężaru dowodu oraz b) oceny materiału dowodowego. Chodzi tu o kwestie, które należy rozważyć w postępowaniach sądowych mogących odbyć się w różnych sytuacjach: a) po decyzji organu ochrony konkurencji; b) poprzedzając decyzję organu ochrony konkurencji; c) równolegle do analizy określonych praktyk przez odpowiednie organy.

5.4.1.1

Rozporządzenie (WE) 1/2003 określa wszelkie możliwe okoliczności, w jakich wspólnotowe oraz krajowe organy ochrony konkurencji mają prawo żądać przedstawienia dowodu w celu zbadania, czy dochodzi do niedozwolonych praktyk (10). Opcja wykorzystania akt organu ochrony konkurencji jako materiału dowodowego stanowiłaby w rzeczywistości sposób na rozwiązanie problemu, jakim jest zdobycie dowodu przez osoby prywatne. Pozostaje pytanie, czy decyzja o udzieleniu dostępu do akt należałaby do sądów, do których skierowano wniosek, czy też osoby prywatne — strony zgłaszające roszczenie — miałyby prawo uzyskania do nich dostępu? ETS (11) opracował bogaty zbiór orzecznictwa dotyczący zobowiązania Komisji do nieujawniania kontrowersyjnych dokumentów stronom trzecim do momentu zakończenia głównego postępowania.

5.4.1.2

W ten sposób, w przypadku działań monitorujących możliwe jest postępowanie według następującego schematu: po stwierdzeniu przez organy ochrony konkurencji, iż doszło do zastosowania praktyk ograniczających konkurencję, oraz po wszczęciu postępowania w sprawie odszkodowania przez osoby poszkodowane, organ ochrony konkurencji dostarczyłby sądom materiał dowodowy, łącząc w ten sposób egzekwowanie przepisów z urzędu i z powództwa prywatnego (12).

5.4.1.3

W sytuacji, gdy w wyniku decyzji uprawnionych organów nie przewiduje się działań odszkodowawczych z tytułu pogwałcenia wspólnotowych zasad dotyczących konkurencji, EKES jest zdania, że okazanie przez strony zgłaszające roszczenie materiału dowodowego, odpowiedniego do przeprowadzenia wstępnej oceny prawdopodobieństwa pomyślnego zakończenia sprawy (ustalenie faktów), powinno być traktowane jako wystarczające do wniesienia roszczenia o odszkodowanie. Z tego też powodu Komitet zaleca nie tylko istnienie specjalnych zasad wydawania dokumentacji zawierającej materiały dowodowe, lecz również uznanie aktywnej roli i szeroko zakrojonych kompetencji sądów, w tym uprawnienia do nakładania sankcji w związku z zasadniczymi aspektami sprawy, a w szczególności w zakresie wyszukiwania, gromadzenia oraz wydawania materiałów dowodowych.

5.4.1.4

Z racji tego, iż krajowe sądy, na których wokandy trafią sprawy o odszkodowanie za złamanie wspólnotowych przepisów antytrustowych, mają analogiczne uprawnienia w zakresie przypadków nadużycia zasad konkurencji (rozporządzenie 1/2003), ich dostęp do tych dokumentów, bez szkody dla wspomnianego wyżej obowiązku zagwarantowania poufności, nie może stanowić przeszkody nie do pokonania. Zasady określające dostęp muszą zostać dostosowane, na zasadzie priorytetu, do prawa sądu, przed którym toczy się postępowanie, natomiast organy ochrony konkurencji muszą być zobowiązane do udostępnienia sądom materiału dowodowego, którego te zażądają.

5.4.1.5

Należy podkreślić, iż dostęp do dokumentów już zebranych w kontekście postępowania o naruszenie zasad konkurencji jest szczególnie istotny w sprawach o odszkodowanie z tytułu stosowania wspólnotowych praktyk ograniczających konkurencję, bez względu na organ dochodzeniowy (administracyjny lub sądowy), i bez względu na wynik postępowania (13).

5.4.1.6

Sytuacja, w której organy administracyjne zaangażowane w postępowanie o naruszenie zasad konkurencji miałyby również dobierać materiał dowodowy podlegający ocenie w sprawie o odszkodowanie, może wzbudzić podejrzenia i doprowadzić do odpowiedzialności w stosunku do kryteriów regulujących proces doboru.

5.4.1.7

Ponadto, zakładając, że sądy mają otrzymać specjalne i szerokie uprawnienia w tego rodzaju sprawach, odmowa przedłożenia materiału dowodowego przez jedną ze stron mogłaby mieć negatywny wpływ na jego ocenę; sądy powinny mieć możliwość wzięcie tej odmowy pod rozwagę celem określenia, czy sprawa została dowiedziona czy nie.

5.4.1.8

Inną z możliwości w przypadkach, w które zaangażowani są konsumenci, byłoby przeniesienie ciężaru dowodu na stronę pozwaną, co oznaczałoby, że po stwierdzeniu przez organy ochrony konkurencji istnienia określonej praktyki antykonkurencyjnej, może ona być zwolniona z obowiązku wypłacenia odszkodowania za straty jedynie wtedy, gdy zostanie dowiedzione, iż nie ma to wpływu na strony zgłaszające roszczenie. Jest to jedna z głównych zasad ochrony konsumenta. Jednakże w prawie wszystkich państwach członkowskich obowiązuje przepis stanowiący, że ciężar dowodu spoczywa na stronie zgłaszającej roszczenie, choć uznaje się również wyjątki prowadzące do przeniesienia ciężaru dowodu (14), jak zdarzało się w orzeczeniach sądowych (15)  (16). Jeśli istnieje wydane wcześniej orzeczenie stanowiące, iż doszło do naruszenia przepisów, nie przeniesienie ciężaru dowodu w sprawach o odszkodowanie z tytułu tego właśnie naruszenia stanowiłoby niedopuszczalne powielanie dowodu, który w tym wypadku musiałby być przedstawiony nie przez organ posiadający specjalne kompetencje dochodzeniowe, ale przez stronę poszkodowaną, co zwiększyłoby asymetrię pomiędzy stronami w tego typu postępowaniu.

5.4.1.9

Kolejne zagadnienie mające związek z przedłożeniem materiału dowodowego to kwestia biegłych sądowych, których usługi są często niezbędne z uwagi na skomplikowany charakter roszczeń o odszkodowanie. Należy jednak unikać zwiększania liczby biegłych, których opinie mogłyby okazać się sprzeczne, tak aby nie zmniejszyć skuteczności postępowania. Zgodnie z szerokimi uprawnieniami sądu, za którymi już argumentowano w tym kontekście, w sytuacji, gdy strony nie dojdą do porozumienia, odpowiedzialność za powołanie biegłych powinna spoczywać na sądzie, ewentualnie we współpracy z administracyjnymi organami ochrony konkurencji.

5.4.2

Odszkodowania za straty. Kluczową kwestią jest rozpatrzenie strat poniesionych przez osoby poszkodowane oraz wyliczenie wysokości takich strat. Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów (DG SANCO) przeprowadziła analizę (17) w celu określenia pojęcia odszkodowania dla konsumentów oraz sformułowania definicji, która mogłaby być stosowana w różnych sferach, w tym w dziedzinie konkurencji. Kwestia ta ma szerokie reperkusje, gdyż ocena strat zależy od tej części rynku, która dotknięta została stosowaniem niedozwolonych praktyk. W każdym wypadku, indywidualny charakter strat pociąga za sobą wyjątkowo trudne problemy związane z oceną, gdyż często korzystne jest podkreślanie zysków osiągniętych przez przedsiębiorstwa dzięki porozumieniu antytrustowemu, choć należy zająć się kwestią strat spowodowanych przez takie porozumienie.

5.4.2.1

Podczas gdy konieczne jest nadanie sądom szerokich uprawnień dla rozpatrywania tego typu spraw, właściwe wydaje się przyjęcie sprawiedliwego podejścia, z tym że dla uzasadnienia spójności systemu oraz z uwagi na powstanie orzecznictwa warto by dostarczyć wytyczne dotyczące kryteriów (konkretna definicja sprawiedliwości), które mają być stosowane przy oszacowywaniu kwoty strat.

5.4.2.2

Kolejna kwestia związana z tym zagadnieniem dotyczy ograniczenia (18) prawa do wnoszenia roszczeń o odszkodowanie za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję, którego wyliczenie nie może się rozpocząć, szczególnie w przypadku roszczeń wniesionych po orzeczeniu organu ochrony konkurencji i przed wydaniem ostatecznego wyroku w sprawie naruszenia przepisów, gdyż mogłoby to wywołać dalsze kłopoty związane z dostępem do materiału dowodowego.

5.4.2.3

Na koniec należy rozważyć kwestię charakteru prawnego żądania odszkodowawczego, gdyż w większości wypadków brak kontraktowego związku między przedsiębiorstwem, które popełniło naruszenie a konsumentem utrudnia określenie podstawy prawnej postępowania. Pod tym względem stosowanie przepisów dotyczących zobowiązań pozaumownych (19) umożliwiłoby wykorzystanie struktury postępowania o odszkodowanie, mocno zakorzenionej w prawodawstwie krajowym.

5.4.3

Pozwy grupowe a indywidualne roszczenia odszkodowawcze  (20). W kontekście odszkodowań za stosowanie praktyk łamiących wspólnotowe zasady obrony konkurencji pozwy grupowe stanowią doskonały przykład pewnych kluczowych celów: i) skuteczne odszkodowanie za straty, ułatwiające wnoszenie roszczeń o odszkodowania przez organizacje w imieniu poszkodowanych konsumentów, co przyczynia się do zapewnienia faktycznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości; ii) zniechęcanie do postępowania niezgodnego z przepisami prawa konkurencji i zapobieganie mu, biorąc pod uwagę duży społeczny wpływ tego typu działań. Ponadto, z punktu widzenia sprawców naruszeń, możliwość skoncentrowania ich obrony niesie ze sobą znaczne korzyści w postaci kosztów i skuteczności.

5.4.3.1

Kluczową kwestią w zakresie pozwów grupowych jest uznanie zdolności organizacji do podejmowania działań, podobnie jak w przypadku dyrektywy 98/27/WE (21), w dziedzinie nakazu zaprzestania praktyk naruszających poszczególne interesy konsumentów. Mimo iż wspomniana dyrektywa dotycząca ochrony konsumentów, oparta na zasadzie wzajemnego uznawania zdolności organizacji do podejmowania działań oraz ich zgłaszania do Komisji (22), nie zapewnia otrzymania odszkodowania ani rekompensaty za straty, umożliwiła ona aktywne i legalne działanie na szczeblu europejskim różnym organom i organizacjom, jak również wnoszenie roszczeń w imieniu interesu zbiorowego (23).

5.4.4

Finansowanie roszczeń odszkodowawczych. Jak pokazuje codzienna praktyka wnoszenia roszczeń o odszkodowania, koszty proceduralne działają jak czynnik odstraszający. Po pierwsze, wysokie koszty wymagane w przypadku wnoszenia powództwa mogą zapobiec zainicjowaniu sprawy przed sądem, po drugie zaś przewlekły charakter postępowań cywilnych zwiększa ich koszty. Należy rozważyć utworzenie, przez organy ochrony konsumentów, funduszu na rzecz wsparcia roszczeń zbiorowych.

5.4.4.1

Jeżeli to nie nastąpi, istnieje ryzyko, że poszkodowane strony będą występować indywidualnie, oraz że wypłaty będą pojedyncze i czasami absurdalnie niskie, co może niezwykle utrudnić finansowanie roszczeń tego rodzaju, w przeciwieństwie do sytuacji stron pozwanych, które są w stanie bez trudu przeznaczać duże środki na swoją obronę.

5.4.4.2

Jak wykazała praktyka, różnice w kosztach ponoszonych przez strony poszkodowane i przez przedsiębiorstwo lub związek przedsiębiorstw winnych zachowania antykonkurencyjnego wywiera presję na tych ostatnich. Uważa się, że stworzenie możliwości wyłączenia strony zgłaszającej roszczenie z kosztów sądowych lub ich obniżenia w sprawach o odszkodowanie z tytułu łamania wspólnotowych zasad konkurencji — bez uszczerbku dla karania stron działających w złej wierze lub pokrycia kosztów w przypadku przegrania sprawy — stanowi środek kompensujący asymetrię pomiędzy stronami w postępowaniach tego rodzaju.

5.4.5

Obrona przez powołanie się na przenoszenie obciążeń na klienta i status pośredniego nabywcy wymaga skomplikowanej procedury, gdyż straty spowodowane stosowaniem niedozwolonych praktyk przez przedsiębiorstwo mogłyby zostać przeniesione w dół łańcucha dostaw lub nawet wywrzeć wpływ na końcowego nabywcę. Utrudnia to jeszcze bardziej wnoszenie roszczeń o odszkodowanie, w szczególności z powodu trudności z udowodnieniem związku pomiędzy stratami a stosowaniem niedozwolonych praktyk. Trudności związane z udowodnieniem szkód powodują, że przenoszenie obciążeń w roszczeniach odszkodowawczych nie jest uwzględniane.

5.4.6

Orzecznictwo, stosowane prawo. W konwencji brukselskiej uwzględniono kwestię kompetencji w zakresie rozpoznawania spraw oraz egzekwowania orzeczeń sądu w sprawach cywilnych i handlowych. Ponadto w rozporządzeniu 44/2001 określono przepisy wykonawcze na terenie UE w przypadku sporów transgranicznych. W ten sposób rozwiązana zostałaby większość potencjalnych trudności w zakresie realizacji, które mogą wyniknąć podczas postępowania o odszkodowania za stosowanie niedozwolonych praktyk ograniczających konkurencję. Pozwy grupowe w obszarze postępowania o odszkodowanie za straty poniesione w wyniku naruszenia wspólnotowych przepisów konkurencji praktykowane są w nielicznych państwach członkowskich; stąd też rozważania nad ich wprowadzeniem zmuszają do przyjrzenia się ich charakterystyce, zwłaszcza w odniesieniu do kwestii sądu właściwego oraz stosowanego prawa. Zyski w sferze kosztów i skuteczności, zarówno dla strony występującej z roszczeniem, jak i dla pozwanego, będą realne jedynie w wypadku spójnego zastosowania przepisów, tj. nadania prymatu prawu sądu, na którego wokandę trafiła dana sprawa. Podobnie dostępność informacji, dotyczących nie tylko organów uprawnionych do rozpoczęcia postępowania, lecz także postępowań będących w toku i podjętych decyzji, stanowi ważny krok w kierunku rzeczywistego egzekwowania przepisów prawa konkurencji z powództwa prywatnego.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/7

1.1

Celem omawianego wniosku jest kodyfikacja; kodyfikowane akty prawne, pomimo kilku zmian formalnych, nie powodują zmian w prawie obowiązującym w czasie kodyfikacji, która nie zmienia jego treści.

1.2

W kontekście społeczeństwa obywatelskiego w Europie ogromną wagę mają uproszczenie i klarowność prawa wspólnotowego. Parlament Europejski, Rada i Komisja podkreśliły zatem konieczność kodyfikacji często zmienianych aktów prawnych i uzgodniły, w drodze porozumienia międzyinstytucjonalnego, możliwość stosowania przyspieszonej procedury. Żadne zmiany co do treści nie mogą być wprowadzane do kodyfikowanych aktów.

2.1

EKES zauważa, że propozycje Komisji dokładnie odpowiadają celom przyspieszonej procedury w zakresie kodyfikacji.

2.2

Niemniej jednak należy zadać sobie pytanie o stabilizację prawodawstwa regulującego kwestie praw autorskich i pokrewnych; potrzeba kodyfikacji staje się bowiem oczywista tylko wtedy, gdy prawo regulujące określoną dziedzinę przestaje być przedmiotem gruntownych przeobrażeń.

2.3

W świetle ciągle ewoluującego prawa wspólnotowego (np. w przypadku oczekiwania na wnioski w sprawie środków karnych) oraz różnie przeprowadzanych transpozycji na grunt prawa krajowego, należy stwierdzić, że równowaga między prawami właścicieli praw autorskich, a zwłaszcza praw pokrewnych, a uprawnieniami adresatów dzieł (ogółu społeczeństwa, środowiska naukowego i uniwersyteckiego itp., tzn. „konsumentów usług kulturalnych”) nie jest zachowana, ponieważ prawa odbiorców dzieł chronionych są w wielu państwach członkowskich coraz bardziej ograniczane. Niejednokrotnie na przykład zabezpieczenia fizyczne lub informatyczne tzw. DRM (digital rights management) blokują prawo do posiadania własnego egzemplarza na użytek prywatny. Technikę odwrotną pozwalającą na interoperacyjność oprogramowania blokuje się z tych samych powodów.

2.4

Te niekorzystne dla „konsumentów” tendencje nasilają się z powodu rosnącej surowości sankcji karnych za omijanie DRM dla zdobycia egzemplarza na własny użytek lub zapasowej kopii.

2.5

Zdaniem Komitetu zatem środki kodyfikacyjne w dziedzinie praw autorskich i praw pokrewnych są przedwczesne, ponieważ należałoby we wspólnotowym prawodawstwie poszukać nowej równowagi, zwłaszcza z perspektywy strategii lizbońskiej. Ponadto wiele ważnych problemów pozostawiono w sferze pomocniczości, a transpozycje na grunt prawa krajowego wykazują rozbieżności, które mogą być przeszkodą dla swobodnego przepływu dzieł i „usług kulturalnych”.

2.6

Stąd na obecnym etapie zwykła kodyfikacja techniczna przygotowana przez Urząd Publikacji pokazałaby, w jakim stanie jest obowiązujące prawo w chwili konsolidacji. Zabieg ten pozwoliłby następnie na interwencję przy każdej ważnej zmianie właściwego prawa, jednocześnie jednak nie budziłby wrażenia, że uniemożliwia przyszłe zmiany, co mogłoby mieć miejsce w przypadku kodyfikacji.

3.1

Komitet pragnąłby ponadto, by w prawie wspólnotowym odpowiednio uznano i chroniono licencje takie, jak GPL (general public licence) albo licencja Creative Commons, w dziedzinie książek i kreacji artystycznej. Licencje tego typu dają dużą swobodę ich użytkownikom, na przykład licencja GPL dotyczy dużej liczby programów wykorzystywanych na serwerach informatycznych (routery internetowe, administracja, przedsiębiorstwa).

3.2

Te mniej restrykcyjne licencje użytkownika ułatwiają rozpowszechnienie i przejęcie na własność dzieł przez ich użytkowników i adresatów; w pełni odpowiadają zatem celom szybkiej popularyzacji wiedzy i technologii, która powinna być cechą charakterystyczną strategii lizbońskiej.

3.3

Komitet nakłania zatem Komisję do ponownego podjęcia rozważań, które w przypadku kodyfikacji wydają się być skazane na jałowość, i do zaproponowania działań, które udostępniłyby dzieła większej liczbie odbiorców, poprzez uznanie licencji wolnego dostępu i osiągnięcie w społeczeństwie informacyjnym nowej równowagi pomiędzy posiadaczami praw i użytkownikami, tak aby zwiększyć konkurencyjność i innowacyjność wspólnej Europy.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/8

1.1

Celem omawianego wniosku jest kodyfikacja aktów prawnych, która — pomimo kilku zmian formalnych — nie powoduje zmian w prawie obowiązującym w czasie kodyfikacji i nie zmienia jego treści.

1.2

W kontekście społeczeństwa obywatelskiego w Europie ogromną wagę mają uproszczenie i klarowność prawa wspólnotowego. Parlament Europejski, Rada i Komisja podkreśliły zatem konieczność kodyfikacji często zmienianych aktów prawnych i uzgodniły, w drodze porozumienia międzyinstytucjonalnego, możliwość stosowania przyspieszonej procedury. Żadne zmiany co do treści nie mogą być wprowadzane do kodyfikowanych aktów.

2.1

Komitet zauważa, że propozycje Komisji dokładnie odpowiadają celom przyspieszonej procedury w zakresie kodyfikacji.

2.2

Niemniej jednak należy zadać sobie pytanie o stabilizację prawodawstwa regulującego kwestie praw autorskich i pokrewnych; potrzeba kodyfikacji staje się bowiem oczywista tylko wtedy, gdy prawo regulujące określoną dziedzinę przestaje być przedmiotem gruntownych przeobrażeń.

2.3

Czas ochrony praw autorskich, wynoszący 10 lat w początkach swego obowiązywania w XIX w., w dniu dzisiejszym rozciąga się na 70 lat po śmierci autora, nie wiadomo też, czy nowe naciski ze strony posiadaczy praw autorskich i praw pokrewnych nie wpłyną w przyszłości na wydłużenie tego okresu.

2.4

Obecna sytuacja cechuje się silną nierównowagą na korzyść spadkobierców autorów (około trzech pokoleń) i posiadaczy praw pokrewnych. Należałoby poddać rewizji czas ochrony praw autorskich, który wydłużył się nieadekwatnie do potrzeb społecznych i potrzeb samych twórców. Jeśli członek WTO, np. Stany Zjednoczone, wydłuży — co wydaje się prawdopodobne — pierwotny okres ochrony do 90 lat lub do stulecia (poprawka Disneya), to co stanie się w Europie? Czy mamy poddać rewizji umowy handlowe w zakresie „własności intelektualnej”?

2.5

Wielka liczba utworów, zarówno z zakresu literatury pięknej, filozofii, jak i innych, wydawana jest tylko raz — w języku oryginalnym — i nie zostanie ponownie wydana za życia autora ani nawet za życia jego spadkobierców. Nawet jeśli utwory te nie stały się w swoim czasie bestsellerami, mają niejednokrotnie swoją wartość i szybko stają się nieosiągalne dla potencjalnego czytelnika. Przedłużanie czasu ochrony w nieskończoność służy tylko stosunkowo wąskiej grupie twórców, tymczasem system ochrony skazuje przez swój czas trwania znacznie większą liczbę dzieł na niedostępność, bo czytelnicy i studenci nie będą mogli do nich dotrzeć, gdy wyczerpie się nakład pierwszego wydania.

2.6

Należy zatem zadać sobie pytanie o stabilizację prawodawstwa regulującego kwestie praw autorskich i pokrewnych. Potrzeba kodyfikacji staje się bowiem oczywista tylko wtedy, gdy prawo regulujące tę dziedzinę przestaje być przedmiotem gruntownych przeobrażeń.

2.7

W epoce informatycznej należałoby więc podjąć pogłębione rozważania dotyczące rozpowszechniania dzieł oraz praw ogółu społeczeństwa w zakresie dostępu do twórczości i kultury uniwersalnej. Kodyfikacja wydaje się zatem przedwczesna, Komitet zaś wolałby zwykłą konsolidację oraz przegląd warunków i okresu ochrony w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych, tak aby były one zgodne ze strategią lizbońską.

3.1

Komitet pragnąłby ponadto, by w prawie wspólnotowym odpowiednio uznano i chroniono licencje takie, jak LGPL (general public licence, wersja „light” odnosząca się do dokumentacji technicznej) albo licencja Creative Commons w dziedzinie książek i kreacji artystycznej. Licencje tego typu dają dużą swobodę ich użytkownikom, na przykład licencja GPL dotyczy dużej liczby programów wykorzystywanych na serwerach informatycznych (routery internetowe, administracja, przedsiębiorstwa).

3.2

Te mniej restrykcyjne licencje użytkownika ułatwiają rozpowszechnienie i przejęcie na własność dzieł przez ich użytkowników i adresatów; w pełni odpowiadają zatem celom szybkiej popularyzacji wiedzy i technologii, która powinna być cechą charakterystyczną strategii lizbońskiej.

3.3

Komitet nakłania zatem Komisję do ponownego podjęcia rozważań, które w przypadku kodyfikacji wydają się skazane na jałowość, i do zaproponowania działań, które udostępniłyby dzieła większej liczbie odbiorców, poprzez uznanie licencji wolnego dostępu i osiągnięcie w społeczeństwie informacyjnym nowej równowagi pomiędzy posiadaczami praw i użytkownikami, tak aby zwiększyć konkurencyjność i innowacyjność wspólnej Europy.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/10

1.1

W kontekście Europy obywateli ważne jest, by prawo wspólnotowe było zrozumiałe i przejrzyste. Dlatego też Parlament Europejski, Rada i Komisja podkreśliły konieczność kodyfikacji często zmienianych aktów legislacyjnych oraz uzgodniły w drodze umowy międzyinstytucjonalnej możliwość zastosowania procedury przyśpieszonej. Do tekstu kodyfikowanych aktów prawnych nie można wprowadzać żadnych zmian merytorycznych.

1.2

Rozpatrywany tutaj wniosek Komisji jest w pełni zgodny z tym zamierzeniem, jak również z zasadami kodyfikacji. Zatem Komitet również się z nim zgadza.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/11

1.1

Kodyfikacja często zmienianych przepisów przyczynia się do tego, by prawo wspólnotowe było jasne i zrozumiałe.

1.2

Kodyfikacja musi być podejmowana w pełnej zgodności z normalną wspólnotową procedurą legislacyjną.

1.3

Celem tego wniosku jest skodyfikowanie dyrektywy Rady 93/94/EWG z dnia 29 października 1993 r. odnoszącej się do miejsca montażu tylnej tablicy rejestracyjnej pojazdów dwu- lub trzykołowych. Nowa dyrektywa zastąpi włączone do niej akty; niniejszy wniosek całkowicie zachowuje treść kodyfikowanych aktów, zbiera je więc jedynie razem, dokonując tylko takich formalnych zmian, jakie wynikają z samego zadania kodyfikacji.

1.4

Analizowany wniosek Komisji w pełni odpowiada celowi kodyfikacji i jest zgodny z jej zasadami. Dlatego też Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wyraża swoją aprobatę dla tego wniosku.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/12

1.1

Komitet przyjmuje z zadowoleniem inicjatywę Komisji w sprawie aktualizacji obowiązujących obecnie przepisów dotyczących definicji, opisu i prezentacji napojów spirytusowych, a zwłaszcza systemu oznaczeń geograficznych (OG), który przewiduje składanie wniosków przez właściwe władze krajowe, a także proponowaną procedurę zmian nowych przepisów.

1.2

Komitet nie popiera proponowanego w projekcie wniosku podziału na kategorie, ponieważ mógłby on wprowadzać w błąd.

1.3

Wymienianie składników napojów spirytusowych jest pożądane tylko wtedy, gdy zasady wymieniania składników znajdują jednakowe zastosowanie do wszystkich napojów alkoholowych.

1.4

Oznaczenia autentyczności (OA) mają duże znaczenie w zwalczaniu oszustw i produktów podrabianych, a projekt wniosku powinien zawierać przepisy dotyczące stosowania tych oznaczeń.

1.5

Definicja wódki jest sprawą szczególnie kontrowersyjną, zwłaszcza gdy chodzi o surowce, z których może być ona produkowana. Komitet proponuje ograniczenie listy surowców do zbóż, ziemniaków i melasy buraków cukrowych, przez co umieszczanie na etykietach informacji o użytych surowcach stanie się niepotrzebne.

2.1

Obowiązujące obecnie przepisy dotyczące definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych zawarte są w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1576/89 (1) oraz w rozporządzeniu Komisji nr 1014/90 (2). Zasady te okazały się skuteczne w zakresie regulacji sektora napojów spirytusowych. Jednakże w chwili obecnej zachodzi konieczność wyjaśnienia pewnych zagadnień, tudzież uwzględnienia zmian, jakie miały miejsce od momentu ustanowienia tychże zasad. Omawiany tutaj wniosek dotyczący rozporządzenia przedstawiono z takim właśnie zamiarem.

2.2

Celem wniosku jest zwiększenie przejrzystości obecnych zasad (zob.: przypisy 1 i 2 poniżej), dostosowanie się do nowych wymagań technicznych oraz wzięcie pod uwagę dodatkowych czynników, takich jak wymogi WTO. Opiniowany projekt rozporządzenia ma także chronić dobrą renomę napojów spirytusowych wytwarzanych w UE i dostarczyć konsumentom potrzebne informacje.

3.1

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) z zadowoleniem przyjął wniosek dotyczący nowelizacji obecnych przepisów i odnotowuje, że przeprowadzono szczegółowe konsultacje z organizacją reprezentującą producentów napojów spirytusowych na szczeblu UE (3), która również wyraziła poparcie dla tej inicjatywy.

3.2

Komitet z zadowoleniem przyjął zwłaszcza zmiany dostosowujące system oznaczeń geograficznych (OG) do wymogów WTO oraz propozycję dopuszczenia prostej i przejrzystej procedury dokonywania zmian w proponowanym rozporządzeniu.

3.3

Fakt, iż nowe rozporządzenie ma zastąpić dwa dotychczas obowiązujące należałoby wyraźnie podkreślić już w pierwszym akapicie motywów, dodając odniesienie do rozporządzenia 1014/90 obok istniejącego odniesienia do rozporządzenia 1576/89 uchylanego i zastępowanego wnioskowanym nowym rozporządzeniem.

3.4

Branża ta ma bardzo duże znaczenie dla gospodarki UE. Jej roczny udział w eksporcie kształtuje się na poziomie 5 mld euro (4), bezpośrednio zatrudnia ok. 50 000 osób (pośrednio zaś około pięciu razy więcej) oraz realizuje corocznie inwestycje kapitałowe sięgające ponad 1 mld euro. Jest także jednym z głównych klientów europejskich producentów rolnych. Przed ostatnim rozszerzeniem przemysł spirytusowy zużywał rocznie ok. 2 mln ton zbóż, 2,5 mln ton buraków cukrowych, 300 tys. ton owoców i 16 mln hektolitrów wina; dane te zostaną uaktualnione dla UE 25. Po przystąpieniu dziesięciu nowych państw członkowskich należy także uwzględniać ziemniaki, których roczne zużycie jako surowca do produkcji napojów spirytusowych wynosi ok. 100 000 ton.

3.5

Unijny przemysł spirytusowy jest obecnie najbardziej konkurencyjny na świecie, dlatego wszelkie zmiany nie mogą powodować utraty tej przewagi. Szczególne znaczenie w tym przypadku będzie miało utrzymanie doskonałej reputacji przemysłu oraz możliwości dalszych innowacji.

3.6

Ważne jest, by przy okazji zmian mających na celu konsolidację i aktualizację dotychczasowych rozporządzeń nie zatracić żadnego spośród zawartych w nich kluczowych założeń. Szczególnie istotne są tutaj obecne przepisy dotyczące etykietowania. Uwagi na ten temat przedstawione zostały w szczegółowych komentarzach zawartych w załączniku 1.

3.7

Poszczególne definicje napojów spirytusowych są bardzo złożone, zatem Komitet omawia je tylko wtedy, gdy jest to niezbędne.

4.1

Wniosek wprowadza podział wyrobów spirytusowych na „kategorie”. Dzieli on napoje spirytusowe na kategorię A („wódki”), B („specyficzne napoje spirytusowe”) oraz C („pozostałe napoje spirytusowe”). Nie jest jasne, dlaczego istnieje konieczność takiego rozróżnienia; uważamy jednak, że może to doprowadzić do pewnego zamieszania, gdyż pewne napoje mogą kwalifikować się do więcej niż jednej kategorii w zależności od zastosowanej metody produkcji. Komitet zwraca także uwagę, iż część uzasadniająca wniosku odnosi się do kategorii „A” jako „zamkniętej grupy […] obejmującej wyłącznie najczystszą postać wyrobu”. Może to sugerować to, że inne kategorie nie są czyste, podczas gdy celem tegoż rozporządzenia jest zagwarantowanie, by wszystkie napoje spirytusowe produkowane w UE posiadały znakomitą reputację.

4.2

Komitet dostrzega, że proponowany podział na kategorie nie miałby żadnych skutków prawnych, niemniej nie sądzi, by dopomógł on konsumentom bądź innym zainteresowanym. Klasyfikacja taka nie wydaje się również konieczna dla zachowania spójności strukturalnej dokumentu. Komitet sugeruje zatem, że jeżeli ma się wprowadzić kategorie, to trzeba je będzie należycie umotywować. Co więcej Komitet żywiłby wówczas pewne obawy co do faktycznych opisów każdej z takich kategorii.

4.3

Komitet obawia się również, że podział na kategorie może dać podstawę do niejednakowego traktowania różnych napojów spirytusowych, czy to w odniesieniu do etykietowania, czy też opodatkowania. EKES sprzeciwiałby się takiej sytuacji.

4.4

Prowadzone do chwili obecnej dyskusje (5) wykazały, że proponowany podział na kategorie jest kontrowersyjny i dlatego też prawdopodobnie zostanie zmieniony. Jeśli zmiany takie nastąpią, trzeba będzie rozważyć pewne nowe sformułowania dopuszczające ogólnie różnego rodzaju praktyki tradycyjne. Ponadto modyfikacji wymagałby załącznik II do wniosku w celu określenia praktyk dopuszczalnych w odniesieniu do poszczególnych produktów.

5.1

Komitet nie posiada żadnych informacji na temat żądań organizacji konsumenckich odnoszących się do napojów spirytusowych. Ich troską prawdopodobnie pozostanie, by napoje spirytusowe miały bardzo wysoką jakość oraz by ich konsumpcja nie stanowiła zagrożenia (pod warunkiem zachowania odpowiedniego umiaru).

5.2

Przedstawiony przez Komisję projekt nie porusza kwestii prezentacji składu produktu, co zdaniem Komitetu jest właściwe, ponieważ w tym momencie wymienianie składników byłoby niepotrzebne i nierealistyczne. Komitet opowiadałby się jednak za przedstawianiem składu, gdyby zasady wymieniania składników znajdowały jednakowe zastosowanie do wszystkich napojów alkoholowych oraz gdyby można było tego dokonać w sposób zrozumiały dla konsumenta.

6.1

Komitet z zadowoleniem przyjmuje wyjaśnienie zasad „oznaczeń geograficznych” (OG), mających zastosowanie do napojów spirytusowych. Pomocne byłoby wyraźne stwierdzenie, że wnioski o rejestrację mogą być zgłaszane Komisji wyłącznie przez państwa członkowskie bądź — w stosownych przypadkach — przez władze krajów trzecich.

6.2

Konieczna jest pewna ostrożność, aby uniknąć stosowania OG dla zbyt wielu wyrobów, jeżeli oznaczenia takie mają być nadal rozpoznawalne i nieść ze sobą jakąś wartość.

6.3

Komitet zakłada, że art. 5 rozporządzenia zezwalający państwom członkowskim na ustanawianie i stosowanie surowszych przepisów niż wymogi nałożone przez nowe rozporządzenie miałby zastosowanie przede wszystkim do wyrobów, którym przyznano OG; niemniej użyteczne byłoby doprecyzowanie, czy przepis ten mógłby być stosowany do jakiegokolwiek produktu (tzn. posiadającego lub nieposiadającego OG).

7.1

Trzeba być bardzo precyzyjnym, używając pojęć „aromaty” i „naturalne środki aromatyzujące” (6); należy również dokładnie określić, jaki proces może zostać wykorzystany dla poszczególnych produktów. Na tę chwilę wydaje się, że w tym względzie w projekcie rozporządzenia panuje pewne zamieszanie.

7.2

Może również zaistnieć potrzeba zdefiniowania innych aromatyzowanych napojów spirytusowych. Należałoby uwzględnić takie przypadki.

7.3

W przypadku słodzenia Komisja powinna rozważyć konieczność wyjaśnienia stanowiska wobec kwestii „zaokrąglenia” w przypadku dodawania ograniczonej ilości pewnych środków słodzących dla poprawy smaku produktu końcowego.

8.1

Komitet popiera propozycję Komisji, by umieścić definicje napojów spirytusowych w załączniku i dopuścić ich ewentualne zmiany w wyniku uzgodnień w ramach Komitetu Zarządzającego ds. Napojów Spirytusowych, bez poddawania całego tekstu rozporządzenia pod dyskusję. W ten sposób łatwiej będzie dostosowywać rozporządzenie do pojawiających się innowacji.

8.2

Należy rozważyć wprowadzenie pewnego okresu stabilizacyjnego, który mógłby potrwać pięć lat od momentu wejścia w życie nowego rozporządzenia, w ciągu którego nie można byłoby dokonywać zmian definicji poszczególnych napojów spirytusowych podanych w załączniku II do wniosku Komisji.

9.1

Projekt dyrektywy nie podejmuje kwestii oznaczeń autentyczności. Niemniej powinien on zająć się tym zagadnieniem. Europejska Konfederacja Producentów Spirytualiów (CEPS) sugeruje, by rolę OA pełniły substancje dopuszczone jako spożywcze („food grade”), obecne w produkcie w stężeniach poniżej 0,1 % w/v, które nie mogłyby nadawać takiemu produktowi odmiennego charakteru. Komitet popiera tę propozycję.

9.2

OA mają coraz większe znaczenie w zwalczaniu oszustw i produktów podrabianych. Wykorzystywane są również w przypadku innych produktów niż napoje spirytusowe, jednak ważne jest, by ich stosowanie zostało uzgodnione przez producentów napojów spirytusowych w kontekście omawianego wniosku.

10.1

Komitet nie chce się zbyt szczegółowo zajmować definicjami poszczególnych produktów, jednak wódka jest szczególnie trudnym przypadkiem, jak pokazało posiedzenie Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa 20 lutego 2006 r. (7) Komitet rozważył zatem ten przypadek celem wniesienia wkładu, dzięki któremu można by osiągnąć konsensus.

10.2

Komitet rozpatruje przypadek wódki w załączniku 2 do opinii i dochodzi do wniosku, że należy ograniczyć (do zbóż, ziemniaków i melasy buraków cukrowych) listę surowców wykorzystywanych do produkcji wódki. Dzięki temu ta główna kategoria zostanie objęta większą ochroną, pozwalając podmiotom gospodarczym na czerpanie korzyści z jej reputacji i pozycji. Niemniej jednak należy wyjaśnić przypadek tych produktów, które nie będą już mogły nosić nazwy „wódka”; dla takich produktów należałoby ustanowić okres przejściowy ok. 3 lat od daty przyjęcia omawianego rozporządzenia, aby zmienić ich kategorię i dostosować sposób wprowadzania na rynek.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/15

1.1

Rada wezwała Komitet do sporządzenia opinii na temat wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych (1) i niewystępujących na danym obszarze (2).

1.2

Celem wniosku Komisji jest ochrona środowiska wodnego i jego różnorodności biologicznej przed zagrożeniami towarzyszącymi występowaniu gatunków obcych. Komisja uznała, że istniejące ramy prawne, do których należy dyrektywa siedliskowa (3), są niewystarczające.

1.3

Komisja proponuje wprowadzenie rozporządzenia, w oparciu o już istniejące rozwiązania i kodeksy postępowania, bez uszczerbku dla przyszłych strategii.

1.4

Wniosek dotyczący rozporządzenia nie omawia problemów związanych na przykład z wędkarstwem, rybkami ozdobnymi czy innymi egzotycznymi zwierzętami, lecz ma na celu przewidywanie, zapobieganie i radzenie sobie z przyszłymi problemami spowodowanymi przez obce gatunki poza ich siedliskiem przyrodniczym.

1.5

Komitet uważa, że w Unii Europejskiej istnieje tendencja do nadmiernej regulacji i że nie powinno tak być w wypadku omawianego wniosku dotyczącego rozporządzenia.

1.6

Komitet zaleca sporządzenie listy gatunków osiadłych (tzn. „przystosowanych” gatunków obcych) w celu ograniczenia biurokracji w odniesieniu do tych gatunków.

1.7

Komitet zaleca, by termin „gatunki niewystępujące na danym obszarze” został odpowiednio zdefiniowany. Terminy „strefa” i „ekoregion” powinny również zostać zdefiniowane w kontekście omawianego wniosku dotyczącego rozporządzenia.

1.8

Komitet jest również zdania, że w Unii Europejskiej istnieje jednolity rynek i że powinno się wprowadzić rozróżnienie między gatunkami obcymi i niewystępującymi na danym obszarze wewnątrz UE i poza nią.

1.9

Komitet zwraca uwagę na możliwe do przewidzenia problemy, z którymi musieliby się zmierzyć mali producenci w wyniku wprowadzenia tego rozporządzenia. W szczególności zaś odnotowuje długie formularze, które przewiduje załącznik I do wniosku.

2.1

Zasadniczo Komitet z dużym zadowoleniem przyjmuje propozycję uregulowania na szczeblu UE przywozu na obszar Wspólnoty gatunków obcych w celu ich wykorzystania w akwakulturze, która chronić będzie różnorodność rodzimej fauny i flory wodnej (4), a także wspierać rozwój akwakultury.

2.2

Komitet uznaje wysoką wagę i potrzebę rozporządzenia w sprawie wykorzystania gatunków obcych w akwakulturze w celu objęcia ochroną środowiska wodnego i jego różnorodności biologicznej.

2.3

Komitet nakłania Komisję, by w wypadku przyjęcia omawianego wniosku dotyczącego rozporządzenia przeprowadziła ona odpowiednią kampanię informacyjną na temat rozporządzenia, tak by zapobiec jego niewłaściwemu wykorzystaniu przez środki masowego przekazu starające się wzbudzić lęk wśród konsumentów i sprzedać więcej gazet.

2.4

Komitet uważa za niezbędne, by rozporządzenie sprzyjało rozwojowi akwakultury w Europie (5), gdyż jest to sektor rozwijający się, który — jeżeli nie będzie go hamować omawiany wniosek w swym obecnym brzmieniu — stworzy w przyszłości wiele możliwości.

2.5

Komitet odnotowuje szybkie postępy i rozwój tego sektora poza UE, a także fakt, że jest on nasycony i potrzebuje rozwoju nowych gatunków. Komitet zwraca również uwagę, że sektor akwakultury ma potencjał ku temu, by w ramach Wspólnej Polityki Rybołówstwa przynieść sukces sektorowi rybołówstwa.

2.6

Komitet uważa, że należy uprościć handel wewnątrz UE, ograniczając biurokrację i dokumentację, i że handel ten nie powinien podlegać nadmiernej regulacji.

2.7

Komitet podkreśla potrzebę zapewnienia, że rozporządzenie nie będzie stwarzać na tyle dużych problemów, by utrudnić dalszy rozwój sektora, i obawia się o jedność jego aspektów ekologicznych, gospodarczych i społecznych. Co więcej, uważa, że przenoszenie gatunków wewnątrz UE znajduje się pod wystarczającą kontrolą.

2.8

Rzeczywiste trudności środowiska wodnego w naszych regionach wynikają z wprowadzania egzotycznych lub obcych gatunków w akwakulturze. By możliwie jak najbardziej uprościć i skrócić wniosek, Komitet proponuje skoncentrowanie wysiłków na tym problemie i oddzielne omówienie gatunków niewystępujących na danym obszarze. Nie wydaje się, by wykorzystanie gatunków niewystępujących na danym obszarze miało duże znaczenie w akwakulturze. Innym, związanym z tym problemem jest fakt, że Komisja nie definiuje regionów, na których nie występuje jeden gatunek.

2.9

Dalszym uproszczeniem byłoby wprowadzenie rozróżnienia między gatunkami wewnątrz UE a gatunkami obcymi i niewystępującymi na danym obszarze spoza UE. Komitet zaleca wzięcie tego pod uwagę, gdyż UE podąża w kierunku większej integracji wspólnego rynku.

2.10

Komitet zwraca uwagę, że ze względu na niestabilność tego sektora producenci nie zawsze mogą być w stanie poczynić takie dalekosiężne plany, jakie zdaniem Komisji są konieczne do otrzymania zezwolenia na przywóz i przemieszczanie.

2.11

Przykładowo, jeżeli dany producent zajmuje się hodowlą pewnego gatunku z Izraela i jego inwentarz wymrze, musi on podjąć szybko działania i na przykład sprowadzić ten gatunek z USA, by nie tracić cennego czasu. Obecny wniosek uniemożliwiłby producentowi prowadzenie działalności aż do czasu otrzymania nowego zezwolenia. Przenoszenie i przemieszczanie, a w szczególności przemieszczanie w celach handlowych, powinny być wyłączone z wniosku dotyczącego rozporządzenia po powszechnym stwierdzeniu przez naukowców, że „ryzyko” związane z hodowlą gatunku obcego bądź niewystępującego na danym obszarze jest niewielkie.

2.12

Komitet odnotowuje frustrację pracowników tego sektora z powodu podejścia, które jest często przyjmowane przez Komisję. Istotne jest zatem również skoncentrowanie się na zapewnieniu, że rozporządzenie zostanie uproszczone i ukierunkowane na praktyczne cele oraz że zminimalizowane zostaną koszty dla zainteresowanych stron.

2.13

Komitet odnotowuje, że wniosek nie zajmuje się rybkami ozdobnymi i łososiem, ale podkreśla, że mogą się one w dużej mierze przyczyniać do głównego problemu.

2.14

Komitet podkreśla wagę zadbania o to, by cele oraz zakres rozporządzenia były przejrzyste. Zważywszy, że nie ma wyczerpujących i szczegółowych przepisów rządzących tym sektorem, Komitet sugeruje, by Komisja zaproponowała ogólną regulację lub przynajmniej zapoczątkowała plan działania w celu nadania temu sektorowi przyszłego kierunku.

2.15

Komitet ma świadomość, że wniosek powstał przed inicjatywą UE z 2005 r. mającą na celu uproszczenie, lecz jest zdania, iż należy to uwzględnić w obecnym wniosku, poddając go uproszczeniu.

3.1

Wniosek wychodzi daleko poza konieczne i uzasadnione środki, nie uwzględniając status quo w zakresie gatunków, których pewną część wykorzystuje się w europejskiej akwakulturze od wieków (np. karpia, pstrąga tęczowego, pstrąga źródlanego i innych). Dotychczas hodowla tych gatunków nie spowodowała żadnych szkód w ekosystemach. Ocena ryzyka w zakresie przemieszczania się tych gatunków na wszystkich etapach rozwoju oraz czasochłonne procedury wydawania zezwoleń odbiegają od rzeczywistości i są trudne do zrealizowania. Przedsiębiorstwa zajmujące się akwakulturą na obszarze Wspólnoty często prowadzą współpracę transgraniczną zgodnie z wymogami weterynaryjnymi i przemieszczają tymczasowo karpie, pstrągi oraz inne osiadłe gatunki ryb.

3.2

Komitet nalega, by osiadłe gatunki ryb (6) zostały wyłączone z postanowień wniosku dotyczącego rozporządzenia poprzez wykaz lub listę wyjątków sporządzoną przez poszczególne państwa członkowskie. Kwestia gatunków niewystępujących na danym obszarze powinna być również wykluczona. Niezrozumiałe jest łączenie kontrolowanej akwakultury z rozprzestrzenieniem się lub przeniesieniem rodzimych, lecz niewystępujących na danym obszarze ryb bądź innych gatunków.

3.3

Kwestię gatunków niewystępujących na danym obszarze regulują już konkretne rozporządzenia państw członkowskich. Wniosek dotyczący rozporządzenia powinien koncentrować się na ochronie wodnej różnorodności biologicznej UE przed zagrożeniami towarzyszącymi przywozowi gatunków obcych. W rzeczywistości bardzo trudno byłoby wdrożyć wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie gatunków niewystępujących na danym obszarze, gdyż nie ma w tym kontekście powszechnie akceptowanej definicji regionów lokalnych. Dzięki pominięciu postanowień w sprawie gatunków niewystępujących na danym obszarze, wniosek dotyczący rozporządzenia Rady byłby bardziej zrozumiały oraz łatwiejszy i tańszy do wdrożenia.

3.4

Komitet zwraca uwagę na fakt, że okres wydania decyzji w sprawie wniosku o przemieszczenie wynoszący maksymalnie jeden rok (art. 10) opóźniłby decyzje związane z produkcją w stopniu, który byłby nie do przyjęcia, i doprowadziłby do niedopuszczalnych zakłóceń gospodarczych, a także zaleca, by został on skrócony.

3.5

Komitet podkreśla również wagę rozważenia scenariusza „co gdyby” w art. 10, tak by uwzględnić przypadki, w których nie udzielono odpowiedzi na wniosek o zezwolenie. Na przykład na mocy prawa hiszpańskiego milczenie oznacza zgodę, jeżeli nie udzielono odpowiedzi w zaproponowanym terminie jednego roku. Komitet uważa, że — jeżeli jest to możliwe z prawnego punktu widzenia — w artykule tym należy pójść za przykładem Hiszpanii.

3.6

Niemożliwe jest wprowadzenie wniosków o wielokrotne przemieszczanie trwające przez okres pięciu lat (art. 6) ze względu na to, że często konieczne są szybkie, nieplanowane decyzje w sprawie zakupów, sprzedaży i wymiany ryb na różnych etapach rozwoju. Wniosek dotyczący rozporządzenia byłby całkowicie sprzeczny z zaplanowanymi postanowieniami dotyczącymi zadeklarowanych celów w zakresie promowania akwakultury i dywersyfikacji zakresu gatunków w akwakulturze.

3.7

Istotne są decyzje w sprawie wniosków o przywóz i przemieszczanie organizmów wodnych w akwakulturze; powinny się one opierać na umotywowanych naukowo przyczynach i być jak najszybciej podawane do wiadomości.

3.8

Dla zainteresowanych władz, planowanego komitetu doradczego i przedsiębiorstw zajmujących się akwakulturą szeroki zakres przepisów oznaczałby olbrzymie nakłady personalne i finansowe, którym nie można sprostać przy pomocy dostępnych zasobów ludzkich. Byłoby to sprzeczne z ogólnym dążeniem do ograniczenia biurokracji zarówno w państwach członkowskich, jak i na szczeblu UE.

3.9

Komitet jest zdania, że nadmierna liczba przepisów powinna zostać ograniczona do tego, co jest absolutnie konieczne. Zwłaszcza załącznik I do wniosku dotyczącego rozporządzenia powinien zawierać mniej kryteriów.

3.10

Przywóz i przemieszczanie obcych gatunków ryb może pociągać za sobą poważne zagrożenia. By je ocenić, potrzebna jest gruntowna wiedza naukowa. Potrzebne dane naukowe nie mogą, jak zasugerowano w załączniku I, zostać pozyskane przez wnioskodawców w oparciu o ich działalność, wnioskodawcy potrzebna jest wyspecjalizowana pomoc.

3.11

Komitet uważa, że by pomóc producentom, należy im udostępnić listę naukowców z UE posiadających wymaganą wiedzę oraz udostępnić informacje, bądź umożliwić odbycie szkoleń dotyczących procesu składania wniosków.

3.12

Komitet proponuje, by zamiast planowanych indywidualnych ocen przewidzieć tylko jedną próbną ocenę ryzyka dla każdego ekoregionu bądź państwa członkowskiego, która zostałaby przeprowadzona przez upoważnioną instytucję naukową. Jeżeli w czasie takiej próbnej oceny ryzyko zostanie oszacowane jako „niewielkie”, jakikolwiek przyszły wniosek o rutynowe przemieszczenie w tym ekoregionie może zostać ograniczony do podania szczegółów dotyczących lokalizacji, personelu i terminów. Realizacja tej propozycji podniosłaby jakość oceny ryzyka i zarazem w znacznym stopniu ograniczyłaby wydatki administracyjne władz oraz przedsiębiorstw zajmujących się akwakulturą. Koszty oceny próbnej przeprowadzonej przez instytucję naukową powinny zostać pokryte przez Europejski Fundusz Rybołówstwa.

3.13

Komitet podkreśla ponadto potrzebę zdefiniowania ekoregionów przez rozporządzenie Rady w celu przeprowadzenia harmonizacji między państwami członkowskimi.

3.14

Komitet jest zdania, że korzystne byłoby wprowadzenie przynajmniej rocznej przerwy między datą opublikowania rozporządzenia a datą jego wejścia w życie, tak by dostosować ustawodawstwo krajowe oraz poinformować sektor i zainteresowane osoby o zmianach, które zostaną wprowadzone.

3.15

Komitet zwraca uwagę na swe poprzednie opinie w sprawie WPRyb (7), akwakultury (8) i bioróżnorodności (9) oraz wyraża dla nich swe pełne poparcie w kontekście niniejszej opinii.

3.16

Komitet zwraca uwagę Komisji na GMO i gatunki poliploidalne. Nie należy lekceważyć ich potencjalnego zagrożenia dla środowiska wodnego. Potrzebne jest zaostrzenie przepisów w zakresie genetycznie modyfikowanych organizmów i łososia w akwakulturze oraz wprowadzania i przenoszenia gatunków ozdobnych.

3.17

Komitet wzywa Komisję do zwrócenia uwagi zarówno na niniejszą opinię, jak i na opinie wcześniej wspomniane w celu stworzenia lepszego środowiska pracy dla sektora akwakultury w zakresie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących na danym obszarze.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/18

1.1

W znacznej części Unii Europejskiej, jak również poza jej terytorium, rośnie zainteresowanie ochroną i dobrostanem zwierząt. Stosowne jest wsparcie w tym zakresie sił rynkowych i dostosowanie w niezbędnym stopniu unijnych przepisów dotyczących wymogów minimalnych. Nie oznacza to koniecznie wprowadzania bardziej restrykcyjnych wymagań — chodzi raczej o lepsze, istotniejsze z merytorycznego punktu widzenia uregulowania oparte na badaniach naukowych i społeczno-ekonomicznych. Ważne jest także wprowadzenie formy wspólnego oznaczenia jakościowego tych produktów, które spełniałyby szczególne wymogi dotyczące dobrostanu zwierząt. Potrzebne są znaczne udoskonalenia, również jeśli chodzi o zwierzęta wykorzystywane w badaniach naukowych i w celach doświadczalnych, a także do ustawowych badań kontrolnych.

1.2

Przygotowany przez komisję plan działań w dużym stopniu uwzględnia te potrzeby i może stanowić podstawę do ustalania dalszych priorytetów w tym zakresie. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny zasadniczo popiera wniosek dotyczący strategii, ale w dalszym ciągu będzie przyglądał się konkretnym propozycjom Komisji pod kątem zachowania równowagi między wymaganiami w zakresie ochrony zwierząt a perspektywą społeczno-ekonomiczną. Decydujące znaczenie ma jednak to, by import z krajów trzecich o mniej restrykcyjnych normach nie doprowadził do wyparcia produktów unijnych, ponieważ skutkowałoby to przeniesieniem hodowli zwierząt w miejsca o niedostatecznym poziomie ochrony, a unijni producenci byliby zmuszeni do zaprzestania produkcji. EKES nie jest przekonany, że działania Komisji mogą zapewnić w tej sprawie rozwiązania wystarczająco trwałe.

1.3

EKES wyraża ubolewanie, że nie jest możliwe omówienie tego zagadnienia podczas obecnej rundy negocjacji Światowej Organizacji Handlu. Niemniej jednak w handlu produktami rolnymi zasadnicze znaczenie w dłuższej perspektywie ma uznanie dobrostanu zwierząt za czynnik pozahandlowy. W przeciwnym wypadku Unia Europejska może zostać zmuszona do podjęcia jednostronnych kroków mających na celu zagwarantowanie zrozumienia dla potrzeby dostosowania sytuacji prawnej. W krótszym okresie zarówno Komisja, jak i społeczeństwo obywatelskie muszą wywierać presję na handel detaliczny i przemysł spożywczy w UE, by zapewnić przestrzeganie odpowiednich norm poprzez mechanizmy certyfikacji i podobne gwarancje w przypadku importu z krajów trzecich.

1.4

W dziedzinie badań konieczna jest koordynacja i rozszerzenie zakresu prac w celu możliwie najlepszego wspólnego wykorzystania środków. W regularnych odstępach czasu należy także dokonywać przeglądu postanowień, m.in. z punktu widzenia rozwoju technicznego i najnowszej wiedzy.

1.5

Komitet z zadowoleniem przyjmuje między innymi propozycję utworzenia europejskiego ośrodka lub laboratorium ochrony zwierząt. Jednakże należałoby się zastanowić, czy nie istnieje możliwość znalezienia dalej idącego rozwiązania, w postaci utworzenia ośrodka światowego, który mógłby się przyczynić do rozwiązania problemów dotyczących ochrony i dobrostanu zwierząt oraz wsparcia w ten sposób pracy OIE (1) i Rady Europy oraz dwustronnych porozumień zawieranych przez UE.

1.6

Ponadto Komisja, we współpracy z OIE i Radą Europy, powinna podjąć inicjatywę zorganizowania międzynarodowej konferencji w celu utworzenia stałej sieci z udziałem naukowców z państw trzecich oraz prowadzenia na większą skalę nieformalnej współpracy międzynarodowej.

1.7

W odniesieniu do wykorzystywania zwierząt w celach doświadczalnych i w badaniach toksykologicznych Komitet uważa, że konieczne jest rozszerzenie strategii i uwzględnienie kryterium zapotrzebowania, zgodnie z którym w społeczeństwie musiałoby występować udowodnione zapotrzebowanie na dany produkt.

2.1

Nadrzędnym celem planu działań jest zapewnienie dobrostanu zwierząt w UE i na całym świecie, wskazanie potrzeby działań w przyszłości oraz zapewnienie skuteczniejszej koordynacji istniejących zasobów. Kontroli i ocenie zgodnie z planem powinno podlegać następujących pięć głównych obszarów działań na lata 2006 — 2010, również z punktu widzenia ich kontynuacji po 2010 r.:

2.2

Plan obejmuje ponadto 28 inicjatyw, które Komisja zamierza zrealizować do 2010 r. Dwadzieścia jeden spośród tych przedsięwzięć tworzy katalog działań już realizowanych lub których realizacja została zapowiedziana bądź przewidziana w szczególnych przepisach wspólnotowych.

2.3

Równocześnie Komisja przedłożyła dokumenty robocze stanowiące strategiczną podstawę inicjatyw oraz opisujące podstawę działań proponowanych w ramach planu. Dla Komisji ważnym elementem planu działań jest przestrzeganie przyjętej w 2005 r. deklaracji w sprawie doświadczeń prowadzonych na zwierzętach (2).

2.4

Według oceny Komisji lepsza koordynacja prac właściwych służb ułatwiłaby jej wykonywanie zadań w zakresie ochrony zwierząt. Przyczyniłoby się to również do bardziej konsekwentnych i lepiej skoordynowanych wysiłków we wszystkich dziedzinach polityki Komisji. Działania wiążące się z ochroną zwierząt powinny również być oceniane zgodnie z Protokołem do Traktatu ustanawiającego WE w sprawie ochrony i dobrostanu zwierząt oraz z uwzględnieniem skutków społeczno-gospodarczych.

3.1

Jako przedstawiciel społeczeństwa obywatelskiego, z uwagi na swój reprezentatywny skład, EKES ponosi oczywiście współodpowiedzialność za opracowanie przepisów dotyczących ochrony zwierząt jako części „europejskiego modelu społecznego” (3). Ważne jest, aby utrzymać dotychczas proponowany kierunek i zapewnić zachowanie dobrostanu zwierząt w UE na stosownym, możliwym do zaakceptowania poziomie, nie powodując przy tym niepotrzebnych zakłóceń konkurencji ani nie osłabiając poziomu ochrony zwierząt poprzez import z krajów trzecich o mniej restrykcyjnych standardach. Nadrzędny plan strategiczny zwiększa również przejrzystość prac i poprawia możliwości konstruktywnej współpracy wszystkich zainteresowanych. Dotyczy to zwłaszcza producentów rolnych, którzy ze względu na swoje długoterminowe inwestycje, motywację i gospodarowanie powinni uczestniczyć w tworzeniu przyszłej strategii.

3.2

Sektor rolny w UE jest z reguły otwarty na odpowiednie i wyważone postanowienia dotyczące ochrony zwierząt, wskazuje jednakże na ryzyko zakłócenia konkurencji, wynikające z jednej strony z możliwości nałożenia dodatkowych obowiązków na poziomie krajowym, z drugiej zaś — z przywozu z państw trzecich, w których nie obowiązują żadne lub obowiązują mniej restrykcyjne standardy. Ryzyko zakłócenia konkurencji wynikające z dodatkowych przepisów krajowych zwiększa się jeszcze wskutek podnoszonego w ramach WPR wymogu dotyczącego współzależności (cross-compliance). Prowadzi to do niepewności prawnej w państwach członkowskich i potrzeby udzielania odpowiednich wyjaśnień.

3.3

W przypadku przywozu z krajów trzecich wspólne przepisy unijne mające zastosowanie na rynku wewnętrznym obejmującym 30 krajów o łącznej populacji rzędu 500 milionów mieszkańców (4) byłyby zachętą również dla państw nienależących do UE oraz w odniesieniu do ich eksportu do UE. Na przykład Międzynarodowa Korporacja Finansowa, należąca do Banku Światowego, zwróciła niedawno uwagę na wzrastające światowe zainteresowanie dobrostanem zwierząt i na konieczność wprowadzenia dostosowań, które powinny mieć miejsce zarówno w produkcji pierwotnej, jak i w przemyśle przetwórczym (5).

3.4

Jednakże w krótkim okresie należałoby uświadomić sieciom handlu detalicznego i przemysłowi przetwórczemu w UE, że importując produkty rolne oraz przetworzone produkty zwierzęce z krajów trzecich, powinny we własnym interesie i z uwagi na swój wizerunek publiczny zwracać uwagę na przestrzeganie odpowiedniego kodeksu zachowań w kraju produkcji, zawierającego również standardy ochrony zwierząt zgodne z odpowiednimi przepisami UE. Powinno się to odbywać na przykład w formie wiążącej współpracy z dostawcami (6). Komisja bezwzględnie powinna podjąć działania na rzecz realizacji tego celu. Również społeczeństwo obywatelskie powinno zwrócić uwagę na to zagadnienie poprzez media. Należy uświadomić sieciom handlu detalicznego i przemysłowi spożywczemu w UE, że w przyszłości, przy okazji importu produktów rolnych oraz przetworzonych produktów zwierzęcych z krajów trzecich, na warunki produkcji zwracać się będzie większą uwagę. Organizacje konsumenckie i związki rolnicze powinny podjąć wspólne działania zmierzające w tym kierunku na szczeblu krajowym. Jednocześnie, niezależnie od tego wszystkiego, decydujące znaczenie w dłuższym okresie ma uznanie dobrostanu zwierząt w handlu produktami rolnymi za czynnik pozahandlowy (patrz niżej).

3.5

Jeżeli chodzi o ryzyko zakłóceń konkurencji w UE, harmonizacja przepisów związana z zakazem wprowadzania bardziej restrykcyjnych norm krajowych byłaby nielogiczna i nie do zaakceptowania przez opinię publiczną w wielu państwach członkowskich. Jeżeli jednak przyszłe minimalne standardy unijne będą opierać się na bardziej rzeczowych kryteriach, na badaniach i doświadczeniach naukowych, można założyć, że poziom ich zrozumienia i akceptacji wzrośnie i że zniknie przyczyna wprowadzania dalszych przepisów krajowych. Aby zapewnić rzeczowe uregulowania, nowe rozwiązania powinny koniecznie opierać się na danych naukowych i odpowiednich ocenach społeczno-gospodarczych. Jednocześnie należy zapewnić kompetentną ocenę i stosowanie wyników badań naukowych jako etap na drodze do wprowadzenia proponowanych wskaźników. Należy również dać państwom członkowskim możliwość działania w sposób elastyczny, oparty na uwarunkowaniach klimatycznych i środowiskowych.

3.6

Zdaniem Komisji dostosowywanie takich standardów, zarządzanie nimi i ich rozpowszechnianie, jak również przeprowadzanie istotnych badań społeczno-gospodarczych i dokonywanie oceny skutków można wesprzeć poprzez utworzenie europejskiego ośrodka lub laboratorium ochrony zwierząt. EKES opowiada się za rozważeniem bardziej dalekosiężnego rozwiązania, czyli za utworzeniem centrum ogólnoświatowego, które mogłoby wnieść wkład w rozwiązywanie kwestii ochrony zwierząt na szczeblu międzynarodowym, wspierając jednocześnie działania Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) i Rady Europy oraz ewentualne porozumienia dwustronne.

3.7

W odniesieniu do kwestii zwierząt wykorzystywanych do celów doświadczalnych Komitet uznaje partnerstwo między Komisją a przemysłem na rzecz rozwiązań alternatywnych w celu ochrony zwierząt w przemyśle za godne poparcia, również w związku z ustanowieniem ośrodka i projektem strategii dotyczącej zastosowania tak zwanej zasady 3R, która może stanowić wytyczne dotyczące wykorzystywania zwierząt do celów doświadczalnych w UE (7). Inicjatywa Komisji może mieć pozytywny wpływ na działania, które służą wsparciu metod alternatywnych i są już podejmowane w związku z innymi pracami (8). Jednocześnie Komitet opowiada się jednak za rozszerzeniem strategii o kryterium zapotrzebowania, tak aby przetestowanie na zwierzętach produktu, który wymaga zastosowania danej substancji chemicznej lub substancji innego rodzaju, było uzależnione od zapotrzebowania społecznego na taki produkt.

3.8

Ze względu na silną presję konkurencyjną i otwarcie rynku UE należy uwzględnić znaczne ryzyko stopniowego zagrożenia produkcji i zbytu w UE, jak również na rynkach poza Unią Europejską, przez produkty z państw trzecich, w których nie obowiązują żadne lub obowiązują mniej restrykcyjne normy ochrony zwierząt. Ponieważ wzrost kosztów spowodowany ochroną zwierząt jest duży w porównaniu z bardzo ograniczoną marżą zysku w rolnictwie, mógłby on być czynnikiem, który decydowałby o tym, czy dany rolnik jest w stanie dalej prowadzić gospodarstwo. Ponadto w większości przypadków ukierunkowanie produkcji na wąską grupę konsumentów skłonnych płacić wyższą cenę mogłoby być dla rolników zbyt ryzykowne (9).

3.9

Zatem przywóz z krajów trzecich, w których obowiązują mniej restrykcyjne normy ochrony zwierząt, powoduje złożone problemy i Komitet w żadnym wypadku nie jest przekonany, że plan działań Komisji będzie wystarczający dla zapewnienia trwałych i zrównoważonych rozwiązań. Komitet wyraża głębokie ubolewanie, że ten problem nie może zostać rozpatrzony podczas obecnej rundy negocjacji w Światowej Organizacji Handlu (WTO). Niemniej jednak Unia Europejska powinna nadal dążyć do tego, by w ramach WTO działania na rzecz ochrony zwierząt w handlu produktami rolnymi zostały uznane za czynnik pozahandlowy.

3.10

Jeżeli nie uda się w ten sposób znaleźć zrównoważonych rozwiązań ani osiągnąć dostatecznego porozumienia w ramach WTO, Unia Europejska powinna, pomimo braku międzynarodowej akceptacji, wymagać przestrzegania odpowiednich uregulowań w odniesieniu do przywozu z państw trzecich. W celu przyciągnięcia uwagi i osiągnięcia zrozumienia dla konieczności dostosowania sytuacji prawnej konieczna może się okazać prowokacja.

4.1

Wypełnienie odpowiednich postanowień UE wymaga dotrzymywania przez instytucje unijne i państwa członkowskie określonych przez nie terminów przedkładania, przyjmowania i wdrażania konkretnych postanowień, co jak dotąd nie zawsze było regułą. W konsekwencji termin realizacji szeregu inicjatyw przewidzianych w planie działań został przekroczony w odniesieniu do wcześniejszych decyzji.

4.2

Plan działań nie obejmuje problemów związanych z transportem zwierząt na duże odległości, który jest wynikiem działania rynku wewnętrznego UE i likwidacji granic weterynaryjnych. W 2004 r. Rada zatwierdziła zmianę przepisów dotyczących ochrony zwierząt w transporcie, wchodzącą w życie od 2007 r. (10), a Komisja ogłosiła zamiar przedstawienia wniosku po roku 2010. Tak samo jak w innych obszarach, tak i tutaj ważne jest, by regulacje opierały się na badaniach naukowych, a kluczowe przepisy dotyczące czasu transportu i miejsca dla zwierząt podczas transportu podlegały skuteczniejszej kontroli.

4.3

Wszystkie doświadczenia wskazują, że zarządzanie jest czynnikiem decydującym w odniesieniu do ochrony zwierząt. W przyszłych przepisach dotyczących ochrony zwierząt należy skoncentrować się na tym aspekcie, w szczególności należy m.in. opracować wymogi dotyczące wykształcenia i doradztwa, co z kolei powinno łączyć się z bieżącą kontrolą dobrostanu zwierząt w systemach produkcji. Jednocześnie systemy produkcji powinny podlegać mniej szczegółowym regulacjom, a przepisy powinny być stanowione w taki sposób, by były łatwiejsze w stosowaniu.

4.4

Produkcja zwierzęca jest kształtowana pod względem strukturalnym przez coraz większe i bardziej wyspecjalizowane jednostki produkcyjne oraz nowe technologie. Umożliwia to lepszą niż dotychczas kontrolę dobrostanu zwierząt, na przykład przez opracowanie szeregu wskaźników istotnych dla ochrony zwierząt. Ponadto nowe budynki produkcyjne mogą być projektowane na podstawie coraz dokładniejszej wiedzy dotyczącej obiektywnych, mierzalnych wskaźników w dziedzinie ochrony zwierząt. W tym kontekście zdefiniowanie naukowo uzasadnionych wzorców przez proponowany ośrodek służyłoby rozwojowi. Stosowanie nowych wymogów powinno jednak uwzględniać długi okres amortyzacji inwestycji w rolnictwie.

4.5

EKES popiera stworzenie specjalnej „platformy informacyjnej” w dziedzinie ochrony zwierząt, która wspierałaby dialog i rozpowszechnianie wiedzy fachowej między konsumentami, producentami, przedstawicielami handlu detalicznego, przemysłu itd. (11) W tej dziedzinie istnieją wprawdzie znaczne ograniczenia, na przykład dla konsumenta praktycznie niemożliwe jest dostrzeżenie różnic między poszczególnymi systemami produkcji, wraz z ich zaletami i wadami. Organizacje konsumentów życzyłyby sobie zatem, aby UE i państwa członkowskie przejęły odpowiedzialność poprzez ustanowienie standardów minimalnych.

4.6

EKES popiera również wdrożenie wspólnego systemu wprowadzania do obrotu, który wspierałby stosowanie takich standardów ochrony zwierząt, które wykraczałyby poza wymogi minimalne. Najważniejsze jest znalezienie podstaw uregulowania we wspólnych obiektywnych kryteriach i udokumentowanych dowodach naukowych. Wprawdzie UE może opracować na potrzeby producentów i handlu stosowną regulację dotyczącą etykietowania, ale decydujące znaczenie ma przyspieszenie opracowywania produktów odpowiadających bardziej restrykcyjnym normom ochrony zwierząt w możliwie dużym zakresie za pośrednictwem sił rynkowych. Warunkiem sukcesu jest jednak wprowadzenie równolegle do uregulowań dotyczących etykietowania odpowiednich działań kontrolnych i ukierunkowanej kampanii informacyjnej, by zapewnić ich wiarygodność.

4.7

Decyzja o wprowadzeniu uregulowania dotyczącego etykietowania, przewidującego obowiązek oznaczania kraju pochodzenia produktu importowanego, zostanie podjęta na szczeblu ogólnym. Takie uregulowanie jest szczególnie istotne w odniesieniu do produktów zwierzęcych, jak i wyrobów powstałych w procesie ich dalszego przetwarzania. Należy informować, że w danym przypadku produkt nie został wytworzony zgodnie z unijnymi standardami ochrony zwierząt.

4.8

Zgodnie z planem działań Komisji produkcja ekologiczna wyróżnia się dążeniem do spełniania wysokich standardów, dlatego zdaniem Komisji powinna stanowić drogowskaz dla najwyższych standardów ochrony zwierząt (12). Doświadczenia pokazują, że na niektórych obszarach możliwe jest osiągnięcie lepszej ochrony zwierząt dzięki produkcji ekologicznej, jednakże równocześnie panują tam niewłaściwe relacje i istnieje zapotrzebowanie na dodatkową wiedzę.

4.9

Bezwzględnie konieczne jest możliwie najlepsze wykorzystanie zasobów w Unii Europejskiej. Dotyczy to nie tylko badań i doświadczeń naukowych, gdzie należy skoordynować zasoby państw członkowskich dla osiągnięcia możliwie nieograniczonej wzajemnej korzyści. Koordynacja poprzez ustanowienie wspólnego komitetu doradczego, składającego się ze specjalistów, mogłaby przyczynić się do lepszego wykorzystania zasobów. Ponadto Komisja mogłaby we współpracy z OIE i Radą Europy podjąć inicjatywę zorganizowania międzynarodowej konferencji, która umożliwiłaby stworzenie stałej sieci naukowców zarówno z UE, jak i spoza niej, oraz pozwoliłaby na wzmocnienie nieformalnej współpracy międzynarodowej w tej dziedzinie.

4.10

Środki weterynaryjne UE oraz unijne środki zwalczania chorób wywołują szereg konsekwencji socjalnych dla państwa nawet jeśli ich powiązanie nie zawsze wydaje się jednoznaczne. Ponadto opinia publiczna jest zaniepokojona, gdy w wyniku wybuchu niebezpiecznych zwierzęcych chorób zakaźnych dochodzi do uśmiercenia i usunięcia dużej liczby zdrowych zwierząt. Dlatego też należy skupić się na wzmocnieniu środków zapobiegawczych i przygotować, w porozumieniu i współpracy z badaczami i weterynarzami, realistyczne rozwiązania alternatywne w walce z zakaźnymi chorobami zwierząt hodowlanych.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/22

1.1

Mechanizm współfinansowania Unii Europejskiej dotyczący środków zapobiegawczych i kontrolnych w dziedzinie weterynarii rozwijał się stopniowo w czasie, podlegając aktualizacji na podstawie doświadczeń nabytych w tej dziedzinie. Obecnie mechanizm ten powinien zostać poddany bardziej dogłębnym przemyśleniom w świetle perspektyw przyszłego rozwoju, głównie wzrostu wymiany handlowej. EKES będzie śledził działania podjęte w tym kierunku i pragnie odegrać konstruktywną rolę w pracy nad formalnymi i merytorycznymi elementami tego procesu.

1.2

Komitet popiera wniosek Komisji, który na razie przewiduje tylko niewielkie zmiany i adaptacje. Wynikają one z propozycji zawartych we wstępnej analizie całej polityki w tej dziedzinie, a uproszczone procedury administracyjne i programowanie wieloletnie z pewnością stanowią pożądane cele. EKES popiera również propozycje udzielania pomocy finansowej na rzecz komputeryzacji procedur handlowych i przywozowych oraz stworzenia zintegrowanego skomputeryzowanego systemu weterynaryjnego. Propozycja dotycząca nowego wykazu chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych oraz uproszczona procedura zmiany wykazu również wydają się celowe.

2.1

Komisja przystąpiła do całościowej oceny polityki UE w dziedzinie zdrowia zwierząt. Obejmuje ona ocenę efektywności kosztowej obecnych instrumentów finansowych na rzecz monitoringu, kontroli oraz zwalczania chorób zwierzęcych i odzwierzęcych. Zastanawiano się również nad najbardziej skutecznymi sposobami skłonienia producentów do podjęcia wymaganych działań zapobiegawczych. W związku z wynikami tej oceny mogą pojawić się propozycje nowych rozwiązań dotyczących sposobu udzielania wsparcia finansowego państwom członkowskim przez Wspólnotę (1). Na razie Komisja zdecydowała się zaproponować tylko kilka niewielkich modyfikacji, które nie pociągają za sobą zmiany w polityce zwalczania, kontroli i monitorowania chorób zwierzęcych i odzwierzęcych. Propozycja ma jedynie na celu wprowadzenie bezpośrednio stosowanych, wyraźnie niezbędnych zmian, których celowość została wykazana w przeprowadzanej obecnie ocenie.

2.2

Wniosek Komisji upraszcza procedurę zatwierdzania i finansowania krajowych programów zwalczania, monitorowania i kontroli chorób zwierzęcych i odzwierzęcych. Zgodnie z wnioskiem programy mogą być zatwierdzane i finansowane maksymalnie na okres sześciu lat. Do tej pory, mimo że państwa członkowskie miały prawo do zgłaszania wieloletnich programów, Komisja nie mogła zatwierdzić finansowania takiego programu na dłużej niż jeden rok. Pojawia się również propozycja poszerzenia zakresu przepisów finansowych w celu usprawnienia polityki informacyjnej na temat zdrowia zwierząt i bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego oraz zastosowania zintegrowanych skomputeryzowanych systemów weterynaryjnych (2).

2.3

W świetle obecnych przepisów można udzielić pomocy finansowej na pokrycie wydatków poniesionych przez państwa członkowskie na finansowanie krajowych programów zwalczania, kontroli i monitorowania 23 endemicznych chorób zwierzęcych i 8 chorób odzwierzęcych lub epizootycznych (3). Wykaz może zostać uzupełniony lub zmieniony decyzją Rady podjętą kwalifikowaną większością głosów na wniosek Komisji. W celu bardziej precyzyjnego wskazania priorytetów Komisja proponuje krótszy wykaz chorób kwalifikujących się do współfinansowania. Komisja wyjaśnia, że wykaz został sporządzony głównie w odniesieniu do skutków chorób dla zdrowia publicznego oraz międzynarodowej i wewnątrzwspólnotowej wymiany handlowej. Proponuje się również połączenie wykazów chorób zwierzęcych i odzwierzęcych oraz poddanie ich tej samej procedurze przyznawania pomocy finansowej (4). Jak twierdzi Komisja, celem zmian jest lepsze wykorzystanie zasobów i zapewnienie, że priorytety krajów członkowskich będą powiązane z priorytetami UE oraz spójne z innymi programami krajowymi. Proponuje się również, aby wszelkie przyszłe zmiany w wykazie były przyjmowane w trybie procedury komitetu regulacyjnego. Komisja uważa, że ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do nieznanych do tej pory chorób stanowiących zagrożenie tak dla zdrowia zwierząt, jak i zdrowia publicznego.

3.1

Współfinansowanie przez Wspólnotę środków na rzecz zwalczania, kontroli i monitorowania zakaźnych chorób zwierzęcych, odzwierzęcych i epizootycznych zawsze budziło duże zainteresowanie ze względu na złożoną naturę i wpływ tychże chorób oraz znaczne koszty związane ze wspomnianymi działaniami. Dla zapewnienia dobrej kontroli zakaźnych chorób zwierzęcych potrzebne są jasne procedury finansowe oraz odgórna pewność, że wydatki zostaną w pełni zrekompensowane w przypadkach, gdy zajdzie konieczność poddania zwierząt ubojowi lub zniszczenia produktów. W przeciwnym wypadku istnieje zagrożenie, że już w momencie wybuchu epidemii albo pojawienia się podejrzenia wybuchu epidemii poważnej zakaźnej choroby zwierzęcej podjęte działania będą mało skuteczne, co jeszcze bardziej pogorszy następstwa choroby. Jest to szczególnie ważne dla krajowej polityki w tej dziedzinie. Poza tym każdorazowo wybuch poważnej epidemii zakaźnej choroby zwierzęcej przyciąga dużą uwagę opinii publicznej, wywołując gwałtowne reakcje ze strony konsumentów, nawet jeśli nie ma żadnego bezpośredniego czy nieodwracalnego wpływu na kwestie bezpieczeństwa żywności.

3.2

Większy dostęp do rynku i intensywniejsza wymiana handlowa, dłuższy czas transportu i koncentracja inwentarza żywego na różne sposoby zwiększają zagrożenie rozprzestrzeniania się chorób oraz ekonomiczne skutki działań zapobiegawczych i kontrolnych. Również z tego powodu potrzebna jest całościowa ocena wspólnotowej polityki w dziedzinie zdrowia zwierząt oraz bardziej szczegółowa ocena efektywności kosztowej obecnych instrumentów finansowych przeznaczonych na działania z zakresu nadzoru, kontroli i zwalczania chorób zwierzęcych oraz na działania zapobiegawcze w stadach. EKES pragnie odegrać aktywną rolę w kształtowaniu potrzebnych modeli współfinansowania programów krajowych, głównie w celu opracowania bardziej spójnych i efektywnych ram polityki z dziedziny bezpieczeństwa żywności oraz zapewnienia jej większej przejrzystości.

3.3

W związku z tym EKES ubolewa nad brakiem przejrzystości i złożonością obecnych reguł, dlatego też, w ramach przyszłej rewizji, będzie wzywał do stworzenia bardziej zrozumiałego i spójnego systemu oraz do ulepszenia klasyfikacji reguł współfinansowania. Trzeba wskazać na właściwe przepisy w dziedzinie zdrowia zwierząt i bezpieczeństwa żywności oraz ułatwić ich stosowanie na całym terytorium UE. Wpłynęłoby to pozytywnie również na działania Komisji i państw członkowskich na arenie międzynarodowej, ponieważ prawodawstwo UE stałoby się bardziej zrozumiałe i przejrzyste dla partnerów handlowych i sąsiadów UE. Zbieranie i rozpowszechnianie informacji również przyczyniłoby się do skuteczniejszego wdrażania ustalonych reguł.

4.1

EKES uważa, że wniosek umożliwiający zatwierdzanie i finansowanie wieloletnich programów krajowych z pewnością przyczyni się do uproszczenia procedur administracyjnych i pomoże bardziej skutecznie realizować cele programów. Spowoduje również usprawnienie i większą przejrzystość procedur administracyjnych, zapewniając lepsze wykorzystanie funduszy Wspólnoty.

4.2

Zbieranie i rozpowszechnianie bieżących informacji na temat zdrowia zwierząt i bezpieczeństwa żywności jest potrzebne, gdyż pomaga w lepszym opracowaniu i wdrażaniu prawodawstwa w tej dziedzinie. W przyszłości szczególną wagę będzie miało tworzenie przejrzystych przepisów wspólnotowych i przedstawianie ich władzom, producentom oraz zainteresowanym konsumentom.

4.3

Dlatego EKES popiera wniosek zakładający finansowy wkład UE na rzecz stworzenia polityki informacyjnej w dziedzinie zdrowia i dobrostanu zwierząt oraz bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego oraz instalację i rozbudowę narzędzi informatycznych, takich jak na przykład bazy danych gromadzące i przechowujące informacje na temat prawodawstwa Wspólnoty.

4.4

Podobnie należy wziąć pod uwagę postęp techniczny w zakresie komputeryzacji procedur weterynaryjnych i zapewnić niezbędne środki finansowe na rzecz prowadzenia, zarządzania i utrzymania zintegrowanego skomputeryzowanego systemu weterynaryjnego.

4.5

Wykaz chorób zwierzęcych i odzwierzęcych dających prawo do współfinansowania powinien bezwzględnie odzwierciedlać priorytety wyznaczone na podstawie potencjalnych skutków tych chorób zarówno dla zdrowia publicznego, jak i dla międzynarodowej i wewnątrzwspólnotowej wymiany handlowej produktów pochodzenia zwierzęcego. EKES zgadza się, że — jak stanowi wniosek — nacisk powinien być położony raczej na choroby odzwierzęce i zdrowie publiczne niż na choroby zwierzęce związane z produkcją, i popiera propozycję połączenia wykazu chorób zwierzęcych i odzwierzęcych oraz objęcia ich tą samą procedurą przyznawania finansowego wkładu ze strony Wspólnoty.

4.6

Oczywiście wymogi techniczne i informacyjne dotyczące programów zwalczania, kontroli i monitorowania ubiegających się o finansowanie Wspólnoty należy regularnie, we właściwym czasie aktualizować i korygować, tak aby uwzględniały postęp techniczny i naukowy oraz doświadczenie nabyte we wdrażaniu programów. Dlatego należy, zgodnie z wnioskiem, umożliwić Komisji wyznaczenie kryteriów technicznych oraz — w razie konieczności — ich aktualizację poprzez procedurę komitetu regulacyjnego.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/25

1.1

Celem omawianego wniosku jest skodyfikowanie dyrektywy Rady 79/923/EWG z dnia 30 października 1979 r. w sprawie wymaganej jakości wód, w których żyją skorupiaki. Nowa dyrektywa zastąpi różne akty, które zostały do niej włączone; wniosek całkowicie zachowuje treść kodyfikowanych aktów, zbiera je więc jedynie razem, dokonując tylko takich formalnych zmian, jakie wynikają z samego zadania kodyfikacji.

2.1

Komitet uważa za bardzo przydatne scalenie wszystkich tych tekstów prawnych w jedną dyrektywę. W kontekście Europy obywateli, Komitet, podobnie jak Komisja, przywiązuje ogromną wagę do upraszczania i precyzowania prawa wspólnotowego, tak aby uczynić je przejrzystszym i dostępniejszym dla zwykłych obywateli, dając im tym samym nowe możliwości i szansę wykorzystania szczególnych uprawnień, jakie prawo to im przyznaje.

2.2

Zdaniem Komitetu kodyfikacja musi być podejmowana w pełnej zgodności z normalną wspólnotową procedurą legislacyjną.

2.3

Upewniono się, iż taka kompilacja przepisów nie zawiera żadnych zmian treści, służąc jedynie prezentacji prawa wspólnotowego w sposób jasny i przejrzysty. Komitet wyraża swoje pełne poparcie dla tego celu i w świetle tychże zapewnień z zadowoleniem przyjmuje przedłożony wniosek.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/26

1.1

Wniosek Komisji ma na celu kodyfikację dyrektywy 91/629/EWG ustanawiającej minimalne normy ochrony cieląt, co oznacza możliwość zastosowania przyspieszonej procedury zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym z dnia 20 grudnia 1994 r. Kodyfikacji podlegają akty prawne, które w wyniku licznych zmian stały się trudne do zrozumienia.

1.2

Przedmiotowa dyrektywa była wielokrotnie przeredagowywana, wskutek czego zrozumienie treści i zakresu tego aktu prawnego bez dokonywania analizy prawnej i wykładni stało się trudne dla jego adresatów.

2.1

Z wyżej wymienionych względów Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny z zadowoleniem przyjął wniosek dotyczący kodyfikacji, dzięki której obywatele Unii mają łatwiejszy dostęp do prawa wspólnotowego oraz która przyczynia się do lepszego stanowienia prawa, co Komitet postulował i do czego wzywał w swoich wcześniejszych opiniach (1).

2.2

Zgodnie z art. 6 dyrektywy Komisja miała przedstawić Radzie nie później niż 1 stycznia 2006 r. sprawozdanie przygotowane na podstawie opinii otrzymanej z Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności na temat systemów intensywnej hodowli, które są zgodne z wymogami dotyczącymi właściwych warunków utrzymania cieląt z punktu widzenia patologicznego, zootechnicznego, fizjologicznego i behawioralnego, jak również na temat społeczno-gospodarczych wpływów różnych systemów. Ponadto sprawozdanie przedstawiać miało wnioski dotyczące zawartych w nim ustaleń. Następnie w odniesieniu do powyższych wniosków Rada miała podjąć decyzję kwalifikowaną większością głosów nie później niż w ciągu trzech miesięcy od ich przedłożenia.

2.3

Tak się jednak nie stało. Komisja zaś najwidoczniej proponuje kodyfikację, która miałaby wejść w życie w tymże ustalonym terminie, choć ten dawno już minął, co mogłoby skutkować niemożnością zastosowania procedury uproszczonej, jako że zmiana wymagałaby przecież nowej decyzji.

2.4

EKES wielokrotnie zwracał uwagę, iż niedopuszczalne jest, by instytucje i państwa członkowskie ustalały terminy, których same nie są w stanie dotrzymać. Podważa to szacunek i zaufanie do przepisów wspólnotowych, co może powodować, że inne zainteresowane strony również nie będą czuły się zobligowane do przestrzegania terminów.

2.5

W swoim wniosku w sprawie wspólnotowego planu działań dotyczącego ochrony i dobrostanu zwierząt Komisja zapowiedziała również na 2008 r. „przedłożenie Radzie i Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania w sprawie ochrony cieląt hodowlanych” (2). Sprawozdanie to opierać się będzie na opublikowanym w czerwcu 2006 r. raporcie Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) (3). Komisja przeanalizuje go teraz, zgromadzi dodatkowe dane, oceni aspekty społeczno-gospodarcze oraz przeprowadzi konsultacje z ekspertami, państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami, a następnie przedstawi konkretne wnioski. EKES z zadowoleniem przyjmuje gruntowne prace wstępne, ubolewa jednak nad tym, że nie dotrzymano terminu.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/27

1.1

Celem niniejszego wniosku jest skodyfikowanie dyrektywy Rady 90/219/EWG z dnia 23 kwietnia 1990 r. w sprawie zamkniętego użycia mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie. Nowa dyrektywa zastąpi włączone do niej akty. Niniejszy wniosek całkowicie zachowuje treść kodyfikowanych aktów, zbiera je więc jedynie razem, dokonując tylko takich formalnych zmian, jakie wynikają z samego zadania kodyfikacji.

2.1

Komitet uważa za niezwykle użyteczne zebranie w jednej dyrektywie wszystkich aktów normatywnych dotyczących tej kwestii. Mając na względzie cel związany ze społeczeństwem obywatelskim w Europie, Komitet podziela stanowisko Komisji uznające za ważne upraszczanie prawodawstwa wspólnotowego i czynienie go zrozumiałym, bardziej przejrzystym i dostępnym dla przeciętnego obywatela, otwierającym przed nim nowe możliwości i umożliwiającym mu korzystanie z konkretnych uprawnień, które takie prawodawstwo mu przyznaje.

2.2

Dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ludzkiego oraz środowiska naturalnego należy przedsięwziąć wszelkie środki zapewniające optymalne wykorzystanie biotechnologii szczególnie w odniesieniu do żywności przeznaczonej dla ludzi, a wszystkie zastosowania mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMMO) powinny mieć ograniczony charakter w celu uniknięcia jakichkolwiek negatywnych skutków.

2.3

Komitet podkreśla, że kontrola GMMO może okazać się nieskuteczna, jeżeli nie będzie prowadzona w sposób jednolity we wszystkich państwach członkowskich Wspólnoty, gdyż wykorzystywanie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych stwarza ryzyko ich przenoszenia poza granice danego kraju.

2.4

Przypominając, że „mikroorganizm zmodyfikowany genetycznie” (GMMO) oznacza „mikroorganizm, w którym materiał genetyczny został zmieniony w taki sposób, jaki nie zachodzi naturalnie”, Komitet zgadza się z podejściem Komisji do kwestii bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapobiegania awariom i kontroli emisji.

2.5

Komitet upewnił się, że przedmiotowa kodyfikacja nie powoduje żadnej merytorycznej zmiany w przepisach, które konsoliduje i służy wyłącznie przedstawieniu prawodawstwa wspólnotowego w sposób zrozumiały i przejrzysty. Całkowicie zgadzając się z tym celem i uwzględniając powyższe zapewnienie, Komitet wyraża poparcie dla przedmiotowego wniosku.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/28

1.1

Wniosek Komisji ma na celu skodyfikowanie decyzji Rady 90/638/EWG z dnia 27 listopada 1990 r. ustanawiającej wspólnotowe kryteria zwalczania oraz monitorowania niektórych chorób zwierząt. Nowa decyzja zastąpi włączone do niej akty. Zachowuje treść kodyfikowanych aktów, zbiera je więc jedynie razem, dokonując tylko takich formalnych zmian, jakie wynikają z samego zabiegu kodyfikacji.

2.1

Wobec powyższego Komitet popiera wniosek kodyfikacji, który czyni prawo bardziej dostępne dla obywateli i przyczynia się do lepszego prawodawstwa.

3.1

Należałoby również zastanowić się nad zastosowaniem innych procedur uproszczenia, dbając jednocześnie o zachowanie skuteczności systemu monitorowania i zwalczania chorób zwierząt.

3.2

Zwierzęta wystawione są na działanie elementów patogennych, które coraz częściej pochodzą z krajów położonych poza Unią Europejską. W niedalekiej przyszłości Unia Europejska i jej państwa członkowskie będą musiały wzmóc czujność i połączyć swe wysiłki na rzecz zwalczania chorób zwierząt w celu ochrony zdrowia obywateli, tak aby mogli oni bez obaw spożywać produkty zwierzęce.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/29

1.1

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) zwraca uwagę, że plan działań dotyczący gospodarki leśnej UE należy opracować w sposób wyważony pod względem ekonomicznym, ekologicznym i społecznym (w długim okresie) i nadać wymienionym aspektom równorzędne znaczenie. To samo ma zastosowanie do praktycznej realizacji kluczowych funkcji.

1.2

Komitet jest zdania, że należałoby zwiększyć liczbę celów z 4 do 5, poprzez dodanie celu „Promowanie lasów jako miejsca pracy”, który obejmowałby „zabezpieczanie i poszerzanie kwalifikacji zawodowych osób zatrudnionych w lasach” oraz „wzmacnianie i utrzymywanie obszarów wiejskich”.

1.3

Komitet proponuje, by zagadnienie zabezpieczania i poszerzania kwalifikacji zawodowych osób zatrudnionych w lasach uwzględnione zostało w rozważaniach dotyczących lasu jako miejsca pracy. Propozycja ta wydaje się rozsądna, jako że w ostatecznym rozrachunku obok właścicieli lasów to właśnie pracownicy przedsiębiorstw leśnych, ministerstw i administracji państw członkowskich będą osobami, od których oczekiwać się będzie praktycznej realizacji planu działań na obszarach wiejskich.

1.4

EKES uważa wzmacnianie i utrzymywanie obszarów wiejskich za istotny czynnik umożliwiający pomyślną realizację planu działania dotyczącego gospodarki leśnej UE na miejscu w poszczególnych państwach członkowskich. Rozdział planu działań poświęcony obszarom wiejskim gwarantuje, że tego rodzaju obszary w Europie będą miały przyszłość, zamiast zanikać i stanowić przykład opóźnień rozwojowych jako nieużytki ekologiczne i społeczne.

1.5

Komitet przywiązuje wagę do faktu, iż plan działania dotyczący gospodarki leśnej UE jest projektem całkowicie realnym, a nie tylko deklaracją woli. Realność jest kluczem do jego akceptacji i wiarygodności.

2.1

Przygotowując plan działań dotyczący gospodarki leśnej, Komisja i państwa członkowskie sformułowały wspólną wizję leśnictwa oraz wkładu, jaki lasy i leśnictwo wnoszą do współczesnego społeczeństwa.

2.2

Lasy dla społeczeństwa: wielofunkcyjne, trwałe leśnictwo, które zaspokaja obecne i przyszłe potrzeby społeczne i zapewnia utrzymanie związanym z nim podmiotom.

2.3

Wielofunkcyjne leśnictwo oferuje korzyści natury gospodarczej, środowiskowej, społecznej i kulturowej. Jest ono źródłem odnawialnych i przyjaznych dla środowiska surowców oraz odgrywa istotną rolę w rozwoju gospodarczym, tworzeniu miejsc pracy i dobrobytu w Europie, zwłaszcza na jej obszarach wiejskich. Lasy korzystnie wpływają na jakość życia, zapewniając przyjemne otoczenie, stwarzając możliwości w zakresie rekreacji, jednocześnie konserwując walory środowiskowe i ekologiczne. Lasy powinny zachować duchowe i kulturowe dziedzictwo, które reprezentują.

2.4

Zgodnie z powyższą wizją plan działań przewiduje realizację czterech głównych celów:

2.5

Pięcioletni plan działań (2007-2011) obejmuje szereg podstawowych działań, które Komisja pragnęłaby zrealizować wspólnie z państwami członkowskimi. Zawiera on również działania dodatkowe, które mogą być przeprowadzone przez państwa członkowskie zgodnie z określonymi warunkami i priorytetami za pomocą istniejących instrumentów wspólnotowych, przy czym ich realizacja może również wymagać zastosowania instrumentów krajowych.

2.6

W celu praktycznej realizacji planu działań dotyczącego gospodarki leśnej UE potrzeba przejrzystych ram dla rozwiązań i decyzji dotyczących lasów zarówno na szczeblu Wspólnoty, jak i państw członkowskich.

2.7

Plan działań powinien służyć informowaniu i opracowywaniu dalszych celowych działań w zakresie polityki leśnej sytuujących się pomiędzy rozwiązaniami wspólnotowymi a polityką gospodarki leśnej poszczególnych państw członkowskich.

2.8

Cele planu działań dotyczącego gospodarki leśnej UE obejmują utrzymywanie, wspieranie i wzmacnianie gospodarki leśnej zrównoważonej pod względem ekonomicznym, ekologicznym i społecznym oraz wielofunkcyjnej roli odgrywanej przez lasy.

2.9

Zasadniczo należałoby ustanowić porównywalne programy krajowe jako wiążące ramy w zakresie wdrażania międzynarodowych zobowiązań i reguł dotyczących lasów. Rosnące znaczenie zagadnień o charakterze globalnym i ponadsektorowym w polityce leśnej, takich jak wykorzystanie drewna jako źródła energii, wymaga większej spójności oraz lepszej informacji i koordynacji.

2.10

W kontekście ogromnej różnorodności w zakresie cech ekologicznych, społecznych, gospodarczych i kulturowych oraz różnych form własności lasów w UE, zdaniem EKES-u plan działań powinien uwzględniać potrzebę specyficznych regionalnych zachęt i środków dostosowanych do różnych rodzajów gospodarki leśnej i stosunków własności. Plan działania uwypukla istotną rolę, jaką w zrównoważonym zarządzaniu lasami w UE odgrywają ich właściciele, pracownicy przedsiębiorstw leśnych oraz wieś.

2.11

Komitet zaleca Komisji, by uwzględniła ona w planie działań dotyczącym gospodarki leśnej UE następujących pięć celów:

3.1.1

Komitet jest zdania, że cel ten powinien uwzględniać inne niż drewno potencjalne produkty leśne, takie jak wysokiej jakości woda pitna czy związek pomiędzy CO2 a handlem emisjami.

3.1.2.1

Oprócz środków wsparcia, również ogólny transfer wiedzy oraz wymiana wyników badań i rozwoju technologicznego pomiędzy europejskimi centrami badawczymi powinny się przyczynić do wzmocnienia konkurencyjności sektora leśnego.

3.1.2.2

W celu poprawy ogólnej konkurencyjności leśnictwa plan działań powinien wyjaśniać w naukowy sposób, we współpracy z poszczególnymi państwami członkowskimi, ilu pracowników o odpowiednich kwalifikacjach potrzeba w państwach członkowskich dla prowadzenia zrównoważonej gospodarki leśnej na podstawie krajowych przepisów i regulacji, w uzasadniony z ekonomicznego punktu widzenia sposób.

3.1.3.1

Zdaniem EKES-u właścicielom lasów nie powinna przysługiwać rekompensata w postaci subsydiów za produkty leśne i związane z nimi usługi niewprowadzane aktualnie do obrotu. Za usługi właścicielom lasów płacić powinni bezpośrednio indywidualni użytkownicy i korzystające z lasów osoby.

3.1.3.2

Komitet zaleca Komisji, by zaproponowała Stałemu Komitetowi ds. Leśnictwa utworzenie grupy roboczej ad hoc w celu określenia i udokumentowania działań i doświadczeń związanych z dodatkowymi możliwościami wprowadzania do obrotu produktów leśnych i związanych z nimi usług w poszczególnych państwach członkowskich. Na tego rodzaju wymianie dokumentacji skorzystają wszyscy właściciele lasów w państwach członkowskich.

3.1.4.1

Przetwarzając odpady drzewne na potrzeby wytwarzania energii, należy zagwarantować, że wykorzystanie to nie będzie prowadzić do zubożenia gleby, a w konsekwencji do mniejszego zróżnicowania gatunków.

3.1.4.2

W przypadku wykorzystania chemicznie przetworzonych odpadów drzewnych jako źródła energii należy zadbać o to, iż w procesie spalania niebezpieczne odpady nie będą uwalniane ani do atmosfery, ani do gleby.

3.1.4.3

Zdaniem EKES-u decyzje na szczeblu europejskim należy podejmować na podstawie wyników badań naukowych dotyczących podmiotów (państw członkowskich) wykorzystujących drewno jako źródło energii oraz sposobów i miejsc jego zrównoważonego wykorzystania. W krajach rozwijających się tylko 50 % zużywanego drewna wykorzystywane jest jako niezastępowalne paliwo (źródło energii) bez odpowiedniej wartości dodanej. Sytuacja taka nie powinna być dopuszczalna w państwach członkowskich UE, dlatego należy ją wykluczyć. Strategiczną decyzję dotyczącą najkorzystniejszego pod względem ekologicznym, gospodarczym i społecznym sposobu wytwarzania energii przy użyciu drewna należy przeanalizować w dłuższej perspektywie, a następnie wdrożyć w praktyce.

3.1.4.4

Przed jakimkolwiek zastosowaniem w leśnictwie genetycznie zmodyfikowanych nasion czy roślin należy upewnić się, czy jest to dopuszczalne z ekologicznego punktu widzenia.

3.1.5.1

Należy zachęcać do współpracy nie tylko z właścicielami lasów, lecz także z pracownikami przedsiębiorstw leśnych. W tym miejscu szczególną rolę mają do odegrania leśniczy oraz kierownictwo średniego szczebla jako pośrednicy pomiędzy właścicielami lasów a przemysłem. Rolę tę należy podtrzymywać i promować poprzez odpowiednie struktury. Mobilizacja zasobów drzewnych i gospodarki leśnej zależy od dostępności wykwalifikowanego kierownictwa w terenie.

3.1.5.2

W związku z tym EKES stwierdza, że państwa członkowskie powinny promować edukację zawodową i dalsze kształcenie właścicieli lasów, leśników, robotników leśnych i pracowników przedsiębiorstw leśnych. Państwa członkowskie powinny stwarzać zachęty nie tylko dla stowarzyszeń właścicieli lasów, lecz także dla organizacji branżowych pracowników leśnych poprzez zapewnianie doradztwa. Tego rodzaju zachęty są składową zrównoważonego rozwoju (społecznego), którego w szczególnej mierze potrzeba środowisku wiejskiemu.

3.1.5.3

W celu zwiększenia konkurencyjności i rentowności leśnictwa państwa członkowskie w ramach swoich priorytetów mogą:

3.2.1

Zdaniem Komitetu utrzymanie, ochrona i rozszerzanie ekologicznego rozwoju zrównoważonego w leśnictwie oraz ochrona przyrody mają nieodzowne znaczenie dla realizacji tego zaproponowanego przez Komisję celu.

3.2.2

Według EKES-u dobrowolna certyfikacja przedsiębiorstw leśnych w uznanych systemach certyfikacji przyczyniłaby się do zagwarantowania, promowania i rozszerzania trwałego rozwoju.

3.2.3.1

EKES z zadowoleniem przyjmuje koncepcję europejskiego systemu monitorowania lasów. Odpowiednie organizacje międzynarodowe, których zaangażowanie jest nieodzowne, należy wymienić z nazwy, aby wykluczyć możliwość pominięcia jakichkolwiek istotnych zainteresowanych stron, a zatem posiadanej przez nie wiedzy fachowej.

3.2.3.2

Europejskie centrum danych dotyczących lasów powinno zebrane przez siebie i naukowo ocenione dane przedstawiać społeczeństwu i udostępniać w miarę potrzeby zgodnie z wytycznymi w zakresie ochrony danych.

3.2.4.1

Istotną podstawę aktualnie dostępnych informacji na temat stanu lasów stanowią raporty na temat stanu lasów opracowywane i publikowane każdego roku przez poszczególne państwa członkowskie. Z tego względu Komitet uważa, że przygotowywanie poszczególnych raportów należy wspierać poprzez EFRROW oraz instrument Life+.

3.2.4.2

W ramach zapobiegania pożarom lasów należy bardziej intensywnie wykorzystywać i propagować przechodzenie od lasów monokulturowych, które podatne są na pożary, w kierunku drzewostanu mieszanego.

3.3

Odnośnie do trzeciego celu planu działań zaproponowanego przez Komisję („Przyczynianie się do poprawy jakości życia”) Komitet proponuje jego przeformułowanie w następujący sposób: „Poprawa jakości życia poprzez zrównoważoną gospodarkę leśną”.

3.3.1

W swoim komunikacie Komisja odnotowuje, że państwa członkowskie mają możliwość wspierania inwestycji przyczyniających się do podniesienia użyteczności publicznej lasów. Zdaniem Komitetu EFRROW powinno również zapewniać wsparcie w zakresie utrzymania i wzmacniania obszarów wiejskich, jako że lasy odgrywają tam niezwykle istotną rolę.

3.3.2.1

Propagowanie rozwiązań w zakresie edukacji i działalności informacyjnej nie powinno ograniczać się do dziedziny ochrony środowiska — promocji potrzebuje również sfera społeczna. Dziedziny te wzajemnie na siebie zachodzą, na przykład społeczna odpowiedzialność nauczycieli czy wymiar kulturowy wymagają w najwyższej mierze kształcenia i informacji w sferze społecznej.

3.3.3.1

Na obszarach miejskich i w zespołach aglomeracji ilość lasów i zasobów drzewnych zmniejsza się we wszystkich państwach członkowskich. Lasy zagrożone są zarówno szkodami wynikającymi ze zwiększonej emisji gazów, jak i w szczególności wskutek wyrębu. Grunty zastępcze na tych samych obszarach naturalnych są rzadko kiedy dostępne ze względu na ponadprzeciętne zapotrzebowanie na tereny mieszkalne i przemysłowe oraz stałą rozbudowę infrastruktury. W tendencji tej istotną rolę odgrywają drogi, linie kolejowe i rozbudowa lotnisk.

3.4.1.1

Zdaniem EKES-u w trakcie realizacji planu działań należy organizować wspólne posiedzenia, na których stowarzyszenia i podmioty reprezentujące całą zrównoważoną gospodarkę leśną w Europie spotykałyby się i przedstawiały swoje obszary działalności. To samo dotyczy powoływania grup roboczych ad hoc. Tego rodzaju rozwiązania zagwarantowałyby akceptację planu działań i poparcie dlań ze strony wielu podmiotów działających w gospodarce leśnej.

3.4.2.1

Rozwiązaniem zmierzającym w kierunku redukcji wylesiania na całym świecie byłoby przyjęcie europejskich przepisów dotyczących ochrony lasów pierwotnych, które określałyby między innymi warunki prawne, na jakich drewno pochodzące z lasów tropikalnych i pierwotnych mogłoby być sprowadzane do UE oraz tutaj przetwarzane i wykorzystywane. Komisja powinna zbadać możliwość podjęcia odpowiedniej inicjatywy prawodawczej w tym zakresie, tak by przepisy dotyczące ochrony lasów pierwotnych mogły zostać przyjęte do roku 2012. EKES pragnie podkreślić, że narzędziem w walce z ogólnoświatowym wylesianiem i degradacją lasów pierwotnych może być aktualnie realizowany plan działań UE dotyczący egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (FLEGT). Prawodawstwo FLEGT powinno funkcjonować jako system zapobiegający wprowadzaniu drewna pochodzącego z nielegalnego wyrębu na rynki UE i jego wykorzystywaniu przez unijny przemysł przetwórczy.

3.4.3.1

W celu uzyskania efektu mnożnikowego należy zaangażować wszystkie zainteresowane strony uczestniczące w gospodarce leśnej oraz zapewnić im wsparcie finansowe w wydarzeniach, które prawdopodobnie mogą mieć ogromny wpływ na społeczeństwo państw członkowskich.

3.5

Aby zagwarantować zrównoważoną gospodarkę leśną w UE, należy, zdaniem EKES-u, zapewnić odpowiednie kwalifikacje zawodowe osób zatrudnianych w leśnictwie. Decydującą rolę w tym zakresie odgrywa również wzmacnianie i utrzymywanie obszarów wiejskich. Z tego względu EKES wzywa Komisję do uwzględnienia następującego nowego celu: „Promowanie lasów jako miejsca pracy”.

3.5.1

Komitet podkreśla, że lasy mogą realizować wszystkie swoje funkcje i zadania społeczne jedynie wówczas, gdy do ich pielęgnacji i gospodarowania nimi będzie zatrudnionych wystarczająco dużo osób (robotników leśnych, operatorów maszyn, urzędników administracji leśnej i leśników). Pracownicy ci powinni posiadać podstawowe kwalifikacje specjalistyczne oraz podlegać ustawicznemu doskonaleniu zawodowemu. Oczywiście dotyczy to również współpracujących z nimi właścicieli lasów. Kwalifikacje powinny być dostosowane do ekonomicznych, ekologicznych i społecznych wymogów związanych z danym stanowiskiem. Dotyczy to zwłaszcza zapewniania ochrony leśnej przyrody.

3.5.2

Z myślą o realizacji wspomnianego celu EKES proponuje następujące nowe działania podstawowe:

3.5.3.1

Komisja i państwa członkowskie powinny zwiększyć wysiłki w zakresie promocji kształcenia i doskonalenia zawodowego, badań, rozwoju i transferu technologii w dziedzinie leśnictwa, drewna i ochrony przyrody.

3.5.3.2

Komitet podkreśla, iż Komisja powinna popierać uznane systemy certyfikacji gospodarki leśnej, które pomagają zagwarantować i zwiększać zatrudnienie, zapewniając wskaźniki zrównoważonego planowania i rozwoju personelu w przedsiębiorstwach leśnych.

3.5.4.1

Komisja powinna wspierać badania naukowe dotyczące związków pomiędzy zrównoważoną gospodarką leśną a kształceniem zawodowym i kwalifikacjami zawodowymi właścicieli lasów oraz pracowników zatrudnionych w gospodarce leśnej (wyjaśnienie wymogów).

3.5.4.2

EKES zaleca, by Komisja przeprowadziła badania dotyczące konkretnych profilów zawodowych niezbędnych dla zapewnienia konkurencyjności leśnictwa w długim okresie.

3.5.5.1

Lasy w państwach członkowskich można znaleźć w przeważającej części na słabych strukturalnie terenach wiejskich. Na obszarach tych leśnictwo zapewnia utrzymanie infrastruktury i zatrudnienie, a także dochody dla właścicieli lasów i społeczności wiejskiej. Bez nietkniętego gospodarczo leśnictwa te wartościowe pod względem ekologicznym obszary turystyczne znalazłyby się w oderwaniu od ogólnego rozwoju danego kraju. Prawdopodobne konsekwencje takiej sytuacji obejmowałyby ucieczkę ludności do miast, starzenie się społeczeństwa, zaniedbanie lasów czy degradację infrastruktury. Zniszczenie struktur wiejskich prowadzi w nieunikniony sposób do trudności w wykorzystaniu drewna jako surowca w obliczu rosnącego popytu światowego.

3.5.5.2

Komisja powinna promować oraz wspierać badania i analizy dotyczące znaczenia leśnictwa dla obszarów wiejskich.

3.5.5.3

Zdaniem EKES-u należy wezwać państwa członkowskie do zabezpieczenia i poprawy sytuacji na rynku pracy na obszarach wiejskich. Należy unikać trudności społecznych wynikających z nieustannych zmian strukturalnych. Tego rodzaju tendencjom należy przeciwdziałać poprzez skoordynowane programy. Należy zwiększać atrakcyjność obszarów wiejskich dla ludności, a zwłaszcza dla osób młodych.

3.5.5.4

Komitet zachęca Komisję do udzielania finansowego wsparcia obszarom wiejskim za pośrednictwem EFRROW. Pomoc finansową zgodnie z otrzymanym wnioskiem należy kierować bezpośrednio do właścicieli lasów i przedsiębiorstw leśnych bądź grup przedsiębiorstw leśnych.

4.1

Komisja powinna zapewnić reprezentację wszystkich zainteresowanych podmiotów z europejskiej branży leśnej w grupie doradczej ds. leśnictwa i korka.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/34

1.1

Przepisy z roku 1997 dotyczące produkcji mieszanek paszowych i obrotu nimi na potrzeby zwierząt użytkowych zostały poddane wielu zmianom, m.in. jeśli chodzi o etykietowanie oraz informowanie o ich składzie (1). W rezultacie kilka razy dochodziło do zmian stanu równowagi pomiędzy poufnością, (której domagali się producenci pasz), a pełną jawnością informacji odnośnie zawartości i składu pasz, (której domagał się sektor rolnictwa).

1.2

W 1990 r. ujednolicono przepisy dotyczące etykietowania, przy czym materiały paszowe miały być klasyfikowane w porządku malejącym według masy (bez obowiązku podania dokładnej ilości). W wyniku kryzysów wywołanych przez BSE (encefalopatia gąbczasta bydła) i dioksyny, postanowiono wprowadzić w 2002 r. tzw. deklarację otwartą, obejmującą ilościowe oraz jakościowe informacje o zawartości pasz. Obowiązkowe stało się podawanie zawartości procentowej materiałów paszowych w porządku malejącym według masy z tolerancją +/- 15 % zadeklarowanej wartości. Postanowiono także, że na prośbę klienta mają być udostępniane dokładne informacje odnośnie zawartości procentowej materiałów paszowych wykorzystywanych w mieszankach paszowych (2).

1.3

W związku z tym zobowiązaniem Trybunał Sprawiedliwości poproszony został o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w kontekście badania żądań producentów pasz o unieważnienie lub zawieszenie obowiązujących przepisów krajowych. W wyroku z 6 grudnia 2005 r. (3) Trybunał przyznał instytucjom UE rację, m.in. odnośnie ważności dyrektywy. Trybunał uznał jednakże, iż obowiązek informowania klientów, na ich żądanie, o dokładnym ilościowym składzie mieszanek paszowych jest nieważny w świetle zasady proporcjonalności. Trybunał stwierdził m.in., że obowiązek ten nie może być uzasadniony ochroną zdrowia publicznego i wykracza poza niezbędny w tym przypadku zakres.

1.4

Z tego względu Komisja proponuje formę decyzji zawierającej sprostowanie, która uwzględnia zasadę, iż akty zmieniające nie powinny same być zmieniane, lecz można przyjąć do nich sprostowania. Gwarantuje to „przejrzystość i klarowność prawa wspólnotowego, nie nakładając jednocześnie bezpośredniego obowiązku na państwa członkowskie, aby zmieniały ustawodawstwo krajowe, ponieważ są one w każdym przypadku zobowiązane do podjęcia wszystkich odpowiednich środków w ramach krajowych systemów prawnych w celu zapewnienia wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości”.

2.1

Wyrok Trybunału jest znany branży produkującej pasze w UE, a Komisja przyznaje w cytowanej wyżej wypowiedzi, iż sprostowanie nie ma żadnego praktycznego znaczenia. EKES jest zdania, że przepisy powinny odzwierciedlać aktualny stan prawny i dlatego też popiera wniosek Komisji dotyczący sprostowania.

2.2

EKES zgadza się zresztą z zasadą deklaracji otwartej, mając wzgląd na postanowienia odnoszące się do konsumentów oraz konkurencję w tym obszarze. Dla producentów rolnych ważne są jak najdokładniejsze informacje o zawartości mieszanek paszowych i to nie tylko w odniesieniu do składu pasz, lecz również w celu porównania cen i jakości. Argumenty branży produkującej pasze oraz jej żądanie zapewnienia poufności ze względu na konkurencję na rynku pasz oraz na możliwości patentowe wydają się mniej ważkie z uwagi na dotychczasowe doświadczenia związane ze stosunkami na rynku mieszanek paszowych.

2.3

EKES przyznaje jednak, że w niektórych przypadkach i dla dość określonych mieszanek paszowych, na przykład na potrzeby hodowli ryb, obowiązują szczególne warunki (4). EKES wzywa Komisję do rozważenia wyjątku od obowiązku podawania zawartości procentowej materiałów paszowych w mieszankach paszowych w porządku malejącym według masy dla pewnych gatunków specjalnych mieszanek, umożliwiając tym samym poufność w obliczu rozwoju technicznego. Takie rozwiązanie należy jednak stosować jedynie w wyjątkowych przypadkach i tylko wtedy, gdy jest to absolutnie niezbędne.

2.4

Postanowienie dotyczące podawania zawartości procentowej z tolerancją +/- 15 % zadeklarowanej wartości jest z praktycznego punktu widzenia całkiem realne. Jeśli w praktyce niemożliwe okaże się sprawdzenie mniejszych ilości (np. 10 %) z odpowiednią dokładnością, wtedy krajowe władze kontrolne powinny być w stanie przeprowadzić kontrole na podstawie dokumentacji przedsiębiorstwa.

2.5

Czasem uważa się, że analiza zawartości mieszanek nie jest właściwie możliwa. Wypowiedź ta, z pominięciem wspomnianego wyżej wyjątku, nie jest słuszna, gdyż we wszystkich państwach członkowskich utworzono laboratoria, które są w stanie wykonać to zadanie w odpowiedni sposób.

2.6

EKES uważa za szczególnie ważne monitorowanie i pełne przestrzeganie przez władze państw członkowskich postanowień w tej dziedzinie, (co do tej pory nie zawsze miało miejsce), w interesie zarówno handlu wewnętrznego, jak i zachowania odnośnych przepisów prawnych. Komisja powinna w większym stopniu niż dotychczas wypełniać odnośne zobowiązania przy pomocy Biura ds. Żywności i Weterynarii.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/36

1.1

Celem niniejszego wniosku (1) jest uchylenie decyzji Rady z dnia 21 marca 1962 r. (2) ustanawiającej procedurę uprzedniej kontroli i konsultacji w odniesieniu do przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych proponowanych przez państwa członkowskie w dziedzinie transportu.

1.2

Celem wniosku jest skodyfikowanie decyzji Rady z dnia 21 marca 1962 r., tak więc zachowuje on w całości treść kodyfikowanych aktów, a jedynie zbiera je w jednym tekście, wprowadzając tylko takie formalne zmiany, jakich wymaga proces kodyfikacji.

1.3

Obecny wniosek kodyfikacyjny wypływa z decyzji Komisji z dnia 1 kwietnia 1987 r. (3), w której Komisja poinstruowała swoich pracowników, że powinni przystępować do kodyfikacji wszystkich aktów prawnych najpóźniej po 10 zmianach, tak aby zapewnić, że przepisy wspólnotowe będą jasne i łatwo zrozumiałe.

2.1

Komitet jest szczególnie zaniepokojony najnowszymi tendencjami rodzącymi obcość między obywatelami Europy a ideami europejskimi, a co ważniejsze, odsuwających ich od europejskiego procesu legislacyjnego i decyzyjnego. Zadaniem Komitetu jest pomaganie w niwelowaniu dystansu między Europą a zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim, czyli jej obywatelami.

2.2

Jest oczywiste, że dopóki kilka postanowień, parokrotnie zmienionych, pozostanie we fragmentarycznej postaci, przez co trzeba ich szukać częściowo w pierwotnym akcie prawnym, a częściowo w dokumencie go zmieniającym, dopóty konieczność przeprowadzenia poważnych poszukiwań będzie uniemożliwiała zwykłym obywatelom i wielu organizacjom społeczeństwa obywatelskiego szybkie dotarcie do potrzebnych im informacji prawnych.

2.3

Komitet zatem w pełni popiera obecny wniosek, mając w szczególności nadzieję, że pomoże on wszystkim obywatelom i grupom interesu działającym w społeczeństwie obywatelskim uzyskiwać lepsze i dokładniejsze informacje dotyczące poszczególnych europejskich aktów prawnych.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/37

1.1

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny potwierdza ponownie, jak duże znaczenie przywiązuje do sukcesu programu radionawigacji satelitarnej Galileo. Komitet miał już okazję zaznaczyć w swoich licznych opiniach na ten temat (1), że Galileo to projekt naukowo-techniczny o symbolicznym znaczeniu dla Unii Europejskiej, przede wszystkim ze względu na fakt, że europejski system radionawigacji satelitarnej pod kontrolą cywilną stanowi duże wyzwanie strategiczne nie tylko z perspektywy światowego satelitarnego systemu nawigacji i pozycjonowania, ale także z perspektywy branży usług dla przedsiębiorstw, obywateli, społeczeństwa i wzrostu konkurencyjności europejskiego przemysłu w skali światowej.

1.2

Według Komitetu zasadnicze znaczenie ma powszechne uznanie strategicznej wartości programu Galileo, ponieważ stanowi on największy zrealizowany do tej pory projekt partnerstwa publiczno-prywatnego w skali europejskiej oraz pierwszą infrastrukturę publiczną wyposażoną w konstelację składającą się z trzydziestu satelitów rozmieszczonych na trzech różnych orbitach będących własnością instytucji europejskich i oferujących nowy rodzaj globalnych usług publicznych, których rynek dynamicznie się rozwija (2), polegających na dokładnym pozycjonowaniu w czasie i przestrzeni na całej planecie.

1.3

Komitet nie może ukrywać swoich obaw związanych z nawarstwieniem się opóźnień w fazie rozwoju i zatwierdzania na orbicie satelitów oraz naziemnych części składowych systemu, która powinna była zakończyć się pod kierownictwem wspólnego przedsiębiorstwa Galileo w 2006 r., a zamiast tego będzie trwała do początku 2009 r. Kolejne fazy, obejmujące rozmieszczenie konstelacji satelitarnej i pełną instalację naziemnych części składowych, a następnie funkcjonowanie operacyjne systemu, szczególnie w celach komercyjnych, nie będą mogły zostać zrealizowane przed końcem 2010 r.

1.4

Komitet w pełni zgadza się z tym, że należy unikać marnotrawienia zasobów i wiedzy, co nastąpiłoby w przypadku przedłużenia działalności wspólnego przedsiębiorstwa Galileo, odpowiedzialnego za przeprowadzenie całej fazy rozwoju i zatwierdzenia na orbicie, podczas gdy utworzono już europejski organ nadzoru globalnego systemu nawigacji satelitarnej GNSS, który rozpoczął działalność w połowie 2006 r. na mocy rozporządzenia Rady z 12 lipca 2004 r. (3)

1.5

Komitet uważa jednak, że „okres przejściowy między Wspólnym Przedsiębiorstwem Galileo a Organem Nadzoru Galileo powinien przebiegać bez przeszkód”, jak to podkreślił w swojej niedawnej opinii, przy zapewnieniu:

1.6

Zgadzając się z zasadami leżącymi u podstaw propozycji zmian statutu GJU (5), na których temat w trybie obowiązkowym zasięgnięto opinii Komitetu, zgodnie z art. 171 traktatu, Komitet przedstawia następujące uwagi i formułuje następujące zalecenia:

1.6.1

Odnośnie do zmian do ww. rozporządzenia Komitet uważa za niewystarczające wprowadzenie zmian, które zresztą popiera, wyłącznie do samego statutu załączonego do rozporządzenia, gdyż należałoby jego zdaniem zadbać również o:

1.6.2

Jeżeli chodzi o organ nadzoru Galileo (GSA), według Komitetu niezbędne jest przystąpienie do „zmiany rozporządzenia w sprawie GSA, tak aby uwzględnić zadania przekazane przez wspólne przedsiębiorstwo Galileo organowi nadzoru (pilotowanie fazy rozwojowej i walidacji w locie, zarządzanie działaniami wynikającymi z europejskich ramowych programów badań i rozwoju lub nadzór nad rozwojem technicznym systemu operacyjnego i zarządzanie nim)”.

1.6.2.1

GSA został utworzony na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 1321/2004 z 12 lipca 2004 r. i działa od połowy 2006 r. z zadaniem zarządzania kwestiami interesu publicznego dotyczącymi europejskich programów radionawigacji satelitarnej EGNOS i Galileo oraz pełnienia roli organu odpowiedzialnego za udzielanie koncesji przyszłemu koncesjonariuszowi usług radionawigacji satelitarnej, a nie w celu zarządzania realizacją fazy rozwojowej czy prac badawczych dotyczących tej fazy i faz następnych, nie zostały mu też przyznane zasoby ludzkie i finansowe niezbędne do realizacji takich zadań.

1.6.2.2

Nie zasięgnięto opinii Komitetu w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady (COM (2006) 261 wersja ostateczna) z 2 czerwca 2006 r., zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1321/2004 w sprawie ustanowienia struktur zarządzania europejskimi programami radionawigacji satelitarnej. Z tego powodu analiza wspomnianych przepisów wykracza formalnie poza niniejszą opinię.

1.7

Komitet uznaje jednak za niezbędne wprowadzenie zmian do rozporządzenia (WE) nr 1321/2004 dla zapewnienia ciągłości programu Galileo i odpowiedniego przeniesienia działalności ze wspólnego przedsiębiorstwa Galileo do organu nadzoru oraz dla zagwarantowania w optymalny sposób ukończenia fazy rozwojowej programu po zamknięciu wspólnego przedsiębiorstwa. Należy jasno określić warunki i kwestie prawne, techniczne i finansowe po 31 grudnia 2006 r. dla ułatwienia realizacji poszczególnych faz i zapewnienia jak najlepszego funkcjonowania systemu.

1.8

Komitet podkreśla, jak ważne jest, aby „Komisja, wspólne przedsiębiorstwo Galileo, europejski organ nadzoru GNSS oraz Europejska Agencja Kosmiczna poczyniły wszelkie wysiłki w celu zapewnienia pełnej operacyjności systemu Galileo pod koniec 2010 r.”, zgodnie z konkluzjami Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii z 12 października 2010 r. Rada przyjęła również wnioski legislacyjne Komisji mające na celu przeniesienie pozostałych działań wspólnego przedsiębiorstwa Galileo do organu nadzoru w trakcie 2006 r.

1.9

Komitet zwraca się o informowanie go na bieżąco na temat ewolucji programu Galileo i na temat kluczowej roli Europejskiej Agencji Kosmicznej przy opracowywaniu i rozwoju europejskich programów GNSS. Ponadto EKES życzyłby sobie, aby Komisja skonsultowała się z nim na temat zielonej księgi dotyczącej zastosowań programu Galileo, którą zamierza opublikować przed końcem 2006 r. (6)

2.1

EKES od samego początku śledził utworzenie i rozwój europejskiego satelitarnego programu radionawigacji i pozycjonowania Galileo, uznając jego strategiczną rolę, zasadniczą dla konkurencyjności Europy zarówno ze względu na jego skutki dla innowacyjności, zatrudnienia i kwestii społecznych, jak i ze względu na jego wpływ na poprawę jakości życia obywateli.

2.2

Program Galileo składa się z czterech kolejnych faz:

2.3

Komitet jest ogromnie zaniepokojony opóźnieniami narosłymi w fazie rozwojowej i zatwierdzania na orbicie, a w konsekwencji opóźnieniami kolejnych faz komercyjnego użytkowania. Sytuacja ta nie pozwala na dotrzymanie terminów ogólnego harmonogramu projektu i opóźnia realizację wyjątkowego instrumentu łączącego wiedzę i wyniki badań europejskich, zdolnego zapewnić produktom i usługom związanym z radionawigacją satelitarną konkurencyjną pozycję na światowym rynku. Rynek ten osiągnął w 2005 r. wartość 60 miliardów euro i roczną stopę wzrostu na poziomie 25 %, przyczyniając się w samej UE do powstania 150 tys. nowych miejsc pracy, głównie w dziedzinie wysokich technologii, badań naukowych i usług.

2.4

Komitet jest jeszcze bardziej zaniepokojony obecną niepewnością w zakresie procedur i kwestii prawnych, technicznych i finansowych i podkreślił to w swojej niedawnej opinii (7). Ta niepewność wpływająca na sytuację tak wspólnego przedsiębiorstwa Galileo, jak i organu nadzoru, może stanąć na przeszkodzie, o ile kwestie te nie zostaną rozwiązane do końca 2006 r., poprawnej realizacji poszczególnych faz zapewniających jak najlepsze funkcjonowanie systemu, co może również odbić się na procesie tworzenia najbardziej konkurencyjnej na świecie gospodarki opartej na wiedzy.

2.5

Komitet miał już okazję podkreślić celowość zaangażowania podmiotów prywatnych, już od momentu powstania wspólnego przedsiębiorstwa Galileo, w fazy rozwoju i użytkowania systemu, i zapewnić o swoim stałym wsparciu w czasie faz realizacji, skoro Galileo stanowi największy europejski projekt partnerstwa publiczno-prywatnego.

2.6

Po fazie tworzenia definicji, w maju 2002 r., utworzono na mocy rozporządzenia (WE) 876/2002, zgodnie z przepisami art. 171 traktatu WE, wspólne przedsiębiorstwo Galileo — na członków założycieli wyznaczono UE oraz ESA (8) — na okres czterech lat z zadaniem „zapewnienia jednolitości administracji i kontroli finansowej projektu dla faz badawczej, rozwojowej i pokazowej programu Galileo, oraz w tym celu mobilizowanie środków finansowych przekazanych na ten program”.

2.7

Wspólne przedsiębiorstwo Galileo zostało utworzone w celu doprowadzenia do pomyślnej realizacji fazy rozwojowej i przygotowania kolejnych faz programu Galileo i zostało obarczone dwoma głównymi zadaniami:

2.8

W rezolucji dotyczącej planu działania na rzecz wprowadzenia w życie europejskiej polityki kosmicznej (9) z 29 stycznia 2004 r. Parlament Europejski podkreślił również ogromne znaczenie programu Galileo dla rozwoju przemysłu, transportu, ochrony środowiska i realizacji celów wyznaczonych w strategii lizbońskiej i zwrócił się do Komisji oraz do Rady z wnioskiem o wyposażenie programu Galileo w skutecznie działające struktury, poza utworzeniem organu nadzoru, w celu zapewnienia nie tylko przejrzystości jego funkcjonowania, ale również bezpieczeństwa systemu (10).

2.9

Organ nadzoru Galileo (GSA) został utworzony na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 1321/2004 z 12 lipca 2004 r. i działa od połowy 2006 r. z zadaniem zarządzania kwestiami interesu ogólnego dotyczącymi europejskich programów radionawigacji satelitarnej EGNOS i Galileo oraz pełnienia roli organu odpowiedzialnego za udzielanie koncesji przyszłemu koncesjonariuszowi usług radionawigacji satelitarnej;

2.10

Obecne rozporządzenie w sprawie GSA nie pozwala mu na uczestnictwo w zarządzaniu fazą rozwojową ani w pracach badawczych dotyczących tej fazy i faz następnych, ani też nie zostały mu przyznane zasoby ludzkie i finansowe niezbędne do realizacji takich zadań.

2.11

Z drugiej strony rozporządzenie w sprawie GJU (11) przewiduje jego działalność przez okres czterech lat, które upłynęły w połowie 2006 r., a zatem ważność tego rozporządzenia powinna zostać przedłużona tak, aby udało się doprowadzić do końca nie tylko negocjacje w sprawie wyboru przyszłego koncesjonariusza, ale również ukończyć całą fazę rozwoju satelitów i naziemnych części składowych systemu oraz zatwierdzenie systemu „na orbicie”.

2.12

Według Komitetu, w celu uniknięcia dalszych opóźnień w realizacji projektu oraz niepewności dotyczącej relacji pomiędzy poszczególnymi elementami systemu, należy przystąpić szybko i w sposób jak najbardziej przejrzysty do rewizji obydwu rozporządzeń w sprawie GJU i GSA, by zapewnić jasne warunki przekazania kompetencji i relacji pomiędzy dwoma organami.

2.13

Komitet popiera cel wniosku będącego przedmiotem niniejszej opinii, zmierzającego do uniknięcia marnotrawienia zasobów i wiedzy, co nastąpiłoby, gdyby przedłużono działalność wspólnego przedsiębiorstwa Galileo po utworzeniu organu nadzoru, który działa już od połowy 2006 r.

2.14

Komitet uznaje jednak treść wniosku za niewystarczającą, ponieważ jest ona ograniczona do statutu GJU załączonego do rozporządzenia (WE) 876/2002, a także dlatego, że wniosek ten powinien być połączony z rewizją rozporządzenia w sprawie GSA, a na temat takiej rewizji nie zwrócono się jeszcze o opinię Komitetu.

2.15

Obecnie przewiduje się, że faza rozwojowa programu Galileo nie zostanie ukończona przed końcem 2008 r. Dopiero wówczas zaczną działać cztery satelity zbudowane i wprowadzone na orbitę przez Europejską Agencję Kosmiczną w ramach fazy określanej jako „zatwierdzenie na orbicie”. Dlatego, zgodnie z obowiązującym statutem, wspólne przedsiębiorstwo Galileo nie powinno zakończyć działalności przed upływem 2008 r., czyli trzy lata później, niż to pierwotnie przewidywano.

2.16

Z drugiej strony organ nadzoru został utworzony w celu zarządzania kwestiami interesu ogólnego dotyczącymi europejskich programów radionawigacji satelitarnej EGNOS i Galileo oraz jako organ odpowiedzialny za udzielenie koncesji przyszłemu koncesjonariuszowi usług radionawigacji satelitarnej, a nie w celu zarządzania fazą rozwojową czy realizacji prac badawczych w tej fazie, ani też nie zostały przyznane GSA zasoby ludzkie i finansowe niezbędne do wypełnienia takich zadań.

2.17

Komitet zgadza się ze wskazówkami Rady odnośnie do „znaczenia promowania systemu nawigacji satelitarnej w celu odniesienia sukcesu komercyjnego, w szczególności poprzez działalność badawczą”. Większość korzyści ekonomicznych programu Galileo płynie, według Rady, z „zastosowań przeznaczonych dla użytkowników końcowych” (12).

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/41

1.1

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, jak już wielokrotnie stwierdzono, przywiązuje ogromną wagę do powodzenia programu Galileo.

1.2

Dlatego też, jak podkreślono w opinii z inicjatywy własnej Komitetu w sprawie „Program Galileo — pomyślne utworzenie Europejskiego Organu Nadzoru”, w okresie przejściowym między Wspólnym Przedsiębiorstwem Galileo a Organem Nadzoru Galileo należy działać, nie prowokując konfliktów i z zachowaniem bezpieczeństwa prawnego.

1.3

Z powyższych względów Komitet popiera podejście prawne przyjęte przez Radę zmierzające do zmiany rozporządzenia (WE) nr 1321/2004 w sprawie ustanowienia struktur zarządzania europejskimi programami radionawigacyjnymi w celu zapewnienia kontynuacji programu Galileo i odpowiedniego przeniesienia na Organ Nadzoru działań prowadzonych przez Wspólne Przedsiębiorstwo Galileo.

1.4

Komitet uważa, że propozycja wprowadzenia zmian w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1321/2004, który definiuje zadania Organu Nadzoru, we właściwy sposób umożliwia Organowi Nadzoru z jednej strony zakończenie fazy rozwojowej, a z drugiej podjęcie koniecznych i pożytecznych działań w zakresie badań naukowych na rzecz europejskich programów GNSS.

1.5

Komitet uważa również, że zaproponowane nowe brzmienie art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1321/2004 lepiej odpowiada potrzebie zapewnienia bezpieczeństwa prawnego, zarówno w odniesieniu do kwestii własności systemu (przed zakończeniem fazy rozwojowej), jak i kwestii własności aktywów materialnych i niematerialnych stworzonych lub rozwiniętych przed likwidacją Wspólnego Przedsiębiorstwa i podczas fazy rozwojowej realizowanej po jego likwidacji.

1.6

Komitet zwraca uwagę, podobnie jak Rada, że należy w możliwie największym stopniu unikać podwajania struktur, równie niepotrzebnych, co kosztownych, a także zapewnić harmonijną współpracę między strukturami w okresie przejściowym.

1.7

Komitet wyraża na koniec zadowolenie, że proponowany tekst jest zgodny z zaleceniami przedstawionymi przez niego w opinii z inicjatywy własnej TEN 246.

2.1

Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ma na celu rozwiązanie problemów prawnych i majątkowych, które przy zachowaniu obecnego brzmienia tekstu mogłyby się pojawić po likwidacji Wspólnego Przedsiębiorstwa przed zakończeniem fazy rozwojowej i przejęciem jego działalności przez Europejski Organ Nadzoru.

2.2

Aby uniknąć wystąpienia powyższych problemów, wniosek dotyczący rozporządzenia proponuje uzupełnienie obecnego art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1321/2004 oraz zastąpienie art. 3 ust. 1 tego samego rozporządzenia nowym tekstem.

3.1

W momencie uruchamiania programu Galileo zadania powierzone Wspólnemu Przedsiębiorstwu i Europejskiemu Organowi Nadzoru miały różny charakter i harmonogram realizacji. Dzisiaj, z powodu mniej więcej dwuletniego opóźnienia w realizacji fazy rozwojowej i faktycznego utworzenia Europejskiego Organu Nadzoru, przesłanki ekonomiczne, prawne i techniczne przemawiają za upoważnieniem Organu Nadzoru do włączenia się w działania realizowane w ramach fazy rozwojowej i za rozwiązaniem Wspólnego Przedsiębiorstwa. Oczywiście pociąga to za sobą konieczność zmian istniejących regulacji prawnych, a ściślej biorąc rozporządzenia (WE) nr 1321/2004.

3.2

W nieuniknionym okresie przejściowym konieczna jest ścisła współpraca wyżej wymienionych instytucji w celu umożliwienia harmonijnego przeniesienia na Organ Nadzoru działań prowadzonych przez Wspólne Przedsiębiorstwo.

3.3

Prawidłowe przeniesienie działań i transfer wiedzy specjalistycznej możliwe są jedynie po jednoznacznym określeniu ram prawnych i zapewnieniu bezpieczeństwa prawnego.

3.4

Wniosek dotyczący rozporządzenia ma właśnie na celu utworzenie takich ram prawnych i zapewnienie bezpieczeństwa prawnego w odniesieniu do następujących zasadniczych kwestii:

3.5

Wniosek dotyczący rozporządzenia reguluje powyższe kwestie i należy wyrazić zadowolenie, że Rada opowiedziała się jednoznacznie za unikaniem wszelkiego podwajania struktur, co byłoby równie niepotrzebne, co kosztowne.

3.6

Dodatkowo, w kontekście ram prawnych niezwiązanych bezpośrednio z omawianym rozporządzeniem, Rada powinna zastanowić się nad kwestią odpowiedzialności międzynarodowej państw wprowadzających na orbitę satelity z konstelacji Galileo.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/42

1.1

Komitet podziela kryteria Komisji, która w obliczu wysokich kosztów roamingu międzynarodowego, ponoszonych przez użytkowników telefonów komórkowych, przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia, proponując stworzenie ujednoliconej podstawy prawnej dla opracowania środków, które ułatwią urzeczywistnienie wewnętrznego rynku usług łączności elektronicznej i jednocześnie umieszczą obywateli w centrum polityki wspólnotowej.

1.2

Wniosek jest konieczny i trafny; zwiększa on poziom ochrony konsumentów, zwłaszcza zaś ich prawo dostępu do informacji dzięki środkom na rzecz większej przejrzystości. Chroni także ich interesy ekonomiczne, ustanawiając mechanizm ograniczeń wysokości opłat za świadczenie usług roamingu dla połączeń głosowych wykonywanych między państwami członkowskimi zarówno na poziomie detalicznym, jak i hurtowym.

1.3

Komitet uważa, że w ramach przeglądu funkcjonowania rozporządzenia Komisja powinna oprzeć swoje dalsze propozycje na zasadach „dzwoniący płaci”, oraz iż ceny opłat za roaming muszą być zbliżone do cen stosowanych przez operatora krajowego za połączenia wewnątrz kraju (home pricing principle).

2.1

Zwiększająca się mobilność obywateli europejskich poza granicami ich krajów, a w szczególności wewnątrz UE, wzmogła potrzebę zapewnienia łączności telefonicznej za pomocą coraz bardziej rozpowszechnionych telefonów komórkowych. Pojęcie roamingu obejmuje w tym kontekście możliwość wykonywania i odbierania rozmów podczas pobytu za granicą, dzięki porozumieniu pomiędzy operatorami z różnych krajów.

2.1.1

Chodzi więc o usługi świadczone przez operatora sieci komórkowych jednego kraju (odwiedzana sieć) operatorowi sieci komórkowych w innym kraju (sieć bazowa). Rynek obejmuje, ogólnie rzecz biorąc, następujące usługi:

2.1.2

2.2

Roaming niewątpliwie przynosi obywatelom wiele korzyści z punktu widzenia gospodarczego i społecznego; jest on jednak również przedmiotem ciągłej krytyki ze strony użytkowników, organizacji konsumenckich, organów regulacyjnych i polityków ze względu na opłaty, które znacznie przewyższają ceny rozmów krajowych. Uważa się także, że opłaty za roaming są mało przejrzyste dla ostatecznego odbiorcy. Nie można ich usprawiedliwić kosztami świadczenia usług; poza tym, różnią się one poważnie w zależności od kraju i operatora: ogólnie rzecz ujmując, opłaty oscylują między 0,20 EUR, które płaci użytkownik z Finlandii, dzwoniąc do swojego kraju ze Szwecji, a 13,05 EUR za rozmowę przeprowadzoną przez użytkownika z Malty przebywającego na Łotwie. Według różnych badań sektorowych, firmy telefoniczne zyskują co roku w całej Unii Europejskiej 8,5 mld EUR z tytułu tych usług, co stanowi 3-7 % ich obrotów (wielkość ta stale rośnie).

2.3

Zaniepokojenie Komisji wysokimi opłatami za roaming, nakładanymi na użytkowników telefonii komórkowej podróżujących po Europie, przejawiało się od końca ubiegłej dekady a jego wyrazem są następujące inicjatywy:

2.4

Pomimo jasno sprecyzowanej krytyki, pomimo inicjatyw instytucji europejskich, środków przedsięwziętych przez niektóre państwa członkowskie, a nawet redukcji opłat ze strony niektórych operatorów, nie udało się do tej pory podjąć skutecznych i natychmiastowych kroków w kierunku zapewnienia znaczącej i ujednoliconej obniżki cen roamingu w UE.

2.5

Po przeanalizowaniu wielorakich opcji regulacyjnych oraz ich następstw, Komisja przedstawiła 12 lipca 2006 r. wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie roamingu w publicznych sieciach telefonii komórkowej wewnątrz Wspólnoty. Jego celem jest zmniejszenie opłat, których mogą żądać od siebie wzajemnie operatorzy za obsługiwanie rozmów wykonywanych z telefonów komórkowych, jak również opłat, które ponosi użytkownik za wykonywanie i przyjmowanie rozmów poza swoim krajem, lecz wewnątrz Unii Europejskiej. Rozporządzenie to zmieni obowiązujące ramy regulacyjne w dziedzinie łączności elektronicznej, ustanowione dyrektywą 2002/21/WE.

3.1

Komisja pragnie stworzyć, za pośrednictwem omawianego wniosku, ujednoliconą, obiektywną, spójną i wyważoną podstawę prawną celem urzeczywistnienia wewnętrznego rynku usług łączności elektronicznej. Wniosek pozostaje w zgodzie z odnowioną strategią lizbońską na rzecz wspierania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia poprzez zwiększanie konkurencyjności oraz z przyjętą przez Komisję inicjatywą i2010.

3.2

Ta podstawa prawna umożliwi ustanowienie maksymalnej wysokości stawek za minutę połączenia, stosowanych przez operatorów naziemnych sieci komórkowych we Wspólnocie za świadczenie usług roamingu dla połączeń głosowych pomiędzy państwami członkowskimi, zarówno w odniesieniu do opłat hurtowych pomiędzy operatorami sieci, jak i opłat detalicznych stosowanych przez operatora macierzystego. Maksymalne wysokości stawek będą musiały uwzględnić różnorodne elementy składające się realizację połączenia w roamingu międzynarodowym (w tym koszty ogólne, sygnalizację, inicjowanie, tranzyt i zakończenie połączenia), a także różnice kosztów świadczenia usług.

3.3

W ramach zasady europejskiego rynku wewnętrznego wniosek Komisji zmierza w kierunku zagwarantowania wysokiego poziomu ochrony użytkowników publicznych sieci telefonii komórkowej przemieszczających się wewnątrz Wspólnoty, przy jednoczesnym zachowaniu zasad konkurencji między operatorami, pozwalając im na różnicowanie oferty i dostosowywanie struktur cenowych do warunków rynkowych oraz preferencji konsumentów.

3.4

W odniesieniu do taryf, ograniczenia wysokości opłat przedstawiają się następująco:

3.5

Wniosek ma na celu poprawienie przejrzystości opłat, zobowiązując operatorów telefonii komórkowej do udzielania, na życzenie klientów korzystających z usług roamingu, zindywidualizowanych informacji o wysokości detalicznych opłat roamingowych. Informacja ta musi być nieodpłatna a klient może zdecydować, czy pragnie ją otrzymać w formie wiadomości tekstowej czy też w formie ustnej, podczas rozmowy przez telefon komórkowy. Operatorzy mają także obowiązek udzielania informacji o wysokości stawek roamingowych przy zawieraniu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, okresowo oraz w przypadku nastąpienia istotnych zmian.

3.6

Aby zapewnić wszystkim użytkownikom telefonii komórkowej korzyści płynące z przepisów rozporządzenia, określone w nim wymagania dotyczące wysokości stawek powinny mieć zastosowanie niezależnie od faktu, czy klient korzystający z roamingu korzysta u operatora macierzystego z usługi na zasadzie przedpłaty (pre-paid), czy z usługi abonamentowej

3.7

Wniosek nadaje krajowym organom regulacyjnym prawo egzekwowania przestrzegania przepisów, stosownie do ich roli określonej we wspólnotowych ramach regulacyjnych łączności elektronicznej. Krajowe organy regulacyjne mają za zadanie informować o średniej stawce za zakończenie połączenia w sieci komórkowej, która będzie okresowo publikowana przez Komisję. Powierza im się także zadanie śledzenia zmian wysokości opłat detalicznych i hurtowych za świadczenie usług łączności głosowej i transmisji danych, w tym usług przesyłania wiadomości tekstowych (SMS) i wiadomości multimedialnych (MMS), użytkownikom telefonii komórkowej korzystającym z roamingu na terytorium Wspólnoty, a w szczególności użytkownikom w regionach peryferyjnych. Ma to na celu zarówno ocenę rentowności i zwrotu kosztów dla operatorów, jak i nałożenie sankcji w wypadku naruszenia przepisów rozporządzenia.

3.8

Środki niezbędne do wykonania niniejszego rozporządzenia powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą procedury dla wprowadzania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (6). Okres ustanowiony w art. 5 ust. 6 decyzji 1999/468/WE wynosi trzy miesiące. Komisję wspomagać będzie Komitet ds. Łączności, powołany zgodnie z art. 22 rozporządzenia (WE) nr 2002/21/WE.

3.9

Wniosek przewiduje przegląd rozporządzenia po upływie dwóch lat. Oznacza to, że jeżeli w tym czasie rozwój sytuacji rynkowej wykaże, iż rozporządzenie nie jest już potrzebne, Komisja rozważy wystąpienie z wnioskiem o jego uchylenie, zgodnie z zasadami lepszej regulacji.

4.1

Komitet z zadowoleniem przyjmuje wysiłek Komisji na rzecz stworzenia podstawy prawnej, która umożliwi przedsięwzięcie środków zmierzających w kierunku obniżenia opłat za usługi roamingu w telefonii komórkowej na terenie Europy. Należy pamiętać, iż Komisja przewiduje obniżkę stawek za roaming do 70 %, co zaoszczędzi konsumentom około 5 mld EUR.

4.1.1

Komitet jest zdania, że zaproponowane środki niosą ze sobą wysoki poziom ochrony konsumentów, dbając o ich interesy finansowe dzięki obniżeniu kosztów roamingu oraz zwiększając przejrzystość opłat dzięki zapewnieniu użytkownikom dostępu do informacji; dlatego też podziela kryteria, które doprowadziły Komisję do przedstawienia omawianego wniosku oraz wspiera sam wniosek.

4.2

Komitet ma również świadomość trudności osiągnięcia konsensusu co do obniżania cen roamingu, mając na względzie zastrzeżenia niektórych władz regulacyjnych i samych operatorów. Ogólnie mówiąc, krytykuje się następujące kwestie: inicjatywa Komisji idzie za daleko, jeśli chodzi o środki regulacyjne; nie przeprowadzono wystarczających konsultacji z zainteresowanymi stronami; jej wdrażanie ma nastąpić natychmiast i w krótkim terminie, co nie daje przedsiębiorstwom możliwości dostosowania się; należało dać operatorom możliwość samoregulacji; środki powinny były objąć jedynie ceny detaliczne, nie zaś hurtowe; inicjatywa może mieć negatywne skutki zwłaszcza dla operatorów w krajach turystycznych; może mieć też niepożądany efekt zwiększenia cen innych usług telekomunikacyjnych, zagrażając przyszłym inwestycjom na rzecz rozbudowy łączności elektronicznej (3-G, szerokie pasma itp.).

4.3

Należy przy tym podkreślić, że zyski operatorów telefonii komórkowej są tak wysokie, że obniżka stawek za roaming nie zagrozi ich rentowności, co potwierdzają zresztą badania sektorowe samych usługodawców.

4.3.1

Jeśli chodzi o stosowną metodę regulacji, i uwzględniając wysiłek, który włożyli niektórzy operatorzy w obniżkę stawek za roaming, doświadczenie ukazuje, że inicjatywy te nie gwarantują rozwiązania problemu w odpowiednim tempie ani przy właściwym stopniu ujednolicenia.

4.3.2

Komitet uważa, że przyjęcie rozporządzenia jest konieczne, gdyż może być ono zastosowane bezpośrednio przez państwa członkowskie, co stanowi korzystniejsze rozwiązanie niż zwyczajna samoregulacja rynku czy przyjmowanie środków przez same państwa członkowskie, mając na uwadze transnarodowy charakter roamingu. Jest to problem wykraczający poza granice państw, z którym krajowe władze regulacyjne nie są w stanie sobie same poradzić.

4.4

Z drugiej strony, możliwość stworzenia w przyszłości operatorów wirtualnych wskazuje na niebezpieczeństwo podejmowania różnych decyzji dla poszczególnych regionów UE, gdyż mogłoby to zagrozić ogólnemu rozwojowi łączności elektronicznej na całym terytorium europejskim.

4.5

W nawiązaniu do powyższych rozważań, Komitet ubolewa, iż środki zaproponowane przez Komisję celem obniżenia nadmiernych stawek za roaming okazały się ostatecznie skromniejsze od oczekiwań użytkowników, a nawet od pierwotnych środków przewidzianych przez samą Komisję.

4.6

Komitet jest zdania, że celem, do którego należy zmierzać, jest wyeliminowanie różnic stawek za roaming pomiędzy państwami członkowskimi, bez narażania konkurencyjności ofert poszczególnych operatorów. Klienci powinni płacić tę samą cenę co w kraju macierzystym, bez względu na to, gdzie się znajdują (zasada home pricing principle). Pomimo obniżki stawek, omawiany wniosek nie zapewnia zrównania cen krajowych z opłatami za roaming.

4.7

Jeśli chodzi o stawki roamingowe za połączenia przychodzące, wniosek ustanawia pułapy opłat, lecz nie proponuje ich zniesienia, o co od dłuższego czasu wnoszą przedsiębiorstwa i konsumenci, i co na samym początku planowała uczynić Komisja. Komitet uważa za wskazane zastosowanie zasady „dzwoniący płaci” (calling party pays), która jest znacznie sprawiedliwsza.

4.8

EKES ubolewa, iż Komisja nie oszacowała społecznych skutków przyjęcia proponowanego środka dla zatrudnienia, oraz ma nadzieję, że jego wdrożenie nie przyniesie spadku zatrudnienia ani pogorszenia się warunków pracy w sektorze, a wręcz przeciwnie, uda się utrzymać oczekiwania stworzone przez europejską agendę społeczną (7).

4.8.1

Komitet sądzi, że okres sześciu miesięcy dla wejścia w życie obniżki stawek detalicznych, tj. opłat ponoszonych przez ostatecznego konsumenta, jest zbyt długi i stąd też, mając na względzie łatwość adaptacji operatorów do nowej sytuacji, należałoby go znieść.

4.8.2

Jednakże dobrze by było, gdyby wniosek dotyczący rozporządzenia przewidywał istnienie w okresie sześciu miesięcy środków przejściowych, mających na celu zlikwidowanie nierówności, które mogłoby spowodować wdrożenie rozporządzenia dla niektórych operatorów, zwłaszcza z nowych państw członkowskich. Oczywiście konsumenci z tychże państw nie mogą zostać w żaden sposób poszkodowani wprowadzeniem takiego okresu przejściowego.

4.9

Komitet ma nadzieję, że wdrożenie rozporządzenia nie spowoduje dostosowania opłat za telefony komórkowe, tj., iż niektórzy operatorzy, pod pewnymi warunkami, nie będą usiłować pokryć poniesionych kosztów za pomocą podwyższenia cen za inne usługi. Dlatego też należy czuwać nad tym, aby mechanizmy ustalania stawek hurtowych i detalicznych obejmowały wszystkie koszty usług.

4.9.1

Jednakże w obliczu tak dynamicznego rynku, jak usługi łączności elektronicznej, Komitet popiera propozycję Komisji przeglądu funkcjonowania rozporządzenia najpóźniej dwa lata po jego wejściu w życie, przy czym w odnośnym sprawozdaniu konieczne będzie uzasadnienie dalszych regulacji lub zniesienia rozporządzenia, biorąc pod uwagę rozwój rynku oraz sytuację w dziedzinie konkurencyjności.

4.9.2

W ramach przeglądu funkcjonowania rozporządzenia należy również oszacować jego wpływ na zatrudnienie i warunki pracy oraz na inwestycje operatorów, tak aby wyciągnąć właściwe wnioski.

4.10

Z drugiej strony, Komitet uważa, iż należy wykorzystać przyjęcie nowych ram regulacyjnych w celu rozwiązania innych problemów niż nadmiernie wysokie ceny za roaming, jak np. równie droga usługa aktywacji roamingu w przypadku obszarów granicznych państw UE.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/47

1.1

Komitet zgadza się z Prezydencją Rady Europejskiej co do znaczenia kodyfikacji, gdyż daje ona pewność stosowanego prawa w danej materii w określonym czasie, oraz zwiększa przejrzystość i dostępność prawodawstwa wspólnotowego dla obywateli europejskich.

1.2

Niniejszy wniosek ma na celu kodyfikację rozporządzenia Rady (EWG) 4060/89 z 21 grudnia 1989 r., a zatem zmian wprowadzonych rozporządzeniem 3356/91, w sprawie zniesienia kontroli przeprowadzanych na granicach państw członkowskich w dziedzinie transportu drogowego i żeglugi śródlądowej. Zdaniem Komitetu należałoby zbadać, w jakiej mierze można by w tej kodyfikacji uwzględnić przepisy odnoszące się do innych środków transportu, takich jak kolej, transport intermodalny, żegluga bliskiego zasięgu i transport lotniczy.

1.3

Komitet popiera proponowaną skodyfikowaną wersję z zastrzeżeniem, że zachowa ona w całkowicie niezmienionej formie treść kodyfikowanych aktów, oraz że polegać będzie na zebraniu tych aktów razem i wprowadzeniu czysto formalnych zmian wynikających z samego zadania kodyfikacji.

1.4

Zważywszy na znaczenie, jakie ma dostęp obywateli Unii Europejskiej do przejrzystego prawodawstwa, Komitet wnioskuje, by Komisja zbadała, czy istnieją inne możliwości kodyfikacji prawodawstwa, a jeśli tak, to w jakim zakresie można by ją przeprowadzić.

1.5

Mają zostać ujednolicone przeprowadzane przez państwa członkowskie kontrole, przeglądy i badania. W przypadku braku harmonizacji — celem zapewnienia niezakłóconego przewozu — państwa członkowskie mają przynajmniej wzajemnie przekazywać sobie wyniki takich kontroli, aby zapobiec przeprowadzaniu ponownych badań i kontroli kolejno przez poszczególne państwa. W odniesieniu do żeglugi śródlądowej — przy istnieniu systemu RIS (River Information Service) — nie powinno to spowodować żadnych problemów.

2.1

W Europie, w której prawodawstwo wspólnotowe odgrywa istotną rolę i często dochodzi do nowelizacji istniejących przepisów, obywatelom trudno jest być na bieżąco z obowiązującym prawem ze względu na duże rozproszenie informacji.

2.2

Komisja oświadczyła, że przywiązuje wielką wagę do uproszczenia i uporządkowania prawa wspólnotowego, tak aby stało się ono bardziej dostępne dla obywateli.

2.3

Dlatego też Komisja postanowiła zalecić swoim pracownikom, aby wszystkie akty prawne były kodyfikowane nie później niż po 10 zmianach.

2.4

Konkluzje Prezydencji Rady Europejskiej w Edynburgu (grudzień 1992 r.) podkreśliły wagę kodyfikacji, która daje pewność co do prawa stosowanego w danej materii w określonym czasie, a zatem sprzyja większej przejrzystości.

2.5

Kodyfikacja nie pociąga za sobą żadnych zmian w treści kodyfikowanych przepisów i z tego względu Parlament Europejski, Rada i Komisja uzgodniły, w drodze porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 20 grudnia 1994 r., możliwość stosowania w jej przypadku przyspieszonej procedury legislacyjnej.

2.6

Niniejszy wniosek dotyczy kodyfikacji rozporządzenia Rady (EWG) 4060/89 z 21 grudnia 1989 r. w sprawie zniesienia kontroli przeprowadzanych na granicach państw członkowskich w dziedzinie transportu drogowego i żeglugi śródlądowej. Proponowane nowe rozporządzenie zbiera razem rozporządzenie (EWG) 4060/89 i inne właściwe akty zmieniające.

2.7

Wniosek Komisji całkowicie zachowuje treść kodyfikowanych aktów, łącząc je jedynie w jednym dokumencie i dokonując tylko takich formalnych zmian, jakie są konieczne dla przeprowadzenia kodyfikacji.

3.1

Komitet stwierdza, że omawiany wniosek Komisji dotyczy jedynie kodyfikacji rozporządzenia (EWG) 4060/89 dotyczącego zniesienia kontroli na granicach państw członkowskich w przypadku transportu drogowego i żeglugi śródlądowej i nie odnosi się do innych środków transportu, takich jak kolej, transport intermodalny, żegluga bliskiego zasięgu i transport lotniczy. W przypadku tych ostatnich nadal mamy do czynienia z kontrolami na granicach. Zdaniem Komitetu należałoby wziąć pod uwagę również i te środki transportu.

3.2

Komitet kładzie nacisk na fakt, że rozporządzenie 4060/89 (EWG) oraz wniosek w sprawie kodyfikacji dotyczy zniesienia regularnych kontroli na granicach państw członkowskich. Nadal istnieje możliwość — jak stanowi art. 3 proponowanego tekstu rozporządzenia — przeprowadzania kontroli w ramach normalnych procedur kontrolnych stosowanych w sposób niedyskryminujący na całym terytorium państwa członkowskiego.

3.3

Zdaniem Komitetu należy z zadowoleniem odnieść się do inicjatywy Komisji dotyczącej proponowanej kodyfikacji. Im bardziej przejrzyste prawodawstwo wspólnotowe dla obywateli, tym lepiej. Komitet wnioskuje zatem, by Komisja zbadała inne możliwości skodyfikowania przepisów oraz — w razie takiej ewentualności — zakres takiej kodyfikacji.

3.4

Zgodnie z motywem czwartym preambuły omawianego wniosku dotyczącego rozporządzenia, w myśl obowiązujących przepisów prawa wspólnotowego państwa członkowskie mają swobodę w organizowaniu i przeprowadzaniu kontroli, przeglądów i badań, według ich uznania, niemniej pożądane jest, by ich procedury zostały ujednolicone. W przypadku braku harmonizacji — celem zapewnienia niezakłóconego przewozu — państwa członkowskie powinny wzajemnie przekazywać sobie wyniki takich kontroli, aby zapobiec przeprowadzaniu ponownych badań i kontroli kolejno przez poszczególne państwa członkowskie. W odniesieniu do żeglugi śródlądowej — przy istnieniu systemu RIS — nie powinno to spowodować żadnych problemów.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/49

—

Cel stabilności cen należy określić na nowo jako cel symetryczny, np. 2 % +/- jeden punkt procentowy. Cel zdefiniowany za pomocą średniej po pierwsze ułatwia dokładne określenie odchylenia od wartości docelowej, a po drugie jest istotny dla EBC, które ma reagować na zmiany w stabilności cen, wynikające ze spadku bądź wzrostu popytu.

—

Dla polityki bardziej ukierunkowanej na zależność pomiędzy instrumentami polityki pieniężnej a instrumentami polityki finansowej najwłaściwszym wskaźnikiem jest inflacja bazowa. Nie uwzględnia się wówczas tych zmian cen, które są niezależne od EBC i mogą być przypadkowe. Ten wskaźnik inflacji lepiej nadaje się do mierzenia zmian cen. Ponadto EBC, śledząc kształtowanie się cen, powinno brać też pod uwagę, na ile podlega ono zmianom podatkowym.

—

Warunek stabilności cen wobec państw ubiegających się o wstąpienie do strefy euro należy poddać analizie. Przez to konieczna staje się formalna zmiana traktatu. A skoro o takiej zmianie ani raz nie wspomniano w traktacie konstytucyjnym, trzeba przyjąć jego elastyczną interpretację, według której o ewentualnym przystąpieniu decyduje nie aktualny stan, lecz cel, do którego ma doprowadzić spełnienie warunku stabilności cen. Rozsądne byłoby wyznaczenie państwom ubiegającym się o wstąpienie do strefy euro tego samego celu w odniesieniu do stabilności cen, co obecnym członkom strefy euro.

—

Stabilność i zaufanie do polityki monetarnej nie opierają się wyłącznie na stopie inflacji poniżej 2 %. Nieznacznie wyższa wartość referencyjna stabilności cen nie powinna być dla tej stabilności zagrożeniem. Od samej chęci ważniejsza jest raczej wiedza oraz umiejętność utrzymania inflacji pod kontrolą i osiągnięcie przez to zamierzonego celu.

—

EBC powinno upubliczniać protokoły swych posiedzeń.

—

Dopóki potencjał nie został jeszcze wykorzystany na tyle, by wzrosła inflacja, nie ma niebezpieczeństwa polityki procyklicznej. Bezrobocie jest wciąż za wysokie i istnieje sporo miejsca dla zwiększenia odsetka ludności pracującej. W latach korzystnego rozwoju gospodarki polityka ekonomiczna powinna być szczególnie nastawiona na opracowywanie rozwiązań dla przyszłych problemów gospodarczych mogących wyniknąć z rozwoju demograficznego. Ogólne cele UE odnośnie budżetu i stanu zadłużenia w czasie, gdy gospodarka dobrze się rozwija, to za mało. Państwa członkowskie, którym już udało się je osiągnąć, nie mogą spocząć na laurach.

—

EKES jest zdania, że kryteria zrównoważonego budżetu i zadłużenia publicznego należy utrzymać, ale dalsza dyskusja powinna się toczyć wokół faktycznych celów polityki gospodarczej.

—

W opracowywanych na okres trzech lat ogólnych wytycznych polityki gospodarczej, poza wymienionymi w strategii lizbońskiej stawkami procentowymi dla zatrudnienia, jako główne wartości docelowe trzeba określić minimum dla wzrostu gospodarczego oraz procent zmniejszenia bezrobocia. Poszczególne państwa mają zdefiniować swoje własne cele, jednak nie powinny być one niższe od celów wspólnotowych.

—

Ministrowie finansów muszą wykazać się konsekwencją, a ich działania w kraju nie mogą odbiegać od tego, co zadeklarowali w Brukseli.

—

Pomiędzy spotkaniami w ramach procesu kolońskiego trzeba wspólnie przeprowadzać badania nad zależnościami w gospodarce, oddziaływaniami różnych środków politycznych oraz innymi zagadnieniami tego typu.

—

W procesie kolońskim kryje się chyba wystarczający potencjał polityczny, by zagwarantować wypełnienie przez wszystkie strony ich zobowiązań odnośnie statystyk ekonomicznych.

—

Przed każdym spotkaniem Parlament Europejski powinien przedłożyć rezolucję w sprawie sytuacji gospodarczej oraz oczekiwanej polityki.

—

W spotkaniach powinny uczestniczyć zarówno Rada ECOFIN, jak i Eurogrupa, aby obecni byli nie tylko ogólnie ministrowie finansów, ale także ministrowie bezpośrednio odpowiadający za politykę finansową, która ma współgrać z polityką pieniężną EBC.

—

Należy przeprowadzić kolejną analizę inflacji bazowej. Bardziej szczegółowe badania nad działaniami podjętymi w krajach o właściwym stosunku niskiej inflacji do rytmu wzrostu mogłyby posłużyć jako podstawa dla przyszłego benchmarkingu.

—

Analizy te pozwolą wyjaśnić, na ile np. różne stopy wzrostu wynikają ze zmian wydajności. W jakim stopniu odmienny przyrost wydajności opiera się na różnicach w inwestycjach i innowacjach? Jakie inne jeszcze działania mogą zwiększyć wydajność? Dlatego EKES wzywa Komisję do przeanalizowania relacji pomiędzy zasadniczymi celami wzrostu i zatrudnienia, np. na podstawie rosnącej wydajności i stóp inflacji.

1.1

Ogólne wytyczne polityki gospodarczej UE (Broad Economic Policy Guidelines) opracowywane są na trzy lata. Tegoroczne wytyczne zawierają jedynie niewielkie korekty przyjętych w 2005 r. wytycznych.

1.2

Dlatego opracowując tegoroczną opinię poświęconą polityce gospodarczej, zamiast oceniać te zmiany, EKES postanowił skupić się na formalnych podstawach wytycznych. W tego typu analizie nie można ograniczać się do samej treści wytycznych dla polityki gospodarczej, ale trzeba uwzględnić także politykę pieniężną i jej powiązanie z polityką finansową.

1.3

Wspólnotowa polityka pieniężna i finansowa opiera się na przyjętych w Maastricht ustaleniach traktatowych — w odniesieniu do wspólnej waluty, pakcie stabilności i wzrostu oraz na niektórych ustaleniach tego traktatu dotyczących ogólnych wytycznych polityki gospodarczej. W związku z wprowadzonymi w 2005 roku zmianami, opracowywanie ogólnych wytycznych odbywa się corocznie w ramach procesu lizbońskiego.

1.4

Chodzi o to, aby śledzić wzajemne oddziaływanie tych ustaleń oraz ich wpływ na konkretne działania zarówno na szczeblu unijnym, jak i na szczeblu poszczególnych państw członkowskich. Aby nadać debacie nowe impulsy i móc poprawić realizowaną politykę, analiza ta siłą rzeczy będzie dość teoretyczna. Poza tym dla kompletności rozważań poruszyć trzeba także kwestię polityki płacowej. Należy przy tym rozważyć, czy owe ustalenia w miarę możliwości przybliżą zasadnicze cele stabilności cen, wzrostu i zatrudnienia.

1.5

Nasze zalecenia nie ograniczają się tylko do aktualnej polityki, lecz odnoszą się także do zmian w ustaleniach, które można przeprowadzić od razu, zwłaszcza jeśli wiązałoby się to ze zmianą postępowania podmiotów podejmujących decyzje. Nasza propozycja tylko w jednym wypadku wskazuje na potrzebę zmiany traktatu.

2.1

Zasadniczym celem EBC jest stabilność cenowa. Kolejny cel EBC — wspieranie wzrostu przy zachowaniu stabilności cen — został sformułowany w ustaleniach traktatu z Maastricht. W tym kontekście z reguły przytacza się porównanie z Rezerwą Federalną w Stanach Zjednoczonych (Federal Reserve, FED), której polityka w większym stopniu opiera się na całościowym podejściu do kwestii stabilności cenowej, zatrudnienia i wzrostu. Różnica wydaje się bardzo subtelna, jednak przy realizowaniu polityki pieniężnej staje się ona bardziej widoczna — zmieniając stopy procentowe, FED często jako powód podaje zatrudnienie. Tymczasem dla EBC jedynym powodem dla zmiany stóp procentowych wydaje się być stabilność cenowa.

2.2

Z tego względu, poza faktycznymi krokami z zakresie polityki pieniężnej, istotne jest także sformułowanie celów ogólnie przyświecających polityce gospodarczej.

2.3

Dlatego w całościowo pojmowanej polityce gospodarczej, obejmującej zarówno politykę pieniężną, jak i politykę finansową, dla realizacji polityki finansowej decydująca jest nie tylko polityka stóp procentowych, ale za przynajmniej równie ważny uważa się wybór celów polityki pieniężnej. Minister finansów może, przypuśćmy, zastanawiać się, czy jego decyzja o jakimś działaniu nie zostanie zneutralizowana równoważącą zmianą stóp procentowych. Aby oba pola działania polityki gospodarczej były w równowadze, Europejski Bank Centralny oraz Rada ECOFIN powinny kierować się tymi samymi założeniami. Szczególnie istotne jest, aby członkowie Eurogrupy w Radzie ECOFIN oraz EBC mieli na uwadze te same cele. Cel polityki pieniężnej powinien być szczególnie długofalowy. EBC wielokrotnie dawało do zrozumienia, że docelowa dwuprocentowa stopa inflacji wynika z ustaleń z Radą ECOFIN. Wprawdzie zdania na temat docelowego poziomu inflacji nie są zapewne bardzo rozbieżne, ale cel i działania musza być respektowane przez wszystkich.

2.4

Skoro EBC określiło wartość docelową dla stabilności cenowej, wybrano stopę inflacji poniżej 2 %. Już w 2003 r. cel ten zmieniono o tyle, że obecnie należy dążyć do stopy inflacji niższej, ale zbliżonej do 2 %. Dzięki temu stał się on bardziej realistyczny, gdyż wcześniejsza definicja „poniżej 2 %” mogłaby oznaczać, że akceptowalna byłaby nawet deflacja.

2.5

Nowa definicja nie zdołała jednak zaradzić dwóm innym problemom, mianowicie praktycznie niemożliwe jest ustalenie, jak duże w poszczególnych przypadkach jest oddalenie od celu i jakie odchylenia są dopuszczalne. Tymczasem ustalając symetryczną wartość docelową dopuszcza się określony przedział tolerancji powyżej i poniżej wskazanej stopy inflacji. Mając na względzie przewidywany przez EBC poziom inflacji około 2 %, najlepszym rozwiązaniem byłby cel 2 % plus/minus jeden punkt procentowy. Taka wartość docelowa zmniejsza nerwowość pojawiającą się niekiedy przy sporadycznych odchyleniach ok. promila. EKES jest zdania, że wszystko przemawia za tym, by cel wskazany przez EBC przekształcić w cel symetryczny. Cel zdefiniowany za pomocą średniej może być istotny dla EBC, które ma reagować na zmiany w stabilności cen wynikające ze spadku bądź wzrostu popytu. Jeśli przyjrzeć się dotychczasowemu rozwojowi, to w trakcie korzystnej koniunktury w Europie pod koniec XX wieku szybko podnoszono stopy procentowe, natomiast zdecydowanie wolniej je obniżano, gdy w następne lata okazały się „chude”.

2.6

Drugi problem polega na tym, jaką inflację należy mierzyć. W oficjalnej definicji tego celu EBC podaje zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (harmonised index of consumer prices, HICP), czyli wskaźnik ogólnej stopy inflacji. Z tego można by wyłączyć np. ceny energii lub produktów spożywczych, aby otrzymać stopę inflacji dającą się łatwiej kształtować za pomocą polityki pieniężnej i niezależną od czynników, na które nie ma się wpływu. W ten sposób przede wszystkim wyrównuje się okresowe oddziaływanie skoków cen paliw, które szybko mogą obrać zupełnie inny kierunek. Tak zmieniony wskaźnik cenowy jest konieczny, aby uniknąć oddziaływania przejściowych wahań cen na politykę EBC. Nawet przy przewidywalnie długotrwałym wzroście cen paliw nigdy nie da się tych chwilowych zmian zrównoważyć zmianą stóp procentowych, której efekty są widoczne przeważnie dopiero po roku lub dwóch latach.

2.7

To pojęcie inflacji, określane jako inflacja bazowa, ma służyć mierzeniu tendencji inflacyjnych na rynku wewnętrznym (dla EBC jest to strefa euro). A te zmiany w poziomie cen bardziej wynikają z tendencji, które szczególnie EBC powinno kształtować. Bezpośredni wpływ zmian stóp procentowych na wzrost poziomu cen przy tak zdefiniowanej inflacji najlepiej widać na przykładzie polityki stóp procentowych EBC. Jeśli EBC akceptuje przekroczenie ustalonej wysokości inflacji, to można to prawdopodobnie wytłumaczyć faktem, że uwzględnił on przy tym ów ograniczony wskaźnik inflacji. Dodatkowe odniesienie do inflacji bazowej pozwoliłoby EBC zdobyć większe zrozumienie dla jego polityki. Dla polityki bardziej ukierunkowanej na zależność pomiędzy instrumentami polityki pieniężnej a instrumentami polityki finansowej najwłaściwszym wskaźnikiem jest inflacja bazowa. W ten sposób polityce gospodarczej o całościowym podejściu łatwiej osiągnąć rezultaty korzystne dla wzrostu i zatrudnienia.

2.8

Porównanie oficjalnej stopy wzrostu według HICP i wzrostu cen mierzonego zgodnie z definicją inflacji bazowej przez większość lat wykazuje jedynie nieznaczne różnice (patrz: załącznik). Tylko w 2005 r. ceny energii zauważalnie wpłynęły na ogólny poziom cen. Jeśli porównać inflację z wartością docelową EBC, to inflacja bazowa jest za niska tylko w 2000 i 2005 r. Gdyby zastosowano definicję inflacji bazowej, to np. w roku 2005 wskazana byłaby mniej restrykcyjna polityka.

2.9

Zmiany w podatkach i składkach są kolejnym czynnikiem wpływającym na stopę inflacji, jednak nie traktuje się ich jako bezpośrednie następstwo popytu na rynku wewnętrznym. Jeśli państwa członkowskie podniosą stawkę podatku VAT, np. żeby zmniejszyć deficyt budżetowy, to wzrasta także stopa inflacji. Gdy stabilność cen mierzy się za pomocą HICP, EBC może widzieć przesłanki dla podniesienia stóp procentowych. A przecież zwiększenie stawki podatku VAT obniża popyt w gospodarce narodowej i dlatego, w ramach całościowego podejścia polityki gospodarczej, powinny mu towarzyszyć obniżki stóp procentowych. W takich przypadkach, jak np. podniesienie od 1 stycznia 2007 r. stawki podatku VAT w Niemczech z 16 na 19 %, EBC powinno więc dokładnie przyjrzeć się przyczynom wzrostu cen oraz zbadać, czy ma on charakter incydentalny i nie wskazuje na rosnące tendencje inflacyjne. Trzeba uwzględnić też inny aspekt — jeśli EBC dopuści, by takie podniesienie podatków oddziaływało na politykę pieniężną kraju, to wpłynie to negatywnie również na wszystkie pozostałe państwa strefy euro.

2.10

Państwa członkowskie nienależące do strefy euro, a chcące przystąpić do wspólnoty walutowej, zgodnie z ustaleniami traktatu nadal będą musiały wykazać się poziomem „stopy inflacji zbliżonej do istniejącej w co najwyżej trzech państwach członkowskich, które mają najlepsze rezultaty w dziedzinie stabilności cen”. Przy czym „zbliżona” oznacza w tym przypadku różnicę najwyżej 1,5 punktu procentowego. A najlepszy rezultat to najniższa stopa inflacji. Dziś cel ten nie jest już bynajmniej tak oczywisty jak na początku lat 90-tych. Jeśli przyjrzeć się panującym ostatnio tendencjom w krajach strefy euro, to można by żądać inflacji niższej niż ta, którą obecnie odnotowuje się w niektórych z nich. Warunek ten jest dodatkowo absurdalny, że bierze się w nim za podstawę stopę inflacji wszystkich państw członkowskich UE, a nie tylko członków strefy euro. W ostatnim czasie żadne z tych trzech państw, które są punktem odniesienia pod względem stabilności cen dla krajów kandydujących do wspólnoty walutowej, nie należało do strefy euro. Dlatego należy przemyśleć żądanie stabilności cen wobec państw ubiegających się o wstąpienie do strefy euro. Przez to konieczna staje się formalna zmiana traktatu. A ponieważ w traktacie konstytucyjnym ani razu nie wspomniano o takiej zmianie i wprowadzenie jej zabrałoby dużo czasu, to większość państw kandydujących do strefy euro musi spełnić obowiązujące kryteria. Należy więc raczej przyjąć elastyczną interpretację traktatu, według której o ewentualnym przystąpieniu do wspólnoty walutowej decyduje nie aktualny stan, lecz cel, do którego ma doprowadzić spełnienie tego warunku. Rozsądne byłoby wyznaczenie państwom ubiegającym się o wstąpienie do strefy euro tego samego celu w odniesieniu do stabilności cen, co obecnym członkom strefy euro. Jeśli na nowo zdefiniowano by docelową stopę inflacji na poziomie 2 % z tolerancją +/- jednego punktu procentowego, to powinna ona obowiązywać także kraje kandydujące.

2.10.1

W krajach o wysokim wzroście gospodarczym być może potrzeba będzie także bardziej elastycznego podejścia do stabilności cen. Przykładem tego, że nieco wyższa inflacja stanowi konieczny element dostosowawczy w szybko rosnącej gospodarce, jest Irlandia.

2.11

Inflacja jest wskaźnikiem statystycznym niezbędnym jako podstawa dla polityki gospodarczej. Niemniej obywatele inaczej odczuwają wzrost cen. Wyraźnie zauważa się podwyżki cen czynszu, żywności, benzyny itp. Z drugiej strony tylko nieliczni odnotowują fakt, że niektóre towary tanieją. Niepokojące jest jednak, że zmiany cen w różny sposób dotykają obywateli. Kiedy drożeją dobra codziennego użytku, najbardziej poszkodowane są osoby biedne, gdyż w ich przypadku ogólny wzrost cen o 2-3 % może doprowadzić do znacznego zwiększenia kosztów utrzymania. Politycy powinni mieć na uwadze te oddziaływania i odpowiednio im przeciwdziałać. Mniej chodzi tu o zakres polityki budżetowej, co raczej o jej konkretną zawartość.

3.1

Czy wskutek zmiany paktu stabilności i wzrostu zmieniła się polityka gospodarcza państw członkowskich, a Komisja i następnie Rada zaczęły inaczej oceniać poszczególne kraje? Wydaje się, że tylko Litwa jednoznacznie odniosła się do definicji zawartej w zmienionym pakcie stabilności i wzrostu. Tymczasem zmiana paktu doprowadziła do tego, że wszystkie państwa członkowskie na szczeblu krajowym opracowały średniookresowe cele odnośnie finansów publicznych. Wynikają one z aktualnej sytuacji każdego z krajów.

3.2

Po zmianie paktu nie było naturalnie żadnych zauważalnych efektów w związku z rozwojem gospodarki. Większość zmian wprowadzono w odpowiedzi na nasilające się trudności ekonomiczne. Tymczasem nastąpił etap ożywienia koniunkturalnego i poprawy stanu gospodarki, co wpłynęło nawet na wskaźniki paktu.

3.3

Rozwój gospodarki w 2005 r. i prognozy na rok 2006 — zwłaszcza wobec obiecujących tendencji w Niemczech — pozwalają zakładać, że w większym stopniu uda się wyjść naprzeciw wymogom paktu stabilności i wzrostu. Również fakt, że rozwój ten ma miejsce w czasie niespotykanych podwyżek cen ropy naftowej, świadczy o dużej sile ożywienia koniunktury. Wzrost cen paliw może różnie wpływać na poszczególne kraje, w zależności od ich uzależnienia od importu ropy naftowej. Nawet w czasie korzystnej koniunktury są przecież kraje, którym nadal daleko do równowagi budżetowej. Pozytywny rozwój w pozostałych państwach UE powinien wyjść im na dobre.

3.4

Osiągnięty lub oczekiwany wzrost wciąż jednak w wielu krajach nie ma tego poziomu, od którego konieczna byłaby bardziej surowa procedura paktu dotycząca polityki na rzecz poprawy budżetu przy korzystnej koniunkturze. Dopóki potencjał nie został jeszcze na tyle wykorzystany, by wzrosła inflacja, nie ma niebezpieczeństwa polityki procyklicznej. Bezrobocie jest wciąż za wysokie i istnieje sporo miejsca dla zwiększenia odsetka ludności aktywnej zawodowo. W przeciwieństwie do poprzednich lat kiepskiej koniunktury, obecnie nowe czynniki utrudniają współdziałanie polityki finansowej i pieniężnej. W latach korzystnego rozwoju gospodarki polityka ekonomiczna powinna być szczególnie nastawiona na opracowywanie rozwiązań dla przyszłych problemów gospodarczych, mogących wyniknąć z rozwoju demograficznego.

3.5

Gdy gospodarka dobrze się rozwija, nie wystarczą ogólne cele UE odnośnie budżetów publicznych i zadłużenia państwa. Państwa członkowskie, którym udało się już osiągnąć te cele, nie mogą spocząć na laurach. Pierwszorzędne znaczenie ma wdrożenie celów ustalonych przez poszczególne państwa członkowskie zgodnie ze zmienionym paktem stabilności i wzrostu, aby poprawiać sytuację gospodarczą.

3.6

Poza faktem, że w pierwszej kolejności to kiepski stan gospodarki przed 2005 r. spowodował trudności w dotrzymaniu kryteriów paktu, często pomijane są jeszcze względy statystyczne. W gospodarce narodowej o niskiej, a nawet skrajnie niskiej inflacji realna wartość długu publicznego jest niezmienna. W takiej sytuacji nie ma prostych rozwiązań, trzeba podjąć faktyczne kroki zmniejszające zadłużenie. Inaczej wygląda to w przypadku, gdy wzrost gospodarczy jest znikomy. Przy dynamicznym wzroście udział zadłużenia publicznego w PKB zmniejsza się bez wielkich starań. Podobny mechanizm występuje przy równoważeniu budżetu. Przy wysokiej stopie inflacji zmniejsza się udział sektora publicznego i statystycznie poprawia się sytuacja budżetowa. Przy wzroście gospodarczym przychody sektora publicznego są większe nawet bez podwyżek podatków. Do pewnego stopnia negatywny wpływ mechanizmów statystycznych na zadłużenie publiczne i budżet zostało niedawno zrównoważone dodatnimi efektami statystycznymi.

3.7

W czasie trudności ekonomicznych można było zaobserwować np. niezwykle wysoką stopę oszczędności. Wobec braku możliwości inwestowania w Europie kapitał ten uciekł do Stanów Zjednoczonych. Z kolei wraz z lepszą sytuacją wraca zaufanie do gospodarki, które przejawia się mniejszą obawą o przyszłość i tym samym niższą stopą oszczędności. Ciągle rosnący popyt nakręca ten dobroczynny mechanizm.

3.8

Polityka finansowa na szczeblu Wspólnoty musi wreszcie uporać się ze szczególnym problemem — wciąż zmieniają się ci, którzy tę politykę definiują i ci, którzy mają ją realizować. Może się tak zdarzyć, że w danym roku wymieniona zostanie jedna czwarta ministrów finansów. A poczucie odpowiedzialności za politykę wytyczoną przez poprzedników jest nikłe. Dlatego w Radzie ECOFIN należy podejmować bardziej dalekosiężne decyzje, aby nowa ekipa ministrów finansów nie wywracała za każdym razem do góry nogami właśnie wdrażanej polityki. Nieustanne zmiany ministrów utrudniają też stworzenie takiej Rady ECOFIN, która odznaczałaby się wolą polityczną do prowadzenia wspólnej polityki.

4.1

Ogólne wytyczne polityki gospodarczej są opracowywane od 1993 r. Początkowo podejmowano w nich tylko politykę finansową, z czasem uzupełniono je o kwestie zatrudnienia. Od 2005 r. w ramach skoordynowanego procesu łączy się je z wytycznymi polityki zatrudnienia oraz z programem lizbońskim. W praktyce są to polityki poszczególnych państw członkowskich, do których Komisja i Rada formułują dyrektywy. W przeciwieństwie do paktu stabilności i wzrostu, nie przewiduje się żadnych sankcji.

4.2

Od powstania UGW dominującym wątkiem debaty jest brak równowagi pomiędzy centralną polityką monetarną i polityką finansową, w dalszym ciągu prowadzoną z perspektywy państw członkowskich. Pakt stabilności i wzrostu jest formą mieszaną, ponieważ posiada elementy wspólnej polityki, obwarowanej sankcjami, podczas gdy ogólne wytyczne opierają się na zaleceniach.

4.3

Jakie są możliwości dalszego rozwoju ogólnych wytycznych polityki gospodarczej? W tym zakresie zdecydowanie trzeba dokonać jasnego rozdzielenia definiowania celów polityki gospodarczej od środków, za pomocą których cele te mają być osiągnięte.

4.4

Jeśli chodzi o pakt stabilności i wzrostu, to w publicznej dyskusji nadal aktualne są cele zrównoważonego budżetu i określonego udziału długu publicznego w PKB. Oba wymogi nie są jednak celem samym w sobie, lecz stanowią raczej punkt odniesienia dla kierunku realizowanej polityki gospodarczej. Równowaga bądź nadwyżka w budżecie państwa stwarzają dodatkowe pole manewru w chwili recesji. Nadwyżka zapewnia środki finansowe na późniejsze rozkręcanie gospodarki. EKES jest więc zdania, że kryteria równowagi budżetowej i zadłużenia publicznego powinny być zachowane. Samą dyskusję natomiast należałoby raczej skierować na tor rozważań o faktycznych celach polityki gospodarczej.

4.5

Zasadniczymi celami całości polityki gospodarczej, obejmującej zarówno politykę pieniężną, jak i politykę finansową, są stabilność cen, wzrost oraz zatrudnienie. Tym celom trzeba dać wyraz. Przeanalizowano już zagadnienie stabilności cen. Ogólne wytyczne polityki gospodarczej powinny być więc oparte także na definicjach wzrostu i pełnego zatrudnienia uzgodnionych na szczeblu unijnym. Jednak kiedy trzeba przejść do działania, pojawiają się wielkie trudności. Jeśli wyznaczone cele mają być realistyczne, to trzeba je zawsze rozpatrywać w kontekście aktualnej sytuacji gospodarczej. Oznacza to możliwość częstych zmian, a nie — jak to jest w przypadku celu stabilności cen — perspektywy długoterminowej.

4.6

Nie ma zgodności co do tego, na ile wzrost odzwierciedla rozwój gospodarczy. Powszechnie stosowana metoda nie uwzględnia czynników społecznych i środowiskowych. Jeśli brać pod uwagę wyłącznie wzrost gospodarczy, to najczęściej mierzy się go dwoma sposobami — realnym przyrostem PKB na głowę mieszkańca oraz ustalając parytet siły nabywczej. Druga metoda służy porównaniu faktycznej sytuacji gospodarczej w różnych krajach. Ponieważ chodzi o określenie stopy wzrostu, wybór wskaźnika nie gra żadnej roli. Odchylenia w skali roku są niewielkie, w zależności od rodzaju mierzonego PKB. Przed kilkoma laty przeprowadzono badania, aby stwierdzić, od jakiej stopy wzrostu spada bezrobocie. Okazało się, że docelowa minimalna stopa powinna wynosić ok. 3 %. Niemniej ta wartość może się zmieniać w czasie i nie musi być jednakowa dla wszystkich gospodarek narodowych. Wiedząc, jak trudnym zadaniem jest ograniczenie bezrobocia, nie należy zakładać, że uda się je zmniejszyć przy jeszcze niższej stopie wzrostu. Niestety w ostatnich latach tylko nielicznym krajom rzeczywiście udało osiągnąć tę minimalną stopę wzrostu.

4.7

Porównując różne kraje i wybór ich polityk stymulujących wzrost, trzeba wyróżnić dwie zasadnicze strategie. Wzrost można osiągnąć albo poprzez zwiększenie produkcji przy użyciu tej samej technologii, a często przy większym zatrudnieniu, albo też poprzez podniesienie wydajności, kiedy ta sama liczba pracowników produkuje więcej. W najbliższych latach w dalszym ciągu można stosować pierwszą metodę. Jednak w perspektywie średnioterminowej wobec przemian demograficznych możliwa będzie prawdopodobnie tylko druga metoda.

4.8

Znacznie trudniej jest podać wartość docelową w odniesieniu do zatrudnienia. Cel ten trzeba podzielić na dwie podrzędne wartości — pierwsza to udział osób pracujących w populacji aktywnej zawodowo (stopa zatrudnienia), druga to stopa bezrobocia, czyli udział bezrobotnych wśród osób aktywnych zawodowo. W strategii lizbońskiej wyznaczono docelową stopę zatrudnienia ogółem (70 %), stopę zatrudnienia kobiet (60 %) oraz dla osób mających od 55 lat do wieku emerytalnego (50 %).

4.9

W odniesieniu do stopy bezrobocia nie podano wartości procentowych. Przede wszystkim trzeba stwierdzić, że istnieją liczne, różniące się między sobą metody obliczania bezrobocia. Wiedząc, że istnieje jawne bezrobocie oraz że niektóre osoby są zaangażowane w różne działania polityki rynku pracy, trzeba posłużyć się przynajmniej dwoma wartościami docelowymi. Tylko w nielicznych krajach udaje się osiągnąć stan zbliżony do tzw. pełnego zatrudnienia (tzn. w krajach tych odnotowuje się zaledwie kilkuprocentową stopę bezrobocia, które w związku z koniecznymi ciągłymi zmianami zawsze towarzyszy dynamicznej gospodarce). Dlatego rozsądne byłoby raczej długoterminowe obniżanie bezrobocia o określony procent.

4.10

Podsumowując, w trzyletnich ogólnych wytycznych polityki gospodarczej jako zasadnicze elementy należy zaproponować minimalną wartość dla wzrostu gospodarczego oraz w procentach wartość redukcji bezrobocia. Jako wartości docelowe dla stopy zatrudnienia w dalszym ciągu można utrzymać stawki procentowe wymienione w strategii lizbońskiej. Jeśli chodzi o politykę finansową, to tak jak w przypadku polityki monetarnej, trzeba określić jednoznaczne cele wraz z możliwymi działaniami.

4.11

Funkcja ogólnych wytycznych polityki gospodarczej powinna w pierwszej kolejności polegać na udostępnianiu państwom członkowskim sprawozdania z podjętych przez nie działań na rzecz osiągnięcia wyznaczonych celów, a następnie na ocenie Komisji i Rady, czy efekty są wystarczające. Gdy dany kraj nie osiągnął wyznaczonych wartości, UE powinna mieć możliwość skrytykowania podjętych kroków i zaproponowania skutecznych działań, które sprawdziły się w innych państwach członkowskich. Niemniej każdy kraj powinien być oceniany na podstawie własnej specyfiki i jego aktualnej sytuacji gospodarczej.

4.12

Ponieważ polityka finansowa nadal należy do kompetencji państw członkowskich, obecne podkreślanie gospodarczej sytuacji całej UE, aby ocenić działania poszczególnych krajów, raczej nie ma racji bytu. Z tego powodu należy na nowo ukierunkować ogólne wytyczne polityki gospodarczej. W przyszłych ogólnych wytycznych polityki gospodarczej odnośnie zasadniczych celów trzeba zdefiniować docelowe wartości dla poszczególnych państw członkowskich, jednak nie powinny być one niższe od celów wspólnotowych, a następnie każdy kraj powinien być oceniany pod kątem realizacji swych zadań.

4.13

Poprzez wyraźne zaakcentowanie działań podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie zależnie od ich sytuacji gospodarczej i większe powiązanie z jednoznacznymi celami polityki zatrudnienia zawartymi w agendzie lizbońskiej można lepiej skoordynować ogólne wytyczne polityki gospodarczej z pozostałymi celami tej agendy. Całość polityki gospodarczej może w większym stopniu stanowić część krajowych programów reform i tym samym także ogólnie przyspieszyć wdrażanie agendy lizbońskiej.

5.1

W 1999 r. powołano do życia tzw. proces koloński. Jest to mało jeszcze znane forum dyskusyjne, składające się z Rady ECOFIN, EBC, Komisji i partnerów społecznych (Europejska Konfederacja Związków Zawodowych ETUC, Europejski Związek Konfederacji Przemysłu i Pracodawców UNICE/Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych CEEP), które co roku zbiera się, aby rozważyć bieżące zagadnienia polityczne. Proces koloński wnosi jednak cenny wkład, gdyż umożliwia wszystkim uczestniczącym podmiotom lepsze poznanie działań i poglądów pozostałych uczestników z zakresu polityki gospodarczej.

5.2

Dyskusje są dwupłaszczyznowe — na szczeblu ekspertów oraz w ramach grupy wysokiego szczebla. Spotkania odbywają się zwykle co pół roku i służą analizie aktualnej sytuacji gospodarczej oraz dostosowanej do niej polityki.

5.3

Dyskusje oraz wnioski z 2005 r. pokazują, że uczestnicy w różny sposób oceniają zarówno panującą sytuację, jak i propozycje działań. Komisja wskazuje na poprawę w gospodarce. Z kolei EBC podkreśla konieczność wstrzemięźliwej polityki płacowej, w czym oczywiście popiera go UNICE. CEEP zwraca uwagę na potrzebę inwestycji publicznych. Zaś Europejskiej Unii Rzemiosła oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw (UEAPME) chodzi nie tylko o uwzględnienie interesów małych przedsiębiorstw, ale także o to, by ewentualnie pogodzić się z wyższą inflacją. ETUC jest zdania, że należy generalnie pobudzać gospodarkę, aby rozkręcić popyt wewnętrzny, a jednocześnie przypomina, że płace to nie tylko koszty, ale także zasadniczy motor popytu. ETUC argumentuje, że pracownicy od wielu lat przyczyniają się do utrzymania niskiej inflacji, jako że ich płace rosną wolniej niż przyrost wydajności.

5.4

Wobec powyższego nasuwa się pytanie, czy proces koloński nie potrzebuje nowego impulsu. Co mogłoby go dać? Do tej pory dialog w ramach procesu kolońskiego polegał na tym, że się spotykano i wymieniano poglądy. Jednym ze sposobów byłoby przeprowadzenie pomiędzy kolejnymi zjazdami wspólnych badań dotyczących zależności w gospodarce, oddziaływań różnych środków politycznych oraz innych zagadnień tego typu. Mogłoby to przybliżyć odmienne stanowiska na temat rzeczywistości gospodarczej, która wszak musi być punktem wyjścia. Ten pomysł można połączyć z inną propozycją EKES-u dotyczącą instytutu niezależnych analiz gospodarczych (1).

5.5

Inna kwestia, wprawdzie nie tak ideologiczna, ale mimo to bardzo istotna dla wyboru właściwej polityki, wiąże się z wiarygodnością danych statystycznych. Czymś naturalnym wydaje się jednoczesne udostępnienie przez wszystkie państwa członkowskie wymaganych danych statystycznych. Katastrofalne w skutkach jest podejmowanie decyzji o działaniach politycznych na podstawie niepełnych informacji statystycznych. W rozmowach procesu kolońskiego kryje się chyba wystarczający potencjał polityczny, by zagwarantować wypełnienie przez wszystkie strony ich zobowiązań odnośnie statystyk ekonomicznych. Także Parlament Europejski ponownie upomniał się o lepsze statystyki.

5.6

Ponadto być może udałoby się ożywić debatę poprzez zmiany struktur formalnych. Można by wzmocnić rolę Parlamentu Europejskiego. Obecne, czysto formalne, uczestnictwo Parlamentu może ewoluować w ten sposób, że przed każdym spotkaniem Parlament Europejski przedłoży rezolucję w sprawie sytuacji gospodarczej oraz oczekiwanej polityki. Następnie rezolucja taka byłaby porównywana z oficjalną oceną, której prawdopodobnie dokona Komisja. W spotkaniach powinny uczestniczyć zarówno Rada ECOFIN, jak i Eurogrupa, aby obecni byli nie tylko ogólnie ministrowie finansów, ale także ministrowie bezpośrednio odpowiadający za politykę finansową, która ma współgrać z polityką pieniężną EBC.

5.7

Wprawdzie wszystkie uczestniczące podmioty — EBC, ministrowie finansów i partnerzy społeczni — są niezależne w swych działaniach, jednak pilnie potrzeba lepszej współpracy między nimi, za wzmocnieniem której się opowiadamy. Niezależność nie może oznaczać ani bojkotu debaty ogólnej, ani zamykania się na dobre rady. Zresztą autonomia nie doznaje uszczerbku, kiedy rozważa się problemy publicznie, a nie w kółko zasłania się absolutną niezależnością wydawanych sądów. Ministrowie finansów muszą wykazywać się konsekwencją, a ich działania w kraju nie mogą odbiegać od tego, co zadeklarowali w Brukseli. EBC powinno mieć możliwość przejęcia praktyki banków centralnych Zjednoczonego Królestwa i Szwecji oraz upubliczniać protokoły ze swych posiedzeń.

6.1

Parlament Europejski w swojej rezolucji z 26 maja 2005 r. dotyczącej zintegrowanych wytycznych dla wzrostu i zatrudnienia napisał: „mając na uwadze, że wzrost w strefie euro i Unii Europejskiej liczącej 25 państw członkowskich nie osiąga w sposób trwały swojego potencjalnego poziomu oraz że wciąż jest zbyt słaby, w szczególności w czterech podstawowych gospodarkach strefy euro; że konsumpcja gospodarstw domowych pozostaje wciąż na dość niskim poziomie, a perspektywy gospodarcze na lata 2005 i 2006 nie są satysfakcjonujące, co przyczynia się do utrzymywania się wysokiego poziomu bezrobocia, który będzie zmniejszał się w wolnym tempie; mając na uwadze, że pomimo najniższych stóp procentowych od czasów drugiej wojny światowej, skłonność do inwestowania pozostaje niewielka”.

6.2

Inflacja i bezrobocie to w specjalistycznej literaturze ekonomicznej klasyczne przeciwieństwa. Statystycznie patrząc, dobre wyniki jednego oznaczają kiepskie wskaźniki drugiego. Opierając się na raportach, np. na wspomnianej rezolucji Parlamentu, Komitet zamiast tego postanowił zbadać zależność między inflacją a wzrostem.

6.3

W określonej sytuacji gospodarczej wzrost w krajach o niskiej inflacji można porównać z krajami o wysokiej inflacji. Trzeba ponadto stwierdzić, jak kształtuje się wzrost kraju w różnych sytuacjach ekonomicznych i przy różnym poziomie inflacji. Tabele Komitetu nie są może w ścisłym znaczeniu naukowe, ale dobrze pokazują, że dla określenia właściwej kombinacji działań ważna jest znajomość zależności pomiędzy inflacją a wzrostem.

6.4

Widząc, że jedne kraje wykazują stosunkowo wysoki poziom inflacji i jednocześnie silny wzrost, a inne kraje mają niską inflacje i niski wzrost, warto by zbadać, czy związek inflacji i wzrostu jest tylko czysto statystyczny. Aby stwierdzić, czy zależności świadczą o faktycznie istniejącym mechanizmie, potrzeba najpierw wyeliminować czynniki poboczne, ponieważ mamy do czynienia z różnymi sytuacjami ekonomicznymi, a przede wszystkim z różnymi poziomami rozwoju (PKB). Następnie trzeba sprawdzić, czy nie wprowadzono szczególnych działań polityki gospodarczej, które przy innych stopach inflacji mogły doprowadzić do silnego bądź słabego wzrostu. Trzeba uważnie obserwować sytuację w określonych krajach i może się przy tym okazać, że nie sposób wskazać żadnych ogólnych zależności pomiędzy inflacją a wzrostem.

6.5

Stopa wzrostu jest prawdziwym problemem, przynajmniej dla krajów „starej piętnastki”. Według statystyk Komisji wzrost w tych krajach był tak niski, że w okresie 1995-2005 każdego roku traciły one ok. połowy punktu procentowego PKB w porównaniu z innymi krajami uprzemysłowionymi (2). W tym czasie popyt wewnętrzny tych państw członkowskich obniżył się o około jeden punkt procentowy w stosunku do innych krajów uprzemysłowionych. Stosunkowo korzystny rozwój na przełomie XX i XXI wieku był uwarunkowany wzrostem popytu zagranicznego na produkty europejskie. Niezbędna jest analiza przyczyn tej prawie katastrofalnej stopy wzrostu, aby w przyszłości prowadzić bardziej owocną politykę.

6.6

Ten obraz „kosztów” niskiej inflacji można porównać z innym opisem kosztów wysokiej inflacji, który prezes EBC, Wim Duisenberg, zawarł w swym piśmie do Parlamentu Europejskiego: „Ilościowa definicja stabilności cen EBC opiera się na stabilnych i solidnych kryteriach ekonomicznych. Dopuszczając tylko niewielką stopę wzrostu cen, minimalizuje się koszty inflacji, które są aż nadto dobrze znane społeczeństwu i zostały dogłębnie udokumentowane w literaturze fachowej”.

6.7

Szukając optymalnej wartości docelowej dla inflacji, trzeba starać się uniknąć zarówno kosztów towarzyszących wysokiej inflacji, jak i kosztów spowodowanych trudnościami w dążeniu do wystarczającego wzrostu. Należy też przyznać, że inflacja sama w sobie nie jest ani rozwiązaniem ani problemem. Chodzi raczej o elastyczność w gospodarce, którą pewien stopień inflacji umożliwia, lub ewentualnie o fatalny wpływ, jaki galopująca inflacja może wywrzeć na zaufanie społeczne, na długofalowe działanie i na redystrybucję dochodu.

6.8

W załączniku podano dane dotyczące inflacji (HICP i inflacja bazowa) oraz wzrostu (realny wzrost PKB) w państwach członkowskich UE. Momentem wyjściowym jest rok założenia EBC.

6.8.1

Generalnie jest to okres charakteryzujący się niską inflacja i niskim wzrostem. Tylko w latach 2001 i 2002, a w niektórych krajach jeszcze w 2004 r. odnotowano stopy wzrostu, które można jeszcze zaakceptować. W niemal wszystkich krajach inflacja idzie w parze ze wzrostem. Po wzroście w latach 1999-2000, spowodowanym wysokim popytem na światowym rynku, rynek wewnętrzny UE nie mógł zapewnić wystarczających impulsów. Wraz z gospodarczym ożywieniem w tym roku oraz w niedalekiej przeszłości stopa inflacji wzrosła nieznacznie powyżej 2 %.

6.8.2

Odnośnie każdego kraju można sformułować wiele uwag, ale komentarz ograniczy się jedynie do poniższych stwierdzeń:

6.8.3

Jeśli inflację traktować jako miernik ogólnego poziomu popytu w systemie gospodarczym, to poza nielicznymi wyjątkami obie wielkości były za niskie. Ponieważ przy ogólnie niewielkich zmianach cen w gospodarce niełatwo było osiągnąć wystarczające dopasowania, stopa inflacji hamowała wzrost. Takie stwierdzenie nie jest politycznie poprawne, bo rozpowszechniony jest raczej pogląd, że dynamiczna gospodarka niczym smaru potrzebuje pewnego poziomu inflacji. Jednak w obecnej globalnej gospodarce dynamiczne zmiany są warunkiem międzynarodowej konkurencyjności.

6.8.4

Stabilność i zaufanie do polityki monetarnej nie opierają się wyłącznie na stopie inflacji poniżej 2 %. Nieznacznie wyższa wartość referencyjna stabilności cen nie powinna być dla tej stabilności zagrożeniem. Od samej chęci ważniejsza jest raczej wiedza oraz umiejętność utrzymania inflacji pod kontrolą i osiągnięcie przez to obranego celu.

6.9

W kolejnej analizie można się skupić na okresowych badaniach inflacji bazowej. Poza 2005 r. różnica między indeksem cen konsumpcyjnych a kształtowaniem się cen z wykluczeniem cen energii była raczej niewielka. Bardziej szczegółowe badania nad konkretnymi działaniami podjętymi w krajach o właściwym stosunku niskiej inflacji do rytmu wzrostu mogłyby posłużyć jako podstawa dla przyszłego benchmarkingu.

6.10

W załączniku podano również informacje o wydajności na jedną godzinę pracy. Liczby te odzwierciedlają nie odrębny rozwój każdego kraju, ale tendencje w odniesieniu do średniej wydajności w 15 państwach członkowskich UE. Z tabeli można również odczytać, na ile dany kraj odbiega od tej średniej.

6.10.1

W ciągu sześciu lat w większości krajów stosunki te nie zmieniły się radykalnie. Choć są wyjątki — Grecja, początkowo mało wydajna, szybko dorównała pozostałym krajom. Irlandia nie dość że ma wydajność powyżej przeciętnej, to jeszcze stale ją poprawia. W tym samym czasie Włochy pozostają w tyle za innymi krajami. To samo dotyczy Portugalii, gdzie jednak na początku odnotowywano bardzo niski poziom wydajności.

6.10.2

Także w tym przypadku dokładne analizy mogą zaowocować wnioskami. Na ile np. różne stopy wzrostu można wytłumaczyć zmianami wydajności? W jakim stopniu odmienne stopy wzrostu wydajności opierają się na różnicach w inwestycjach i innowacjach? W jakim stopniu różnice systemów kształcenia pociągają za sobą różnice poziomu innowacyjności? Jak inaczej można jeszcze zwiększyć wydajność? Dlatego EKES wzywa Komisję do przeanalizowania relacji pomiędzy zasadniczymi celami wzrostu i zatrudnienia, np. na podstawie rosnącej wydajności i stóp inflacji.

6.11

Na razie jednak, na podstawie danych statystycznych dotyczących inflacji i wzrostu, można sformułować wniosek, że polityki pieniężna i finansowa powinny być lepiej skoordynowane. Stabilność cen, wzrost i zatrudnienie muszą być ważnymi celami dla wszystkich podmiotów decydujących o polityce gospodarczej — dla EBC, Komisji, Rady ECOFIN, partnerów społecznych i państw członkowskich. Skoro wszyscy dążą do tego samego, tzn. propozycje ich działań skierowane są na te trzy cele, to muszą oni uwzględnić wszystkie konsekwencje tych propozycji. Działania, które w danej sytuacji ekonomicznej będą miały świetny wpływ na stabilność cen, w innych uwarunkowaniach mogą się okazać całkowicie błędne. W pewnych okolicznościach mogą one wspierać wzrost i zatrudnienie, a w innych wywołać efekt wręcz odwrotny.

6.12

W biuletynie miesięcznym EBC z lutego 2004 r. można znaleźć przykład wniosków, które mogą posłużyć za punkt wyjścia dla nowej skoordynowanej polityki. Wymieniono w nim najważniejsze czynniki napędzania inwestycji: wystarczająca rentowność, dostępne źródła finansowania oraz wystarczające uwarunkowania dla popytu.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/57

1.1

Komitet uważa, że komunikat Komisji dokładnie i wyczerpująco przedstawia bieżący proces przygotowywania się do wprowadzenia euro w Słowenii, jak i postępy poczynione przez dziesięć pozostałych państw członkowskich, które mają przyjąć euro po spełnieniu koniecznych warunków. Komitet popiera zatem komunikat Komisji.

1.2

Komitet zaleca, by Komisja przemyślała dokładnie tę kwestię i w miarę możliwości uwzględniła zalecenia Komitetu w swych przyszłych sprawozdaniach i zaleceniach.

2.1

Dokument Komisji to regularne, roczne sprawozdanie na temat postępów poczynionych przez jedenaście państw członkowskich (1) mających przyjąć euro i zostać członkami strefy euro po spełnieniu koniecznych warunków. Jest to już trzeci dokument tego typu od 2004 r. Obecne sprawozdanie zostało sporządzone przed upływem normalnego terminu w listopadzie ze względu na oczekiwane rozszerzenie strefy euro wraz z przystąpieniem do niej Słowenii 1 stycznia 2007 r. (2) Dokonuje ono szczegółowego przeglądu przygotowań prowadzonych obecnie w tym państwie członkowskim. Przedstawia ono również praktyczne przygotowania trwające na szczeblu krajowym w dziesięciu pozostałych państwach członkowskich.

2.2

Co się tyczy procesu rozszerzenia strefy euro, który leży w zakresie odpowiedzialności politycznej i gospodarczej państw członkowskich, Komisja kładzie nacisk na wagę starannego planowania perspektywicznego oraz dogłębnych i szeroko zakrojonych przygotowań z udziałem zarówno sektora publicznego i prywatnego, jak i ogółu społeczeństwa. We wnioskach zawartych w sprawozdaniu wymienione zostały kolejne kroki, które należy podjąć w Słowenii. Sprawozdanie podkreśla również potrzebę przyspieszenia przygotowań w innych państwach członkowskich i konsolidacji większości krajowych planów przyjęcia euro.

3.1

Jest to pierwsze sprawozdanie Komisji w sprawie praktycznych przygotowań do przyszłego rozszerzenia strefy euro przeanalizowane przez Komitet, lecz już trzecie tego typu wydane od czasu ustanowienia strefy euro w 2002 r. Niemniej jednak należy zaakcentować, że wprowadzenie euro nie może być uznawane ani traktowane jedynie jako projekt techniczny, lecz raczej jako poważna zmiana o znaczących konsekwencjach gospodarczych, finansowych i społecznych.

3.2

Państwa członkowskie są bez wątpienia odpowiedzialne za dbanie o pomyślność procesu przyjęcia euro. Niemniej jednak należy podkreślić, że w tym procesie muszą uczestniczyć wszystkie organizacje społeczeństwa obywatelskiego, wziąwszy pod uwagę, że reprezentują one poszczególne grupy interesu, i zapewnić aktywny udział w nim tychże grup we wszystkich państwach członkowskich mających przyjąć euro. Obecne rozszerzenie nastąpi w poszczególnych państwach członkowskich, a nie równocześnie we wszystkich dwunastu państwach, jak to miało miejsce w 2002 r., kiedy wprowadzono euro. W 2001 r. Komitet odnotował, że nie tylko zmobilizowano znaczną ilość środków na cele tego procesu, lecz że również wszystkie zainteresowane strony aktywnie uczestniczyły w wymianie waluty krajowej na euro i że społeczeństwo zostało dobrze przygotowane oraz w pełni zaangażowane (3). Szczególnie ważne, a nawet pilnie potrzebne jest zapewnienie, że te same warunki będą panować w Słowenii, zważywszy, że za niespełna trzy miesiące kraj ten przyjmie euro.

3.3

Badania opinii publicznej (4) pokazują, że społeczeństwo słoweńskie jest najlepiej poinformowane o euro ze wszystkich państw członkowskich mających przystąpić do strefy euro. Kampania informacyjna przeprowadzona za pomocą krajowych i europejskich funduszy znacznie się do tego przyczyniła. Niemniej jednak powodem do niepokoju jest fakt, że zgodnie z najnowszymi badaniami opinii Eurobarometer przeprowadzonymi w kwietniu 2006 r. społeczeństwo słoweńskie jest również najbardziej sceptycznie nastawione do skutków wprowadzenia euro dla inflacji, nawet bardziej od społeczeństw państw członkowskich uznawanych za najbardziej sceptyczne wobec euro. (5)

3.4

Monitorowanie cen zarówno towarów, jak i usług — zwłaszcza usług sektora publicznego — w przeddzień wprowadzenia euro oraz przez pewien określony czas po jego przyjęciu może w dużej mierze pomóc w zmniejszeniu sceptycyzmu obywateli wobec negatywnych skutków przyjęcia euro. Ogranicza to również możliwość nieuzasadnionego podnoszenia cen i ich „zaokrąglania” przy przeliczaniu waluty. Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie rozszerzenia strefy euro (6) zwraca uwagę na podobne problemy.

3.5

Dobrowolna współpraca między organizacjami konsumentów a handlowcami jest odpowiednia, lecz niewystarczająca. Publikowanie co trzy miesiące, w końcowym okresie poprzedzającym przyjęcie euro, przeglądu monitorującego ceny towarów nie wydaje się wystarczające, by zminimalizować negatywne poglądy społeczeństwa na temat skutków wprowadzenia euro.

4.1

Komitet proponuje Komisji zalecenie, by w swych przygotowaniach do przyjęcia euro — poza przeprowadzeniem koniecznych kampanii informacyjnych — państwa członkowskie zwróciły szczególną uwagę na zapewnienie udziału w tym procesie wszystkich grup interesu, przy wsparciu organizacji społeczeństwa obywatelskiego. W tym celu państwa członkowskie i UE powinny dostarczyć środki finansowe na przeszkolenie i przygotowanie różnych grup interesu do pracy i życia z nową walutą.

4.2

Należy poważnie zastanowić się również nad wprowadzeniem systemu monitorowania cen usług sektora publicznego, jak też — ogólnie rzecz biorąc — miesięcznych zmian cen towarów i usług w okresie sześciu miesięcy poprzedzających wprowadzenie euro i przez co najmniej jeden rok po przyjęciu nowej waluty. Państwa członkowskie mogłyby w przyszłości uniknąć w ten sposób niedociągnięć, które wykryto w czasie wprowadzania euro w 2002 r. i ponownie, w czasie późniejszych rozszerzeń strefy euro.

30.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 324/59

1.1

Komitet z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący rozporządzenia wykonawczego do nowego rozporządzenia 883/2004 w sprawie koordynacji stosowania krajowych systemów zabezpieczenia społecznego jako znaczący krok w kierunku poprawy swobody przemieszczania się na terenie Unii.

1.2

Komitet uważa za właściwe, zwłaszcza w trakcie obchodzonego właśnie europejskiego roku mobilności pracowników, by wezwać państwa członkowskie do doprowadzenia do możliwie szybkiego wejścia w życie projektu rozporządzenia wykonawczego. Tylko wówczas możliwe będzie wprowadzenie w życie nowego rozporządzenia 883/2004 i wynikających z niego ulepszeń i uproszczeń.

1.3

Szybkie przyjęcie rozporządzenia ma nie tylko charakter symboliczny, w rzeczywistości chodzi wszak o podjęcie konkretnego kroku, który zwiększyłby potencjał mobilności obywateli Europy. Stosowanie rozporządzenia 883/2004 oraz omawianego tutaj rozporządzenia wykonawczego przyniosłoby wszystkim beneficjentom i podmiotom liczne uproszczenia, wyjaśnienia i ulepszenia w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

1.4

Komitet przyjmuje ze szczególnym zadowoleniem rozszerzony zakres przedmiotowy i podmiotowy oraz wszystkie przepisy dotyczące poprawy współpracy między instytucjami zabezpieczenia społecznego.

1.5

Komitet wzywa Komisję do możliwie szybkiego podjęcia niezbędnych kroków celem dostosowania wszystkich rozporządzeń i porozumień, które rozszerzają zakres koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego na obszar EOG, Szwajcarię, Grenlandię, jak również obywateli państw trzecich. Wszystkie wspomniane wyżej rozporządzenia i porozumienia zawierają odniesienia do rozporządzenia 1408/71 i związanego z nim rozporządzenia wykonawczego 574/72. Odpowiednie zmiany dotyczące odniesień do nowego rozporządzenia 883/2004 należy przyjąć najpóźniej do czasu wejścia w życie tegoż rozporządzenia.

1.6

Jeżeli chodzi o wdrożenie lepszych i szybszych procedur wymiany danych, Komitet dostrzega potencjał oszczędności w zakresie kosztów administracyjnych, jak również przyspieszenia procedur dla ubezpieczonych w sprawach transgranicznych. EKES zwraca jednak także uwagę, że samo przyspieszenie przekazywania danych nie będzie stanowiło przełomu. Pożądaną efektywność rozpatrywania spraw osiągnąć można jedynie poprzez zapewnienie wystarczającej liczby dobrze wykwalifikowanego personelu, a także odpowiednich zasobów technicznych w instytucjach państw członkowskich.

1.7

W związku z przyszłym przekazywaniem danych przede wszystkim w formie elektronicznej Komitet podkreśla swoje zaniepokojenie, że przedmiotem dyskusji jest szereg delikatnych danych osobowych (m.in. dotyczących stanu zdrowia, niezdolności do pracy, bezrobocia). Należy zatem zapewnić odpowiednią ochronę tych danych, tak by nie dostały się w niepowołane ręce.

1.8

Komitet zachęca ponadto do wykorzystania doświadczeń zdobytych w trakcie wprowadzania europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego, między innymi w odniesieniu do występujących braków w zakresie jej praktycznego zastosowania w niektórych państwach członkowskich. Państwa członkowskie zachęca się do podejmowania odpowiednich kroków, by obywatele europejscy mogli korzystać z nowych, korzystnych uregulowań w dziedzinie ubezpieczeń zdrowotnych.

1.9

EKES ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje wszystkie działania przewidziane w rozporządzeniu wykonawczym, które powinny zagwarantować wszystkim użytkownikom nowego rozporządzenia koordynującego większą pewność prawną i przejrzystość; w przeszłości dochodziło wszak między państwami członkowskimi do sytuacji, kiedy długi wynikające z rozliczeń między instytucjami nie były spłacane nawet przez wiele lat. Komitet ma nadzieję, że dyscyplina regulowania zobowiązań płatniczych pomiędzy państwami ulegnie wyraźnej poprawie. Nadal występują jednak braki w zakresie egzekucji zaległych wierzytelności pomiędzy instytucjami zabezpieczenia społecznego.

1.10

Komitet zastanawia się, czy przepisy rozporządzenia podstawowego i rozporządzenia wykonawczego — zwłaszcza włączenie w podmiotowy zakres rozporządzenia osób nieaktywnych zawodowo — nie podważą dobrze rozbudowanych systemów socjalnych w UE i nie wzmocnią tendencji do zmniejszania świadczeń. W związku z tym EKES uważa więc za konieczne podjęcie działań zmierzających do przygotowania porównywalnych i wymownych danych dotyczących obecnego i przewidywanego transgranicznego poboru świadczeń zdrowotnych i społecznych w UE. Szczególnie interesujące są zmiany odnoszące się do stosowalności rozporządzenia 883/2004.

1.11

Komitet wzywa wreszcie Komisję oraz państwa członkowskie do wzmocnienia działań przybliżających wszystkim potencjalnym użytkownikom rozporządzenia przepisy i korzyści związane z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego. Niezbędne w tym celu przygotowania należy zdaniem Komitetu poczynić niezwłocznie.

2.1

Zagadnienie koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego jest obecnie uregulowane przepisami rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 oraz związanego z nim rozporządzenia wykonawczego (EWG) nr 574/72. Na przestrzeni lat oba rozporządzenia były wielokrotnie zmieniane i aktualizowane. Rozporządzenie 1408/71 ma zostać zastąpione rozporządzeniem (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004, które zostało przyjęte już 29 kwietnia 2004 r.

2.2

Celem rozporządzeń dotyczących koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego jest podjęcie niezbędnych działań, które zagwarantują, że objęte ich zakresem stosowania osoby podróżujące do innych krajów, tam przebywające lub mieszkające, nie utracą swoich uprawnień z tytułu zabezpieczenia społecznego. W celu zagwarantowania tych uprawnień w rozporządzeniach zawarto różne zasady odpowiadające szczególnym wymogom różnych dziedzin zabezpieczenia społecznego, jak również zasady umożliwiające koordynację. Mamy zatem do czynienia z koordynacją, a nie z harmonizacją systemów.

2.3

Zgodnie z art. 89 nowego rozporządzenia 883/2004, jego wykonanie zostanie uregulowane przepisami innego rozporządzenia. Stosowanie rozporządzenia 883/2004, które weszło w życie, możliwe będzie dopiero po przyjęciu wspomnianego rozporządzenia wykonawczego, którego projekt został przedłożony w dniu 31 stycznia 2006 r. (COM(2006) 16 wersja ostateczna) i które jest przedmiotem niniejszej opinii Komitetu. Do momentu przyjęcia tego rozporządzenia rozporządzenie 1408/71 oraz jego rozporządzenie wykonawcze 574/72 obowiązują bez ograniczeń.

2.4

We wspólnotowej praktyce koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w państwach członkowskich przyjął się podział na rozporządzenie podstawowe i rozporządzenie wykonawcze. Rozporządzenie podstawowe określa zasady, zaś rozporządzenie wykonawcze — raczej „kwestie techniczne”.

2.4.1

Przedmiotowy projekt rozporządzenia wykonawczego można zatem uznać za „instrukcję obsługi” rozporządzenia (WE) nr 883/2004. Jego zadaniem jest wyjaśnienie wszystkich istniejących niejasności natury techniczno-administracyjnej i techniczno-proceduralnej, jak również uregulowanie tych aspektów koordynacji wspólnotowej, które wymagają szczególnej procedury.

2.4.2

Na przykład w odniesieniu do emerytur należy doprecyzować, jakie kroki powinni podjąć ubezpieczeni w przypadku składania wniosku o emeryturę, do której instytucji powinni złożyć odpowiedni wniosek, jeżeli pracowali w kilku państwach członkowskich, w jaki sposób instytucje wymieniają między sobą informacje, aby uwzględnić cały przebieg ubezpieczenia wnioskodawcy oraz w jaki sposób instytucje, każda w dotyczącym ją zakresie, obliczają należną emeryturę.

2.5

Jednakże w praktyce podział między część „podstawową” a „techniczną” nie jest już tak jednoznaczny. W przedmiotowym rozporządzeniu wykonawczym znajduje się kilka punktów, które ze względu na metodykę powinny znaleźć się w rozporządzeniu podstawowym 883/2004.

2.5.1

Trwające ponad 6 lat negocjacje dotyczące rozporządzenia 883/2004 szczęśliwie znalazły pozytywne zakończenie w kwietniu 2004 r. jeszcze przed ostatnim rozszerzeniem UE, dzięki czemu uniknięto dalszego opóźnienia. Z tego względu rozporządzenie 883/2004 jest w niektórych fragmentach niekompletne (np. częściowo puste załączniki, w szczególności załącznik XI). Dlatego niektóre zagadnienia rzeczowe, które z uwagi na metodykę powinny należeć do podstawowego rozporządzenia 883/2004, wymagają uregulowania w przedmiotowym rozporządzeniu wykonawczym. W szczególności odnosi się to do zagadnień wyrównania finansowego między instytucjami zabezpieczenia społecznego. Nie ma natomiast żadnych nierozstrzygniętych zagadnień rzeczowych odnoszących się do praw obywateli.

2.5.2

W niniejszej opinii EKES-u zwraca się szczególną uwagę na wspomniane kwestie rzeczowe.

3.1

Omawiane rozporządzenie wykonawcze ma na celu:

3.2

Pod względem struktury nowe rozporządzenie wykonawcze znacznie różni się od rozporządzenia wykonawczego 574/72 do rozporządzenia 1408/71. Wynika to przede wszystkim z tego, że struktura nowego rozporządzenia wykonawczego opiera się na nowym rozporządzeniu podstawowym 883/2004, które w niektórych punktach zasadniczo różni się od rozporządzenia podstawowego 1408/71. Przede wszystkim należy podkreślić różnice w zakresie podmiotowym i przedmiotowym, które w przypadku nowego rozporządzenia 883/2004 są szersze niż w obecnie obowiązującym rozporządzeniu 1408/71. Ponadto nowe rozporządzenie 883/2004 koncentruje się na przepisach i definicjach ogólnych, w odróżnieniu od przepisów szczególnych w rozdziałach poświęconych danym dziedzinom zabezpieczenia w rozporządzeniu 1408/71.

3.2.1

Rozporządzenie 1408/71 obejmowało pierwotnie wyłącznie pracowników najemnych oraz ich bliskich. Na początku lat osiemdziesiątych zakres podmiotowy został rozszerzony na osoby prowadzące działalność na własny rachunek. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych objęto nim urzędników i studentów.

3.2.2

Warunkiem objęcia zakresem podmiotowym było obywatelstwo jednego z państw członkowskich lub — w odniesieniu do bezpaństwowców i uchodźców — miejsce zamieszkania w jednym z państw członkowskich. Obejmuje to również członków rodzin i pozostałych przy życiu krewnych.

3.2.3

Zakres stosowania obejmuje również pozostałych przy życiu krewnych, o ile mają oni obywatelstwo jednego z państw członkowskich, przy czym w tym wypadku nie ma znaczenia obywatelstwo osoby, w związku z którą prawa zostały nabyte.

3.2.4

Obecnie rozporządzenie 883/2004 obowiązuje wszystkich obywateli UE, którzy są ubezpieczeni w ramach przepisów krajowych, ponieważ w pełnym zakresie obejmuje również osoby niepracujące.

3.2.5

W porównaniu z rozporządzeniem 1408/71 rozszerzono również zakres przedmiotowy: oprócz obecnych przepisów nowe rozporządzenie 883/2004 obejmuje dodatkowo świadczenia przedemerytalne oraz świadczenia dla ojców równoważne świadczeniom macierzyńskim. W odróżnieniu od rozporządzenia 1408/71, świadczenia alimentacyjne nie zostały włączone do zakresu stosowania rozporządzenia 883/2004.

3.2.6

Rozporządzenie 883/2004 obejmuje zatem wszystkie przepisy prawne dotyczące następujących dziedzin zabezpieczenia społecznego: a) świadczenia z tytułu choroby; b) świadczenia z tytułu macierzyństwa i równoważne świadczenia dla ojca; c) świadczenia z tytułu inwalidztwa; d) świadczenia z tytułu starości; e) renty rodzinne; f) świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i choroby zawodowej; g) zasiłki na wypadek śmierci; h) świadczenia dla bezrobotnych; i) świadczenia przedemerytalne; j) świadczenia rodzinne.

3.3

Rozszerzenie zakresu stosowania wymaga opracowania nowych przepisów i procedur dostosowanych do tych grup. Dotyczy to między innymi uregulowań odnoszących się do przepisów prawnych stosowanych do naliczania okresów, które osoby nigdy niepracujące jako pracownik najemny lub osoba prowadząca działalność na własny rachunek poświęciły wychowywaniu dzieci w różnych krajach zamieszkania.

3.4

Pod względem konstrukcji przedłożone rozporządzenie wykonawcze jest zgodne z rozporządzeniem podstawowym 883/2004: w tytule I znajdują się przepisy ogólne, w tytule II określenie właściwego ustawodawstwa, a w tytule III przepisy szczególne dotyczące poszczególnych kategorii świadczeń, po których następują przepisy finansowe (tytuł V) oraz przepisy przejściowe i końcowe. W swoich szczegółowych uwagach do poszczególnych artykułów rozporządzenia Komitet koncentruje się na przepisach ogólnych i właściwym ustawodawstwie, mniej uwagi natomiast poświęca poszczególnym rodzajom świadczeń.

3.4.1

Obecnie załączniki do rozporządzenia wykonawczego są puste i wymagają uzupełnienia treścią. Obejmują one: pozostające w mocy zasady wykonywania umów dwustronnych oraz nowe zasady wykonywania umów dwustronnych (załącznik 1), systemy specjalne dla urzędników służby cywilnej (załącznik 2), państwa członkowskie dokonujące zwrotu świadczeń na podstawie kwot zryczałtowanych (załącznik 3) oraz wyżej wspomniany wykaz właściwych organów i instytucji (załącznik 4).

3.5

Ponadto wiele działań i procedur rozporządzenia ukierunkowanych jest na zwiększenie przejrzystości kryteriów, które instytucje państw członkowskich powinny stosować w ramach rozporządzenia 883/2004.

3.5.1

Z tego względu w przepisach ogólnych tytułu 1 rozporządzenia 883/2004 podsumowano szereg definicji odnoszących się w rozporządzeniu 1408/71 do poszczególnych dziedzin zabezpieczenia społecznego, a które są w tym rozporządzeniu niejednoznacznie uregulowane. Kładzie się nacisk na większą liczbę ogólnych definicji i mniej terminów w poszczególnych rozdziałach. W ten sposób w nowym rozporządzeniu nie każda grupa ubezpieczeń traktowana jest jako „odrębna rzeczywistość”, w której należy stosować odpowiednie przepisy.

3.5.2

Ważnym krokiem jest również art. 5 (integracja faktów). Owa zasada równego traktowania faktów stanowi, że sytuacje i wydarzenia, które wystąpiły na terytorium innego państwa członkowskiego, należy traktować tak, jakby wystąpiły na własnym terytorium danego państwa członkowskiego.

3.6

Zakres rozporządzenia podstawowego i rozporządzenia wykonawczego obejmuje wyłącznie sytuacje transgraniczne między co najmniej dwoma państwami członkowskimi. Jedynie w takich przypadkach na ubezpieczonym lub pracodawcy ciążą dodatkowe wymogi np. zgłoszenie faktu oddelegowania do instytucji zabezpieczenia społecznego. Określanie zakresu pozostałych obowiązków ubezpieczonych i pracodawców w danym państwie członkowskim pozostaje nadal w zakresie kompetencji państw członkowskich, a rozporządzenie podstawowe i rozporządzenie wykonawcze tego nie podejmują.

4.1

EKES z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący rozporządzenia wykonawczego do nowego rozporządzenia 883/2004 w sprawie koordynacji stosowania krajowych systemów zabezpieczenia społecznego. Wniosek ten przyczynia się do poprawy warunków swobodnego przepływu osób w Unii. Nie powoduje on żadnych znacznych problemów dla różnych użytkowników przepisów prawnych i administracyjnych dotyczących koordynacji zabezpieczenia społecznego w państwach członkowskich, ani nie zawiera żadnych uregulowań, które mogłyby stanowić widoczny problem dla ubezpieczonych.

4.2

Projekt rozporządzenia zawiera za to liczne uproszczenia, wyjaśnienia i ulepszenia. Komitet przyjmuje ze szczególnym zadowoleniem rozszerzony zakres przedmiotowy i podmiotowy oraz wszystkie przepisy dotyczące poprawy współpracy między instytucjami zabezpieczenia społecznego.

4.2.1

Rozszerzony zakres podmiotowy ma znaczny wpływ na liczbę objętych nim osób przede wszystkim w tych krajach, w których ochrona ubezpieczeniowa związana jest z miejscem zamieszkania. W krajach, w których ochrona ubezpieczeniowa związana jest z pracą zarobkową, wpływ ten jest zdecydowanie mniej widoczny; nie obejmuje on praktycznie żadnych nowych grup.

4.3

Z tego względu EKES ponawia swoje wezwanie, wyrażone już we wcześniejszych opiniach, skierowane w szczególności do państw członkowskich, aby możliwie szybko rozpatrzyć przedłożony projekt rozporządzenia wykonawczego i doprowadzić do możliwie szybkiego wejścia w życie. Nowe rozporządzenie w sprawie koordynacji i wynikające z niego ulepszenia i uproszczenia powinny wejść w życie możliwie szybko (1).

4.4

Przedstawiony projekt rozporządzenia wykonawczego do rozporządzenia 883/2004 pojawił się z pewnym opóźnieniem dopiero półtora roku po przyjęciu rozporządzenia 883/2004. Został przedłożony na początku 2006 r. Ze względu na złożoność i szeroki zakres zagadnień objętych rozporządzeniem, jak również ze względu na liczne nierozwiązane kwestie, z pewnością trzeba jeszcze trochę czasu, zanim wszystkie szczegółowe pytania dotyczące realizacji i procedur w poszczególnych państwach członkowskich i instytucjach zostaną wyjaśnione na szczeblu Rady i w komisjach administracyjnych.

4.4.1

Rozporządzenie wykonawcze ma wejść w życie na początku 2008 r. Zgodnie z art. 91 rozporządzenie wchodzi w życie dopiero 6 miesięcy po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Ten termin wydaje się konieczny, lecz zarazem wystarczający dla dostosowania systemów do nowych przepisów. Niemniej w żadnym wypadku nie należy przedłużać sześciomiesięcznego okresu między publikacją a wejściem w życie.

4.4.2

Dla jak najszybszego rozpoczęcia stosowania rozporządzenia podstawowego EKES wzywa państwa członkowskie do wyposażenia swoich instytucji zabezpieczenia społecznego już teraz w odpowiednie zasoby kadrowe i techniczne, aby umożliwić im płynne przestawienie się. Istniejące instrumenty dostępne podmiotom i użytkownikom na szczeblu krajowym — zwłaszcza istniejące sieci TRESS (2), które skupiają zainteresowane strony i podmioty na szczeblu państw członkowskich — należy wykorzystać w celu odpowiedniej oceny stosowania rozporządzenia w praktyce w poszczególnych państwach członkowskich po jego wejściu w życie. EKES apeluje do Komisji o wsparcie tych działań. Niemniej w żadnym wypadku nie należy przedłużać sześciomiesięcznego okresu między publikacją a wejściem w życie.

4.5

Trwają również prace nad samym rozporządzeniem 883/2004. W szczególności należy wspomnieć o załączniku XI. W trakcie przyjmowania rozporządzenia pozostawiono ten załącznik pusty, a obecnie w grupie roboczej Rady jest on omawiany łącznie i opracowywany równolegle z projektem rozporządzenia wykonawczego.

4.5.1

Załącznik XI odnosi się nie tylko do rozporządzenia 883/2004, ale również do samego rozporządzenia wykonawczego. Załącznik XI obejmuje „Przepisy szczególne dotyczące stosowania ustawodawstw państw członkowskich”. Parlament Europejski opracowuje treść tego załącznika wspólnie z Radą. Treść załącznika powinna być określona przed wejściem w życie rozporządzenia wykonawczego.

4.5.2

W załączniku tym można ustanowić określone procedury stosowania niektórych przepisów prawnych. Państwa członkowskie próbują w ten sposób utrzymać niektóre przepisy krajowe. Ze względu na możliwość zawierania licznych pozycji załącznik XI stanowi szczególnie wrażliwą część rozporządzenia. Komitet wyrazi swoje poglądy w tej sprawie bezpośrednio po tej opinii.

4.6

Szczególnie z uwagi na ogłoszenie przez Komisję roku 2006 rokiem mobilności pracowników, forsowanie partykularnych interesów nie może opóźnić wejścia w życie nowego rozporządzenia koordynującego 883/2004, a zatem stosowania wszystkich uzgodnionych ulepszeń. Szybkie przyjęcie rozporządzenia ma nie tylko charakter symboliczny, w rzeczywistości chodzi wszak o podjęcie konkretnego kroku, który zwiększyłby potencjał mobilności obywateli Europy (3).

4.7

EKES podkreśla, że jeżeli nie zostaną zmienione dalsze rozporządzenia i porozumienia, również po wejściu w życie analizowanego rozporządzenia wykonawczego oraz związanego z nim stosowania rozporządzenia 883/2004, w odniesieniu do niektórych grup ludności nadal będą obowiązywać rozporządzenie 1408/71 i związane z nim rozporządzenie wykonawcze 574/72 (patrz art. 90 rozporządzenia podstawowego oraz art. 90 rozporządzenia wykonawczego).

4.7.1

Zakres stosowania przepisów koordynacyjnych dotyczących zabezpieczenia społecznego z rozporządzenia 1408/71 został z biegiem lat rozszerzony na kolejne grupy ludności. Jednakże kolejne grupy ludności włączono nie w ramach samego rozporządzenia 1408/71 czy rozporządzenia 574/72, lecz w ramach szczególnych rozporządzeń i porozumień dodatkowych.

4.7.2

Odnosi się to z jednej strony do stosowania przepisów koordynacyjnych wobec obywateli państw trzecich, ich krewnych oraz ich krewnych po śmierci ubezpieczonego, co zostało uregulowane w ramach rozporządzenia 859/2003. Od dnia 1 czerwca 2003 r. obywatele państw trzecich przebywający legalnie w jednym z państw członkowskich są objęci przepisami koordynacyjnymi w tym samym zakresie co obywatele UE. Należy podkreślić, że włączenie takich obywateli państw trzecich w zakres stosowania odnosi się wyłącznie do dotyczących tych ubezpieczonych sytuacji transgranicznych, które mają miejsce między dwoma państwami członkowskimi, a nie do sytuacji transgranicznych między ich ojczyzną a jednym z państw UE.

4.7.3

Z drugiej strony już od 1994 r. przepisy rozporządzeń 1408/71 i 574/72 należy stosować do państw członkowskich EOG i ich obywateli. Zawarte ze Szwajcarią porozumienie o swobodzie przemieszczania się, obowiązujące od 1 czerwca 2002 r., rozszerza przepisy koordynacyjne również na stosunki z tym krajem. Grenlandia i jej obywatele zostali uwzględnieni w ramach rozporządzenia 1661/85.

4.7.4

Wszystko to spowodowało rozszerzenie terytorialnego zakresu stosowania również w odniesieniu do obywateli UE. Państwa EOG i Grenlandia traktuje się na równi z państwami UE. Stan ten należy utrzymać w celu realizacji celu równego traktowania obywateli Wspólnoty i obywateli państw trzecich w dziedzinie socjalnej. Jeżeli taki rozszerzony zakres stosowania ma obowiązywać również w odniesieniu do rozporządzenia 883/2004, należy dokonać odpowiednich zmian w zakresach wymienionych rozporządzeń.

4.8

Z tego względu EKES wzywa do dokonania zmian we wszystkich właściwych rozporządzeniach i porozumieniach odnoszących się do rozporządzenia 1408/71 możliwie szybko, a w każdym razie przed rozpoczęciem stosowania nowego systemu koordynacji. W przyszłości również rozporządzenie 883/2004 powinno mieć ten sam geograficzny i podmiotowy zakres stosowania. W przeciwnym razie zainteresowani obywatele państw trzecich, jak również obywatele państw EOG, Szwajcarii i Grenlandii nie byliby objęci wynikającą z niego ochroną, a obywatele UE mogliby ponieść straty w niektórych sytuacjach transgranicznych związanych z tymi państwami. W tych wypadkach należałoby nadal stosować rozporządzenie 1408/71.

4.8.1

W związku z tym zachęca się Komisję do możliwie szybkiego podjęcia niezbędnych kroków w tym kierunku. Z jednej strony nie ma równego traktowania obywateli różnych państw, mieszkających w Unii Europejskiej. Z drugiej strony jednoczesne stosowanie dwu tak złożonych rozporządzeń stanowi niepotrzebne dodatkowe obciążenie instytucji zabezpieczenia społecznego w państwach członkowskich.

4.8.2

Należy ponadto zaznaczyć, że dalsze obowiązywanie rozporządzenia 1408/71 i związanego z nim rozporządzenia wykonawczego 574/72 wymusza dalsze ciągłe nowelizowanie i dostosowywanie do następujących zmian, nawet jeżeli dotyczą one tylko małej grupy beneficjentów. Stanowi to nadmierne obciążenie zarówno dla administracji Unii Europejskiej, jak i wszystkich użytkowników.

4.9

Rozporządzenie 883/2004 przewiduje również wdrożenie lepszych procedur dla szybszej i pewniejszej wymiany danych między instytucjami zabezpieczenia społecznego w państwach członkowskich. Nastąpi to w szczególności dzięki wspieraniu stosowania elektronicznych procedur wymiany danych oraz pracy na podstawie dokumentów elektronicznych.

4.9.1

O ile dotąd sprawy rozpatrywano na podstawie papierowych dokumentów, a rozpatrywanie elektroniczne było nieobowiązkowe i następowało jedynie w przypadku dwustronnego porozumienia między dwoma państwami członkowskimi, o tyle obecnie wymiana danych między instytucjami powinna generalnie odbywać się drogą elektroniczną.

4.9.2

Dzięki takiemu rozwiązaniu, poza obniżeniem kosztów administracyjnych, oczekuje się w szczególności przyśpieszenia procedur dla ubezpieczonych oraz skrócenia terminów oczekiwania na odpowiedź i rozpatrzenie sprawy, jak również przyspieszenie zwrotu i płatności świadczeń w sprawach transgranicznych.

4.9.3

Jednocześnie wniosek w żadnym wypadku nie stanowi, że każda instytucja musi komunikować się elektronicznie z każdą inną instytucją w UE. Wystarczy raczej stworzyć przynajmniej jeden punkt dostępu w jednej z instytucji w każdym państwie członkowskim, przygotowany do odbierania i wysyłania danych elektronicznych dotyczących zabezpieczenia społecznego i przesyłania danych do dalszych instytucji w kraju. Jednak zgodnie z art. 83 wniosku, aby umożliwić identyfikację partnerów do komunikacji, należy stworzyć publicznie dostępną bazę danych. Będzie ona zawierać dane dotyczące zgodnych z definicją „właściwych organów”, „właściwych instytucji” oraz „instytucji miejsca zamieszkania”, jak również „instytucji miejsca pobytu”, „punktów dostępu” oraz „instytucji łącznikowych”. Taki dostęp umożliwia zastąpienie dotychczasowych załączników do rozporządzenia odpowiednio zaktualizowanymi wykazami instytucji.

4.9.4

W tym kontekście Komitet zachęca do wykorzystania doświadczeń zdobytych w trakcie stosowania europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego, między innymi w odniesieniu do występujących braków w zakresie jej praktycznego wdrożenia w niektórych państwach członkowskich. W szczególności należy zbadać, w jakim zakresie można wykorzystać istniejące bazy danych instytucji ubezpieczenia zdrowotnego. Wzywa się komisję administracyjną do określenia koniecznych danych, które są niezbędne do komunikacji. Ponadto powinno się zachęcać państwa członkowskie do podejmowania odpowiednich kroków, by obywatele europejscy mogli korzystać z nowych, korzystnych uregulowań w dziedzinie ubezpieczeń zdrowotnych.

4.10

EKES zauważa, że elektroniczne przekazywanie danych umożliwia przyśpieszone rozpatrywanie spraw, co leży w interesie ubezpieczonych. Dlatego zmianę tę przyjmuje się z zadowoleniem. EKES zwraca jednak uwagę, że przedmiotem dyskusji jest szereg delikatnych danych osobowych (m.in. dotyczących stanu zdrowia, niezdolności do pracy, bezrobocia). Należy zatem zapewnić odpowiednią ochronę tych danych, tak by nie dostały się w niepowołane ręce.

4.10.1

Wprawdzie również w tym przypadku obowiązują pełne gwarancje wynikające z obowiązujących przepisów wspólnotowych dotyczących ochrony osób fizycznych przy opracowywaniu danych osobowych oraz swobodnego przepływu danych. Zostały one uregulowane art. 84 rozporządzenia 1408/71 i znajdują się w art. 77 rozporządzenia 883/2004. Jednakże, szczególnie z uwagi na elektroniczne przekazywanie danych między instytucjami państw członkowskich, które obecnie staje się normą, EKES wzywa do wyraźnego podkreślenia w rozporządzeniu wykonawczym wrażliwości danych i opracowania odpowiednich mechanizmów zapewniania ich bezpieczeństwa.

4.10.2

W każdym razie zdaniem EKES-u brakuje sformułowania analogicznego do tego w art. 84 ust. 5 lit. b) rozporządzenia 1408/71, jednoznacznie zabraniającego wykorzystywania danych do celów innych niż związanych z zabezpieczeniem społecznym. Odpowiednie jednoznaczne sformułowanie należy włączyć do art. 4 rozporządzenia wykonawczego.

4.11

Nie należy jednak przeceniać korzyści wynikających z zastosowania elektronicznych środków wymiany danych między instytucjami zabezpieczenia społecznego. Bezsprzecznie przyspieszy to przekazywanie danych. Do tego niezbędna jest również zmiana struktury instytucji krajowych.

4.11.1

Jednak wątpliwe jest, by poprzez przyśpieszenie przekazywania danych można było osiągnąć znaczne korzyści dla ubezpieczonych. Przekazywanie danych stanowi z reguły nieznaczną część całkowitego czasu rozpatrywania sprawy. Ze względu na swoją złożoność pewne sprawy (w szczególności w zakresie emerytur: świadczenia częściowe między państwami, proratyzacja itp.) wymagają specyficznej obróbki i ich przetworzenie za pomocą programów komputerowych jest niemożliwe bądź pociąga za sobą niewspółmierne koszty. Te dokumenty nadal będą musiały być opracowywane osobiście przez urzędników.

4.11.2

Dlatego zdaniem EKES-u samo przyśpieszenie przekazywania danych i informacji o zdarzeniach nie będzie stanowiło przełomu. Pożądaną efektywność rozpatrywania spraw osiągnąć można jedynie poprzez zapewnienie wystarczającej liczby, dobrze wykwalifikowanego personelu, a także odpowiednich zasobów technicznych w instytucjach państw członkowskich.

4.11.3

Z tego względu EKES wzywa państwa członkowskie do natychmiastowego przygotowania pracowników instytucji zabezpieczenia społecznego do nowych przepisów rozporządzenia podstawowego i rozporządzenia wykonawczego. Niezbędne są odpowiednie szkolenia i warsztaty dla pracowników. Komitet wzywa Komisję, by w ramach swoich kompetencji podjęła inicjatywy zmierzające do wsparcia państw członkowskich w tym zakresie. W szczególności potrzeba będzie środków wspólnotowych na programy szkoleniowe oraz ewentualnego udziału w takich działaniach.

4.12

Ponieważ systemy zabezpieczenia społecznego objęte rozporządzeniem 883/2004 opierają się na zasadzie solidarności wszystkich ubezpieczonych, należy opracować mechanizmy skuteczniejszego ściągania roszczeń dotyczących niesłusznie uwzględnionych świadczeń lub składek, które nie zostały odprowadzone przez ubezpieczonego lub przez podmiot zobowiązany do ich odprowadzenia.

4.12.1

EKES podziela stanowisko Komisji, że konieczne jest wprowadzenie bardziej rygorystycznych procedur w celu skrócenia okresów płatności wierzytelności między instytucjami państw członkowskich tak, aby utrzymać zaufanie do takiej wymiany.

4.12.2

Z tego powodu w rozporządzeniu wykonawczym przewidziano ustalenie wspólnych terminów wykonania niektórych zobowiązań lub zakończenia niektórych etapów administracyjnych, co powinno przyczynić się do wyjaśnienia i uporządkowania relacji między ubezpieczonymi a instytucjami.

4.12.3

Ponadto w oparciu o dyrektywę 76/308/EWG w sprawie wzajemnej pomocy przy dochodzeniu roszczeń wynikających z niektórych opłat, ceł i podatków przewiduje się procedury wzajemnej pomocy administracyjnej między instytucjami. Wprowadza się również odsetki od długów z tytułu składek, co powinno poprawić ich ściągalność.

4.12.4

EKES ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje wszystkie działania przewidziane w rozporządzeniu wykonawczym mające zagwarantować wszystkim użytkownikom nowego rozporządzenia koordynującego większą pewność prawną i przejrzystość; w przeszłości dochodziło wszak między państwami członkowskimi do sytuacji, kiedy długi wynikające z rozliczeń między instytucjami nie były spłacane nawet przez wiele lat. Komitet ma nadzieję, że dyscyplina regulowania zobowiązań płatniczych pomiędzy państwami ulegnie wyraźnej poprawie. Nadal występują jednak braki w zakresie egzekucji zaległych wierzytelności pomiędzy instytucjami zabezpieczenia społecznego.

4.13

Komitet z zadowoleniem przyjmuje również zwiększenie elastyczności nowego rozporządzenia wykonawczego w porównaniu z rozporządzeniem 574/72, służącym wykonaniu rozporządzenia 1408/71, co w stosunkach dwustronnych umożliwia państwom członkowskim lepszą realizację zadań niż wymaga tego rozporządzenie wykonawcze — o ile nie zagraża to interesom beneficjentów i funkcjonowaniu koordynacji. Jednakże w odniesieniu do tej zasady, zgodnie z którą taka elastyczność nie może odbywać się kosztem beneficjentów, EKES opowiada się za innym, bardziej restrykcyjnym sformułowaniem w art. 9 niż „o ile wymienione procedury nie mają wpływu na prawa beneficjentów”. W szczególności należy jednoznacznie stwierdzić, że odmienne wdrożenie nie może na przykład powodować wydłużenia terminów lub tworzenia dodatkowych procedur administracyjnych.

4.14

Komitet wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do wzmocnienia takich działań, które przybliżać będą wszystkim potencjalnym użytkownikom rozporządzenia przepisy i korzyści związane z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego, w tym zmiany wynikające ze stosowania rozporządzenia 883/2004. Informacje docierać powinny zarówno do przedsiębiorstw, jak i ubezpieczonych, zwłaszcza aktywnych zawodowo w ramach różnych form zatrudnienia, począwszy od pracowników najemnych, aż po sektor nieformalny. Niezbędne w tym celu przygotowania należy zdaniem Komitetu poczynić niezwłocznie.

4.15

Rozporządzenie 883/2004 stanowi, że procedury związane z roszczeniem powinny być rozłożone równomiernie pomiędzy państwa członkowskie. Jednakże w tym kontekście EKES zastanawia się, czy przepisy rozporządzenia i rozporządzenia wykonawczego nie podważą dobrze rozbudowanych systemów socjalnych w UE i nie wzmocnią tendencji do zmniejszania świadczeń. Szczególnie jeśli chodzi o włączenie w podmiotowy zakres rozporządzenia osób nieaktywnych zawodowo i o swobodę przemieszczania się we Wspólnocie, EKES stwierdza, że wysiłki zmierzające do koordynacji nie powinny powodować równania w dół i obniżania standardów socjalnych.

4.15.1

W związku z tym EKES uważa więc za konieczne podjęcie działań zmierzających do przygotowania porównywalnych i wymownych danych dotyczących obecnego i przewidywanego transgranicznego poboru świadczeń zdrowotnych i społecznych w UE. Szczególnie istotne są tu zmiany wynikające z rozporządzenia 883/2004.