ISSN 1725-5228

Dziennik Urzędowy

Unii Europejskiej

C 295E
European flag  

Wydanie polskie

Informacje i zawiadomienia

Tom 49
5 grudnia 2006

Powiadomienie nr

Spis treśći

Strona

 

I   Informacje

 

Rada

2006/C 295E/1

Wspólne stanowisko (WE) nr 23/2006 z dnia 18 września 2006 r. przyjęte przez Radę, stanowiącą zgodnie z procedurą okresloną w art. 251 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw jazdy (przekształcenie) ( 1 )

1

2006/C 295E/2

Wspólne stanowisko (WE) nr 24/2006 z dnia 18 września 2006 r. przyjęte przez Radę, stanowiącą zgodnie z procedurą okresloną w art. 251 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, w celu przyjęcia zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony małoletnich, godności ludzkiej oraz prawa do odpowiedzi w odniesieniu do konkurencyjności europejskiego przemysłu audiowizualnego oraz internetowych usług informacyjnych

48

2006/C 295E/3

Wspólne stanowisko (WE) nr 25/2006 z dnia 18 września 2006 r. przyjęte przez Radę, stanowiącą zgodnie z procedurą okresloną w art. 251 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie utworzenia Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn

57

2006/C 295E/4

Wspólne stanowisko (WE) nr 26/2006 z dnia 25 września 2006 r. przyjęte przez Radę, stanowiącą zgodnie z procedurą okresloną w art. 251 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej program Europa dla Obywateli na rzecz promowania aktywnego obywatelstwa europejskiego na lata 2007–2013

69

 

 

(1)   Tekst mający znaczenie dla EOG

PL

 

I Informacje

Rada

5.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 295/1

WSPÓLNE STANOWISKO (WE) NR 23/2006

przyjęte przez Radę w dniu 18 września 2006 r.

w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw jazdy (przekształcenie)

(2006/C 295 E/01)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 71,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (2),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Dyrektywa Rady 91/439/EWG z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie praw jazdy (3) ulegała kilkakrotnie zasadniczym zmianom. W związku z tym, że obecnie wprowadzane są nowe zmiany do tej dyrektywy, pożądane jest, w trosce o jasność, aby dane przepisy uległy przekształceniu.

(2)

Zasady dotyczące praw jazdy stanowią zasadnicze elementy wspólnej polityki transportowej, przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa na drogach i usprawniają swobodny przepływ osób osiedlających się w państwie członkowskim innych niż państwo członkowskie, w którym wydano prawo jazdy. Wobec znaczenia, jakie osiągnęły indywidualne środki transportu, posiadanie prawa jazdy należycie uznawanego przez przyjmujące państwo członkowskie wspiera swobodny przepływ osób oraz prawo przedsiębiorczości. Pomimo postępów osiągniętych w dziedzinie harmonizacji zasad dotyczących praw jazdy nadal istnieją zasadnicze różnice pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie zasad dotyczących okresów, na jakie przedłużana jest ważność praw jazdy, oraz podkategorii pojazdów, które to zasady wymagały pełniejszego zharmonizowania w celu wsparcia realizacji polityk wspólnotowych.

(3)

Przewidziana w dyrektywie 91/439/EWG możliwość ustanowienia przepisów krajowych w odniesieniu do okresu ważności prowadzi do współistnienia różnych przepisów w różnych państwach członkowskich i ponad 110 różnych wzorów praw jazdy obowiązujących w państwach członkowskich. Z perspektywy obywateli, służb policji oraz organów administracji odpowiedzialnych za zarządzanie prawami jazdy, stan taki skutkuje brakiem przejrzystości oraz prowadzi do fałszowania dokumentów, które czasami zostały wydane przed kilkudziesięciu laty.

(4)

W celu uniknięcia sytuacji, w której jednolity wzór europejskiego prawa jazdy stanie się dodatkowym obok 110 wzorów już znajdujących się w obiegu, państwa członkowskie powinny podjąć wszelkie środki niezbędne, aby ten jednolity wzór był wydawany wszystkim posiadaczom praw jazdy.

(5)

Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać istniejących uprawnień do kierowania pojazdami nadanych lub nabytych przed datą jej zastosowania.

(6)

Prawa jazdy są wzajemnie uznawane. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania okresu ważności ustanowionego niniejszą dyrektywą do prawa jazdy nie mającego ograniczonego administracyjnego okresu ważności, które zostało wydane przez inne państwo członkowskie i którego posiadacz ma miejsce zamieszkania na ich terytorium od ponad dwóch lat.

(7)

Wprowadzenie administracyjnego okresu ważności dla nowych praw jazdy powinno umożliwić– w momencie okresowego przedłużenia okresu ważności — stosowanie najnowszych środków zapobiegających fałszowaniu oraz przeprowadzanie badań lekarskich lub innych środków przewidzianych przez państwa członkowskie.

(8)

Z uwagi na bezpieczeństwo ruchu drogowego powinny zostać ustanowione minimalne wymagania, jakim podlega wydawanie praw jazdy. Należy podjąć harmonizację wymagań dotyczących egzaminów na prawo jazdy oraz wydawania praw jazdy. W tym celu powinien zostać określony zakres wiedzy, umiejętności i zachowań związanych z kierowaniem pojazdami silnikowymi, a egzamin na prawo jazdy powinien opierać się na tym zakresie, oraz powinno się ponownie ustalić minimalne wymagania dotyczące fizycznej i psychicznej zdolności do kierowania takimi pojazdami.

(9)

Dowód spełniania minimalnych wymagań dotyczących fizycznej i psychicznej zdolności do kierowania przez kierowców pojazdami używanymi do przewozu osób lub rzeczy powinien być przedstawiany w momencie wydawania prawa jazdy, a później w określonych przedziałach czasowych. Taka regularna kontrola przeprowadzana zgodnie z przepisami krajowymi dotyczącymi zgodności z minimalnymi wymaganiami będzie wspierać swobodny przepływ osób, pozwoli na uniknięcie zakłóceń konkurencji oraz uwzględni w pełniejszy sposób specyficzne obowiązki kierowców takich pojazdów. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich jako gwarancji przestrzegania minimalnych wymagań dotyczących fizycznej i psychicznej zdolności do kierowania innymi pojazdami silnikowymi. Przez wzgląd na przejrzystość, termin takich badań powinien zbiegać się z terminem przedłużenia ważności praw jazdy, a zatem powinien być wyznaczony okresem ważności prawa jazdy.

(10)

Konieczne jest dalsze wzmocnienie zasady stopniowego dostępu do kategorii pojazdów dwukołowych oraz kategorii pojazdów przeznaczonych do przewozu osób i rzeczy.

(11)

Niemniej jednak państwa członkowskie powinny mieć prawo do podwyższenia dolnej granicy wieku dla kierowania pewnymi kategoriami pojazdów w celu dalszego zwiększania bezpieczeństwa ruchu drogowego; w wyjątkowych przypadkach państwa członkowskie powinny mieć prawo do obniżenia dolnej granicy wieku, w celu uwzględnienia uwarunkowań krajowych.

(12)

Definicje kategorii powinny w większym stopniu odzwierciedlać warunki techniczne definiowanych pojazdów oraz umiejętności niezbędne do kierowania nimi.

(13)

Wprowadzenie kategorii prawa jazdy na motorowery zwiększy bezpieczeństwo ruchu drogowego, w szczególności w odniesieniu do najmłodszych kierowców, którzy według statystyk są najczęściej ofiarami wypadków drogowych.

(14)

Należy przyjąć przepisy szczególne w celu ułatwienia kierowania pojazdami osobom niepełnosprawnym pod względem fizycznym.

(15)

W trosce o bezpieczeństwo ruchu drogowego państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania własnych przepisów krajowych w zakresie cofnięcia, zawieszenia, przedłużenia okresu ważności i unieważnienia praw jazdy w stosunku do wszystkich posiadaczy praw jazdy, którzy mają miejsce zamieszkania na ich terytorium.

(16)

Wzór prawa jazdy określony w dyrektywie 91/439/EWG powinien zostać zastąpiony jednolitym wzorem w formie plastikowej karty. Jednocześnie, ten wzór prawa jazdy należy dostosować w związku z wprowadzeniem nowej kategorii prawa jazdy dla motorowerów oraz nowej kategorii prawa jazdy dla motocykli.

(17)

Wprowadzenie opcji zastosowania mikroczipa w nowym wzorze prawa jazdy w formie plastikowej karty powinno pozwolić państwom członkowskim na dalszą poprawę poziomu zabezpieczeń przeciwko fałszerstwom. Państwa członkowskie powinny swobodnie decydować, czy na mikroczipie zamieszczać dodatkowo dane krajowe, pod warunkiem że nie koliduje to z ogólnie dostępnymi danymi. Wymagania techniczne dotyczące mikroczipa powinny być określone przez Komisję wspieraną przez komitet ds. praw jazdy.

(18)

Powinny zostać określone minimalne wymagania dotyczące dostępu do zawodu egzaminatora oraz wymaganych szkoleń dla egzaminatorów w celu zwiększenia ich wiedzy i umiejętności, a przez to zapewnienia bardziej obiektywnej oceny osób ubiegających się o prawo jazdy i osiągnięcia większej harmonizacji w zakresie testów na prawo jazdy.

(19)

Komisja powinna mieć prawo aktualizowania załączników I — VI w świetle postępu naukowego i technicznego.

(20)

Środki niezbędne w celu wprowadzenia niniejszej dyrektywy w życie powinny być przyjmowane zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (4).

(21)

W związku z tym, że cele niniejszej dyrektywy nie mogą zostać w zrealizowane w wystarczający sposób przez państwa członkowskie, a mogą — z uwagi na skalę i skutki tych działań — być osiągnięte w lepszy sposób na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjmować środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tych celów.

(22)

Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać obowiązków państw członkowskich związanych z ostatecznymi terminami transpozycji do prawa krajowego i zastosowania dyrektyw wymienionych w załączniku VII, część B,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Wzór prawa jazdy

1.   Państwa członkowskie wprowadzają krajowe prawo jazdy oparte na wzorze wspólnotowym określonym w załączniku I, zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy. Emblemat umieszczony na pierwszej stronie wspólnotowego wzoru prawa jazdy zawiera znak wyróżniający państwa członkowskiego, które wydało prawo jazdy.

2.   Bez uszczerbku dla przepisów o ochronie danych osobowych, państwa członkowskie mogą wprowadzić jako element prawa jazdy elektroniczny nośnik informacji (mikroczip), w najkrótszym możliwym czasie po określeniu przez Komisję, zgodnie z procedurą o której mowa w art. 9 ust. 2, wymogów dotyczących mikroczipa określonych w załączniku I. Wymogi te obejmują homologację typu CE, która zostaje przyznana jedynie wtedy, gdy wykazano odporność mikroczipa na próby złamania zabezpieczeń lub zmiany danych.

3.   Mikroczip zawiera dane zharmonizowanego prawa jazdy wyszczególnione w załączniku I.

Po konsultacji z Komisją Państwa Członkowskie mogą umieszczać dodatkowe dane, pod warunkiem że nie zakłóci to w żaden sposób wdrożenia niniejszej dyrektywy.

Zgodnie z procedurą określoną w art. 9 ust. 2, Komisja może zaktualizować załącznik I w celu zagwarantowania przyszłej interoperacyjność.

4.   Państwa Członkowskie mogą, za zgodą Komisji, dokonać we wzorze określonym w załączniku I takich dostosowań, jakie są niezbędne dla elektronicznego przetwarzania prawa jazdy.

Artykuł 2

Wzajemne uznawanie

1.   Prawa jazdy wydawane przez Państwa Członkowskie są wzajemnie uznawane.

2.   Jeżeli posiadacz ważnego krajowego prawa jazdy bez administracyjnego okresu ważności, o którym mowa w art. 7 ust. 2, zmienił miejsce zamieszkania na miejsce zamieszkania w państwie członkowskim innym niż państwo, które wydało prawo jazdy, to przyjmujące państwo członkowskie może stosować do tego prawa jazdy administracyjne okresy ważności, o których mowa w tym artykule, poprzez przedłużenie okresu ważności prawa jazdy, po upływie dwóch lat od dnia, od którego posiadacz prawa jazdy zmienił miejsce zamieszkania na miejsce zamieszkania na jego terytorium.

Artykuł 3

Środki ochrony przed podrabianiem

1.   Państwa członkowskie podejmują wszelkie niezbędne kroki w celu uniknięcia ryzyka podrabiania praw jazdy, w tym podrabiania wzoru praw jazdy wydanych przed wejściem w życie niniejszej dyrektywy. Informują one o tym Komisję.

2.   Materiał użyty do wykonania prawa jazdy określonego w załączniku I, jest zabezpieczony przed podrabianiem zgodnie ze specyfikacjami, które zostaną ustalone przez Komisję zgodnie z procedurą określoną w art. 9 ust. 2. Państwa członkowskie mogą wprowadzać dodatkowe zabezpieczenia.

3.   Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia … (5) wszystkie prawa jazdy wydawane lub znajdujące się w obiegu spełniały wszystkie wymagania niniejszej dyrektywy.

Artykuł 4

Kategorie, definicje i dolne granice wieku

1.   Prawo jazdy przewidziane w art. 1 upoważnia do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym, które należą do kategorii zdefiniowanych poniżej. Może ono być wydane osobom spełniającym wymagania wiekowe dla każdej kategorii. „Pojazd o napędzie silnikowym” oznacza wszelkie pojazdy samobieżne poruszające się po drodze posiadającym własny napęd, oprócz pojazdów szynowych;

2.   Motorowery:

 

Kategoria AM

—

pojazdy dwu- lub trzykołowe, których konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h, zdefiniowane w art. 1 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2002/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 marca 2002 r. w sprawie homologacji typu dwu- lub trzykołowych pojazdów mechanicznych i uchylająca dyrektywę Rady 92/61/EWG (6) (z wyjątkiem pojazdów, których maksymalna prędkość konstrukcyjna nie przekracza lub wynosi 25 km/h), oraz lekkie pojazdy czterokołowe, zdefiniowane w art. 1 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2002/24/WE.

—

dolna granica wieku dla kategorii AM zostaje ustalona na 16 lat;

3.   motocykle z wózkiem bocznym lub bez oraz motocykle trzykołowe:

—

„motocykl” oznacza pojazdy dwukołowe z wózkiem bocznym lub bez, zdefiniowane w art. 1 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2002/24/WE;

—

„motocykl trzykołowy” oznacza pojazdy posiadające trzy koła umieszczone symetrycznie, zdefiniowany w art. 1 ust. 2 lit. c) dyrektywy 2002/24/WE;

a)

Kategoria A1:

—

motocykle o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3, mocy nieprzekraczającej 11 kW i stosunku mocy do masy nieprzekraczającym 0,1 kW/kg;

—

motocykle trzykołowe o mocy nieprzekraczającej 15 kW;

—

dolna granica wieku dla kategorii A1 zostaje ustalona na 16 lat;

b)

kategoria A2:

—

motocykle o mocy nieprzekraczającej 35 kW i stosunku mocy do masy nieprzekraczającym 0,2 kW/kg oraz niepochodzące od pojazdów o mocy przekraczającej dwukrotność mocy takiego motocykla;

—

dolna granica wieku dla kategorii A2 zostaje ustalona na 18 lat;

c)

Kategoria A:

(i)

motocykle

—

dolna granica wieku dla kategorii A zostaje ustalona na 20 lat. Uzyskanie uprawnienia do kierowania motocyklami niniejszej kategorii uzależnione jest jednak od co najmniej dwuletniego doświadczenia w kierowaniu motocyklami na podstawie prawa jazdy kategorii A2. Od wymogu wcześniejszego doświadczenia można odstąpić, jeżeli kandydat ma przynajmniej 24 lata.

(ii)

motocykle trzykołowe o mocy powyżej 15 kW

—

Dolna granica wieku dla motocykli trzykołowych o mocy powyżej 15 kW zostaje ustalona na 21 lat.

4.   Pojazdy silnikowe:

—

„pojazd silnikowy” oznacza wszelkie pojazdy o napędzie silnikowym, zwykle używane do przewozu drogowego osób lub rzeczy albo do ciągnięcia po drodze pojazdów używanych do przewozu osób lub rzeczy. Określenie to obejmuje trolejbusy, tj. pojazdy podłączone do przewodu elektrycznego ale nie poruszające się po szynach. Nie obejmuje ono ciągników rolniczych i leśnych;

—

„ciągnik rolniczy lub leśny” oznacza wszelkie pojazdy o napędzie silnikowym poruszające się na kołach lub gąsienicach, mające co najmniej dwie osie, których główną funkcję stanowi siła ciągnąca i które są specjalnie przystosowane do ciągnięcia, pchania, przenoszenia lub manewrowania pewnymi narzędziami, maszynami lub przyczepami, używanymi w związku z czynnościami rolniczymi i leśnymi, i których używanie do przewozu drogowego osób lub rzeczy lub do ciągnięcia po drodze pojazdów używanych do przewozu osób lub rzeczy jest tylko funkcją drugorzędną;

a)

Kategoria B1:

—

pojazdy czterokołowe, zdefiniowane w art. 1 ust. 3 lit. b) dyrektywy 2002/24/WE;

—

dolna granica wieku dla kategorii B1 zostaje ustalona na 16 lat;

—

kategoria B1 jest fakultatywna. W państwach członkowskich, które nie wprowadzają tej kategorii prawa jazdy, kierowanie tymi pojazdami wymaga prawa jazdy kategorii B.

b)

Kategoria B:

Pojazdy silnikowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3 500 kg i konstrukcyjnie przystosowane do przewozu nie więcej niż ośmiu pasażerów oprócz kierowcy; pojazdy silnikowe tej kategorii, mogą być łączone z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 750 kg.

Bez uszczerbku dla przepisów dotyczących zasad przyznawania omawianym pojazdom homologacji typu, pojazdy silnikowe należące do tej kategorii mogą być łączone z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 750 kg, pod warunkiem że dopuszczalna masa całkowita takiego zespołu pojazdów nie przekracza 4 250 kg. W przypadku gdy masa takiego zespołu pojazdu przekracza 3 500 kg, państwa członkowskie, zgodnie z przepisami załącznika V, wymagają, aby taki zespół pojazdów był kierowany wyłącznie po:

—

ukończeniu szkolenia, lub

—

zdaniu egzaminu umiejętności oraz zachowania na drodze.

Państwa Członkowskie mogą także wymagać zarówno ukończenia takiego szkolenia, jak i zdania egzaminu umiejętności oraz zachowania na drodze.

Państwa członkowskie umieszczają na prawie jazdy odpowiedni kod wspólnotowy informujący o nadaniu uprawnień do kierowania takim zespołem pojazdów.

Dolna granica wieku dla kategorii B zostaje ustalona na 18 lat;

c)

Kategoria BE:

—

bez uszczerbku dla przepisów dotyczących zasad przyznawania omawianym pojazdom homologacji typu, zespół pojazdów złożony z pojazdu ciągnącego kategorii B oraz przyczepy albo naczepy, przy czym dopuszczalna masa całkowita przyczepy albo naczepy nie przekracza 3 500 kg;

—

dolna granica wieku dla kategorii BE zostaje ustalona na 18 lat;

d)

Kategoria C1:

pojazdy silnikowe nieujęte w kategoriach D1 i D, o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3 500 kg, lecz nie większej niż 7 500 kg, i konstrukcyjnie przystosowane do przewozu nie więcej niż ośmiu pasażerów oprócz kierowcy; pojazdy silnikowe tej kategorii mogą być łączone z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 750 kg;

e)

Kategoria C1E:

—

bez uszczerbku dla przepisów dotyczących zasad przyznawania omawianym pojazdom homologacji typu, zespoły pojazdów złożone z pojazdu ciągnącego kategorii C1 oraz przyczepy albo naczepy, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 750 kg, pod warunkiem że dopuszczalna masa takiego zespołu pojazdów nie przekracza 12 000 kg;

—

bez uszczerbku dla przepisów dotyczących zasad przyznawania omawianym pojazdom homologacji typu, zespoły pojazdów złożone z pojazdu ciągnącego kategorii B oraz przyczepy albo naczepy, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 3 500 kg, pod warunkiem że dopuszczalna masa takiego zespołu pojazdów nie przekracza 12 000 kg;

—

dolna granica wieku dla kategorii C1 i C1E zostaje ustalona na 18 lat, bez uszczerbku dla przepisów dyrektywy 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób, zmieniająca rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 i dyrektywę Rady 91/439/EWG i uchylająca dyrektywę Rady 76/914/EWG (7), dotyczących kierowania takimi pojazdami;

f)

Kategoria C:

pojazdy silnikowe nieujęte w kategoriach D1 i D, o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3 500 kg i konstrukcyjnie przystosowane do przewozu nie więcej niż ośmiu pasażerów oprócz kierowcy; pojazdy silnikowe w tej kategorii mogą być łączone z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg;

g)

Kategoria CE:

—

bez uszczerbku dla przepisów dotyczących zasad przyznawania omawianym pojazdom homologacji typu, zespoły pojazdów złożone z pojazdu ciągnącego kategorii C oraz przyczepy albo naczepy, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 750 kg;

—

dolna granica wieku dla kategorii C i CE zostaje ustalona na 21 lat, bez uszczerbku dla przepisów dyrektywy 2003/59/WE dotyczących kierowania takimi pojazdami;

h)

Kategoria D1:

pojazdy silnikowe konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu nie więcej niż 16 pasażerów oprócz kierowcy i maksymalnej długości do 8 m; pojazdy silnikowe tej kategorii mogą być łączone z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg;

i)

Kategoria D1E:

—

bez uszczerbku dla przepisów dotyczących zasad przyznawania omawianym pojazdom homologacji typu, zespoły pojazdów złożone z pojazdu ciągnącego kategorii D1 oraz przyczepy, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 750 kg;

—

dolna granica wieku dla kategorii D1 i D1E zostaje ustalona na 21 lat, bez uszczerbku dla przepisów dyrektywy 2003/59/WE dotyczących kierowania takimi pojazdami;

j)

Kategoria D:

pojazdy silnikowe konstrukcyjnie przystosowane do przewozu nie więcej niż osiem osób oprócz kierowcy; pojazdy silnikowe, którymi można kierować posiadając prawo jazdy kategorii D, mogą być łączone z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg;

k)

Kategoria DE:

—

bez uszczerbku dla przepisów dotyczących zasad przyznawania omawianym pojazdom homologacji typu, zespoły pojazdów złożone z pojazdu ciągnącego kategorii D oraz przyczepy, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 750 kg;

—

dolna granica wieku dla kategorii D i DE zostaje ustalona na 24 lata, bez uszczerbku dla przepisów dyrektywy 2003/59/WE dotyczących kierowania takimi pojazdami;

5.   Za zgodą Komisji państwa członkowskie mogą wyłączyć z zakresu stosowania niniejszego artykułu niektóre pojazdy określonego typu o napędzie silnikowym, takie jak pojazdy specjalne dla osób niepełnosprawnych.

Państwa członkowskie mogą wyłączyć z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy pojazdy pozostające w użyciu lub pod kontrolą sił zbrojnych i obrony cywilnej.

6.   Państwa członkowskie mogą podwyższyć lub obniżyć dolną granicę wieku, od której wydawane jest prawo jazdy:

a)

dla kategorii AM — obniżyć do 14 lat lub podwyższyć do18 lat;

b)

dla kategorii B1 — podwyższyć do 18 lat;

c)

dla kategorii A1 — podwyższyć do 17 lub 18 lat:

—

jeżeli pomiędzy dolną granicą wieku ustaloną dla kategorii A1 a dolną granicą wieku ustaloną dla kategorii A2 są dwa lata różnicy, oraz

—

uzyskanie uprawnienia do kierowania motocyklami kategorii A uzależnione jest od co najmniej dwuletniego doświadczenia w kierowaniu motocyklami kategorii A2, o którym mowa w art. 4 ust. 3 lit. c) pkt i);

d)

dla kategorii B i BE — obniżyć do 17 lat.

Państwa członkowskie mogą obniżyć dolną granicę wieku dla kategorii C do 18 lat, a dla kategorii D — do 21 lat w odniesieniu do:

a)

pojazdów używanych przez służby przeciwpożarowe i pojazdów używanych do utrzymywania porządku publicznego;

b)

pojazdów poddawanych testom drogowym w celu naprawy lub konserwacji.

Prawa jazdy wydane osobom w wieku poniżej dolnych granic określonych w ust. 2 — 4 zgodnie niniejszym ustępem są ważne jedynie na terytorium państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy do czasu osiągnięcia przez posiadacza prawa jazdy dolnej granicy wieku określonej w ust. 2 — 4.

Państwa członkowskie mogą uznać na swoim terytorium ważność praw jazdy wydanych kierowcom poniżej dolnej granicy wieku określonej w ust. 2 — 4.

Artykuł 5

Warunki i ograniczenia

1.   W prawie jazdy wymienione są warunki na podstawie których kierowca jest uprawniony do kierowania pojazdem.

2.   Jeżeli, ze względu na niepełnosprawność pod względem fizycznym, dopuszcza się kierowanie pojazdami tylko pewnych typów lub pojazdami specjalnie przystosowanymi, egzamin umiejętności i zachowania kierowcy przewidziany w art. 7 jest przeprowadzany w takim pojeździe.

Artykuł 6

Kolejność przyznawania i równoważność kategorii

1.   Wydawanie praw jazdy podlega następującym warunkom:

a)

prawa jazdy kategorii C1, C, D1 i D wydaje się tylko kierowcom uprawnionym już do kierowania pojazdami zgodnie z kategorią B;

b)

prawa jazdy kategorii BE, C1E, CE, D1E i DE wydaje się tylko kierowcom uprawnionym już do kierowania pojazdami, odpowiednio, zgodnie z, kategoriami B, C1, C, D1 albo D.

2.   Ważność praw jazdy określa się w następujący sposób:

a)

prawa jazdy kategorii C1E, CE, D1E lub DE uprawniają do kierowania zespołem pojazdów kategorii BE;

b)

prawa jazdy kategorii CE uprawniają do kierowania pojazdami kategorii DE, o ile posiadacze takich praw jazdy mają uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii D;

c)

prawa jazdy kategorii CE i DE uprawniają do kierowania zespołem pojazdów odpowiednio kategorii: C1E lub D1E;

d)

prawa jazdy wszystkich kategorii uprawniają do kierowania pojazdami kategorii AM. Jednak państwo członkowskie może w odniesieniu do praw jazdy wydawanych na swoim terytorium ograniczyć równoważność kategorii AM do kategorii A1, A2 i A, jeśli państwo to uzna, że warunkiem nabycia uprawnień kategorii AM jest zdanie egzaminu praktycznego;

e)

prawa jazdy kategorii A2 uprawniają także do kierowania pojazdami kategorii A1;

f)

prawa jazdy kategorii A, B, C i D uprawniają do kierowania pojazdami odpowiednio kategorii: A1, A2, B1, C1 lub D1.

3.   W odniesieniu do kierowania pojazdami na własnym terytorium państwa członkowskie mogą przyznać następującą równoważność kategorii:

a)

prawo jazdy kategorii B uprawniające do kierowania motocyklami trzykołowymi uprawnia do kierowania motocyklami trzykołowymi o mocy ponad 15 kW, o ile posiadacz prawa jazdy kategorii B ma co najmniej 21 lat;

b)

prawo jazdy kategorii B uprawnia do kierowania motocyklami kategorii A1.

W związku z tym, że niniejszy ustęp zachowuje ważność tylko na terytoriach państw członkowskich, nie zamieszczają one na prawie jazdy adnotacji o uprawnieniach do kierowania tymi pojazdami.

4.   Państwa członkowskie mogą po konsultacji z Komisją zezwolić na kierowanie na ich terytorium:

a)

pojazdami kategorii D1 (o dopuszczalnej masie całkowitej do 3 500 kg, wyłączając wszelkie specjalne wyposażenie przeznaczone do przewozu osób niepełnosprawnych) przez posiadaczy prawa jazdy kategorii B w wieku powyżej 21 lat, które zostało uzyskane co najmniej dwa lata wcześniej, pod warunkiem że pojazdy te są używane przez podmioty niekomercyjne do celów społecznych, a kierowca świadczy swoje usługi ochotniczo;

b)

pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3 500 kg przez posiadaczy prawa jazdy kategorii B w wieku powyżej 21 lat, które zostało uzyskane co najmniej dwa lata wcześniej, pod warunkiem że pojazdy te wykorzystywane są głównie podczas postoju jako obiekty ćwiczebne lub rekreacyjne, są używane przez podmioty niekomercyjne do celów społecznych oraz zostały przebudowane tak, że nie mogą być użyte do przewozu więcej niż dziewięciu osób albo do przewozu jakichkolwiek rzeczy oprócz tych, które są ściśle niezbędne do celów, w jakich są wykorzystywane.

Artykuł 7

Wydawanie, ważność oraz przedłużanie terminu ważności

1.   Prawa jazdy są wydawane tylko tym kandydatom, którzy:

a)

zdali egzamin umiejętności i zachowania oraz egzamin teoretyczny i zadowalająco przeszli badanie lekarskie, zgodnie z przepisami załączników II i III;

b)

zdali tylko egzamin teoretyczny na prawo jazdy kategorii AM; państwa członkowskie mogą wymagać, aby kandydaci ubiegający się o uprawnienia tej kategorii zdali egzamin umiejętności i zachowania na drodze oraz przeszli badanie lekarskie.

Państwa członkowskie mogą nałożyć obowiązek zdania odrębnego egzaminu umiejętności i zachowania na drodze w odniesieniu do kierowania motocyklami trzy- i czterokołowymi objętymi tą kategorią. Dla rozróżnienia pojazdów w ramach kategorii AM można na prawie jazdy umieścić kod krajowy;

c)

zdali tylko egzamin umiejętności i zachowania na drodze lub odbyli szkolenie zgodnie z załącznikiem VI w zakresie kategorii A2 lub A, pod warunkiem posiadania co najmniej dwuletniego doświadczenia w kierowaniu motocyklami odpowiednio: kategorii A1 lub A2;

d)

odbyli szkolenie lub zdali egzamin umiejętności i zachowania na drodze, lub odbyli szkolenie i zdali egzamin umiejętności i zachowania na drodze, zgodnie z załącznikiem V, w zakresie kategorii B uprawniającej do kierowania zespołem pojazdów zdefiniowanym w akapicie drugim art. 4 ust. 4 lit. b);

e)

miejsce zamieszkania znajduje się na terytorium państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy lub którzy mogą przedstawić dowód potwierdzający, że uczą się w tym kraju od co najmniej sześciu miesięcy.

2.

a)

Od … (8) administracyjny okres ważności praw jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B, B1 i BE wydawanych przez państwa członkowskie wynosi 10 lat.

Państwo członkowskie może postanowić o wydawaniu takich praw jazdy z administracyjnym okresem ważności wynoszącym do 15 lat;

b)

Od … (8) administracyjny okres ważności praw jazdy kategorii C, CE, C1, C1E, D, DE, D1, D1E wydawanych przez państwa członkowskie wynosi 5 lat;

c)

Przedłużenie okresu ważności prawa jazdy może powodować rozpoczęcie nowego administracyjnego okresu ważności uprawnień innej (innych) kategorii posiadanych przez kierowcę, o ile jest to zgodne z warunkami określonymi w niniejszej dyrektywie;

d)

Obecność mikroczipa, o którym mowa w art. 1, nie jest warunkiem ważności prawa jazdy. Utrata mikroczipa, niemożność odczytania zawartych w nim danych ani żadne inne jego uszkodzenie nie mają wpływu na ważność dokumentu.

3.   Ważność praw jazdy, po wygaśnięciu administracyjnego okresu ich ważności, jest przedłużana zależnie od tego, czy:

a)

kierowca nieprzerwanie spełnia minimalne wymagania dotyczące fizycznej i psychicznej zdolności do kierowania pojazdami kategorii C, C+E, C1, C1+E, D, D+E, D1, D1+E, określone w załączniku III; oraz

b)

miejsce zamieszkania kierowcy znajduje się na terytorium państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy lub od tego, czy kierowca przedłożył dowód potwierdzający, że uczy się w tym państwie od co najmniej sześciu miesięcy.

Państwa członkowskie mogą uzależnić przedłużenie ważności prawa jazdy kategorii AM, A, A1, A2, B, B1 i BE od wyników badań stwierdzających spełnianie minimalnych wymagań w zakresie fizycznej i psychicznej zdolności do kierowania pojazdami, określonymi w załączniku III.

Państwa członkowskie mogą ograniczyć administracyjny okres ważności, określony w ust. 2, w przypadku praw jazdy dowolnej kategorii wydawanych początkującym kierowcom, w celu zastosowania wobec takich kierowców środków specjalnych w trosce o poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Państwa członkowskie mogą ograniczyć do trzech lat administracyjny okres ważności praw jazdy kategorii C i D wydawanych po raz pierwszy początkującym kierowcom, w celu ewentualnego zastosowania wobec takich kierowców środków specjalnych w trosce o ich bezpieczeństwo na drodze.

Państwa członkowskie mogą ograniczyć administracyjny okres ważności, określony w ust. 2, w indywidualnych przypadkach odnoszących się do praw jazdy dowolnej kategorii; ograniczenie takie może być podyktowane koniecznością częstszego przeprowadzania badań lekarskich lub zastosowania środków specjalnych, takich jak ograniczenia nakładane za wykroczenia drogowe.

Państwa członkowskie mogą ograniczyć administracyjny okres ważności, określony w ust. 2, w przypadku praw jazdy, których posiadacze mają miejsce zamieszkania na ich terytorium i ukończyli 50 lat; ograniczenie takie może być podyktowane koniecznością częstszego przeprowadzania badań lekarskich lub zastosowania innych środków specjalnych, takich jak kursy odświeżające wiedzę i umiejętności. Takie ograniczenie administracyjnego okresu ważności może być zastosowane jedynie przy przedłużaniu ważności prawa jazdy.

4.   Bez uszczerbku dla krajowego prawa karnego i uregulowań prawnych dotyczących policji oraz po zasięgnięciu opinii Komisji, państwa członkowskie mogą przy wydawaniu prawa jazdy stosować własne przepisy krajowe odnoszące się do warunków innych niż te, o których mowa w niniejszej dyrektywie.

5.

a)

Jedna osoba nie może posiadać więcej niż jedno prawo jazdy;

b)

Państwo członkowskie odmawia wydania prawa jazdy, jeśli stwierdzi, że osoba ubiegające się o nie posiada już prawo jazdy;

c)

Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki zgodnie z lit. b). Jeśli przy wydawaniu prawa jazdy, jego wtórnika, przy przedłużaniu okresu ważności prawa jazdy oraz wymiany prawa jazdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że osoba ubiegająca się już jest posiadaczem innego prawa jazdy, niezbędne środki polegają na podjęciu kontaktu z innymi państwami członkowskimi w celu zweryfikowania takiego podejrzenia;

d)

W celu ułatwienia przebiegu procedur sprawdzających, o których mowa w lit. b), państwa członkowskie korzystają z Europejskiej Sieci Praw Jazdy, po jej uruchomieniu.

Bez uszczerbku dla art. 2, państwo członkowskie wydające prawo jazdy stosuje należytą staranność w celu zapewnienia, aby osoba spełniała wymagania określone w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz stosują własne przepisy krajowe w zakresie unieważnienia lub cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami w razie stwierdzenia, że prawo jazdy zostało wydane pomimo niespełnienia wymagań.

Artykuł 8

Aktualizacja przepisów w świetle postępu naukowo-technicznego

Zmiany niezbędne w celu zaktualizowania załączników I — VI w świetle postępu naukowo-technicznego przyjmowane są zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 9 ust. 2.

Artykuł 9

Komitet

1.   Komisję wspiera komitet ds. praw jazdy, zwany dalej „komitetem”.

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu, stosuje się art. 5 i 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

Okres, o którym mowa w art. 5 ust. 6 decyzji 1999/468/WE, wynosi trzy miesiące.

3.   Komitet przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

Artykuł 10

Egzaminatorzy

Od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy egzaminatorzy przeprowadzający egzaminy na prawo jazdy spełniają minimalne wymagania określone w załączniku IV.

Egzaminatorzy przeprowadzający egzaminy na prawo jazdy, pracujący już w tej roli przed … (8) podlegają jedynie wymogom dotyczącym zapewnienia jakości oraz regularnym szkoleniom okresowym.

Artykuł 11

Różne przepisy dotyczące wymiany, cofnięcia, wydawania wtórników oraz uznawania praw jazdy

1.   Posiadacz ważnego krajowego prawa jazdy wydanego przez jedno państwo członkowskie, który ma miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, może złożyć wniosek z prośbą o wymianę jego prawa jazdy na prawo jazdy równoważne. Obowiązkiem państwa członkowskiego wydającego równoważne prawo jazdy jest sprawdzenie, uprawnienia jakiej kategorii faktycznie zachowują ważność na mocy przedstawionego prawa jazdy.

2.   Przy zachowaniu zasady terytorialności prawa karnego i przepisów dotyczących policji, państwa członkowskie miejsca zamieszkania posiadacza prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie mogą stosować wobec niego własne przepisy krajowe w zakresie ograniczania, zawieszania, cofania lub unieważniania uprawnień do kierowania pojazdami i ewentualnie wymienić w tym celu jego prawo jazdy.

3.   Państwo członkowskie dokonujące wymiany zwraca stare prawo jazdy władzom państwa członkowskiego, które je wystawiło, z podaniem uzasadnienia swoich działań.

4.   Państwo członkowskie odmawia wydania prawa jazdy osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu w innym państwie członkowskim.

Państwo członkowskie odmawia uznania ważności jakiegokolwiek prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu na terytorium wydającego państwa członkowskiego.

Państwo członkowskie może także odmówić wydania prawa jazdy kandydatowi, którego prawo jazdy zostało w innym państwie członkowskim unieważnione.

5.   Wtórnik prawa jazdy zagubionego, skradzionego itp. może zostać wydany jedynie przez właściwe organy państwa członkowskiego, w którym posiadacz prawa jazdy ma miejsce zamieszkania; organy te wydają wtórnik na podstawie informacji, jakimi dysponują, lub w stosownych okolicznościach poświadczenia ze strony właściwych organów państwa członkowskiego, które wydało oryginał prawa jazdy.

6.   Jeżeli państwo członkowskie wymienia prawo jazdy wydane przez państwo trzecie na dokument według wzoru wspólnotowego, na dokumencie według wzoru wspólnotowego dokonuje się wzmianki w tym zakresie podobnie jak w zakresie informacji o dokonywanych później przedłużeniach okresu ważności czy wydanych wtórnikach.

Wymiana taka może nastąpić tylko wówczas, gdy prawo jazdy wydane przez państwo trzecie zostało zwrócone właściwym organom państwa członkowskiego dokonującego wymiany. Jeżeli posiadacz takiego prawa jazdy przenosi swoje miejsce zamieszkania do innego państwa członkowskiego, to nie musi ono stosować zasady wzajemnego uznawania zawartej w art. 2.

Artykuł 12

Miejsce zamieszkania

Do celów niniejszej dyrektywy „miejsce zamieszkania” oznacza miejsce, w którym osoba fizyczna mieszka zwykle, tzn. przez co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym, ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe, lub — w przypadku osoby niezwiązanej z tym miejscem zawodowo — ze względu na osobiste powiązania, które wskazują na istnienie ścisłych więzi między tą osobą a miejscem, w którym mieszka.

Natomiast w przypadku osoby związanej zawodowo z miejscem innym niż miejsce powiązań osobistych i z tego względu mieszkającej kolejno w różnych miejscach w co najmniej dwu Państwach Członkowskich, za miejsce zamieszkania uważa się miejsce, z którym jest ona związana osobiście, pod warunkiem że regularnie do niego powraca. Ten ostatni warunek nie musi być spełniany, jeśli osoba ta mieszka w Państwie Członkowskim w celu wypełnienia zadania o określonym czasie trwania. Studia uniwersyteckie bądź nauka w szkole nie oznaczają zmiany miejsca zamieszkania.

Artykuł 13

Równoważność wzorów praw jazdy nieodpowiadających wzorcowi wspólnotowemu

1.   Państwa członkowskie za zgodą Komisji ustalają równoważność uprawnień wydanych przed wprowadzeniem w życie niniejszej dyrektywy z kategoriami określonymi w art. 4.

Państwa członkowskie po konsultacji z Komisją mogą zmodyfikować własne ustawodawstwo krajowe w stopniu koniecznym do wykonania przepisów art. 11 ust. 4, 5 i 6.

2.   Wszelkie uprawnienia do kierowania pojazdami przyznane przed … (8) dyrektywy nie podlegają ograniczeniu lub unieważnieniu przez przepisy niniejszej dyrektywy.

Artykuł 14

Przegląd

Komisja przedstawia sprawozdanie na temat wdrożenia niniejszej dyrektywy, w tym jej wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego, nie wcześniej niż … (9).

Artykuł 15

Wzajemna pomoc

Państwa członkowskie wspierają się wzajemnie we wdrażaniu niniejszej dyrektywy i wymieniają informacje na temat praw jazdy przez siebie wydanych, wymienionych, zastąpionych, przedłużonych lub cofniętych. Korzystają z ustanowionej w tym celu Europejskiej Sieci Praw Jazdy, po jej uruchomieniu.

Artykuł 16

Transpozycja

1.   Państwa członkowskie przyjmują i publikują, nie później niż … (10), przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do zapewnienia zgodności z art. 1 ust. 1, art. 3, art. 4 ust. 1, 2 i 3 oraz ust. 4 lit. b) — k), art. 6 ust. 1 i ust. 2 lit. a), c), d) i e), art. 7 ust. 1 lit. b), c), d), ust. 2, 3 i 5, art. 8, 10, 13, 14 15 oraz załącznikiem I pkt. 2, załącznikiem II pkt. 5.2 w odniesieniu do kategorii A1, A2 i A, załącznikami IV, V i VI. Niezwłocznie przekazują one Komisji tekst tych przepisów.

2.   Państwa członkowskie stosują te przepisy od dnia … (8).

3.   Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Zawierają one także informację, że zawarte w przepisach ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odniesienia do uchylonej dyrektywy rozumiane są jako odniesienia do niniejszej dyrektywy. O sposobach dokonywania takich odniesień i ich brzmieniu decydują państwa członkowskie.

4.   Państwa członkowskie przekazują Komisji teksty głównych przepisów prawa krajowego, przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą.

Artykuł 17

Uchylenie

Dyrektywa 91/439/EWG zostaje uchylona ze skutkiem od … (8) bez uszczerbku dla obowiązków państw członkowskich dotyczących ostatecznych terminów transpozycji tej dyrektywy do prawa krajowego, określonych w załączniku VII, część B.

Art. 2 ust. 4 dyrektywy 91/439/EWG uchyla się z dniem … (11).

Odesłania do uchylonej dyrektywy interpretowane są jako odesłania do niniejszej dyrektywy i powinny być interpretowane zgodnie z tabelą korelacji zamieszczoną w załączniku VIII.

Artykuł 18

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Art. 2 ust. 1, art. 5, art. 6 ust. 2 lit. b), art. 7 ust. 1 lit. a), art. 9, art. 11 ust. 1, 3, 4, 5 i 6, art. 12, oraz załączniki I, II i III stosuje się od … (12).

Artykuł 19

Adresaci

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w …, …

W imieniu Parlamentu Europejskiego

…

Przewodniczący

W imieniu Rady

…

Przewodniczący

(1)  Dz.U. C 112 z 30.4.2004, str. 34.

(2)  Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 23 lutego 2005 r. (Dz.U. C 304 E z 1.12.2005, str. 202), wspólne stanowisko Rady z dnia 18 września 2006 r. oraz stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia … (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).

(3)  Dz.U. L 237 z 24.8.1991, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1882/2003 (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 41).

(4)  Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23. Decyzja zmieniona decyzją 2006/512/WE (Dz.U. L 200 z 22.7.2006, str. 11).

(5)  26 lat po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.

(6)  Dz.U. L 124 z 9.5.2002, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą Komisji 2005/30/WE (Dz.U. L 106 z 27.4.2005, str. 17).

(7)  Dz.U. L 226 z 10.9.2003, str. 4. Dyrektywa zmieniona dyrektywą Rady 2004/66/WE (Dz.U. L 168 z 1.5.2004, str. 35).

(8)  6 lat od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

(9)  11 lat od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

(10)  4 lata od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

(11)  Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

(12)  Dwa lata od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

ZAŁĄCZNIK I

PRZEPISY DOTYCZĄCE WSPÓLNOTOWEGO WZORU PRAWA JAZDY

1.

Fizyczne cechy karty wspólnotowego wzoru prawa jazdy są zgodne z ISO 7810 i ISO 7816-1.

Karta wykonana jest z poliwęglanu.

Metody weryfikowania cech praw jazdy w celu potwierdzenia ich zgodności z międzynarodowymi standardami są zgodne z ISO 10373.

2.

Fizyczne bezpieczeństwo praw jazdy

Zagrożenia fizycznego bezpieczeństwa praw jazdy polegają na:

—

produkcji fałszywych kart: wytworzeniu nowego przedmiotu łudząco podobnego do dokumentu oryginalnego, wykonanego samodzielnie w całości lub przez skopiowanie dokumentu oryginalnego;

—

zmianach mechanicznych: zmianie jakiejś właściwości dokumentu oryginalnego, np. modyfikacji niektórych danych na nim wydrukowanych;

Ogólne bezpieczeństwo dokumentu opiera się w całości na systemie obejmującym procedurę składania wniosków, przekazywanie danych, materiał stanowiący blankiet karty, technikę drukowania, minimalny zestaw cech zabezpieczających oraz proces personalizacji.

a)

Materiał stosowany do wyrobu praw jazdy jest zabezpieczony przed sfałszowaniem przy użyciu następujących technik (obowiązkowe cechy zabezpieczające):

—

blankiety karty nie wykazują luminescencji w świetle UV;

—

zabezpieczający wzór tła odporny na podrabianie metodą skanowania, drukowania czy kopiowania, wykonany metodą druku irysowego z wykorzystaniem wielokolorowych farb zabezpieczających oraz tła giloszowego negatywowego i pozytywowego. Wzór nie składa się z kolorów podstawowych (CMYK), zawiera rysunki o skomplikowanym wzorze w co najmniej dwóch z kolorów specjalnych oraz mikrodruki;

—

elementy zmienne optycznie zapewniające odpowiednią ochronę przed kopiowaniem i manipulowaniem przy fotografii;

—

grawerowanie laserowe;

—

w miejscu, w którym znajduje się fotografia, zabezpieczający wzór tła oraz fotografia powinny na siebie nachodzić przynajmniej na brzegach (wzór słabnący).

b)

Ponadto materiał stosowany do wyrobu praw jazdy jest zabezpieczony przed sfałszowaniem przy użyciu następujących technik (dodatkowe cechy zabezpieczające):

—

farby zmiennooptyczne*,

—

farba termochromowa*,

—

hologramy indywidualne*,

—

zmienne obrazy laserowe*,

—

farba wykazująca luminescencję w świetle UV, widoczna i przejrzysta,

—

druk irysowy,

—

cyfrowy znak wodny w tle,

—

barwniki podczerwone lub fosforencyjne,

—

wyczuwalne dotykiem znaki, symbole bądź wzory*.

c)

Państwa Członkowskie mogą dowolnie stosować dodatkowe cechy zabezpieczające. Z zasady zaleca się stosowanie przede wszystkim technik oznaczonych gwiazdką, gdyż dzięki nim funkcjonariusze organów ochrony porządku publicznego mogą zweryfikować autentyczność karty bez użycia szczególnych środków.

3.

Prawo jazdy ma dwie strony.

Strona 1 zawiera:

a)

wyrazy „Prawo jazdy” wydrukowane dużą czcionką w języku lub w językach Państwa Członkowskiego wydającego prawo jazdy;

b)

nazwę Państwa Członkowskiego wydającego prawo jazdy (fakultatywnie);

c)

znak wyróżniający Państwa Członkowskiego wydającego prawo jazdy, wydrukowany w sposób kontrastujący na tle niebieskiego prostokąta i otoczony przez dwanaście żółtych gwiazdek; używane są następujące znaki wyróżniające:

B

:

Belgia

CZ

:

Republika Czeska

DK

:

Dania

D

:

Niemcy

EST

:

Estonia

GR

:

Grecja

E

:

Hiszpania

F

:

Francja

IRL

:

Irlandia

I

:

Włochy

CY

:

Cypr

LV

:

Łotwa

LT

:

Litwa

L

:

Luksemburg

H

:

Węgry

M

:

Malta

NL

:

Niderlandy

A

:

Austria

PL

:

Polska

P

:

Portugalia

SLO

:

Słowenia

SK

:

Słowacja

FIN

:

Finlandia

S

:

Szwecja

UK

:

Zjednoczone Królestwo;

d)

informacje spersonalizowane dla wydanego prawa jazdy, ponumerowane w następujący sposób:

1.

nazwisko posiadacza;

2.

imię (imiona) posiadacza;

3.

data i miejsce urodzenia;

4.

a)

data wydania prawa jazdy;

b)

data utraty ważności prawa jazdy lub kreska oznaczająca, że prawo jazdy jest ważne bezterminowo zgodnie z art. 7 ust. 2 lit. c);

c)

nazwa organu wydającego (może być wydrukowana na stronie 2);

d)

numer inny niż w pozycji 5, do celów administracyjnych (fakultatywnie);

5.

numer prawa jazdy;

6.

zdjęcie posiadacza;

7.

podpis posiadacza;

8.

miejsce zamieszkania, ewentualnie adres pocztowy (fakultatywnie);

9.

kategoria pojazdu (pojazdów), jakim posiadacz ma prawo kierować (kategorie krajowe są drukowane czcionką inną niż zharmonizowane kategorie);

e)

wyrazy „wzór Wspólnot Europejskich” w języku lub w językach Państwa Członkowskiego wydającego prawo jazdy oraz wyrazy „Prawo jazdy” w innych językach Wspólnoty, wydrukowane w kolorze różowym tak, aby stanowiły tło prawa jazdy:

 

Permiso de Conducción

 

Řidičský průkaz

 

Kørekort

 

Führerschein

 

Juhiluba

 

Άδεια Οδήγησης

 

Driving Licence

 

Permis de conduire

 

Ceadúas Tiomána

 

Patente di guida

 

Vadītāja apliecība

 

Vairuotojo pažymėjimas

 

Vezetői engedély

 

Liċenzja tas-Sewqan

 

Rijbewijs

 

Prawo Jazdy

 

Carta de Condução

 

Vodičský preukaz

 

Vozniško dovoljenje

 

Ajokortti

 

Körkort;

f)

Informacja o kolorach:

—

niebieski: Pantone Reflex Blue,

—

żółty: Pantone Yellow.

Strona 2 zawiera:

a)

9.

kategorię pojazdu (pojazdów), jakim posiadacz ma prawo kierować (kategorie krajowe są drukowane czcionką inną niż kategorie zharmonizowane);

10.

datę pierwszego wydania każdej kategorii uprawnień (data ta musi być powtórzona na nowym prawie jazdy w przypadku wydania każdego kolejnego dokumentu zamiennego lub wtórnika);

11.

datę ważności każdej kategorii;

12.

dodatkowe informacje lub ograniczenie(-a) w formie kodu naprzeciwko (pod)kategorii, której dotyczą.

Używane są następujące kody:

—

kody od 01 do 99

:

zharmonizowane kody wspólnotowe

KIEROWCA (względy medyczne)

01.

Korekcja lub ochrona wzroku

01.01

Okulary

01.02

Soczewka(i) kontaktowe

01.03

Okulary ochronne

01.04

Szkła przyciemnione

01.05

Przepaska na oko

01.06

Okulary lub soczewki kontaktowe

02.

Korekcja słuchu/korekcja komunikacji

02.01

Aparat słuchowy na jedno ucho

02.02

Aparat słuchowy na dwoje uszu

03.

Protezy/szyny kończyn

03.01

Proteza/szyna kończyny górnej

03.02

Proteza/szyna kończyny dolnej

05.

Ograniczone użycie (obowiązkowe stosowanie subkodów, ograniczenia jazdy spowodowane względami medycznymi)

05.01

Jazda tylko w godzinach dziennych (na przykład: okres między jedną godziną po wschodzie słońca i jedną godziną przed zachodem)

05.02

Jazda tylko w promieniu … km od miejsca zamieszkania posiadacza prawa jazdy lub w obrębie miasta/regionu …

05.03

Jazda bez pasażerów

05.04

Jazda z prędkością nie większą niż … km/h

05.05

Jazda tylko w towarzystwie innego posiadacza prawa jazdy

05.06

Bez przyczepy

05.07

Bez prawa wjazdu na autostrady

05.08

Zakaz spożywania alkoholu

ZMIANY W POJEŹDZIE

10.

Zmodyfikowana przekładnia

10.01

Ręczna przekładnia

10.02

Przekładnia automatyczna

10.03

Przekładnia sterowana elektronicznie

10.04

Zmodyfikowany drążek zmiany biegów

10.05

Brak biernej przekładni

15.

Zmodyfikowane sprzęgło

15.01

Zmodyfikowany drążek zmiany biegów

15.02

Sprzęgło ręczne

15.03

Sprzęgło automatyczne

15.04

Pedał za przegrodą/składany/odkręcany

20.

Zmodyfikowany układ hamulcowy

20.01

Dostosowany pedał hamulca

20.02

Powiększony pedał hamulca

20.03

Pedał hamulca dostosowany do lewej stopy

20.04

Pedał hamulca pod całą stopę

20.05

Wychylny pedał hamulca

20.06

Ręczny hamulec główny (zmodyfikowany)

20.07

Maksymalne użycie wzmocnionego hamulca głównego

20.08

Maksymalne użycie hamulca bezpieczeństwa zintegrowanego z hamulcem głównym

20.09

Dostosowany hamulec ręczny

20.10

Elektryczny hamulec ręczny

20.11

Nożny hamulec postojowy (zmodyfikowany)

20.12

Pedał hamulca za przegrodą/składany/odkręcany

20.13

Hamulec obsługiwany kolanem

20.14

Elektryczny hamulec główny

25.

Zmodyfikowane systemy przyspieszenia

25.01

Dostosowany pedał przyspieszenia

25.02

Pedał przyspieszenia pod całą stopę

25.03

Wychylny pedał przyspieszenia

25.04

Przyspieszenie ręczne

25.05

Przyspieszenie kolanem

25.06

Wspomaganie przyspieszacza (elektroniczne, pneumatyczne itp.)

25.07

Pedał przyspieszenia po lewej stronie pedału hamulca

25.08

Pedał przyspieszenia po lewej stronie

25.09

Pedał przyspieszenia za przegrodą/składany/odkręcany

30.

Zmodyfikowane wspólne systemy hamowania i przyspieszania

30.01

Pedały równoległe

30.02

Pedały na tym samym (lub prawie na tym samym) poziomie

30.03

Przesuwne pedały przyspieszenia i hamowania

30.04

Pedały przyspieszenia i hamulca z przesuwem i szyną

30.05

Pedały przyspieszenia i hamulca składane/odkręcane

30.06

Podniesiona podłoga

30.07

Przegroda z boku pedału hamulca

30.08

Przegroda na szynę z boku pedału hamulca

30.09

Przegroda przed pedałami hamulca i przyspieszenia

30.10

Podparcie pięty/nogi

30.11

Elektryczne przyspieszenie i hamulec

35.

Zmodyfikowany pulpit sterowniczy

(Przełączniki świateł, wycieraczki szyby przedniej/spryskiwacz, sygnał dźwiękowy, światła kierunkowskazów itp.)

35.01

Urządzenia sterownicze obsługiwane bez negatywnego wpływu na kierowanie i obsługę

35.02

Urządzenia sterownicze obsługiwane bez puszczania kierownicy i akcesoriów (gałek, dźwigni itp.)

35.03

Urządzenia sterownicze obsługiwane bez puszczania kierownicy i akcesoriów (gałek, dźwigni itp.) lewą ręką.

35.04

Urządzenia sterownicze obsługiwane bez puszczania kierownicy i akcesoriów (gałek, dźwigni itp.) prawą ręką.

35.05

Urządzenia sterownicze obsługiwane bez puszczania kierownicy i akcesoriów (gałek, dźwigni itp.) ze wspólnymi mechanizmami przyspieszenia i hamowania

40.

Zmodyfikowany układ kierowniczy

40.01

Zwykły układ kierowniczy ze wspomaganiem

40.02

Układ kierowniczy z aktywnym wspomaganiem

40.03

Układ kierowniczy z systemem rezerwowym

40.04

Wydłużona kolumna kierownicy

40.05

Dostosowane koło kierownicy (większy i/lub grubszy przekrój koła kierownicy, koło kierownicy o mniejszej średnicy itp.)

40.06

Wychylne koło kierownicy

40.07

Pionowe koło kierownicy

40.08

Poziome koło kierownicy

40.09

Kierowanie nożne

40.10

Alternatywny dostosowany układ kierowniczy (drążek itp.)

40.11

Gałka na kole kierownicy

40.12

Szyna na kole kierownicy

40.13

Ze stawem szynowym

42.

Zmodyfikowane lusterko (lusterka) wsteczne

42.01

Zewnętrzne lusterko wsteczne prawe (lub lewe)

42.02

Zewnętrzne lusterko wsteczne na wysięgniku

42.03

Dodatkowe zewnętrzne lusterko wsteczne pozwalające na kontrolę ruchu

42.04

Panoramiczne wewnętrzne lusterko wsteczne

42.05

Lusterko wsteczne z martwym punktem

42.06

Elektryczne zewnętrzne lusterko (lusterka) wsteczne

43.

Zmodyfikowane siedzenie kierowcy

43.01

Siedzenie kierowcy na dobrej wysokości obserwacyjnej i w prawidłowej odległości od koła kierownicy i pedału

43.02

Siedzenie kierowcy dostosowane do kształtu ciała

43.03

Siedzenie kierowcy z oparciem bocznym stabilizującym pozycję

43.04

Siedzenie kierowcy z podłokietnikiem

43.05

Wydłużone szyny prowadzące siedzenia kierowcy

43.06

Zmodyfikowany pas bezpieczeństwa

43.07

Pas bezpieczeństwa w formie uprzęży

44.

Modyfikacje motocykli (obowiązkowe stosowanie subkodu)

44.01

Hamulec jednofunkcyjny

44.02

Hamulec ręczny (koło przednie) (dostosowany)

44.03

Hamulec nożny (koło tylne) (dostosowany)

44.04

Rączka przyspieszacza (dostosowana)

44.05

Ręczna zmiana biegów i ręczne sprzęgło (dostosowane)

44.06

Lusterko (lusterka) wsteczne (dostosowane)

44.07

Wskazania (kierunkowskazy, światła stop, …) (dostosowane)

44.08

Wysokość siedzenia pozwalająca kierowcy na oparcie dwóch stóp na drodze jednocześnie w pozycji siedzącej

45.

Dla motocykli z przyczepką boczną

50.

Dla określonego pojazdu/nadwozia (numer identyfikacyjny pojazdu, VIN)

51.

Dla określonego pojazdu/tablicy rejestracyjnej (numer rejestracyjny pojazdu, VRN)

SPRAWY ADMINISTRACYJNE

70.

Wymiana prawa jazdy numer … wydanego przez … (wyróżnik UE/ONZ w przypadku państwa trzeciego; np.: 70.0123456789.NL)

71.

Duplikat prawa jazdy numer … (wyróżnik UE/ONZ w przypadku państwa trzeciego; np.: 71.987654321.HR)

72.

Wyłącznie dla pojazdów kategorii A z maksymalną pojemnością skokową cylindra 125 cm3 oraz maksymalną mocą 11 KW (A1)

73.

Wyłącznie dla pojazdów kategorii B z silnikiem, typów trójkołowych lub czterokołowych (B1)

74.

Wyłącznie dla pojazdów kategorii C, których dopuszczalna masa nie przekracza 7 500 kg (C1).

75.

Wyłącznie dla pojazdów kategorii D, z nie więcej niż 16 miejscami siedzącymi, wyłączając siedzenie kierowcy (D1).

76.

Wyłącznie dla pojazdów kategorii C, których dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 7 500 kg (C1), połączonych z przyczepą, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 750 kg, o ile dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów w ten sposób utworzonego nie przekracza 12 000 kg, a dopuszczalna masa całkowita przyczepy nie przekracza masy pustego pojazdu ciągnącego (C1 + E).

77.

Wyłącznie dla pojazdów kategorii D z nie więcej niż 16 miejscami siedzącymi bez siedzenia kierowcy (D1) połączonych z przyczepą, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 750 kg, o ile a) dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów w ten sposób utworzonego nie przekracza 12 000 kg, a dopuszczalna masa całkowita przyczepy nie przekracza masy własnej pojazdu ciągnącego oraz b) przyczepa nie jest wykorzystywana do przewozu pasażerów (D1 + E).

78.

Wyłącznie dla pojazdów z przekładnią automatyczną.

79.

(…) Ograniczone do pojazdów, które spełniają wymogi specyfikacji wskazanej w nawiasach, w kontekście zastosowania art. 10 ust. 1 dyrektywy 91/439/EWG.

90.01

:

w lewo

90.02

:

w prawo

90.03

:

lewy

90.04

:

prawy

90.05

:

ręka

90.06

:

stopa

90.07

:

użytkowy

95.

Kierowca, który według posiadanego świadectwa kompetencji zawodowych spełnia wymagania dotyczące predyspozycji zawodowych przewidzianych dyrektywą 2003/59/WE do dnia … [np. 95.01.01.2012]

96.

Kierowca, który odbył szkolenie lub zdał egzamin umiejętności i zachowania na drodze zgodnie z przepisami zawartymi w załączniku V.

—

kody 100 i powyżej

:

kody krajowe, ważne jedynie w odniesieniu do ruchu na terytorium Państwa Członkowskiego, które wydało prawo jazdy.

Tam, gdzie kody mają zastosowanie do wszystkich kategorii, dla których jest wydane prawo jazdy, może to być wydrukowane w kolumnach 9, 10 i 11;

13.

w wykonaniu sekcji 4 lit. a) niniejszego załącznika, miejsce zarezerwowane dla możliwego wpisu przez przyjmujące Państwo Członkowskie, informacji istotnych dla administrowania prawem jazdy;

14.

miejsce zarezerwowane dla możliwego wpisu przez Państwo Członkowskie, które wydało prawo jazdy, informacji istotnych do administrowania prawem jazdy lub dotyczących bezpieczeństwa drogowego (fakultatywnie). Jeżeli informacja odnosi się do jednego z nagłówków określonych w niniejszym załączniku, jest poprzedzana numerem danego nagłówka.

W przypadku specjalnej pisemnej zgody posiadacza, może być dołączona w tym miejscu informacja niezwiązana z administrowaniem prawem jazdy lub bezpieczeństwem drogowym; takie uzupełnienie nie powinno zmieniać w żaden sposób wykorzystania wzoru jako prawa jazdy.

b)

objaśnienie numerowanych pozycji, które pojawiają się na stronach 1 i 2 prawa jazdy (przynajmniej pozycji 1, 2, 3, 4 lit. a), pozycji 4 lit. b), pozycji 4 lit. c), pozycji 5, 10, 11 i 12).

Jeżeli Państwo Członkowskie życzy sobie wprowadzać pozycje w języku narodowym innym niż następujące języki: angielski, czeski, duński, estoński, fiński, francuski, grecki, hiszpański, litewski, łotewski, maltański, niderlandzki, niemiecki, polski, portugalski, słowacki, słoweński, szwedzki, węgierski lub włoski, Państwo Członkowskie sporządza dwujęzyczną wersję prawa jazdy, używając jednego z wyżej wymienionych języków, bez uszczerbku dla innych przepisów niniejszego załącznika.

c)

na wspólnotowym wzorze prawa jazdy powinno być zachowane miejsce umożliwiające wprowadzenie mikroczipa lub podobnego urządzenia komputerowego.

4.   Przepisy szczególne

a)

W przypadku, gdy posiadacz prawa jazdy wydanego przez Państwo Członkowskie zgodnie z niniejszym załącznikiem, posiada miejsce zamieszkania w innym Państwie Członkowskim, to dane Państwo Członkowskie może wprowadzić do prawa jazdy taką informację, jako istotną dla administrowania prawem jazdy, pod warunkiem, że wprowadza ono ten typ informacji również do praw jazdy przez siebie wydanych oraz pod warunkiem, że jest tam wystarczająco dużo miejsca dla tego celu.

b)

Po konsultacji z Komisją Państwa Członkowskie mogą dodać kolory lub oznaczenia takie jak kody kreskowe czy symbole narodowe, bez uszczerbku dla innych przepisów niniejszego załącznika.

W kontekście wzajemnego uznawania praw jazdy, kod kreskowy nie powinien zawierać informacji innych niż to, co można już odczytać z prawa jazdy lub to, co jest niezbędne dla procesu wydawania prawa jazdy.

WSPÓLNOTOWY WZÓR PRAWA JAZDY

Strona 1   PRAWO JAZDY [PAŃSTWO CZŁONKOWSKIE]

Image

Strona 2

1. Nazwisko 2. Imię 3. Data i miejsce urodzenia 4a. Data wydania prawa jazdy 4b. Data ważności prawa jazdy 4c. Organ wydający 5. Numer prawa jazdy 8. Adres 9. (1) Kategorie 10. Data wydania uprawnienia 11. Data ważności uprawnienia 12. Ograniczenia

Image

WZÓR PRAWA JAZDY

BELGIJSKIE PRAWO JAZDY (dla celów informacyjnych)

Image

Image

(1)  

Uwaga: zostanie uzupełniony o piktogram i rząd dla kategorii AM.

Uwaga: część dotycząca kategorii motocykli uzupełniona zostanie o oznaczenie „A2”.

ZAŁĄCZNIK II

I.   MINIMALNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE EGZAMINÓW NA PRAWO JAZDY

Państwa Członkowskie podejmują niezbędne kroki w celu upewnienia się, że ubiegający się o prawo jazdy posiadają wiedzę i umiejętności, a ich zachowanie świadczy o umiejętności jazdy. Egzaminy wprowadzone w tym celu muszą składać się z:

—

egzaminu teoretycznego, a następnie

—

egzaminu umiejętności i zachowania.

Warunki, na jakich egzaminy te są prowadzone są przedstawione poniżej.

A.   EGZAMIN TEORETYCZNY

1.   Forma

Wybrana forma powinna stwarzać pewność, że ubiegający się posiada wymaganą wiedzę w kwestiach wskazanych w pkt 2, 3 i 4.

Osoba ubiegająca się o prawo jazdy danej kategorii, która zdała egzamin teoretyczny na inną kategorię, może być zwolniona ze wspólnych przepisów pkt 2, 3 i 4.

2.   Zakres egzaminu teoretycznego dla wszystkich kategorii pojazdów

2.1.

Pytania muszą być zadawane na temat każdego z punktów przedstawionych poniżej, natomiast ich treść i forma pozostają do uznania przez każde państwo członkowskie:

2.1.1.

Przepisy ruchu drogowego

—

w szczególności odnośnie do znaków drogowych, oznakowań poziomych i sygnałów, pierwszeństwa przejazdu i ograniczeń prędkości;

2.1.2.

Kierowca:

—

znaczenie zachowania szczególnej ostrożności i stosunku do innych użytkowników drogi,

—

spostrzeganie, ocena sytuacji i podejmowanie decyzji, szczególnie w zakresie czasu reakcji oraz zmian w zachowaniu za kierownicą, spowodowanych wpływem alkoholu, leków i produktów leczniczych, stanem świadomości i zmęczeniem;

2.1.3.

Droga:

—

najważniejsze zasady dotyczące zachowania bezpiecznej odległości między pojazdami, odstępów przy hamowaniu i trzymania się drogi w różnych warunkach pogodowych i drogowych,

—

czynniki ryzyka związane z różnymi warunkami drogowymi, w szczególności ze zmianą tych warunków w zależności od pogody i pory dnia lub nocy,

—

właściwości różnych typów dróg i związane z tym obowiązujące wymagania;

2.1.4.

Inni użytkownicy drogi:

—

szczególne czynniki ryzyka związane z brakiem doświadczenia pozostałych użytkowników drogi i użytkowników najbardziej narażonych, takich jak dzieci, piesi, rowerzyści i osoby o ograniczonej możliwości poruszania się,

—

zagrożenia związane z przemieszczaniem się i kierowaniem różnymi typami pojazdów oraz z różnymi polami widzenia ich kierowców;

2.1.5.

Ogólne zasady i przepisy oraz inne kwestie:

—

zasady dotyczące dokumentów administracyjnych wymaganych przy korzystaniu z pojazdu,

—

ogólne zasady określające zachowanie kierowcy w momencie wypadku (umieszczenie znaku ostrzegającego i zaalarmowanie) i środki, które musi zastosować udzielając pomocy ofiarom wypadku, jeżeli jest to konieczne,

—

czynniki bezpieczeństwa odnoszące się do pojazdu, ładunku i przewożonych osób;

2.1.6.

Środki ostrożności, jakie należy przedsięwziąć przy wysiadaniu z pojazdu;

2.1.7.

Aspekty mechaniczne związane z zachowaniem bezpieczeństwa na drodze: osoby ubiegające się o prawo jazdy muszą wykryć najbardziej powszechne usterki, w szczególności w układzie kierowniczym, zawieszenia i hamulcowym, oponach, światłach i kierunkowskazach, reflektorach, lusterkach wstecznych, przedniej szybie i wycieraczkach, układzie wydechowym, pasach bezpieczeństwa i dźwiękowym sygnale ostrzegawczym;

2.1.8.

Wyposażenie związane z bezpieczeństwem, w szczególności korzystanie z pasów bezpieczeństwa, zagłówków i fotelików dziecięcych;

2.1.9.

Zasady dotyczące korzystania z pojazdu w kontekście środowiska naturalnego (odpowiednie użycie dźwiękowego sygnału ostrzegawczego, umiarkowane zużycie paliwa, ograniczenie szkodliwych emisji itp.).

3.   Przepisy szczególne dotyczące kategorii A1, A2 oraz A

3.1.

Obowiązkowe sprawdzenie ogólnej wiedzy na temat:

3.1.1.

Wykorzystania środków ochronnych, takich jak rękawice, obuwie, ubranie i kask;

3.1.2.

Widoczności kierowców motocykli dla innych użytkowników dróg;

3.1.3.

Czynników ryzyka związanych z różnymi warunkami drogowymi przedstawionymi powyżej ze zwróceniem szczególnej uwagi na elementy śliskie, takie jak pokrywy studzienek, oznakowania na drodze, takie jak linie i strzałki, szyny tramwajowe:

3.1.4.

Aspektów mechanicznych związanych z zachowaniem bezpieczeństwa na drodze przedstawionym powyżej ze zwróceniem szczególnej uwagi na awaryjny wyłącznik stop, poziom oleju i łańcuch;

4.   Przepisy szczególne dotyczące kategorii C, CE, C1, C1E, D, DE, D1 i D1E

4.1.

Obowiązkowe sprawdzenie ogólnej wiedzy na temat:

4.1.1.

Zasad dotyczących czasu pracy i odpoczynku kierowców, określonych w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 3820/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (1); wykorzystywanie tachografów, określonych w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (2),

4.1.2.

Zasad odnoszących się do rodzaju wykonywanego transportu: rzeczy lub osób;

4.1.3.

Dokumentów dotyczących pojazdu i transportowych, wymaganych w krajowym i międzynarodowym przewozie rzeczy i osób;

4.1.4.

Jak zachować się momencie wypadku; wiedza o środkach, jakie należy przedsięwziąć po wypadku lub podobnym zdarzeniu, łącznie z akcją ratunkową taką, jak ewakuacja pasażerów i podstawowa wiedza na temat pierwszej pomocy;

4.1.5.

Środków ostrożności, jakie należy podjąć podczas zdejmowania i wymiany koła;

4.1.6.

Zasad dotyczących masy i wymiarów pojazdu; zasad ograniczników prędkości;

4.1.7.

Przeszkód w polu widzenia spowodowanych cechami charakterystycznymi pojazdów;

4.1.8.

Czytania map drogowych, planowania trasy, łącznie ze stosowaniem elektronicznych systemów nawigacji (fakultatywnie);

4.1.9.

Czynników bezpieczeństwa związanych z załadowaniem pojazdu: kontrola ładunku (rozmieszczenie i zamocowanie), trudności z różnymi rodzajami ładunków (np. ładunki płynne, ładunki wiszące,...), załadunek i rozładunek towarów oraz stosowanie urządzeń do załadunku (rozładunku) (wyłącznie kategorie C, CE, C1, C1E);

4.1.10.

Odpowiedzialność kierowcy w związku z przewozem osób; komfort i bezpieczeństwo pasażerów; przewóz dzieci; niezbędne czynności przed ruszeniem; egzamin teoretyczny powinien uwzględniać wszystkie rodzaje autobusów (autobusy komunikacji publicznej oraz autokary, autobusy o specjalnych wymiarach,...) (wyłącznie kategorie D, DE, D1, D1E).

4.2.

Obowiązkowy egzamin z wiedzy ogólnej w zakresie dodatkowych przepisów dotyczących kategorii C, CE, D oraz DE:

4.2.1.

Zasady budowy oraz funkcjonowania: silników spalinowych, płynów (np. olej silnikowy, płyn chłodzący, płyn do spryskiwaczy), układu paliwowego, układu elektrycznego, układu zapłonu, układu przeniesienia napędu (sprzęgło, skrzynka przekładniowa itp.);

4.2.2.

Smarowanie i ochrona przeciw zamarzaniu;

4.2.3.

Zasady budowy, zakładania, właściwego stosowania oraz dbania o opony;

4.2.4.

Zasady podziału, eksploatacji, główne części, połączenia, stosowanie oraz codzienne utrzymanie urządzeń hamulcowych oraz regulatorów obrotów oraz stosowanie hamulców z przeciwblokadą;

4.2.5.

Zasady podziału, eksploatacji, główne części, połączenia, stosowanie oraz codzienne utrzymanie systemów sprzęgania (wyłącznie kategorie CE, DE);

4.2.6.

Metody określania przyczyn awarii;

4.2.7.

Konserwacja zapobiegawcza pojazdu oraz niezbędne naprawy bieżące;

4.2.8.

Odpowiedzialność kierowcy w związku z przyjęciem, przewozem i dostawą towarów na uzgodnionych warunkach (wyłącznie kategorie C, CE).

B.   EGZAMIN UMIEJĘTNOŚCI I ZACHOWAŃ

5.   Pojazd i jego wyposażenie

5.1.

Jazda pojazdem z ręczną przekładnią podlegać będzie sprawdzianowi umiejętności i zachowań przeprowadzonemu w pojeździe wyposażonym w ręczną przekładnię.

Jeżeli osoba ubiegająca się o prawo jazdy przystępuje do sprawdzianu umiejętności i zachowań w pojeździe z automatyczną przekładnią zostanie to odnotowane na prawie jazdy wydanym na podstawie takiego egzaminu. Prawa jazdy z takim zapisem upoważniają wyłącznie do kierowania pojazdem wyposażonym w automatyczną przekładnię.

Termin „pojazd wyposażony w automatyczną przekładnię” oznacza pojazd, w którym przełożenie biegów między silnikiem i kołami może być zmieniane wyłącznie przez naciśnięcie pedału przyspieszenia lub hamulca

5.2.

Pojazdy stosowane podczas sprawdzianów umiejętności i zachowań muszą spełniać podane poniżej minimalne kryteria. Państwa Członkowskie mogą wymagać spełnienia ostrzejszych kryteriów oraz dodawać nowe kryteria.

Kategoria A1:

Motocykl kategorii A1 bez wózka bocznego, o pojemności przynajmniej 120 cm3, rozwijający prędkość co najmniej 90 km/h.

Kategoria A2:

Motocykl bez wózka bocznego, o pojemności skokowej silnika przynajmniej 400 cm3 i mocy silnika wynoszącej co najmniej 25 kW.

Kategoria A:

Motocykl bez wózka bocznego, o pojemności skokowej silnika przynajmniej 600 cm3 i mocy silnika wynoszącej co najmniej 40 kW.

Kategoria B:

Czterokołowy pojazd kategorii B, rozwijający prędkość co najmniej 100 km/h.

Kategoria BE:

Zestaw pojazdów, w którego skład wchodzi pojazd egzaminacyjny kategorii B oraz przyczepa o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 1 000 kg, osiągający prędkość co najmniej 100 km/h, który nie mieści się w kategorii B; przedział ładunkowy przyczepy składa się z zamkniętej skrzyni ładunkowej o szerokości i wysokości co najmniej takiej samej jak pojazd mechaniczny; zamknięta skrzynia ładunkowa może być również nieznacznie węższa od pojazdu silnikowego, o ile widoczność wsteczna jest możliwa wyłącznie przy użyciu lusterek wstecznych pojazdu mechanicznego; rzeczywista masa całkowita przyczepy wynosi co najmniej 800 kg;

Kategoria B1:

Pojazd silnikowy (motocykl) czterokołowy, rozwijający prędkość co najmniej 60 km/h;

Kategoria C:

Pojazd kategorii C o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 12 000 kg, długości co najmniej 8 m, szerokości co najmniej 2,40 m, rozwijający prędkość co najmniej 80 km/h; wyposażony w hamulce z przeciwblokadą, skrzynię biegów z co najmniej 8 przełożeniami w jeździe do przodu oraz urządzenia rejestrujące określone w rozporządzeniu (EWG) 3821/85; przedział ładunkowy obejmuje zamkniętą skrzynię ładunkową o szerokości i wysokości co najmniej takiej samej jak kabina; rzeczywista całkowita masa pojazdu wynosi co najmniej 10 000 kg;

Kategoria CE:

Pojazd przegubowy lub zestaw składający się z pojazdu egzaminacyjnego kategorii C oraz przyczepy o długości co najmniej 7,5 m; dopuszczalnej masa całkowita zarówno pojazdu przegubowego jak i zestawu pojazdów wynosi co najmniej 20 000 kg, długość co najmniej 14 m oraz szerokość co najmniej 2,40 m, rozwija prędkość co najmniej 80 km/h, wyposażony w hamulce z przeciwblokadą, skrzynię biegów z co najmniej 8 przełożeniami w jeździe do przodu oraz urządzenia rejestrujące określone w rozporządzeniu (EWG) nr 3821/85; przedział ładunkowy obejmuje zamkniętą skrzynię ładunkową o szerokości i wysokości co najmniej takiej samej jak kabina; rzeczywista całkowita masa zarówno pojazdu przegubowego, jak i zestawu pojazdów wynosi minimum 15 000 kg;

Kategoria C1:

Pojazd podkategorii C1 o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 4 000 kg, długości co najmniej 5 m, rozwijający prędkość co najmniej 80 km/h; wyposażony w hamulce z przeciwblokadą oraz urządzenia rejestrujące zgodnie z rozporządzeniem (EWG) 3821/85; przedział ładunkowy obejmuje zamkniętą skrzynię ładunkową o szerokości i wysokości co najmniej takiej samej jak kabina;

Kategoria C1E:

Zestaw pojazdów, w którego skład wchodzą pojazd egzaminacyjny podkategorii C1 oraz przyczepa o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 1 250 kg; długość takiego zestawu wynosi co najmniej 8 m, rozwija prędkość co najmniej 80 km/h; przedział ładunkowy przyczepy składa się z zamkniętej skrzyni ładunkowej o szerokości i wysokości co najmniej takiej samej jak kabina; zamknięta skrzynia ładunkowa może być również nieznacznie węższa od kabiny, o ile widoczność wsteczna jest możliwa wyłącznie przy użyciu lusterek wstecznych pojazdu mechanicznego; rzeczywista masa całkowita przyczepy wynosi co najmniej 800 kg;

Kategoria D:

Pojazd kategorii D o długości co najmniej 10 m i szerokości co najmniej 2,40 m, rozwijający prędkość co najmniej 80 km/h; wyposażony w hamulce z przeciwblokadą oraz urządzenia rejestrujące zgodnie z rozporządzeniem (EWG) 3821/85;

Kategoria DE:

Zestaw pojazdów, w którego skład wchodzą pojazd egzaminacyjny kategorii D oraz przyczepa o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 1 250 kg, o szerokości co najmniej 2,40 m, rozwijający prędkość co najmniej 80 km/h; przedział ładunkowy przyczepy składa się z zamkniętej skrzyni ładunkowej o szerokości co najmniej 2 m i wysokości co najmniej 2 m; rzeczywista masa całkowita przyczepy wynosi co najmniej 800 kg;

Kategoria D1:

Pojazd podkategorii D1 o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 4 000 kg, długości co najmniej 5 m, rozwijający prędkość co najmniej 80 km/h; wyposażony w hamulce z przeciwblokadą oraz urządzenia rejestrujące zgodnie z rozporządzeniem (EWG) 3821/85;

Kategoria D1E:

Zestaw pojazdów, w którego skład wchodzą pojazd egzaminacyjny podkategorii D1 oraz przyczepa o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 1 250 kg, rozwijający prędkość co najmniej 80 km/h; przedział ładunkowy przyczepy składa się z zamkniętej skrzyni ładunkowej o szerokości co najmniej 2 m i wysokości co najmniej 2 m; rzeczywista masa całkowita przyczepy wynosi co najmniej 800 kg;

Pojazdy egzaminacyjne kategorii BE, C, CE, C1, C1E, D, DE, D1 oraz D1E, które nie spełniają minimalnych kryteriów podanych powyżej, ale są stosowane w chwili wejścia w życie niniejszej dyrektywy Komisji, mogą nadal być stosowane przez okres nie dłuższy niż 10 lat po tym dniu. Wymogi związane z obciążeniem takich pojazdów mogą być wdrożone przez państwa członkowskie w terminie do 10 lat od chwili wejścia w życie dyrektywy Komisji 2000/56/WE (3).

6.   Umiejętności i zachowania sprawdzane w odniesieniu do kategorii A1, A2 i A

6.1.   Przygotowanie i techniczna kontrola pojazdu pod kątem bezpieczeństwa ruchu

Osoby ubiegające się o prawo jazdy muszą wykazać się zdolnością przygotowania się do bezpiecznej jazdy przez spełnienie następujących wymogów:

6.1.1.

Dostosowanie stroju ochronnego takiego, jak rękawice, obuwie, ubranie i kask;

6.1.2.

Wybiórcze sprawdzenie stanu opon, hamulców, układu kierowniczego, przełącznika awaryjnego (jeżeli występuje), łańcucha, poziomu oleju, świateł, reflektorów, kierunkowskazów oraz sygnału dźwiękowego;

6.2.   Egzamin obejmuje manewry szczególne pod kątem bezpieczeństwa ruchu

6.2.1.

Podparcie motocykla oraz zdjęcie motocykla z podparcia i przemieszczenie go bez pomocy silnika;

6.2.2.

Zaparkowanie motocykla na podpórce;

6.2.3.

Co najmniej dwa manewry na wolnej prędkości łącznie ze slalomem; powinno pozwolić to na ocenę umiejętności wykorzystywania sprzęgła w połączeniu z hamulcem, zachowaniem równowagi, przeglądu sytuacji oraz pozycji na motocyklu oraz pozycji stóp na ich oparciach;

6.2.4.

Co najmniej dwa manewry na wyższej prędkości, z których jeden wykonany na drugim lub trzecim biegu, przy prędkości co najmniej 30 km/h oraz jeden manewr polegający na objechaniu przeszkody przy prędkości co najmniej 50 km/h; powinno to pozwolić na ocenę umiejętności w zakresie zachowania pozycji na motocyklu, przeglądu sytuacji, zachowania równowagi, techniki jazdy oraz techniki zmiany biegów;

6.2.5.

Hamowanie: co najmniej dwa manewry, w tym hamowanie awaryjne przy prędkości co najmniej 50 km/h; powinno to pozwolić na ocenę umiejętności w zakresie obsługi przedniego i tylnego hamulca, przeglądu sytuacji oraz pozycji na motocyklu.

Szczególne manewry wymienione w pkt 6.2.3. — 6.2.5. muszą zostać wdrożone nie później niż 5 lat po wejściu w życie dyrektywy 2000/56/WE.

6.3.   Zachowanie w ruchu drogowym

Ubiegający się o prawo jazdy muszą wykonać wszystkie poniższe czynności w normalnym ruchu ulicznym, przy pełnym zachowaniu bezpieczeństwa oraz z zachowaniem należytej ostrożności:

6.3.1.

Ruszanie: po zaparkowaniu, po zatrzymaniu w ruchu; wyjazd z podjazdu;

6.3.2.

Jazda po prostych odcinkach dróg: mijanie pojazdów nadjeżdżających z naprzeciwka, łącznie z wąskimi odcinkami;

6.3.3.

Jazda po łukach;

6.3.4.

Skrzyżowania: zbliżanie się i przekraczanie skrzyżowań oraz rozjazdów;

6.3.5.

Zmiana kierunku ruchu: skręty w prawo i w lewo; zmiana pasa ruchu;

6.3.6.

Wjazd/zjazd z autostrady lub podobnej drogi (jeżeli dostępna): włączanie się do ruchu z pasa wolnego ruchu; zjeżdżanie na pas wolnego ruchu;

6.3.7.

Wyprzedzanie/omijanie: wyprzedzanie innych pojazdów w ruchu (jeżeli możliwe); omijanie przeszkód, np. zaparkowanych pojazdów; wyprzedzanie przez inne pojazdy (jeżeli właściwe);

6.3.8.

Specjalne cechy drogi (jeżeli dostępne): ronda; przejazdy w poziomie szyn; przystanki tramwajowe lub autobusowe; przejścia dla pieszych; jazda pod górę i z góry na długich odcinkach;

6.3.9.

Zachowanie należytej ostrożności przy wysiadaniu z pojazdu.

7.   Umiejętności i zachowania sprawdzane w odniesieniu do kategorii B, B1 i BE

7.1.   Przygotowanie i techniczna kontrola pojazdu pod kątem bezpieczeństwa ruchu

Osoby ubiegające się o prawo jazdy muszą się wykazać zdolnością przygotowania się do bezpiecznej jazdy przez spełnienie następujących wymogów:

7.1.1.

Ustawienie fotela w celu osiągnięcia prawidłowej pozycji siedzącej;

7.1.2.

Ustawienie lusterek wstecznych, dopasowanie pasów bezpieczeństwa oraz zagłówków, jeżeli pojazd jest w nie wyposażony;

7.1.3.

Sprawdzenie czy drzwi są zamknięte;

7.1.4.

Wybiórcze sprawdzenie stanu opon, hamulców, układu kierowniczego, płynów (poziomu oleju, płynu chłodzącego i płynu spryskiwacza), świateł, reflektorów, kierunkowskazów oraz sygnału dźwiękowego;

7.1.5.

Sprawdzenie czynników bezpieczeństwa związanych z załadowaniem pojazdu: nadwozie, pokrywy, drzwi ładunkowe, zamknięcie kabiny, sposób załadowania, zabezpieczenie ładunku (wyłącznie kategoria BE);

7.1.6.

Sprawdzenie mechanizmu sprzęgającego, przewodów hamulcowych i elektrycznych (wyłącznie kategoria BE);

7.2.   Kategorie B oraz B1: szczególne manewry sprawdzane pod kątem bezpieczeństwa ruchu

Egzamin obejmuje manewry wybrane z poniższej listy (co najmniej dwa manewry z czterech punktów, jeden na biegu wstecznym):

7.2.1.

Cofanie po prostej, cofanie ze skrętem w prawo lub w lewo o 90 stopni w ramach tego samego pasa ruchu;

7.2.2.

Zawracanie z wykorzystaniem biegów stosowanych w jeździe do przodu i wstecznego;

7.2.3.

Parkowanie pojazdu przy zachowaniu odstępu (równoległe, na ukos lub skośnie w prawo, przodem lub tyłem, na terenie płaskim, na podjeździe lub zjeździe);

7.2.4.

Hamowanie do zatrzymania; hamowanie nagłe jest fakultatywne.

7.3.   Kategoria BE: szczególne manewry sprawdzane pod kątem bezpieczeństwa ruchu

7.3.1.

Sprzęganie oraz rozprzęganie lub rozprzęganie i ponowne sprzęganie przyczepy z pojazdem mechanicznym; sytuacją wyjściową jest sytuacja gdy pojazd ciągnący stoi obok przyczepy (nie w jednej linii);

7.3.2.

Cofanie po łuku, linię łuku pozostawia się do wyboru Państwom Członkowskim;

7.3.3.

Bezpieczne parkowanie w celu załadunku — rozładunku.

7.4.   Zachowanie w ruchu

Ubiegający się o prawo jazdy muszą wykonać wszystkie poniższe czynności w normalnym ruchu ulicznym, przy pełnym zachowaniu bezpieczeństwa oraz z zachowaniem należytej ostrożności:

7.4.1.

Ruszanie: po zaparkowaniu, po zatrzymaniu w ruchu; wyjazd z podjazdu;

7.4.2.

Jazda po prostych odcinkach dróg: mijanie pojazdów nadjeżdżających z naprzeciwka, łącznie z wąskimi odcinkami;

7.4.3.

Jazda po łuku;

7.4.4.

Skrzyżowania: zbliżanie się i przekraczanie skrzyżowań oraz rozjazdów;

7.4.5.

Zmiana kierunku ruchu: skręty w prawo i w lewo; zmiana pasa ruchu;

7.4.6.

Wjazd/zjazd z autostrady lub podobnej drogi (jeżeli dostępna): włączanie się do ruchu z pasa wolnego ruchu; zjeżdżanie na pas wolnego ruchu;

7.4.7.

Wyprzedzanie/omijanie: wyprzedzanie innych pojazdów w ruchu (jeżeli możliwe); omijanie przeszkód, np. zaparkowanych pojazdów; wyprzedzanie przez inne pojazdy (jeżeli właściwe);

7.4.8.

Specjalne cechy drogi (jeżeli dostępne): ronda; przejazdy w poziomie szyn; przystanki tramwajowe lub autobusowe; przejścia dla pieszych; jazda pod górę i z góry na długich odcinkach;

7.4.9.

Zachowanie należytej ostrożności przy wysiadaniu pojazdu.

8.   Umiejętności i zachowania sprawdzane w odniesieniu do kategorii C, CE, C1, C1E, D, DE, D1 oraz D1E

8.1.   Przygotowanie i techniczna kontrola pojazdu pod kątem bezpieczeństwa ruchu

Osoby ubiegające o prawo jazdy się muszą się wykazać zdolnością przygotowania do bezpiecznej jazdy przez spełnienie następujących wymogów:

8.1.1.

Ustawienie fotela do osiągnięcia poprawnej pozycji siedzącej;

8.1.2.

Ustawienie lusterek wstecznych, dopasowanie pasów bezpieczeństwa oraz zagłówków, jeżeli pojazd jest w nie wyposażony;

8.1.3.

Wybiórcze sprawdzenie stanu opon, hamulców, układu kierowniczego, świateł, reflektorów, kierunkowskazów oraz sygnału dźwiękowego;

8.1.4.

Kontrola układów wspomagania hamulców i kierownicy; kontrola stanu kół, zamocowania kół, fartuchów przeciwbłotnych, szyby przedniej, szyb bocznych i tylnych oraz wycieraczek, poziomu płynów (np. olej silnikowy, płyn chłodzący, płyn spryskiwacza); kontrola i stosowanie pulpitu sterowniczego, łącznie z urządzeniami rejestrującymi określonymi w rozporządzeniu EWG nr 3821/85;

8.1.5.

Kontrola ciśnienia powietrza, zbiorników powierza oraz zawieszenia;

8.1.6.

Sprawdzenie czynników bezpieczeństwa związanych z załadowaniem pojazdu: nadwozie, pokrywy, drzwi ładunkowe, mechanizmy zamykające (jeżeli dostępne), zamknięcie kabiny (jeżeli dostępne), sposób załadowania, zabezpieczenie ładunku (wyłącznie kategorie C, CE, C1, C1E);

8.1.7.

Sprawdzenie mechanizmu sprzęgającego, przewodów hamulcowych i elektrycznych (wyłącznie kategorie CE, C1E, DE, D1E);

8.1.8.

Zdolność do podejmowania szczególnych środków bezpieczeństwa pojazdu; kontrola nadwozia, drzwi serwisowych, wyjść awaryjnych, urządzeń pierwszej pomocy, gaśnic oraz innych urządzeń bezpieczeństwa (wyłącznie kategorie D, DE, D1, D1E).

8.1.9.

Czytanie map drogowych, planowanie trasy, łącznie z wykorzystaniem elektronicznych systemów nawigacji (fakultatywnie).

8.2.   Egzamin obejmuje manewry szczególne pod kątem bezpieczeństwa ruchu

8.2.1.

Sprzęganie oraz rozprzęganie lub rozprzęganie i ponowne sprzęganie przyczepy z pojazdem mechanicznym; sytuacją wyjściową jest sytuacja, w której pojazd ciągnący stoi obok przyczepy (nie w jednej linii) (wyłącznie kategorie CE, C1E, DE, D1E);

8.2.2.

Cofanie po łuku, linię łuku pozostawia się do wyboru Państwom Członkowskim;

8.2.3.

Bezpieczne parkowanie w celu załadunku/rozładunku; przy rampie/platformie załadowczej lub podobnym urządzeniu (wyłącznie kategorie C, CE, C1, C1E);

8.2.4.

Parkowanie w celu umożliwienia pasażerom opuszczenia autobusu lub wejścia do niego w bezpieczny sposób (wyłącznie kategorie D, DE, D1, D1E).

8.3.   Zachowanie w ruchu

Ubiegający się o prawo jazdy muszą wykonać wszystkie poniższe czynności w normalnym ruchu ulicznym, przy pełnym zachowaniu bezpieczeństwa oraz z zachowaniem należytej ostrożności:

8.3.1.

Ruszanie: po zaparkowaniu, po zatrzymaniu w ruchu; wyjazd z podjazdu;

8.3.2.

Jazda po prostych odcinkach dróg: mijanie pojazdów nadjeżdżających z naprzeciwka, łącznie z wąskimi odcinkami;

8.3.3.

Jazda po łuku;

8.3.4.

Skrzyżowania: zbliżanie się i przekraczanie skrzyżowań oraz rozjazdów;

8.3.5.

Zmiana kierunku ruchu: skręty w prawo i w lewo; zmiana pasa ruchu;

8.3.6.

Wjazd/zjazd z autostrady lub podobnej drogi (jeżeli dostępna): włączanie się do ruchu z pasa wolnego ruchu; zjeżdżanie na pas wolnego ruchu;

8.3.7.

Wyprzedzanie/omijanie: wyprzedzanie innych pojazdów w ruchu (jeżeli możliwe); omijanie przeszkód, np. zaparkowanych pojazdów; wyprzedzanie przez inne pojazdy (jeżeli właściwe);

8.3.8.

Specjalne cechy drogi (jeżeli dostępne): ronda; przejazdy w poziomie szyn; przystanki tramwajowe lub autobusowe; przejścia dla pieszych; jazda pod górę i z góry na długich odcinkach;

8.3.9.

Zachowanie należytej ostrożności przy wysiadaniu pojazdu.

9.   Ocena umiejętności i zachowań podczas egzaminu

9.1.

W każdej z powyższych sytuacji w ruchu ocena musi uwzględniać stopień swobody, z jaką ubiegający się o prawo jazdy obsługuje urządzenia sterujące pojazdu, oraz wykazaną przez niego zdolność do jazdy w ruchu, z zachowaniem pełnego bezpieczeństwa. Przez cały czas egzaminu egzaminator musi czuć się bezpieczny. Błędy w ruchu lub niebezpieczne zachowanie bezpośrednio wpływające na bezpieczeństwo pojazdu egzaminacyjnego, jego pasażerów lub innych użytkowników dróg jest karane niezdaniem egzaminu, niezależnie od tego czy egzaminujący lub osoba towarzysząca musi interweniować. Jednakże egzaminujący może podjąć decyzję o kontynuowaniu sprawdzianu umiejętności i zachowań lub jego przerwaniu.

Egzaminujący muszą odbyć odpowiednie przeszkolenie, aby móc właściwie oceniać zdolność do bezpiecznego kierowania pojazdem przez osoby ubiegające się o prawo jazdy. Praca egzaminatorów podlega monitorowaniu i nadzorowaniu przez organ uprawniony przez Państwo Członkowskie, w celu zapewnienia właściwego i spójnego stosowania oceny błędów, zgodnie z wymaganiami określonymi w niniejszym załączniku.

9.2.

Podczas oceny egzaminatorzy zwracają szczególną uwagę, czy osoba ubiegająca się o prawo jazdy kieruje pojazdem w sposób defensywny i społecznie przyjazny. Powinno to dotyczyć ogólnego stylu jazdy i zostać uwzględnione w ogólnej ocenie ubiegającego się. Obejmuje to wyuczoną i zdecydowaną (bezpieczną) jazdę, biorąc pod uwagę stan drogi oraz warunki pogodowe, jak również warunki ruchu, interesy innych użytkowników dróg (w szczególności słabiej chronionych) oraz zdolność przewidywania.

9.3.

Ponadto egzaminujący oceni czy osoba ubiegająca się o prawo jazdy:

9.3.1.

Zachowuje kontrolę nad pojazdem; biorąc pod uwagę: właściwe stosowanie pasów bezpieczeństwa, lusterek wstecznych, zagłówków; fotela; właściwe korzystanie ze świateł i innych urządzeń; właściwe stosowanie sprzęgła, skrzyni biegów, systemu przyspieszania i hamowania (łącznie z systemem trzeciego hamulca (jeżeli dostępny), układu sterowania; kontrolę nad pojazdem w różnych okolicznościach, przy różnych prędkościach; opanowanie na drodze; masę, wymiary oraz charakterystyki pojazdu; masę oraz rodzaj ładunku (wyłącznie kategorie BE, C, CE, C1, C1E, DE, D1E); komfort pasażerów (wyłącznie kategorie D, DE, D1, D1E) (baz nagłych przyspieszeń, gwałtownego hamowania — płynna jazda);

9.3.2.

Kieruje pojazdem w sposób ekonomiczny i przyjazny dla środowiska, biorąc pod uwagę obroty na minutę, zmianę biegów, hamowanie i przyspieszanie (wyłącznie kategorie BE, C, CE, C1, C1E, D, DE, D1, D1E);

9.3.3.

Obserwacja: obserwacja dookoła; właściwe korzystanie z lusterek; spostrzegawczość na dalekie, średnie i bliskie odległości;

9.3.4.

Pierwszeństwo ruchu/ustępowanie pierwszeństwa: pierwszeństwo ruchu na skrzyżowaniach, punktach węzłowych oraz rozjazdach; ustępowanie pierwszeństwa przy innych okazjach (np. przy zmianie kierunku ruchu, zmianie pasa ruchu, manewrach szczególnych);

9.3.5.

Właściwa pozycja na drodze: właściwa pozycja na drodze, na pasie ruchu, na rondzie, na łuku — odpowiednia do rodzaju i charakterystyki pojazdu; zajmowanie pozycji;

9.3.6.

Zachowanie odstępu: zachowywanie właściwego odstępu z przodu i z boku; zachowywanie właściwego odstępu od innych użytkowników dróg;

9.3.7.

Prędkość: nie przekraczanie maksymalnej dopuszczalnej prędkości; dostosowanie prędkości do warunków pogody/ruchu oraz tam, gdzie jest to właściwe, do krajowych ograniczeń prędkości; jazda z prędkością pozwalającą na zatrzymanie na właściwym odcinku widocznej i wolnej drogi; dostosowanie prędkości do ogólnej prędkości tych samych użytkowników drogi;

9.3.8.

Sygnalizacja świetlna, znaki drogowe i inne oznakowania: postępowanie według wskazań sygnalizacji świetlnej; postępowanie zgodnie ze wskazaniami osób kierujących ruchem; postępowanie zgodnie ze wskazaniami znaków drogowych (zakazu i nakazu); podjęcie działań stosownych do oznakowań poziomych dróg;

9.3.9.

Kierunkowskazy: sygnalizowanie skrętu, gdy jest to konieczne, poprawnie i w odpowiednim czasie; właściwe wskazywanie kierunku; podjęcie stosownych działań wobec sygnalizowania skrętu przez innych użytkowników dróg;

9.3.10.

Hamowanie i zatrzymywanie: zmniejszanie prędkości ruchu, hamowanie lub zatrzymywanie zależnie od okoliczności; zdolność przewidywania; stosowanie różnych układów hamulcowych (wyłącznie w przypadku kategorii C, CE, D, DE); stosowanie układów ograniczania prędkości innych niż hamulcowe (wyłącznie w przypadku kategorii C, CE, D, DE).

10.   Długość egzaminu

Długość egzaminu oraz pokonana odległość musi wystarczyć do oceny umiejętności oraz zachowań określonych w części B w niniejszym załączniku. W żadnym przypadku czas jazdy na drodze nie powinien być krótszy od 25 minut w przypadku kategorii A, A1, A2, B, B1 oraz BE, i od 45 minut w przypadku pozostałych kategorii. Czas ten nie obejmuje przyjęcia osoby egzaminowanej, przygotowania pojazdu, kontroli technicznej pojazdu pod kątem bezpieczeństwa ruchu, manewrów szczególnych oraz ogłoszenia wyniku egzaminu praktycznego.

11.   Lokalizacja egzaminu

Część egzaminu obejmująca manewry specjalne może być przeprowadzana na specjalnym placu manewrowym. Tam gdzie jest to wykonalne, część sprawdzająca zachowania w ruchu powinna być przeprowadzana na drogach poza obszarem zabudowanym, drogach szybkiego ruchu, autostradach (lub im podobnych), jak też na wszystkich rodzajach ulic (osiedla, strefy 30 i 50 km/h, miejskie trasy szybkiego ruchu), które powinny odzwierciedlać zróżnicowanie trudności sytuacji, które napotkać można w ruchu. Egzamin powinien również odbywać się w warunkach zmiennego natężenia ruchu. Czas spędzony w ruchu na drodze powinien zostać w optymalny sposób wykorzystany do oceny egzaminowanego we wszystkich różnych obszarach ruchu, ze szczególnym uwzględnieniem przemieszczania się między tymi obszarami.

II.   WIEDZA, UMIEJĘTNOŚCI I ZACHOWANIA KIEROWCÓW POJAZDÓW O NAPĘDZIE SILNIKOWYM

Kierowcy wszystkich rodzajów pojazdów o napędzie silnikowym muszą w każdej chwili dysponować wiedzą, umiejętnościami oraz zachowaniami opisanymi w pkt 1 — 9, aby być w stanie:

—

rozpoznać zagrożenia w ruchu oraz oceniać ich stopień;

—

posiadać odpowiednią kontrolę nad pojazdem, nie stwarzać sytuacji niebezpiecznych oraz właściwie reagować, gdy sytuacje takie wystąpią,

—

postępować zgodnie z przepisami ruchu drogowego, w szczególności z przepisami o bezpieczeństwie ruchu drogowego i utrzymującymi ciągłość ruchu,

—

wykrywać wszelkie poważne usterki techniczne pojazdu; szczególne usterki stwarzające zagrożenie w ruchu, oraz usuwać je w odpowiedni sposób,

—

uwzględniać wszystkie czynniki wpływające na zachowanie kierowcy (np. alkohol, zmęczenie, słaby wzrok itp.) dla zachowania pełni zdolności do bezpiecznej jazdy;

—

dopomagać w zapewnianiu bezpieczeństwa wszystkich użytkowników dróg, w szczególności najsłabszych i najbardziej narażonych, przez wykazywanie należytego szacunku dla innych.

Państwa Członkowskie mogą stosować środki właściwe dla zapewnienia, że kierowcy, którzy utracili wiedzę, umiejętności i zdolność zachowań, zgodnie z opisem w pkt od 1 do 9, mogli uzyskać je na nowo i wykorzystywać podczas kierowania pojazdem mechanicznym.

(1)  Dz.U. L 370 z 31.12.1985, str. 1. Rozporządzenie uchylone rozporządzeniem (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 102 z 11.4.2006, str. 1).

(2)  Dz.U. L 370 z 31.12.1985, str. 8. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 561/2006.

(3)  Dyrektywa Komisji 2000/56/WE z 14 września 2000 r. zmieniająca dyrektywę Rady 91/439/EWG w sprawie praw jazdy (Dz.U. L 237 z 21.9.2000, str. 45).

ZAŁĄCZNIK III

MINIMALNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE FIZYCZNEJ I PSYCHICZNEJ ZDOLNOŚCI DO KIEROWANIA POJAZDAMI O NAPĘDZIE SILNIKOWYM

DEFINICJE

1.

Do celów niniejszego załącznika kierowców klasyfikuje się w dwóch grupach:

1.1.

Grupa 1:

kierowcy pojazdów kategorii A, A1, A2, AM, B, B1 i BE.

1.2.

Grupa 2:

kierowcy pojazdów kategorii C, CE, C1, C1E, D, DE, D1 i D1E

1.3.

Ustawodawstwo krajowe może przewidywać stosowanie przepisów wymienionych w niniejszym załączniku w odniesieniu do kierowców pojazdów kategorii B, którzy wykorzystują prawo jazdy do celów zawodowych (taksówki, karetki pogotowia itd.).

2.

Podobnie osoby ubiegające się o prawo jazdy po raz pierwszy lub o przedłużenie okresu ważności prawa jazdy klasyfikuje się do grupy, do której będą należały w chwili wydania lub przedłużenia okresu ważności prawa jazdy.

BADANIA LEKARSKIE

3.

Grupa 1:

Osoby ubiegające się o prawo jazdy zobowiązane są do poddania się badaniom lekarskim, w przypadku gdy podczas dopełniania niezbędnych formalności lub w trakcie egzaminów uprawniających do otrzymania prawa jazdy okazuje się, że występuje u nich jedna bądź kilka wad zdrowotnych wymienionych w niniejszym załączniku.

4.

Grupa 2:

Osoby ubiegające się o prawo jazdy poddają się badaniom lekarskim przed otrzymaniem prawa jazdy po raz pierwszy, a kierowcy w okresie późniejszym poddają się badaniom zgodnym z krajowym systemem stosowanym w Państwie Członkowskim, w którym znajduje się ich miejsce zamieszkania, przy okazji przedłużania ważności prawa jazdy.

5.

Wymagania ustanowione przez Państwa Członkowskie w odniesieniu do wydawania lub przedłużania terminu ważności prawa jazdy mogą być bardziej rygorystyczne niż te wymienione w niniejszym załączniku.

WZROK

6.

Wszystkie osoby ubiegające się o prawo jazdy poddają się właściwemu badaniu w celu upewnienia się, czy posiadają one odpowiednią ostrość widzenia do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym. W przypadku wątpliwości co do odpowiedniej zdolności widzenia osoby ubiegającej się o prawo jazdy, osoba taka poddaje się badaniu przez właściwy organ medyczny. Podczas takiego badania zwraca się szczególną uwagę na: ostrość widzenia, pole widzenia, widzenie w półmroku oraz na postępujące wady wzroku.

Do celów niniejszego załącznika soczewek wewnątrzgałkowych nie uważa się za soczewki korekcyjne.

Grupa 1:

6.1.

Osoby ubiegające się o prawo jazdy lub o przedłużenie terminu jego ważności muszą wykazać się obuoczną ostrością widzenia, w razie konieczności — przy zastosowaniu soczewek korekcyjnych, wynoszącą przynajmniej 0,5 dla obu oczu naraz. Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności, jeżeli podczas badań lekarskich okazuje się, że poziome pole widzenia wynosi mniej niż 120o, z wyjątkiem przypadków wyjątkowych, należycie uzasadnionych na podstawie przychylnej opinii lekarskiej i pozytywnego wyniku egzaminu praktycznego, lub gdy okazuje się, że dana osoba posiada inną wadę wzroku, która mogłaby zagrażać bezpiecznej jeździe. W przypadku wykrycia lub zgłoszenia postępującej wady wzroku prawo jazdy może zostać wydane lub jego okres ważności może zostać przedłużony, z zastrzeżeniem, że osoba ubiegająca się o to podda się regularnemu badaniu przez kompetentny organ medyczny.

6.2.

Ostrość widzenia u osób ubiegających się o wydanie prawa jazdy lub o przedłużenie okresu jego ważności, u których występuje całkowita utrata możliwości widzenia na jedno oko, albo u osób widzących wyłącznie za pomocą jednego oka (np. w przypadku diplopii), musi wynosić przynajmniej 0,6, w razie konieczności z zastosowaniem soczewek korekcyjnych. Właściwy organ medyczny musi poświadczyć, że osoba dana widzi na jedno oko przez wystarczająco długi czas, aby umożliwić dostosowanie, a pole widzenia na to oko jest prawidłowe.

Grupa 2:

6.3.

Osoby ubiegające się o prawo jazdy lub o przedłużenie terminu jego ważności muszą wykazać się ostrością widzenia, w razie konieczności przy zastosowaniu soczewek korekcyjnych, wynoszącą przynajmniej 0,8 dla oka sprawniejszego i przynajmniej 0,5 dla oka słabszego. Jeżeli dla osiągnięcia wartości 0,8 i 0,5 dana osoba korzysta z soczewek korekcyjnych, pole widzenia bez tych soczewek dla każdego oka musi wynosić 0,05, albo minimalna ostrość widzenia (0,8 i 0,5) musi zostać osiągnięta za pomocą okularów o sile nieprzekraczającej czterech dioptrii (plus lub minus), bądź za pomocą soczewek kontaktowych (widoczność bez środków korekcyjnych = 0,05). Środki korekcyjne muszą być dobrze tolerowane. Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie lub kierowców bez prawidłowego obuocznego pola widzenia lub cierpiących na diplopię.

SŁUCH

7.

Prawa jazdy można wydawać lub przedłużać okres ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie lub kierowców z grupy 2, z zastrzeżeniem opinii właściwych organów medycznych; podczas badań lekarskich zwraca się szczególną uwagę na zakres kompensacji.

OSOBY Z DYSFUNKCJĄ NARZĄDU RUCHU

8.

Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie i kierowców cierpiących na dolegliwości lub nieprawidłowości w zakresie układu ruchowego, które mogą stanowić zagrożenie w sytuacji kierowania pojazdem o napędzie silnikowym.

Grupa 1:

8.1.

Z zastrzeżeniem niektórych ograniczeń prawa jazdy można wydawać osobom ubiegającym się o nie oraz kierowcom niepełnosprawnym pod względem fizycznym po wydaniu opinii przez właściwy organ medyczny. Opinię wydaje się na podstawie oceny danej dolegliwości czy nieprawidłowości oraz, w miarę potrzeby, na podstawie egzaminu praktycznego. Opinia taka musi także wskazywać rodzaj zmian, jakie trzeba przeprowadzić w pojeździe oraz ewentualny przyrząd ortopedyczny dla kierowcy, w zakresie, w jakim egzamin z zakresu umiejętności i zachowania wykazuje, że zastosowanie takiego przyrządu podczas jazdy nie stanowi zagrożenia.

8.2.

Prawa jazdy można wydawać oraz przedłużać okres ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie, które cierpią na postępującą dolegliwość, z zastrzeżeniem, że osoba niepełnosprawna poddaje się regularnym badaniom, w celu sprawdzenia, czy jest nadal zdolna do całkowicie bezpiecznego kierowania pojazdem.

W przypadku gdy niepełnosprawność nie ma charakteru postępującego, prawa jazdy można wydawać albo przedłużać okres ich ważności bez przeprowadzania regularnych kontrolnych badań lekarskich.

Grupa 2:

8.3.

Właściwy organ medyczny należycie rozważa dodatkowe ryzyka i zagrożenia, jakie mogą mieć miejsce w przypadku kierowania pojazdami przez osoby zaliczane do tej grupy.

CHOROBY UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO

9.

Wszelkie choroby, które mogą narażać osobę ubiegającą się o prawo jazdy po raz pierwszy lub kierowcę wnioskującego o przedłużenie okresu ważności prawa jazdy na nagłą niewydolność układu sercowo-naczyniowego, przy której nagłe osłabienie funkcji mózgowych stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa drogowego.

Grupa 1:

9.1.

Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców z poważną arytmią.

9.2.

Prawa jazdy można wydawać lub przedłużać okres ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców ze stymulatorem serca, z zastrzeżeniem opinii upoważnionego lekarza i regularnych kontrolnych badań lekarskich.

9.3.

Decyzję o wydaniu lub przedłużeniu okresu ważności prawa jazdy w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców cierpiących na nieprawidłowe ciśnienie tętnicze krwi podejmuje się na podstawie innych wyników badań, przy ocenie powiązanych komplikacji i zagrożenia, które mogliby stworzyć dla bezpieczeństwa drogowego.

9.4.

Ogólnie mówiąc, prawa jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu jego ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców cierpiących na dusznicę bolesną podczas odpoczynku albo w przypadku emocji. Wydanie prawa jazdy lub przedłużenie okresu jego ważności w przypadku osoby ubiegającej się o nie czy kierowcy cierpiącego na martwicę niedokrwienną mięśnia sercowego podlega opinii upoważnionego lekarza oraz, w razie konieczności, regularnym kontrolnym badaniom lekarskim.

Grupa 2:

9.5.

Właściwy organ medyczny należycie rozważa dodatkowe ryzyka i zagrożenia, jakie mogą mieć miejsce w przypadku kierowania pojazdami przez osoby zaliczane do tej grupy.

CUKRZYCA

10.

Prawa jazdy można wydawać lub przedłużać okres ich ważności w przypadku osób cierpiących na cukrzycę, z zastrzeżeniem opinii upoważnionego lekarza i regularnych kontrolnych badań lekarskich, właściwych dla każdego przypadku.

Grupa 2:

10.1.

Prawa jazdy można wydawać lub przedłużać okres ich ważności tylko w wyjątkowych przypadkach, w przypadku osób ubiegających się o prawo jazdy czy kierowców wnioskujących o przedłużenie okresu jego ważności, cierpiących na cukrzycę i wymagających leczenia insuliną oraz z zastrzeżeniem należycie uzasadnionej opinii upoważnionego lekarza i regularnych kontrolnych badań lekarskich.

SCHORZENIA NEUROLOGICZNE

11.

Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców cierpiących na poważne schorzenie neurologiczne, o ile do wniosku nie załączono opinii upoważnionego lekarza.

Zaburzenia neurologiczne związane z chorobami czy interwencją chirurgiczną skutkującą uszkodzeniem ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, prowadzącym do niedoborów czuciowych czy motorycznych oraz zakłócenia równowagi i koordynacji, muszą zostać odpowiednio rozpatrzone w zakresie skutków czynnościowych i zagrożenia postępującym charakterem schorzenia. W takich sytuacjach wydanie prawa jazdy lub przedłużenie okresu jego obowiązywania, w przypadku niebezpieczeństwa pogorszenia się stanu zdrowia, może podlegać okresowej ocenie.

12.

Napady padaczkowe lub inne nagłe zaburzenia stanu świadomości u osoby kierującej pojazdem z napędem silnikowym stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa drogowego.

Grupa 1:

12.1.

Prawo jazdy można wydać lub przedłużyć okres jego ważności pod warunkiem przeprowadzenia badania przez właściwy organ medyczny i z zastrzeżeniem regularnych kontrolnych badań lekarskich. Dany organ wydaje orzeczenie o stopniu zaawansowania epilepsji lub innych zaburzeń świadomości, klinicznej postaci choroby i jej postępującym charakterze (np. brak napadu od dwóch lat) oraz o przeprowadzonym leczeniu i jego wynikach.

Grupa 2:

12.2.

Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców cierpiących na napady padaczkowe lub nagłe zaburzenia świadomości albo narażonych na wystąpienie takich napadów czy zaburzeń.

ZABURZENIA PSYCHICZNE

Grupa 1:

13.1.

Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców cierpiących na:

—

poważne zaburzenia psychiczne, wrodzone lub spowodowane chorobą, urazem albo operacją neurochirurgiczną,

—

poważny niedorozwój umysłowy,

—

poważne zaburzenia zachowania spowodowane wiekiem; czy też zaburzenia osobowości mające negatywny wpływ na ocenę sytuacji, zachowanie lub zdolności adaptacyjne,

o ile do wniosku przedkładanego przez te osoby nie załączono opinii upoważnionego lekarza oraz, w razie konieczności, z zastrzeżeniem regularnych kontrolnych badań lekarskich.

Grupa 2:

13.2.

Właściwy organ medyczny należycie rozważa dodatkowe ryzyka i zagrożenia, jakie mogą mieć miejsce w przypadku kierowania pojazdami przez osoby zaliczane do tej grupy.

ALKOHOL

14.

Spożywanie alkoholu stanowi podstawowe zagrożenie dla bezpieczeństwa drogowego. W związku ze skalą problemu służby medyczne muszą wykazać się wyjątkową czujnością.

Grupa 1:

14.1.

Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców uzależnionych od alkoholu lub niebędących w stanie powstrzymać się od picia i kierowania pojazdem.

Osoby ubiegające się o prawo jazdy i kierowcy, którzy w przeszłości byli uzależnieni od alkoholu, mogą otrzymać prawo jazdy lub uzyskać przedłużenie okresu jego ważności po udowodnionym okresie abstynencji oraz z zastrzeżeniem opinii upoważnionego lekarza i regularnych kontrolnych badań lekarskich.

Grupa 2:

14.2.

Właściwy organ medyczny należycie rozważa dodatkowe ryzyka i zagrożenia, jakie mogą mieć miejsce w przypadku kierowania pojazdami przez osoby zaliczane do tej grupy.

LEKI I PRODUKTY LECZNICZE

15.

Nadużywanie:

Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców uzależnionych od substancji psychotropowych lub regularnie nadużywających takich substancji, niezależnie od kategorii prawa jazdy, o jaką się ubiegają.

Regularne zażywanie:

Grupa 1:

15.1.

Praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie czy kierowców, którzy regularnie zażywają substancje psychotropowe, w jakiejkolwiek postaci, które mogą obniżać zdolność bezpiecznego kierowania pojazdem, w przypadku gdy wchłaniane ilości mogą niekorzystnie wpływać na jazdę. Przepis niniejszy stosuje się w odniesieniu do wszystkich innych produktów leczniczych czy kombinacji produktów leczniczych, wpływających na zdolność kierowania pojazdem.

Grupa 2:

15.2.

Właściwy organ medyczny należycie rozważa dodatkowe ryzyka i zagrożenia, jakie mogą mieć miejsce w przypadku kierowania pojazdami przez osoby zaliczane do tej grupy.

ZABURZENIA FUNKCJI NEREK

Grupa 1:

16.1.

Prawa jazdy można wydawać lub przedłużać okres ich ważności w przypadku osób cierpiących na ostrą niewydolność nerek, z zastrzeżeniem opinii upoważnionego lekarza i regularnych kontrolnych badań lekarskich.

Grupa 2:

16.2.

Oprócz wyjątkowych przypadków, należycie uzasadnionych na podstawie opinii upoważnionego lekarza oraz z zastrzeżeniem regularnych kontrolnych badań lekarskich praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności w przypadku osób ubiegających się o nie albo kierowców cierpiących na ostrą i nieodwracalną niewydolność nerek.

PRZEPISY RÓŻNE

Grupa 1:

17.1.

Z zastrzeżeniem opinii upoważnionego lekarza oraz, w razie konieczności, regularnych kontrolnych badań lekarskich prawa jazdy można wydawać lub przedłużać okres ich ważności w przypadku osób z przeszczepionym organem albo sztucznym wszczepem, które wpływają na zdolność kierowania pojazdem.

Grupa 2:

17.2.

Właściwy organ medyczny należycie rozważa dodatkowe ryzyka i zagrożenia, jakie mogą mieć miejsce w przypadku kierowania pojazdami przez osoby zaliczane do tej grupy.

18.

Z zasady przyjmuje się, że w przypadku gdy osoby ubiegające się o prawo jazdy lub kierowcy cierpią na zaburzenie, które nie zostało wymienione w poprzednim ustępie, lecz może być lub skutkować czynnościową niezdolnością wpływającą na bezpieczeństwo za kierownicą, praw jazdy nie wydaje się ani nie przedłuża się okresu ich ważności, o ile do wniosku nie załączono opinii upoważnionego lekarza oraz, w razie konieczności, z zastrzeżeniem regularnych kontrolnych badań lekarskich.

ZAŁĄCZNIK IV

MINIMALNE STANDARDY OBOWIĄZUJĄCE OSOBY PRZEPROWADZAJĄCE PRAKTYCZNE EGZAMINY Z KIEROWANIA POJAZDEM

1.   Zakres wiedzy i umiejętności obowiązujący egzaminatora przeprowadzającego egzamin praktyczny

1.1

Osoba uprawniona do dokonywania praktycznej oceny umiejętności kandydata w kierowaniu pojazdem silnikowym musi posiadać wiedzę, umiejętności i orientację w odniesieniu do zagadnień wymienionych w pkt. 1.2 — 1.6.

1.2

Egzaminator musi posiadać wiedzę i umiejętności, których zakres pozwala na ocenę umiejętności kandydata ubiegającego się o uprawnienia kategorii odpowiadającej odbywanemu egzaminowi praktycznemu.

1.3

Wiedza i orientacja w dziedzinie kierowania pojazdem i dokonywania oceny:

—

teoria zachowania podczas jazdy;

—

dostrzeganie zagrożeń i unikanie wypadków;

—

program kursu, na którym opierają się kryteria oceny podczas egzaminu praktycznego;

—

wymogi egzaminu praktycznego;

—

odpowiednie przepisy z dziedziny ruchu drogowego, w tym odpowiednie prawodawstwo UE i ustawodawstwo krajowe, jak i wytyczne jego interpretacji;

—

teoria i techniki dokonywania oceny;

—

jazda defensywna.

1.4

Umiejętności dokonywania oceny:

—

zdolność dokładnego obserwowania, kontrolowania i oceniania całokształtu zachowań kandydata, a w szczególności:

—

poprawne i kompleksowe rozpoznawanie sytuacji niebezpiecznych;

—

trafna ocena przyczyn i prawdopodobnych skutków takich sytuacji;

—

nabycie wiedzy i umiejętności oraz rozpoznawanie błędów;

—

konsekwentne przestrzeganie jednolitych kryteriów oceny;

—

szybkie przyswajanie informacji oraz określanie informacji najważniejszych;

—

przewidywanie, diagnozowanie potencjalnych problemów oraz opracowywanie strategii rozwiązywania ich;

—

sprawne przekazywanie konstruktywnej oceny i komentarzy.

1.5

Własne umiejętności w zakresie kierowania pojazdami:

—

Osoba upoważniona do przeprowadzania egzaminu praktycznego na daną kategorię prawa jazdy musi sama prezentować stale wysoki poziom umiejętności w kierowaniu pojazdem danego typu.

1.6

Jakość obsługi klienta:

—

ustalenie, czego kandydat może spodziewać się podczas egzaminu, i przekazanie mu tej informacji;

—

jasne wyrażanie się, przy użyciu treści, stylu i języka odpowiednio dobranego do słuchaczy oraz sytuacji, a także odpowiadanie na pytania kandydatów;

—

jasne informowanie o wynikach egzaminu wraz z komentarzem;

—

odnoszenie się do kandydatów z szacunkiem, bez wyróżniania ani dyskryminowania kogokolwiek.

1.7

Wiedza na temat technicznego wyposażenia pojazdu i mechaniki ruchu:

—

wiedza na temat technicznego wyposażenia, np. układu kierowniczego, opon, hamulców, świateł, zwłaszcza w przypadku motocykli i samochodów ciężarowych;

—

zasady bezpieczeństwa dotyczące ładunku,

—

znajomość mechaniki ruchu pojazdu (prędkość, tarcie, dynamika, energia itp.).

1.8

Kierowanie pojazdem w sposób ekonomiczny pod względem zużycia paliwa oraz przyjazny środowisku.

2.   Warunki ogólne

2.1.

Osoba przeprowadzająca egzamin na prawo jazdy kategorii B:

a)

musi posiadać prawo jazdy kategorii B od co najmniej 3 lat;

b)

musi mieć ukończone 23 lata;

c)

musi uzyskać kwalifikacje podstawowe, o których mowa w pkt. 3 niniejszego załącznika, a następnie odbyć cykl kontroli w zakresie zapewnienia jakości oraz uczestniczyć w szkoleniach okresowych, zgodnie z pkt. 4 niniejszego załącznika;

d)

musi posiadać wykształcenie zawodowe pozwalające na uzyskanie co najmniej poziomu 3, zdefiniowanego w decyzji Rady 85/368/EWG z dnia 16 lipca 1985 r. w sprawie porównywalności kwalifikacji wynikających z kształcenia zawodowego między Państwami Członkowskimi Wspólnoty Europejskiej (1);

e)

nie może równocześnie wykonywać działalności zarobkowej jako instruktor nauki jazdy w szkole nauki jazdy.

2.2.

Osoba przeprowadzająca egzamin na prawo jazdy innych kategorii:

a)

musi posiadać prawo jazdy odpowiedniej kategorii lub równoważny zakres wiedzy uzyskany dzięki odpowiednim kwalifikacjom zawodowym;

b)

musi uzyskać kwalifikacje podstawowe, o których mowa w pkt. 3 niniejszego załącznika, a następnie odbyć cykl kontroli w zakresie zapewnienia jakości oraz uczestniczyć w szkoleniach okresowych, zgodnie z pkt. 4 niniejszego załącznika;

c)

musi być wykwalifikowanym egzaminatorem na prawo jazdy kategorii B od co najmniej 3 lat; okres ten może nie być egzekwowany, o ile dany egzaminator jest w stanie wykazać, że:

—

od co najmniej pięciu lat kieruje pojazdami danej kategorii, lub;

—

jego praktyczne i teoretyczne umiejętności kierowania pojazdami uzyskały ocenę wyższą niż ta, która wymagana jest dla uzyskania prawa jazdy, co czyni tym samym wyżej wspomniany wymóg niepotrzebnym;

d)

musi posiadać wykształcenie zawodowe pozwalające na uzyskanie co najmniej poziomu 3, zdefiniowanego w decyzji Rady 85/368/EWG;

e)

nie może równocześnie wykonywać działalności zarobkowej jako instruktor nauki jazdy w szkole nauki jazdy.

2.3   Uprawnienia równoważne

2.3.1

Państwa Członkowskie mogą upoważnić egzaminatora do przeprowadzania egzaminów praktycznych na kategorie AM, A1, A2 oraz A, jeśli ten zdobył kwalifikacje podstawowe, o których mowa w pkt. 3, w zakresie jednej z wymienionych kategorii.

2.3.2

Państwa Członkowskie mogą upoważnić egzaminatora do przeprowadzania egzaminów praktycznych na kategorie C1, C, D1 oraz D, jeśli ten zdobył kwalifikacje podstawowe, o których mowa w pkt. 3, w zakresie jednej z wymienionych kategorii.

2.3.3

Państwa Członkowskie mogą upoważnić egzaminatora do przeprowadzania egzaminów praktycznych na kategorie BE, C1E, CE, D1E oraz DE, jeśli ten zdobył kwalifikacje podstawowe, o których mowa w pkt. 3, w zakresie jednej z wymienionych kategorii.

3.   Zdobywanie kwalifikacji podstawowych

3.1   Szkolenie podstawowe

3.1.1

Uprawnienia do przeprowadzania egzaminów praktycznych na prawo jazdy mogą być przyznane dopiero po pomyślnym ukończeniu przez kandydata na egzaminatora takiego programu szkoleń, jaki Państwo Członkowskie określi jako wystarczający do uzyskania wiedzy i umiejętności wymienionych w pkt. 1.

3.1.2

Państwa Członkowskie muszą określić, czy zakres danego programu szkoleń pozwoli na uzyskanie uprawnień do przeprowadzania egzaminów praktycznych na jedną kategorię prawa jazdy czy też większą ich liczbę.

3.2.   Egzaminy

3.2.1

Uprawnienia do przeprowadzania egzaminów praktycznych na prawo jazdy mogą być przyznane dopiero po wykazaniu przez kandydata na egzaminatora, że w stopniu zadowalającym posiada wiedzę, umiejętności, orientację oraz zdolności w zakresie zagadnień wymienionych w pkt. 1.

3.2.2

Państwa Członkowskie kierują przebiegiem egzaminów, które mają należycie –z pedagogicznego punktu widzenia — ocenić wiedzę i umiejętności kandydata określone w pkt. 1, a zwłaszcza w pkt. 1.4. Egzaminy muszą obejmować komponent teoretyczny, jak i praktyczny. W stosownych przypadkach ocena może opierać się na testach komputerowych. Określenie szczegółów co do rodzaju oraz długości jakichkolwiek testów i sprawdzianów wchodzących w skład egzaminów pozostaje w gestii poszczególnych Państw Członkowskich.

3.2.3

Państwa Członkowskie muszą określić, czy zakres danego egzaminu pozwoli na uzyskanie uprawnień do przeprowadzania egzaminów praktycznych na jedną kategorię prawa jazdy czy też większą ich liczbę.

4.   Zapewnienie jakości i szkolenia okresowe

4.1   Zapewnienie jakości

4.1.1

Państwa Członkowskie wdrażają takie procedury kontroli nad zapewnieniem jakości, jakie pozwolą na utrzymanie standardów obowiązujących egzaminatorów.

4.1.2

Procedury kontroli nad zapewnieniem jakości powinny obejmować nadzór nad egzaminatorami w trakcie pracy, ich dalsze szkolenie oraz przedłużanie ważności uprawnień, ich stały rozwój zawodowy, a także okresowy przegląd wyników przeprowadzonych przez nich egzaminów praktycznych.

4.1.3

Państwa członkowskie muszą zapewnić, aby każdy egzaminator podlegał rocznemu nadzorowi w ramach procedur kontroli nad zapewnieniem jakości, które wymieniono w pkt. 4.1.2. Ponadto państwa członkowskie muszą dopilnować, aby każdy egzaminator poddany był co 5 lat inspekcji w trakcie przeprowadzania egzaminu; łączny czas inspekcji wynosi co najmniej pół dnia, co pozwala na obserwację kilku egzaminów. Po zdiagnozowaniu problemów, należy podjąć działania naprawcze. Osoba sprawująca nadzór musi posiadać stosowne po temu uprawnienia nadane przez państwo członkowskie.

4.1.4

Państwa członkowskie mogą wprowadzić zasadę, że jeśli egzaminator uprawniony do przeprowadzania egzaminów praktycznych na więcej niż jedną kategorię przejdzie nadzór w zakresie egzaminów na jedną kategorię, nie musi być poddawany nadzorowi w innych kategoriach.

4.1.5

Praca egzaminatorów musi być monitorowana i nadzorowana przez organ uprawniony przez państwo członkowskie, tak aby zapewnić właściwy i spójny system oceny.

4.2   Szkolenie okresowe

4.2.1

Państwa Członkowskie czuwają nad tym, by zachowanie uprawnień przez osoby przeprowadzające egzaminy praktyczne, bez względu na liczbę kategorii posiadanych uprawnień, wiązało się z odbyciem przez te osoby:

—

minimalnego regularnego szkolenia okresowego trwającego w sumie cztery dni w okresie dwóch lat w celu:

—

utrzymania i odświeżenia koniecznej wiedzy oraz umiejętności przeprowadzania egzaminów;

—

uaktualnienia swojej wiedzy i umiejętności pod kątem wymogów własnego zawodu;

—

sprawdzenia, czy egzaminator utrzymuje sprawiedliwe i jednolite kryteria przeprowadzania egzaminów;

—

minimalnego szkolenia okresowego trwającego w sumie co najmniej pięć dni w okresie pięciu lat;

—

w celu rozwijania i utrzymania koniecznych umiejętności praktycznych w kierowaniu pojazdami.

4.2.2

Państwa Członkowskie stosują właściwe środki, by tym egzaminatorom, którzy w świetle wdrożonego systemu kontroli nad zapewnieniem jakości wykazują poważne niedociągnięcia, zapewnić możliwie szybko odpowiednie szkolenie.

4.2.3

Szkolenia okresowe mogą przyjąć formę wykładu, lekcji, nauczania konwencjonalnego lub wspomaganego elektronicznie, oraz mogą odbywać się indywidualnie lub grupowo. Mogą obejmować przedłużenie ważności uprawnień w stopniu, jaki Państwa Członkowskie uznają za odpowiedni.

4.2.4

Państwa Członkowskie mogą wprowadzić zasadę, że jeśli egzaminator uprawniony do przeprowadzania egzaminów praktycznych na więcej niż jedną kategorię przejdzie szkolenia okresowe w zakresie egzaminów na jedną kategorię, nie musi być poddawany szkoleniom okresowym w innych kategoriach, o ile spełniony jest wymóg określony w pkt. 4.2.5.

4.2.5

Egzaminator, który nie przeprowadzał egzaminów na daną kategorię przez ostatnie 24 miesiące, może uzyskać pozwolenie na przeprowadzanie egzaminów praktycznych na tę kategorię, pod warunkiem że przejdzie odpowiednią weryfikację kwalifikacji. Weryfikacja taka może się odbyć w ramach szkoleń określonych w pkt. 4.2.1.

5.   Uzyskane prawa

5.1.

W przypadku osób, które uzyskały uprawnienia do przeprowadzania egzaminów praktycznych bezpośrednio przed wejściem w życie niniejszych przepisów, Państwa Członkowskie mogą zezwolić im na dalsze przeprowadzanie egzaminów praktycznych, mimo że nie uzyskały one swoich uprawnień zgodnie z warunkami ogólnymi określonymi w pkt. 2 lub procedurą nabywania kwalifikacji podstawowych określoną w pkt. 3.

5.2.

Tacy egzaminatorzy podlegają jednak zwykłym procedurom nadzoru oraz kontroli nad zapewnieniem jakości określonym w pkt. 4.

(1)  Dz.U. L 199 z 31.7.1985, str. 56.

ZAŁĄCZNIK V

MINIMALNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE SZKOLENIA I EGZAMINOWANIA KIEROWCÓW W ZAKRESIE KIEROWANIA ZESPOŁEM POJAZDÓW ZDEFINIOWANYM W ART. 4 UST. 4 LIT. B) AKAPIT DRUGI

1.

Państwa Członkowskie stosują konieczne środki zmierzające do:

—

zatwierdzenia i nadzorowania szkoleń przewidzianych w art. 7 ust. 1 lit. d) lub

—

zorganizowania egzaminu umiejętności i zachowania na drodze przewidzianego w art. 7 ust. 1 lit. d).

2.1.

Czas trwania szkolenia dla kierowców

—

co najmniej 7 godzin.

3.

Tematyka szkolenia dla kierowców

Szkolenie obejmuje swym zakresem wiedzę, umiejętności oraz zachowania opisane w załączniku II pkt. 2 i 7. Szczególną uwagę należy zwrócić na:

—

mechanikę ruchu pojazdów, kryteria bezpieczeństwa, pojazd ciągnący i przyczepę (mechanizm sprzęgający), bezpieczeństwo ładunku oraz urządzenia zabezpieczające;

Praktyczna część szkolenia obejmuje swym zakresem następujące manewry: przyspieszanie, zwalnianie, cofanie, hamowanie, długość drogi hamowania, zmiana pasa ruchu, hamowanie awaryjne i manewr uniku, stabilizacja toru jazdy przyczepy, rozprzęganie przyczepy i jej ponowne sprzęganie z pojazdem silnikowym, parkowanie;

—

Każdy uczestnik szkolenia musi wykonać część praktyczną oraz zaprezentować na drogach publicznych swoje umiejętności i zachowania;

—

Zespoły pojazdów użyte do szkolenia należą do tej samej kategorii co uprawnienia, o jakie ubiegają się kandydaci.

4.

Czas trwania i tematyka egzaminu umiejętności i zachowania na drodze

Czas trwania egzaminu oraz długość przejechanej drogi muszą pozwalać na ocenę umiejętności i zachowań określonych w pkt 3 niniejszego załącznika.

ZAŁĄCZNIK VI

MINIMALNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE SZKOLENIA I EGZAMINOWANIA KIEROWCÓW W ZAKRESIE KIEROWANIA MOTOCYKLAMI KATEGORII A (STOPNIOWY DOSTĘP)

1.

Państwa Członkowskie stosują konieczne środki zmierzające do:

—

zatwierdzenia i nadzorowania szkoleń przewidzianych w art. 7 ust. 1 lit. c) lub

—

opracowania egzaminu umiejętności i zachowania na drodze przewidzianego w art. 7 ust. 1 lit. d).

2.

Czas trwania szkolenia dla kierowców

—

co najmniej 7 godzin.

3.

Tematyka szkolenia dla kierowców

—

Szkolenie obejmuje swym zakresem wszystkie zagadnienia wymienione w załączniku II pkt. 6.

—

Każdy uczestnik szkolenia musi wykonać część praktyczną oraz zaprezentować na drogach publicznych własne umiejętności i zachowania;

—

Motocykle użyte do szkolenia należą do tej samej kategorii co uprawnienia, o jakie ubiegają się kandydaci.

4.

Czas trwania i tematyka egzaminu umiejętności i zachowania na drodze

Czas trwania egzaminu oraz długość przejechanej drogi muszą pozwalać na ocenę umiejętności i zachowań określonych w ust. 3 niniejszego załącznika.

ZAŁĄCZNIK VII

Część A

UCHYLONA DYREKTYWA Z KOLEJNYMI ZMIANAMI

(o której mowa w art. 17)

Dyrektywa Rady 91/439/EWG (1)

(Dz.U. L 237 z 24.8.1991, str. 1)

Dyrektywa Rady 94/72/WE

(Dz.U. L 337 z 24.12.1994, str. 86)

Dyrektywa Rady 96/47/WE

(Dz.U. L 235 z 17.9.1996, str. 1)

Dyrektywa Rady 97/26/WE

(Dz.U. L 150 z 7.6.1997, str. 41)

Dyrektywa Komisji 2000/56/WE

(Dz.U. L 237 z 21.9.2000, str. 45)

Dyrektywa 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, tylko art. 10 ust. 2

(Dz.U. L 226 z 10.9.2003, str. 4)

Rozporządzenie (WE) nr 1882/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, tylko załącznik II, pkt. 24

(Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 1)

Część B

OSTATECZNE TERMINY TRANSPOZYCJI DO PRAWA KRAJOWEGO I ZASTOSOWANIA

(określone w art. 17)

Dyrektywa

Ostateczny termin transpozycji

Data zastosowania:

Dyrektywa 91/439/EWG

1 lipca 1994 r.

1 lipca 1996 r.

Dyrektywa 94/72/WE

—

1 stycznia 1995 r.

Decyzja 96/427/WE

—

16 lipca 1996 r.

Dyrektywa 96/47/WE

1 lipca 1996 r.

1 lipca 1996 r.

Dyrektywa 97/26/WE

1 stycznia 1998 r.

1 stycznia 1998 r.

Dyrektywa 2000/56/WE

30 września 2003 r.

30 września 2003 r., 30 września 2008 r. (załącznik II, pkt 6.2.5) i 30 września 2013 r. (załącznik II pkt 5.2)

Dyrektywa 2003/59/WE

10 września 2006 r.

10 września 2008 r. (transport pasażerski) i 10 września 2009 r. (transport towarowy)

(1)  Dyrektywa 91/439/EWG została również zmieniona przez następujący akt, który nie został uchylony: Akt Przystąpienia z 1994 r.

ZAŁĄCZNIK VIII

TABELA KORELACJI

Dyrektywa 91/439/EWG

Niniejsza dyrektywa

Artykuł 1 ustęp 1 zdanie pierwsze

Artykuł 1 ustęp 1 zdanie pierwsze

Artykuł 1 ustęp 1 zdanie drugie

-

-

Artykuł 1 ustęp 2

Artykuł 1 ustęp 2

Artykuł 2 ustęp 1

-

Artykuł 2 ustęp 2

Artykuł 1 ustęp 3

-

Artykuł 2 ustęp 1

Artykuł 3 ustęp 1 zdanie drugie

Artykuł 2 ustęp 2

Artykuł 3 ustęp 1

 

Artykuł 3 ustęp 2

 

Artykuł 3 ustęp 3

Artykuł 2 ustęp 3

-

Artykuł 2 ustęp 4

-

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy fraza wprowadzająca

Artykuł 4 ustęp 1 zdanie pierwsze

-

Artykuł 4 ustęp 2 tiret pierwsze

-

Artykuł 4 ustęp 2 tiret drugie

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy tiret pierwsze

Artykuł 4 ustęp 3 tiret pierwsze

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy tiret drugie

Artykuł 4 ustęp 4 litera b) akapit pierwszy

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy tiret trzecie

Artykuł 4 ustęp 4 litera b) akapit drugi

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy tiret czwarte

Artykuł 4 ustęp 4 litera c)

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy tiret piąte

Artykuł 4 ustęp 4 litera f)

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy tiret szóste

Artykuł 4 ustęp 4 litera g)

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy tiret siódme

Artykuł 4 ustęp 4 litera j)

Artykuł 3 ustęp 1 akapit pierwszy tiret ósme

Artykuł 4 ustęp 4 litera k)

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy fraza wprowadzająca

-

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy tiret pierwsze

Artykuł 4 ustęp 3 litera a)

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy tiret drugie

Artykuł 4 ustęp 4 litera a)

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy tiret trzecie

Artykuł 4 ustęp 4 litera d)

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy tiret czwarte

Artykuł 4 ustęp 4 litera e)

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy tiret piąte

Artykuł 4 ustęp 4 litera h)

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy tiret szóste fraza wprowadzająca

Artykuł 4 ustęp 4 litera i)

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy tiret szóste subtiret pierwsze

-

Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy tiret drugie subtiret drugie

-

Artykuł 3 ustęp 3 fraza wprowadzająca

-

Artykuł 3 ustęp 3 tiret pierwsze

Artykuł 4 ustęp 1 zdanie trzecie

Artykuł 3 ustęp 3 tiret drugie punkt 1

Artykuł 4 ustęp 3 tiret drugie

Artykuł 3 ustęp 3 tiret drugie punkt 2

-

Artykuł 3 ustęp 3 tiret trzecie

Artykuł 4 ustęp 3 tiret pierwsze

Artykuł 3 ustęp 3 tiret czwarte

Artykuł 4 ustęp 4 tiret pierwsze

Artykuł 3 ustęp 3 tiret piąte

Artykuł 4 ustęp 4 tiret drugie

-

Artykuł 4 ustęp 3

Artykuł 3 ustęp 4

-

Artykuł 3 ustęp 5

-

Artykuł 3 ustęp 6

Artykuł 4 ustęp 5 zdanie pierwsze

-

Artykuł 5 ustęp 5 zdanie drugie

Artykuł 4

Artykuł 5

Artykuł 5 ustęp 1

Artykuł 6 ustęp 1

Artykuł 5 ustęp 1 litera a)

Artykuł 6 ustęp 1 litera a)

Artykuł 5 ustęp 1 litera b)

Artykuł 6 ustęp 1 litera b)

Artykuł 5 ustęp 2 fraza wprowadzająca

Artykuł 6 ustęp 2 fraza wprowadzająca

Artykuł 5 ustęp 2 litera a)

Artykuł 6 ustęp 2 litera a)

Artykuł 5 ustęp 2 litera b)

Artykuł 6 ustęp 2 litera b)

-

Artykuł 6 ustęp 2 litera c)

-

Artykuł 6 ustęp 2 litera d)

-

Artykuł 6 ustęp 2 litera e)

-

Artykuł 6 ustęp 2 litera f)

Artykuł 5 ustęp 3

-

Artykuł 5 ustęp 4

Artykuł 6 ustęp 4

Artykuł 6 ustęp 1 fraza wprowadzająca

Artykuł 4 ustęp 1 zdanie pierwsze

Artykuł 6 ustęp 1 litera a) tiret pierwsze

Artykuł 4 ustęp 3 litera a) tiret trzecie

Artykuł 6 ustęp 1 litera a) tiret drugie

Artykuł 4 ustęp 4 litera a) tiret drugie

Artykuł 6 ustęp 1 litera b) tiret pierwsze

Artykuł 4 ustęp 3 litera b) tiret drugie

 

Artykuł 4 ustęp 3 litera c) tiret drugie

Artykuł 6 ustęp 1 litera b) tiret drugie alternatywa pierwsza

Artykuł 4 ustęp 4 litera b) akapit piąty

Artykuł 6 ustęp 1 litera b) tiret drugie alternatywa druga

Artykuł 4 ustęp 4 litera c) tiret drugie

Artykuł 6 ustęp 1 litera b) tiret trzecie alternatywa pierwsza i druga

Artykuł 4 ustęp 4 litera g) tiret drugie

Artykuł 6 ustęp 1 litera b) tiret trzecie alternatywa trzecia i czwarta

Artykuł 4 ustęp 4 litera e) tiret trzecie

Artykuł 6 ustęp 1 litera c) tiret pierwsze alternatywa pierwsza i druga

Artykuł 4 ustęp 4 litera k) tiret drugie

Artykuł 6 ustęp 1 litera c) tiret pierwsze alternatywa trzecie i czwarta

Artykuł 4 ustęp 4 litera i) tiret drugie

Artykuł 6 ustęp 2

Artykuł 4 ustęp 6 akapit pierwszy

-

Artykuł 4 ustęp 6 akapit drugi

Artykuł 6 ustęp 3

Artykuł 4 ustęp 6 akapit trzeci i czwarty

Artykuł 7 ustęp 1 fraza wprowadzająca

Artykuł 7 ustęp 1 fraza wprowadzająca

Artykuł 7 ustęp 1 litera a)

Artykuł 7 ustęp 1 litera a)

-

Artykuł 7 ustęp 1 litera b)

-

Artykuł 7 ustęp 1 litera c)

-

Artykuł 7 ustęp 1 litera d)

Artykuł 7 ustęp 1 litera b)

Artykuł 7 ustęp 1 litera e)

Artykuł 7 ustęp 2

-

Artykuł 7 ustęp 3

-

-

Artykuł 7 ustęp 2

-

Artykuł 7 ustęp 3

Artykuł 7 ustęp 4

Artykuł 7 ustęp 4

Artykuł 7 ustęp 5

Artykuł 7 ustęp 5 litera a)

-

Artykuł 7 ustęp 5 litera b)

-

Artykuł 7 ustęp 5 litera c)

-

Artykuł 7 ustęp 5 litera d)

Artykuł 7a ustęp 1

-

Artykuł 7a ustęp 2

Artykuł 8

Artykuł 7b

Artykuł 9

-

Artykuł 10

Artykuł 8

Artykuł 11

Artykuł 9

Artykuł 12

Artykuł 10

Artykuł 13 ustęp 1

-

Artykuł 13 ustęp 2

Artykuł 11

Artykuł 14

Artykuł 12 ustęp 1

-

Artykuł 12 ustęp 2

-

Artykuł 12 ustęp 3

Artykuł 15

-

Artykuł 16

Artykuł 13

Artykuł 17 akapit pierwszy

-

Artykuł 17 akapit drugi

-

Artykuł 18

Artykuł 14

Artykuł 19

Załącznik I

-

Załącznik Ia

Załącznik I

Załącznik II

Załącznik II

Załącznik III

Załącznik III

-

Załącznik IV

-

Załącznik V

-

Załącznik VI

UZASADNIENIE RADY

I.   WSTĘP

Komisja przyjęła swój wniosek w dniu 21 października 2003 r.

W dniu 23 lutego 2005 r. Parlament Europejski przyjął opinię w pierwszym czytaniu.

W dniu 18 września 2006 r. Rada przyjęła wspólne stanowisko zgodnie z art. 251 traktatu.

Wykonując swoją pracę Rada uwzględniła także opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1)

II.   ANALIZA WSPÓLNEGO STANOWISKA

Wspólne stanowisko jest wynikiem nieformalnych rozmów Parlamentu Europejskiego, Komisji i Rady. Pomimo przeformułowania wniosku, aby uczynić go bardziej logicznym i czytelnym, tekst wspólnego stanowiska zawiera w zasadzie wszystkie istotne elementy zaproponowane przez Komisję.

Uzgodniono jednak wprowadzenie pewnych zmian, które odzwierciedlają wątpliwości podniesione przez Parlament po pierwszym czytaniu (np. kwestia obowiązkowej wymiany wszystkich obowiązujących praw jazdy) lub kwestie poruszone przez Radę.

W swej obecnej postaci wspólne stanowisko odpowiada zamiarowi trzech instytucji, które pragnęły przekształcenia obowiązującej dyrektywy i dodania niezbędnych przepisów, tak by sprostać wymogom wyjątkowej mobilności społeczeństwa w rozszerzonej Unii Europejskiej (np. jeden typ dokumentu w całej Wspólnocie), a jednocześnie by wzmocnić środki zapobiegające fałszerstwom i poprawić bezpieczeństwo ruchu drogowego. We wspólnym stanowisku poruszone więc zostały następujące istotne kwestie:

—

zmiana klasyfikacji zespołów pojazdów złożonych z pojazdu ciągnącego oraz przyczepy (art. 4 ust. 4 lit. b) i nast.);

—

system dostępu do praw jazdy obowiązujących na motocykle (art. 4 ust. 3 i nast.),

—

zasada „jedna osoba — jedno prawo jazdy” (art. 7 ust. 5 i art. 11 ust. 4),

—

obowiązkowa wymiana wszystkich obowiązujących już dokumentów prawa jazdy (art. 3 ust. 3 i nast.).

(i)   Zmiana klasyfikacji zespołów pojazdów złożonych pojazdu ciągnącego oraz przyczepy

W odniesieniu do zespołów pojazdów złożonych z pojazdu ciągnącego oraz przyczepy zaliczanych do kategorii B Komisja zaproponowała przeniesienie wszystkich takich zespołów z przyczepami o masie powyżej 750 kg do kategorii BE. Parlament i Rada uznały, że przepis taki jest zbyt surowy zważywszy na fakt, iż pokaźna liczba nawet „lekkich” przyczep kempingowych już przekracza ten limit wagowy ze względu na wyposażenie wnętrza. Jednakże aby zadośćuczynić wymogom bezpieczeństwa ruchu drogowego, unikając przy tym dodatkowego obciążenia dla obywateli, oba organy prawodawcze postanowiły wprowadzić przepis, który stanowi, że w kategorii B maksymalna dopuszczalna masa dla zespołów pojazdów złożonych z pojazdu ciągnącego oraz przyczepy wynosi 4 250 kg. W przypadku, gdy masa takiego zespołu przekracza 3 500 kg, organy krajowe wymagają dodatkowego szkolenia lub zdania egzaminu umiejętności oraz zachowania na drodze, lub też spełnienia obu tych wymogów. W nowym załączniku do dyrektywy (załączniku V) określono wymogi w zakresie szkolenia i egzaminu praktycznego.

Dzięki temu przepisowi i przy jednoczesnym poszanowaniu zasad homologacji typu dla pojazdów Parlament i Rada chcą mieć pewność, że:

—

masa pojazdu ciągnącego nie przekroczy limitu 3 500 kg,

—

nie zostanie przekroczona obowiązująca maksymalna masa wynosząca 4 250 kg (3 500 kg + 750 kg);

jednocześnie zasady dotyczące zespołu pojazdów stają się elastyczniejsze i bardziej przejrzyste dla obywateli.

W odniesieniu do kategorii BE oba organy prawodawcze uzgodniły, że maksymalna dopuszczalna masa przyczepy wynosić będzie 3 500 kg. Zespoły złożone z pojazdu ciągnącego należącego do kategorii B i z przyczepy, której masa przekracza 3 500 kg, mogą być prowadzone wyłącznie przez osoby posiadające prawo jazdy kategorii C1E.

(ii)   System dostępu do praw jazdy obowiązujących na motocykle

Z myślą o poprawie bezpieczeństwa ruch drogowego, a także aby mobilność była równoznaczna z bezpieczeństwem, trzy instytucje osiągnęły porozumienie co do zasady stopniowego dostępu do praw jazdy obowiązujących na motocykle oraz co do wzajemnego uznawania wieku, w którym można uzyskać prawo jazdy. Trzy instytucje zadecydowały również o wprowadzeniu specjalnej kategorii dla motorowerów (kategorii AM), w której przypadku prawo jazdy można uzyskać w wieku 16 lat po zdaniu egzaminu teoretycznego. Państwa członkowskie mogą nałożyć dodatkowe wymogi i postanowić o zastosowaniu również do kategorii AM zasady stopniowego dostępu.

Jeśli chodzi o dalszą poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego i obniżenie wysokiej liczby wypadków wśród młodych lub początkujących kierowców motocykli, Parlament i Rada zastosowały zaproponowaną przez Komisję zasadę etapowego (bądź stopniowego) dostępu do motocykli o wyższych parametrach. I tak instytucje ustaliły na 16 lat dolną granicę wieku dla prowadzących motocykle zaliczane do kategorii A1 (lekkie motocykle) i na 18 lat — dla prowadzących motocykle kategorii A2 (motocykle o średnich rozmiarach/masie). Odstęp dwóch lat musi być również zachowany, jeśli państwo członkowskie zadecyduje o przyznaniu kierowcom dostępu bezpośrednio do kategorii A1 dopiero po ukończeniu 17 lub 18 roku życia. Jeśli ubiegający się o prawo jazdy uzyskał dwuletnie doświadczenie w kierowaniu motocyklami kategorii A1, musi zdać egzamin umiejętności oraz zachowania na drodze lub ukończyć szkolenie, by móc kierować motocyklami należącymi do kategorii A2.

Dolną granicę wieku dla kategorii A (motocykle ciężkie) ustalono na 20 lat, pod warunkiem że ubiegający się o prawo jazdy uzyskał dwuletnie doświadczenie w prowadzeniu motocykla kategorii A2 i zdał egzamin umiejętności oraz zachowania na drodze lub ukończył szkolenie.

W odniesieniu do motocykli o największej mocy silnika trzy instytucje postanowiły nie stosować zasady stopniowego dostępu i ustaliły jednolitą dolną granicę wieku — 24 lata — w całej Wspólnocie, tym samym uwzględniając brak doświadczenia ubiegającego się o prawo jazdy.

(iii)   zasada „jedna osoba — jedno prawo jazdy”;

Fałszowanie praw jazdy jest zjawiskiem dobrze znanym organom policyjnym państw członkowskich. Różne rodzaje fałszerstw obejmują wiele czynności począwszy od handlu samym dokumentem aż po bezprawne uzyskiwanie wtórników oraz uzyskiwanie nowego prawa jazdy w innym państwie członkowskim podczas gdy w państwie członkowskim pochodzenia dany kierowca ma zakaz prowadzenia pojazdów.

W związku z tym Parlament i Rada w pełni popierają stosowaną przez Komisję zasadę „jedna osoba — jedno prawo jazdy” w celu uniknięcia tego rodzaju fałszerstw w przyszłości. Wspólne stanowisko potwierdza zatem zasadę, że jedna osoba może posiadać tylko jedno prawo jazdy. Dodatkowo, oprócz obowiązku regularnego przedłużania okresu ważności tego dokumentu, wprowadza także nowy przepis, który nakłada na państwo członkowskie obowiązek:

—

odmowy wydania prawa jazdy, jeśli stwierdzi ono, że osoba ubiegająca się o nie posiada już prawo jazdy;

—

oraz — przy wydawaniu prawa jazdy, jego wtórnika, przy przedłużaniu okresu ważności prawa jazdy lub wymianie prawa jazdy — obowiązek podjęcia kontaktu z innymi państwami członkowskimi w celu zweryfikowania, czy nie istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba ubiegająca się już jest posiadaczem innego prawa jazdy;

Państwa członkowskie będą także zobowiązane do odmowy wydania prawa jazdy lub uznania ważności prawa jazdy osobie, której prawo jazdy zostało ograniczone, zawieszone lub cofnięte w innym państwie członkowskim.

Powyższe trzy instytucje uzgodniły utworzenie sieci informacji o prawach jazdy, aby usprawnić współpracę pomiędzy organami państw członkowskich oraz ułatwić kontrole.

W obecnej wersji wspólne stanowisko zawiera także minimalne normy zapewniające wysoki poziom zabezpieczeń prawa jazdy jako dokumentu oraz przepis pozwalający państwom członkowskim na umieszczenie w nim mikrochipa.

(iv)   Obowiązkowa wymiana wszystkich obowiązujących dokumentów prawa jazdy

Komisja w swoim wniosku przedstawiła nowy wzór prawa jazdy, które docelowo powinno stać się jedynym wzorem znajdującym się w obiegu na terytorium Wspólnoty. Komisja przedstawiła również przepisy wprowadzające ograniczony administracyjny okres ważności wszystkich nowych praw jazdy wydanych po wejściu w życie niniejszej dyrektywy. Ten ograniczony administracyjny okres ważności miałby zastosowanie do wszystkich kategorii pojazdów. We wniosku Komisji nie przewidziano obowiązkowej wymiany obowiązujących praw jazdy.

Wyrażając zgodę na wprowadzenie nowego wzoru wspólnotowego prawa jazdy oraz obowiązkowego przedłużania okresu ważności tego dokumentu, Parlament i Rada postanowiły pójść dalej i uzgodniły przepis stanowiący, że wszystkie dokumenty prawa jazdy wydane przed dniem obowiązywania obecnej dyrektywy, które zachowują swoją ważność i znajdują się w obiegu, będą podlegały wymianie na nowy wzór prawa jazdy nie później niż 26 lat po wejściu w życie niniejszej dyrektywy. Tym samym obydwie instytucje stanowiące prawo dbają o to, by od pewnego momentu na terytorium całej Wspólnoty stosowano jednolity wzór prawa jazdy.

(v)   Inne kwestie

Wprowadzenie kryterium stosunku mocy do masy dla lekkich motocykli

W związku z proponowanym przez Komisję przepisem obydwie instytucje stanowiące prawo uzgodniły wprowadzenie stosunku mocy do masy nieprzekraczającego 0,1 kW/kg dla lekkich motocykli (kategoria A1). Przepis ten zapobiegnie konstruowaniu bardzo lekkich pojazdów z możliwością dużego przyspieszenia i osiągania wysokich prędkości, co będzie miało znaczący wpływ na bezpieczeństwo młodych lub początkujących kierowców motocykli.

Nowe parametry techniczne motocykli o średniej masie

Aby uniknąć celowego obniżania parametrów motocykli ciężkich, a tym samym ograniczy ryzyko wypadków, Parlament i Rada postanowiły przychylić się do propozycji Komisji i wprowadzić dodatkowy przepis dla motocykli kategorii A2 uniemożliwiający sytuację, w której pojazd tej kategorii pochodziłby od pojazdu o mocy przekraczającej dwukrotność jego mocy.

Wprowadzenie nowego wzoru prawa jazdy

W celu zwiększenia ochrony przed fałszowaniem oraz zmniejszenia liczby wzorów prawa jazdy znajdujących się w obiegu, Parlament i Rada podjęły decyzje o stopniowym wycofywaniu papierowego wzoru wspólnotowego prawa jazdy. Od momentu wejścia w życie nowych przepisów jedynym wydawanym wzorem wspólnotowego prawa jazdy będzie prawo jazdy w formie karty plastikowej, podobne kształtem i rozmiarem do kart kredytowych, co umożliwi lepsze zabezpieczenie tego dokumentu i skuteczniejszą ochronę przez wszelkimi próbami fałszowania.

Minimalne wymagania dla egzaminatorów przeprowadzających egzaminy na prawo jazdy

Obowiązujące prawodawstwo wspólnotowe nie przewiduje ustalonych norm szkolenia i kształcenia egzaminatorów przeprowadzających egzaminy na prawo jazdy, a przepisy te są bardzo różne w poszczególnych państwach członkowskich Unii. W związku z tym Komisja postanowiła zaproponować zharmonizowane wymagania minimalne dla egzaminatorów przeprowadzających egzaminy na prawo jazdy tak, by wyniki egzaminów praktycznych na terenie Wspólnoty były porównywalne. Parlament i Rada postanowiły przychylić się do propozycji Komisji i uzgodniły wprowadzenie podstawowych warunków regulujących dostęp do zawodu egzaminatora przeprowadzającego egzaminy na prawo jazdy oraz ustalenie minimalnych norm w zakresie jego kwalifikacji wstępnych i regularnego szkolenia. Takie zharmonizowane przepisy powinny także prowadzić do zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, jako że pomogą one dostosować poziom umiejętności egzaminatorów przeprowadzających egzaminy na prawo jazdy i ich doświadczenie do szybko zmieniających się warunków technicznych.

III.   WNIOSKI

Wspólne stanowisko w sprawie niniejszej dyrektywy utrzymuje wszystkie zasadnicze elementy wniosku Komisji, które zostały skorygowane w zrównoważony i adekwatny sposób, uwzględniający kwestie podniesione przez Radę i Parlament. Jest ono wynikiem kontaktów między trzema instytucjami działającymi w ramach wspólnej deklaracji w sprawie praktycznego rozwiązania dotyczącego nowej procedury współdecyzji (2).

Rada przyjęła do wiadomości zobowiązanie złożone w kontekście tych kontaktów przez przewodniczącego komisji parlamentarnej TRAN, aby zarekomendować niniejszy tekst do przyjęcia przez Parlament bez poprawek w drugim czytaniu, w wyniku czego dyrektywa zostanie uznana za przyjętą zgodnie ze wspólnym stanowiskiem.

(1)  Dz.U. C 112 z 30.4.2004. Komitet Regionów zdecydował, że nie przedstawi swojej opinii na temat wniosku Komisji.

(2)  Dz.U. C 148 z 28.5.1999, str. 1.

5.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 295/48

WSPÓLNE STANOWISKO (WE) NR 24/2006

przyjęte przez Radę w dniu 18 września 2006 r.

w celu przyjęcia zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony małoletnich, godności ludzkiej oraz prawa do odpowiedzi w odniesieniu do konkurencyjności europejskiego przemysłu audiowizualnego oraz internetowych usług informacyjnych

(2006/C 295 E/02)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 157,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (2),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (3) („karta”) w art. 1 stwierdza, że godność ludzka jest nienaruszalna dlatego też musi być szanowana i chroniona. Art. 24 karty stwierdza, że dzieci mają prawo do takiej ochrony i opieki, jaka jest konieczna dla ich dobra i że we wszystkich działaniach w stosunku do dzieci, podejmowanych przez organy publiczne lub instytucje prywatne, podstawowe znaczenie musi mieć najlepiej pojęty interes dziecka.

(2)

Unia Europejska powinna skierować swoje działania polityczne na zapobieganie jakiejkolwiek formie naruszenia zasady poszanowania godności ludzkiej.

(3)

Konieczne jest przyjęcie na szczeblu Unii przepisów dotyczących fizycznego, umysłowego i moralnego rozwoju małoletnich w odniesieniu do treści wszystkich usług audiowizualnych i informacyjnych oraz ochrony małoletnich przed dostępem do nieodpowiednich programów lub usług przeznaczonych dla dorosłych.

(4)

Z uwagi na ciągły rozwój nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych Wspólnota powinna w trybie pilnym zapewnić pełną i odpowiednią ochronę interesów obywateli w tej dziedzinie, która z jednej strony zagwarantuje swobodę dostarczania i świadczenia usług informacyjnych, a z drugiej zapewni, by przekazywane treści były zgodne z prawem, respektowały zasadę poszanowania godności ludzkiej oraz nie szkodziły ogólnemu rozwojowi małoletnich.

(5)

Wspólnota wypowiadała się już na temat usług audiowizualnych i informacyjnych w celu stworzenia warunków koniecznych do zapewnienia swobody transmisji telewizyjnej i innych usług informacyjnych, w zgodzie z zasadami wolnej konkurencji i wolności wypowiedzi i informacji, ale powinna działać w tym obszarze z większą determinacją celem przyjęcia środków służących ochronie konsumentów przed podżeganiem do dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną i zwalczania dyskryminacji tego rodzaju. Działania takie powinny podkreślać równowagę pomiędzy ochroną praw jednostki z jednej strony, a wolnością wypowiedzi z drugiej strony, zwłaszcza w odniesieniu do odpowiedzialności państw członkowskich za zdefiniowanie pojęcia podżegania do nienawiści lub dyskryminacji zgodnie ze swoimi krajowymi przepisami i wartościami moralnymi.

(6)

Zalecenie Rady 98/560/WE z dnia 24 września 1998 r. w sprawie rozwoju konkurencyjności europejskiego przemysłu usług audiowizualnych i informacyjnych poprzez wspieranie ram krajowych mających na celu osiągnięcie porównywalnego i efektywnego poziomu ochrony małoletnich i godności ludzkiej (4) jest pierwszym instrumentem prawnym na szczeblu Wspólnoty dotyczącym zagadnień ochrony małoletnich i godności ludzkiej, który w motywie (5) odnosi się do usług audiowizualnych i informacyjnych udostępnianych publicznie, niezależnie od zastosowanego środka przekazu. Art. 22 dyrektywy Rady 89/552/EWG z dnia 3 października 1989 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej (5) („dyrektywa w sprawie telewizji bez granic”) porusza w sposób szczegółowy kwestię ochrony małoletnich i godności ludzkiej w telewizyjnej działalności transmisyjnej.

(7)

Sugeruje się, że Rada i Komisja powinny przywiązywać szczególną uwagę do wdrażania niniejszego zalecenia przy zmianach, negocjacjach lub zawieraniu nowych umów partnerskich lub nowych programów współpracy z państwami trzecimi, pamiętając o globalnym charakterze producentów, dystrybutorów lub dostawców treści audiowizualnych oraz dostępu do Internetu.

(8)

Na mocy decyzji nr 276/1999/WE (6) Parlament Europejski i Rada przyjęły wieloletni plan działania Wspólnoty w zakresie promowania bezpieczniejszego korzystania z Internetu poprzez zwalczanie niezgodnych z prawem i szkodliwych treści w światowych sieciach komputerowych (zwany dalej „planem działania na rzecz bezpieczeństwa w Internecie”).

(9)

Decyzja nr 1151/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (7) wydłużyła okres obowiązywania planu działania na rzecz bezpieczeństwa w Internecie na dwa lata i zmieniła jego zakres włączając do niego środki mające na celu propagowanie wymiany informacji i koordynacji z właściwymi podmiotami na szczeblu krajowym, jak również szczególne przepisy dotyczące krajów przystępujących.

(10)

Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (8) wyjaśnia niektóre pojęcia prawne i harmonizuje niektóre aspekty w celu umożliwienia sektorowi usług społeczeństwa informacyjnego korzystanie w pełni z zasad rynku wewnętrznego. Szereg przepisów dyrektywy 2000/31/WE odnosi się również do ochrony małoletnich i godności ludzkiej, szczególnie art. 16. ust. 1 lit. e), zgodnie z którym państwa członkowskie i Komisja mają zachęcać do opracowania kodeksów postępowania dotyczących ochrony małoletnich oraz godności ludzkiej.

(11)

Zmieniające się z uwagi na nowe technologie oraz innowacyjność w mediach środowisko środków masowego przekazu sprawia, iż należy uczyć dzieci, a także rodziców, nauczycieli i wychowawców efektywnego wykorzystywania usług audiowizualnych oraz internetowych usług informacyjnych.

(12)

W ujęciu ogólnym samoregulacja przemysłu audiowizualnego okazuje się skutecznym środkiem dodatkowym, lecz nie jest wystarczająca, aby chronić małoletnich przed szkodliwymi treściami. Rozwój europejskiego obszaru działalności audiowizualnej, opartego na wolności wypowiedzi i poszanowaniu praw obywateli powinien opierać się na ciągłym dialogu między prawodawcami krajowymi i europejskimi, organami regulacyjnymi, przemysłem, stowarzyszeniami, obywatelami i podmiotami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie.

(13)

W trakcie konsultacji publicznych dotyczących dyrektywy 97/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 czerwca 1997 r. zmieniającej dyrektywę 89/552/EWG w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej (9), zaproponowano włączenie potrzeby przyjęcia środków dotyczących alfabetyzacji medialnej do zagadnień objętych zaleceniem 98/560/WE.

(14)

Komisja zachęca do współpracy oraz wymiany doświadczeń i wzorców postępowania działające obecnie organy samoregulujące i współregulujące, które zajmują się oceną i klasyfikacją treści audiowizualnych, niezależnie od sposobów w jaki są przekazywane, z myślą o umożliwieniu wszystkim użytkownikom, a zwłaszcza rodzicom, nauczycielom i wychowawcom, zgłaszania informacji o nielegalnych treściach i oceniania treści usług audiowizualnych i internetowych usług informacyjnych, jak również treści zgodnych z prawem, które mogłyby wpływać szkodliwie na fizyczny, umysłowy lub moralny rozwój małoletnich.

(15)

Zgodnie z propozycjami przedstawionymi podczas konsultacji publicznych dotyczących dyrektywy 97/36/WE właściwe jest, aby prawo do odpowiedzi lub równoważne środki prawne miały zastosowanie do mediów internetowych oraz aby została uwzględniona specyfika danego środka przekazu i usługi.

(16)

W uchwale Rady z dnia 5 października 1995 r. o wizerunku kobiet i mężczyzn w reklamie i mediach (10) wezwano państwa członkowskie i Komisję do podjęcia odpowiednich działań celem propagowania zróżnicowanego i realistycznego obrazu umiejętności oraz możliwości kobiet i mężczyzn w społeczeństwie.

(17)

Przedstawiając swój wniosek dotyczący dyrektywy Rady wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do i dostarczania towarów i usług, Komisja uznała, że wizerunek płci obecny w mediach i reklamie budzi istotne wątpliwości dotyczące ochrony godności mężczyzn i kobiet; stwierdziła jednak, że w świetle innych praw podstawowych, w tym wolności i pluralizmu mediów, nie byłoby właściwym zajmowanie się tymi kwestiami we wspomnianym wniosku, należy natomiast przygotować zestawienie tych kwestii.

(18)

Przemysł usług audiowizualnych i internetowych usług informacyjnych powinien być zachęcany na poziomie państw członkowskich do unikania i zwalczania wszelkiego rodzaju dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną w tych mediach oraz wszelkich formach reklamy, w tym nowych technikach reklamy, nie naruszając wolności wypowiedzi lub prasy.

(19)

Niniejsze zalecenie obejmuje zmiany wynikające z postępu technicznego oraz uzupełnia zalecenie 98/560/WE. Jego zakres stosowania, z uwagi na postęp techniczny, obejmuje usługi audiowizualne i internetowe usługi informacyjne udostępniane publicznie za pomocą elektronicznych sieci stacjonarnych lub bezprzewodowych.

(20)

Postanowienia niniejszego zalecenia nie uniemożliwiają państwom członkowskim stosowania swoich przepisów konstytucyjnych ani innych przepisów prawnych lub praktyki prawnej w odniesieniu do wolności wypowiedzi,

NINIEJSZYM ZALECAJĄ:

I.   Aby państwa członkowskie w trosce o promowanie rozwoju przemysłu usług audiowizualnych i internetowych usług informacyjnych podjęły niezbędne działania w celu zapewnienia ochrony małoletnich i godności ludzkiej w odniesieniu do wszystkich usług audiowizualnych i internetowych usług informacyjnych poprzez:

1)

rozważenie wprowadzenia do prawa krajowego lub praktyki środków odnoszących się do prawa do odpowiedzi lub równoważnych środków w odniesieniu do mediów internetowych, z należytym uwzględnieniem przepisów prawa krajowego i przepisów konstytucyjnych oraz z zastrzeżeniem możliwości dostosowywania sposobu stosowania tych środków do specyfiki mediów każdego rodzaju;

2)

propagowanie, celem zachęcenia do korzystania z postępu technicznego, oprócz obecnych środków prawnych i innych dotyczących usług radiowo-telewizyjnych oraz w zgodzie z nimi a także w bliskiej współpracy z zainteresowanymi stronami:

a)

działań umożliwiających małoletnim korzystanie z usług audiowizualnych oraz internetowych usług informacyjnych w sposób odpowiedzialny, w szczególności poprzez zwiększenie wśród rodziców, nauczycieli oraz wychowawców świadomości potencjału nowych usług oraz środków czyniących te usługi bezpiecznymi dla małoletnich, szczególnie poprzez alfabetyzację medialną lub programy edukacji medialnej oraz na przykład poprzez ciągłe szkolenia w ramach edukacji szkolnej,

b)

działań ułatwiających, w stosownych i koniecznych przypadkach, identyfikację wysokiej jakości treści i usług przeznaczonych dla małoletnich i dostęp do nich, m.in. poprzez zapewnienie środków dostępu w instytucjach szkolnictwa i w miejscach publicznych,

c)

działań mających służyć szerszemu informowaniu obywateli o możliwościach oferowanych przez Internet;

przykłady możliwych działań dotyczących alfabetyzacji medialnej są przedstawione w załączniku II;

3)

promowanie odpowiedzialnej postawy ze strony osób z branży, pośredników i użytkowników nowych środków komunikowania, takich jak Internet, poprzez:

a)

zachęcanie przemysłu usług audiowizualnych i internetowych usług informacyjnych, bez naruszania wolności wypowiedzi lub prasy, do unikania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, we wszystkich usługach audiowizualnych i internetowych usługach informacyjnych oraz do zwalczania wszelkiej dyskryminacji tego rodzaju;

b)

zachęcanie do czujności i zgłaszania stron uważanych za nielegalne, bez uszczerbku dla dyrektywy 2000/31/WE;

c)

opracowanie kodeksu postępowania we współpracy z osobami z branży i organami regulacyjnymi na poziomie krajowym i wspólnotowym;

4)

propagowanie środków służących zwalczaniu wszelkich nielegalnych działań w Internecie szkodliwych dla małoletnich oraz uczynienie z Internetu dużo bezpieczniejszego środka przekazu; należy rozważyć między innymi następujące środki:

a)

przyjęcie znaku jakości przeznaczonego dla dostawców usług, dzięki czemu użytkownicy będą mogli z łatwością sprawdzić, czy dany dostawca przestrzega kodeksu postępowania;

b)

ustanowienie odpowiednich środków służących zgłaszaniu nielegalnych lub podejrzanych działań w Internecie.

II.   Aby przemysł usług audiowizualnych oraz internetowych usług informacyjnych, a także inne zainteresowane strony:

1)

opracowały pozytywne środki służące małoletnim, łącznie z inicjatywami ułatwiającymi im szerszy dostęp do usług audiowizualnych oraz internetowych usług informacyjnych przy jednoczesnym unikaniu treści potencjalnie szkodliwych, na przykład poprzez stosowanie systemów filtrowania. Takie środki mogłyby obejmować harmonizację realizowaną poprzez współpracę pomiędzy organami regulującymi, samoregulującymi i współregulującymi w państwach członkowskich, oraz poprzez wymianę wzorców postępowania dotyczących takich kwestii jak system wspólnych symboli opisowych i komunikatów ostrzegawczych określających kategorię wiekową lub wskazujących na aspekt treści będący przyczyną danego ograniczenia wiekowego, co pomogłoby użytkownikom w ocenie treści usług audiowizualnych i internetowych usług informacyjnych. Mogłoby to odbywać się na przykład poprzez działania wyszczególnione w załączniku III;

2)

zbadały możliwość stworzenia filtrów, które blokowałyby w Internecie przepływ materiałów naruszających godność ludzką;

3)

opracowały środki, które przyczyniłyby się do zwiększonego stosowania systemu oznaczania treści materiałów rozpowszechnianych poprzez Internet;

4)

rozważyły skuteczne metody unikania i zwalczania dyskryminacji z uwagi na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię i przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną w usługach audiowizualnych oraz internetowych usługach informacyjnych oraz propagowały zróżnicowany i realistyczny obraz umiejętności i potencjału mężczyzn i kobiet w społeczeństwie.

PRZYJMUJĄ DO WIADOMOŚCI, ŻE KOMISJA:

1)

zamierza, w związku z wieloletnim wspólnotowym programem propagowania bezpiecznego użytkowania Internetu i nowych technologii internetowych na lata 2005-2008, wspomagać działania informacyjne wykorzystujące wszelkie środki przekazu, skierowane do obywateli w całej Europie, w celu informowania społeczeństwa o korzyściach i ewentualnych zagrożeniach związanych z Internetem, sposobach odpowiedzialnego i bezpiecznego używania sieci, składania skarg i stosowania kontroli rodzicielskiej. Specjalne kampanie mogłyby być skierowane do określonych grup docelowych, np. szkół, stowarzyszeń rodziców i użytkowników;

2)

zamierza zbadać możliwość wprowadzenia bezpłatnego europejskiego numeru telefonicznego lub poszerzenia zakresu istniejących usług w celu zapewnienia użytkownikom Internetu pomocy polegającej na kierowaniu ich do dostępnych mechanizmów składania skarg i do zasobów informacyjnych oraz udostępnienia rodzicom informacji na temat skuteczności programów filtrujących;

3)

zamierza rozpatrzyć możliwości udzielenia wsparcia na rzecz stworzenia ogólnej nazwy domeny drugiego poziomu zarezerwowanej dla stron podlegających stałemu monitorowaniu, które zobowiązałyby się do poszanowania małoletnich i ich praw takich jak .KID.eu;

4)

kontynuuje ciągły i konstruktywny dialog z organizacjami dostawców treści, organizacjami konsumentów i wszystkimi zainteresowanymi stronami;

5)

zamierza ułatwiać i wspierać tworzenie sieci przez organy samoregulujące oraz wymianę doświadczeń między nimi, w celu dokonania oceny skuteczności kodeksów postępowania i rozwiązań opartych na samoregulacji, tak by zapewnione zostały możliwie najwyższe standardy ochrony małoletnich;

6)

zamierza przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w oparciu o informacje udzielone przez państwa członkowskie, sprawozdanie z wdrożenia dotyczące skuteczności środków wymienionych w niniejszym zaleceniu oraz dokonać przeglądu tego zalecenia w przypadku i w momencie gdy powstanie taka potrzeba.

Sporządzono w …, …

W imieniu Parlamentu Europejskiego

…

Przewodniczący

W imieniu Rady

…

Przewodniczący

(1)  Dz.U. C 221 z 8.9.2005, str. 87.

(2)  Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 7 września 2005 r. (Dz.U. C 193 E z 17.8.2006, str. 217.), wspólne stanowisko Rady z dnia 18 września 2006 r. oraz stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia … (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).

(3)  Dz.U. C 364 z 18.12.2000, str. 1.

(4)  Dz.U. L 270 z 7.10.1998, str. 48.

(5)  Dz.U. L 298 z 17.10.1989, str. 23. Dyrektywa zmieniona dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 97/36/WE (Dz.U. L 202 z 30.7.1997, str. 60).

(6)  Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 276/1999/WE z dnia 25 stycznia 1999 r. przyjmująca wieloletni plan działań Wspólnoty w zakresie promowania bezpieczniejszego korzystania z Internetu poprzez zwalczanie sprzecznych z prawem i szkodliwych treści w światowych sieciach komputerowych (Dz.U. L 33 z 6.2.1999, str. 1). Rozporządzenie ostatnio zmienione decyzją nr 787/2004/WE (Dz.U. L 138 z 30.4.2004, str. 12).

(7)  Decyzja nr 1151/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 czerwca 2003 r. zmieniająca decyzję nr 276/1999/WE przyjmującą wieloletni plan działań Wspólnoty w zakresie promowania bezpieczniejszego korzystania z Internetu w drodze zwalczania sprzecznych z prawem i szkodliwych treści w światowych sieciach komputerowych (Dz.U. L 162 z 1.7.2003, str. 1).

(8)  Dz.U. L 178 z 17.7.2000, str. 1.

(9)  Dz.U. L 202 z 30.7. 7. 1997, str. 60.

(10)  Dz.U. C 296 z 10.11.1995, str. 15.

ZAŁĄCZNIK I

ORIENTACYJNE WYTYCZNE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA, NA SZCZEBLU KRAJOWYM, ŚRODKÓW W PRAWIE KRAJOWYM LUB PRAKTYCE KRAJOWEJ SŁUŻĄCYCH ZAPEWNIENIU PRAWA DO ODPOWIEDZI LUB RÓWNOWAŻNYCH ŚRODKÓW W ODNIESIENIU DO MEDIÓW INTERNETOWYCH

Cel: wprowadzenie w prawie krajowym lub w praktyce krajowej państw członkowskich środków służących zagwarantowaniu prawa do odpowiedzi lub równoważnych środków w odniesieniu do mediów internetowych, z należytym uwzględnieniem ich przepisów krajowych i konstytucyjnych oraz z zastrzeżeniem możliwości dostosowywania sposobu stosowania tych środków do specyfiki poszczególnych mediów.

Termin „media” odnosi się do wszelkich środków przekazu służących publicznemu rozpowszechnianiu przez Internet zredagowanych informacji w formie gazet, czasopism, wiadomości radiowych i telewizyjnych oraz internetowych serwisów informacyjnych.

Bez uszczerbku dla innych przepisów prawa cywilnego, administracyjnego lub karnego przyjętych przez państwa członkowskie, każdej osobie fizycznej lub prawnej — bez względu na narodowość — której uzasadnione interesy, w szczególności — ale nie tylko — reputacja i dobre imię zostały naruszone przez stwierdzenie faktów w publikacji lub przekazie, powinno przysługiwać prawo do odpowiedzi lub do podjęcia równoważnych środków. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby faktyczne korzystanie z prawa do odpowiedzi lub równoważnych środków nie było utrudnione wskutek zastrzeżenia nieuzasadnionych warunków.

Prawo do odpowiedzi lub równoważnych środków powinno być stosowane w odniesieniu do mediów internetowych podlegających jurysdykcji danego państwa członkowskiego.

Państwa członkowskie powinny podjąć środki niezbędne dla wprowadzenia prawa do odpowiedzi lub równoważnych środków oraz określić procedurę postępowania przy korzystaniu z nich. W szczególności należy zapewnić właściwy termin oraz procedury, które zagwarantują osobom fizycznym lub prawnym mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w innym państwie członkowskim odpowiednie skorzystanie z prawa do odpowiedzi lub równoważnych środków.

Prawo do odpowiedzi może zostać zagwarantowane nie tylko poprzez środki legislacyjne, lecz również poprzez środki z zakresu współregulacji lub samoregulacji.

Prawo do odpowiedzi stanowi szczególnie właściwy środek w środowisku internetowym, zważywszy na możliwość natychmiastowego skorygowania zakwestionowanych informacji i techniczną łatwość, z jaką można zamieszczać odpowiedzi zainteresowanych osób. Odpowiedź powinna jednak zostać zamieszczona w odpowiednim terminie po złożeniu uzasadnionego żądania oraz w czasie stosownym dla publikacji lub przekazu, którego dotyczy, i we właściwy dla nich sposób.

Powinny zostać określone procedury, dzięki którym spory dotyczące korzystania z prawa do odpowiedzi lub równoważnych środków będą mogły zostać rozpatrzone przez sądy lub podobne niezależne organy.

Żądanie umożliwienia skorzystania z prawa do odpowiedzi lub równoważnych środków może zostać odrzucone, jeśli wnioskodawca nie ma uzasadnionego interesu w publikacji takiej odpowiedzi lub gdyby odpowiedź stanowiła czyn karalny, mogła narazić dostawcę treści na odpowiedzialność cywilną lub przekroczyć standardy przyzwoitości życia publicznego.

Prawo do odpowiedzi nie narusza innych środków dostępnych osobom, których godność, honor, reputacja lub prywatność zostały naruszone przez media.

ZAŁĄCZNIK II

Przykłady możliwych działań dotyczących alfabetyzacji medialnej:

a)

stałe kształcenie nauczycieli i wychowawców — w powiązaniu ze stowarzyszeniami ochrony dzieci — w zakresie korzystania z Internetu w ramach edukacji szkolnej, tak by utrzymywać świadomość możliwych zagrożeń niesionych przez Internet, w szczególności w odniesieniu do czatów i forów;

b)

wprowadzenie specjalnego szkolenia na temat Internetu skierowanego do dzieci od wczesnego wieku, którego częścią byłyby sesje otwarte dla rodziców;

c)

włączenie do szkolnych planów nauczania i programów alfabetyzacji medialnej zintegrowanego podejścia edukacyjnego celem dostarczenia informacji o odpowiedzialnym korzystaniu z Internetu;

d)

organizowanie skierowanych do obywateli krajowych kampanii, z wykorzystaniem wszelkich środków komunikacji, celem dostarczenia informacji o odpowiedzialnym korzystaniu z Internetu;

e)

dystrybucja materiałów informacyjnych na temat zagrożeń związanych z Internetem („jak bezpiecznie korzystać z Internetu”, „jak filtrować niepożądane wiadomości”) i stworzenie infolinii przeznaczonych do przyjmowania zgłoszeń lub skarg dotyczących szkodliwych lub nielegalnych treści;

f)

odpowiednie środki w celu zakładania lub poprawy skuteczności infolinii, mające ułatwić składanie skarg i umożliwiać zgłaszanie szkodliwych lub nielegalnych treści.

ZAŁĄCZNIK III

Przykłady możliwych działań ze strony danego przemysłu i zainteresowanych stron na rzecz małoletnich:

a)

systematyczne dostarczanie użytkownikom, którzy wykupują usługę u dostawcy dostępu efektywnego, łatwego do zaktualizowania i prostego w obsłudze systemu filtrowania;

b)

oferowanie dostępu do serwisów skierowanych specjalnie do dzieci, posiadających system automatycznego filtrowania obsługiwany przez dostawców dostępu i operatorów telefonii komórkowej;

c)

wprowadzanie zachęt do dostarczania regularnie aktualizowanych opisów dostępnych stron, dzięki czemu klasyfikacja stron i ocena ich treści byłaby prostsza;

d)

umieszczanie na stronach wyszukiwarek bannerów, które zwracałyby uwagę użytkowników na dostępność zarówno informacji dotyczących odpowiedzialnego korzystania z Internetu jak również infolinii.

UZASADNIENIE RADY

I.   WPROWADZENIE

1.

W dniu 30 kwietnia 2004 r. Komisja przedłożyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek dotyczący zalecenia, opartego na art. 157 traktatu WE, w sprawie ochrony małoletnich oraz prawa do odpowiedzi w odniesieniu do konkurencyjności europejskiej branży usług audiowizualnych i informacyjnych.

2.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wydał opinię w dniu 9 lutego 2005 r.

3.

Parlament Europejski wydał opinię w pierwszym czytaniu w dniu 7 września 2005 r.

4.

Komisja przedłożyła zmieniony wniosek w dniu 20 stycznia 2006 r.

5.

W dniu 18 września 2006 r. Rada przyjęła wspólne stanowisko zgodnie z art. 251 ust. 2 traktatu WE.

II.   CEL

Wniosek nawiązuje do zalecenia Rady 98/560/WE z dnia 24 września 1998 r. (1), będącego pierwszym instrumentem prawnym na poziomie UE dotyczącym kwestii ochrony małoletnich i godności ludzkiej w odniesieniu do usług audiowizualnych i informacyjnych.

W proponowanym zaleceniu wzywa się państwa członkowskie, przedstawicieli branży, zainteresowane strony oraz Komisję do zwiększenia ochrony małoletnich oraz do poszanowania godności ludzkiej zarówno w przypadku radia i telewizji, jak i Internetu. Proponuje się w nim, by państwa członkowskie rozważyły możliwość wprowadzenia środków dotyczących prawa do odpowiedzi w odniesieniu do mediów internetowych. W projekcie zalecenia poruszone zostały następujące kwestie:

—

alfabetyzacja medialna,

—

ocena lub klasyfikacja treści audiowizualnych,

—

wizerunek płci w mediach i reklamie,

—

prawo do odpowiedzi.

III.   ANALIZA WSPÓLNEGO STANOWISKA

1.   Uwagi natury ogólnej

We wspólnym stanowisku Rady zachowane zostały główne elementy pierwotnego wniosku Komisji. Główne zmiany wprowadzone przez Radę mają na celu większe doprecyzowanie zakresu zastosowania zalecenia. Rada określiła mianowicie, że zalecenie obejmuje raczej „usługi audiowizualne oraz internetowe usługi informacyjne” niż „usługi audiowizualne i informacyjne” oraz wprowadziła rozróżnienie między zakresem zastosowania prawa do odpowiedzi, które dotyczy mediów internetowych, a mającym szerszy charakter zakresem zastosowania tej części zalecenia, która odnosi się do ochrony małoletnich.

2.   Poprawki Parlamentu Europejskiego

Rada dążyła do tego, by we wspólnym stanowisku uwzględnione zostały obawy i priorytety Parlamentu Europejskiego, i była w stanie zaakceptować większość poprawek Parlamentu.

Rada — podobnie jak uczyniła to Komisja w zmienionym wniosku — zaakceptowała w całości, częściowo lub co do zasady poprawki: 1, 2, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 28, 29, 30, 31, 33, 35, 36, 37 i 38.

Rada pragnie przedstawić następujące uwagi do poprawek, co do których jej stanowisko odbiega nieznacznie od zmienionego wniosku Komisji.

W odniesieniu do poprawki 23. i 29. Rada kierowała się podejściem przyjętym przez Komisję, tj. niektóre fragmenty tych poprawek zostały przeniesione do załączników jako przykłady działań, których podjęcie miałoby umożliwić realizację celów określonych w zaleceniu. W celu dalszego zbliżenia stanowisk z Parlamentem Rada włączyła jednak ponownie do głównego tekstu zalecenia niektóre elementy uznane przez Parlament Europejski za istotne.

Podobnie, próbując uniknąć wprowadzenia uciążliwego wymogu dokonywania zgłoszeń, Rada — w odpowiedzi na obawy Parlamentu dotyczące zapewnienia działań następczych — była w stanie zaakceptować istotę poprawki 35. i 36.

Rada nie mogła zaakceptować części poprawki 37. zastępującej termin „orientacyjne wytyczne” terminem „minimalne zasady” w sekcji dotyczącej prawa do odpowiedzi, gdyż w kontekście zalecenia uznała ten termin za użyty na wyrost.

W odniesieniu do ostatniego tiret poprawki 26. Rada uznała, że podczas rozpatrywania możliwych sposobów zgłaszania nielegalnych lub podejrzanych działań w Internecie lepiej nie koncentrować się wyłącznie na uruchomieniu jednego numeru interwencyjnego i utrzymała bardziej otwarte sformułowanie.

Rada przyjęła linię zgodną z linią Komisji zawartą w zmienionym wniosku i nie uwzględniła we wspólnym stanowisku poprawek: 3, 5, 13, 27, 32 i 34.

IV.   WNIOSEK

Rada uważa, że jej wspólne stanowisko jako całość jest w pełni zgodne z celami zmienionego wniosku Komisji. Rada uważa również, że uwzględnia ono w odpowiedni sposób cele, którymi kierował się Parlament Europejski przedstawiając swoje poprawki do wniosku Komisji, i ma nadzieję na szybkie osiągnięcie porozumienia z Parlamentem Europejskim, tak aby zalecenie mogło zostać wkrótce przyjęte.

(1)  Dz.U. L 270 z 7.10.1998, str. 48.

5.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 295/57

WSPÓLNE STANOWISKO (WE) NR 25/2006

przyjęte przez Radę w dniu 18 września 2006 r.

w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie utworzenia Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn

(2006/C 295 E/03)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego art. 13 ust. 2 i art. 141 ust. 3,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1), po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (2),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Równość mężczyzn i kobiet jest jedną z podstawowych zasad Unii Europejskiej. Art. 21 i 23 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej zakazują jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na płeć i stanowią, że równość mężczyzn i kobiet musi być zapewniona we wszystkich dziedzinach.

(2)

Art. 2 Traktatu stanowi, że popieranie równości mężczyzn i kobiet jest jednym z najważniejszych zadań Wspólnoty. Podobnie art. 3 ust. 2 Traktatu wymaga, aby Wspólnota we wszystkich swoich działaniach zmierzała do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet, zapewniając w ten sposób trwałe włączenie wymiaru równości mężczyzn i kobiet do wszystkich polityk wspólnotowych.

(3)

Art. 13 Traktatu powierza Radzie kompetencje do podejmowania stosownych działań w celu zwalczania dyskryminacji, między innymi ze względu na płeć, we wszystkich dziedzinach leżących w zakresie kompetencji Wspólnoty.

(4)

Zasada równości szans i równego traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i pracy została zapisana w art. 141 Traktatu, ponadto istnieje już także obszerne prawodawstwo dotyczące równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia oraz warunków pracy, w tym równości wynagrodzeń.

(5)

W pierwszym rocznym raporcie Komisji w sprawie równości mężczyzn i kobiet, przygotowanym na wiosenne posiedzenie Rady w 2006 r. stwierdza się, że w większości dziedzin polityki zachodzą istotne nierówności między płciami, że brak równości mężczyzn i kobiet jest zjawiskiem wielowymiarowym, z którym należy się zmierzyć przyjmując kompleksowy zestaw różnych środków polityki, i że niezbędne jest zwiększenie wysiłków dla realizacji celów strategii lizbońskiej.

(6)

Rada Europejska w Nicei w dniach 7-9 grudnia 2000 r. wezwała do „zwiększenia świadomości, koncentracji zasobów i wymiany doświadczeń, w szczególności poprzez ustanowienie Europejskiego instytutu zajmującego się sprawami równości kobiet i mężczyzn”.

(7)

Przeprowadzona przez Komisję analiza wykonalności (3) stwierdza, że dla Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn przewidziano jasno określoną rolę, która polega na prowadzeniu niektórych zadań, którymi obecnie nie zajmują się dotychczas działające instytucje, szczególnie w dziedzinie koordynacji, centralizacji i rozprzestrzeniania danych i informacji pochodzących z badań, tworzenia sieci współpracy, uwidocznienia w większym stopniu równości mężczyzn i kobiet, uwydatnienia perspektywy problematyki płci oraz rozwoju narzędzi służących lepszemu włączeniu zasady równości płci do wszystkich działań wspólnotowych.

(8)

Parlament Europejski, w swojej rezolucji z dnia 10 marca 2004 r. w sprawie polityki Unii Europejskiej w zakresie równości między mężczyznami i kobietami (4), wezwał Komisję do zwiększenia tempa realizacji działań prowadzących do ustanowienia instytutu.

(9)

Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów w dniach 1-2 czerwca 2004 r. oraz Rada Europejska w dniach 17-18 czerwca 2004 r. poparła ustanowienie Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn. Rada Europejska zwróciła się do Komisji z prośbą o przedłożenie konkretnego wniosku.

(10)

Gromadzenie, analiza i rozprzestrzenianie obiektywnych, rzetelnych i porównywalnych informacji i danych na temat równości mężczyzn i kobiet, opracowanie odpowiednich narzędzi zwalczania wszelkich form dyskryminacji ze względu na płeć oraz włączania wymiaru płci do wszystkich dziedzin polityki, wspieranie dialogu między zainteresowanymi stronami oraz podnoszenie poziomu świadomości obywateli UE to działania niezbędne dla umożliwienia Wspólnocie skutecznego promowania i wprowadzania w życie polityki równości płci, w szczególności w rozszerzonej Unii. W związku z powyższym, właściwe jest ustanowienie Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn, który będzie wspomagać instytucje Wspólnoty i państwa członkowskie w realizacji tych zadań.

(11)

Równości płci nie można osiągnąć jedynie poprzez politykę zakazującą dyskryminacji; wymaga ona również działań wspierających harmonijną współpracę i zrównoważone uczestnictwo mężczyzn i kobiet w społeczeństwie; instytut powinien przyczyniać się do osiągnięcia tego celu.

(12)

Biorąc pod uwagę znaczenie eliminowania stereotypów dotyczących płci, obecnych we wszystkich dziedzinach życia, oraz dawania kobietom i mężczyznom pozytywnych przykładów do naśladowania, wśród zadań instytutu powinny znaleźć się działania zmierzające do osiągnięcia powyższego.

(13)

Współpraca z właściwymi organami państw członkowskich i właściwymi organami statystycznymi, w szczególności z Eurostatem, ma podstawowe znaczenie dla gromadzenia porównywalnych i rzetelnych danych na poziomie europejskim. Biorąc pod uwagę, że informacje dotyczące równości mężczyzn i kobiet mają znaczenie na każdym szczeblu w ramach Wspólnoty — lokalnym, regionalnym oraz wspólnotowym — dostęp do tego typu informacji posłużyłby organom państw członkowskich do sformułowania polityk i środków na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym w zakresie ich kompetencji.

(14)

Instytut powinien jak najściślej współpracować ze wszystkimi programami i organami Wspólnoty w celu uniknięcia nakładania się działań oraz w celu zapewnienia jak najlepszego wykorzystania zasobów, w szczególności w odniesieniu do Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (5), Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy (6), Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego (7) i Agencji Unii Europejskiej ds. Praw Podstawowych (8).

(15)

Instytut powinien rozwijać współpracę i dialog z organizacjami pozarządowymi, organizacjami zajmującymi się równością szans, ośrodkami badawczymi, partnerami społecznymi i innymi powiązanymi podmiotami, aktywnie dążąc do osiągnięcia równości na szczeblu krajowym i europejskim oraz w państwach trzecich. Dla zapewnienia skuteczności właściwe jest, aby instytut założył i koordynował elektroniczną Europejską sieć na rzecz równości płci obejmującą podmioty i ekspertów w państwach członkowskich.

(16)

Zgodnie z art. 3 ust. 2 Traktatu właściwe jest wspieranie zrównoważonego uczestnictwa mężczyzn i kobiet w składzie Zarządu.

(17)

Instytut powinien mieć maksymalną niezależność w realizacji swoich zadań.

(18)

Instytut powinien stosować właściwe prawodawstwo wspólnotowe dotyczące publicznego dostępu do dokumentów zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1049/2001 (9) oraz ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 (10).

(19)

Rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2343/2002 z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów określonych w artykule 185 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (11) stosuje się do instytutu.

(20)

W odniesieniu do odpowiedzialności umownej instytutu, którą reguluje prawo właściwe dla umów zawieranych przez instytut, Trybunał Sprawiedliwości powinien być właściwy do orzekania, zgodnie z każdą klauzulą arbitrażową zawartą w umowie. Trybunał Sprawiedliwości powinien również być właściwy do rozstrzygania sporów dotyczących odszkodowania z tytułu szkód wynikających z odpowiedzialności pozaumownej instytutu.

(21)

Należy przeprowadzić niezależną, zewnętrzną ocenę w celu ustalenia oddziaływania instytutu, ewentualnych potrzeb w zakresie modyfikacji lub rozszerzenia zakresu jego zadań oraz ustalenia harmonogramu kolejnych takich przeglądów.

(22)

W związku z tym, że cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wsparcie i wzmocnienie promocji równości płci, w tym włączanie problematyki płci do głównego nurtu polityki (gender mainstreaming) we wszystkich politykach Wspólnoty i wynikających z nich polityk krajowych, oraz zwalczanie dyskryminacji ze względu na płeć, oraz podniesienie świadomości obywateli UE w zakresie problematyki równości płci poprzez dostarczenie pomocy technicznej instytucjom Wspólnoty i organom państw członkowskich, nie mogą być w wystarczającym stopniu osiągnięte przez państwa członkowskie, w związku z czym, ze względu na skalę działania, mogą one zostać osiągnięte w lepszy sposób na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tych celów.

(23)

Art. 13 ust. 2 Traktatu zezwala na przyjęcie wspólnotowych środków dla wspierania działań służących osiągnięciu celu, jakim jest zwalczanie dyskryminacji ze względu na płeć w dziedzinach innych niż zatrudnienie. Art. 141 ust. 3 Traktatu stanowi szczególną podstawę prawną do przyjęcia środków zmierzających do zapewnienia stosowania zasady równości szans i równości traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i pracy zawodowej. W związku z powyższym, właściwą podstawę prawną dla przyjęcia niniejszego rozporządzenia stanowią łącznie art. 13 ust. 2 i art. 141 ust. 3,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Ustanowienie instytutu

Niniejszym ustanawia się Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (zwany dalej „instytutem”).

Artykuł 2

Cele

Nadrzędnymi celami instytutu są: wzmacnianie i przyczynianie się do promocji równości płci, w tym również włączania problematyki płci do głównego nurtu polityki we wszystkich politykach Wspólnoty oraz wynikających z nich politykach krajowych, oraz zwalczanie dyskryminacji ze względu na płeć, a także podnoszenie poziomu świadomości obywateli UE w zakresie problematyki równości mężczyzn i kobiet poprzez dostarczanie wsparcia technicznego instytucjom Wspólnoty, w szczególności Komisji, oraz organom państw członkowskich, zgodnie z art. 3.

Artykuł 3

Zadania

1.   Dla realizacji celów określonych w art. 2, instytut:

a)

gromadzi, analizuje i rozpowszechnia obiektywne, rzetelne i porównywalne informacje dotyczące równości płci, łącznie z wynikami badań i dobrymi praktykami przekazanymi instytutowi przez państwa członkowskie, instytucje Wspólnoty, ośrodki badawcze, krajowe organy do spraw równości płci, organizacje pozarządowe, partnerów społecznych, odpowiednie państwa trzecie i organizacje międzynarodowe, oraz proponuje obszary dalszych badań;

b)

opracowuje metody prowadzące do zwiększenia obiektywności, stopnia porównywalności i rzetelności danych na poziomie europejskim poprzez ustalanie kryteriów, które poprawią spójność informacji, oraz uwzględnią problematykę płci przy gromadzeniu danych;

c)

opracowuje, analizuje, ocenia i rozpowszechnia narzędzia metodologiczne służące wspieraniu włączania problematyki płci do głównego nurtu polityki we wszystkich politykach Wspólnoty i do opierających się na nich polityk krajowych, oraz służące wspieraniu włączania problematyki płci do głównego nurtu polityki przez wszystkie instytucje i organy Wspólnoty;

d)

prowadzi badania sytuacji w Europie w zakresie równości płci;

e)

zakłada i koordynuje europejską sieć na rzecz równości płci, obejmującą ośrodki, organy, organizacje i ekspertów zajmujących się problematyką równości płci i włączaniem problematyki płci do głównego nurtu polityki w celu wspomagania i rozwoju badań, optymalizacji wykorzystania dostępnych zasobów oraz promowania wymiany i rozpowszechniania informacji;

f)

organizuje doroczne posiedzenie ekspertów z właściwych organów specjalizujących się w zagadnieniach równości płci w państwach członkowskich;

g)

organizuje spotkania ad hoc ekspertów w celu wspierania prac badawczych instytutu, wspomagania wymiany informacji między badaczami oraz stwarzania warunków dla uwzględniania perspektywy problematyki płci w ich badaniach;

h)

organizuje wspólnie z zainteresowanymi stronami konferencje, kampanie i spotkania na szczeblu europejskim, w celu podnoszenia poziomu świadomości obywateli UE na temat równości płci, a ustalenia i wnioski przekazuje Komisji;

i)

rozpowszechnia informacje dotyczące niestereotypowych ról kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach życia, przedstawia swoje wnioski i inicjatywy służące nagłaśnianiu tego typu historii sukcesów życiowych i ich wykorzystaniu jako podstawy do dalszych działań;

j)

rozwija dialog i współpracę z organizacjami pozarządowymi, organizacjami zajmującymi się równością szans, uczelniami i ekspertami, ośrodkami badawczymi, partnerami społecznymi oraz innymi podobnymi organami czynnie dążącymi do osiągnięcia równości na szczeblu krajowym i europejskim;

k)

tworzy zasoby dokumentacji dostępne dla społeczeństwa;

l)

udostępnia podmiotom publicznym i prywatnym informacje dotyczące włączania problematyki płci do głównego nurtu polityki;

m)

dostarcza instytucjom Wspólnoty informacji na temat równości płci oraz włączania problematyki płci do głównego nurtu polityki w krajach przystępujących i kandydujących.

2.   Instytut publikuje roczne sprawozdanie ze swojej działalności.

Artykuł 4

Dziedziny działalności i metody pracy

1.   Instytut realizuje swoje zadania w ramach kompetencji Wspólnoty, w świetle celów i priorytetów przyjętych i określonych w jego programie rocznym, przy należytym uwzględnieniu dostępnych środków budżetowych.

2.   Program prac instytutu jest zgodny z priorytetami Wspólnoty w dziedzinie równości płci i programem prac Komisji, w tym z jej pracami statystycznymi i badawczymi.

3.   W celu uniknięcia powielania działań i zapewnienia wykorzystania zasobów w możliwie jak najlepszy sposób, instytut uwzględnia w swoich działaniach dostępne informacje ze wszelkich źródeł, a w szczególności działania dotychczas przeprowadzone przez instytucje Wspólnoty oraz inne instytucje, organy i właściwe organizacje krajowe i międzynarodowe, a także ściśle współpracuje z właściwymi służbami Komisji, w tym z Eurostatem. Instytut zapewnia odpowiednią koordynację działań ze wszystkimi odpowiednimi organami Wspólnoty i instytucjami Unii, które zostaną w stosownych przypadkach określone w protokole ustaleń.

4.   Instytut dokłada starań, aby rozpowszechniane informacje były zrozumiałe dla ich użytkowników końcowych.

5.   Instytut może nawiązywać stosunki umowne, w szczególności stosunki podwykonawstwa, z innymi organizacjami w celu zrealizowania wszelkich zadań, jakie mógł im powierzyć.

Artykuł 5

Osobowość i zdolność prawna

Instytut posiada osobowość prawną. W każdym z państw członkowskich instytut posiada największą zdolność prawną, jaką można przyznać osobom prawnym na mocy prawodawstwa tych państw. W szczególności instytut może nabywać lub zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz być stroną w postępowaniach prawnych.

Artykuł 6

Niezależność instytutu

Instytut prowadzi swoje działania niezależnie, w interesie publicznym.

Artykuł 7

Dostęp do dokumentów

1.   Do dokumentów będących w posiadaniu instytutu stosuje się rozporządzenie (WE) nr 1049/2001.

2.   Zarząd przyjmuje ustalenia dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w terminie sześciu miesięcy od ustanowienia instytutu.

3.   Decyzje podejmowane przez instytut zgodnie z art. 8 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 mogą stanowić podstawę do złożenia skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich lub stać się przedmiotem postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości, zgodnie z warunkami określonymi, odpowiednio, w art. 195 i 230 Traktatu.

4.   Do przetwarzania danych przez instytut stosuje się rozporządzenie (WE) nr 45/2001.

Artykuł 8

Współpraca z organizacjami na szczeblu krajowym i europejskim, z organizacjami międzynarodowymi i z państwami trzecimi

1.   Aby uzyskać pomoc w realizacji zadań, instytut współpracuje z organizacjami i ekspertami w państwach członkowskich, takimi jak organy odpowiedzialne za zapewnienie równości płci, ośrodki badawcze, uczelnie, organizacje pozarządowe, partnerzy społeczni, a także z odpowiednimi organizacjami na szczeblu europejskim i międzynarodowym oraz z państwami trzecimi.

2.   Jeżeli okaże się, że skuteczna realizacja zadań przez instytut wymaga umów z organizacjami międzynarodowymi lub państwami trzecimi, Wspólnota, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 300 Traktatu, zawiera takie umowy z organizacjami międzynarodowymi lub państwami trzecimi w interesie instytutu. Niniejszy przepis nie stanowi przeszkody dla doraźnej współpracy z takimi organizacjami lub państwami trzecimi.

Artykuł 9

Skład instytutu

Instytut składa się z następujących organów:

a)

Zarządu;

b)

Biura;

c)

Dyrektora i jego/jej personelu.

Artykuł 10

Zarząd

1.   W skład Zarządu wchodzą:

a)

po jednym członku reprezentującym rząd każdego państwa członkowskiego, mianowanym przez Radę na podstawie wniosku państw członkowskich;

b)

trzech członków reprezentujących Komisję, mianowanych przez Komisję;

c)

trzech członków bez prawa głosu, mianowanych przez Radę na podstawie wniosku Komisji, z których każdy reprezentuje jedną z poniższych grup:

(i)

właściwą organizację pozarządową na poziomie Wspólnoty, w której uzasadnionym interesie leży udział w zwalczaniu dyskryminacji ze względu na płeć i wspieranie równości mężczyzn i kobiet;

(ii)

organizacje pracodawców na poziomie Wspólnoty; i

(iii)

organizacje pracowników na poziomie Wspólnoty.

2.   Członkowie Zarządu są mianowani w taki sposób, aby zapewnić najwyższe standardy poziomu kompetencji oraz szeroki zakres odpowiedniej transdyscyplinarnej wiedzy i doświadczenia w dziedzinie równości płci.

Komisja i Rada dążą do osiągnięcia zrównoważonego udziału mężczyzn i kobiet w Zarządzie.

Zastępcy, reprezentujący członka Zarządu podczas jego nieobecności, są mianowani w tym samym trybie.

Rada publikuje listę członków Zarządu i zastępców członków Zarządu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, na stronie internetowej instytutu oraz na innych odpowiednich stronach internetowych.

3.   Kadencja trwa pięć lat i może zostać jednokrotnie odnowiona.

4.   Zarząd wybiera Prezesa i Wiceprezesa na okres dwu i pół roku; okres ten może być odnowiony.

5.   Każdy członek Zarządu, o którym mowa w ust. 1 a) lub b), a w razie jego nieobecności zastępca tego członka, posiada jeden głos.

6.   Zarząd podejmuje decyzje niezbędne dla funkcjonowania instytutu. W szczególności zarząd:

a)

przyjmuje, na podstawie projektu sporządzonego przez Dyrektora, o którym mowa w art. 12, po zasięgnięciu opinii Komisji, roczny program prac i średnioterminowy program prac, obejmujący okres trzech lat, zgodnie z budżetem i dostępnymi zasobami; programy mogą, w miarę potrzeby, zostać poddane przeglądowi; pierwszy roczny program prac musi zostać przyjęty nie później niż dziewięć miesięcy po mianowaniu Dyrektora;

b)

przyjmuje roczne sprawozdanie, o którym mowa w art. 3 ust. 2, zawierające w szczególności porównanie osiągniętych wyników z celami rocznego programu prac; raport ten jest przekazywany najpóźniej w terminie do dnia 15 czerwca Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji, Trybunałowi Obrachunkowemu, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów i jest publikowany na stronie internetowej instytutu;

c)

sprawuje władzę dyscyplinarną nad Dyrektorem oraz mianuje lub odwołuje Dyrektora zgodnie z art. 12;

d)

przyjmuje projekt budżetu rocznego i ostateczny budżet roczny instytutu.

7.   Zarząd uchwala regulamin wewnętrzny instytutu na podstawie wniosku przygotowanego przez Dyrektora po zasięgnięciu opinii Komisji.

8.   Decyzje Zarządu są podejmowane większością głosów jego członków. Prezes ma głos rozstrzygający. W przypadkach, o których mowa w ust. 6 oraz w art. 12 ust. 1, decyzje są podejmowane większością dwóch trzecich głosów członków Zarządu.

9.   Zarząd uchwala swój regulamin wewnętrzny na podstawie wniosku przygotowanego przez Dyrektora po zasięgnięciu opinii Komisji.

10.   Zarząd ustanawia Biuro składające się z sześciu członków, zgodnie z art. 11.

11.   Prezes zwołuje posiedzenia Zarządu co najmniej raz w roku. Prezes zwołuje dodatkowe posiedzenia z własnej inicjatywy lub na wniosek 1/3 członków Zarządu.

12.   Instytut przekazuje corocznie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (zwanym dalej „władzą budżetową”) informacje dotyczące wyników procedur ewaluacyjnych.

13.   Dyrektorzy Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy, Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy, Europejskiego Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego oraz Agencji Unii Europejskiej ds. Praw Podstawowych mogą, w stosownych przypadkach, być zapraszani do udziału w posiedzeniach Zarządu w charakterze obserwatorów w celu koordynowania stosownych programów prac w odniesieniu do włączania problematyki płci do głównego nurtu polityki.

Artykuł 11

Biuro

1.   Biuro składa się z Prezesa i Wiceprezesa Zarządu, trzech członków Zarządu reprezentujących państwa członkowskie oraz przedstawiciela Komisji.

Kadencja wynosi dwa i pół roku i może być odnawiana.

Członkowie Biura są mianowani przez Zarząd tak, aby zapewnić niezbędny zakres doświadczenia odpowiedniego dla działalności Biuro.

2.   Bez uszczerbku dla obowiązków Dyrektora określonych w art. 12, Biuro monitoruje wykonywanie decyzji Zarządu oraz stosuje wszelkie niezbędne środki administracyjne w celu właściwego zarządzania instytutem między posiedzeniami Zarządu.

3.   Biuro podejmuje decyzje na podstawie konsensusu. Jeżeli nie uda się osiągnąć konsensusu, Biuro przekazuje sprawę do Zarządu, który podejmuje decyzję.

4.   Biuro informuje Zarząd w pełni i regularnie o swoich działaniach i wszelkich podejmowanych decyzjach.

Artykuł 12

Dyrektor

1.   Instytutem kieruje Dyrektor mianowany przez Zarząd na wniosek Komisji. Przed mianowaniem kandydat wybrany przez Zarząd może zostać poproszony o złożenie oświadczenia przed właściwą komisją lub właściwymi komisjami Parlamentu Europejskiego i odpowiedzenie na pytania ich członków.

2.   Kadencja Dyrektora wynosi 5 lat. Na wniosek Komisji i po dokonaniu oceny wyników pracy, kadencja ta może być przedłużona jeden raz na okres nie dłuższy niż 5 lat. Ocena Komisji obejmuje w szczególności:

a)

wyniki osiągnięte podczas pierwszej kadencji i sposób ich osiągnięcia,

b)

zadania i wymagania instytutu w nadchodzących latach.

3.   Dyrektor, pod nadzorem Zarządu, odpowiada za:

a)

wykonanie zadań, o których mowa w art. 3;

b)

przygotowanie i wykonanie rocznych i średnioterminowych programów działań instytutu;

c)

przygotowywanie posiedzeń Zarządu i Biura;

d)

przygotowanie i opublikowanie rocznego sprawozdania, o którym mowa w art. 3 ust. 2;

e)

wszystkie sprawy pracownicze, a w szczególności wykonywanie uprawnień przewidzianych w art. 13 ust. 3;

f)

sprawy związane z bieżącą administracją; oraz

g)

wdrożenie procedur skutecznego monitorowania i oceny wyników działalności instytutu w stosunku do jego celów, zgodnie z profesjonalnie uznanymi standardami. Dyrektor corocznie składa Zarządowi sprawozdanie z wyników systemu monitorowania.

4.   Dyrektor ponosi odpowiedzialność przed Zarządem za prowadzenie swoich działań i bierze udział w posiedzeniach Zarządu bez prawa głosu. Dyrektor może być również poproszony przez Parlament Europejski o przedstawienie sprawozdania w czasie przesłuchania w sprawie istotnych kwestii związanych z działalnością instytutu.

5.   Dyrektor jest prawnym przedstawicielem instytutu.

Artykuł 13

Personel

1.   Do personelu instytutu mają zastosowanie: regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i warunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich ustanowione rozporządzeniem Rady (EWG, EWWiS, Euratom) nr 259/68 (12) oraz przepisy przyjęte wspólnie przez instytucje Wspólnoty Europejskiej w celu zastosowania wspomnianego regulaminu pracowniczego i warunków zatrudnienia.

2.   Zarząd, w porozumieniu z Komisją, przyjmuje niezbędne środki wykonawcze, zgodnie z ustaleniami przewidzianymi w art. 110 Regulaminu pracowniczego. Zarząd może przyjąć przepisy umożliwiające ekspertom krajowym z państw członkowskich zatrudnienie w instytucie w ramach oddelegowania.

3.   Instytut realizuje wobec swojego personelu uprawnienia przekazane organowi powołującemu.

Artykuł 14

Sporządzanie budżetu

1.   Preliminarze wszystkich dochodów i wydatków instytutu są przygotowywane na każdy rok budżetowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym i wykazywane w budżecie instytutu.

2.   Należy zapewnić równowagę dochodów i wydatków wykazanych w budżecie instytutu.

3.   Bez uszczerbku dla innych zasobów, dochody instytutu obejmują:

a)

dotację od Wspólnoty, wpisaną do ogólnego budżetu Unii Europejskiej (dział: Komisja);

b)

płatności otrzymane za świadczone usługi;

c)

wszelkie wkłady finansowe organizacji lub państw trzecich, o których mowa w art. 8;

d)

wszelkie dobrowolne wkłady państw członkowskich.

4.   Wydatki instytutu obejmują wynagrodzenia personelu, koszty administracyjne i związane z infrastrukturą oraz koszty operacyjne.

5.   Zarząd corocznie, na podstawie projektu sporządzonego przez Dyrektora, sporządza preliminarz dochodów i wydatków instytutu na następny rok budżetowy. Zarząd przedkłada Komisji ten preliminarz, który obejmuje projekt planu zatrudnienia, najpóźniej do dnia 31 marca.

6.   Preliminarz przesyłany jest przez Komisję władzy budżetowej wraz ze wstępnym projektem budżetu ogólnego Unii Europejskiej.

7.   Na podstawie preliminarza Komisja wprowadza do wstępnego projektu budżetu ogólnego Unii Europejskiej pozycje, jakie uznaje za konieczne do sfinansowania z budżetu ogólnego zarówno planu zatrudnienia, jak i kwoty dotacji, a następnie przedkłada go władzy budżetowej zgodnie z art. 272 Traktatu.

8.   Władza budżetowa zatwierdza przydział środków na dotację dla instytutu i przyjmuje plan zatrudnienia instytutu.

9.   Budżet instytutu jest przyjmowany przez Zarząd. Budżet uważa się za ostateczny po ostatecznym uchwaleniu budżetu ogólnego Unii Europejskiej. W stosownych przypadkach jest on odpowiednio korygowany.

10.   Zarząd w najkrótszym możliwym terminie powiadamia władzę budżetową o zamiarze realizacji projektów, które mogą mieć istotne skutki finansowe dla finansowania jego budżetu; w szczególności dotyczy to projektów związanych z nieruchomościami, takich jak najem lub zakup budynków. Informuje on o tym Komisję.

W przypadku gdy organ władzy budżetowej zgłosił zamiar wydania opinii, przekazuje opinię Zarządowi w terminie sześciu tygodni od daty notyfikacji projektu.

Artykuł 15

Wykonywanie budżetu

1.   Dyrektor wykonuje budżet instytutu.

2.   Najpóźniej do dnia 1 marca po zakończeniu każdego roku budżetowego, główny księgowy instytutu przekazuje tymczasowe sprawozdania finansowe głównemu księgowemu Komisji wraz ze sprawozdaniem dotyczącym zarządzania budżetem i finansami za dany rok budżetowy. Główny księgowy Komisji dokonuje konsolidacji tymczasowych sprawozdań finansowych instytucji i organów zdecentralizowanych zgodnie z art. 128 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (13) (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”).

3.   Najpóźniej do dnia 31 marca po zakończeniu każdego roku budżetowego, główny księgowy Komisji przekazuje tymczasowe sprawozdania finansowe instytutu Trybunałowi Obrachunkowemu wraz ze sprawozdaniem wymienionym w ust. 2. Sprawozdanie przekazywane jest również Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

4.   Po otrzymaniu uwag Trybunału Obrachunkowego na temat tymczasowych sprawozdań finansowych instytutu, zgodnie z art. 129 rozporządzenia finansowego, Dyrektor sporządza, na własną odpowiedzialność, ostateczne sprawozdanie finansowe instytutu i przedkłada je Zarządowi do zaopiniowania.

5.   Zarząd wydaje opinię na temat ostatecznych sprawozdań finansowych instytutu.

6.   Najpóźniej do dnia 1 lipca po zakończeniu każdego roku budżetowego Dyrektor przekazuje ostateczne sprawozdania finansowe Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji i Trybunałowi Obrachunkowemu, wraz z opinią Zarządu.

7.   Ostateczne sprawozdanie finansowejest publikowane.

8.   Dyrektor przesyła Trybunałowi Obrachunkowemu odpowiedź na jego uwagi najpóźniej do dnia 30 września. Dyrektor przesyła tę odpowiedź także Zarządowi.

9.   Dyrektor przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, na jego wniosek, wszelkie informacje wymagane dla sprawnego stosowania procedury udzielenia absolutorium za dany rok budżetowy, zgodnie z art. 146 ust. 3 rozporządzenia finansowego.

10.   Do dnia 30 kwietnia roku N + 2 Parlament Europejski, na podstawie zalecenia Rady stanowiącej większością kwalifikowaną, udziela dyrektorowi absolutorium z wykonania budżetu za rok N.

11.   Przepisy finansowe mające zastosowanie do instytutu przyjmuje Zarząd po zasięgnięciu opinii Komisji. Przepisy te nie mogą odbiegać od rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2343/2002, chyba że działalność instytutu szczególnie tego wymaga i za uprzednią zgodą Komisji.

Artykuł 16

Języki

1.   Do instytutu stosuje się przepisy ustanowione w rozporządzeniu nr 1 z dnia 15 kwietnia 1958 r. w sprawie określenia systemu językowego Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (14).

2.   Usługi tłumaczeniowe niezbędne dla funkcjonowania instytutu świadczy zasadniczo Centrum Tłumaczeń dla organów Unii Europejskiej ustanowione rozporządzeniem Rady (WE) nr 2965/94 (15).

Artykuł 17

Przywileje i immunitety

Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich stosuje się do instytutu.

Artykuł 18

Odpowiedzialność

1.   Odpowiedzialność umowna instytutu podlega prawu właściwemu dla danej umowy.

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania zgodnie z klauzulą arbitrażową zawartą w umowach zawieranych przez instytut.

2.   W przypadku odpowiedzialności pozaumownej, instytut naprawia szkody spowodowane przez instytut lub jego pracowników w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków, zgodnie z ogólnymi zasadami wspólnymi dla praw państw członkowskich.

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do rozstrzygania sporów dotyczących odszkodowania z tytułu takich szkód.

Artykuł 19

Uczestnictwo krajów trzecich

1.   Instytut jest otwarty na uczestnictwo krajów, które zawarły umowy ze Wspólnotą Europejską, na mocy których przyjęły i stosują prawodawstwo wspólnotowe w dziedzinie objętej niniejszym rozporządzeniem.

2.   Na mocy odpowiednich postanowień tych umów dokonuje się uzgodnień określających w szczególności charakter, zakres i sposób uczestnictwa tych państw w pracach instytutu, w tym postanowienia dotyczące udziału w inicjatywach podejmowanych przez instytut, wkładu finansowego i personelu. W odniesieniu do spraw pracowniczych, umowy te są w każdym przypadku zgodne z Regulaminem pracowniczym urzędników Wspólnot Europejskich oraz warunkami zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich.

Artykuł 20

Ocena

1.   Do … (16) Instytut zleca niezależną zewnętrzną ocenę swoich osiągnięć, na podstawie zakresu odniesienia wydanego przez Zarząd w porozumieniu z Komisją. Ocena obejmuje określenie oddziaływania instytutu na wspieranie równości mężczyzn i kobiet oraz analizę efektów synergii. W ocenie zostaje w szczególności poruszona ewentualna konieczność zmiany lub rozszerzenia zakresu zadań instytutu, łącznie z implikacjami finansowymi takiej zmiany lub rozszerzenia. Ocena bierze pod uwagę opinie zainteresowanych stron, zarówno na poziomie wspólnotowym, jak i krajowym.

2.   Zarząd, w porozumieniu z Komisją, podejmuje decyzję w sprawie terminu przeprowadzenia przyszłych ocen, biorąc pod uwagę wynik sprawozdania z oceny, o której mowa w ust. 1.

Artykuł 21

Klauzula rewizyjna

Zarząd analizuje wnioski z oceny wspomniane w art. 20 i wydaje niezbędne zalecenia dla Komisji dotyczące zmian w instytucie, jego praktykach pracy oraz zakresie jego misji. Komisja przedkłada sprawozdanie z oceny i zalecenia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów oraz podaje je do wiadomości publicznej. Po analizie sprawozdania z oceny i zaleceń, Komisja może przedłożyć wnioski dotyczące zmian, których wprowadzenie w niniejszym rozporządzeniu uznaje za konieczne.

Artykuł 22

Kontrola administracyjna

Zgodnie z postanowieniami art. 195 Traktatu działalność instytutu podlega nadzorowi Rzecznika Praw Obywatelskich.

Artykuł 23

Rozpoczęcie działalności instytutu

Instytut rozpoczyna działalność tak szybko, jak to możliwe, jednak nie później niż … (17).

Artykuł 24

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w …, …

W imieniu Parlamentu Europejskiego

…

Przewodniczący

W imieniu Rady

…

Przewodniczący

(1)  Dz.U. C 24 z 31.1.2006, str. 29.

(2)  Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2006 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym), wspólne stanowisko Rady z dnia 18 września 2006 r. oraz stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia … (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).

(3)  Analiza wykonalności Komisji Europejskiej dla Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (przeprowadzona przez PLS Ramboll Management, DK, 2002).

(4)  Dz.U. C 102 E z 28.4.2004, str. 638.

(5)  Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1365/75 z dnia 26 maja 1975 r. w sprawie utworzenia Europejskiej Fundacji na Rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1111/2005 (Dz.U. L 184 z 15.7.2005, str. 1).

(6)  Rozporządzenie Rady (WE) nr 2062/94 z dnia 18 lipca 1994 r. ustanawiające Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1112/2005 (Dz.U. L 184 z 15.7.2005, str. 5).

(7)  Rozporządzenie Rady (EWG) nr 337/75 z dnia 10 lutego 1975 r. ustanawiające Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2051/2004 (Dz.U. L 355 z 1.12.2004, str. 1).

(8)  Państwa członkowskie podczas posiedzenia Rady Europejskiej w grudniu 2003 r. wezwały Komisję do przygotowania wniosku dotyczącego agencji ds. praw człowieka przez rozszerzenie zakresu mandatu Europejskiego Centrum Monitorowania Rasizmu i Ksenofobii.

(9)  Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. L 145 z 31.5.2001, str. 43).

(10)  Rozporządzenie (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (Dz.U. L 8 z 12.1.2001, str. 1).

(11)  Dz.U. L 357 z 31.12.2002, str. 72. Rozporządzenie ostatnio zmienione Rozporządzeniem Komisji (WE, Euratom) nr 1248/2006 (Dz.U. L 227 z 19.8.2006, str. 3).

(12)  Dz.U. L 56 z 4.3.1968, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 2104/2005 (Dz.U. L 337 z 22.11.2005, str. 7).

(13)  Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1).

(14)  Dz.U. L 17 z 6.10.1958, str. 385. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem Rady nr 920/2005 (Dz.U. L 156 z 18.6.2005, str. 3).

(15)  Rozporządzenie Rady (WE) nr 2965/94 z dnia 28 listopada 1994 r. ustanawiające Centrum Tłumaczeń dla Organów Unii Europejskiej (Dz.U. L 314 z 7.12.1994, str. 1). Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1645/2003 (Dz.U. L 245 z 29.9.2003, str. 13).

(16)  Koniec trzeciego roku po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia.

(17)  Dwanaście miesięcy po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia.

UZASADNIENIE RADY

I.   WPROWADZENIE

W dniu 8 marca 2005 r. Komisja przedłożyła Radzie, na podstawie art. 13 ust. 2 i art. 141 ust. 3 traktatu, wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn.

Parlament Europejski wydał swoją opinię w pierwszym czytaniu w dniu 14 marca 2006 r.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wydał swoją opinię w dniu 27 września 2005 r.

Komisja przyjęła zmieniony wniosek w dniu 8 maja 2006 r.

Rada przyjęła wspólne stanowisko w dniu 18 września 2006 r. zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 traktatu.

II.   CEL

Rozporządzenie ustanowi Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn, który ma służyć jako ośrodek doskonalenia na poziomie UE, udzielając wsparcia technicznego instytucjom Wspólnoty i państwom członkowskim, zwłaszcza przy gromadzeniu i analizie porównywalnych danych i informacji statystycznych oraz opracowywaniu narzędzi metodologicznych wspomagających proces włączania tematyki równości płci do głównego nurtu polityki. Cele ogólne instytutu będą następujące: wzmacnianie i przyczynianie się do wspierania równości płci, wspomaganie instytucji Wspólnoty w zwalczaniu dyskryminacji ze względu na płeć oraz uświadamianie kwestii związanych z równością płci obywatelom UE.

III.   ANALIZA WSPÓLNEGO STANOWISKA

1.   Uwagi ogólne

Wspólne stanowisko Rady zostało ustalone zgodnie z celami określonymi w art. 13 ust. 2 i art. 141 ust. 3 traktatu, które wiążą się, odpowiednio, ze zwalczaniem dyskryminacji i stosowaniem zasady równości szans i równości traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i pracy, w tym zasady równości wynagrodzeń za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości.

Przyjmując to wspólne stanowisko, Rada zasadniczo dostosowała się — z wyjątkiem kwestii związanych ze składem zarządu i forum doradczym — do podejścia przyjętego przez Komisję w jej zmienionym wniosku.

2.   Poprawki Parlamentu Europejskiego

W pierwszym czytaniu w dniu 14 marca 2006 r. Parlament Europejski przyjął 52 poprawki.

2.1   Poprawki Parlamentu Europejskiego zaakceptowane przez Radę

We wspólnym stanowisku Rada uwzględniła 35 poprawek. Spośród tych poprawek Rada:

—

w całości zaakceptowała 17 poprawek (nr 2, 6, 9, 59 i 74, 13, 18, 64 i 80, 65 i 81, 29, 35, 36, 38, 41, 42, 45, 53 oraz 55);

—

zaakceptowała 4 poprawki w brzmieniu przeformułowanym przez Komisję (nr 7, 8, 10 i 40);

—

przyjęła istotę pozostałych 14 poprawek (nr 3, 4, 5, 17, 60 i 76, 61 zmieniona i 77, 62 i 78, 20, 25, 63 i 79, 24, 28 oraz 48).

2.2   Poprawki Parlamentu Europejskiego, które nie zostały zaakceptowane przez Radę

Rada nie przyjęła 11 poprawek z powodów wyjaśnionych przez Komisję w zmienionym wniosku (poprawki nr 1, 23, 30, 31, 32, 33, 34, 46, 47, 52 oraz 54).

Rada nie była również w stanie przyjąć kolejnych 6 poprawek; kwestia składu zarządu była głównym źródłem różnic poglądów pomiędzy instytucjami.

—   Dialog na szczeblu międzynarodowym (poprawka 26, art. 3 ust. 1)

Rada nie uważa tej poprawki za konieczną, gdyż art. 8 odnosi się konkretnie do „współpracy z organizacjami na szczeblu krajowym i europejskim oraz z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi” i ustanawia procedurę takiej współpracy. Art. 4, który nakreśla dziedziny działalności i metody pracy instytutu, odnosi się również do potrzeby „uwzględniania w działaniach dostępnych informacji ze wszelkich źródeł, a w szczególności działań dotychczas przeprowadzonych przez instytucje wspólnotowe oraz inne instytucje, organy i właściwe organizacje krajowe i międzynarodowe…”. Ponadto Rada uważa, że dodanie tego aspektu do dostatecznie długiego wykazu zadań w art. 3 mogłoby negatywnie wpłynąć na jego jasność.

—   Skład zarządu (poprawki 66 i 82, art. 10 ust. 1)

Podczas opracowywania podejścia ogólnego w czerwcu 2005 r. Rada nie zaakceptowała pierwotnego wniosku Komisji, który przewidywał zarząd w ograniczonym składzie, preferując w pełni reprezentatywny zarząd obejmujący 25 członków, któremu towarzyszyć ma niewielkie biuro złożone z sześciu członków (art. 11). Przy takim scenariuszu Komisja miałaby trzech przedstawicieli w zarządzie; w skład zarządu wchodziłoby również trzech członków bez prawa głosu reprezentujących właściwe organizacje pozarządowe na szczeblu wspólnotowym oraz partnerów społecznych.

Po otrzymaniu opinii Parlamentu Europejskiego w marcu 2006 r. Rada przeanalizowała zalety poprawek 66 i 82, w których proponowano niewielki zarząd obejmujący dziewięciu członków mianowanych przez Radę oraz jednego przedstawiciela Komisji. Choć rozwiązanie to uznano za lepsze od pierwotnego wniosku Komisji, nie było ono do przyjęcia dla Rady z kilku powodów:

—

biorąc pod uwagę charakter zagadnienia, Rada uznała za istotne, by każde państwo członkowskie miało swego przedstawiciela w zarządzie; uznała również, że ułatwiłoby to wzajemne korzystanie z wiedzy fachowej zgromadzonej w poszczególnych państwach oraz z doświadczeń w dziedzinie równości płci, co jest szczególnie ważne w kontekście rozszerzenia Unii;

—

ważne jest sprawne funkcjonowanie instytutu, więc preferowana byłaby prosta procedura mianowania członków zarządu. Ponadto uznano, że niewielkie biuro byłoby w stanie skutecznie zapewnić sprawne funkcjonowanie zarządu;

—

ze względu na to, że polityka równości płci oddziałuje na wiele innych dziedzin, Rada uważa, że Komisja powinna mieć w zarządzie więcej niż jednego przedstawiciela w celu umożliwienia jej wnoszenia znaczącego wkładu w funkcjonowanie instytutu. Rada uznała, że również w biurze zarządzającym powinien zasiadać przedstawiciel Komisji;

—

Rada zgodziła się z Komisją, że w skład zarządu powinno wchodzić trzech członków bez prawa głosu reprezentujących partnerów społecznych i właściwe organizacje pozarządowe na szczeblu Wspólnoty.

Należy także zauważyć, że stanowisko Rady w odniesieniu do składu zarządu odzwierciedla ogólne horyzontalne stanowisko przyjmowane jak dotąd w stosunku do innych agencji lub organów Wspólnoty. Choć kilka delegacji było skłonnych do ponownego rozważenia swojego stanowiska co do instytutu, biorąc pod uwagę jego stosunkowo niewielki rozmiar i skromny budżet, uznano, że na obecnym etapie niemożliwe jest określenie, czy mniejszy zarząd, któremu towarzyszyłoby duże forum doradcze, byłby rzeczywiście sprawniejszy niż reprezentatywny zarząd, któremu towarzyszyłoby niewielkie biuro. Ponadto ustanowienie małego biura, które mogłoby się spotykać częściej niż zarząd, jest istotnym czynnikiem zapewniającym skuteczne wykorzystanie nakładów na działanie instytutu.

—   Równość mężczyzn i kobiet pod względem reprezentacji: 40 % członków (poprawka 39, art. 10 ust. 2)

Rada popiera koncepcję zrównoważonej reprezentacji mężczyzn i kobiet w zarządzie, jak określono we wspólnym stanowisku. Nie chce jednak niepotrzebnie utrudniać funkcjonowania instytutu ustanawiając obowiązkową liczbę członków obu płci, co mogłoby być trudne do zrealizowania w praktyce, gdyż ogólnie rzecz biorąc obecnie w działalność związaną z polityką równości płci angażuje się więcej kobiet niż mężczyzn. Choć osiągnięcie równowagi płci jest istotne i podejmuje się kroki, by zaangażować w tej dziedzinie większą liczbę mężczyzn, Rada uważa, że doświadczenie i kompetencje członków zarządu w dziedzinie równości płci także są istotne i należy brać je pod uwagę.

—   Forum doradcze (poprawki 67 i 83, 68 i 84 oraz 51, art. 12 pierwotnego wniosku Komisji)

W preferowanym przez Radę rozwiązaniu polegającym na utworzeniu dużego zarządu wspomaganego przez niewielkie biuro uznano, że forum doradcze przewidziane przez Komisję i Parlament nie jest już konieczne. Ponadto, by zapewnić instytutowi możliwość korzystania z wartościowej wiedzy fachowej dostępnej na szczeblu krajowym, art. 3 wspólnego stanowiska ustanawia Europejską Sieć na rzecz Równości Płci, zgodnie z propozycją Parlamentu, oraz przewiduje także „doroczne posiedzenie ekspertów z właściwych organów specjalizujących się w zagadnieniach równości mężczyzn i kobiet w państwach członkowskich”.

3.   Inne zmiany wprowadzone przez Radę

W kontekście procedury prawno-językowej obejmującej Parlament Europejski i Radę uzgodniono pewną liczbę drobnych zmian technicznych natury prawnej lub językowej.

IV.   WNIOSEK

Rada uważa, że mimo różnicy zdań co do składu zarządu, wspólne stanowisko jest zgodne z zasadniczymi celami zmienionego wniosku Komisji.

5.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 295/69

WSPÓLNE STANOWISKO (WE) NR 26/2006

przyjęte przez Radę w dniu 25 września 2006 r.

w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej program „Europa dla Obywateli” na rzecz promowania aktywnego obywatelstwa europejskiego na lata 2007–2013

(2006/C 295 E/04)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 151 i 308,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),

uwzględniając opinię Komitetu Regionów (2),

stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatu (3),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Traktat ustanawia obywatelstwo Unii, które uzupełnia obywatelstwo krajowe poszczególnych państw członkowskich. Jest ono ważnym elementem wzmocnienia i zabezpieczenia procesu integracji europejskiej.

(2)

Wspólnota powinna w pełni uświadomić obywatelom ich obywatelstwo europejskie, korzyści płynące z jego posiadania, a także prawa i obowiązki, które powinny być promowane z poszanowaniem zasady pomocniczości i w celu zachowania spójności.

(3)

Szczególnie pilne jest pełne uświadomienie obywatelom posiadania przez nich obywatelstwa Unii Europejskiej w kontekście szerokiej refleksji na temat przyszłości Europy zainicjowanej przez Radę Europejską w Brukseli w dniach 16 i 17 czerwca 2005 r. Program „Europa dla Obywateli” powinien zatem uzupełniać inne podjęte w tym kontekście inicjatywy, ale się z nimi nie pokrywać.

(4)

Aby obywatele w pełni popierali integrację europejską, należy położyć większy nacisk na wspólne wartości, historię i kulturę, będące kluczowymi elementami uczestnictwa w społeczeństwie zbudowanym w oparciu o zasady wolności, demokracji i poszanowania praw człowieka, różnorodności kulturowej, tolerancji i solidarności, zgodnie z Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej (4) proklamowaną dnia 7 grudnia 2000 r.

(5)

Propagowanie aktywnego obywatelstwa jest kluczowym elementem wzmacniania nie tylko walki z rasizmem, ksenofobią i nietolerancją, ale także spójności i rozwoju demokracji.

(6)

W kontekście strategii informacji i komunikacji UE, należy zapewnić szerokie rozpowszechnienie i duży wpływ działań wspieranych przez program.

(7)

Aby przybliżyć Europę jej obywatelom i umożliwić im pełne uczestnictwo w budowaniu Europy, która byłaby im coraz bliższa, konieczne jest zwrócenie się do wszystkich obywateli i osób legalnie zamieszkałych w państwach uczestniczących oraz zaangażowanie ich w ponadnarodowe wymiany i współpracę, przyczyniając się do budowania poczucia przynależności do wspólnoty podzielającej te same europejskie ideały.

(8)

Parlament Europejski w rezolucji przyjętej w 1988 r. uznał, że należy podjąć znaczne starania w celu rozszerzenia kontaktów pomiędzy obywatelami różnych państw członkowskich oraz oświadczył, iż uzasadnione i pożądane jest szczególne wsparcie ze strony Unii Europejskiej dla rozwoju projektów partnerskich pomiędzy miastami w różnych państwach członkowskich.

(9)

Rada Europejska kilkakrotnie uznawała potrzebę przybliżenia Unii Europejskiej i jej instytucji obywatelom państw członkowskich. Zachęcała ona instytucje Unii, aby prowadziły i rozwijały otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim, propagując w ten sposób uczestnictwo obywateli w życiu publicznym i w procesie podejmowania decyzji oraz kładąc nacisk na podstawowe wartości wspólne dla wszystkich obywateli Europy.

(10)

Rada przyjęła decyzją 2004/100/WE z dnia 26 stycznia 2004 r. ustanawiającą wspólnotowy program działań na rzecz promowania aktywnego obywatelstwa europejskiego (udział społeczeństwa obywatelskiego) (5) program działań, który potwierdził potrzebę propagowania trwałego dialogu z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i władzami miejskimi oraz wspierania aktywnego zaangażowania obywateli.

(11)

Projekty obywatelskie o wymiarze ponadnarodowym i międzysektorowym są ważnymi narzędziami docierania do obywateli i promowania świadomości europejskiej, spójności społecznej oraz wzajemnego zrozumienia.

(12)

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym są ważnymi elementami aktywnego uczestnictwa obywateli w społeczeństwie oraz wspomagają pobudzanie wszystkich aspektów życia publicznego. Są także pośrednikami pomiędzy Europą i jej obywatelami. Dlatego należy je wspierać i zachęcać do ponadnarodowej współpracy.

(13)

Organizacje badające europejski porządek publiczny mogą dostarczać idei i refleksji ożywiających debatę na poziomie europejskim. Zalecane jest zatem również wsparcie — jako punktu stycznego łączącego instytucje europejskie i obywateli — działań, które odzwierciedlają ich zobowiązanie do tworzenia europejskiej tożsamości i obywatelstwa, poprzez ustanowienie procedur opartych na przejrzystych kryteriach, w celu wsparcia sieci informacji i wymiany.

(14)

Warto również kontynuować działanie rozpoczęte przez Unię Europejską w kontekście decyzji nr 792/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiającej wspólnotowy program działań wspierający organy działające na szczeblu europejskim w dziedzinie kultury (6) na rzecz ochrony i upamiętniania najważniejszych miejsc i archiwów związanych z deportacjami. W ten sposób podtrzymywana będzie świadomość pełnego wymiaru i tragicznych konsekwencji drugiej wojny światowej oraz krzewiona będzie powszechna pamięć o przeszłości jako droga do wyjścia poza przeszłość i zbudowania przyszłości.

(15)

W przyjętym przez Radę Europejską w Nicei w dniach 7 — 9 grudnia 2000 r. oświadczeniu w sprawie sportu odnotowano, że „mimo braku jakichkolwiek bezpośrednich kompetencji na tym obszarze Wspólnota, na mocy różnych postanowień Traktatu, musi brać w swoim działaniu pod uwagę społeczne, edukacyjne i kulturowe funkcje nieodłącznie związane ze sportem.”

(16)

Szczególną uwagę należy zwrócić na zrównoważoną integrację w ponadnarodowych projektach i działaniach obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich państw członkowskich.

(17)

Kraje kandydujące oraz kraje EFTA, które są stronami porozumienia EOG, są uznawane za potencjalnych uczestników programów wspólnotowych, zgodnie z porozumieniami zawartymi z tymi krajami.

(18)

Rada Europejska w Salonikach, obradująca w dniach 19 i 20 czerwca 2003 r. przyjęła „Agendę z Salonik dla Bałkanów Zachodnich: W kierunku integracji europejskiej”, w której zaprosiła kraje Bałkanów Zachodnich do uczestnictwa we wspólnotowych programach i agencjach. Dlatego kraje Bałkanów Zachodnich należy uznać za potencjalnych uczestników programów wspólnotowych.

(19)

Program powinien być regularnie monitorowany i oceniany w sposób niezależny, we współpracy z Komisją i państwami członkowskimi, w celu umożliwienia jego korekt niezbędnych dla należytego wdrażania środków.

(20)

Procedury monitorowania i oceny programu powinny opierać się na celach i wskaźnikach, które są konkretne, wymierne, osiągalne, istotne i określone w czasie.

(21)

Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (7) (zwane dalej „rozporządzeniem finansowym”) i rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 19 listopada 2002 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego stosowanego do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (8), które zabezpieczają interesy finansowe Wspólnoty, muszą być stosowane z uwzględnieniem zasad prostoty i spójności w wyborze instrumentów budżetowych, ograniczenia liczby przypadków, w których Komisja ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za ich wdrożenie i zarządzanie, a także wymaganej proporcjonalności pomiędzy ilością zasobów i obciążeniem administracyjnym związanym z ich wykorzystaniem.

(22)

Należy również przyjąć odpowiednie środki mające na celu zapobieganie nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym oraz odzyskanie utraconych i niewłaściwie wypłaconych lub wykorzystanych środków.

(23)

Zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami wdrożenie programu może zostać uproszczone przez odwołanie się do finansowania przy pomocy kwot ryczałtowych, w odniesieniu do wsparcia przyznanego uczestnikom programu lub wsparcia wspólnotowego dla struktur ustanowionych na szczeblu krajowym do zarządzania programem.

(24)

Niniejsza decyzja ustanawia kopertę finansową na całkowity czas trwania programu, stanowiącą podstawowe odniesienie dla władzy budżetowej w rozumieniu pkt. 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r., między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (9).

(25)

Jako że cele niniejszej decyzji nie mogą zostać w wystarczający sposób osiągnięte przez państwa członkowskie, a ze względu na ponadnarodowy i wielonarodowy charakter działań i środków programu możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(26)

Środki niezbędne dla wdrożenia niniejszej decyzji należy przyjąć zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (10).

(27)

Środki przejściowe dotyczące monitorowania działań rozpoczętych przed 31 grudnia 2006 r. powinny być przyjęte zgodnie z decyzją 2004/100/WE,

STANOWIĄ, CO NASTĘPUJE:

Artykuł 1

Przedmiot i zakres programu

1.   Niniejsza decyzja ustanawia program „Europa dla Obywateli” (zwany dalej „programem”) na okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2013 r.

2.   Program przyczynia się do osiągnięcia następujących celów ogólnych:

a)

umożliwienia obywatelom wzajemnych kontaktów i udziału w tworzeniu coraz im bliższej Europy, demokratycznej i otwartej na świat, zjednoczonej w swej różnorodności kulturowej i przez nią wzbogacanej, rozwijając w ten sposób obywatelstwo Unii Europejskiej;

b)

rozwijania poczucia tożsamości europejskiej, opartej na wspólnych wartościach, historii i kulturze;

c)

umacniania poczucia odpowiedzialności za Unię Europejską wśród jej obywateli;

d)

pogłębiania wzajemnego zrozumienia między obywatelami Europy, którzy szanując i promując różnorodność kulturową i językową, wnoszą wkład w dialog międzykulturowy.

Artykuł 2

Szczegółowe cele programu

Program ma następujące cele szczegółowe, zgodne z podstawowymi celami Traktatu, realizowane na szczeblu ponadnarodowym:

a)

zbliżanie członków społeczności lokalnych z całej Europy w celu wymiany doświadczeń, opinii i wartości, wyciągania wniosków z historii i budowania przyszłości;

b)

wspieranie działań, debat i refleksji związanych z obywatelstwem europejskim i z demokracją, wspólnymi wartościami, wspólną historią i kulturą poprzez współpracę w obrębie organizacji społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu europejskim;

c)

przybliżanie Europy obywatelom poprzez propagowanie europejskich wartości i osiągnięć z zachowaniem pamięci o jej przeszłości;

d)

zachęcanie obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich krajów uczestniczących do wzajemnych kontaktów przyczyniających się do dialogu międzykulturowego oraz eksponujących zarówno różnorodność, jak i jedność Europy, ze szczególnym uwzględnieniem działań mających na celu zacieśnianie więzi między obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej w składzie z dnia 30 kwietnia 2004 r. i państw członkowskich, które przystąpiły po tej dacie.

Artykuł 3

Działania

1.   Do osiągnięcia celów programu dąży się poprzez wspieranie następujących działań, opisanych szczegółowo w części I załącznika:

a)

działanie „Aktywni obywatele dla Europy” obejmujące:

—

partnerstwo miast;

—

projekty obywatelskie i środki wsparcia;

b)

działanie „Aktywne społeczeństwo obywatelskie w Europie” obejmujące:

—

wsparcie strukturalne dla organizacji badających europejski porządek publiczny (zespołów ekspertów);

—

wsparcie strukturalne dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu europejskim;

—

wsparcie dla projektów inicjowanych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego;

c)

działanie „Razem dla Europy” obejmujące:

—

wydarzenia medialne, takie jak uroczystości upamiętniające, rozdania nagród, wydarzenia o charakterze artystycznym, konferencje ogólnoeuropejskie;

—

analizy, ankiety i sondaże opinii publicznej;

—

narzędzia informowania i rozpowszechniania informacji;

d)

działanie „Aktywna pamięć europejska” obejmujące:

—

zachowanie najważniejszych miejsc i archiwów związanych z deportacjami oraz upamiętnienie ofiar.

2.   Zrównoważona integracja obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich państw członkowskich może zostać uznana za priorytet w ramach każdego działania, zgodnie ze szczególnym celem określonym w art. 2 lit. d).

Artykuł 4

Formy środków wspólnotowych

1.   Środki wspólnotowe mogą przyjąć formę dotacji lub zamówień publicznych.

2.   Dotacje wspólnotowe mogą być przekazywane w określonych formach, takich jak dotacje operacyjne, dotacje na działania, stypendia, nagrody.

3.   Zamówienia publiczne obejmują zakup usług, takich jak organizacja imprez, analizy i badania, narzędzia informowania i rozpowszechniania informacji, monitorowanie i ocena.

4.   Aby kwalifikować się do dotacji wspólnotowej, beneficjenci muszą spełniać wymogi określone w części II załącznika.

Artykuł 5

Udział w programie

W programie mogą brać udział następujące kraje, zwane dalej „krajami uczestniczącymi”:

a)

państwa członkowskie;

b)

kraje EFTA będące stronami porozumienia EOG, zgodnie z postanowieniami tego porozumienia;

c)

kraje kandydujące objęte strategią przedakcesyjną, zgodnie z ogólnymi zasadami i warunkami określonymi w umowach ramowych zawartych z tymi krajami do celów uczestnictwa tych krajów w programach wspólnotowych;

d)

kraje Bałkanów Zachodnich, zgodnie z ustaleniami, które mają być dokonane z tymi krajami na mocy umów ramowych w sprawie ogólnych zasad uczestnictwa tych krajów w programach wspólnotowych.

Artykuł 6

Przystąpienie do programu

W programie mogą brać udział wszystkie zainteresowane strony, które propagują aktywne obywatelstwo europejskie, w szczególności władze i organizacje lokalne, organizacje badające europejski porządek publiczny (zespoły ekspertów), grupy obywateli i inne organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

Artykuł 7

Współpraca z organizacjami międzynarodowymi

Program może obejmować wspólne i innowacyjne działania w dziedzinie aktywnego obywatelstwa europejskiego z udziałem odpowiednich organizacji międzynarodowych, takich jak Rada Europy i UNESCO, na zasadzie wspólnych wkładów i zgodnie z rozporządzeniem finansowym i różnymi zasadami danej instytucji lub organizacji.

Artykuł 8

Środki wykonawcze

1.   Komisja przyjmuje środki konieczne do realizacji programu zgodnie z przepisami zawartymi w załączniku.

2.   Następujące środki są przyjmowane zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 9 ust. 2:

a)

ustalenia dotyczące wykonania programu, w tym roczny plan prac, kryteria i procedury wyboru;

b)

zapewnienie ogólnej równowagi pomiędzy różnymi działaniami w ramach programu;

c)

procedury monitorowania i oceny programu;

d)

wsparcie finansowe (kwota, czas trwania, dystrybucja i beneficjenci) udzielane przez Wspólnotę w związku z wszelkimi dotacjami operacyjnymi, wieloletnimi umowami o partnerstwie miast w ramach działania 1 oraz wydarzeniami medialnymi w ramach działania 3.

3.   Wszelkie inne środki konieczne do realizacji programu przyjmuje się zgodnie z procedurą określoną w art. 9 ust. 3.

4.   W ramach procedury, o której mowa w ust. 2, Komisja może dla każdego z działań wymienionych w załączniku sporządzić wytyczne w celu przystosowania programu do ewentualnych zmian priorytetów w dziedzinie aktywnego obywatelstwa europejskiego.

Artykuł 9

Komitet

1.   Komisja jest wspomagana przez komitet.

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu, stosuje się art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów art. 8 tej decyzji.

Okres, o którym mowa w art. 4 ust. 3 decyzji 1999/468/WE, wynosi dwa miesiące.

3.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu, stosuje się art. 3 i 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów art. 8 tej decyzji.

4.   Komitet uchwala swój regulamin.

Artykuł 10

Spójność z innymi instrumentami Wspólnoty i Unii Europejskiej

1.   Komisja zapewnia spójność i komplementarność programu z instrumentami w innych obszarach działań Wspólnoty, obejmujących przede wszystkim edukację, kształcenie zawodowe, kulturę, młodzież, sport, środowisko, sektor audiowizualny oraz media, podstawowe prawa i wolności, integrację społeczną, równość płci, zwalczanie wszelkich form dyskryminacji, rasizmu i ksenofobii, badania naukowe, społeczeństwo informacyjne i zewnętrzne działania Wspólnoty, w szczególności na szczeblu europejskiej polityki sąsiedztwa.

2.   Aby zrealizować działania spełniające cele wspólne dla niniejszego programu i innych instrumentów Wspólnoty i Unii Europejskiej, program oraz wspomniane inne instrumenty mogą korzystać z tych samych zasobów.

Artykuł 11

Koperta finansowa

1.   Kopertę finansową przeznaczoną na realizację programu w okresie, o którym mowa w art. 1, ustala się na 190 milionów EUR (11).

2.   Wartość przyznanych rocznych środków jest zatwierdzana przez organ budżetowy w granicach ram finansowych.

Artykuł 12

Przepisy finansowe

1.   Pomoc finansowa przybiera formę dotacji dla osób prawnych. W zależności od charakteru działania i wytyczonego celu dotacje mogą być przyznawane również osobom fizycznym.

2.   Komisja może przyznawać osobom fizycznym i prawnym nagrody za działania lub projekty zrealizowane w ramach programu.

3.   Zgodnie z art. 181 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002 i w zależności od charakteru działania można zezwolić na finansowanie poprzez stawkę ryczałtową lub stosowanie stawek opartych na kosztach jednostkowych.

4.   Można zezwolić na współfinansowanie w formie wkładu rzeczowego.

5.   Komisja może zdecydować, biorąc pod uwagę cechy beneficjentów oraz rodzaj działań, o zwolnieniu beneficjentów z weryfikacji kompetencji i kwalifikacji zawodowych wymaganych do zakończenia proponowanego działania lub programu prac.

6.   Ilość informacji wymaganych od beneficjenta może zostać ograniczona w przypadku niewielkich dotacji.

7.   W szczególnych przypadkach, takich jak przyznanie niewielkiej dotacji, nie wymaga się od beneficjenta wykazania finansowej zdolności do przeprowadzenia zaplanowanego projektu lub programu prac.

8.   Dotacje operacyjne przyznane w ramach o programu organom dążącym do osiągnięcia celu będącego przedmiotem interesu ogólnoeuropejskiego, określonym w art. 162 rozporządzenia nr 2342/2002 (EC, Euratom), nie są automatycznie obniżane w przypadku ich przedłużenia.

Artykuł 13

Ochrona interesów finansowych Wspólnoty

1.   Komisja zapewnia, by podczas realizacji działań finansowanych w ramach niniejszej decyzji, interesy finansowe Wspólnoty były chronione przez zastosowanie środków zapobiegawczych przeciwko nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nielegalnym działaniom, przez skuteczny system kontroli, windykację nienależycie wypłaconych kwot oraz, w przypadku wykrycia nieprawidłowości, przez system skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (12), rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (13) oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/1999 z dnia 25 maja 1999 r. dotyczącym dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) (14).

2.   W odniesieniu do działań wspólnotowych finansowanych w ramach programu, pojęcie nieprawidłowości, o którym mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 2988/95, oznacza jakiekolwiek naruszenie przepisów prawa wspólnotowego lub jakiekolwiek naruszenie zobowiązania umownego wynikające z działania lub zaniechania działania ze strony podmiotu gospodarczego, które spowodowało lub mogło spowodować szkody w ogólnym budżecie Wspólnot lub w budżetach, które są zarządzane przez Wspólnoty, w związku z nieuzasadnionym wydatkiem.

3.   Komisja obniża, zawiesza lub odzyskuje kwotę pomocy finansowej przyznanej na dane działanie, jeżeli stwierdzi nieprawidłowości — w tym niezgodność z przepisami niniejszej decyzji lub decyzji indywidualnej, warunkami kontraktu lub umowy o przyznaniu danego wsparcia finansowego — lub jeżeli okaże się, że działanie zostało zmienione bez uzyskania zgody Komisji w sposób, który jest niezgodny z charakterem lub warunkami wykonania projektu.

4.   Jeśli nie dotrzymano terminów lub jeśli stan realizacji danego działania uzasadnia jedynie część przydzielonej pomocy finansowej, Komisja zwraca się do beneficjenta o przedstawienie uwag przed upływem określonego terminu. W przypadku gdy beneficjent nie udzieli zadowalającej odpowiedzi, Komisja może anulować pozostałą część pomocy finansowej i zażądać zwrotu wypłaconych kwot.

5.   Wszelkie bezpodstawnie wypłacone kwoty są zwracane Komisji. Do kwot, które nie zostały zwrócone w odpowiednim czasie, doliczane są odsetki na warunkach określonych w rozporządzeniu finansowym.

Artykuł 14

Monitorowanie i ocena

1.   Komisja zapewnia regularne monitorowanie programu. Wyniki procesu monitorowania i oceny są wykorzystywane podczas realizacji programu. Monitorowanie obejmuje w szczególności sporządzanie sprawozdań, o których mowa w ust. 3 lit. a) i c).

Szczegółowe cele mogą podlegać przeglądowi zgodnie z art. 251 Traktatu.

2.   Komisja zapewnia regularną, zewnętrzną i niezależną ocenę programu i regularnie przedstawia sprawozdania Parlamentowi Europejskiemu.

3.   Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów:

a)

sprawozdanie okresowe z oceny uzyskanych wyników oraz jakościowych i ilościowych aspektów realizacji programu nie później niż w dniu 31 grudnia 2010 r.;

b)

komunikat na temat kontynuacji programu nie później niż w dniu 31 grudnia 2011 r.;

c)

sprawozdanie z oceny ex-post nie później niż w dniu 31 grudnia 2015 r.

Artykuł 15

Przepis przejściowy

Działania rozpoczęte przed dniem 31 grudnia 2006 r. na mocy decyzji 2004/100/WE podlegają tej decyzji do momentu ich zakończenia.

Zgodnie z art. 18 rozporządzenia finansowego przyznane środki odpowiadające dochodom przeznaczonym na określone cele, wynikające ze zwrotu środków bezpodstawnie wypłaconych zgodnie z decyzją 2004/100/WE mogą być udostępnione dla potrzeb programu.

Artykuł 16

Wejście w życie

Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2007 r.

Sporządzono w …, …

W imieniu Parlamentu Europejskiego

…

Przewodniczący

W imieniu Rady

…

Przewodniczący

(1)  Dz.U. C 28 z 3.2.2006, str. 29.

(2)  Dz.U. C 115 z 16.5.2006, str. 81.

(3)  Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2006 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym), wspólne stanowisko Rady z dnia 25 września 2006 r. oraz stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia… (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).

(4)  Dz.U. C 364 z 18.12.2000, str.1.

(5)  Dz.U. L 30 z 4.2.2004, str. 6.

(6)  Dz.U. L 138 z 30.4.2004, str. 40.

(7)  Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1.

(8)  Dz.U. L 357 z 31.12.2002, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem Komisji (WE, Euratom) nr 1248/2006 (Dz.U. L 227 z 19.8.2006, str. 3).

(9)  Dz.U. C 139 z 14.6.2006, str. 1.

(10)  Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23. Decyzja zmieniona decyzją 2006/512/WE (Dz.U. L 200 z 22.7.2006, str. 11).

(11)  Kwota ta oparta jest na liczbach z roku 2004 i podlega dostosowaniu technicznemu w celu uwzględnienia inflacji.

(12)  Dz.U. L 312 z 23.12.1995, str. 1.

(13)  Dz.U. L 292 z 15.11.1996, str. 2.

(14)  Dz.U. L 136 z 31.5.1999, str. 1.

ZAŁĄCZNIK

I.   OPIS DZIAŁAŃ

Informacje uzupełniające o dostępie do programu

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego, o których mowa w art. 6, obejmują między innymi związki zawodowe, instytucje edukacyjne i organizacje działające w dziedzinie wolontariatu i sportu amatorskiego.

DZIAŁANIE 1:   Aktywni obywatele dla Europy

Działanie to stanowi część programu ukierunkowaną w szczególności na formy aktywności, w których uczestniczą obywatele. Dzielą się one na następujące dwa rodzaje środków:

Partnerstwo miast

Środek ten ma na celu działania, które łączą się z bezpośrednią wymianą między obywatelami Europy lub propagują taką wymianę poprzez ich udział w działaniach związanych z partnerstwem miast. Mogą to być działania jednorazowe lub pilotażowe lub też wieloletnie umowy o ustalonej strukturze, uwzględniające kilku partnerów, oparte o planowe podejście i składające się z wielu działań — od spotkań obywateli po specjalistyczne konferencje lub seminaria na tematy będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, wraz z towarzyszącymi im publikacjami — organizowanych w kontekście działań związanych z partnerstwem miast. Środek ten aktywnie przyczyni się do wzmacniania wiedzy i zrozumienia między obywatelami i między kulturami.

W latach 2007, 2008 i 2009 wsparcie strukturalne może zostać przekazane bezpośrednio Radzie Gmin i Regionów Europy (CEMR), podmiotowi, który realizuje cel będący przedmiotem interesu ogólnoeuropejskiego i działa w dziedzinie partnerstwa miast.

Projekty obywatelskie i środki wsparcia

W ramach tego środka wsparcie zostanie udzielone różnym projektom o wymiarze ponadnarodowym i międzysektorowym, w których bezpośredni udział biorą obywatele. Priorytet będą miały projekty nastawione na zachęcanie do uczestniczenia na szczeblu lokalnym. Skala i zakres takich projektów będą zależały od sytuacji społecznej, a ich celem będzie badanie innowacyjnymi metodami możliwych odpowiedzi na zidentyfikowane potrzeby. Propagowane będzie wykorzystanie nowych technologii, w szczególności technologii społeczeństwa informacyjnego (TSI). Projekty te mają umożliwić obywatelom o zróżnicowanych poglądach wspólne działania lub dyskusje dotyczące wspólnych kwestii europejskich, rozwijając przez to wzajemne zrozumienie i zwiększając wiedzę na temat procesu integracji europejskiej.

Aby poprawić jakość projektów w dziedzinie partnerstwa miast i projektów obywatelskich, należy również stworzyć środki wsparcia, które umożliwią wymianę najlepszych praktyk, gromadzenie doświadczeń na użytek zainteresowanych stron na szczeblu lokalnym i regionalnym, włączając w to władze publiczne, oraz rozwój nowych umiejętności, np. poprzez szkolenia.

Na realizację tego działania przeznacza się przynajmniej 47 % całkowitej kwoty budżetu niniejszego programu.

DZIAŁANIE 2:   Aktywne społeczeństwo obywatelskie w Europie

Wsparcie strukturalne dla organizacji badających europejski porządek publiczny (zespoły ekspertów)

Organizacje będące źródłem nowych idei i przemyśleń na tematy europejskie są ważnymi instytucjonalnymi partnerami w dyskusji, mogącymi formułować w sposób niezależny strategiczne, międzysektorowe zalecenia dla instytucji UE. Mogą one podejmować działania dające impuls do dyskusji, zwłaszcza w kwestiach obywatelstwa Unii Europejskiej oraz europejskich wartości i kultur. Środek ten ma na celu wzmocnienie możliwości instytucjonalnych tych organizacji, które są reprezentatywne, stwarzają rzeczywistą wartość dodaną na szczeblu europejskim, są w stanie zapewnić znaczący efekt mnożnikowy oraz są zdolne do współpracy z innymi beneficjentami programu. Istotnym elementem w tym obszarze jest wzmocnienie sieci transeuropejskich. Dotacje mogą być przyznawane na podstawie wieloletniego programu pracy, łączącego wiele różnych tematów lub działań.

W latach 2007, 2008 i 2009 wsparcie strukturalne może zostać udzielone bezpośrednio stowarzyszeniu „Groupement d'études et de recherches Notre Europe” oraz „Institut für Europäische Politik”, podmiotom realizującym cel będący przedmiotem interesu ogólnoeuropejskiego.

Wsparcie strukturalne dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu europejskim

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego są ważnym elementem obywatelskiego, edukacyjnego, kulturalnego i politycznego zaangażowania społecznego obywateli. Konieczne jest, aby istniały i były zdolne do działania i współpracy na poziomie europejskim. Powinny one także mieć możliwość uczestniczenia w kształtowaniu polityki poprzez konsultacje. Środek ten zapewni im stabilność i zdolność do działania w wymiarze międzysektorowym i horyzontalnym w charakterze ponadnarodowych katalizatorów w stosunku do ich własnych członków oraz społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu europejskim, przyczyniając się w ten sposób do celów programu. Istotnym elementem w tym obszarze działania jest wzmocnienie sieci transeuropejskich i stowarzyszeń europejskich. Dotacje mogą być przyznawane na podstawie wieloletniego programu prac, łączącego wiele różnych tematów lub działań.

W latach 2007, 2008 i 2009 wsparcie strukturalne może zostać udzielone bezpośrednio trzem podmiotom realizującym cel będący przedmiotem interesu ogólnoeuropejskiego: Platformie Europejskich Społecznych Organizacji Pozarządowych, Ruchowi Europejskiemu oraz Europejskiej Radzie ds. Uchodźców i Wypędzonych.

Wsparcie dla przedsięwzięć inicjowanych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym lub europejskim angażują obywateli lub reprezentują ich interesy poprzez debatę, publikacje, rzecznictwo i inne konkretne projekty ponadnarodowe. Rozpoczęcie lub kontynuowanie działań organizacji społeczeństwa obywatelskiego w wymiarze europejskim pozwoli im na zwiększenie możliwości i dotarcie do szerszego grona odbiorców. Bezpośrednia współpraca organizacji społeczeństwa obywatelskiego z różnych państw członkowskich przyczyni się do wzajemnego zrozumienia różnych kultur i punktów widzenia oraz do określenia wspólnych obaw i wartości. Cel ten może być realizowany w postaci pojedynczych projektów, jednak podejście długofalowe będzie miało trwalszy wpływ i umożliwi powstawanie sieci oraz efektów synergii.

Na realizację tego działania przeznaczono około 29 % całkowitej kwoty budżetu niniejszego programu.

DZIAŁANIE 3:   Razem dla Europy

Wydarzenia medialne

Środek ten ma na celu wsparcie imprez o znacznej skali i zasięgu organizowanych przez Komisję — w stosownych przypadkach we współpracy z państwami członkowskimi lub innymi stosownymi partnerami — które wywołują oddźwięk wśród ludności Europy, przyczyniają się do zwiększenia poczucia ich przynależności do jednej wspólnoty, zwiększają ich wiedzę na temat historii, osiągnięć i wartości Unii Europejskiej, włączają ich w dialog międzykulturowy i przyczyniają się do rozwoju ich tożsamości europejskiej.

Wydarzeniami takimi mogą być obchody upamiętniające wydarzenia historyczne, uroczystości związane z europejskimi osiągnięciami, wydarzenia o charakterze artystycznym, akcje mające na celu szerzenie wiedzy na temat konkretnych problemów, konferencje ogólnoeuropejskie oraz przyznawanie nagród za ważne osiągnięcia. Propagowane będzie wykorzystanie nowych technologii, w szczególności TSI.

Analizy

Aby lepiej zrozumieć aktywne obywatelstwo na szczeblu europejskim, Komisja będzie sporządzać analizy, ankiety i sondaże opinii publicznej.

Narzędzia informowania i rozpowszechniania informacji

Ze względu na skupienie uwagi na obywatelach i różnorodność inicjatyw w dziedzinie aktywnego obywatelstwa, za pomocą portalu internetowego i innych narzędzi należy przekazywać kompleksowe informacje na temat różnych działań w ramach programu, innych działań europejskich związanych z obywatelstwem oraz innych istotnych inicjatyw.

W latach 2007, 2008 i 2009 wsparcie strukturalne może zostać udzielone bezpośrednio organizacjom „Association Jean Monnet”, „Centre européen Robert Schuman” oraz „Maisons de l'Europe”, zrzeszonym na szczeblu krajowym i europejskim, które realizują cel będący przedmiotem interesu ogólnoeuropejskiego.

Na realizację tego działania przeznaczono około 10 % całkowitej kwoty budżetu niniejszego programu.

DZIAŁANIE 4:   Aktywna pamięć europejska

W ramach niniejszego działania mogą być wspierane następujące rodzaje projektów:

—

na rzecz ochrony głównych miejsc i pomników mających związek z masowymi deportacjami, byłych obozów koncentracyjnych i innych nazistowskich miejsc męczeństwa i eksterminacji ludności na wielką skalę, jak również archiwów zawierających dokumentację tych wydarzeń, oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach, a także o osobach, które w ekstremalnych warunkach ratowały innych przed holocaustem;

—

na rzecz upamiętnienia ofiar masowej eksterminacji i masowych deportacji związanych ze stalinizmem oraz ochrony pomników i archiwów zawierających dokumentację tych wydarzeń.

Na realizację tego działania przeznaczono około 4 % całkowitej kwoty budżetu niniejszego programu.

II.   ZARZĄDZANIE PROGRAMEM

Program będzie realizowany zgodnie z zasadami przejrzystości oraz otwartości na różnego rodzaju organizacje i projekty. Z tego względu wybór projektów i działań będzie się odbywał zasadniczo w drodze otwartych zaproszeń do składania wniosków. Odstępstwa będą możliwe tylko w szczególnych okolicznościach i w pełnej zgodności z art. 168 ust.1 lit. c) i d) rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002.

Niniejszy program będzie rozwijał zasadę wieloletnich programów partnerskich w oparciu o uzgodnione cele i analizę wyników, tak aby zapewnić wzajemne korzyści zarówno dla społeczeństwa obywatelskiego, jak i dla Unii Europejskiej. Maksymalny czas trwania finansowania przydzielonego poprzez pojedynczą umowę o dotację w ramach programu jest ograniczony do 3 lat.

W przypadku niektórych działań konieczne może być wprowadzenie scentralizowanego zarządzania pośredniego przez agencję wykonawczą lub, szczególnie dla działania 1, przez agencje krajowe.

Wszystkie działania będą realizowane na szczeblu ponadnarodowym. Będą wspierać mobilność obywateli i przepływ idei w ramach Unii Europejskiej.

Ważnym elementem będzie tworzenie sieci kontaktów i wykorzystanie efektu mnożnikowego, w tym wykorzystanie technologii informatycznych i komunikacyjnych (TIiK), co znajdzie odzwierciedlenie zarówno w typie działań, jak i w różnorodności uczestniczących w nich organizacji. Propagowany będzie rozwój wzajemnego oddziaływania oraz synergii między różnymi stronami uczestniczącymi w programie.

Z budżetu programu można również pokrywać wydatki związane z działaniami przygotowawczymi, kontynuującymi, monitorującymi, kontrolnymi i oceniającymi, które są bezpośrednio niezbędne do zarządzania programem i do realizacji jego celów, w szczególności analiz, zebrań, działań informacyjnych i publikacyjnych, wydatki związane z sieciami TIiK, do celów wymiany informacji, jak również wszelkie inne wydatki na wsparcie administracyjne i techniczne, o których może zadecydować Komisja do celów zarządzania programem.

Ogólne wydatki administracyjne programu powinny być proporcjonalne do zadań przewidzianych w danym programie i powinny wynosić około 10 % całkowitej kwoty budżetu przyznanego na program.

Komisja może również podejmować odpowiednie działania w zakresie informowania, publikacji i rozpowszechniania informacji, zapewniając w ten sposób szerokie rozpowszechnianie i duży wpływ działań wspieranych przez program.

III.   KONTROLE I AUDYTY

Dla projektów wybranych zgodnie z niniejszą decyzją zostanie ustanowiony system audytu z zastosowaniem kontroli wyrywkowej.

Beneficjent otrzymujący dotację jest zobowiązany do udostępniania Komisji przez okres pięciu lat od daty płatności końcowej wszelkich dokumentów uzupełniających dotyczących wydatków. Beneficjent dotacji musi dopilnować, by w stosownych przypadkach dokumenty uzupełniające będące w posiadaniu partnerów lub członków zostały udostępnione Komisji.

Komisja może przeprowadzić audyt w zakresie wykorzystania dotacji bezpośrednio przy pomocy własnych pracowników lub za pośrednictwem dowolnego kompetentnego podmiotu zewnętrznego przez nią wybranego. Audyty te mogą być prowadzone przez cały okres umowy, jak również przez okres pięciu lat od daty wypłaty ostatniej części dotacji. W uzasadnionych przypadkach wyniki tych audytów mogą prowadzić do decyzji Komisji w sprawie odzyskania dotacji.

Personel Komisji i upoważniony przez Komisję personel zewnętrzny musi mieć odpowiedni dostęp do biur beneficjenta oraz do wszelkich informacji, w tym informacji w postaci elektronicznej, niezbędnych do przeprowadzenia takich audytów.

Trybunał Obrachunkowy oraz Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) korzystają z takich samych praw jak Komisja, szczególnie jeśli chodzi o dostęp.

UZASADNIENIE RADY

I.   WPROWADZENIE

1.

W dniu 6 kwietnia 2005 r. Komisja przyjęła i następnie przekazała Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek dotyczący decyzji, opartej na art. 151 i 308 traktatu o WE, ustanawiającej program na rzecz promowania aktywnego obywatelstwa europejskiego.

2.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wydał opinię w dniu 26 października 2005 r.

3.

Komitet Regionów wydał opinię w dniu 17 listopada 2005 r.

4.

Parlament Europejski wydał opinię w pierwszym czytaniu w dniu 5 kwietnia 2006 r.

5.

W dniu 25 września 2006 r. Rada przyjęła wspólne stanowisko zgodnie z art. 251 ust. 2 traktatu WE.

II.   CEL

1.

Ogólne cele programu zaproponowane przez Komisję mają przyczynić się do:

—

stworzenia obywatelom możliwości współpracy i udziału w tworzeniu Europy, która byłaby im coraz bliższa, zjednoczona w swojej różnorodności kulturowej i wzbogacona przez nią,

—

tworzenia tożsamości europejskiej w oparciu o uznane wspólne wartości, historię i kulturę,

—

poprawy wzajemnego zrozumienia między obywatelami Europy, którzy szanują i doceniają różnorodność kulturową, przyczyniając się do dialogu międzykulturowego.

2.

Zaproponowane konkretne cele, które mają być wdrożone na szczeblu ponadnarodowym mają za zadanie:

—

zbliżenie członków społeczności lokalnych z całej Europy w celu wymiany doświadczeń, opinii i wartości, wyciągnięcia wniosków z historii oraz budowania przyszłości;

—

wspieranie działań, debat i refleksji związanych z obywatelstwem europejskim poprzez współpracę organizacji społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu europejskim;

—

przybliżenie idei Europy dla jej obywateli poprzez wspieranie i docenianie europejskich wartości i osiągnięć, przy równoczesnym zachowaniu pamięci o przeszłości Europy;

—

wspieranie zrównoważonej integracji obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich państw członkowskich, co przyczyni się do dialogu międzykulturowego i ukaże zarówno różnorodność, jak i jedność Europy, ze szczególnym uwzględnieniem działań dotyczących państw członkowskich, które niedawno przystąpiły do Unii Europejskiej.

III.   ANALIZA WSPÓLNEGO STANOWISKA

1.   Uwagi natury ogólnej

Wspólne stanowisko Rady podtrzymuje główne elementy pierwotnego wniosku Komisji. Rada, Parlament Europejski i Komisja mają generalnie podobne poglądy na przedmiotową decyzję.

Budżet w wysokości 190 milionów EUR (według cen z 2004 r., podlegający korekcie w celu uwzględnienia inflacji) został uzgodniony przez te trzy instytucje w kontekście porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie ram finansowych na lata 2007-2013.

Rada podjęła we wspólnym stanowisku pomysł Parlamentu Europejskiego, aby dodać nowe — czwarte — działanie związane z aktywnym upamiętnieniem historii Europy. Rada zareagowała również pozytywnie na sugestię Parlamentu, by dodać trzy dodatkowe „wyznaczone organy” (co w sumie daje dziewięć), które otrzymywałyby dotacje na mocy programu. Jednakże w celu zapewnienia właściwej równowagi specjalny status tych dziewięciu organów wygasa po trzech latach.

W odniesieniu do przybliżonego podziału budżetu Rada starała się ponownie podkreślić stosunkową wagę działania 1 (partnerstwo miast i projekty obywatelskie) oraz, podobnie jak Parlament, starała się ograniczyć wydatki na zarządzanie programem.

W odniesieniu do wdrożenia programu i procedury komitologii z nim związanej Rada rozszerzyła zastosowanie procedury zarządzania tak, by objęła ona również niektóre przypadki wsparcia finansowego.

2.   Poprawki Parlamentu Europejskiego

Rada dążyła do tego, by we wspólnym stanowisku uwzględnić obawy i priorytety Parlamentu Europejskiego, i była w stanie zaakceptować większość poprawek Parlamentu.

Poprawki 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 24, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 34, 37, 39, 42, 43, 44, 46, 48, 49, 50, 51, 52, 60 i 61 zostały zaakceptowane w całości, częściowo lub co do zasady.

W odniesieniu do poprawek 8, 9, 11, 13, 23, 26, 33, 35, 38, 40, 47 i 53 Rada zdecydowała o poparciu linii Komisji i nie zaakceptowaniu poprawek.

Dodany w poprawce 21 fragment dotyczący legalności instytucji został uznany za zbędny. W odniesieniu do poprawki 27 Rada nie chciała przewidywać wsparcia strukturalnego prawnie niejasnemu pojęciu „stowarzyszeń lub sieci”. Poprawka 36 dotyczyła budżetu programu, którym zajmowały się i który zatwierdziły trzy instytucje w kontekście porozumienia w sprawie ram finansowych. W odniesieniu do poprawki 41 Rada nie uznała za zasadne wyróżniania imprez organizowanych przez kluby sportowe z miast partnerskich, zważywszy na fakt, że w tej części tekstu nie zostały wyraźnie wymienione inne sektory, natomiast organizacje sportowe zostały dodane w załączniku. Poprawka 45 dotyczy podziału budżetu, w którym Rada wolała poprzeć działanie 1, pozostawiając wielkość procentową przydzieloną na działanie 2 w wysokości podobnej do pierwotnej propozycji Komisji.

IV.   WNIOSEK

Rada uznaje, że wspólne działanie jest tekstem wyważonym, w którym uwzględniono w pełni cele, które stawia Parlament Europejski w poprawkach do wniosku Komisji. Rada oczekuje osiągnięcia w niedalekiej przyszłości porozumienia z Parlamentem, w celu przyjęcia przedmiotowej decyzji.