18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/1

—

komunikatu Komisji w sprawie wzmocnienia działań na rzecz realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia

—

propozycji decyzji Rady dotyczącej wytycznych dla polityk zatrudnienia w Państwach Członkowskich

—

zalecenia dotyczącego zalecenia Rady w sprawie wdrażania polityk zatrudnienia w Państwach Członkowskich

1.1

jest zdania, że przy realizacji Strategii Lizbońskiej największy nacisk należy położyć na zwiększenie zatrudnienia i konkurencyjności. Nie powinno się inicjować nowych procesów, ani też określać nowych celów; należy raczej skupić się na wdrażaniu już podjętych decyzji;

1.2

uważa za istotne przyjęcie za punkt wyjścia w realizacji Strategii Lizbońskiej istnienia stabilnego otoczenia makroekonomicznego opartego na trwałej równowadze finansów publicznych oraz polityki gospodarczej ukierunkowanej na trwały wzrost;

1.3

uważa za istotne, aby polityka gospodarcza, zatrudnienia, społeczna i ochrony środowiska, a także polityka w dziedzinie kształcenia i badań, były postrzegane w ramach Strategii Lizbońskiej jako nawzajem uzupełniające się, integralne elementy, które zwiększają konkurencyjność, stymulują wzrost gospodarczy i wzmacniają spójność społeczną. Należałoby dalej zacieśniać powiązania istniejące pomiędzy systemami ochrony socjalnej, wytycznymi polityki gospodarczej a procesem zatrudnienia;

1.4

uważa, że reformy strukturalne, wsparcie na rzecz programów badań i innowacyjności, promowanie przedsiębiorczości i rozwój kształcenia stanowią kluczowe czynniki, determinujące poprawę konkurencyjności Unii Europejskiej, wzrost inwestycji i tworzenie nowych miejsc pracy;

1.5

jest zdania, że starzenie się społeczeństwa stanowi poważne wyzwanie dla trwałego funkcjonowania i równowagi finansów publicznych i rozwoju usług oraz że problem ten wymaga podjęcia skutecznych działań mających na celu zwiększenie aktywności zawodowej i zachęcenie pracowników do pozostania aktywnymi zawodowo;

1.6

reprezentuje pogląd, że władze lokalne i regionalne odgrywają istotną rolę i mają do wykonania konkretne zadania w procesie wdrażania Strategii Lizbońskiej i wzmacniania jej realizacji, jednakże potencjał ten nie jest dostatecznie wykorzystywany.

2.1

uważa za zasadnicze, aby w ramach wdrażania Strategii Lizbońskiej więcej uwagi poświęcić wzajemnym relacjom pomiędzy podmiotami różnych szczebli zaangażowanymi w realizację tej strategii oraz budowaniu mechanizmów administracyjnych, umożliwiających tworzenie partnerstw i pozwalających władzom lokalnym i regionalnym na uczestniczenie w efektywny sposób we wprowadzaniu tej strategii w życie;

2.2

popiera cele wyznaczone w czasie wiosennego szczytu Rady Europejskiej (tj. wiosną 2004 r.) w związku z śródokresowym przeglądem Strategii Lizbońskiej oraz proponuje, aby przegląd ten obejmował krytyczną ocenę mechanizmów zarządzania (governance) oraz wartości dodanej w postaci decentralizacji struktur administracyjnych, jaką uzyskano w kontekście wdrażania tej strategii;

2.3

uważa, że w ramach metody otwartej koordynacji należy przyjąć podejście zdecentralizowane, tym samym zapewniając podmiotom na szczeblu regionalnym i lokalnym rzeczywiste możliwości kształtowania strategii lokalnych i regionalnych. Strategie te powinny zawierać się w strategii narodowej. Narodowe plany działania poszczególnych Państw Członkowskich powinny konkretnie określać w jaki sposób władze lokalne i regionalne uczestniczyły w opracowaniu tych planów oraz jak będą uczestniczyć w ich realizacji;

2.4

podkreśla, że należałoby uprościć otwartą metodę koordynacji w taki sposób, aby większy nacisk został położony na przyszłościowe polityki strategiczne niż na szczegółowe cele i wskaźniki ich realizacji oraz na to, jak te polityki będą wdrażane w praktyce;

2.5

uważa za istotne, aby nowe ramy finansowe UE i fundusze strukturalne były ściślej, niż ma to miejsce obecnie, powiązane z realizacją Strategii Lizbońskiej.

2.6

podziela stanowisko Komisji, zgodnie z którym nie powinno się zmieniać żadnych wytycznych, należy raczej skupić się na efektywnym wdrażaniu istniejących wytycznych;

2.7

uważa, że w niektórych przypadkach mogłoby być zasadne sformułowanie wspólnych zaleceń do wszystkich Państw Członkowskich, zgodnie z rekomendacjami Grupy Zadaniowej Wima Koka ds. Zatrudnienia w Europie, będących uzupełnieniem do zaleceń szczególnych kierowanych do poszczególnych krajów. W takich przypadkach należałoby jasno ustalić związek pomiędzy zaleceniami wspólnymi a celami ogólnymi ustalonymi na rok 2003;

2.8

jest zdania, że w sposób niedostateczny został wypełniony wymóg określony w wytycznych na rok 2003, odnośnie potrzeby wsparcia zaangażowania podmiotów lokalnych i regionalnych w formułowaniu i realizacji wytycznych;

2.9

uważa za konieczne nadanie większego znaczenia mechanizmom zarządzania (governance) w kontekście strategii zatrudnienia oraz przeprowadzenie ich krytycznej oceny we Wspólnym Raporcie o Zatrudnieniu (Joint Employment Report) w roku 2005;

2.10

popiera zalecenia Komisji odnośnie strategii aktywnego starzenia się, jednakże stwierdza, że polityka zatrudnienia powinna bardziej koncentrować się na zwiększaniu miejsc pracy poprzez objęcie szczególnym zainteresowaniem takich grup społecznych jak kobiety, osoby starsze i niepełnosprawne, młodzież i imigranci oraz poprzez promowanie zdolności do działania oraz zdrowia wszystkich obywateli;

2.11

stwierdza, że reformy strukturalne na rynku pracy a także rozwój systemów podatkowych i świadczeń powinny sprzyjać zwiększeniu opłacalności pracy oraz zachęcać do kontynuowania aktywności zawodowej;

2.12

uważa za niezbędne wspieranie nowych Państw Członkowskich w rozwijaniu ich rynków pracy, wzmacniając szczególnie zdolność do działania władz lokalnych i regionalnych, a także zachęcając do współpracy i wymiany doświadczeń pomiędzy szczeblem lokalnym i regionalnym w starych i nowych Państwach Członkowskich Unii Europejskiej.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/3

1.

Według rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 pod pojęciem pracownika transgranicznego rozumie się osobę zatrudnioną bądź prowadzącą działalność na własny rachunek, która mieszka w jednym Państwie Członkowskim, zaś pracuje w innym i regularnie wraca codziennie lub co najmniej raz na tydzień do swojego miejsca zamieszkania.

2.

Swobodę przemieszczania się pracowników i ich równe traktowanie w zakresie warunków pracy i zatrudnienia (wynagrodzenie, ochrona przed zwolnieniem, reintegracja zawodowa, ulgi podatkowe i socjalne,...) definiuje przede wszystkim rozporządzenie (EWG) nr 1612/68.

3.

Zasada równego traktowania obowiązuje w Unii Europejskiej wszystkich pracowników transgranicznych (oraz pracowników migrujących) mieszkających i pracujących w Unii.

4.

Kwestie ochrony socjalnej reguluje rozporządzenie (EWG) nr 1408/71 oraz właściwe rozporządzenie wykonawcze nr 574/72. Mają one na celu koordynację systemów zabezpieczenia społecznego Państw Członkowskich.

5.

Zgodnie z nimi pracownik transgraniczny podlega zasadniczo przepisom i uregulowaniom kraju, w którym pracuje.

6.

Akcesja 10 krajów Europy Środkowej i Wschodniej doprowadzi do nowej sytuacji, jeśli chodzi o migrację (pracownicy migrujący) i zjawisko pracowników transgranicznych z jednej strony oraz przewidywany wpływ na europejski rynek pracy z drugiej strony.

7.

W wyniku rozszerzenia narażone z punktu widzenia geograficznego są przede wszystkim wschodnie obszary przygraniczne Państw Członkowskich UE takich jak Austria i Niemcy. Graniczą one bezpośrednio ze Słowenią, Słowacją, Węgrami, Polską i Czechami i muszą liczyć się początkowo ze wzrostem napływu pracowników transgranicznych. Konsekwencje rozszerzenia Unii Europejskiej mogą jednak stworzyć również szansę uregulowania nielegalnych dotychczas migracji oraz doprowadzić do sytuacji, że migracje te w przyszłości nie będą ograniczać się tylko do regionów przygranicznych, ale że będą się one kierować raczej w stronę obszarów, na których brakuje siły roboczej.

8.

Wraz z rozszerzeniem UE pojawią się bariery utrudniające mobilność o charakterze administracyjnym, prawnym i podatkowym, dodatkowo to tych, które już teraz napotykają wszyscy pracownicy transgraniczni w UE.

1.1.1

w zależności od stosowanych w kraju zatrudnienia czy zamieszkania kryteriów prawa podatkowego i socjalnego oraz aktywnego bądź nieaktywnego statusu pracownika transgranicznego pojęcie pracownika transgranicznego w regionach granicznych przyjmuje różne formy, nie ma zatem żadnej ogólnie obowiązującej definicji tego pojęcia, która uwzględniałaby kwestie podatkowe, prawne i zabezpieczenia społecznego;

1.1.2

nie istnieje definitywnie żadna wspólnotowa koordynacja porozumień w zakresie podatków ani koordynacja pomiędzy porozumieniami w zakresie podatków i porozumieniami w zakresie zabezpieczenia społecznego odnośnie działalności pracowników transgranicznych, pomimo znaczących osiągnięć, które przyniosło Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, a także Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr1408/71;

1.1.3

nie istnieją jednolite wspólnotowe określenia dla pojęć związanych z warunkami przyznawania świadczeń ze względu na brak wspólnych definicji, takich jak przykładowo niezdolność do pracy, ocena stopnia inwalidztwa czy też nadal istniejące różnice pomiędzy systemami zaliczania okresów ubezpieczenia;

1.1.4

respektowana jest co prawda zasada równego traktowania pracowników transgranicznych pracujących i mieszkających w Unii Europejskiej, i chociaż definicja takiej zasady istnieje w odniesieniu do warunków zatrudnienia i pracy w Rozporządzeniu (EWG) nr 1612/68, jednak jej stosowanie w praktyce nie jest zawsze poprawne;

1.1.5

praktyki narodowe poszczególnych państw członkowskich utrudniają swobodny przepływ pracowników transgranicznych i migrujących oraz że w szczególności Europejski Trybunał Sprawiedliwości – przede wszystkim na podstawie artykułów 39, 42 i 43 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską – pomaga pracownikom transgraniczym dotkniętym dyskryminacją w dochodzeniu swoich praw przeciwko decyzjom i uregulowaniom na szczeblu krajowym i stanowi tym samym europejskie prawo socjalne;

1.1.6

rozporządzenie 1408/71 stało się w ciągu wielu lat bardzo obszerne, skomplikowane i nieprzejrzyste ze względu na wiele uzupełnień, których dokonywano w celu uwzględnienia dynamiki zmian przepisów prawa na szczeblu krajowym, usprawnienia niektórych przepisów, wypełnienia luk oraz uregulowania pozycji niektórych grup osób pod kątem ubezpieczeń;

1.1.7

w związku z brakiem na szczeblu Państw Członkowskich jednolicie znormalizowanych danych brak jest na szczeblu europejskim niezawodnego materiału statystycznego oddającego ogólną sytuację pracowników transgranicznych;

1.1.8

szacunkowo mniej niż 0,50 % zatrudnionych w Unii Europejskiej jest pracownikami transgranicznymi;

1.1.9

brak jest przewidującego, wspólnotowego podejścia do specyficznych i dodatkowych problemów pracowników transgranicznych z nowych krajów członkowskich oraz że podejście to musi mieć szerszy zakres niż działalność informacyjna realizowania przez placówki EURES;

1.2.1

postępy w integracji europejskiej powinny mieć również swój wyraz w postępach w zakresie urzeczywistniania swobodnego przepływu osób oraz że kwestie te powinny się stać wspólnym zadaniem priorytetowym wszystkich państw członkowskich i Unii Europejskiej;

1.2.2

istotne jest pytanie, dlaczego w Europie - po ustanowieniu rynku wewnętrznego i wprowadzeniu jednolitej waluty - jest wciąż jeszcze tak mało pracowników transgranicznych; Jednym z obszarów wymagających poprawy jest zatem dostęp osób starających się o pracę i pracodawców do informacji i usług doradztwa celem ułatwienia mobilności siły roboczej i zwiększenia przejrzystości na rynku pracy UE;

1.2.3

traci przez to na wiarygodności wizja zjednoczonej Europy, szczególnie w regionach granicznych, które powinny być pionierami i siłą napędową tego procesu integracji;

1.2.4

wraz z przystąpieniem do UE 10 krajów Europy Środkowej i Wschodniej kwestia pracowników transgranicznych i pracowników migrujących ulegnie generalnie zmianie, co przede wszystkim będzie miało miejsce w obecnych wschodnich regionach granicznych, i w związku z tym konieczna będzie intensyfikacja perspektywicznego podejścia do tendencji, których należy się spodziewać;

1.3.1

inicjatywę Komisji Europejskiej w zakresie likwidowania barier w dziedzinie mobilności pracowników w ramach Unii Europejskiej i zagwarantowania wszystkim osobom praw wynikających z zabezpieczenia społecznego, jak również przyjętą już reformę rozporządzenia 1407/71 i rozporządzenia 883/04, dzięki czemu powinna poprawić się sytuacja pracowników transgranicznych w zakresie świadczeń chorobowych i rodzinnych;

1.3.2

koordynację systemów zabezpieczenia społecznego Państw Członkowskich, którą stawia sobie za cel Komisja Europejska i która powinna funkcjonować w interesie obywatela europejskiego i tworzenia socjalnej Europy;

1.3.3

decyzję Komisji Administracyjnej Wspólnot Europejskich ds. Zabezpieczenia Społecznego Pracowników Migrujących nr 189 z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie zastąpienia przez europejską kartę ubezpieczenia zdrowotnego formularzy dotyczących dostępu do świadczeń w przypadku tymczasowego pobytu w Państwie Członkowskim innym niż państwo właściwe oraz państwo zamieszkania wymaganych zastosowaniem rozporządzeń nr 1408/71 oraz 574/72 Rady;

1.3.4

wspólne stanowisko Rady z dnia 28 stycznia 2004 r. dotyczące przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;

1.4.1

te propozycje ulepszeń nawet po ich wprowadzeniu nie pozwolą mimo to na przezwyciężenie wszystkich przeszkód w tej dziedzinie;

1.4.2

mogą się pojawić kolejne problemy – i szanse - w dziedzinie pracowników transgranicznych ze względu na rozszerzenie UE;

1.4.3

tworzenia wspólnotowego europejskiego ustawodawstwa socjalnego nie powinno się pozostawiać w większości Europejskiemu Trybunałowi Sprawiedliwości, lecz także samemu wnosić aktywny wkład w pokonywanie problemów dotyczących pracowników transgranicznych;

1.4.4

to właśnie regiony graniczne są w swoim rozwoju gospodarczym najczęściej silnie uzależnione od czynnika, jakim jest transgraniczny rynek pracy i dotyczy to w szczególności nowych regionów granicznych po rozszerzeniu UE.

2.1

zaleca Komisji, by wszelkie informacje o problemach związanych z pracownikami transgranicznymi przekazywać istniejącym już gremiom, jak na przykład Komisji Administracyjnej ds. Bezpieczeństwa Socjalnego Pracowników Transgranicznych przewidzianej w rozporządzeniu EWG 1408/71 lub Komisji Specjalistycznej ds. zacieśnienia współpracy między państwami członkowskimi na polu swobodnego przepływu siły roboczej i zatrudnienia przewidzianej rozporządzeniu EWG 1612/68;

2.2

proponuje, by gremium, które podejmie się tego zadania,

2.2.1

zbierało i przekazywało te informacje wszystkim istotnym instancjom politycznym oraz instytucjom, np.

2.2.1.1

informacje odnoszące się do zakresu działania obejmującego Państwa Członkowskie UE, Państwa EFTA należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz państwa, z którymi UE zawarła dwustronne umowy dotyczące również dziedziny swobodnego przepływu osób,

2.2.1.2

informacje dotyczące porozumienia krajów Beneluksu,

2.2.1.3

informacje dotyczące aktualnych wysiłków Państw Członkowskich,

2.2.1.4

jak również wspólnotowych porozumień i uregulowań oraz doświadczeń Komisji Europejskiej (DG V),

2.2.1.5

i Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych,

2.2.1.6

oraz doświadczenia podmiotów działających w dziedzinie problematyki pracowników transgranicznych i organizacji działających w celu eliminacji przeszkód na drodze swobodnego przepływu osób.

2.2.2

sprawdzało, w jaki sposób, na podstawie istniejących porozumień,można je wykorzystać, by przenieść ich doświadczenia na kwestię likwidowania przeszkód wewnątrzeuropejskiej mobilności osób i na pożądaną koordynację systemów zabezpieczenia społecznego Państw Członkowskich, również pod kątem dokonanego rozszerzenia UE, w interesie obywatela europejskiego i tworzenia socjalnej Europy;

2.2.3

przejęło następujące dodatkowe zadania, przy których należałoby uniknąć dublowania się kompetencji z istniejącymi już instytucjami, jak na przykład Agencją ds. Migracji czy Biurem ds. Schengen:

2.2.3.1

należy wspierać i w dużym stopniu koordynować wymianę informacji oraz współpracę między wszystkimi zainteresowanymi podmiotami,

2.2.3.2

angażować się na rzecz wspólnotowego statystycznego ujęcia zjawiska pracowników transgranicznych,

2.2.3.3

przygotowywać propozycje sformułowania wspólnotowej definicji aktywnych i pasywnych pracowników transgranicznych i pracowników migrujących z punktu widzenia prawa socjalnego i podatkowego,

2.2.3.4

opracowywać propozycje odnośnie poprawy informacji i kształcenia właściwych władz w zakresie problematyki pracowników transgranicznych,

2.2.3.5

przygotowywać propozycje w celu uproszczenia i uzupełnienia właściwych rozporządzeń,

2.2.3.6

tworzyć regionalne biura ds. rozwiązywania problemów pracowników transgranicznych, które miałyby prawo do powoływania we własnym zakresie małych grup roboczych ds. likwidowania przeszkód napotykanych przez pracowników transgranicznych w rejonach przygranicznych, przy czym tego rodzaju grupy robocze działałyby jedynie przez określony czas i zajmowałyby się ściśle określonymi kwestiami.

2.3

proponuje, by te regionalne biura zajmujące się problemami pracowników transgranicznych.

2.3.1

były organizowane przy działających w wymiarze transgranicznym jednostkach terytorialnych bądź przy istniejących placówkach EURES;

2.3.2

patrzyły pod kątem specyficznej sytuacji danego regionu granicznego i sporządzały listy konkretnych problemów;

2.3.3

analizowały przygotowywane krajowe oraz międzypaństwowe uregulowania, umowy i projekty ustaw pod kątem ich przyjazności dla pracowników transgranicznych;

2.3.4

w razie potrzeby zwracały uwagę właściwym organom na szczeblu krajowym oraz ponadnarodowym na ewentualne negatywne skutki dla swobody przepływu pracowników migrujących przy wypełnianiu przygotowywanych krajowych oraz międzypaństwowych uregulowań, umów i projektów ustaw oraz przedkładały zainteresowanym stronom propozycje rozwiązań;

2.3.5

w przypadku jednostkowych problemów pomiędzy zainteresowanymi Państwami Członkowskimi (przykładowo w zakresie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, ubezpieczenia na wypadek konieczności opieki, zasiłku rodzinnego dla rodzin pracowników transgranicznych itd.) konsultowały się bilateralnie z kompetentnymi ekspertami z właściwych ministerstw krajowych i umożliwiły im współpracę z ekspertami lokalnymi i/lub regionalnymi;

2.3.6

przedstawiły właściwym ministerstwom w krótkim czasie bilateralne modele rozwiązań, czy to na szczeblu administracyjnym czy ustawodawczym, oraz współuczestniczyły w ich wdrażaniu;

2.3.7

były profesjonalnie prowadzone i zarządzane.

2.4

proponuje, by z uwagi na rozszerzone pole działania jednostek terytorialnych oraz istniejących placówek EURES, obsługujących regionalne biura zajmujące się problemami pracowników transgranicznych, niezbędne środki były zapewnione w postaci wsparcia wspólnotowego.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/7

1.

Aktywne starzenie się oraz uczestniczenie osób starszych w rynku pracy stanowią priorytetowe obszary działań, prowadzące do osiągnięcia zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz spójności społecznej, które to cele zostały określone w ramach Strategii Lizbońskiej w roku 2000.

2.

Rada Europejska obradująca w Sztokholmie w 2001 r. wyznaczyła jako cel Wspólnoty zwiększenie do roku 2010 średniej stopy zatrudnienia osób w wieku 55-64 lat do poziomu 50 %.

3.

Rada Europejska w Barcelonie w 2002 r. uznała, że istnieje potrzeba stopniowego wydłużenia o około 5 lat przeciętnego wieku emerytalnego w Unii Europejskiej.

4.

Mimo pozytywnej tendencji obserwowanej w ostatnich kilku latach, UE nadal jest daleka od realizacji tych dwóch celów i istnieje ryzyko, iż nie uda się jej zwiększyć wskaźnika zatrudnienia do poziomu 70 % wyznaczonego w Lizbonie.

5.

Nadal istnieją znaczne rozbieżności pomiędzy poszczególnymi państwami, mimo iż coraz większa liczba Państw Członkowskich wdraża własne strategie narodowe, szczególnie w zakresie reformy systemów emerytalnych.

6.

Kwestią o krytycznym znaczeniu jest różnica pomiędzy kobietami i mężczyznami pod względem aktywności zawodowej; stopa zatrudnienia kobiet w wieku 55-64 lat utrzymuje się na średnim poziomie ok. 30 %.

7.

Starzenie się ludności w Europie oznacza, że osoby powyżej 50 roku życia zaczynają stanowić najwyższy odsetek potencjalnej siły roboczej, podczas gdy liczba ludzi młodych, wchodzących na rynek pracy maleje.

8.

Zwiększenie uczestnictwa starszych pracowników na rynku pracy ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania wzrostu gospodarczego oraz systemów ochrony socjalnej.

9.

Zwiększenie średniej długości życia daje większe możliwości wykorzystania własnego potencjału w ciągu całego życia, natomiast wydłużenie okresu aktywności może prowadzić do znacznego wzrostu potencjału ludzkiego.

1.1

podziela obawy Komisji, że bez podjęcia zdecydowanych działań na rzecz zatrudnienia osób starszych, cele UE dotyczące zatrudnienia mogą nie zostać osiągnięte;

1.2

zgadza się z analizą specyficznych warunków na rynku pracy, które muszą zostać spełnione, aby umożliwić wydłużenie okresu aktywności zawodowej, takich jak odpowiednie zachęcające bodźce finansowe, dobre warunki higieny i bezpieczeństwa pracy, elastyczne formy organizacji pracy, stały dostęp do szkoleń, skuteczna aktywna polityka rynku pracy oraz podniesienie jakości pracy;

1.3

docenia stanowisko Komisji, iż Państwa Członkowskie powinny zastosować radykalne środki oraz wypracować, w kontekście problematyki aktywnego starzenia się, ogólną politykę. Ta ostatnia powinna obejmować nie tylko reformę systemów emerytalnych, ale także wspierać działania na rzecz szerszego, powszechnego dostępu do szkoleń oraz promowania aktywnej polityki rynku pracy, niezależnie od wieku, a także powinna w coraz większym stopniu służyć kształtowaniu się takich warunków pracy przez całe życie zawodowe, które zachęcałyby osoby do pozostania aktywnymi zawodowo;

1.4

uważa za ważną uwagę, z jaką odnosi się do kwestii podniesienia, poprzez wdrożenie konkretnych strategii, stopy zatrudnienia kobiet w wieku pomiędzy 55 i 64 lat;

1.5

jest przekonany, że partnerzy społeczni odgrywają decydującą rolę w realizacji strategii aktywnego starzenia się oraz w działaniach, służących podnoszeniu jakości życia zawodowego;

1.6

jest przekonany, że polityki oraz działania na szczeblu wspólnotowym mogą przyczynić się do wspierania i promowania strategii aktywnego starzenia się.

2.1

podkreśla, że zatrudnienie osób starszych należy traktować jako normalne zjawisko w świecie pracy. Z tego względu w ramach strategicznego zarządzania zasobami ludzkimi, należałoby raczej mówić w kategoriach „zarządzania różnymi grupami wiekowymi” lub „zarządzania różnorodnością”, nie traktując osób starszych jako specjalnej grupy pracowników. Wszystkie osoby zatrudnione muszą mieć szansę pogodzenia obowiązków zawodowych z obowiązkami rodzinnymi na wszystkich etapach życia zawodowego;

2.2

zgadza się z priorytetowymi strategiami zaproponowanymi przez Komisję, mającymi za cel zachęcenie do głębokich przekształceń kulturowych, prowadzących do jak najlepszego wykorzystania kapitału ludzkiego w ciągu całego życia, promowania aktywnego starzenia się, zapobiegania wykluczeniu społecznemu osób starszych oraz podniesienia wskaźnika zatrudnienia starszych pracowników, którzy stanowią znaczący odsetek dostępnej siły roboczej, biorąc pod uwagę spodziewany spadek liczby ludności w wieku produkcyjnym;

2.3

jest jednakże zdania, że nie wystarczy jedynie w jak najlepszy sposób wykorzystywać potencjału osób starszych, ale konieczne jest także zwrócenie należytej uwagi i uznanie istotnego zaangażowania osób starszych w dobrowolne i nieformalne formy działalności użytecznej społecznie; zatem pożądane jest dostrzeżenie znaczenia wszystkich form działalności, czy to o charakterze ekonomicznym czy społecznym, dla gospodarki, dobra jednostki oraz spójności społecznej na szczeblu lokalnym;

2.4

potwierdza, zgodnie z Komisją, że kwestią zasadniczą w działaniach na rzecz zatrudnienia osób starszych jest wspieranie, w ciągu całego cyklu aktywności zawodowej, strategii prowadzących do zapewnienia dobrych warunków higieny i bezpieczeństwa pracy, elastycznych form organizacji pracy, ciągłego dostępu do szkoleń, poprawy jakości pracy a także aktywnej polityki rynku pracy celem zagwarantowania szans zatrudnienia (employability) na każdym etapie aktywnego życia;

2.5

jest jednakże zdania, że w celu zachęcenia kobiet w starszym wieku do pozostania aktywnymi zawodowo, w celu wydłużenia wieku zakończenia przez nich aktywności zawodowej i przejścia na emeryturę, czy też ułatwienia im powrotu na rynek pracy, a także podniesienia wskaźnika zatrudnienia kobiet, podjęcie wskazanych działań jest niewystarczające. Komitet uważa, że należy wdrożyć strategie, pozwalające kobietom, w ciągu ich całego aktywnego życia, na pogodzenie pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi;

2.6

wyraża nadzieję, mając na uwadze zapytanie Komisji odnośnie braku empirycznych dowodów na to, iż młodzi i starsi pracownicy mogą nawzajem się zastępować, że w kontekście wypracowanych strategii zostanie sprawdzone funkcjonowanie międzypokoleniowych paktów solidarności (solidarity pacts) w ramach elastycznej organizacji pracy, które zachęcałyby ludzi starszych do stopniowego opuszczania rynku pracy oraz które w pełni wykorzystywałyby ich doświadczenie oraz umiejętności zawodowe celem udzielenia wsparcia i pomocy młodym ludziom;

2.7

ponownie podkreśla zdanie Komisji, że starsi pracownicy mogą również odnieść korzyści z ponownej integracji na rynku pracy przy pomocy projektów finansowanych przez Europejski Fundusz Socjalny. Najlepsze praktyki pokazały, że byli menadżerowie w starszym wieku mogą rozwijać i zwiększać swoje umiejętności w celu uzyskania zatrudnienia w przedsiębiorstwach w sytuacji braku wykwalifikowanych pracowników o umiejętnościach kierowniczych na lokalnym rynku pracy;

2.8

kładzie nacisk na znaczenie wdrażania terytorialnych planów zatrudnienia, angażujących partnerów społecznych celem wspierania możliwości dostępu do nauczania i szkolenia ustawicznego, wzmacniania aktywnej polityki rynku pracy, szczególnie w zakresie doradztwa zawodowego i powtórnego zatrudniania bezrobotnych w starszym wieku, znalezienia środków prowadzących do wzmocnienia polityk zatrudnienia w kategoriach dobra i spójności społecznej, a także celem mobilizowania ludzi starszych do prowadzenia aktywnego życia społecznego;

2.9

w kontekście tych strategii, Komitet Regionów podkreśla kluczową rolę władz lokalnych i regionalnych, w szczególności wskazując na konieczność przywiązywania większej wagi do działalności i programów w zakresie ich właściwych kompetencji czy zainteresowania, które umożliwiłyby zapobieżenie powstaniu niebezpiecznej dychotomii pomiędzy aktywnymi i ekonomicznie produktywnymi starszymi pracownikami a osobami starszymi dotkniętymi wyłączeniem społecznym;

2.9.1

podkreśla, że w szczególności zasadniczą kwestią jest dostrzeżenie roli samorządu lokalnego i regionalnego w promowaniu inicjatyw działalności społecznej dla ludzi starszych (praca społeczna bez wynagrodzenia lub za częściowym wynagrodzeniem wykonywana przez osoby starsze na rzecz lokalnej społeczności, pomoc społeczna dla starszych itd.). Taka forma pracy niesie ze sobą dużą wartość społeczną, jest ważna z punktu widzenia solidarności, wzmacnia integrację społeczną, mobilizuje ludzi starszych do aktywnego życia obywatelskiego, zachęca do utrzymywania więzi międzypokoleniowych itd. Mogą jej także towarzyszyć działania prowadzące do stopniowego opuszczania przez pracowników rynku pracy, lub zapewniające możliwości ponownego zatrudnienia osób, które już go opuściły;

2.9.2

wskazuje na fakt, że osiągnięcie wyznaczonego celu zwiększenia zatrudnienia kobiet pomiędzy 55 a 64 rokiem życia koniecznie wymaga zaangażowania samorządów terytorialnych, które pełnić będą kluczową rolę w udzielaniu pomocy i świadczeń dla zależnych członków ich rodzin (dzieci lub osób, które nie są samowystarczalne), pamiętając, że ta grupa wiekowa posiada bardzo duże obowiązki rodzinne, przy uwzględnieniu obecnych trendów demograficznych. Ponadto, w ten sam sposób w jaki Komisja odnosi się w dokumencie do kwestii szkolenia ustawicznego oraz elastycznej organizacji pracy przez cały okres aktywności zawodowej, należy traktować problematykę strategii szkoleniowej i organizacyjnej a także usług w zakresie nauczania, pomocy społecznej i opieki zdrowotnej, które umożliwiłyby kobietom na pogodzenie ich obowiązków zawodowych z rodzinnymi przez całe ich życie zawodowe;

2.9.3

uważa, że istotne są działania na rzecz nie tylko narodowych strategii w zakresie ubezpieczeń społecznych i emerytalnych, ale także terytorialnych planów zatrudnienia, które nakładają odpowiedzialność na władze lokalne i regionalne i które pozwalają na wdrożenie strategii, angażujących partnerów społecznych. Plany te powinny potencjalnie uwzględniać polityki innowacyjne, których celem jest zapobieżenie wyłączeniu społecznemu osób starszych, zwiększenie ich zatrudnienia, jak najlepsze wykorzystanie pod względem ekonomiczno-społecznym ich potencjału. Jedynie na poziomie planów terytorialnych, które muszą być także wspierane przez unijne programy badawcze i środki finansowe, możliwe jest uwzględnienie wszystkich aspektów ekonomiczno-społecznych, które pojawiają się wraz ze stopniowym starzeniem się społeczeństwa, z jednej strony, oraz ze spadkiem odsetka ludzi aktywnych zawodowo z drugiej.

2.10

potwierdza znaczenie wymiany najlepszych praktyk między Państwami Członkowskimi, a w szczególności wymiany doświadczeń na szczeblu lokalnym i regionalnym, oraz rozszerzenia inicjatyw wspólnotowych i planów działania, sprzyjających nie tylko kształtowaniu polityk Państw Członkowskich w zakresie reformy systemów emerytalnych i opieki socjalnej, ale także wspierających polityki społeczno-gospodarcze na szczeblu lokalnym, mające na celu zwiększenie zatrudnienia starszych pracowników.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/10

1)

W dniu 24 stycznia 1994 r. Parlament Europejski przyjął uchwałę w sprawie przestępczości pospolitej w obszarach miejskich i jej powiązań z przestępczością zorganizowaną, a 17 listopada 1998 r., uchwałę w sprawie wytycznych i środków zapobiegania przestępczości zorganizowanej w związku z opracowaniem globalnej strategii zwalczania takiej przestępczości.

2)

Ramy odniesienia dla środków zapobiegania przestępczości określone są przepisami Traktatu ustanawiającego przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, tworzącymi fundamenty prawdziwego europejskiego porządku publicznego, w którym te trzy cele są ściśle powiązane i należy je odnieść do Karty Praw Podstawowych.

3)

Art. 29 Traktatu stanowi, że cel Unii w tej dziedzinie będzie osiągnięty poprzez zapobieganie oraz zwalczanie przestępczości zorganizowanej, bądź też innego rodzaju.

4)

W Planie działania z Wiednia (1997 r.) wnioskowano o ustanowienie środków zapobiegania przestępczości w terminie pięciu lat od daty wejścia w życie Traktatu Amsterdamskiego.

5)

Rada Europejska, podczas szczytu w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r., stwierdziła, że istnieje potrzeba dalszego rozwijania środków zapobiegania przestępczości, wymiany najlepszych praktyk oraz wzmacniania sieci krajowych organów władzy właściwych dla spraw zapobiegania przestępczości, jak również współpracy pomiędzy krajowymi instytucjami wyspecjalizowanymi w tej dziedzinie; sprecyzowała, że współpraca taka, jako główny priorytet, powinna obejmować przestępczość młodocianych, przestępczość w obszarach miejskich oraz przestępczość związaną z narkotykami. W tym celu należy zbadać możliwość utworzenia programu finansowanego przez Wspólnotę.

6)

Podczas kilku ważnych seminariów i konferencji poświęconych zapobieganiu przestępczości, w szczególności tych, mających miejsce w Sztokholmie, w Saragossie i Brukseli w 1996 r., w Noordwijk w 1997 r., w Londynie w 1998 r. oraz w Algarve w 2000 r., wezwano do rozbudowy, w ramach Unii Europejskiej, sieci współpracy w dziedzinie przeciwdziałania przestępczości.

7)

Ważnym wydarzeniem w historii tych różnych konferencji zorganizowanych pod egidą Unii Europejskiej, była Konferencja na wysokim szczeblu w Algarve w dniach 4 i 5 maja 2000 r., która dała zielone światło na wdrożenie programu HIPOKRATES i która, przede wszystkim, stworzyła przesłanki dla Komunikatu Komisji z dnia 29 listopada 2000 r.

8)

Komunikat ten określa cele europejskiej strategii zapobiegania przestępczości, są nimi: ograniczenie czynników, które ułatwiają wejście w świat przestępczy oraz recydywę, unikanie represjonowania, zmniejszenie poczucia braku bezpieczeństwa, promowanie i szerzenie kultury praworządności i kultury zarządzania celem zapobiegania konfliktom, zapobieganie korupcji poprzez promowanie dobrych standardów rządzenia [good governance].

9)

Polityki powinny opierać się na podejściu wielodyscyplinarnym, łączącym instrumenty zapobiegania przestępczości, środki bezpieczeństwa i polityki społeczno-edukacyjne oraz umożliwiać rozwój partnerstwa w terenie, nadając kluczową rolę samorządom lokalnym.

10)

Ponadto, dzięki tym zasadom i celom możemy mówić o „europejskim modelu” zapobiegania przestępczości, w którym działania Unii Europejskiej, bez zastępowania działań podejmowanych na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym, będą mogły uzupełnić „piramidę odpowiedzialności”.

11)

Poczucie braku bezpieczeństwa w Europie wzrastało powoli, lecz systematycznie w latach 1996–2002.

12)

Konieczne jest włączenie całego społeczeństwa w rozwój partnerstwa pomiędzy władzami na szczeblu krajowym, lokalnym i regionalnym, organizacjami pozarządowymi, sektorem prywatnym i obywatelami, biorąc pod uwagę fakt, iż przestępczość ma wiele przyczyn, które należy eliminować za pomocą środków dostępnych na różnych szczeblach, angażując w takie działania różne grupy społeczne, w tym społeczeństwo obywatelskie, we współpracy z właściwymi podmiotami w terenie, posiadającymi zróżnicowane doświadczenia i kompetencje.

13)

Ze względu na fakt, iż większość przestępstw przeciwko obywatelom Unii Europejskiej popełniana jest na obszarach miejskich, priorytetem należy objąć właściwie zintegrowane polityki dla miast.

1.1

z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie procesu monitorowania działań w ramach sieci celem ożywienia i wzmocnienia polityk zapobiegania przestępczości na poziomie europejskim, skierowanych na walkę z przestępczością niezorganizowaną – to znaczy przestępczością na dużą skalę – w których priorytetowe znaczenie przypisuje się zjawisku przestępczości młodocianych, przestępczości w obszarach miejskich, przestępczości związanej z zażywaniem narkotyków oraz przestępczości wobec kobiet i innych szczególnie narażonych grup osób, takich jak dzieci, młodzież, osoby starsze i imigranci;

1.2

przypomina, że polityki zapobiegania przestępczości stanowią dziedzinę, w której Unia Europejska może skutecznie przyczynić się do wniesienia prawdziwej „europejskiej wartości dodanej” w działania podejmowane na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym;

1.3

podkreśla konieczność traktowania środków zapobiegania przestępczości jako inicjatyw, nie skierowanych wyłącznie na zwalczanie przestępczości sensu stricto, ale mających również na celu zapobieganie wszelkim zachowaniom dewiacyjnym – zachowaniom aspołecznym – usunięcie ich przyczyn i zmniejszenie poczucia niepewności i braku bezpieczeństwa obywateli;

1.4

stwierdza ponadto z zaniepokojeniem, że Komunikat zajmuje się jedynie aspektami technicznymi, takimi jak precyzyjniejsze zdefiniowanie rodzajów przestępstw, które należy zwalczać, bez formułowania zaleceń, czy też propozycji w odniesieniu do wymiaru społecznego zapobiegania przestępczości;

1.5

zauważa, że zapobieganie przestępczości – rozumiane jako ogół inicjatyw mających na celu zapobieganie zachowaniom dewiacyjnym, usunięcie ich przyczyn i zmniejszenie poczucia niepokoju i braku bezpieczeństwa wśród obywateli – jest kwestią o charakterze horyzontalnym, obejmującą wiele sfer polityki publicznej, takich jak sprawy społeczne, oświata, problematyka aglomeracji, integracja, imigracja, rozwój i udział obywateli;

1.6

uważa, że Komisja powinna uznać istnienie ścisłego związku między przestępczością i zachowaniem dewiacyjnym a procesem wykluczenia społecznego spowodowanego przemianami gospodarczymi i technologicznymi zachodzącymi w dzisiejszym społeczeństwie; jednakże jest zdania, że takiemu oświadczeniu powinno towarzyszyć podjęcie spójnych działań w zakresie koordynacji polityk;

1.7

pragnie, aby zaakcentowano kluczową rolę samorządów terytorialnych we wspieraniu polityk na rzecz zapobiegania przestępczości poszczególnych państw członkowskich, jak również fakt, iż Komisja rozważa możliwość zaangażowania różnych podmiotów społecznych; jednakże takie oświadczenia muszą się przekładać na praktyczne funkcjonowanie europejskiej sieci współpracy na rzecz zapobiegania przestępczości EUCPN (European Union Crime Prevention Network), do której włączone zostałyby podmioty aktualnie znajdującym się poza siecią, odgrywając w niej konkretną rolę;

1.8

stwierdza z zaniepokojeniem, że EUCPN jest tylko nieformalnym miejscem wymiany poglądów i doświadczeń, które nie posiada kryteriów ani celów pracy, przede wszystkim ze względu na swoje słabości strukturalne.

2.1

zwraca uwagę na specyfikę problemu postrzegania braku bezpieczeństwa, który zależy od zmiennych związanych oczywiście z przestępczością (realne ryzyko stania się ofiarą przestępstwa), ale również z innymi czynnikami społecznymi, psychologicznymi i kulturowymi, takimi, jak wiek, płeć, brak zaufania wobec działań instytucji, niepewność sytuacji społecznej lub marginalizacja, postrzegane kryzysy w społeczeństwie i jego wartości, rola mediów, lub niska jakość życia w aglomeracjach;

2.2

zwraca się do Komisji z wnioskiem, by w istniejących programach, a w razie konieczności także i w nowych, przewidziała działania na rzecz wspierania rozwoju polityk bezpieczeństwa, łączących inicjatywy w dziedzinie spraw społecznych, planowania urbanistycznego i edukacji, jak również zwiększenia udziału obywateli i ich poczucia wspólnoty, pamiętając, że wzmocnienie świadomości bezpieczeństwa wśród obywateli wymaga poniesienia nakładów na działania zapobiegające przestępczości, a także udzielenia gwarancji społeczeństwu oraz reagowania na ich nastroje i obawy;

2.3

podkreśla znaczenie roli Unii Europejskiej w monitorowaniu działalności przestępczej na poziomie europejskim, w ocenie polityk i doświadczeń na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, jak również w promowaniu wymiany, między państwami członkowskimi, wiedzy i dobrych praktyk w zakresie zapobiegania przestępczości oraz bezpieczeństwa w obszarach miejskich;

2.4

zwraca do Komisji z wnioskiem o praktyczne wykorzystanie instrumentów, którymi dysponuje, uwzględniając horyzontalny i wielodyscyplinarny wymiar działań, celem skutecznego zapobiegania przestępczości w obszarach miejskich; polityki powinny skupiać się na takich kwestiach, jak zarządzanie przestrzenią publiczną, transport lub problemowe obszary miejskie;

2.5

zwraca się do Komisji o nadanie priorytetowego znaczenia, w ramach budżetu na 2005 r., realizacji polityk regionalnych i lokalnych oraz wzmocnienie obecności gmin i regionów na poziomie instytucjonalnym;

2.6

podkreśla, w tym względzie znaczenie europejskiego forum na rzecz bezpieczeństwa na obszarach miejskich EFUS (European Forum for Urban Safety) w promowaniu, na poziomie europejskim, wiedzy na temat zapobiegania przestępczości i bezpieczeństwa w obszarach miejskich, zwłaszcza w odniesieniu do oceny polityk publicznych i rozpowszechniania dobrych praktyk;

2.7

uważałby za słuszne ustanowienie Europejskiego Obserwatorium ds. mającego bezpieczeństwa w obszarach miejskich, o lekkiej strukturze, w celu zapewnienia Unii Europejskiej i państwom członkowskim wspólnego instrumentu służącego do gromadzenia, systematyzacji i przetwarzania danych dotyczących ofiar przestępstw i nastrojów wyrażających poczucie zagrożenia; promowanie i koordynację badań; opracowanie polityk bezpieczeństwa w innych dziedzinach kompetencji UE, bądź celem tworzenia partnerstw regionalnych i lokalnych;

2.8

wreszcie wzywa Komisję, by w trakcie opracowywania polityk na rzecz zapobiegania przestępczości zawsze miała na względzie fakt, iż takie polityki, w dążeniu do zagwarantowania bezpieczeństwa społecznego, nie prowadziły w praktyce do naruszenia podstawowych praw człowieka.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/13

—

beneficjentowi pomocy powierzona jest jasno określona misja publiczna;

—

parametry stanowiący podstawę do naliczania rekompensaty muszą być ustalone z góry w sposób obiektywny i przejrzysty;

—

wysokość rekompensaty nie może przekraczać wysokości kosztów poniesionych w związku ze świadczeniem usługi w ogólnym interesie gospodarczym, pomniejszonych o przychody z tytułu świadczenia tejże usługi (może jednak uwzględniać godziwy zysk);

—

po czwarte, w wypadkach, gdy przedsiębiorstwo, które ma się wywiązać z misji publicznej, w konkretnym przypadku nie jest wybrane zgodnie z procedurą przetargu publicznego pozwalającą na wybór uczestnika przetargu oferującego świadczenie tych usług po najniższym koszcie dla społeczności, kwota wymaganej rekompensaty musi zostać ustalona na podstawie analizy kosztów, jakie poniosłoby przy świadczeniu tych usług typowe przedsiębiorstwo, dobrze zarządzane i odpowiednio zaopatrzone w środki transportu, tak, aby spełniać konieczne wymogi dotyczące misji publicznej, biorąc pod uwagę odnośne przychody i godziwy zysk z tytułu świadczenia usług;

1.1

uważa, iż interwencja sędziego wspólnotowego była tym bardziej niezbędna i brzemienna w skutkach, że ustawodawca wspólnotowy nie potrafił ustalić zasad stwarzających odpowiednie bezpieczeństwo obrotu prawnego w kwestii usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym;

1.2

wyraża zadowolenie z faktu, że dwa pierwsze kryteria wymienione w wyroku w sprawie Altmark Trans, a mianowicie obowiązek jasnego określenia misji publicznej powierzonej beneficjentowi pomocy oraz obiektywnego i przejrzystego ustalenia parametrów stanowiących podstawę do naliczania rekompensaty, zmuszają samorządy terytorialne do podjęcia wysiłku sformułowania umów o wypełnianie zadań publicznych. Wysiłek taki niezawodnie zwiększy przejrzystość i odpowiedzialność demokratyczną w gospodarowaniu usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym;

1.3

stwierdza, że przedsiębiorstwa publiczne, które świadczą usługi w ogólnym interesie gospodarczym, mogą mieć trudności ze zrozumieniem czwartego kryterium określonego w sprawie Altmark Trans, zgodnie z którym: „kiedy wybór przedsiębiorstwa, któremu ma być powierzone świadczenie usług publicznych, nie odbywa się w ramach publicznego przetargu, wysokość niezbędnej rekompensaty określana jest na podstawie analizy kosztów, które przeciętne przedsiębiorstwo, prawidłowo zarządzane, wyposażone odpowiednio do przepisowych wymagań misji publicznej, musiałoby ponieść, żeby wypełnić te zobowiązania; przy czym bierze się pod uwagę związane z tym wpływy oraz rozsądny zysk za świadczenie tych usług”;

1.4

wyraża wątpliwość co do ekonomicznego znaczenia pojęcia „prawidłowo zarządzanego przedsiębiorstwa dysponującego środkami umożliwiającymi mu odpowiednie wywiązanie się z misji publicznej”. Wątpliwość ta jest tym poważniejsza, że w wyroku z 3 lipca 2003 r. w sprawach połączonych C-83/01, C-93/01 i 94/01 Chronopost SA Trybunał uznał, iż przedsiębiorstwo, któremu powierzono świadczenie usług w ogólnym interesie gospodarczym, może znaleźć się w sytuacji daleko odmiennej od przedsiębiorstwa funkcjonującego w normalnych warunkach rynkowych (punkt 33) (3);

1.5

uznaje wobec tego, że wyrok TSWE, a w szczególności kryterium trzecie i czwarte, narzucają konieczność opracowania wspólnotowych regulacji normatywnych w celu określenia przedsiębiorstw, którym powierzono misję publiczną i które z tego tytułu winny spełniać wymogi określone w wyroku w sprawie Altmark Trans; wyraża zadowolenie z faktu, że Komisja szybko wystąpiła z inicjatywą, proponując taki akt;

1.6

wyraża zaniepokojenie faktem, iż TSWE przyjął tak szeroką wykładnię pojęcia możliwości wpływu na wewnątrzwspólnotową wymianę handlową, że przepisom art. 87 ust. 1 podlegać mogą nawet przedsiębiorstwa, którym powierzono na szczeblu lokalnym misję publiczną w ściśle ograniczonym zakresie;

1.7

uważa, że brak konieczności notyfikowania rekompensaty spełniającej kryteria wyznaczone w sprawie Altmark Trans oznacza na średnią metę – z chwilą ustalenia definicji obowiązków związanych z misją publiczną – zmniejszenie obciążenia administracyjnego dla samorządów terytorialnych, nie zapewniając jednak pełnego bezpieczeństwa obrotu prawnego: trzeba bowiem przewidzieć możliwość wystąpienia sytuacji, w której organ władzy publicznej uzna w dobrej wierze, że nie ma obowiązku notyfikowania pomocy, gdyż spełnia ona kryteria ustalone w sprawie Altmark Trans, a następnie dojdzie do wniesienia skargi przez konkurencyjne przedsiębiorstwo, które uzyska uznanie danej pomocy za niezgodną z prawem. Jaki należy wówczas przyjąć tryb zwrotu pomocy?

1.8

odnotowuje, że w Zielonej Księdze zawarto szereg ustaleń omawianych w opracowaniu SEC(2004) 326 z dnia 29 marca 2004 r.; wykazały one niezwykle wysokie zapotrzebowanie na bezpieczeństwo i stabilność przepisów tworzących ramy prawne dla funkcjonowania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym;

1.9

uważa, iż przygotowując nowe regulacje Komisja będzie musiała bardziej dociekać tego, jak - z punktu widzenia ich praktycznego zastosowania – wpływają na siebie prawodawstwa dotyczące konkurencji, przetargów publicznych i dotacji państwowych, tak aby w danym razie otwarcie rynku usług publicznych dla sektora prywatnego przebiegło skutecznie i bezkonfliktowo;

1.10

stwierdza, iż musi kontynuować swe starania o szersze uwzględnienie w organizacji usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym interesu publicznego oraz specyfiki tych usług i odpowiedzialności, jaką mają w tej dziedzinie samorządy terytorialne. Usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym stanowią istotny składnik europejskiego modelu społecznego i należy dbać o zrównoważenie praw wszystkich społeczności do bezpośredniego zarządzania tymi usługami i wymogów orzecznictwa TSWE, zwłaszcza jeśli chodzi o przejrzystość i stosowanie procedur przetargowych;

1.11

wyraża zadowolenie z faktu, że Komisja postanowiła zasięgnąć jego opinii w sprawie projektu decyzji wyłączającej finansowanie publiczne na niewielką skalę oraz w sprawie projektu dyrektywy zmieniającej dyrektywę 80/723/EWG Komisji w sprawie przejrzystości stosunków finansowych między Państwami Członkowskimi a przedsiębiorstwami publicznymi;

1.12

podkreśla, iż konsultacja ta ma charakter precedensowy, gdyż po raz pierwszy Komisja zasięga opinii KR w sprawie z zakresu rozdziału Traktatu o WE dotyczącego reguł konkurencji (art. 81-93);

1.13

jest zdania, że stanowi ona pierwszy przypadek zastosowania w praktyce zasad sformułowanych przez Komisję w opracowaniach na temat kontynuujących proces zapoczątkowany Białą Księgą europejskiego systemu sprawowania władzy (4), i że odpowiada na potrzebę szerszego udziału władz regionalnych i lokalnych w funkcjonowanie systemu decyzyjnego UE, w szczególności w działaniach POPRZEDZAJĄCYCH podjęcie decyzji;

1.14

uważa, iż nawiązany dialog powinien być wobec tego kontynuowany w ramach debaty nad nadzorowaniem przez Komisję finansowania usług publicznych na wielką skalę;

1.15

wyraża wątpliwość co do zasadności równoczesnego prowadzenia debaty rozpoczętej w lutym 2004 r. nad propozycjami Komisji wynikającymi bezpośrednio z wyroku w sprawie Altmark Trans i debaty toczącej się w ramach nakreślonych przez Białą Księgę w sprawie świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym (5), ogłoszoną 12 maja 2004 r. Z Białej Księgi wynika bowiem, że Komisja ma zamiar wdrożyć pakiet działań zmierzających do doprecyzowania i uproszczenia przepisów dotyczących finansowania udziału w realizacji zadań publicznych do lipca 2005 r.; tymczasem większość składników tego pakietu została już poddana konsultacjom w postaci projektów.

1.16

wyraża zadowolenie z treści art. III-6 (6) projektu traktatu konstytucyjnego, który przewiduje, że ustawa europejska określa te zasady i warunki (dotyczące mianowicie miejsca i roli usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym) nie naruszając przysługujących Państwom Członkowskim na mocy Konstytucji uprawnień do świadczenia, zlecania świadczenia oraz finansowania tych usług  (7). Komitet wyraża także zadowolenie, że traktat daje możliwość przyjmowania wspólnych aktów normatywnych w kwestii usług w ogólnym interesie, dzięki niezależnej podstawie prawnej, jako że art. III-6 jest klauzulą powszechnego zastosowania, nie ograniczoną przepisami dotyczącymi jednolitego rynku i konkurencji.

2.1

odnotowuje, iż propozycja decyzji ma na celu zapewnienie równowagi między regułami konkurencji a usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym. Propozycja określa postaci rekompensat, które - nie spełniając kryteriów wyznaczonych w sprawie Altmark Trans – mogą jednak skorzystać ze uchylenia reguł konkurencji (art. 87 i 88 TWE), o ile przyznana pomoc publiczna spełnia kryteria zadań publicznych i nie prowadzi do zakłócenia konkurencji;

2.2

stwierdza, że w obliczu faktu, iż celem decyzji jest określenie form pomocy publicznej niepodlegających przepisowi art. 88 TWE, wybór podstawy prawnej w postaci art. 86 ust. 3 oraz wybór decyzji jako formy aktu normatywnego jest uzasadniony. Decyzja dotyczyć ma przedsiębiorstw korzystających z pomocy publicznej, lecz nie zobowiązanych do przestrzegania reguł konkurencji ze względu na fakt, iż świadczą one usługi w ogólnym interesie gospodarczym nie mające wpływu na warunki wymiany handlowej;

2.3

aprobuje wyłączenie obowiązku notyfikacji w odniesieniu do usług powszechnych świadczonych przez szpitale i mieszkalnictwo socjalne z następujących przyczyn:

2.4

uważa jednak, że wyłączenie spod reguł konkurencji, a w konsekwencji zwolnienie z obowiązku notyfikacji, należy rozszerzyć na usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym należące do kluczowych zadań władz publicznych, w tym – oprócz mieszkalnictwa socjalnego i szpitali publicznych - edukację i usługi socjalne świadczone w ogólnym interesie, w zakresie, w jakim usługi te spełniają cele bezpieczeństwa socjalnego i integracji społecznej, a zadań tych nie może w interesie całej ludności wypełniać rynek. Kontrola sprawowana przez Komisję winna się ograniczać do przypadków nadużycia władzy dyskrecjonalnej w definiowaniu tych usług;

2.5

wzywa Komisję, aby uściśliła swoje propozycje poddane obecnie konsultacji, opierając się m.in. na orzecznictwie TSWE – nie tylko, jakie usługi uznaje się za nie mające charakteru komercyjnego, a zatem uprawnione do skorzystania ze zwolnienia z obowiązku notyfikacji, ale również zdefiniowała działania, które, pomimo charakteru częściowo komercyjnego, mogą mieć cechy usług powszechnych i z tego powodu mogą kwalifikować się do statusu specjalnego zgodnie z art.86(2) TWE. Komunikat ogłoszony przez Komisję latem 2005 r. w sprawie świadczeń społecznych i zdrowotnych będzie dobrą okazją do ogólnej dyskusji na temat tego, w jakim stopniu takie cechy mogą charakteryzować działalność komercyjną;

2.6

stwierdza, że wartości graniczne powinny zostać ustalone w taki sposób, aby przy analizie przypadków indywidualnych Komisja Europejska mogła się w przyszłości skoncentrować na nietypowych grupach przypadków o nadzwyczajnym znaczeniu gospodarczym. W konsekwencji trzeba, by progi brały pod uwagę instytucje tradycyjnie świadczące usługi użyteczności publicznej w Państwach Członkowskich oraz kosztów, które one zazwyczaj ponoszą realizując swoje zadania. Zakres decyzji mógłby w zasadzie zostać rozszerzony na przedsiębiorstwa, których całkowite roczne obroty netto nie osiągnęły kwoty 50 mln euro i które otrzymują z tego tytułu rekompensaty nieprzekraczające 15 mln euro. To oznacza, że należałoby w konsekwencji przyjąć dyrektywę o przejrzystości;

2.7

wyraża następujące wątpliwości wobec proponowanego w art. 1 pkt iv) wyłączenia rekompensat z tytułu transportu morskiego na wyspy objęte przepisami branżowymi, jeżeli roczny ruch na takiej trasie nie przekracza 100 000 pasażerów:

2.8

uznaje, że w sytuacji, gdy rekompensata spełnia warunki określone w art. 5 propozycji decyzji, konieczność zgłoszenia uprzedniej notyfikacji nie jest oczywista;

2.9

stwierdza, że pojęcie rekompensaty zdefiniowane w art. 5 może podlegać błędnej interpretacji, gdyż termin „rekompensata” dotyczy wyłącznie transferów między organem władzy publicznej a przedsiębiorstwem, któremu powierzono świadczenie usług w ogólnym interesie gospodarczym, mających na celu pokrycie ponoszonych z przyczyn strukturalnych lub koniunkturalnych strat na działalności operacyjnej. Tymczasem należy włączyć do nich również koszty korzystania z nieruchomości i amortyzacji taryf eksploatacyjnych;

2.10

jest zdania, że art. 6 poprzez ustanowiony w nim obowiązek prowadzenia odrębnej księgowości może obciążać dodatkowymi kosztami małe i średnie przedsiębiorstwa podlegające proponowanej decyzji. Należy zatem rozważyć możliwość zniesienia tego obowiązku;

2.11

stwierdza, iż art. 7 przewiduje udostępnianie Komisji informacji dotyczących trybu ustalania rekompensat. Terminy udostępniania tych informacji wydają się nadmiernie rygorystycznie określone. Ponadto wymóg ustanowienia przez organy władzy publicznej zasad ustalania wielkości rekompensat i tworzenia baz danych wszystkich przyznanych rekompensat wydaje się zbyt biurokratycznym posunięciem.

3.1

jest zdania, że wyrok w sprawie Altmark Trans powoduje określone konsekwencje w sferze obowiązków związanych z przejrzystością, które pozbawiają częściowo mocy obowiązującą obecnie dyrektywę, gdyż nie ma możliwości sprawdzenia, czy przyznane rekompensaty są faktycznie przeznaczane na wypełnianie zadań publicznych, a nie na pokrywanie kosztów rentownej działalności gospodarczej. Wobec faktu, że orzecznictwo TSWE pozwala nie uznawać rekompensat za pomoc publiczną, znika wypływająca z dyrektywy możliwość kontroli przejrzystości we wszystkich przedsiębiorstwach świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym i korzystające z rekompensat nie uznanych za pomoc publiczną. Wynika stąd konieczność znowelizowania dyrektywy poprzez zastąpienie pojęcia pomocy publicznej pojęciem rekompensaty za udział w realizacji zadań publicznych;

3.2

nie zgadza się ze sformułowaną przez Komisję propozycją skreślenia art. 4 ust. 2 lit. c), gdyż zmiana ta prowadzi do rozszerzenia obowiązku prowadzenia odrębnej księgowości na przedsiębiorstwa spełniające albo kryteria ustalone w sprawie Altmark Trans, albo kryteria wyłączenia zaproponowane przez Komisję.

4.1

stwierdza, że zgodnie z punktem 5 projektu ram regulacyjnych powinny one mieć zastosowanie „bez uszczerbku dla obowiązującego prawa wspólnotowego w dziedzinie zamówień publicznych”. W motywie 22 projektu decyzji jest podobna uwaga.

W odniesieniu do przyznawania firmom obowiązku świadczenia usług publicznych, te uwagi powinny być interpretowane w ten sposób, że jeśli spółka jest wybrana na mocy przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedury zamówień publicznych, zakłada się, że nie miała miejsca nadmierna rekompensata i że pomoc publiczna jest w tym wypadku zgodna z prawem.

Tym niemniej, wykorzystanie procedury zamówień publicznych do nałożenia na firmę obowiązku świadczenia usług publicznych jest nieobowiązkowe i nie stanowi wymogu koniecznego do spełnienia warunków zgodności z prawem pomocy publicznej;

4.2

podaje w wątpliwość słuszność propozycji, aby dane obliczeniowe (punkt 10, ust. 5) „zawierały konkretne koszty rzeczywiście ponoszone przez przedsiębiorstwa w regionach, o których mowa w art.87(3)(a) i (c) Traktatu WE” (tłum. własne).

Taka propozycja mogłaby doprowadzić do niepotrzebnego zamętu, biorąc pod uwagę, że celem projektu ram regulacyjnych powinno być zawsze odzwierciedlanie „konkretnych kosztów rzeczywiście poniesionych” przez firmę przy wypełnianiu obowiązku świadczenia usług publicznych, niezależnie od lokalizacji.

Ponadto, proponowane sformułowanie powinno być interpretowane w ten sposób, że rekompensata za obowiązek świadczenia usług publicznych jest porównywalna do regionalnej pomocy publicznej.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/18

1.1

przyjmuje z zadowoleniem propozycję Komisji w sprawie dyrektywy dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług na rynku wewnętrznym, której podstawą jest wola usunięcia przeszkód stojących w chwili obecnej na drodze do powstania rzeczywistego rynku wewnętrznego dla usług w UE;

1.2

podkreśla, że dla osiągnięcia celu ustalonego przez Radę Europejską na jej posiedzeniu w Lizbonie, aby UE uczynić do 2010 r. najbardziej konkurencyjną i dynamiczną, opartą na wiedzy gospodarką świata, konieczne jest zakończenie tworzenia rzeczywistego rynku wewnętrznego na usług;

1.3

wskazuje na sprawozdanie Stan rynku wewnętrznego dla usług, w którym stwierdza się, że dziesięć lat po planowanym terminie ukończenia tworzenia rynku wewnętrznego wizja Unii Europejskiej ze zintegrowanym rynkiem i rzeczywistość przeżywana codzienne przez europejskiego obywatela i usługodawcę odbiegają znacznie od siebie;

1.4

wspiera cel stworzenia ram prawnych, które miałyby usunąć istniejące jeszcze w chwili obecnej przeszkody i bariery na drodze swobody prowadzenia działalności gospodarczej przez usługodawców i swobody świadczenia usług pomiędzy Państwami Członkowskimi. Usługodawcom, podobnie jak i usługobiorcom, należałoby zapewnić niezbędne bezpieczeństwo prawne, którego potrzebują oni dla zagwarantowania podstawowych wolności, jakimi są swoboda prowadzenia działalności gospodarczej przez usługodawców i swoboda świadczenia usług.

1.5

uważa za słuszne, że dyrektywa ma być oparta zasadniczo na zasadzie kraju pochodzenia. Oznacza to, że usługodawcy podlegają najpierw przepisom Państwa Członkowskiego, w którym mają swoją siedzibę. Zasada ta opiera się na założeniu, że poziom ochrony w poszczególnych Państwach Członkowskich jest zbliżony, tj. że regulacje prawne dotyczące ochrony zdrowia i ochrony konsumentów oraz inne standardy bezpieczeństwa są, ogólnie rzecz biorąc, porównywalne. Tym samym zasada wzajemnego uznawania, będąca w przypadku wolnego obrotu towarowego opoką rynku wewnętrznego, ma zostać rozszerzona na sektor usług;

1.6

uważa za ważne, że w ten sposób usługodawcom ma zostać dana możliwość wejścia na rynki innych Państw Członkowskich na warunkach, które są im znane;

1.7

zwraca jednak uwagę na fakt, że projekt dyrektywy nie określa bliżej ani treści, ani zakresu stosowania zasady kraju pochodzenia. Rozszerzenie tej zasady na sferę usług może powodować pewne trudności, zwłaszcza w dziedzinie usług socjalnych i zdrowotnych. Nadzór w tej dziedzinie musi być zawsze sprawowany przez właściwe organy danego Państwa Członkowskiego i zgodnie z jego z przepisami;

1.8

uważa propozycję uproszczenia administracji zasadniczo za rozsądną. Przewidziane uproszczenie procedur oraz załatwianie procedur drogą elektroniczną to działania niezbędne dla stworzenia wolnego rynku usług;

1.9

uważa za niesłychanie ważne, że dyrektywa przewiduje wzajemne informowanie się i komunikowanie w celu, z jednej strony, faktycznego zapewnienia usługodawcom dostępu do wspólnego rynku, a z drugiej strony, umożliwienia odbiorcom usług korzystania z usług na terenie całej UE bez ponoszenia ryzyka;

1.10

przyjmuje z zadowoleniem fakt, że proponowana dyrektywa opiera się na wzajemnym zaufaniu i wsparciu Państw Członkowskich i przewiduje m.in. wspólny przegląd istniejących przepisów z punktu widzenia zgodności z nakreślonym celem stworzenia wspólnego rynku w dziedzinie usług.

2.1

wspiera podejście horyzontalne przyjęte w dyrektywie ramowej. W wyniku tego możliwa jest rezygnacja z ustalania szczegółowych regulacji lub harmonizacji wszelkich odnośnych przepisów w Państwach Członkowskich;

2.2

podkreśla jednak, że to podejście horyzontalne kryje w sobie niebezpieczeństwo częściowego pokrywania się z już istniejącymi przepisami wspólnotowymi dotyczącymi poszczególnych sektorów;

2.3

przyjmuje dlatego z zadowoleniem fakt, że dyrektywa przewiduje kilka ogólnych wyjątków od jej obszaru zastosowania w celu zapobieżenia takiemu częściowemu pokrywaniu się uregulowań. Wyjątek ten dotyczy usług finansowych, usług i sieci komunikacji elektronicznej, związanych z „pakietem telekomunikacyjnym” oraz usług w dziedzinie transportu. Wyraźnie wyłączone są również podatki oraz wszystkie obszary związane ze sprawowaniem władzy publicznej;

2.4

wskazuje jednak na to, że z drugiej strony, zasady dyrektywy winny być stosowane w sposób skumulowany obok już istniejących innych aktów prawnych UE;

2.5

obawia się dlatego, że w wyniku tych działań mogłoby dojść do podważenia już istniejących uregulowań sektorowych, w praktyce bowiem proponowana dyrektywa będzie zawsze miała zastosowanie w przypadkach nie objętych uregulowaniami specjalnymi. W przypadku wątpliwości należy wychodzić z założenia, że istniejące uregulowania sektorowe regulują dane obszary w sposób ostateczny i/lub że pewne zagadnienia szczegółowe celowo nie zostały uregulowane;

2.6

zaleca więc, aby skumulowane zastosowanie dyrektywy zostało wyraźnie wykluczone w dziedzinach, w których już istnieją ostateczne sektorowe uregulowania o charakterze przepisów szczegółowych. Należy wykluczyć tworzenie przez dyrektywę nowych, dodatkowych przepisów w takich przypadkach;

2.7

uznaje, że przewidziane ogólne odstępstwa od zasady kraju pochodzenia mają na celu zapewnienie spójności z istniejącymi aktami prawnymi. Z zastosowania zasady kraju pochodzenia wyłączone zostały te wszystkie dziedziny usług, w wypadku których mają zastosowanie przepisy sektorowe lub jeśli takowe są planowane. Dotyczy to dziedzin takich jak: służby pocztowe, zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę, delegowanie pracowników, transport odpadów, uznawanie kwalifikacji zawodowych i przepisy w dziedzinie zezwoleń dotyczących zwrotu kosztów opieki szpitalnej;

2.8

zwraca uwagę na to, że zasada kraju pochodzenia może uderzać w uczciwych przedsiębiorców i konsumentów, gdyż daje możliwość obchodzenia wymagających krajowych standardów dotyczących kwalifikacji zawodowych oraz jakości wykonywania usług. Dlatego też należy zapobiec wykorzystywaniu zasady kraju pochodzenia tylko do obchodzenia krajowych przepisów dotyczącej działalności gospodarczej;

2.9

zwraca poza tym uwagę na to, że w projekcie dyrektywy w żaden sposób nie wspomina się o omawianym obecnie projekcie dyrektywy w sprawie warunków pracy pracowników tymczasowych (COM 2002/149);

2.10

stwierdza jednak, że dyrektywa, chociaż wprawdzie nie ma mieć zastosowania, jednocześnie dla niektórych z tych obszarów przewiduje uzupełniające konkurujące uregulowania. Dotyczy to szczególnie następujących dziedzin: uznawanie kwalifikacji zawodowych, które ma być uzupełnione przez uregulowania dotyczące ubezpieczenia zawodowego i komunikacji handlowej, delegowanie pracowników, które ma być uzupełnione ustaleniami wykraczającymi poza zagadnienia natury czysto administracyjnej oraz sprawa dodatkowych przepisów dotyczących zwrotu kosztów leczenia.

2.11

obawia się, że może to doprowadzić do powstania dużej ilości konkurujących ze sobą przepisów i do braku przejrzystości;

2.12

nawołuje więc, aby uregulowania dyrektywy, które mogłyby zostać równie dobrze zawarte w już istniejących lub przewidywanych przepisach specjalnych, zostały umieszczone w tych przepisach specjalnych. W ten sposób uniknie się konieczności zajmowania się poszczególnymi sektorami w trakcie dalszych debat dotyczących tej dyrektywy. Jak to pokazują dotychczasowe negocjacje związane z dyrektywą, to niebezpieczeństwo zostało już dostrzeżone w odniesieniu do niektórych dziedzin;

2.13

dostrzega ten problem konkurowania z przepisami szczegółowymi przede wszystkim w związku z proponowanymi przepisami o delegowaniu pracowników;

2.14

stwierdza, że obok przepisów proceduralnych i dotyczących kompetencji – w odejściu od zasady kraju pochodzenia za kompetentne uznaje się Państwo Członkowskie, do którego następuje oddelegowanie – dyrektywa zawiera dalsze przepisy merytoryczne, które wynikają bezpośrednio z dyrektywy w sprawie oddelegowania pracowników w ramach świadczenia usług i z tego powodu uzupełniają ją bądź z nią konkurują. Środki, do podejmowania których Państwa Członkowskie są uprawnione przy prowadzeniu swoich kontroli, są określone i przez to ograniczone. Art. 17(5) projektu dyrektywy przewiduje odstępstwo od zasady kraju pochodzenia w odniesieniu do dyrektywy w sprawie oddelegowywania pracowników, lecz Komitet jest zdania, że zakaz narzucania jakichkolwiek zobowiązań, zawarty w art. 24 projektu dyrektywy sprawia, że odstępstwo, o którym mowa w art. 17(5), jest absurdalne. Problemem pozostaje bowiem kwestia, w jaki sposób Państwo Członkowskie będące krajem pochodzenia ma się dowiedzieć o ewentualnych naruszeniach przepisów w Państwie Członkowskim, do którego pracownik został oddelegowany i które nie ma już prawa do żadnego nadzoru i nakładania kar. Nawet gdyby to było możliwe, to w dalszym ciągu problemem byłoby to, w jaki sposób Państwo Członkowskie, które jest krajem pochodzenia, miałoby podejmować kroki na terenie obcego państwa, w którym nie ma kompetencji do działania.

2.15

wskazuje na to, że dostrzega się tu częściowo niebezpieczeństwo, iż mogłaby ucierpieć efektywność kontroli i że z tego względu przepisy proponowanej dyrektywy na pewno oddziałują całkiem bezpośrednio na dyrektywę w sprawie oddelegowywania pracowników w ramach świadczenia usług;

2.16

uważa dlatego za słuszne, aby także w tej dyrektywie zawrzeć przepisy dotyczące kontroli zgodnie z dyrektywą w sprawie oddelegowywania pracowników w ramach wykonywania usług, w o ile takie kontrole są konieczne w praktyce;

2.17

jest zdania, że z dyrektywy nie wynika wystarczająco wyraźnie, w jaki sposób miałaby ona być stosowana w szczególnie delikatnej dziedzinie usług w ogólnym interesie gospodarczym. Uznano, że rzeczą właściwych organów narodowych, regionalnych lub lokalnych jest definiowanie, organizowanie, finansowanie i nadzorowanie usług użyteczności publicznej;

2.18

wskazuje na fakt, że włączenie usług w ogólnym interesie gospodarczym do zakresu przedmiotowego dyrektywy w sprawie usług i przewodzący jej cel dalszego rozwijania jednolitego rynku i zagwarantowania istnienia obszaru pozbawionego granic wewnętrznych również w odniesieniu do usług w ogólnym interesie gospodarczym w znaczący sposób ograniczyłyby możliwość działania odpowiednich władz krajowych, regionalnych i lokalnych;

2.19

przyjmuje dlatego z wyraźnym zadowoleniem fakt, że Komisja w swoich dotychczasowych rozmowach na temat dyrektywy wyjaśniła, że dyrektywa nie jest pod żadnym względem ukierunkowana na cechy szczególne usług użyteczności publicznej i że nie zamierza ani zliberalizować, ani znieść monopoli;

2.20

stwierdza, że ta kwestia nie znalazła dotychczas odbicia w dyrektywie;

2.21

zaleca w związku z tym, aby zaradzić temu niedopatrzeniu i wyłączyć usługi użyteczności publicznej co do zasady z zakresu obowiązywania dyrektywy (a nie tylko częściowo z zakresu obowiązywania zasady kraju pochodzenia), aby zapobiec wszelkim możliwym sporom w trakcie jej wdrażania i aby uniknąć działania pod przymusem w celu szybkiego zharmonizowania tej dziedziny przy zastosowaniu uregulowań wspólnotowych. Odpowiada to także stanowisku Komisji, wyrażonym w niedawno przedstawionej Białej Księdze w sprawie usług użyteczności publicznej;

2.22

podkreśla, że w tym zakresie szczególną uwagę należy zwrócić także na takie delikatne dziedziny, jak zdrowie i bezpieczeństwo socjalne;

2.23

proponuje, aby także dziedzinę usług użyteczności publicznej wyłączyć wyraźnie z zakresu obowiązywania dyrektywy. Odpowiadałoby to wtedy także zamiarowi wyrażonemu przez Komisję w niedawno przedłożonej Białej Księdze w sprawie usług użyteczności publicznej, aby z uwagi na szczególne znaczenie i cechy usług socjalnych i usług w zakresie ochrony zdrowia przedstawić w 2005 r. komunikat, który byłby poświęcony specjalnie tym usługom;

2.24

stwierdza, że również w tej dziedzinie projekt dyrektywy przewiduje wprowadzenie nowych uregulowań, które będą konkurowały z już istniejącymi uregulowaniami;

2.25

proponuje dlatego, aby ewentualne dostosowania przepisów prawnych, potrzebne do wdrożenia orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, zostały uregulowane w odpowiednich przepisach szczególnych; W związku z tym należy skreślić przepis art. 23 dyrektywy;

2.26

uważa poza tym za pożądane, aby gwoli lepszej czytelności wyraźnie wymieniać w dyrektywie w sposób konsekwentny także tytuł danego przepisu, gdy nawiązuje się do innych przepisów;

2.27

podkreśla szczególne znaczenie, jakie będą miały władze regionalne i lokalne przy wdrażaniu proponowanej dyrektywy; Będzie to znacznym obciążeniem dla tych władz;

2.28

jest zdania, że oddziaływanie realizacji dyrektywy na władze regionalne i lokalne nie zostało dotychczas uwzględnione w wystarczającym stopniu. Dyrektywa zwraca się wprawdzie do poszczególnych Państw Członkowskich, ale dotyczy przede wszystkim jednostek regionalnych i lokalnych, których zadaniem będzie praktyczne wprowadzenie jej w życie w toku procesu administracyjnego;

2.29

wskazuje, że w tej dziedzinie problemy kompetencyjne mogą początkowo pojawić się w tych przypadkach, gdy wdrażanie dyrektywy na szczeblu regionalnym i lokalnym będzie wymagać nowych struktur, jednolitej procedury administracyjnej lub współpracy między tymi strukturami. Takie uregulowania jak to, że „udzielane pozwolenie musi zezwalać wykonawcy usług na podjęcie czy wykonywanie działalności usługowej na całym suwerennym terytorium danego Państwa Członkowskiego” (art. 10 ust. 4), czy też ustanawianie pojedynczych punktów kontaktowych, które zajmować się będą wszelkimi procedurami i formalnościami niezbędnymi dla podjęcia działalności usługowej (art. 6), są przykładowo sprzeczne z podstawami konstytucyjnymi państw o ustroju federalnym. Komitet przypomina, że zgodnie z Traktatem Konstytucyjnym Unia powinna respektować krajową tożsamość Państw Członkowskich, wyrażającą się w ich podstawowych strukturach politycznych i konstytucyjnych;

2.30

obawia się, że w zakres zastosowania dyrektywy wejdą wszelkie wewnątrzpaństwowe procedury udzielania zezwoleń i z tego powodu konieczne będzie zweryfikowanie, czy mogą one zostać utrzymane, czy też muszą zostać zlikwidowane lub dostosowane, a w każdym wypadku muszą zostać uproszczone. Tego rodzaju głęboka ingerencja w wewnątrzpaństwowe przepisy regulujące procedury w Państwach Członkowskich jest niewspółmierna do potrzeb. Dlatego też należy jasno ustalić, że obszar zastosowania dyrektywy rozciąga się na procedury wydawania zezwoleń związane bezpośrednio tylko z podejmowaniem działalności gospodarczej po raz pierwszy. Wszelkie procedury, które z decydujących względów związanych z interesem publicznym - niezależnie od tego, czy dotyczą działalności gospodarczej - należy wyłączyć z zakresu zastosowania dyrektywy;

2.31

obawia się, że wdrożenie dyrektywy na szczeblu regionalnym i lokalnym będzie sprzeczne z polityką deregulacji i dążeniami do usprawnienia prac administracji;

2.32

zwraca uwagę na to, że wdrożenie dyrektywy na szczeblu regionalnym i lokalnym będzie związane z trudnymi do przewidzenia dodatkowymi nakładami osobowymi, a także finansowymi. Dotyczy to szczególnie współpracy transgranicznej, elektronicznej wymiany informacji, ustanawiania i koordynowania wyłącznych punktów kontaktowych, kontroli zgodności istniejących przepisów z celami dyrektywy oraz wzajemnej oceny podjętych działań, która ma zostać przeprowadzona później przez Państwa Członkowskie;

2.33

stwierdza, że Komisja nie wypowiedziała się na temat nakładów, w szczególności zaś nakładów finansowych. Dotychczas oszacowano jedynie skutki finansowe dla samej Komisji (na około 3,4 mln euro);

2.34

domaga się, aby dokonać odpowiednich kalkulacji także w zakresie oddziaływania dyrektywy na poszczególne Państwa Członkowskie;

2.35

uważa za niezbędne, aby w okresie przejściowym przewidzieć wsparcie lub rekompensaty. Tylko dzięki zapewnieniu takiej pomocy na szczeblu regionalnym lub lokalnym będzie w ogóle możliwe płynne zrealizowanie zamierzonego uproszczenia procedur ponadkrajowych. Za wszelką cenę należy uniknąć sytuacji, w której jednostki regionalne i lokalne zostaną nadmiernie obciążone;

2.36

dostrzega także problemy o charakterze całkiem prozaicznym, które mogłyby w tym kontekście wystąpić we władzach regionalnych i komunalnych. Przykładem mogą być bariery językowe przy komunikowaniu się z organami lub usługodawcami z innych Państw Członkowskich lub przy uznawaniu świadectw, zaświadczeń lub innych dokumentów wystawionych dla usługodawcy w innym Państwie Członkowskim, a więc w języku obcym. Dotyczy to także dziedziny realizacji procedur na drodze elektronicznej;

2.37

uważa dlatego za konieczne, aby takie problemy praktyczne były również uwzględniane, przynajmniej w okresie przejściowym. Na przykład można by dopuścić przynajmniej przedstawienie nie uwierzytelnionych tłumaczeń.

2.38

uważa za możliwe do przewidzenia, że mogą powstać także problemy w związku z planowanymi działaniami dla zapewnienia jakości usług i przede wszystkim kontroli usługodawców. Z uwagi na zasadę kraju pochodzenia należy się obawiać, że możliwości występowania przeciwko sprawiającymi kłopoty usługodawcom mającym siedzibę w innym Państwie Członkowskim będą ograniczały się do współpracy ponadnarodowej. Kryje to w sobie niebezpieczeństwo powstania niepożądanych opóźnień;

2.39

przyjmuje z zadowoleniem fakt, że dyrektywa zawiera w tym kontekście obszerne uregulowania dotyczące wzajemnego wsparcia, które mają zapobiegać opisanym wyżej niebezpieczeństwom;

2.40

wzywa Komisję do odpowiedniego uwzględniania, wspólnie z tworzonym komitetem przy ustalaniu dodatkowych działań niezbędnych dla kontroli, także interesów władz regionalnych i lokalnych. Jeżeli w trakcie późniejszej realizacji dyrektywy powstaną nowe obszary problemów w związku z przeprowadzaniem kontroli, których nie dało się przewidzieć w chwili obecnej, to muszą one zostać rozwiązane w odpowiedni i praktyczny sposób;

2.41

zwraca uwagę na to, że także organizacje zawodowe mogą napotkać podobne problemy, jak organa administracji państwowej. W szczególności dotyczy to kontroli usługodawców mających swoją siedzibę na ich terytorium, ale działających w innym Państwie Członkowskim. Jeżeli organizacje zawodowe realizują zadania państwowe, to również i one przy wdrażaniu proponowanej dyrektywy napotykają podobne trudności, jak władze Państw Członkowskich;

2.42

podkreśla konieczność zagwarantowania w toku realizacji dyrektywy, aby organizacje zawodowe mogły również w przyszłości realizować bez ograniczeń swoje dotychczasowe zadania. Istniejące systemy obowiązkowego członkostwa sprawiają, że usługodawcy, którzy zamierzają rozpocząć działalność gospodarczą w danym Państwie Członkowskim, muszą zwracać się bezpośrednio do właściwych miejscowo organizacji zawodowych. Dlatego też w związku z ustanowieniem punktów kontaktowych jest rzeczą ważną, aby uwzględnić obowiązujące w danej chwili obszary kompetencji i przydzielone zadania;

2.43

jest świadom nowych wyzwań i zadań, jakie spadną na organizacje zawodowe, w szczególności występujące jako możliwe wyłączne punkty kontaktowe lub przy opracowywaniu nowych kodeksów postępowania na poziomie wspólnotowym;

2.44

wzywa, aby Państwa Członkowskie, władze regionalne i komunalne oraz inni zainteresowani przygotowali się w porę do wyzwań idących w parze z dyrektywą;

2.45

zaleca, aby nie kierować się odruchami obronnymi, lecz skorzystać z szans powstających dla usługodawców i obywateli w poszczególnych Państwach Członkowskich oraz dla wspólnego rynku wewnętrznego.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/22

1.1

uważa, że, pomiędzy sobą, dwa Komunikaty Komisji nt. Kontynuacja procesu refleksji na wysokim szczeblu na temat rozwoju mobilności pacjentów i opieki zdrowotnej w Unii Europejskiej oraz Modernizacja ochrony socjalnej w celu utworzenia wysokiej jakości, dostępnej i systematycznej opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej: wsparcie strategii krajowych przy użyciu „otwartej metody koordynacji” stanowią układ ramowy, który przedstawia ogólną strategię tworzenia wspólnej wizji europejskich systemów opieki zdrowotnej oraz ochrony socjalnej. Te dwa komunikaty należy zatem rozważać łącznie i Komitet Regionów wzywa do równoległej koordynacji przyszłych prac nad tymi inicjatywami i proponowanymi w nich procesami;

1.2

podkreśla, że wspólna strategia europejska ustanowienia wspólnej wizji europejskich systemów bezpieczeństwa zdrowotnego i socjalnego nie może prowadzić do żadnego rozszerzenia wydatków UE na opiekę zdrowotną. Wspólna wizja europejskich systemów bezpieczeństwa zdrowotnego i socjalnego nie może spowodować żadnych ruchów ku harmonizacji czy niejasnych inicjatyw regulacyjnych. Opieka zdrowotna – oraz jej organizacja i finansowanie – stanowi troskę i odpowiedzialność Państw Członkowskich i należy tego przestrzegać. Jest to zasadniczy warunek zgodności z zasadą subsydiarności;

1.3

zauważa, że, w pewnych Państwach Członkowskich za sektor zdrowia i opieki zdrowotnej odpowiadają władze regionalne i lokalne. Komitet Regionów, oraz regiony odpowiedzialne w tych obszarach, chciałyby zatem być zaangażowane w ustanawianie wspólnej europejskiej strategii zdrowotnej i chciałyby móc przyczynić się do niego i należy zapewnić im wpływ na ogólną strategię zdrowotną Wspólnoty w odniesieniu do decyzji i inicjatyw dotyczących nakładów i odpowiedzialności władz lokalnych i regionalnych w sektorach zdrowia i opieki zdrowotnej;

1.4

ufa, że te władze regionalne i lokalne będą zaangażowane w realizację inicjatyw na rzecz ustanowienia wspólnej, powszechnej europejskiej strategii zdrowotnej, na przykład w opracowaniu wskaźników zdrowotności i ich wzorców porównawczych (benchmarking). Komitet Regionów uważa zatem, że przedstawiciele władz regionalnych i lokalnych powinni zasiadać w Grupie Wysokiego Szczebla ds. Usług Zdrowotnych i Opieki Medycznej (High-level Group on Health Services and Medical Care), która wspierać będzie Komisję w szeregu kluczowych obszarów, w tym opracowaniu praw i obowiązków pacjentów; wspólnego wykorzystania nadmiaru potencjału przez różne systemy opieki zdrowotnej oraz współpracy transgranicznej; identyfikowaniu europejskich ośrodków referencyjnych; oraz skoordynowanej oceny nowych technologii zdrowotnych. Komitet Regionów wzywa zatem Komisję do zapewnienia reprezentacji władz regionalnych i lokalnych w tej grupie;

1.5

uważa, że należy poświęcić szczególną uwagę nowym Państwom Członkowskim, aby sprostać wspólnym i przewidywanym wyzwaniom opieki zdrowotnej. Jasny priorytet należy nadać wsparciu nowych Państw Członkowskich w tworzeniu środków zdrowotnych oraz poprawianiu stanu zdrowotności ludności, tak aby ograniczyć rozbieżności i dysproporcje istniejące na froncie zdrowia w Unii, w celu stopniowego zbliżania się w pobliże najwyższych wzorców odniesienia w UE.

2.1

z zadowoleniem stwierdza, że Komisja uznaje, iż aby sprostać wymogom co do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego przy definiowaniu wszelkich zasad polityki i działań Wspólnoty (artykuł Traktatu 152, ust. 1), konieczne jest większe zaangażowanie władz politycznych odpowiedzialnych za zdrowotność, służbę zdrowia oraz opiekę zdrowotną. Zasadniczo ważne jest zapewnienie, że oddziaływanie inicjatyw Wspólnoty należy włączyć w ogólną ocenę oddziaływania nowych zasad polityki oraz że tego rodzaju ocena uwzględniać powinna także współzależność pomiędzy regułami Wspólnoty i ich implikacjami dla systemów ochrony zdrowia Państw Członkowskich oraz celów krajowej polityki zdrowotnej. Ze względu na to, że w wielu Państwach Członkowskich za zdrowotność, służbę zdrowia oraz opiekę zdrowotną odpowiadają władze lokalne i regionalne, Komitet Regionów zaleca zaangażowanie owego szczebla regionalnego i lokalnego;

2.2

uważa – w konsekwencji powyższego - że zasadniczo ważne jest wyjaśnienie oddziaływania na uprawnienia obywateli z mocy prawa Wspólnoty do ubiegania się o opiekę zdrowotną w innych Państwach Członkowskich oraz do otrzymania refundacji kosztów takiej opieki uzyskanej w innym Państwie Członkowskim, jak podano w Propozycji dyrektywy w sprawie usług na rynku wewnętrznym oraz w rozporządzeniu 1408/71 w sprawie koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych;

2.3

wnosi, aby, przy porównaniu opieki zdrowotnej i świadczenia usług podanych w proponowanej dyrektywie usługowej, Komisja zadbała, żeby opieka zdrowotna nie stała się jedynie towarem rynkowym stymulowanym perspektywą zysków ekonomicznych, ale, wręcz odwrotnie, żeby u jej podstaw legły także kryteria nastawione na uwzględnianie zdrowia jednostek, trybu leczenia i jakości życia;

2.4

zaleca, aby, w swych pracach na rzecz rozpowszechnienia i poprawy informacji o uprawnieniach obywateli z mocy prawa Wspólnoty, Komisja podtrzymała uprawnienia poszczególnych Państw Członkowskich do stanowienia reguł co do uprawnień i obowiązków odnoszących się do systemu opieki zdrowotnej w ramach ich własnych systemów ubezpieczeń społecznych oraz różnych uwarunkowań, które odnoszą się do różnych usług w ramach systemów ubezpieczeń zdrowotnych Państw Członkowskich;

2.5

uważa także, że jest to nie tylko sprawa zapewnienia uprawnień obywateli z mocy prawa Wspólnoty oraz dostarczenia publicznej informacji w tym przedmiocie. W większej mierze należy uwzględnić możliwości zapewnienia ustanowienia wrażliwego i dostępnego systemu, który umożliwi skorzystanie z dostępnych uprawnień i opcji wszystkim grupom pacjentów. Sprawi to, że bardziej narażone grupy pacjentów, takie jak osoby starsze bez więzów społecznych oraz osoby chore umysłowo będą w stanie korzystać ze swych uprawnień z mocy prawa Wspólnoty. Aby tak się stało zasadniczo ważne jest, na przykład, aby informacja była dostępna zawsze, jeśli żąda jej społeczeństwo i aby w ślad za taką informacja następowało kompetentne doradztwo i przewodnictwo w poszczególnych Państwach Członkowskich;

2.6

wnosi, aby, przy tworzeniu inicjatyw na rzecz zapewnienia transgranicznego wykorzystania nadmiernego potencjału i opieki zdrowotnej – a także w odniesieniu do europejskich reguł uznawania kwalifikacji zawodowych oraz w trwającym procesie upraszczania – zadbać pod tym względem, aby inicjatywy te nie oddziaływały niekorzystnie na właściwy rozkład personelu medycznego i służby zdrowia pomiędzy Państwami Członkowskimi ze szkodą, na przykład, dla nowych Państw Członkowskich;

2.7

z zadowoleniem stwierdza, że Komisja uznaje wagę strukturalnego ogólnego oceniania technologii zdrowotnych, które może stanowić solidną podstawę oceny i dokumentacji przyrządów, wyrobów i technik związanych ze zdrowotnością;

2.8

uważa w tej sprawie, że strukturalna i skoordynowana współpraca na szczeblu europejskim w celu wymiany doświadczeń, tworzenia wspólnej wiedzy oraz upraszczania układów odnoszących się do postępu w technologii zdrowotnej może przysporzyć Państwom Członkowskim oczywistych dodatkowych korzyści;

2.9

uważa, że dostęp do wysokich standardów solidnych danych i informacji jest zasadniczo ważny dla wszelkich działań, jakie mogą podejmować Państwa Członkowskie na rzecz określenia najlepszych praktyk i porównania standardów, a zatem stanowi warunek sine qua non realizacji wielu proponowanych inicjatyw. Niezbędny układ ramowy dla systematycznych danych i systemu informacji europejskiej należy, jak wskazuje Komisja, ustanowić we współpracy z innymi podmiotami zaangażowanymi w tej dziedzinie oraz należy go skoordynować z trwającymi inicjatywami OECD i WHO oraz pracami w tym obszarze. Od poszczególnych Państw Członkowskich zależy wdrażanie środków oraz przeprowadzanie nowych systemów w świetle porównywalnych danych i informacji;

2.10

uważa, że Komisja powinna robić więcej, aby zapewnić zaangażowanie władz regionalnych i lokalnych odpowiedzialnych za systemy służby zdrowia i opieki zdrowotnej i ich udział we współpracy w sprawach usług zdrowotnych i opieki medycznej oraz w grupie tworzonej dla tych spraw.

3.1

wita ogólny cel Komisji ogłoszony w tym Komunikacie, a mianowicie zdefiniowanie wspólnego układu ramowego na rzecz wspierania Państw Członkowskich w reformowaniu i rozwoju opieki zdrowotnej i długoterminowej, świadczonej przez system ochrony socjalnej, przy użyciu „otwartej metody koordynacji”;

3.2

może poprzeć trzy generalne cele: powszechną dostępność opieki, oparte na uczciwości i solidarności świadczenie wysokiej jakości opieki zdrowotnej i zapewnienie długoterminowego zabezpieczenia finansowego takiej opieki;

3.3

uważa, że ustanowienie ogólnego wspólnego układu ramowego oraz zapewnienia celów generalnych może przyczynić się do sprostania przyszłym wyzwaniom takim jak starzenie się społeczeństw, nieustające problemy z dostępnością charakteryzujące się nierównym dostępem do opieki zdrowotnej i usług zdrowotnych, dysproporcjami pomiędzy świadczeniem wysokiej jakości usług i potrzebami społecznymi, a także dysproporcjami finansowymi w pewnych systemach;

3.4

podkreśla, że należy przeprowadzić proces formułowania wskaźników i kryteriów wzorców odniesienia (benchmarking) wykazując pełne poszanowanie dla odpowiedzialności Państw Członkowskich za świadczenie i organizowanie opieki zdrowotnej oraz wziąć pod uwagę różne i zróżnicowane uwarunkowania w poszczególnych Państwach Członkowskich. Jest szczególnie ważne, by te wskaźniki opierały się, tak dalece jak to możliwe, na już dostępnych danych. Istnieje ryzyko, że zbyt duża liczba wskaźników oznaczałaby dla administracji lokalnej i regionalnej niemożliwy do przyjęcia nadmiar pracy;

3.5

podkreśla, w związku z tym, że opieka zdrowotna i usługi zdrowotne w wielu Państwach Członkowskich zarządzane są przez władze regionalne i lokalne, które ponadto często mają ważne zadania w dziedzinie oświaty sanitarnej, profilaktycznej ochrony zdrowia i opieki domowej, dzięki którym przypadki umieszczania w ośrodkach opieki są rzadsze lub nie występują wcale. Stąd władze lokalne i regionalne, jako podstawowi aktorzy i zgodnie z zasadą otwartej metody koordynacji, powinny być zaangażowane w formułowanie krajowych planów działań oraz ustanawianie wskaźników i kryteriów dla porównawczych wzorców odniesienia (benchmarking);

3.6

zachęca, aby niektóre ze sformułowanych wskaźników odnosiły się do jakości, ponieważ trudno jest ściśle ilościowymi wskaźnikami objąć tzw. wartości „miękkie”, takie jak troska o osoby w podeszłym wieku oraz zapewnienie wysokiej jakości życia. Jakości opieki zdrowotnej nie należy zatem postrzegać po prostu w kategoriach kosztu/korzyści, ale także w kategoriach asortymentu różnych usług, jakie oferuje;

3.7

życzy sobie, co więcej, wskazać, że ustanowienie tych wskaźników oraz wdrożenie kryteriów oceny porównawczej (benchmarking) zgodnie z zastosowaniem otwartej metody koordynacji powinno także brać pod uwagę różne punkty startowe w różnych Państwach Członkowskich;

3.8

wzywa Komisję do wspierania budowy sieci wymiany doświadczeń oraz upowszechniania najlepszych praktyk, co stanowi ważny element otwartej metody koordynacji;

3.9

z satysfakcją wita skupienie uwagi na znaczeniu innych zasad polityki dla zdrowotności i opieki zdrowotnej oraz uważa, że bliższa współpraca z innymi procesami politycznymi, takimi jak strategia zatrudnienia, będzie ważna dla osiągnięcia celów generalnych. Komitet Regionów zadowolony jest zatem ze skupienia uwagi na potrzebie inwestowania w podstawowe i zaawansowane szkolenie profesjonalistów opieki zdrowotnej oparte na zasadzie szkolenia ustawicznego oraz formułowaniu zasad polityki zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy i tworzenia stanowisk pracy o wyższej jakości. Na dłuższą metę może to przyczynić się do zatrzymania personelu w sektorze opieki zdrowotnej oraz, jest nadzieja, ułatwić rekrutację, która ma zasadnicze znaczenie dla sprostania powszechnym wyzwaniom starzenia się społeczeństw i skracania czasu zatrudnienia;

3.10

uważa, że większe skupienie uwagi na grupach marginalizowanych, takich jak osoby w podeszłym wieku spoza siatki socjalnej, mniejszości etniczne i grupy o niskich dochodach, ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów generalnych rzetelnie powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej. W związku z tym należy podjąć kroki, jak wsparcie własnych starań Państw Członkowskich na rzecz zmiany stanu rzeczy, w celu utworzenia mechanizmu wsparcia dla tych grup marginalizowanych tak, aby można było zredukować nierówności w sprawach zdrowotności. Tworzenie takich mechanizmów wsparcia wymaga zaangażowania i mobilizacji wszystkich odnośnych czynników.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/26

(1)

Czyny niedozwolone i terroryzm zaliczają się do najpoważniejszych zagrożeń dla ideałów demokracji i wolności oraz pokoju, które są istotą Unii Europejskiej.

(2)

Należy zapewnić bezpieczeństwo osób, infrastruktury i sprzętu, w tym środków transportu, w portach i przylegających do nich strefach, chroniąc je przed czynami niedozwolonymi i ich niszczącymi skutkami. Taka ochrona byłaby z korzyścią dla użytkowników środków transportu, dla gospodarki i dla całego społeczeństwa.

(3)

W dniu............... 2003 r. Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły rozporządzenie (WE) nr 725/2004 dotyczące bezpieczeństwa morskiego. Działania mające na celu zapewnienie poprawy bezpieczeństwa transportu morskiego, nałożone niniejszym rozporządzeniem, stanowią jedynie część działań niezbędnych do osiągnięcia wystarczającego poziomu bezpieczeństwa całej sieci związanej z transportem morskim. Zakres rozporządzenia jest ograniczony do środków bezpieczeństwa na pokładzie statków i na bezpośrednim styku port/statek.

(4)

Nie naruszając przepisów Państw Członkowskich w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego i działań, jakie mogą być podejmowane na podstawie działu VI Traktatu o Unii Europejskiej, realizacja celu bezpieczeństwa opisanego w wywodzie 2 odbywa się przez zastosowanie odpowiednich działań w dziedzinie polityki portowej przez ustanowienie wspólnych norm w celu zapewnienia wystarczającego poziomu bezpieczeństwa portowego we wszystkich portach Wspólnoty.

(5)

Państwa Członkowskie powinny opierać się na szczegółowych ocenach bezpieczeństwa w celu określenia dokładnych granic strefy portowej, istotnej z punktu widzenia bezpieczeństwa oraz podjąć decyzje co do środków niezbędnych dla zapewnienia wystarczającego stopnia bezpieczeństwa portowego, biorąc pod uwagę opinię odnośnych jednostek lokalnych i regionalnych. Działania te powinny być uzależnione od aktualnego poziomu bezpieczeństwa i uwzględniać różnice w dziedzinie profilu zagrożenia różnych stref portu.

(6)

Państwa Członkowskie lub – jeśli to stosowne – jednostki lokalne czy regionalne przygotowują plany bezpieczeństwa portowego, przekazujące dokładnie wyniki oceny bezpieczeństwa portowego. Skuteczność działań bezpieczeństwa zakłada również dokładny podział zadań pomiędzy wszystkie dane strony oraz regularne stosowanie środków bezpieczeństwa. Przy zachowaniu, w przypadku rozdziału zadań i procedur wykonawczych, struktury przewidzianej w planie bezpieczeństwa portowego, działania w dziedzinie bezpieczeństwa portowego, zarówno prewencyjne jak i korekcyjne, powinny zyskiwać znacznie na skuteczności.

(7)

Państwa Członkowskie powołują jednostkę służącą za punkt kontaktowy pomiędzy Komisją i Państwami Członkowskimi.

(8)

Niniejsza dyrektywa przestrzega praw podstawowych i stosuje zasady uznane w szczególności w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

(9)

Należy zastosować środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy zgodnie z decyzją 1999/468/WE Rady z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki realizacji uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji. Należy opracować procedurę dostosowania niniejszej dyrektywy przy uwzględnieniu zmian instrumentów międzynarodowych i dostosowania oraz uzupełnienia, w świetle nabytego doświadczenia, szczegółowych warunków wymienionych w aneksach do niniejszej dyrektywy, bez rozszerzania zakresu jej stosowania.

(10)

Zważywszy, że cele zamierzonego działania, to znaczy wyważone wprowadzenie i zastosowanie odpowiednich środków w dziedzinie polityki transportu morskiego i portów, nie mogą być osiągnięte w wystarczającym stopniu przez Państwa Członkowskie, a więc mogą być, z racji europejskiego wymiaru niniejszej dyrektywy, lepiej realizowane na szczeblu wspólnotowym, Wspólnota może podjąć działania, zgodnie z zasadą pomocniczości usankcjonowaną artykułem 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, tak jak jest ona wymieniona w tymże artykule, niniejsza dyrektywa ogranicza się do wspólnych zasad podstawowych wymaganych w przypadku osiągnięcia celów bezpieczeństwa portów i nie wykracza poza to, co jest konieczne w tym celu.

1.1.1

uważa, że bezpieczeństwo portów i styku statek/port w niektórych portach powinno zostać zwiększone poprzez dodatkowe środki bezpieczeństwa oraz że bezpieczeństwo jest zwiększone poprzez środki stosujące się do całej strefy portowej. W niektórych portach konieczne jest uzupełnienie stosowanych środków bezpieczeństwa o środki bezpieczeństwa przeznaczone dla przedsiębiorstw znajdujących się w pobliżu portów i mogących stanowić potencjalny cel terrorystów, chodzi tu np. o magazyny paliw, zakłady chemiczne czy zakłady nawozów sztucznych;

1.1.2

uważa, że poszczególne Państwa Członkowskie, po zasięgnięciu opinii jednostek lokalnych i regionalnych oraz przedstawicieli danych portów, powinny określić swoje potrzeby i zasięg przewidywanych środków;

1.1.3

uważa, że wybór pomiędzy różnymi poziomami bezpieczeństwa w zależności od stopnia zagrożenia: normalnego, podwyższonego i bezpośredniego nie podlega kompetencjom samych władz portowych, ale nabiera charakteru horyzontalnego.

1.2.1

podkreśla wagę zasady pomocniczości, szczególnie w kontekście przyjętego ostatnio traktatu konstytucyjnego i nowego protokołu w sprawie pomocniczości.

1.2.2

uważa za cenne, że propozycja opiera się na tych samych strukturach i organach bezpieczeństwa co rozporządzenie (WE) nr 725/2004, według którego system bezpieczeństwa może obejmować cały łańcuch logistyczny transportu morskiego, od statku, styku port/statek i portów ogólnie do styku strefy portowej ze strefą przyległą.

1.2.3

przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Państwa Członkowskie mają określić zakres, w jakim dyrektywa będzie miała zastosowanie do ich portów. Decyzję tę należy podjąć w uzgodnieniu z odpowiednimi instytucjami lokalnymi i regionalnymi. Należy dokonać podstawowej analizy zagrożeń i potrzeb w celu określenia, w jakich portach należałoby zwiększyć środki bezpieczeństwa.

1.2.4

docenia również to, że Państwa Członkowskie mają czuwać nad odpowiednim przygotowaniem ocen bezpieczeństwa w portach i planów bezpieczeństwa portowego, ustalać i podawać do wiadomości stosowane poziomów bezpieczeństwa wraz ze wszelkimi ewentualnymi zmianami oraz wyznaczyć stosowny organ zajmujący się bezpieczeństwem w portach. Zgodnie z zasadą pomocniczości, do poszczególnych Państw Członkowskich należy określenie, w porozumieniu z odpowiednimi władzami i instytucjami lokalnymi i regionalnymi, potrzeb co do oceny, planów i organów w zależności od tego, jak każde Państwo Członkowskie ocenia istniejące zagrożenie i warunki lokalne i regionalne.

1.2.5

uważa za pozytywny fakt powołania osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo portowe w każdym poszczególnym porcie w celu zapewnienia odpowiedniej koordynacji przy opracowywaniu, uaktualnianiu i monitorowaniu ocen i planów bezpieczeństwa portowego (w tym planów bezpieczeństwa dla przyległych przedsiębiorstw), jakie każde Państwo Członkowskie uznaje za niezbędne, w porozumieniu z osobą odpowiedzialną za bezpieczeństwo portowe, oraz wyznaczenie jednostek odpowiedzialnych za kontakt w Państwach Członkowskich w celu zapewnienia niezbędnej komunikacji zarówno z innymi Państwami Członkowskimi, jak i Komisją;

1.2.6

uważa, że nie jest uzasadniony ogólny obowiązek powoływania komitetu doradczego ds. bezpieczeństwa portowego w każdym porcie, ale sądzi, że należy utworzyć go tam, gdzie byłoby to konieczne.

1.2.7

uważa, że minimalne wymogi, jakim powinny być poddawane oceny i plany bezpieczeństwa portowego oraz procedury inspekcji w celu kontrolowania realizacji proponowanych środków bezpieczeństwa portowego powinny mieć raczej charakter porad ogólnych lub zaleceń niż rozporządzeń.

1.3.1

uważa, że poszczególne Państwa Członkowskie powinny ustanowić kary w przypadku naruszeń przepisów krajowych przyjętych na mocy niniejszej dyrektywy. W większości Państw Członkowskich istnieje już odpowiednie ustawodawstwo, zatem dodatkowe ustawodawstwo karne, ogólnie ujmując, nie jest konieczne.

1.4.1

zwraca się do Komisji o zwrócenie szczególnej uwagi na skutki finansowe propozycji wzmocnienia bezpieczeństwa portów. Zwiększone koszty poniesione w konsekwencji proponowanej dyrektywy, związane z przygotowaniem planów, różnych typów środków, monitorowaniem i kontrolą, powinny być ponoszone głównie przez Państwa Członkowskie, aby uniknąć tego, że koszty przewozów morskich osób i rzeczy ulegną takiemu podwyższeniu, że użytkownicy zaczną wybierać środki mniej bezpieczne i bardziej zanieczyszczające środowisko naturalne.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/35

1)

Około 80 % obywateli Unii Europejskiej zamieszkuje na obszarach miejskich i oczywiste jest, że na wielu z tych obszarów występują poważne problemy w dziedzinie środowiska. Dotykają one przede wszystkim mieszkańców miast, lecz mają także negatywne skutki dla środowiska i poziomu życia na szczeblu regionalnym;

2)

Dla poprawienia sytuacji ekologicznej w miastach Unii Europejskiej niezbędne są większe środki finansowe oraz elastyczna strategia uwzględniająca zróżnicowanie miast Europy. Powinna być to strategia długofalowa, zgodna z polityką UE w dziedzinie rozwoju zrównoważonego:

3)

Warunkiem skuteczności tej strategii jest powiązanie w niej możliwości skorzystania ze wsparcia Unii Europejskiej w różnych dziedzinach polityki z poprawą stanu środowiska w miastach;

4)

Strategia ta powinna także prowadzić do integracji społecznej oraz należytej jakości środowiska na obszarze UE, uwzględniając zarazem potrzeby materialne krajów ubogich i zapewniając sprawiedliwość międzypokoleniową;

5)

W obliczu zmieniających się warunków w miastach oraz zgodnie z zasadą subsydiarności główny ciężar odpowiedzialności za określanie środków działania potrzebnych w danym obszarze miejskim ponosić powinny władze lokalne;

1.1

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji, uznając go za pierwszy krok w kierunku strategii tematycznej na rzecz środowiska miejskiego, do której zmierzał szósty program działania UE na rzecz środowiska naturalnego. Oczekiwana strategia tematyczna będzie miała poważne znaczenie dla poprawy stanu środowiska miejskiego. Niezmiernie ważne jest zatem w tym kontekście uznanie roli i odpowiedzialności władz lokalnych i regionalnych w realizacji celów wspólnotowej strategii rozwoju zrównoważonego;

1.2

podkreśla fakt, że środowisko miejskie jest dziedziną złożoną. Chcąc umożliwić zrównoważony rozwój obszarów miejskich i aglomeracji, aspekty ekologiczne należy ujmować łącznie z aspektami gospodarczymi, tj. konkurencyjnością i regionami zatrudnienia, oraz z aspektami społecznymi, tj. segregacją i integracją. Uwzględnić należy także aspekty kulturalne;

1.3

pochwala powzięte przez Komisję postanowienie o wypracowaniu „bardziej kompleksowego podejścia”. Dla sformułowania kompleksowej wizji zrównoważonego rozwoju miast niezbędne jest zarówno podejście horyzontalne – międzybranżowe (różne dziedziny polityki oraz różne podmioty), jak i podejście wertykalne (różne szczeble administracji);

1.4

docenia fakt, że Komisja przyczynia się do formułowania wspólnych celów i wskaźników monitorowania zmian w środowisku miejskim. Ważne jest jednak, by miały one charakter wskazówek, a nie bezwzględnie obowiązujących norm;

1.5

uważa, iż ważne jest dostrzeganie współzależności istniejących między miastami a ich zapleczem zgodnie z założeniami ESDP (Europejskiej Perspektywy Rozwoju Przestrzennego);

1.6

docenia fakt, że Komisja zamierza wspierać edukację i wymianę doświadczeń oraz badania w dziedzinie środowiska miejskiego;

1.7

pragnie przypomnieć Komisji o Europejskiej Karcie Miejskiej przyjętej przez Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych (CLRAE), organ konsultacyjny Rady Europy. Karta Miejska uwypukla złożoność obszarów miejskich.

1.8

docenia ambitny charakter zamiaru Komisji, która podkreśla potrzebę uporządkowanego podejścia do gospodarki miejskiej w celu wzmożenia działań przekrojowych oraz ułatwienia monitoringu i studiów porównawczych dla poprawy stanu środowiska miejskiego;

1.9

podkreśla również, iż nowe systemy gospodarki miejskiej winny mieć charakter strategiczny i działać skutecznie ponad granicami administracyjnymi miast i sąsiadujących z nimi obszarów.

1.10

wyraża wątpliwość co do przedstawionej przez Komisję propozycji stworzenia odrębnego programu dla systemów transportu miejskiego. Jednym z najistotniejszych aspektów zrównoważonego środowiska miejskiego jest właśnie fakt, że systemy komunikacji są w nim powiązane z zagospodarowaniem przestrzennym, co najłatwiej jest osiągnąć na szczeblu regionalnym i lokalnym;

1.11

zachęca Komisję do upowszechniania dobrych praktyk w transporcie w dziedzinie współpracy i koordynacji zarówno pomiędzy różnymi władzami, jak i pomiędzy różnymi środkami transportu, w celu zwiększenia wydajności transportu i osłabienia jego wpływu na środowisko.

1.12

przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja ma zamiar wypracować wspólną metodologię oceny ogólnej zgodności budynków i zabudowy z wymogami rozwoju zrównoważonego jako narzędzie do wykorzystania w nowym budownictwie i przy większych remontach;

1.13

uważa, że Komisja nie powinna uzupełniać dyrektywy 2002/91/WE o wymogi ekologiczne niezwiązane z charakterystyką energetyczną budynków. Nie należy podejmować prac nad jakimikolwiek nowymi projektami, zanim dyrektywa nie zostanie w pełni wprowadzona do ustawodawstwa krajowego, a jej działanie poddane ocenie.

1.14

docenia propozycję Komisji dotyczącą sporządzenia krajowych programów zrównoważonego budownictwa i zgadza się, że podmioty publiczne udzielające zamówień na projekty budowlane powinny uwzględniać w procedurach przetargowych wymogi rozwoju zrównoważonego.

1.15

docenia fakt, że Komisja popiera zrównoważone planowanie urbanistyczne oraz preferuje wykorzystanie nieużytków poprzemysłowych (brownfield) zamiast terenów wcześniej niewykorzystywanych pod zabudowę (greenfield), dążąc do zrównoważonego rozwoju miast opartego na dużej gęstości zaludnienia w miastach;

1.16

nie uznaje za pożądane, by Komisja określała wytyczne planowania przestrzennego zakładające dużą gęstość i wielofunkcyjność zabudowy. Nie popiera także propozycji, by Komisja sporządzała definicje nieużytków poprzemysłowych i terenów niezagospodarowanych lub tworzyła inne szczegółowe wytyczne dotyczące planowania urbanistycznego. Komitet Regionów uważa, że planowanie przestrzenne należy do kompetencji władz krajowych, regionalnych i lokalnych, a każde państwo posiada własne cechy kulturalne i topograficzne, tradycje budowlane itp.

2.1

zgadza się, że Komisja słusznie wyznacza ambitne cele, zmierzające w kierunku dostosowania obszarów miejskich do zasad rozwoju zrównoważonego. Uważa jednak, że zadaniem Komisji winno być proponowanie ogólnych zasad polityki i ustalanie celów, a nie przepisów określających sposób ich osiągnięcia;

2.2

za niezwykle ważne uważa, by tworzone przez UE instrumenty w zakresie środowiska miejskiego uwzględniały i wykorzystywały istniejące już wykorzystywały istniejące już i przynoszące dobre efekty programy gospodarki miejskiej i systemy zarządzania środowiskiem naturalnym oraz by wspierały władze lokalne zgodnie z zasadami subsydiarności i proporcjonalności;

2.3

uważa, że należy dokładniej ocenić koncepcję planów i systemów zarządzania środowiskiem pod kątem korzyści dla środowiska, a następnie wypracować takie plany i programy z przeznaczeniem dla sektora publicznego, ze szczególnym uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju miast;

2.4

za niezwykle ważne uważa, by tworzone przez UE instrumenty w zakresie systemów transportu i zachowań komunikacyjnych uwzględniały i wykorzystywały istniejące już i przynoszące dobre efekty programy kształtowania transportu i zachowań komunikacyjnych oraz by wspierały władze lokalne zgodnie z zasadami subsydiarności i proporcjonalności;

2.5

uważa, że zrównoważony plan transportu miejskiego musi opierać się na kompleksowym podejściu, spójnym z polityką społeczną, polityką dotyczącą ochrony środowiska i polityką gospodarczą na szczeblu lokalnym i regionalnym. Szczebel regionalny i lokalny stanowią najwłaściwszy poziom dla rozwoju zrównoważonych miast i obszarów miejskich oraz koordynacji zagadnień i uczestników przy holistycznym podejściu;

2.6

zachęca do wypracowywania sposobów przechodzenia na typy transportu zgodne z wymogami rozwoju zrównoważonego; należy na przykład rozwijać prace nad instrumentami zarządzania ekonomicznego, kształtowaniem zachowań komunikacyjnych oraz inteligentnymi systemami transportowymi;

2.7

zamiast tworzenia przepisów zaleca rozwijanie instrumentów i budowanie metod w oparciu o porozumienia mogące przekonać państwa członkowskie do zrównoważonego rozwoju miast. Wzywa Komisję do sformułowania porozumień o rozwoju miast opartych na przykład na założeniach metody otwartej koordynacji i Karty Aalborskiej lub umów trójstronnych. Niezbędne jest w tym kontekście zapewnienie szczeblowi regionalnemu i lokalnemu niezbędnych wpływów i środków, które umożliwią mu rzeczywiste uczestnictwo;

2.8

wzywa Komisję do zwiększania nakładów na wymianę doświadczeń i dzielenia się wiedzą fachową poprzez sieci. Tytułem przykładu wzór dla programów Life i Urban mogą stanowić działania sieciowe w ramach programu Interreg IIIC;

2.9

pozytywnie zapatruje się na propozycję Komisji, by zachęcać państwa członkowskie do kształtowania krajowych lub regionalnych strategii na rzecz zrównoważonego środowiska miejskiego. Na ich gruncie powinny powstawać odpowiednie strategie poszczególnych miast i aglomeracji;

2.10

pozytywnie zapatruje się na propozycję Komisji, by zachęcać państwa członkowskie do tworzenia punktów kontaktowych dla zapewnienia miastom wsparcia w postaci informacji, wiedzy fachowej i doradztwa. Punkty kontaktowe powinny promować zrównoważony rozwój miast i aglomeracji;

2.11

uważa, że zanim rozpocznie się kształtowanie nowych systemów, należy uwzględnić szeroko zakrojone działania, jakie wiele państw członkowskich prowadzi na szczeblu krajowym na rzecz zrównoważonego rozwoju miast w takich dziedzinach jak etykietowanie ekologicznych materiałów budowlanych czy remonty starych budynków wzniesionych z materiałów szkodliwych dla środowiska. Komitet sądzi ponadto, że działania harmonizujące niezbędne dla dostosowania się do ewentualnych nowych systemów nie powinny powodować dublowania wysiłków, dodatkowej biurokracji lub wydatków;

2.12

podkreśla fakt, że wiele propozycji Komisji dotyczy tworzenia norm, systemów, wskaźników i metod umożliwiających porównania pomiędzy państwami. Komitet uważa za bardzo istotne, by opracowywane systemy nie powodowały zwiększonego zużycia środków materialnych i nie zwiększały kosztów i biurokracji dla władz regionalnych i lokalnych;

2.13

uważa za bardzo istotne, by wszelkie proponowane projekty były elastyczne i nieskomplikowane z uwagi na różnorodność potrzeb i sytuacji poszczególnych państw;

2.14

uznaje za ważne, by propozycje Komisji wspierały podejście stopniowe i nie powodowały napięć między miastami, które zdołają wdrożyć te propozycje od razu a tymi, które nie są w stanie natychmiast się do nich zastosować;

2.15

uważa, że Komisja powinna ściślej określić pojęcia „miasta” oraz „obszary miejskie”. W razie konieczności państwa członkowskie mogłyby wypracować takie definicje we własnym zakresie;

2.16

podkreśla, że strategia tematyczna powinna konsekwentnie uwzględniać współzależności między środowiskiem miejskim a jego zapleczem i w razie potrzeby przewidywać zawieranie porozumień i podejmowanie współpracy z właściwymi władzami danych obszarów podmiejskich.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/38

1)

Solidarność i wzajemna pomoc pomiędzy Państwami Członkowskimi w przypadku katastrof naturalnych lub spowodowanych przez człowieka mogących mieć miejsce na terytorium Unii Europejskiej są moralnym obowiązkiem i podstawową zasadą wspólnoty międzynarodowej;

2)

Unia Europejska powinna dać dowód jak największej solidarności również w stosunku do krajów trzecich dotkniętych wyżej wymienionymi zdarzeniami w ramach współpracy międzynarodowej;

3)

W ostatnich latach ryzyko narażenia na klęski znacznie wzrosło, zarówno wewnątrz Unii Europejskiej jak i poza nią. Z tego względu zasadnicze znaczenie ma wzmocnienie zdolności koordynacji i szybkiego działania służb Komisji;

4)

Nowoczesny i skuteczny system ochrony ludności opiera się na dwóch podstawowych filarach, mianowicie na wyższym poziomie koordynacji i obejmującej całe terytorium Wspólnoty sieci zasobów operacyjnych i wysoko wyspecjalizowanych ekip szybkiego reagowania.

5)

Ogólnoeuropejska sieć zasobów ludzkich i sprzętu, stojąca do dyspozycji Państw Członkowskich i regionów, jest podstawowym elementem zagwarantowania szybkich operacji pierwszej pomocy dla ludności dotkniętej katastrofami oraz mobilizacji i koordynacji na miejscu zasobów operacyjnych i pomocy przybywającej z zewnątrz do strefy dotkniętej klęską;

6)

Po wzmocnieniu zdolności Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony ludności trzeba będzie zająć się z zaangażowaniem i determinacją zagadnieniem prewencji w celu ograniczenia, na ile to możliwe, liczby katastrof i ich negatywnych skutków, gdy nie można ich uniknąć przez działania prewencyjne;

1.1

wyraża zadowolenie z planu działania przedstawionego w komunikacie Komisji mającego na celu wzmocnienie zdolności operacyjnej Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony ludności, w duchu solidarności i współpracy określonym przez Parlament Europejski jako kluczowa zasada wspólnoty międzynarodowej;

1.2

uważa, że konieczne jest podejście całościowe, obejmujące wszystkie aspekty ochrony w wypadku katastrof, takie jak środki zapobiegawcze, ekipy ratunkowe i środki łagodzenia skutków katastrof.

1.3

uważa, że władze lokalne i regionalne stanowią istotne modelowe ramy strukturalne i organizacyjne nowoczesnej i skutecznej ochrony ludności w Europie, ze względu na ich uprawnienia ustawodawcze i administracyjne oraz bezpośredni kontakt z obywatelami i odpowiedzialność za ich bezpieczeństwo i za dobra znajdujące się na terenie regionu;

1.4

uważa, że władze lokalne i regionalne mogą dostarczyć ważnego modelu odniesienia strukturalnego i organizacyjnego dla wdrażania w Unii Europejskiej nowoczesnego i skutecznego systemu ochrony ludności, zdolnego do działania w sytuacji kryzysowej zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz Unii Europejskiej.

1.5

jest przekonany, że Państwa Członkowskie, regiony i gminy dowodzą aktywnej kultury i polityki w dziedzinie ochrony ludności, opierającej się na sieci obejmującej całe terytorium Unii Europejskiej. Kultura ta ma swój punkt wyjścia na szczeblu lokalnym i jest wspierana przez organy instytucjonalne najwyższego szczebla. Organy te, w szczególności regiony, powinny mieć wysoką zdolność szybkiego ostrzegania i alarmowania oraz koordynacji w sytuacjach zagrożenia, tj. natychmiastowy dostęp do specjalnych środków awaryjnych na całym terytorium, natychmiastowego mobilizowania w miejscu katastrofy innych środków ludzkich i sprzętu znajdujących się w ich kompetencji terytorialnej i koordynacji środków ludzkich i sprzętu pochodzących z zewnątrz.

1.6

podkreśla, że mechanizmy szybkiej informacji i komunikacji wysokiej jakości umożliwiające monitorowanie i zarządzanie sytuacjami klęski lub katastrofy są kluczowym punktem nowego europejskiego systemu ochrony ludności, gdyż skuteczność działań koordynacji i działań ratowniczych na rzecz ludności dotkniętej klęskami lub katastrofami nie może być bez nich zagwarantowana.

1.7

uważa, że obowiązkowo należy wprowadzić stałe połączenie pomiędzy europejskim centrum monitorowania oraz krajowymi i regionalnymi centrami operacyjnymi służb ochrony ludności, aby uczynić z nich jedną sieć komunikacji w nagłych sytuacjach;

1.8

ma nadzieję, że realizacji w praktyce wytycznych w zakresie zdolności komunikowania będzie towarzyszyć certyfikacja europejska dotycząca wymogów i zdolności komunikowania się, dowodzenia i kontroli krajowych i regionalnych centrów operacyjnych ochrony ludności, w taki sposób, aby zagwarantować skuteczność i niezawodność ekip ratowniczych, które mają kluczowe znaczenie;

1.9

jest zdania, że krajowe i regionalne centra operacyjne ochrony ludności powinny być głównymi źródłami informacji o środkach ludzkich i materialnych oraz doświadczeniu operacyjnym nabytym w sytuacjach klęski i katastrof, w celu opracowania i uaktualnienia europejskiej bazy danych w dziedzinie ochrony ludności i zagwarantowania szybkiej i skutecznej reakcji sił interwencyjnych; Istniejące bazy danych tworzone przez władze krajowe powinny zostać połączone z europejską bazą danych;

1.10

uważa, że uwzględniając doświadczenia nabyte przez Państwa Członkowskie i regiony w dziedzinie zarządzania najczęściej występującymi i najczęściej powtarzającymi się sytuacjami klęsk i katastrof, strategicznym celem w skali europejskiej powinno być głównie zebranie istniejących na terenie Wspólnoty zasobów ludzkich i materialnych oraz ich koordynacja.

1.11

uważa, że w przypadku sytuacji klęski czy katastrofy rzadko występującej lub mało znanej należy powołać, na szczeblu europejskim, ekipę ekspertów odpowiedzialnych za opracowanie realistycznych scenariuszy katastrofy lub klęski żywiołowej i wskazanie odpowiednich zasobów ludzkich i materialnych w celu zagwarantowania pomocy i szybkiej interwencji;

1.12

uważa, że wspólne operacje w dziedzinie ochrony ludności stanowią istotny wskaźnik różnej zdolności operacyjnej poszczególnych Państw Członkowskich. Wspólne operacje pokazują, czy uczestniczące w nich Państwa są w stanie skutecznie skoordynować swoje działania i współpracować z urzędnikami na miejscu, którzy są odpowiedzialni za komunikację i sieć zarządzania kryzysami.

1.13

podkreśla, że w procesie tworzenia i wdrażania europejskich sił szybkiego reagowania należy poświęcić jak najwięcej miejsca współpracy transgranicznej i w szczególności wspólnym ćwiczeniom w dziedzinie ochrony ludności pomiędzy regionami sąsiadującymi ze sobą i regionami przygranicznymi.

2.1

zaleca, aby została utworzona baza danych zasobów ludzkich i materialnych szybkiego reagowania związanych z różnymi scenariuszami działania w sytuacjach klęsk i katastrof, która by była zasilana poprzez łączenie dostępnych informacji z krajowych baz danych i uaktualniana przez zbieranie informacji podstawowych bezpośrednio u osób będących w ich posiadaniu do ich własnych celów instytucjonalnych, zarządzających, na terytoriach podlegających ich kompetencji, całodobowymi centrami ratownictwa w dziedzinie ochrony ludności;

2.2

zaleca, aby źródła informacji potrzebnych do bazy danych obejmowały krajowe centra operacyjne ds. ochrony ludności, które będą udostępniać dane o głównych zasobach materialnych i ludzkich i o wysoko wykwalifikowanych specjalistach. Ta baza danych powinna również zawierać dane z regionalnych centrów operacyjnych ds. ochrony ludności na zasadzie wzajemnego udostępniania informacji dotyczących wszystkich środków i wyspecjalizowanych ekip szybkiego reagowania podlegających władzom lokalnym;

2.3

zaleca, aby oprócz informacji o zasobach finansowych i operacyjnych przeznaczonych do interwencji w wypadku klęsk i katastrof każdy podmiot na wszystkich szczeblach omówionej sieci informacji dołączał do bazy danych listę specyficznych sytuacji klęsk i katastrof, jakimi zajmuje się dane centrum operacyjne na terytorium podlegającym jego kompetencjom lub poza nim;

2.4

zaleca, aby baza danych zawierała listę operacji w dziedzinie ochrony ludności o charakterze międzynarodowym, które podlegałyby koordynacji centrum operacyjnego znajdującego się na jego terytorium.

2.5

zaleca, aby bazy danych były uaktualniane co sześć miesięcy w ustalonym uprzednio terminie.

2.6

zaleca, aby podczas organizowania wspólnych ćwiczeń w dziedzinie ochrony ludności zachowano odpowiednią równowagę pomiędzy większymi zasobami wyspecjalizowanych sił krajowych i siłami szybkiego reagowania regionów, które są specjalnie szkolone pod kątem udzielania bezpośredniej pomocy ludności w ścisłej współpracy z władzami miejskimi i innymi siłami regionalnymi i krajowymi;

2.7

zaleca, aby Komisja zajęła się planowaniem i rozwijaniem działań transgranicznych, które obejmują aktywne uczestnictwo regionów przygranicznych. Regiony mogłyby w ten sposób skonsolidować swoje doświadczenia w dziedzinie ochrony ludności i doprowadziłoby to też do utworzenia solidnej bazy operacyjnej, na której można będzie utworzyć europejskie siły szybkiego reagowania w sytuacjach klęski lub katastrofy;

2.8

zaleca utworzenie najlepszych praktyk reagowania w sytuacjach awaryjnych w odniesieniu do powtarzających się katastrof, a w szczególności do katastrof gwałtownie się rozprzestrzeniających, takich jak pożary lasów. Można to uczynić porównując techniki monitorowania we wczesnym stadium i techniki szybkiego reagowania stosowane przez różne regiony;

2.9

zaleca przeprowadzanie ćwiczeń nastawionych na współdziałanie sił cywilnych i wojskowych, umożliwiających szybkie użycie specjalnych środków, którymi dysponują tylko siły zbrojne i dodatkowych środków specjalnych, takich jak helikoptery, które mogą uzupełniać zasoby służące ochronie ludności w sytuacjach złożonych katastrof lub katastrof o dużym zasięgu;

2.10

zaleca, aby w celu rozwiązania problemów przekazywania informacji w odpowiednim czasie i uzyskania dzięki temu zdolności natychmiastowej oceny sytuacji zagrożenia oraz zagwarantowania skutecznej pomocy regionalne operacyjne centra ratownictwa czynne całą dobę były w stanie informować bezpośrednio w czasie rzeczywistym krajowe centra ratownictwa lub centra kryzysowe Unii Europejskiej, unikając wszelkich niepotrzebnych przeszkód mogących spowolnić lub zniekształcić strumień informacji;

2.11

zaleca utworzenie specjalnej europejskiej sieci komunikowania się w dziedzinie ochrony ludności, łączącej krajowe i regionalne centra kryzysowe z europejskim centrum monitorowania;

2.12

proponuje, aby europejskie centrum monitorowania było obowiązkowo zawiadamiane o sytuacji zagrożenia, kiedykolwiek regionalne centrum ochrony ludności w wypadku zagrożenia korzysta z zasobów ludzkich i materialnych pochodzących z zewnątrz. Centrum regionalne powinno również zawiadomić centrum europejskie o zakończeniu sytuacji kryzysowej.

2.13

opowiada się za zwiększeniem pomocy finansowej przewidzianej na interwencje w sytuacjach klęski lub katastrofy i utworzeniem europejskiego systemu ochrony ludności. Finansowanie to ma nie tylko zasadnicze znaczenie dla solidarności pomiędzy Państwami Członkowskimi wspólnoty międzynarodowej, takiej jak Unia Europejska, ale również jest bardzo potrzebne w celu uzupełniania i koordynacji wysoko wyspecjalizowanych sił i jednostek operacyjnych Państw Członkowskich i regionów Unii Europejskiej, które koordynują swoje działania.

18.2.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 43/42

1)

władze lokalne i regionalne zawsze mile widziały zainteresowanie polityką w sprawach młodzieży, będąc głęboko przekonanym, że UE, Państwa Członkowskie, oraz władze regionalne i lokalne powinny przekonywać młodych obywateli o tym, jak ważny jest aktywny udział w społeczeństwie na szczeblu krajowym. Szczególnie ważne jest stworzenie młodym ludziom możliwości istotnego przyczynienia się do budowania Europy demokratycznej i solidarnej, jak również Europy silnej i konkurencyjnej z punktu widzenia gospodarki i kultury;

2)

w świetle niedawnego rozszerzenia Unii Europejskiej władze lokalne i regionalne uznają ogromne znaczenie Deklaracji z Laeken, załączonej do wniosków Rady Europejskiej z dnia 14 i 15 grudnia 2001 r., gdyż opisuje ona jedno z głównych wyzwań, przed jakimi staje Unia Europejska, a mianowicie „jak przybliżyć obywateli, a zwłaszcza młodzież, do struktury i instytucji europejskich”. Jednak, wyzwanie to należało przedstawić jako przybliżanie struktury i instytucji europejskich obywatelom, a zwłaszcza młodzieży, aby podkreślić związki pomiędzy młodym pokoleniem a istniejącymi strukturami politycznymi;

3)

władze lokalne i regionalne uważają, iż niezmiernie ważna jest realizacja celów strategicznych ustalonych na posiedzeniach Rady Europejskiej w Lizbonie i Barcelonie, zmierzających do uczynienia z Europy „najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej na świecie gospodarki opartej na wiedzy” i są przekonane, iż mobilność młodzieży w Europie jest zasadniczym warunkiem osiągnięcia tego celu. Europejska polityka w sprawach młodzieży powinna jednak unikać instrumentalnego traktowania młodego pokolenia. Politykę młodzieżową winno cechować uznanie młodych ludzi jako równowartościowych obywateli Europy dysponujących potencjałem i siłą kształtowania własnej przyszłości i przyszłości Europy, co w szerszym kontekście wpłynie na konkurencyjność i rozwój gospodarczy Europy;

1.1

zgadza się z Komisją, iż wobec szybko zmieniającej się sytuacji młodego pokolenia w Europie istnieje potrzeba zastosowania otwartej metody współpracy, do jakiej wzywa Rada, przy rozwiązywaniu problemów młodzieży oraz przy działaniach na jej rzecz;

1.2

przyjmuje z zadowoleniem metodę użytą przez Komisję, charakteryzującą się szeroko zakrojonymi konsultacjami z zainteresowanymi stronami;

1.3

uważa, że należy regularnie konsultować się z nim oraz informować go na bieżąco o sprawach dotyczących czterech zagadnień priorytetowych określonych w Białej Księdze Komisji pt. „Nowe impulsy dla młodzieży europejskiej”, zwłaszcza zważywszy fakt, że władze lokalne i regionalne, ze względu na swe oficjalne obowiązki, zawsze zajmowały się uruchamianiem inicjatyw zachęcających młodzież do czynnego udziału w społecznościach, w których żyje;

1.4

zgadza się z stwierdzeniem Komisji co do niepokojącego spadku zainteresowania polityką wśród młodzieży, oraz że w odróżnieniu od polityki młodzież często angażuje się w inne sfery aktywności społecznej, takie jak wolontariat, które reprezentują pewną formę aktywności obywatelskiej. Komitet wierzy zatem, że politycy powinni zrobić pierwszy krok i ponownie przyjrzeć się temu, jak sami siebie przedstawiają młodym ludziom, jak również stworzyć metody pracy zwiększające ich demokratyczną wiarygodność wśród młodzieży. Dotyczy to również Komitetu Regionów, który mógłby w bardziej aktywny sposób pozyskiwać młodych członków, zarówno kobiety jak i mężczyzn, którzy poprzez swoją młodość oraz zaangażowanie polityczne na szczeblu lokalnym i regionalnym mogą wnieść wkład w poprawę pracy Komitetu;

1.5

jest przekonany, na podstawie niniejszego dokumentu oraz argumentacji z poprzednich opinii Komitetu Regionów w tej sprawie, że „Polityka młodzieżowa w Europie powinna być widoczna na wszelkich szczeblach administracyjnych i politycznych we wszystkich krajach, oraz należy o niej informować za pośrednictwem takich kanałów i takim językiem, jakim posługuje się młodzież w Europie” (Cdr 309/2003 końcowy). W związku z tym Komitet przyjmuje z zadowoleniem stworzenie europejskiego portalu internetowego dla młodzieży pod adresem: http://www.europa.eu.int/youth/index_en.html.

2.1

uważa, iż w celu przybliżenia polityki do młodzieży należy najpierw znaleźć najwłaściwsze podejście, do czego konieczne jest, jak trafnie wskazuje Komisja objaśniając ogólny cel swego komunikatu dla Rady, stworzenie spójnego, stosownego i jakościowego obszaru wiedzy w dziedzinie młodzieży europejskiej oraz przewidywanie przyszłych potrzeb poprzez wymianę, dialog oraz sieci powiązań dla celów punktualnego, skutecznego i zrównoważonego kształtowania polityki;

2.2

zgadza się z drugorzędnymi celami ustanowionymi przez Komisję w ramach celu ogólnego oraz z zadowoleniem przyjmuje otwartość Komisji na inne priorytetowe sektory istotne dla młodzieży, wraz z tymi początkowo wskazanymi przez Państwa Członkowskie w ich odpowiedziach na przedłożony im kwestionariusz. Jest to zasadnicza cecha właściwej metody badań nad sektorem doświadczającym tak gwałtownych zmian jak sektor młodzieży;

2.3

podkreśla, że władze lokalne i regionalne mogą odegrać kluczową rolę w lokowaniu obecnej wiedzy w sektorach związanych z młodzieżą oraz wzywa Radę do brania tego pod uwagę przy wytyczaniu kierunków działania na szczeblu krajowym; wskazano potrzebę „podejmowania dalszych badań, zbierania danych statystycznych oraz gromadzenia praktycznej wiedzy o organizacjach pozarządowych, organizacjach młodzieżowych i samej młodzieży w celu wypełnienia luk i stałego aktualizowania wiedzy na ustalone tematy”, choć nie wspomina się o władzach lokalnych i regionalnych. Jeśli wiedza taka ma być rzeczywiście kompletna i aktualna, należy szukać jej także, pomimo koordynacji krajowej, na szczeblu lokalnym, aby osiągnąć ogólny cel stworzenia spójnego obszaru wiedzy;

2.4

uważa, że najbardziej skutecznym środkiem zaspokojenia potrzeby takiej koordynacji na szczeblu krajowym byłyby przedsięwzięcia zbierania danych z bezpośrednim udziałem władz lokalnych i regionalnych, jako że to one mogą łatwiej nawiązać kontakt z młodzieżą w obszarach swego działania, oraz że aby to zrobić, powinny móc skorzystać z odpowiednich europejskich środków finansowych;

2.5

zachęca Komisję do wzięcia pod uwagę zasadniczej roli szkół przy formułowaniu dokumentów dotyczących czterech zagadnień priorytetowych z białej księgi na temat młodzieży, ponieważ mogą one stanowić dla młodych ludzi idealne miejsce prowadzenia badań ankietowych z różnych obszarów wiedzy. Organy pomocy społecznej władz lokalnych i regionalnych mogą dotrzeć do młodzieży, która porzuciła naukę szkolną z przyczyn społecznych;

2.6

wierzy, że władze lokalne i regionalne mogłyby z korzyścią starać się o czynną współpracę z licznymi organami doradztwa w sprawach młodzieży lub z radami młodzieży ustanowionymi w obszarach ich działania. Takie organy konsultacyjne udowodniły już, że stanowią doskonały sposób budowania solidnej oraz aktualnej wiedzy na temat młodzieży na szczeblu lokalnym sprzyjając równocześnie kształtowaniu aktywnych postaw obywatelskich;

2.7

uważa, że lokalne grupy aktywizujące młodzież oraz grupy lobbingowe takie, jak, na przykład, rady młodzieży, powinny mieć uprawnienia do podejmowania decyzji w pewnych dziedzinach oraz do korzystania z odpowiednich środków. W ten sposób młodzi ludzie sami podejmowaliby decyzje oraz realizowali projekty, które ich interesują i bezpośrednio dotyczą. Przekazanie radom młodzieży rzeczywistych uprawnień decyzyjnych rozpowszechniłoby pozytywny wizerunek demokracji wśród młodych ludzi i wpłynęłoby na ich zaangażowanie;

2.8

wzywa Komisję do bezpośredniego zaangażowania władz lokalnych i regionalnych nowych Państw Członkowskich oraz do upowszechniania wśród nich najlepszych praktyk, na przykład poprzez programy twinningowe oraz wymianę kulturową pomiędzy radami młodzieży z całej Europy;

2.9

podkreśla znaczenie poszukiwania spójnego, stosownego i jakościowego obszaru wiedzy w sektorze młodzieżowym w Europie, który odzwierciedlałby mniejszości etniczne i językowe;

2.10

przyjmuje z zadowoleniem zamiar Komisji, aby ustanowić Europejską Sieć Wiedzy o Młodzieży integrującej przedstawicieli wszystkich zainteresowanych stron z tej dziedziny w celu omawiania metod i przyszłych tematów, jak również wymiany dobrych praktyk;

2.11

wzywa do możliwie najszybszego opracowania praktycznych procedur ustanowienia Europejskiej Sieci Wiedzy o Młodzieży, do której Komisja nawiązuje omawiając cel 4 komunikatu dotyczącego poprawy zrozumienia młodzieży i stanu wiedzy o niej, oraz wnosi, aby w wyraźny sposób przewidziano udział w niej przedstawicieli Komitetu Regionów;

2.12

zauważa, że w swych odpowiedziach na kwestionariusz Komisji Państwa Członkowskie nie wnoszą o nowe struktury w celu ułatwiania i rozwijania wymiany, dialogu oraz sieci powiązań w celu rozpowszechnienia wiedzy w dziedzinie młodzieży oraz rozpoznawania zawczasu przyszłych potrzeb, ale życzą sobie rozwijać istniejące sieci i kontakty, skuteczniej je wykorzystując i zarządzając nimi. Należy więc wzmocnić punkty kontaktu z młodzieżą we władzach lokalnych ponieważ mogą one służyć jako idealny kanał pozyskiwania informacji od samej młodzieży;

2.13

zgadza się z Komisją, iż należy podkreślać znaczenie mobilności dla propagowania kształcenia oraz doskonalenia badaczy i ekspertów – zwłaszcza młodych – pracujących w dziedzinie młodzieży, a także wszelkich innych osób rozwijających wiedzę w tej dziedzinie oraz wzywa Komisję do sformułowania strategii na szczeblu europejskim, które podniosłyby świadomość wśród instytucji, do których należą badacze i eksperci, a zwłaszcza szkół i uniwersytetów, ponieważ – jak wskazuje sama Komisja w swym Raporcie na temat działań w konsekwencji zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 lipca 2001 r. w sprawie mobilności studentów, osób szkolących się, ochotników, nauczycieli i szkoleniowców w granicach Wspólnoty (COM(2001) 21 końcowy) – pomimo strategii już realizowanych, „liczba osób korzystających z mobilności w ramach systemów kształcenia i doskonalenia zawodowego pozostaje nadal bardzo ograniczona”;

2.14

uważa, że nauczyciele szkolni, zarówno na zajęciach lekcyjnych, jak i nadobowiązkowych, powinni dysponować odpowiednimi umiejętnościami i wiedzą konieczną do poruszania zagadnień związanych z uczestnictwem i zaangażowaniem społecznym. Ponadto, grupy aktywizacji młodzieży oraz grupy lobbingowe działające na terenie danej szkoły powinny mieć wpływ na projektowanie i urządzanie obiektów szkolnych oraz miejsc zajęć pozalekcyjnych.

3.1

z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzoną przez Komisję szczegółową analizę kwestii stowarzyszeń wolontariatu, które zawsze były ważne dla władz lokalnych i regionalnych ze względu na ich ogromne znaczenie przede wszystkim na szczeblu lokalnym. Organizacje te są żywym i czynnym sercem każdej ludzkiej społeczności;

3.2

z zadowoleniem przyjmuje informację, że wielu młodych ludzi angażuje się w działalność społeczną oraz wskazuje, że przeczy to założeniu, jakoby młodzież nie była zainteresowana aktywnością obywatelską. Komitet uważa za bardziej trafne opisywanie młodych ludzi jako „odpolitycznionych” raczej niż niezainteresowanych, ponieważ działalność społeczna – jak stwierdza sama Komisja – jest formą zaangażowania społecznego, doświadczeniem kształcącym osobowość oraz czynnikiem zwiększającym zdolność do zatrudnienia i integracji;

3.3

sugeruje, że młodzież zapewne oddaliła się od polityki, ponieważ polityka wydaje się jej odległa od rzeczywistych problemów. Komitet przywołuje swą niedawną opinię w sprawie komunikatu dla Rady w sprawie uczestnictwa i informowania młodzieży, w której zauważa, że władze lokalne i regionalne, jako instytucje pozostające w najściślejszym kontakcie z młodym pokoleniem, odgrywają decydującą rolę w europejskiej polityce wobec młodzieży;

3.4

z zadowoleniem przyjmuje fakt, iż Komisja uznała znaczącą rolę władz lokalnych i regionalnych w realizacji działań na rzecz poprawy obecnej działalności społecznej młodzieży, i podkreśla, że organy lokalne i regionalne mogą wykształcić szczególne więzi z młodzieżą w obszarach swego działania;

3.5

zgadza się z Komisją, że działalność społeczna młodzieży różni się znacznie w poszczególnych krajach, oraz że sytuacja ta daleka jest od jednolitości w różnych Państwach Członkowskich;

3.6

żywi nadzieję, że wszystkie Państwa Członkowskie uświadomią sobie potrzebę ułatwiania wolontariackiej działalności młodzieży poprzez usuwanie istniejących przeszkód. W szczególności konieczne jest, aby każde Państwo Członkowskie uznało prawnie status ochotnika, ponieważ traktowanie go jako równoważnego zatrudnieniu, co ma miejsce w kilku Państwach Członkowskich, często wiąże się dla wolontariusza ze znacznymi niekorzyściami;

3.7

docenia fakt, że w swym komunikacie Komisja ponownie podkreśla potrzebę zachęcania wolontariuszy do mobilności, jak to miało już miejsce w raporcie na temat działań w konsekwencji Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 lipca 2002 r. w sprawie mobilności studentów, osób szkolących się, wolontariuszy, nauczycieli i szkoleniowców w granicach Wspólnoty (6);

3.8

podkreśla, że władze lokalne i regionalne maja do odegrania kluczową rolę w rozwijaniu wolontariatu młodzieży, wzmacnianiu przejrzystości istniejących możliwości, jak również poszerzaniu ich zakresu i podnoszeniu ich jakości. Mogą one, na przykład, ustanawiać „centra wolontariatu”, w celu wspierania lokalnych stowarzyszeń wolontariatu oraz „punkty kontaktowe wolontariatu”, aby kierowały młodych ludzi ku takiej formie działalności społecznej, która najlepiej odpowiada ich oczekiwaniom;

3.9

wzywa Radę do przygotowania konkretnego kierunku działania sprzyjającego ustanawianiu, na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, pełnowymiarowych „rejestrów organizacji wolontariackich” w krajach, gdzie takie rejestry nie są jeszcze prowadzone. W krajach, w których istnieją, okazały się one bardzo cennym narzędziem, zapewniającym aktualny obraz stowarzyszeń wolontariackich na danym terytorium. Stała aktualizacja tych rejestrów oznacza, że zainteresowani młodzi ludzie mogą zawsze uzyskać dokładne informacje odnośnie działalności w tej dziedzinie;

3.10

zauważa, wszakże, że jeśli brakuje uświadomienia w rodzinie, kontakt młodych ludzi z ruchem wolontariackim bardzo często następuje w sposób przypadkowy, a zatem należy promować działania mające na celu udostępnianie istotnych informacji w szkołach już w najmłodszych klasach. Można to osiągnąć, na przykład, poprzez spotkania, przystosowane do danych grup wiekowych, z osobami czynnie zaangażowanymi w wolontariat. Byłby to świetny przykład nowoczesnego wychowania obywatelskiego promującego aktywność obywatelską wśród młodzieży. Komitet zachęca zatem Komisję do uznania znaczącej roli szkół oraz zaznaczenia potrzeby podnoszenia świadomości wśród nauczycieli;

3.11

podziela punkt widzenia Komisji, wyrażony w celu 3 (promowanie wolontariatu w celu umacniania solidarności młodych ludzi i ich obywatelskiego zaangażowania), odnośnie znaczenia, jakie ma stworzenie lepszych warunków, sprzyjających zwiększaniu uczestnictwa w działalności społecznej młodzieży, znajdującej się w niekorzystnej sytuacji, jako że praca społeczna ułatwia integrację młodzieży ze społeczeństwem;

3.12

uważa, iż mając na względzie fakt, że wolontariat cechuje przede wszystkim nieodpłatność (z nielicznymi wyjątkami zwrotu kosztów), duże nakłady czasu i energii, mobilność oraz że powinno się zapobiegać zastępowaniu pracy płatnej przez pracę wolontariacką, niezwykle istotne jest zapewnienie ochrony prawnej i socjalnej dla wolontariatu. Główna odpowiedzialność za zapewnienie takiej ochrony spoczywa na podmiotach szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego, jednakże zgodnie z art. 137 oraz art. 140 Traktatu o WE, Komisja mogłaby przedstawić propozycję europejskiej karty wolontariatu jako instrumentu współpracy i koordynacji;

3.13

wyraża zadowolenie z faktu, że Komisja podkreśliła potrzebę uznania wolontariatu młodych ludzi w celu uznania ich osobistych umiejętności oraz ich zaangażowania na rzecz społeczeństwa. Komitet wyraża nadzieję że najlepsze praktyki będą szybko rozpowszechniane na wszystkich szczeblach, tak by władze publiczne, prywatne przedsiębiorstwa, partnerzy społeczni, społeczeństwo obywatelskie oraz sama młodzież uznała znaczenie wolontariatu, jak trafnie argumentuje Komisja wytyczając kierunki działań na rzecz osiągnięcia celu 4;

3.14

zgadza się ze stanowiskiem Komisji, że należy popierać na szczeblu europejskim uznanie wolontariatu młodzieży w ramach istniejących procesów i środków z innych obszarów polityki, takich jak Europass, już wdrożonych w sektorze edukacji. Te same formy zachęty mobilności studentów można także zastosować dla ułatwienia wolontariatu młodzieży w Państwach Członkowskich innych niż ich kraj pochodzenia;

3.15

wzywa Komisję do natychmiastowego sformułowania propozycji rozszerzenia zakresu działalności Europejskiego Wolontariatu (EVS) a równocześnie do promowania wśród Państw Członkowskich podobnych przedsięwzięć na szczeblu krajowym w celu wzbogacenia inicjatyw Wspólnoty;

3.16

z zadowoleniem przyjmuje i popiera propozycję przedstawioną w art. III-223 ust. 5 projektu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy powołania „Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej (…). Prawo europejskie winno określić zasady oraz funkcjonowanie Korpusu”; uważa, że korpus ochotniczy mógłby stanowić ramy dla wspólnego wkładu młodzieży europejskiej w działania humanitarne Unii Europejskiej;

3.17

podkreśla, tak samo jak w swych ostatnich opiniach na temat promowania wolontariatu, potrzebę równego zaangażowania młodych mężczyzn i kobiet oraz grup młodzieży, która doświadczyła szczególnych trudności w praktykowaniu aktywności obywatelskiej ze względu na czynniki społeczne lub etniczne lub niepełnosprawność fizyczną lub umysłową.

4.1

zajmuje pozytywne stanowisko wobec dwóch komunikatów Komisji omawianych w niniejszej opinii;

4.2

szczególnie zachęca Komisję do regularnego informowania Komitetu Regionów o postępach programów działań realizowanych przez Państwa Członkowskie oraz do rozpowszechniania dobrych praktyk w możliwie najkrótszym czasie. Z uwagi na dynamikę zmian w dziedzinie młodzieży należy pamiętać, że właściwe praktyki zmieniają się bardzo szybko;

4.3

zachęca Państwa Członkowskie do konsultowania się z władzami lokalnymi i regionalnymi, tak jak się to dzieje w innych obszarach zawartych w czterech priorytetach z białej księgi, przy formułowaniu krajowych sprawozdań z postępów w realizacji priorytetów w odniesieniu do „lepszego zrozumienia młodzieży i większej wiedzy o niej” oraz „wolontariatu młodzieży” zaplanowanych do końca 2005 r.

4.4

widzi konieczność zwiększonej elastyczności w praktycznej pracy politycznej oraz wzywa Komisję do rozważenia celowości i realności inicjatyw uświadamiających politykom potrzebę zacieśniania przez nich kontaktów z młodzieżą, w całej jej różnorodności, w celu lepszego jej poznania i zmobilizowania istotnego wkładu, jaki może ona wnieść do silnej, konkurencyjnej Unii Europejskiej i nadania rzeczywistego znaczenia terminowi „Europa obywatelska”; uważa, że Komitet Regionów mógłby pomóc w uświadamianiu politykom takiej potrzeby poprzez stworzenie programu twinningowego dla młodych przedstawicieli władz wchodzących w jego skład;

4.5

ponawia silne przekonanie Komitetu, wyrażone w jego ostatnich opiniach na temat uczestnictwa młodzieży i informacji o niej, że artykuł III-182 projektu Konstytucji dla Europy powinien stanowić uzupełnienie postanowień traktatów już obowiązujących w sektorze młodzieży w celu podkreślenia, że Unia zamierza stymulować uczestnictwo młodzieży europejskiej w życiu demokratycznym.